ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ, ΕΜΠΟΡΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

ΑΕΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ, ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ, ΕΜΠΟΡΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Δρ. Δ. Βλαχογιάννη, Δρ. Αθ. Σφέτσος, Δρ. Σπ (mandy@ipta.demokritos.gr) (ts@ipta.demokritos.gr) Σπ. Ανδρονόπουλος (sandron@ipta.demokritos.gr) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ, ΙΠΤ-Α http://milos.ipta.demokritos.gr

Περιεχόμενα Φυσικές διεργασίες στην ατμόσφαιρα Παρατηρήσεις και προβλέψεις που επιβεβαιώνουν τις κλιματικές αλλαγές Τρόποι μείωσης ανθρωπογενών εκπομπών, εμπορία δικαιωμάτων ρύπανσης

Εισαγωγή Σε παγκόσμια κλίμακα, δυο είναι τα κύρια περιβαλλοντικά θέματα που προκαλούν διεθνή ανησυχία από το 1970: Η μείωση του στρώματος του όζοντος στη στρατόσφαιρα Το φαινόμενο της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη (global warming)

Επίδραση της ατμόσφαιρας στην ηλιακή ακτινοβολία Το σύστημα γης-ατμόσφαιρας βρίσκεται σε θερμοδυναμική ισορροπία ακτινοβολίας με το διάστημα. Κύρια πηγή ενέργειας είναι η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία του ήλιου. Όταν η ακτινοβολία προσπέσει σε ένα υλικό τότε: ένα μέρος της θα σκεδαστεί (αντανάκλαση και σκέδαση, αποτέλεσμα είναι η αλλαγή του μήκους κύματος και/ή μεταβολή της διεύθυνσης της κίνησης). Οφείλεται κυρίως στον ξηρό αέρα, τους υδρατμούς και τα διάφορα αιωρούμενα σωματίδια ένα μέρος της θα απορροφηθεί (αποτέλεσμα είναι η θέρμανση της ατμόσφαιρας). Οφείλεται κυρίως στους υδρατμούς, το όζον και τα αερολύμματα και το υπόλοιπο θα περάσει από το σώμα (δεν υπάρχει αλληλεπίδραση με το υλικό)

Φασματική πυκνότητα της Έντασης της Ηλιακής Ακτινοβολίας Η διακεκομμένη καμπύλη αντιπροσωπεύει φάσμα μαύρου σώματος για θερμοκρασία 6000 Κ. Οι συνεχείς καμπύλες παριστάνουν το ηλιακό φάσμα εκτός ατμόσφαιρας και στο επίπεδο της θάλασσας, όπως προκύπτει από μετρήσεις. Σημαντικό τμήμα: 0,19-2,4 μm Στην επιφάνεια της γης φτάνει μόνο: 0,29-1,4 μm Το μέγιστο: 0,474 μm Το 98% βρίσκεται στο: 0,25-3,0 μm και διανέμεται: 9% υπεριώδες (10-3 0,38 μm) 45% ορατό (0,38 0,72 μm) 46% υπέρυθρο (0,72 1000 μm)

Ενεργειακό ισοζύγιο γης-ατμόσφαιρας ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ: λ<4 <4μm ΟΛΙΚΗ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ: 31 (ΛΕΥΚΑΥΓΕΙΑ) ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ ΑΠΟ ΣΚΕΔΑΣΗ 3 100 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΟ ΜΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΚΟΝΗ 18 ΝΕΦΗ 19 ΝΕΦΗ 3 ΕΔΑΦΟΣ 9 ΟΛΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ 69 Σχ.. 1 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΓΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΕΔΑΦΟΥΣ 48

Η απορρόφηση ακτινοβολίας μικρού μήκους κύματος από το έδαφος Συνεπάγεται θέρμανση του εδάφους η οποία Επανεκπέμπεται σαν μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία που Μετατρέπεται σε αισθητή και λανθάνουσα θερμότητα

Ενεργειακό ισοζύγιο γης-ατμόσφαιρας ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ: λ>4μm ΟΛΙΚΗ ΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ : 69 ΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 6 ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 63 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΟΛΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ: 10 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ 107 ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΑΠΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ 97 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΓΗΣ

Το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου Διαδικασία θέρμανσης του κατώτερου ατμοσφαιρικού στρώματος Η ατμόσφαιρα έχει την ικανότητα να αφήνει να περνάει η ηλιακή ακτινοβολία (μικρού μήκους, λ<4μm) ενώ παγιδεύει την ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της επιφάνειας της γης να είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι θα ήταν αν δεν υπήρχε η ατμόσφαιρα. Χωρίς αυτό το φαινόμενο, η ατμόσφαιρα θα είχε θερμοκρασία ~ -20 C. Ειδικότερα, η επιφάνεια της γης εκπέμπει μεγάλου μήκους ακτινοβολία η οποία απορροφάται από την ατμόσφαιρα (αέρια θερμοκηπίου) και στη συνέχεια η ατμόσφαιρα επανεκπέμπει αυτή την ακτινοβολία προς την επιφάνεια. Ο Γάλλος μαθηματικός Jean Baptiste Fourier ήταν ο πρώτος επιστήμονας που αναγνώρισε το φαινόμενο του θερμοκηπίου το 1827.

Ισοζύγιο ακτινοβολίας γήινης επιφάνειας ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ: 48 ΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 6 ΑΙΣΘΗΤΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ: 10 ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΑΠΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ: 22 ΟΛΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΑΠΟ ΓΗ: 113 97 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ 107 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΓΗΣ Σχ.. 3 ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ: Προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία 48 Προσπίπτουσα ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος 97 Συνολικά 145 ΨΥΞΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ: Διαφεύγουσα ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος 113 Λανθάνουσα θερμότητα 22 Αισθητή θερμότητα 10 Συνολικά 145

Ισοζύγιο ακτινοβολίας της ατμόσφαιρας ΟΛΙΚΗ ΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ : 69 ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 63 Απορροφούμενη ηλιακή ενέργεια 21 ΔΙΑΦΥΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 6 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Αύξηση ενέργειας: 53 ΟΛΙΚΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ: 10 ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΑΠΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ 107 ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ: 22 ΑΙΣΘΗΤΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ: 10 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΓΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΑΠΟ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ 97 Σχ.. 4 Θέρμανση: Απορροφούμενη ηλιακή ακτινοβολία 21 Απορροφούμενη ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος 107 Λανθάνουσα θερμότητα 22 Αισθητή θερμότητα 10 Σύνολο: 160 Ψύξη: Ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος που διαφεύγει στο Διάστημα 63 Ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος που απορροφάται από τη γη 97 Σύνολο: 160

Αύξηση της Θερμοκρασίας Η αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη ορίζεται ως η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας των κατώτερων ατμοσφαιρικών στρωμάτων εξαιτίας της αύξησης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου από την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Ο Σουηδός φυσικό-χημικός Svante August Arrhenius ήταν αυτός που πρότεινε για πρώτη φορά το 1896, πως ο διπλασιασμός της συγκέντρωσης CO 2 στην ατμόσφαιρα από την καύση γαιανθράκων θα οδηγήσει σε αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης κατά 5 C. Σήμερα οι υπολογισμοί δείχνουν αύξηση κατά 2 C σε περίπτωση διπλασιασμού του CO 2 (~ 50 χρόνια).

Αέρια Θερμοκηπίου και Σωματίδια Τα αέρια του θερμοκηπίου είναι περίπου 20 και έχουν όγκο μικρότερο από 1% του συνολικού όγκου της ατμόσφαιρας. Βασικότερα αέρια για το φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου: Η 2 Ο (υδρατμοί ; 47%), CO 2 (7,5%),, CH 4 (0,4%),, O 3,, N 2 O, CH 3 Cl Ανθρωπογενείς δραστηριότητες με αποτέλεσμα την αύξηση των συγκεντρώσεων χημικών αερίων από τη βιομηχανία και της αιθάλης (σωματιδιακός μαύρος άνθρακας, Black Carbon) στην ατμόσφαιρα. CO 2 (47%), BC (16,4%), CH 4 (14%), O 3 (12%),CFC-12 (4.2%), CFC-11 (1.8%), CCl 4 (0.3%) Αέρια που κατασκευάστηκαν από τον άνθρωπο και που συντελούν σημαντικά στην απορρόφηση της μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολίας είναι τα εξής: HFC, PFC και SF 6

Συμμετοχή αερίων στη θερμοκρασιακή Κάθε αέριο έχει διαφορετικό βαθμό απόδοσης στο να απορροφά θερμότητα και αυτός περιγράφεται με τον όρο του δυναμικού της πλανητικής θέρμανσης (global warming potential)=πηλίκο της πλανητικής θέρμανσης που προκαλεί μία μονάδα μάζας αερίου προς αυτή που προκαλεί μία μονάδα μάζας διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Επίσης σημαντική είναι και η διάρκεια ζωής του αερίου στην ατμόσφαιρα (lifetime). μεταβολή 100-Year GWP Estimates from the IPCC's Third (2001) Assessment Report Gas 2001 IPCC GWP CO2 1 CH4 23 N2O 296 HFC-23 12,000 HFC-125 3,400 HFC-134a 1,300 HFC-143a 4,300 HFC-152a 120 HFC-227ea 3,500 HFC-236fa 9,400 (CF 4 ) 5,700 (C 2 F 6 ) 11,900 (SF 6 ) 22,200

Αερολύματα (Aerosols) Τα αερολύματα είναι μικροσκοπικά σωματίδια στην τροπόσφαιρα και παράγονται από καύσεις βιομάζας και ορυκτών καυσίμων ή δευτερογενώς από φωτοχημικές αντιδράσεις. Τα αερολύματα έχουν άμεσο αποτέλεσμα στην ηλιακή ακτινοβολία (αντανάκλαση). Σημαντική επίπτωση στη θερμοκρασία τοπικά ή σε κλίμακα ευρύτερης περιφέρειας

Παρατηρήσεις και τάσεις που μπορούν να μας επιβεβαιώσουν αλλαγές στο κλίμα

Η επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα στα αέρια του θερμοκηπίου και αερολύματα

Διοξείδιο του Άνθρακα Αύξηση από 280 370 370ppmv Στοιχεία πριν το 1958 από μετρήσεις στην Ανταρκτική (κολώνες πάγου) Στοιχεία μετά το 1958 από το Mauna Loa (Χαβάη( Χαβάη,, 4 χιλ. ύψος) H καμπύλη είναι κινητός μέσος 100 ετών

Συμβολή της άνισης κατανομής της βιομηχανίας στις εκπομπές του CO2 παγκοσμίως Κύριες πηγές: Παραγωγή ενέργειας Βιομηχανικές διεργασίες Μεταφορά

Εκπομπές CO2 από αλλαγές στις χρήσεις γης Καταστροφή δασών και μετατροπή των εκτάσεων σε βοσκότοπους ή/και σε αστικές περιοχές (που δεν μπορούν να απορροφήσουν τις ίδιες ποσότητες CO 2 όπως τα δάση)

Τάση στην μέση θερμοκρασία επιφάνειας του πλανήτη με μετρήσεις Μέση θερμοκρασία του πλανήτη (1861-1998) 1998) λαμβάνοντας υπόψη τη θερμοκρασία ξηράς-αέρα και επιφάνειας θάλασσας σχετικά με τη μέση θερμοκρασία της περιόδου 1961-1990. 1990. Παρατηρείται αύξηση 0.3 0.6 C στο τέλος του 20 ου αιώνα. Παρατηρείται αύξηση 0.2 0.3 C τα τελευταία 40 χρόνια όπου υπάρχουν οι πιο αξιόπιστες μετρήσεις. Η πλανητική θέρμανση δεν είναι ομοιόμορφη παρατηρείται κυρίως σε γεωγραφικά πλάτη 40 Ν-70 N. Όμως δεν παρατηρείται παντού αύξηση της θερμοκρασίας π.χ. στο Βόρειο Ατλαντικό παρατηρείται μείωση της μέσης θερμοκρασίας.

Αλλαγή Υετού (precipitation) Αύξηση ποσότητας υετού σε μεγάλα γεωγραφικά πλάτη στο Βόρειο Ημισφαίριο ιδιαίτερα τη χειμερινή περίοδο. Μείωση παρατηρείται στην τροπική και υπό-τροπική ζώνη σταδιακά από το 1960 από την Αφρική μέχρι την Ινδονησία. Κατά μέσο όρο, ο υετός είχε αυξηθεί πάνω από τη ξηρά σε όλη τη γη από την αρχή του αιώνα μέχρι το 1960 αλλά έχει ελαττωθεί από το 1980. Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για υετό πάνω από τους ωκεανούς.

Αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας Τα τελευταία 100 χρόνια, η στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει κατά μέσο όρο 10-25 cm παγκοσμίως. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με τη συμβολή των πολικών πάγων αφού δεν υπάρχουν αξιόπιστα και επαρκή στοιχεία για τα τελευταία 100 χρόνια.

Πιθανές Επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος Επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, στα οικοσυστήματα, στην υγεία του ανθρώπου και στην οικονομία

Ατμοσφαιρικά μοντέλα παγκόσμιας κλίμακας Πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα, γνωστά ως GCM (General Circulation Models), τα οποία επεξεργάζονται όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες για να προβλεφθούν οι μελλοντικές κλιματικές αλλαγές. Πολλές φορές συνδυάζονται με μοντέλα ανάλυσης συνεπειών Τα μοντέλα αυτά δεν έχουν πλήρως αναπτυχθεί ακόμη. Μεγάλο «λάθος» εμπεριέχεται στη στατιστική επεξεργασία δεδομένων της τροπικής και υποτροπικής ζώνης του πλανήτη. Επίσης, πολλές φυσικές διεργασίες και φαινόμενα του πλανήτη είναι ακόμη σε ερευνητικό στάδιο. Προβλέψεις: η μέση θερμοκρασίας της Γης θα αυξάνεται κατά μέσο όρο περίπου 0,3 C ανά δεκαετίαγιαταεπόμενα100 χρόνια. Οι προβλέψεις των μοντέλων δείχνουν πως μέχρι το τέλος του αιώνα θα ανυψωθεί η θερμοκρασία μέχρι 5.8C. Ένα σημαντικό θέμα είναι η επίδραση που θα έχει η αύξηση της θερμοκρασίας στο επίπεδο της θάλασσας. Αναμένεται άνοδος της επιφάνειας που θα οφείλεται στη θερμική διαστολή των ωκεανών και στο λιώσιμο των πάγων των οροσειρών και σε μικρότερο ποσοστό σε λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας. Παράλληλα η κατανομή και η συχνότητα των βροχοπτώσεων θα μεταβληθούν. Θα αυξηθούν οι πλημμύρες, οι καταιγίδες και γενικά οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα είναι συχνότερες και εντονότερες.

Οι προβλέψεις δείχνουν πως θα συνεχίζεται η αύξηση των συγκεντρώσεων του CO2, της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας και μετά την παύση των εκπομπών

Συγκεντρώσεις του CO2 όπως έχουν μετρηθεί κατά το παρελθόν και προβλέπονται για το μέλλον από διάφορα ατμοσφαιρικά μοντέλα (1000-2100)

Μεταβολή στη θερμοκρασία του πλανήτη από μετρήσεις κατά το παρελθόν και προβλέψεις για το μέλλον από ατμοσφαιρικά μοντέλα (1000 2100)

Λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική 1993-1997 1997 το πάχος του στρώματος του πάγου στην Αρκτική μειώθηκε κατά 1,3 μ.

Πρόβλεψη της επίπτωσης (κλιματικών αλλαγών) στη στάθμη της θάλασσας στο Μπαγκλαντές

Πρόβλεψη της επίπτωσης (κλιματικών αλλαγών) στη στάθμη της θάλασσας στο Δέλτα του Νείλου

Οι μεγάλες καταστροφές κατά τα τελευταία 40 χρόνια Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για ακραία φαινόμενα σε πλανητική κλίμακα που να οφείλονται στην αύξηση της θερμοκρασίας της γης Σε ευρύτερη κλίμακα περιφέρειας όμως έχει αποδειχθεί πως λαμβάνουν χώρα ακραία καιρικά φαινόμενα

Τρόποι μείωσης εκπομπών Σκοπός είναι να μειωθούν οι ανθρωπογενείς εκπομπές και να επωμισθούν το κόστος όσοι ρυπαίνουν. Πράσινος φόρος Ελάττωση παραγωγικής δραστηριότητας Εμπορία δικαιωμάτων ρύπανσης Ο μόνος τρόπος είναι να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν αντιρρυπαντικές και φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες

Μηχανισμοί μείωσης εκπομπών 1997 Πρωτόκολλο (Συνθήκη) του Κιότο για τον περιορισμό των εκπομπών Διαπραγμάτευση ώστε να μην ανακοπεί ο ρυθμός ανάπτυξης και παράλληλα να περιοριστούν οι εκπομπές Από 2008-2012 2012 ελάττωση αερίων θερμοκηπίου 5% κάτω από 1990. ΕΕ ο στόχος τέθηκε στο 8%

Μηχανισμοί Joint Implementation Μια χώρα του Παραρτήματος Ι της συνθήκης βοηθά στην ανάπτυξη / εφαρμογή τεχνολογιών αντιρρύπανσης σε χώρες εντός του Παραρτήματος Ι Clean Development Mechanism Μια χώρα του Παραρτήματος Ι της συνθήκης μπορεί να εφαρμόσει τεχνικές απομόνωσης CO2 (sequestration) ή προγράμματα μείωσης εκπομπών σε χώρες εκτός του Παραρτήματος Ι (π.χ. προγράμματα αναδάσωσης) κερδίζοντας επιπλέον δυνατότητα εκπομπών Εμπορία δικαιωμάτων ρύπανσης

Εμπορία δικαιωμάτων ρύπανσης Η εμπορία εκπομπών αποτελεί πρόγραμμα βάσει του οποίου κατανέμονται στις εταιρίες μερίδια (άδειες) για τις εκπομπές τους σε αέρια του θερμοκηπίου... τα οποία αυτές μπορούν στη συνέχεια να εμπορεύονται μεταξύ τους* Εφαρμόσιμη σε διαφορετικές κλίμακες Μεταξύ κρατών (Κιότο) Εταιρείες μέσα σε ένα κράτος / αγορά (EU-ETS) ETS) Ενδοεταιρικά (Shell και BP) και προϊόντα CO 2 SO 2 GHG NO x *«Πράσινη Βίβλος για την Εμπορία Εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εντός της ΕΕ». Ορισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο COM(2000)87 final,

Εμπορία δικαιωμάτων ρύπανσης Ο όρος «εμπορεύσιμη άδεια εκπομπών ρύπων» ισοδυναμεί πρακτικά με μια μονάδα ρύπανσης ικανή προς αγορά και μεταπώληση. Οικονομικό και περιβαλλοντικό εργαλείο, το οποίο που στοχεύει στη δημιουργία νέων αγορών. Αυξάνει την ικανότητα της βιομηχανίας να πραγματοποιήσει συντομότερα ή/και περισσότερες μειώσεις στις εκπομπές Για να αποδώσει οικονομικά και περιβαλλοντικά το σύστημα, κάθε επιχείρηση θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι εκπομπές της ισοδυναμούν με, ή είναι λιγότερες από τις αντίστοιχες άδειες τις οποίες κατέχει. Κυρίαρχο ρόλο έχει η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών Χρησιμοποιούνται οι μηχανισμοι της αγοράς προκειμένου να διασφαλισθεί ότι οι μειώσεις εκπομπών γίνονται με το ελάχιστο δυνατό κόστος

Εμπορία εκπομπών 60 50 40 Επιτρεπόμενο όριο 50 ktones 30 20 10 Εταιρεία Α Εκπομπές 20 kt, Αποθεματικό 30 kt. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον ή να πωληθεί Εταιρεία Β Εκπομπές 60 kt, δηλ. 10 kt πάνω από το όριο. Αγορά από την Α

Παράδειγμα Εκπομπές Επιτρεπόμενο όριο Κόστος μείωσης Πραγματοποιούμενη μείωση Συνολικό κόστος Πραγματοποιούμενη μείωση Κόστος μείωσης Πράξη Συνολικό κόστος (~ 10 /tn) Τελικά Εταιρεία Α 100,000 tn/έτος 95,000 tn/έτος 15/tn Χωρίς εμπορία 5,000 tn 75,000 Με εμπορία 0 tn 0 Αγορά 5000 tn Κόστος 50,000 Όφελος 25,000 Εταιρεία Β 100,000 tn/έτος 95,000 tn/έτος 5/tn 5,000/tn 25,000 10,000/tn 50,000 Πώληση 5,000 tn Έσοδα 50,000 Μηδενικό κόστος Επιτεύχθηκε ο στόχος για κοινή μείωση 10,000 tn

Ευρωπαϊκό πρόγραμμα κλιματικών αλλαγών European Climate Change Programme (ECCP) Στόχος: Συμφέρουσες λύσεις για να καλυφθεί ο στόχος του Κιότο για την Ε.Ε. (-8%) Μέγιστη δυνατή μείωση 578-696 Mt CO 2 eq./year = διπλάσιο του Κιότο -8%

EU-15 Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και εκτιμήσεις 1990 2010 EU-15 GHG emissions and projections 1990 GHG Emissions = 100 108 106 104 102 100 98 96 94 92 90 1990 1995 2000 2005 2010 Year Business as usual with existing policies with additional policies Kyoto target path Kyoto mechanisms

Εκπομπές από τις χώρες μέλη EU-15 Latvia Lithuania Estonia Poland Hungary Slovakia Czech Republic United Kingdom Germany Sweden France Luxembourg Slovenia Netherlands Belgium Finland Greece Denmark Italy Austria Ireland Portugal Spain -58,3-55,4-50,4-29,0-27,4-23,4-20,9-7,4-6,3-6,1-1,9 1,9 1,7 3,5 4,2 6,6 6,8 11,5 11,8 12,9 16,3 21,1 24,8 30,4-70 - 60-50 - 40-30 - 20-10 0 + 10 + 20 + 30 + 40 Percentage points below (-) or above (+) linear target path

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (EU-ETS) ETS) Δοκιμαστική περίοδος 2005 2007, εκπομπές CO 2 μόνο για εταιρείες με μεγάλη κατανάλωση ενέργειας Κάθε κράτος μέλος πιστώνει μονάδες σε εταιρείες (National Allocation Plan) Οι εταιρείες εμπορεύονται τις πιστώσεις και έχουν δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν επιπλέον credits λόγω εφαρμογής τεχνολογιών ελάττωσης αερίων θερμοκηπίου (CDM και JI) σε αναπτυσσόμενες και αναπτυγμένες χώρες. Ποινές για υπέρβαση ορίου ( 40 per tonne)

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Ρύπων Μεταβολή τιμών ισοδ. τόνου CO 2 λόγω τιμής πετρελαίου, καιρού, συμμετοχής εταιριών στην αγορά.

US Acid Rain Program (USARP) Εκπομπές SO 2 ελαττώθηκαν στο μισό των επιπέδων του 1990. Σταθεροποίηση στα 8.9Mtonnes/έτος μετά το 2000 Φάση 1 (1995-2000): 110 εργοστάσια μείωσαν τις εκπομπές κατά 5Mtonnes Φάση 2 (>2000): 800 εργοστάσια να ελαττώσουν τις εκπομπές επιπλέον 5Mtonnes Εφαρμογή με μονάδες πιστώσεων (11 ton) που μπορούσε να εμπορευθεί ή να αποθηκευτεί Συνεχείς μετρήσεις εκπομπών, αυτοματοποιημένο σύστημα παρακολούθησης μονάδων και αυστηρών ποινών. Οι μονάδες πιστώθηκαν δωρεάν με βάση ιστορικά στοιχεία κατανάλωσης καυσίμου.

Σχηματική εξέλιξη Εκπομπές Επιτρεπόμενες Εκπομπές Πραγματικές Φάση 1 Φάση 2 1995 2000 2010 Time

USARP Συμπεράσματα Φάση 1: αγορά $225-350 million/year. Με εκτιμώμενα οφέλη της τάξης του 30-50% Κυρίως λόγω χρήσης λιγνίτη με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο και τεχνολογιών απαγωγής SO 2 Σημαντικά οφέλη στην δημόσια υγεία και στο περιβάλλον Το σύστημα σημείωσε επιτυχία και αποτελεί την βάση για μελλοντικά συστήματα

Τι χρειάζεται για ένα σύστημα εμπορίας ρύπων...κατάλληλες συνθήκες Εύκολα μετρήσιμο ρύπο χωρίς χωρική μεταβολή Καλά καθορισμένο στόχο Μεγάλη αγορά (εταιρείες) με δυνατότητες και διάθεση να μπουν στην αγορά Μεταβλητότητα στο κόστος αποφυγής Καθορισμένο νομικό πλαίσιο...προσεκτική σχεδίαση Πολιτική βούληση Πληθώρα δεδομένων Αυστηρή σχεδίαση

Σύνοψη Η μέση θερμοκρασία της γης έχει αυξηθεί κατά 0.6 C τον τελευταίο αιώνα Οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν αυξήσει τα επίπεδα των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου που τείνουν να θερμάνουν τον πλανήτη. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί για τα τελευταία 50 χρόνια. Οι επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά τον 21 ο αιώνα δεν μπορούν να προσδιοριστούν με μεγάλη ακρίβεια και ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο. Η εμπορία δικαιωμάτων ρύπανσης δεν είναι εφαρμόσιμη παντού παρά μόνο σε επιλεγμένα προβλήματα (ρυπαντές) με θετικά αποτελέσματα

Μελλοντικές μελέτες Για να βελτιωθεί η ικανότητα του ανθρώπου στο να εντοπίζει και να αποδίδει φαινόμενα στις κλιματικές αλλαγές: χρειάζονται συστηματικές παρατηρήσεις ανά τον πλανήτη πρέπει να αναβαθμιστούν τα ατμοσφαιρικά μοντέλα μέσω της εμπεριστατωμένης μελέτης μηχανισμών (φυσικών και βιοχημικών) και παραγόντων που συμβάλλουν στο κλίμα πρέπει να ολοκληρωθεί η ιεραρχία μεταξύ παγκοσμίων και μικρότερης κλίμακας μοντέλων με έμφαση στην προσομοίωση της κλιματικής μεταβλητότητας, των περιφερειακών κλιματικών αλλαγών και των ακραίων φαινομένων πρέπει να συμπεριληφθούν οι ανθρώπινες επιδράσεις ποσοτικά στα ατμοσφαιρικά μοντέλα με μεγαλύτερη ακρίβεια.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ World Meteorological Organization, Compiler: : 'Atmospheric' Ozone 1985, Assessment of Our Understanding of the Processes Controlling Its Present Distribution and Change', World Meteorological Organization Report, No.. 16, Vol.1 Chapter 7, 1985. Jackobson M.Z. (2001b), Strong radiative heating due to the mixing state of black carbon in atmospheric aerosols, Nature 409, 695-7. Intergovernmental Panel on Climate Change, Climate Change 2001: The Scientific Basis (Cambridge,, UK: Cambridge University Press,, 2001). S. Sorrell - J. Skea (ed.), Pollution for Sale: Emissions Trading and Joint Implementation, Edward Elgar, Cheltenham,, 1999.

Ενδιαφέρουσες Ιστοσελίδες http://www.globalwarming.net/ http://www.ipcc.ch/ [Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)] http://www.climateark.org www.climateark.org/vital/welcome.asp

Παράδειγμα Εταιρεία 1 Μείωση εκπομπών 5 kt/yr Εταιρεία 2 Μείωση εκπομπών 5 kt/yr Κόστος μονάδας = 2,000/kt Συνολικό κόστος = 10,000 Κόστος μονάδας = 10,000/kt Συνολικό κόστος = 50,000 Εμπόριο Επιπλέον μείωση 5 kt/yr Πώληση πιστώσεων για 3,500/kt = 17,500 @ 10,000 κόστος Καθαρό κέρδος 7,500 Αγορά 5 t/yr μονάδων για 17,500 Όφελος 32,500