ΕΛΛΘΝΙΚΘ ΔΘΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Προχπολογιςμόσ 2011 18 Νοεμβρίου 2010
Προχπολογιςμόσ 2011 Ο Προχπολογιςμόσ του 2011: υντάχκθκε ςτο πλαίςιο του πιο φιλόδοξου προγράμματοσ δθμοςιονομικισ προςαρμογισ και διαρκρωτικϊν αλλαγϊν που ζχει εκπονιςει και υλοποιιςει ποτζ θ χϊρα Ξεκινά από μία δυςκολότερθ αφετθρία από ότι είχε αρχικά προβλεφκεί λόγω τθσ ανακεϊρθςθσ των δθμοςιονομικϊν δεδομζνων Καλείται να υπθρετιςει τουσ οικονομικοφσ και δθμοςιονομικοφσ ςτόχουσ τθσ Ελλάδασ μζςα ςτθν πλζον δυςμενι οικονομικι ςυγκυρία για πολλζσ χϊρεσ τθσ Ευρωηϊνθσ Πρζπει να ςυμβάλλει ςτθν απόλυτθ εκπλιρωςθ των ποςοτικϊν και διαρκρωτικϊν ςτόχων του προγράμματοσ οικονομικισ πολιτικισ ϊςτε να ςυνεχιςτεί θ απρόςκοπτθ χοριγθςθ του δανείου ςτο πλαίςιο του μθχανιςμοφ ςτιριξθσ Ο Προχπολογιςμόσ του 2011 είναι ο πρϊτοσ με τον οποίο εμπεδϊνεται θ ζννοια τθσ δθμοςιονομικισ διαχείριςθσ ςε επίπεδο Γενικισ Κυβζρνθςθσ 1
Σο οικονομικό περιβάλλον τθν τρζχουςα οικονομικι ςυγκυρία: Οι προοπτικζσ ανάπτυξθσ διεκνϊσ και ιδιαίτερα ςτθν Ευρωηϊνθ παραμζνουν περιοριςμζνεσ Οι αναταράξεισ ςτισ διεκνείσ αγορζσ και ιδιαίτερα ςτισ περιφερειακζσ οικονομίεσ είναι πολφ πικανό να ςυνεχιςτοφν Θ φφεςθ ςτθν Ελλάδα το 2011 κα είναι μικρότερθ από το 2010 (-3% ζναντι 4,2%) αλλά μεγαλφτερθ του αναμενόμενου (-3 ζναντι προθγοφμενθσ πρόβλεψθσ -2,6%) 6 5 4 3 2 1 0-1 1,3 4,6 2,2 % πραγματικό ΑΕΠ % ονομαςτικό ΑΕΠ ΕνΔΣΚ 4,4 1,5 1,1 0,5 0,7 2,9 2,1 2,1 1 3,3 2,7 0-2 -3-4 -5-1,1-1,3-1,5-2,4-3 -4,2 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2
Ανακεϊρθςθ των ςτοιχείων ελλείμματοσ και χρζουσ Θ ανακεϊρθςθ από τθ Eurostat καλφπτει τθν περίοδο 2006-2009. Σο 2006 αντί να είναι μικρότερο από 3%, το ζλλειμμα καταλιγει να είναι 5,7% του ΑΕΠ Σο 2007, το ζτοσ που θ χϊρα βγικε από τθν επιτιρθςθ μετά τθν απογραφι του 2004 το ζλλειμμα ιταν 6,4% του ΑΕΠ, υπερδιπλάςιο του ορίου του 3%. Σο ζλλειμμα αυξικθκε από 9,85 δις. ευρϊ ςτο τζλοσ του 2003 ςε 36,2 δις. ευρϊ ςτο τζλοσ του 2009, ςχεδόν τετραπλαςιαςμόσ Σο χρζοσ αυξικθκε από το 97,4% του ΑΕΠ ςτο τζλοσ του 2003 ςτο 126,8% ςτο τζλοσ του 2009. ε απόλυτεσ τιμζσ, από 168 δις. ευρϊ ςτο τζλοσ του 2003, ςε 298 δις. ευρϊ ςτο τζλοσ του 2009, αφξθςθ κατά 130 δις. ευρϊ, ςχεδόν διπλαςιαςμόσ. 3
θμείο εκκίνθςθσ: ζλλειμμα 2009 Σο ςθμείο εκκίνθςθσ για τθν εφαρμογι του Προγράμματοσ Οικονομικισ Πολιτικισ τθσ Ελλάδασ - όπωσ προκφπτει μετά τθν οριςτικι ανακεϊρθςθ των ςτοιχείων από τθν Eurostat ιταν ζνα ζλλειμμα 15,4% ΑΕΠ ι 36,2 διςεκατομμφρια ευρϊ. Σο ζλλειμμα είναι 3,8 δις. Ευρϊ ι 1,8% ΑΕΠ μεγαλφτερο από αυτό που ιταν γνωςτό κατά τθν εκπόνθςθ του προγράμματοσ. Βαςικά μεγζκθ ανακεϊρθςθσ ελλείμματοσ (εκ. ευρϊ) Βαςικά μεγζκθ ανακεϊρθςθσ ελλείμματοσ (% ΑΕΠ) 36,2 15,5% 0,1% 15,4% 35,0 0,2 1,9 15,0% 0,8% Άλλεσ προςαρμογζσ 33,0 31,0 29,0 1,8 32,3 14,5% 14,0% 13,5% 0,8% 0,1% Ζνταξθ 10 ΔΕΚΟ και 3 οργανιςμϊν ςτα ςτοιχεία Γενικισ Κυβζρνθςθσ Επανεκτίμθςθ πλεοναςμάτων ΟΣΑ, ΟΚΑ και ΝΠΔΔ Μείωςθ ΑΕΠ 27,0 13,0% 13,6% Αρχικό ζλλειμμα 25,0 12,5% 2009 2009 4
Εκτροχιαςμόσ 2009 Σο ζλλειμμα του 2009 ξεκίνθςε από 2% του ΑΕΠ ςτον Προχπολογιςμό και κατζλθξε 15,4% με τθν τελευταία ανακεϊρθςθ: 13,4% ι 31,5 δις. Ευρϊ μεγαλφτερο! 18,0 16,0 Ανακεωριςεισ Ελλείμματοσ 2009 (% ΑΕΠ) 15,4 14,0 12,0 12,7 13,6 10,0 8,0 6,0 6,0 4,0 3,7 2,0 2,0 0,0 Προχπολογιςμόσ 2009 EDP ειδοποίθςθ Απρίλιοσ 2009 EDP ειδοποίθςθ 2 Οκτωβρίου 2009 Προχπολογιςμόσ 2010 EDP ειδοποίθςθ Απρίλιοσ 2010 EDP ειδοποίθςθ Οκτϊβριοσ 2010 5
Διαχρονικι εξζλιξθ ελλείμματοσ Μετά τθν απογραφι του 2004 δθμοςιονομικι προςαρμογι ςτο όριο του 3% που προβλζπει το φμφωνο τακερότθτασ δεν υπιρξε ποτζ. Από το 2006 το ζλλειμμα ςε απόλυτο μζγεκοσ και ωσ ποςοςτό του ΑΕΠ αυξάνεται ςυνεχϊσ. Σο 2009 θ αφξθςθ του ελλείμματοσ ιταν 6 μονάδεσ του ΑΕΠ ακριβϊσ όςο και θ μείωςθ που επιτεφχκθκε το 2010 μζςα από το αυςτθρότερο πρόγραμμα προςαρμογισ που ζχει εφαρμοςτεί ποτζ. 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 12,1 5,7% Έλλειμμα Γενικής Κσβέρνησης 2006-2014 Έλλειμμα (% ΑΕΠ) Έλλειμμα (διζ. ευρώ) 14,5 6,4% 22,4 9,4% 36,2 15,4% +6% -6% 21,9 9,4% 17,0 7,4% 14,9 6,5% 11,4 4,9% 6,4 18,0% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 4,0% 5,0 0,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2,6% 2,0% 0,0% 6
Πορεία εςόδων και δαπανϊν Με τθν εφαρμογι του Προγράμματοσ Οικονομικισ Πολιτικισ ο μεςοπρόκεςμοσ ςτόχοσ προςαρμογισ αναμζνεται να επιτευχκεί με τθν επιςτροφι των δαπανϊν και των εςόδων ςε βιϊςιμα επίπεδα ωσ % του ΑΕΠ. 55,0 Δαπάνεσ Γενικισ Κυβζρνθςθσ (% ΑΕΠ) 53,1 Ζςοδα Γενικισ Κυβζρνθςθσ (% ΑΕΠ) 50,0 45,0 40,0 44,8 39,0 46,4 48,9 39,8 39,6 37,8 50,2 49,7 48,5 47,2 45,3 42,2 42,0 42,4 42,7 40,6 35,0 30,0 25,0 20,0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 7
θμείο εκκίνθςθσ: χρζοσ 2009 Σο χρζοσ Γενικισ Κυβζρνθςθσ το 2009 ζφταςε τα 298 δις. Ευρϊ ι 126.8% μεγαλφτερο κατά 10,5% του ΑΕΠ ι 24,6 δις. ευρϊ ςε ςχζςθ με τθν ανακοίνωςθ των δθμοςιονομικϊν δεδομζνων του Απριλίου. 300,0 295,0 290,0 285,0 280,0 Βαςικά μεγζκθ ανακεϊρθςθσ χρζουσ (εκ. ευρϊ) 1,1 5,3 18,2 24,6 128,0% 126,0% 124,0% 122,0% 120,0% 118,0% Βαςικά μεγζκθ ανακεϊρθςθσ χρζουσ ςε ςχζςθ με τον Απρίλιο (% ΑΕΠ) 0,5% 2,3% 7,7% 126.8% Άλλεσ προςαρμογζσ και ΑΕΠ Off-market swaps 275,0 270,0 265,0 273,4 116,0% 114,0% 112,0% 116,3% Ζνταξθ χρζουσ ΔΕΚΟ και οργανιςμϊν Αρχικό ζλλειμμα 260,0 2009 110,0% 2009 8
Διαχρονικι εξζλιξθ χρζουσ Η ανακεϊρθςθ των δθμοςιονομικϊν δεδομζνων με τθν ζνταξθ των ΔΕΚΟ και οργανιςμϊν ςτα ςτοιχεία οδθγεί το δθμόςιο χρζοσ ςε υψθλότερθ τροχιά από αυτι που είχε μζχρι ςιμερα προβλεφκεί υπό τθν προχπόκεςθ τθσ τιρθςθσ των μεςοπρόκεςμων δθμοςιονομικϊν ςτόχων. 160 Πορεία χρζουσ Γενικισ Κυβζρνθςθσ (% ΑΕΠ) 150 140 130 126,8 142,7 133,2 145,2 148,9 149,7 148,4 120 110 115 100 90 80 97,5 95,3 98,8 Χρζοσ εκτίμθςθ πορείασ μετά τθν ανακεϊρθςθ Χρζοσ εκτίμθςθ πορείασ πριν τθν ανακεϊρθςθ 70 60 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 9
Επίπεδο δθμοςίου χρζουσ ςτθν ΕΕ 140 Χρζοσ 2009 (% ΑΕΠ) 120 116 126,8 100 96,2 80 60 40 20 7,2 14,5 14,7 50,9 53,2 41,4 41,9 43,8 23,9 29,5 35,3 35,4 35,4 36,7 58 60,8 65,5 67,5 73,4 74 76,1 78,1 78,4 79,2 68,2 68,6 0 10
Πρωτογενζσ πλεόναςμα τθν αποκλιμάκωςθ του χρζουσ ςυντελεί θ επιςτροφι ςε πρωτογενι πλεονάςματα από το 2012. 8,0 6,0 Πρωτογενές έλλειμμα (% ΑΕΠ) 5,7 4,0 3,1 2,0 0,9 0,0-2,0-4,0-6,0-1,4-1,9-4,5-3,3-0,8-8,0-10,0-12,0-10,1 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 11
Επίδραςθ τθσ ανακεϊρθςθσ ςτο 2010 Η ανακεϊρθςθ των δθμοςιονομικϊν δεδομζνων για τα ζτθ ζωσ το 2009 προςκζτει ςτο ζλλειμμα Γενικισ Κυβζρνθςθσ του 2010 περίπου 3,4 δις. ευρϊ ι 1,5 μονάδεσ του ΑΕΠ ςε ςφγκριςθ με τισ εκτιμιςεισ για το ζλλειμμα ςτο Προςχζδιο Προχπολογιςμοφ 2011. Βαςικά μεγζκθ ανακεϊρθςθσ ελλείμματοσ (δις. ευρϊ) Βαςικά μεγζκθ ανακεϊρθςθσ ελλείμματοσ (% ΑΕΠ) 22 0,7 21,9 9,5% 9,4% 20 18 16 14 2,7 18,5 9,0% 8,5% 8,0% 0,3% 1,2% 0,1% Ζνταξθ 10 ΔΕΚΟ και 3 οργανιςμϊν ςτα ςτοιχεία Γενικισ Κυβζρνθςθσ Επανεκτίμθςθ πλεοναςμάτων ΟΣΑ, ΟΚΑ και ΝΠΔΔ 12 7,5% 7,8% Μείωςθ ΑΕΠ 10 2010 7,0% 2010 12
Δθμοςιονομικι προςαρμογι 2010 Σο 2010 θ Ελλάδα κα καταφζρει τθ μεγαλφτερθ προςαρμογι που ζχει γίνει ποτζ ςε ζνα χρόνο. Θ μείωςθ του ελλείμματοσ εκτιμάται ςε 6 ποςοςτιαίεσ μονάδεσ. Θ προςαρμογι μετά τθν ανακεϊρθςθ κα είναι μεγαλφτερθ από 5,5 μονάδεσ, που είχε αρχικά προβλεφκεί. 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 Μζγεκοσ προςαρμογισ πριν και μετά τθν ανακεϊρθςθ (δις. ευρϊ) 2009 2010 36,2 32,3 18,5 13,8 δισ ευρϊ 22 14,2 δισ ευρϊ 18,0% 16,0% 14,0% 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% Μζγεκοσ προςαρμογισ πριν και μετά τθν ανακεϊρθςθ (% ΑΕΠ) 2009 2010 13,6% 7,8% -5,5% 15,4% 9,4% -6% 10,0 4,0% 5,0 2,0% 0,0 0,0% Αρχικό ζλλειμμα Ζλλειμμα μετά τθν ανακεϊρθςθ Αρχικό ζλλειμμα Ζλλειμμα μετά τθν ανακεϊρθςθ 13
Απόδοςθ μζτρων 2010 Σα μζτρα αφξθςθσ εςόδων είχαν εκτιμθκεί ςε 9,2 δισ ευρϊ (4% ΑΕΠ) και απζδωςαν 5,8 δισ ευρϊ (2,5% ΑΕΠ) Σα μζτρα μείωςθσ δαπανϊν είχαν εκτιμθκεί ςε 5,9 δισ ευρϊ (2,5% ΑΕΠ) και απζδωςαν 8,5 δισ ευρϊ (4% ΑΕΠ) ΕΦΚ (αλκόολ, καπνόσ, καφ ςιμα, πολυτελείασ) 2.000 Άμυνα 1.600 Ζκτακτθ ειςφορά (κζρδθ, ειςοδιματα, π εριουςίεσ) 1.100 υντάξεισ 1.750 Μιςκοί 1.700 Ζςοδα ΠΔΕ 1.000 ΠΔΕ 1.100 ΦΠΑ 850 Μείωςθ επιχορθγιςεων ΟΚΑ 950 Περαίωςθ 550 Καταναλωτικζσ δαπάνεσ 900 Άλλα 250 Β' δόςθ επιδόματοσ αλλθλεγγφθσ 400 14
Προχπολογιςμόσ 2011: Νζα δεδομζνα Ο Προχπολογιςμόσ του 2011 κα είναι ο πρϊτοσ που κα ςυνταχκεί και κα εκτελεςτεί με βάςθ το νζο πλαίςιο δθμοςιονομικισ διαχείριςθσ και ευκφνθσ που προβλζπει μεταξφ άλλων μια ςειρά καινοτομίεσ όπωσ: Αναλυτικι περιγραφι και κατάρτιςθ λογαριαςμϊν Γενικισ Κυβζρνθςθσ υνολικά ετιςια ανϊτατα όρια δαπανϊν Δθμιουργία αποκεματικοφ Μζγιςτο φψοσ δανειςμοφ Τποχρζωςθ για ςυμπλθρωματικό προχπολογιςμό ςε περίπτωςθ υπζρβαςθσ δαπανϊν πάνω από το αποκεματικό Διαδικαςίεσ ελζγχου ανάλθψθσ υποχρεϊςεων Τποχρζωςθ για τακτικζσ (μθνιαίεσ, τριμθνιαίεσ, εξαμθνιαίεσ) αναφορζσ και δθμοςιοποίθςθ ςτοιχείων εκτζλεςθσ του Προχπολογιςμοφ τθσ Γενικισ Κυβζρνθςθσ 15
Δθμοςιονομικι προςαρμογι 2011 Θ προςαρμογι μζςα ςτο 2011 κα είναι 2% ΑΕΠ (από το 9,4% ςτο 7,4%) ι περίπου 5 δισ ευρϊ (από τα 22 δισ ευρϊ ςε 17 δισ ευρϊ). Η αρχικι πρόβλεψθ του Προγράμματοσ ιταν για μείωςθ κατά 0,5% ΑΕΠ ι κατά 1,5 δισ ευρϊ. 20,0 15,0 Μζγεκοσ προςαρμογισ πριν και μετά τθν ανακεϊρθςθ (δις. ευρϊ) 18,5 1,5 δισ ευρϊ 22 17,0 17,0 5 δισ ευρϊ 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% Μζγεκοσ προςαρμογισ πριν και μετά τθν ανακεϊρθςθ (% ΑΕΠ) 8,1% 9,4% 7,6% 7,4% 0,5% 2010 2011 2% 10,0 5,0 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0 Αρχικό ζλλειμμα Ζλλειμμα μετά τθν ανακεϊρθςθ 0,0% Αρχικό ζλλειμμα Ζλλειμμα μετά τθν ανακεϊρθςθ 16
Δθμοςιονομικι προςπάκεια 2011 χεδιαςμόσ Προγράμματοσ: για τθ μείωςθ του ελλείμματοσ κατά 1,5 δισ ευρϊ (0,5% ΑΕΠ) το 2011 απαιτοφνταν μζτρα φψουσ 9,150 δισ ευρϊ. Η διαφορά μεταξφ προςπάκειασ και πραγματικισ προςαρμογισ οφείλεται ςε αυτόνομεσ μεταβολζσ ςτα δθμοςιονομικά δεδομζνα φψουσ περίπου 9 δισ ευρϊ όπωσ: αφξθςθ τόκων, μείωςθ ειςφορϊν, αφξθςθ κοινωνικϊν δαπανϊν, φφεςθ. Νζα δεδομζνα: το μζγεκοσ τθσ προςαρμογισ που απαιτείται είναι πλζον μεγαλφτερο, 5 δις. ευρϊ (2% ΑΕΠ), οι αποδόςεισ των μζτρων που είχαν προβλεφκεί ζχουν επανεκτιμθκεί. 25 Δθμοςιονομικι προςπάκεια και δθμοςιονομικι προςαρμογι Απαιτοφμενθ δθμοςιονομικι προςπάκεια 2011 για να επιτευχκεί ο ςτόχοσ μείωςθσ του ελλείμματοσ κατά περίπου 5 δις. ευρϊ 20 15 20 14 Μζτρα (δις. Ευρϊ) Μείωςθ ελλείμματοσ (δις. Ευρϊ) 14 5.000 300 1.900 Μείωςθ ελλείμματοσ Άλλα (one-off, άμυνα κ.λπ.) Αφξθςθ τόκων 10 2.200 5 0 5 4.800 Δαπάνθ μιςκϊν, ςυντάξεων και επιδομάτων Επίπτωςθ φφεςθσ ςτα ζςοδα 2010 2011 17
Προχπολογιςμόσ 2011 Κρατικόσ προχπολογιςμόσ 2009 2010 2011 Πραγμα/ςεισ ΠΟΠ* Εκτιμιςεισ Προβλζψεισ Ι. Ζςοδα (1+2) 50.585 58.434 54.326 59.482 1. Κακαρά ζςοδα τακτικοφ προχπολογιςμοφ 48.545 55.176 51.434 55.560 2. Ζςοδα ΠΔΕ 2.040 3.258 2.892 3.922 ΙΙ. Δαπάνεσ (1+2) 84.215 78.925 77.393 80.339 1. Δαπάνεσ τακτικοφ προχπολογιςμοφ 74.627 69.725 68.893 71.839 ςτ. Σόκοι 12.325 13.017 13.260 15.920 2. ΠΔΕ 9.588 9.200 8.500 8.500 ΙΙΙ. Ζλλειμμα κρατικοφ προχπολογιςμοφ (Ι-ΙΙ) -33.629-20.491-23.067-20.857 % ΑΕΠ -14,30% -8,90% -9,90% -9,10% ΙΙΙ.α. Πρωτογενζσ αποτζλεςμα (ΙΙΙ ΙΙ1ςτ) -21.304-7.474-9.807-4.937 % ΑΕΠ -9,10% -3,20% -4,20% -2,20% 18
Προχπολογιςμόσ 2011 2009 2010 2011 Πραγμα/ςεισ ΠΟΠ Εκτιμιςεισ Προβλζψεισ α. Ζλλειμμα κρατικοφ προχπολογιςμοφ -33.629-20.491-23.067-20.857 β. Ιςοηφγιο ΟΣΑ, ΟΚΑ, νοςοκομείων και λοιπϊν ΝΠ -2.365 2.669-851 1.491 γ. Χρθματοδότθςθ φορζων με ειδικά ομόλογα -531-550 -420 δ. Εκνικολογιςτικζσ προςαρμογζσ 375-350 2.018 3.053 ε. Ιςοηφγιο γενικισ κυβζρνθςθσ -36.150-18.722-21.900-16.833 % ΑΕΠ -15,40% -8,10% -9,40% -7,40% ςτ. Εκτιμϊμενο πρωτογενζσ αποτζλεςμα γεν. κυβζρνθςθσ (ε-ιι1ςτ του πίνακα 5.1) -23.825-5.705-8.640-813 % ΑΕΠ -10,10% -2,50% -3,70% -0,40% ΑΕΠ 235.035 231.000 231.888 228.408 19
Παρεμβάςεισ 2010 με επίπτωςθ ςτο 2011 ΤΝΟΛΟ 2650 1,2% ΔΑΠΑΝΕ Μεταφορά επίπτωςθσ από μζτρα 2010 (carry over) 1150 0,5% Ειςοδθματικι πολιτικι ςτθ Γενικι Κυβζρνθςθ (μιςκοί και αμοιβζσ) 500 0,2% Ειςοδθματικι πολιτικι ςτισ ςυντάξεισ (μείωςθ 13θσ και 14θσ ςφνταξθσ) 500 0,2% Μείωςθ των ςυντάξεων (υψθλϊν ςυντάξεων) 150 0,1% ΕΟΔΑ Μεταφορά επίπτωςθσ από μζτρα 2010 (carry over) 1500 0,7% Μεταφορά επίπτωςθσ ΕΦΚ (2010) 600 0,3% Αφξθςθ του ειδικοφ φόρου κατανάλωςθσ ςτα καφςιμα 250 0,1% Αφξθςθ του ειδικοφ φόρου κατανάλωςθσ ςτα τςιγάρα 250 0,1% Αφξθςθ του ειδικοφ φόρου κατανάλωςθσ ςτα ποτά 50 0,0% Ειδικοί φόροι πολυτελείασ 50 0,0% Αφξθςθ του ΦΠΑ 750 0,3% Ρφκμιςθ παραβιάςεων θμιυπαίκριων χϊρων 150 0,1% 20
Παρεμβάςεισ 2011 που υπιρχαν ιδθ ςτο Πρόγραμμα ΤΝΟΛΟ 5550 2,5% ΔΑΠΑΝΕ Προβλεπόμενεσ παρεμβάςεισ για το 2011 1500 0,7% Εξοικονόμθςθ πόρων από τον «Καλλικράτθ» 500 0,2% Μείωςθ ενδιάμεςθσ κατανάλωςθσ 300 0,1% Εξοικονόμθςθ από τθν Ενιαία Αρχι Πλθρωμϊν 100 0,0% Μθ χοριγθςθ αφξθςθσ ςτισ ςυντάξεισ 100 0,0% ΠΔΕ (αντικατάςταςθ μζτρου μείωςθσ δαπάνθσ με αφξθςθ εςόδων από ΕΕ) 500 0,2% 21
Παρεμβάςεισ 2011 που υπιρχαν ιδθ ςτο Πρόγραμμα ΕΟΔΑ Προβλεπόμενεσ παρεμβάςεισ για το 2011 4050 1,8% Αντικατάςταςθ μζτρου μετάταξθσ 30% των προϊόντων από το 11% ςτο 23% ΦΠΑ με: 1050 0,5% Διεφρυνςθ ΦΠΑ ςε επαγγζλματα που εξαιροφνταν (από το 2010) 100 0,0% ΦΠΑ αφξθςθ χαμθλοφ ςυντελεςτι από 11% ςτο 13% 800 0,4% Μείωςθ ΦΠΑ (φάρμακα και ξενοδοχεία) -250-0,1% Εξίςωςθ του ειδικοφ φόρου κατανάλωςθσ ςτα καφςιμα 600 0,3% Επίδομα κζρμανςθσ -200-0,1% Νζο πλαίςιο φορολόγθςθσ επιχειριςεων 680 0,3% Ειδικι ειςφορά ςε κερδοφόρεσ επιχειριςεισ 1000 0,4% Μείωςθ του φορολογικοφ ςυντελεςτι επιχειριςεων (από 24% ςε 20%) -320-0,1% Νζο πλαίςιο φορολόγθςθσ των ειςοδθμάτων 900 0,4% Απόδοςθ τεκμθρίων φορολόγθςθσ 700 0,3% Φορολογία των αμοιβϊν ςε είδοσ (αυτοκίνθτα) 150 0,1% Λογιςτικόσ προςδιοριςμόσ ειςοδθμάτων 50 0,0% Απόδοςθ πλαιςίου ρφκμιςθσ αγοράσ παιγνίων 700 0,3% Δικαιϊματα τυχερϊν παιγνίων 200 0,1% Άδειεσ τυχερϊν παιγνίων 500 0,2% Φορολόγθςθ των αυκαιρζτων κτιςμάτων 300 0,1% Αφξθςθ των αντικειμενικϊν αξιϊν 270 0,1% Πράςινα τζλθ 150 0,1% 22
Παρεμβάςεισ ενίςχυςθσ τθσ οικονομίασ Θ επίτευξθ των δθμοςιονομικϊν ςτόχων για τθ μείωςθ του ελλείμματοσ και τθ ςυγκράτθςθ του χρζουσ αποτελεί αναγκαία διαδρομι για το άνοιγμα των αγορϊν και τθν αποκατάςταςθ τθσ εμπιςτοςφνθσ των επενδυτϊν ϊςτε να μπορζςει να χρθματοδοτθκεί θ οικονομία και θ ανάπτυξθ. Ωςτόςο με τον Προχπολογιςμό του 2011, ακόμθ και ςε αυτό το πλαίςιο αυςτθρισ δθμοςιονομικισ προςαρμογισ επιχειρείται θ ςτιριξθ τθσ οικονομίασ με ςυγκεκριμζνα μζτρα όπωσ: Μείωςθ του ΦΠΑ ςτα ξενοδοχεία για να ςυμβάλλει ςτθν ανταγωνιςτικότθτα του κλάδου Μείωςθ του ΦΠΑ ςτα φάρμακα για να μειϊςει περαιτζρω τισ τιμζσ για τουσ πολίτεσ και τα αςφαλιςτικά ταμεία και νοςοκομεία Μείωςθ του ςυντελεςτι φορολόγθςθσ αδιανζμθτων κερδϊν από το 24% ςτο 20% Αντιςτάκμιςθ του μζτρου τθσ μείωςθ του ΠΔΕ κατά 500 εκ. ευρϊ με τθ ςτακεροποίθςι του δίνοντασ όμωσ περιςςότερθ ζμφαςθ ςτο ςυγχρθματοδοτοφμενο ςκζλοσ ϊςτε να απορροφθκοφν διαρκρωτικοί πόροι Χοριγθςθ επιδόματοσ κζρμανςθσ φψουσ 400 εκ. ευρϊ ςε ετιςια βάςθ ωσ αντιςτάκμιςμα για τθν εξίςωςθ του ΕΦΚ κζρμανςθσ και κίνθςθσ (από 15/10/2010) 23
Νζεσ παρεμβάςεισ ςε 5 μζτωπα Σο 2010 ιταν αναγκαίο να γίνουν οριηόντιεσ και άμεςεσ παρεμβάςεισ για να επιτευχκεί ο ςτόχοσ τθσ μείωςθσ του ελλείμματοσ και τθσ ςυγκράτθςθσ του χρζουσ Από το 2011 θ προςαρμογι κα πρζπει να ςτθριχκεί ςε ςτοχευμζνεσ διαρκρωτικζσ παρεμβάςεισ όπωσ 1. ΔΕΚΟ: εξοικονόμθςθ -- μοντζλο ΟΕ ςτισ αςτικζσ ςυγκοινωνίεσ -- αυξιςεισ εςόδων, μείωςθ λειτουργικοφ κόςτουσ, αναδιάρκρωςθ 2. Προμικειεσ νοςοκομείων: εξοικονόμθςθ -- από μείωςθ τιμϊν φαρμάκου -- θλεκτρονικι ςυνταγογράφθςθ -- νζα ςυςτιματα προμθκειϊν 3. Αςφαλιςτικά ταμεία: εξοικονόμθςθ -- από μείωςθ τιμϊν φαρμάκου -- από άλλεσ παροχζσ υγείασ 4. Αφξθςθ ςτόχευςθσ και αποτελεςματικότθτασ κοινωνικϊν μεταβιβάςεων 5. Φοροδιαφυγι 24
τοιχεία ΔΕΚΟ τοιχεία των 11 πιο ηθμιογόνων ΔΕΚΟ: Οι ηθμιζσ από το 2007 ςτο 2009 ζχουν αυξθκεί κατά 31% και ανιλκαν ςε 1,7 δις. ευρϊ για το 2009, δθλαδι περιςςότερα από όςα εξοικονομιςαμε από την περικοπή τησ 13 ησ και 14 ησ ςύνταξησ Ο κακαρόσ δανειςμόσ τουσ ανζρχεται ςε 12 δις. Ευρϊ που αντιςτοιχεί ςτο 8-πλάςιο των ετιςιων εςόδων τουσ Οι καταπτϊςεισ εγγυιςεων πλζον των ςυνολικϊν επιχορθγιςεων ανζρχονται ςτα 758 εκ. ευρϊ, δθλ. περιςςότερο από το 50% των εςόδων των ΔΕΚΟ 5 ΔΕΚΟ ζχουν μεγαλφτερο ςυνολικό κόςτοσ μιςκοδοςίασ από τα ζςοδα τουσ, ενϊ ςε 2 ΔΕΚΟ τα ζξοδα μιςκοδοςίασ ξεπερνοφν το 90% των εςόδων τουσ Για το 2008 ο μζςοσ μιςκόσ είναι 100% μεγαλφτεροσ από τον αντίςτοιχο του ιδιωτικοφ τομζα και 44% μεγαλφτεροσ του δθμοςίου 25
Ηθμιζσ των 11 ΔΕΚΟ 700 600 500 400 Ηθμιζσ ανά ΔΕΚΟ για τισ χριςεισ 2007-2009 601 2009 2008 2007 482 443 Ποσά σε εκατ. Σο 2010 εκτιμάται εξοικονόμθςθ φψουσ 300 εκ. ευρϊ από τισ ΔΕΚΟ λόγω: Ειςοδθματικισ πολιτικισ Μείωςθ λειτουργικϊν δαπανϊν Σα περικϊρια περιοριςμοφ των ηθμιϊν είναι πολφ μεγάλα. 300 200 100 0 286 316 240 230 231 155 177 208 174 165 125 113 78 93 90 73 71 68 62 30 32 24 69 61 48 28 15 (9) -11 (63) Με τθν ζνταξθ πολλϊν ΔΕΚΟ ςτον Κρατικό Προχπολογιςμό θ ανάγκθ παρεμβάςεων και αναδιαρκρϊςεων γίνεται ακόμθ πιο άμεςθ. -100 26
Τγεία Ο Προχπολογιςμόσ του 2011 περιλαμβάνει εξοικονομιςεισ από ςτοχευμζνεσ παρεμβάςεισ ςτο χϊρο τθσ υγείασ. Θ δθμόςια δαπάνθ υγείασ ανζρχεται ςε περιςςότερα από 13 δις. Ευρϊ κάκε χρόνο (περίπου 5% του ΑΕΠ). Θ φαρμακευτικι δαπάνθ εκτιμάται ςε περιςςότερο από 5 δις. Ευρϊ το χρόνο και αντιςτοιχεί ςτο 80%-90% περίπου τθσ ςυνολικισ φαρμακευτικισ δαπάνθσ ςτθ χϊρα. Σο δθμόςιο ζχει καταφφγει τα τελευταία 13 χρόνια ςε τζςςερισ ρυκμίςεισ χρεϊν των νοςοκομείων προσ προμθκευτζσ με τθν μεγαλφτερθ να είναι αυτι του 2010 (6,2 δις. Ευρϊ). Είναι προφανζσ ότι ο χϊροσ των δαπανϊν υγείασ, φαρμάκου και άλλων υλικϊν και προμθκειϊν υγείασ μπορεί να αποτελζςει ςθμαντικι πθγι εξοικονόμθςθσ πόρων για το δθμόςιο. 27
Νζεσ παρεμβάςεισ 2011 Οι ΔΕΚΟ και οι δαπάνεσ υγείασ είναι οι βαςικοί τομείσ ςτόχευςθσ ςτα νζα διαρκρωτικά μζτρα του Προχπολογιςμοφ 2011. θμειϊνεται ότι θ ανακεϊρθςθ του ελλείμματοσ οφείλεται κατά το μεγαλφτερο μζροσ ςτθν ζνταξθ ελλειμματικϊν ΔΕΚΟ και ςτθν ανακεϊρθςθ προσ το χειρότερο των αποτελεςμάτων των ΟΚΑ και νοςοκομείων. ΤΝΟΛΟ 6130 2,7% ΔΑΠΑΝΕ 3850 1,7% Δαπάνεσ υγείασ 2100 0,9% Μείωςθ φαρμακευτικισ δαπάνθσ ΟΚΑ: μείωςθ τιμϊν φαρμάκων και διαδικαςίεσ προμθκειϊν 1400 0,6% Προμικειεσ νοςοκομείων 700 0,3% Εξοικονόμθςθ από παρεμβάςεισ ςτισ ΔΕΚΟ 800 0,4% Αφξθςθ ςτόχευςθσ και αποτελεςματικότθτασ κοινωνικϊν μεταβιβάςεων 150 0,1% Περαιτζρω μείωςθ των μεταβιβάςεων και λειτουργικϊν δαπανϊν κατά 5% 200 0,1% Περαιτζρω μείωςθ των ςυμβάςεων οριςμζνου χρόνου ςτο δθμόςιο τομζα 100 0,0% Μείωςθ αμυντικϊν δαπανϊν (παραλαβζσ) 500 0,2% 28
Νζεσ παρεμβάςεισ 2011 το πεδίο των εςόδων οι νζεσ παρεμβάςεισ αφοροφν κυρίωσ ςε μζτρα ενάντια ςτθ φοροδιαφυγι και ενίςχυςθ των ειςπράξεων, κακϊσ και ζςοδα από αξιοποίθςθ δθμόςιασ περιουςίασ. ΕΟΔΑ 2280 1,0% Μζτρα ενάντια ςτθν (εις)φοροδιαφυγι 1590 0,7% Μζτρα ενάντια ςτο λακρεμπόριο καυςίμων (ςφςτθμα ειςροϊν-εκροϊν) 190 0,1% χζδιο δράςθσ για τθ ςυλλογι κακυςτεροφμενων φορολογικϊν οφειλϊν 200 0,1% Επιτάχυνςθ ςυλλογισ φορολογικϊν προςτίμων 400 0,2% Νζο πλαίςιο για φορολογικζσ διαφορζσ και δίκεσ 300 0,1% Ρφκμιςθ εκκρεμϊν φορολογικϊν διαφορϊν (από 2010) 100 0,0% Ρφκμιςθ εκκρεμϊν οφειλϊν αςφαλιςτικϊν ειςφορϊν (από 2010) 300 0,1% Αφξθςθ παραβόλων δικαςτθρίων 100 0,0% Ζςοδα από αξιοποίθςθ δθμόςιασ περιουςίασ (που υπολογίηονται ςτο ζλλειμμα) 690 0,3% Ανανζωςθ αδειϊν τθλεπικοινωνίασ και πϊλθςθ ςυχνοτιτων 350 0,2% Επζκταςθ ςφμβαςθσ αεροδρομίου Ακθνϊν 250 0,1% Ζςοδα από εγγυιςεισ (προμικειεσ και οφειλζσ εγγυιςεων που καταπίπτουν) 90 0,0% 29
φνολο μζτρων 2011 υνολικά τα μζτρα παλιά και νζα που εκτιμάται ότι κα αποδϊςουν μζςα ςτο 2011 είναι 6,4% του ΑΕΠ. ΤΝΟΛΟ 14330 6,40% ΕΟΔΑ 7830 3,50% Μεταφορά επίπτωςθσ από μζτρα 2010 (carry over) 1500 0,70% Προβλεπόμενεσ ςτο ΠΟΠ παρεμβάςεισ για το 2011 4050 1,80% Νζεσ παρεμβάςεισ ςτα ζςοδα για το 2011 2280 1,00% ΔΑΠΑΝΕ 6500 2,90% Μεταφορά επίπτωςθσ από μζτρα 2010 (carry over) 1150 0,50% Προβλεπόμενεσ ςτο ΠΟΠ παρεμβάςεισ για το 2011 1500 0,70% Νζεσ παρεμβάςεισ ςτισ δαπάνεσ για το 2011 3850 1,70% 30
Διαρκρωτικζσ αλλαγζσ Παράλλθλα με τθ δθμοςιονομικι προςαρμογι και τα μζτρα για τθ μείωςθ του ελλείμματοσ προχωροφν και μεγάλεσ διαρκρωτικζσ αλλαγζσ που ςτοχεφουν ςτθν ανάπτυξθ, αλλά και ςτθν ενίςχυςθ των κεςμϊν για τθν αποκατάςταςθσ τθσ εμπιςτοςφνθσ ςτθν οικονομία: Νζο φορολογικό ςφςτθμα Νζο δθμοςιονομικό πλαίςιο Καλλικράτθσ Αποφάςεισ ςτο διαδίκτυο Αςφαλιςτικι μεταρρφκμιςθ Εργαςιακζσ ςχζςεισ τακερότθτα και εποπτεία χρθματοπιςτωτικοφ τομζα Απελευκζρωςθ υπθρεςιϊν Προςταςία υπερχρεωμζνων επιχειριςεων και νοικοκυριϊν Απλοποίθςθ διαδικαςιϊν ίδρυςθσ επιχειριςεων Απελευκζρωςθ οδικϊν μεταφορϊν Άνοιγμα κλειςτϊν επαγγελμάτων Νζο κεςμικό πλαίςιο για τθν προϊκθςθ μεγάλων και μικρϊν επενδφςεων 31