ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΩΝ Ημερομηνία: 10/05/2018 Αρ.Πρωτ.: 296/10-05-2018 Ταχ. Δ/νση : Γαβριηλίδου 8, Αθήνα Τ.Κ. : 111 41 Τηλ./Fax : 2103228979 e-mail : mail@pse.org.gr Προς : Υφυπουργό Παιδείας Αξιότιμη Κυρίαν Μερόπη Τζούφη ΥΠΟΜΝΗΜΑ Του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών» (ΠΣΕ-ΝΠΔΔ), που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Γαβριηλίδου 8 και εκπροσωπείται νομίμως Αξιότιμη κυρία υφυπουργέ, Ο ΠΣΕ συστήθηκε δυνάμει των διατάξεων του Νόμου 4461/2017 και έκτοτε λειτουργεί ως επαγγελματικός σύλλογος ΝΠΔΔ σωματειακής φύσης όλων των εργοθεραπευτών της χώρας, προβλεπομένης της υποχρεωτικής εγγραφής τους στα μητρώα του. Ενόψει της ως άνω φύσεώς του ο ΠΣΕ διατηρεί εύλογο ενδιαφέρον για κάθε ζήτημα που άπτεται της άσκησης του εργοθεραπευτικού επαγγέλματος και των πάσης φύσεως δικαιωμάτων και συμφερόντων των μελών του. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 73 2γ του ανωτέρω νόμου, στο σύλλογο ανήκει «η σύνταξη εισηγήσεων σε θέματα εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης, συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επιμόρφωσης στον εργοθεραπευτικό κλάδο, καθώς και η αξιοποίηση για το σκοπό αυτόν υποτροφιών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων». Για τα τρέχοντα θέματα εκπαίδευσης που αφορούν τους Εργοθεραπευτές της χώρας ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών θα ήθελε να επισημάνει τα κάτωθι: 1
1. Ενόψει της ιδρύσεως ενός νέου Τμήματος Εργοθεραπείας στην ίδια Σχολή με το Τμήμα ΤΕΦΑΑ: Α. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 1 του Νόμου 4485/2017, «Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Οικονομικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, ιδρύονται, συγχωνεύονται, κατατέμνονται, μετονομάζονται και καταργούνται Α.Ε.Ι. και μεταβάλλεται η έδρα τους, όταν: α) είναι αναγκαίο για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων αναγκών για την ανάπτυξη της ανώτατης εκπαίδευσης ή για την καλλιέργεια νέων επιστημονικών, καλλιτεχνικών και τεχνικών πεδίων ή πεδίων διεπιστημονικού χαρακτήρα, που κρίνονται απαραίτητα για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας και δεν καλύπτονται με επάρκεια από τα Α.Ε.Ι. που λειτουργούν ή β) επιβάλλεται από τον δυσανάλογα μεγάλο ή μικρό ετήσιο αριθμό φοιτητών ή αποφοίτων ανά μέλος Δ.Ε.Π. σε ένα Α.Ε.Ι. ή γ) η λειτουργία μεμονωμένων Α.Ε.Ι. όχι μόνο δεν δικαιολογείται επιστημονικά αλλά, αντιθέτως, δυσχεραίνει την έρευνα και τη διδασκαλία στα αντίστοιχα γνωστικά πεδία ή δ) συνάδει με τις οικονομικές και κοινωνικές αναπτυξιακές ανάγκες και τις δυνατότητες της χώρας ή μιας συγκεκριμένης περιφέρειας». Σημειωτέον, ότι σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 1 του Νόμου 4485/2017, «Ίδρυση, κατάργηση, συγχώνευση και κατάτμηση Σχολής ή Τμήματος Α.Ε.Ι. πραγματοποιείται με αναλογική εφαρμογή των παραγράφων 1 έως και 3 του άρθρου 5». Όπως προκύπτει εκ των ανωτέρω, ο νομοθέτης εξαρτά την ίδρυση νέου ΑΕΙ, αλλά και την ίδρυση νέου τμήματος εντός ΑΕΙ, μεταξύ άλλων και από την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων κοινωνικών αναγκών ή την ανάπτυξη νέων επιστημονικών πεδίων, που δεν καλύπτονται επαρκώς από τα λειτουργούντα τμήματα των ΑΕΙ. Προκειμένου, λοιπόν, να διαφανεί, αν η δημιουργία ενός νέου πανεπιστημιακού τμήματος Εργοθεραπείας συνάδει με τις ως άνω προϋποθέσεις, θα πρέπει να υπάρξει μια εμπεριστατωμένη έρευνα περί των κοινωνικών αναγκών που θα εξυπηρετηθούν, αλλά και περί της ανεπάρκειας του υπάρχοντος τμήματος Εργοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής να καλύψει το οικείο επιστημονικό πεδίο. 2
Ελλείψει μιας αντίστοιχης έρευνας, που να καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας την συνδρομή των επίμαχων προϋποθέσεων, το εγχείρημα της ίδρυσης νέου πανεπιστημιακού τμήματος Εργοθεραπείας δεν θα έχει το ανάλογο νομοθετικό έρεισμα. Στο σημείο αυτό αξίζει, βέβαια, να υπογραμμιστεί, ότι στο πλαίσιο διερεύνησης της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων, θα πρέπει οπωσδήποτε, κατά την δική μας τουλάχιστον εκτίμηση, να ερωτηθεί και ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών, ήτοι ο επίσημος επαγγελματικός φορέας του κλάδου, που έχει πλήρη και σαφή εικόνα για την επιστήμη της Εργοθεραπείας στην χώρα μας. Β. Περαιτέρω αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 1 του Νόμου 4485/2017, «Κάθε Ίδρυμα αποτελείται από Σχολές. Η Σχολή καλύπτει μία ενότητα συγγενών επιστημονικών κλάδων και εξασφαλίζει τη διεπιστημονική προσέγγιση, τη μεταξύ τους επικοινωνία και τον αναγκαίο, για τη διδασκαλία και την έρευνα, συντονισμό τους. Η Σχολή εποπτεύει και συντονίζει τη λειτουργία των Τμημάτων, σύμφωνα με τον Κανονισμό Σπουδών τους». Από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται, ότι ο νομοθέτης απαιτεί μια συγγενική σχέση μεταξύ εκείνων των επιστημονικών κλάδων, που θα αποτελέσουν μια αυτοτελή Σχολή εντός του ΑΕΙ. Με βάση την σχολιαζόμενη πρόταση προωθείται η ίδρυση μιας ενιαίας Σχολής, όπου θα συνυπάρχουν τα τμήματα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού και Εργοθεραπείας. Ωστόσο, ο επιστημονικός κλάδος της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού αδυνατεί να χαρακτηριστεί ως συγγενής με το επιστημονικό πεδίο της Εργοθεραπείας. Πρόκειται για εντελώς διαφορετικά γνωστικά πεδία, με εντελώς διαφορετικό προσανατολισμό. Ειδικότερα, η επιστήμη της Εργοθεραπείας εντάσσεται αναγκαστικώς στον χώρο της υγείας και αποσκοπεί στην αποκατάσταση ασθενών. Η Φυσική Αγωγή ουδεμία σχέση έχει με τον χώρο υγείας, δοθέντος ότι εξ ορισμού απευθύνεται σε υγιείς και όχι σε ασθενείς ανθρώπους, που χρήζουν αποκατάστασης. Υπ αυτήν την έννοια, η ίδρυση της παραπάνω Σχολής με την συνύπαρξη των ως άνω δύο Τμημάτων έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την διάταξη του άρθρου 9 παρ. 1 του Νόμου 4485/2017. Γ. Συμπερασματικά, η επίμαχη πρόταση της Συγκλήτου του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης περί της ιδρύσεως νέου Τμήματος Εργοθεραπείας, εντός της ίδιας Σχολής με το ΤΕΦΑΑ, δεν συνάδει με το γράμμα και το πνεύμα του ισχύοντος 3
θεσμικού πλαισίου της ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κάποια συγκεκριμένη και σαφώς εντοπισμένη κοινωνική ή επιστημονική ανάγκη. Κατά το μέρος τούτο ο ΠΣΕ-ΝΠΔΔ δηλώνει την πλήρη αντίθεσή του με την παραπάνω πρόταση και παραμένει στην διάθεση εκάστου αρμοδίου φορέα για την παροχή επιπλέον διευκρινίσεων. 2. Σχετικά με τη λειτουργία του τμήματος Εργοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής: Σύμφωνα με το άρθρο 2 του νόμου 4521/2018, μεταξύ των Τμημάτων της Σχολής Επιστημών Υγείας του υπό ίδρυση πανεπιστημίου συγκαταλέγεται και το Τμήμα Εργοθεραπείας. Ευθύς εξαρχής σπεύδουμε να χαιρετίσουμε την συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία, που αποδεικνύει το υπαρκτό όραμα της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας για την επιστήμη της Εργοθεραπείας και την ανάγκη ουσιαστικής αναβάθμισής της, κατά τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα. Ευελπιστούμε, δε, ότι η δημιουργία πανεπιστημιακού τμήματος εργοθεραπείας είναι σε θέση να συμβάλλει με αποφασιστικό τρόπο τόσο στην κοινωνική καταξίωση του εργοθεραπευτικού επαγγέλματος, όσο και στην βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Πέραν, βέβαια, των ως άνω εισαγωγικών σκέψεων και αναγνωρίζοντας τον μικρό αριθμό καθηγητών στο υπάρχον τμήμα Εργοθεραπείας, θεωρούμε απαραίτητη την επαρκή χρηματοδότησή του και την πρόσληψη ικανού αριθμού εκπαιδευτικού προσωπικού για την εύρυθμη λειτουργία του νέου τμήματος. Επίσης, οφείλουμε να παρατηρήσουμε, ότι η δημιουργία του νέου αυτού πανεπιστημιακού τμήματος και η από μέρους του ανάδειξη αποφοίτων θα έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση μέσα στον ενιαίο και αδιαίρετο εργοθεραπευτικό κλάδο δύο κατηγοριών εργοθεραπευτών, ήτοι των ήδη υπαρχόντων ΤΕ και των νέων ΠΕ. Το φαινόμενο αυτό ενδέχεται να προκαλέσει μια δυσαρμονία στον χώρο της εργοθεραπείας, μια διαφορετική αντιμετώπιση των ανόμοιων κατηγοριών εργοθεραπευτών και ένα ζήτημα απονομής τροποποιημένων επαγγελματικών δικαιωμάτων. Προκειμένου, λοιπόν, να αποφευχθούν καταστάσεις δυσαρμονίας και ανισότητας, κρίνεται σκόπιμο να υπάρξει πρόβλεψη περί της δυνατότητας εξομοίωσης των αποφοίτων του Τμήματος ΤΕΙ Εργοθεραπείας με τους αποφοίτους του αντίστοιχου νεοϊδρυόμενου πανεπιστημιακού τμήματος. Η λύση αυτή θα 4
αποτρέψει την εμφάνιση ανισοτήτων και θα εξασφαλίσει ένα καθεστώς εργασιακής ειρήνης μεταξύ όλων των εργοθεραπευτών. 3. Σχετικά με το σχέδιο νόμου του υπουργείου Παιδείας, έρευνας και Θρησκευμάτων με τίτλο «ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»: Σχετικά με τις επιμέρους διατάξεις έχουμε τις εξής επισημάνσεις και προτάσεις: Α. Άρθρο 5 Στελέχωση των ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Δεν συνιστώνται θέσεις ΕΕΠ και κατά συνέπεια και ΠΕ29 Εργοθεραπευτών που είναι αναγκαίοι για τον συντονισμό, επιμόρφωση και καθοδήγηση των συναδέλφων Εργοθεραπευτών που υπηρετούν στην εκπαίδευση. Προτείνεται η δημιουργία μιας (1) τουλάχιστον θέσης ΕΕΠ ανά Διεύθυνση εκπαίδευσης ή ανά ΠΕΚΕΣ. Β. Άρθρο 9 για τον αριθμό θέσεων στα ΚΕΣΥ Οι θέσεις που προβλέπονται για τη στελέχωση των ΚΕΣΥ με ΠΕ29 Εργοθεραπευτών (35), δεν επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών όλων των ΚΕΣΥ. Θα πρέπει να προβλεφθούν τουλάχιστον 2 ανά ΚΕΣΥ. Επίσης είναι σημαντικό να δημιουργηθούν μόνιμες οργανικές θέσεις για να εξασφαλίζεται η συνέχεια στο έργο τους, κυρίως στην υποστήριξη σχολικών μονάδων, εκπαιδευτικών και μαθητών. Γ. Άρθρο 10 για τα Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (Σ.Δ.Ε.Υ.) και Επιτροπές Διεπιστημονικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης (Ε.Δ.Ε.Α.Υ.) Στην παρ. 3 δεν συμπεριλαμβάνεται η ειδικότητα του ΕΘ ως μέλους της ΕΔΕΑΥ παρά μόνο μπορεί, κατά περίπτωση, να ζητά τη συνδρομή και μελών άλλων ειδικοτήτων του Ε.Ε.Π. που υπηρετούν στο Κέντρο Υποστήριξης του Σ.Δ.Ε.Υ.. Αυτή δεν θεωρούμε ότι αποτελεί μια λειτουργική ρύθμιση, πόσο μάλλον που δημιουργούνται σοβαρές ανάγκες υποστήριξης μαθητών με σοβαρές αναπηρίες ή προβλήματα υγείας που πλέον παρακολουθούν το γενικό σχολείο με συνοδό ΕΒΠ ή Σχ. Νοσηλευτή, που όμως είναι αναγκαία η παρέμβαση και του ΕΘ για την εξασφάλιση της προσβασιμότητας και της κατάλληλης υποστήριξης σε θέματα αυτοϋπηρέτησης. 5
Δ. Άρθρο 26 για την επιλογή Διευθυντών ΣΜΕΑΕ Για τη δίκαιη και αντικειμενική κρίση των συμβουλίων, στις περιπτώσεις επιλογής Διευθυντών ΣΜΕΑΕ, είναι αναγκαίο να συμμετέχουν και αιρετοί εκπρόσωποι του ΕΕΠ Ε. Άρθρο 22 σχετικά με τις προυποθέσεις επιλογής των προϊσταμένων ΚΕΣΥ μελών ΕΕΠ παρ.1. Σχετικά με τις προϋποθέσεις επιλογής των προϊσταμένων ΚΕΣΥ μελών ΕΕΠ, χρειάζεται η «διδακτική προϋπηρεσία» να αντικαθίσταται με εκπαιδευτική, όπως προβλέπεται και για τους υποψήφιους μέλη ΕΕΠ για ΣΜΕΑΕ. Γενικότερα θέματα-προτάσεις Είναι σημαντικό να υπάρξει πρόβλεψη για την μονιμοποίηση των συναδέλφων αναπληρωτών που επί χρόνια καλύπτουν την ανάγκη για υποστήριξη στον δύσκολο χώρο της ΕΑΕ. Είναι απαραίτητη η δημιουργία νέων οργανικών θέσεων ΠΕ29 - Εργοθεραπευτών με πρόβλεψη για τουλάχιστον έναν (1) ανά 25 μαθητές. Η διαρκής επιμόρφωση των μελών ΕΕΠ θα βοηθήσει στην ουσιαστική υποστήριξη των μαθητών με εεα ή/και αναπηρία στα πλαίσια του σχολικού συστήματος. Σχετικά με την απαιτούμενη παιδαγωγική επάρκεια στις προσλήψεις εργοθεραπευτών στην Ειδική εκπαίδευση, αυτή εφ όσον το υπουργείο τη θεωρεί απαραίτητη, θα πρέπει να απαιτείται σε όλες τις περιπτώσεις, δηλαδή και σε αποφοίτους ΤΕΙ και σε αποφοίτους πανεπιστημιακών σχολών, εφ όσον τα προγράμματα προπτυχιακών σπουδών δεν την εξασφαλίζουν. Περαιτέρω τα προγράμματα που απονέμουν πτυχίο παιδαγωγικής επάρκειας είναι ανάγκη να προσαρμόσουν το περιεχόμενο σπουδών όσον αφορά ειδικότητες όπως των εργοθεραπευτών και άλλων ειδικών επιστημόνων με σκοπό να προσφέρουν κατάλληλη με το αντικείμενο απασχόλησης τους εξειδίκευση στα πλαίσια του υποστηρικτικού έργου τους στην εκπαίδευση. Το ίδιο θεωρούμε απαραίτητο για το περιεχόμενο σπουδών μεταπτυχιακών προγραμμάτων Ειδικής αγωγής που προσφέρονται προς εργοθεραπευτές και άλλους ειδικούς, δηλαδή είναι απαραίτητο να διαφοροποιούνται περιλαμβάνοντας θεματικές ενότητες που αφορούν την υποστηρικτική παρέμβαση και όχι μόνο την διαφοροποιημένη διδασκαλία. 6
Αξιότιμη κυρία υφυπουργέ, Ανωτέρω καταγράφονται μερικά από τα σημαντικά θέματα που αφορούν τους εργοθεραπευτές. Είμαστε βέβαιοι ότι έχετε τη βούληση να βοηθήσετε στην επίλυση τους. Παραμένουμε στην διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση. Για την ΠΔΕ του ΠΣΕ Κυριακή Κεραμιώτου Παναγιώτης Μπούρος 7