Ερευνητικές προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές στα πειραματικά σχολεία ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ



Σχετικά έγγραφα
Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Παιδαγωγικά στη Φ.Α. Αθανάσιος Παπαϊωάννου καθηγητής

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

κατανόηση διαλόγου, συμπλήρωση ερωτηματολογίου 1 φωτοτυπία ανά μαθητή με το ερωτηματολόγιο παραγωγή προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΙΕΙΑ «Η θάλασσα κοινό μας σπίτι»

Δρ. Μάριος Ψαράς Κυπριακή Εκπαιδευτική Αποστολή

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΜΕΣΑ ΑΠο ΤΗΝ ΕΜΠΕΔΩΣΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Δρ Μάριος Στυλιανίδης, ΕΔΕ ΚB Παγκύπριο Συνέδριο Διευθυντών

Προτεινόμενη δομή σχεδίου μαθήματος για τα Μαθηματικά

ΣΕΝΑΡΙΟ: Εφαπτομένη οξείας γωνίας στη Β Γυμνασίου

Μαθησιακά Αποτελέσματα Matrix Ελληνική Έκδοση

Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης «Διδασκαλία Κατανόηση Γραπτού Λόγου

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ- ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές)

Προτεινόμενη δομή σχεδίου μαθήματος για τα Μαθηματικά

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΙΤΙΟΥ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Δεύτερη διδακτική πρόταση Έλεγχος επίδοσης στο σχολείο. 1 φωτοτυπία ανά μαθητή με τον έλεγχο παραγωγή προφορικού λόγου, παραγωγή γραπτού λόγου

Έκθεση σχετικά με τη λειτουργία του προγράμματος Ενισχυτικής Διδασκαλίας (Ε.Δ.)

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα

Εκπαιδευτικό σενάριο διδασκαλίας και μάθησης με την αξιοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού.

Σχέδιο Μαθήματος Νο3 «SimSafety» Σενάριο Παιχνιδιού: «Κλοπή» (Theft)

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Διδακτικές προσεγγίσεις στην Πληροφορική. Η εποικοδομιστική προσέγγιση για τη γνώση. ως ενεργητική και όχι παθητική διαδικασία

ROSETTA STONE. Αθήνος Κωνσταντινίδης

ΣΕΝΑΡΙΟ: ΖΟΥΜΕ ΜΑΖΙ, ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ.

Συγγραφέας: Μαρίνα Ματθαιουδάκη Δεξιότητα: Κατανόηση προφορικού λόγου Τύπος κειμένου: Συνέντευξη Θεματική: Αναγνώριση ταυτότητας

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Ιστορία Γυμνασίου. Γυμνάσιο Βεργίνα,

Εκπαιδευτικό Υλικό για την «Υπηρεσία Εκπαιδευτικών Κοινοτήτων και Ιστολογίων» 1 ο µέρος:

Γενικότερος σκοπός είναι να αντιληφθούν οι μαθητές και -οι μαθήτριες:

Μελέτη Περιβάλλοντος και Συνεργατική οργάνωση του μαθήματος

Κατανόηση γραπτού λόγου

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ

Σχέδιο Μαθήματος: Κοινωνικές και Επικοινωνιακές Δεξιότητες για Ανάπτυξη Αυτοπεποίθησης και Τεχνικών Επίλυσης Διαφορών

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ Β ΦΑΣΗ

Μελέτη περίπτωσης Ψηφιακά μέσα - Εκμάθηση μέσα από video. σχολείο.

«Το ποτάμι μας (Τάφρος 66) Πηγή ζωής ή αιτία οικολογικής καταστροφής;»

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.)

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ. Εισαγωγικές Έννοιες -- ΜΑΡΙΑ ΔΑΣΚΟΛΙΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΚΛΙΜΑ ΤΑΞΗΣ - ΣΧΕΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Επίδραση στην Επίδοση των Μαθητών

Η Περιγραφική Αξιολόγηση. στο Γ/σιο Βουργαρελίου. κατά το σχ. έτος Πάτρα, Μαρία Γλάβα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, Αθήνα Τηλ.: , Fax:

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ / Ακ. Έτος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες

H ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Κατσιφή Βενετία εκπαιδευτικός

Ενιαίο Ολοήμερο Δημοτικό χολείο Φοιροκοιτίας χολική Φρονιά

Μεταγραφή γενετικού υλικού

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες

ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ BLOGS Ένα διδακτικό εργαλείο

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Κίνητρο και εμψύχωση στη διδασκαλία: Η περίπτωση των αλλόγλωσσων μαθητών/τριών

Δειγματική διδασκαλία στο μάθημα της Οικιακής Οικονομίας

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 3

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Μόνιμο προσωπικό 8 EE και Λογοθεραπεία 2 Επισκέπτες εκπαιδευτικοί 3

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή PROJECT

Σε μια εποχή που όλα αλλάζουν, διαφοροποιούνται, αλλοιώνονται μέσα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, όπου οι τοπικές κοινωνίες τείνουν να χάσουν τα

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ - Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ (ενδεικτικά)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 Καθηγητής: Δρ. Ανδρέας Χατζηχαμπής Ημερομηνία: Ιανουάριος 2011 Αρ. Μαθ. : Χρόνος: 1 x 80 (συνολικά 4 x 80 ) Τάξη: Α Γυμνασίου

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Β.Sc. & Μ.Sc In Counselling Psychology Life Coach BTEC Professional Certificate in Specific Learning Difficulties: Dyslexia

ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1

7. Επαναχρησιμοποίηση νερού στον Δήμο μας

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΤΗΣ Ε ΤΑΞΗΣ

Γεωγραφία και Βιολογία. 24 μαθητές. Ψηφιακά μέσα. Έγγραφα Google. Φιλανδία

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Μάθημα: Νέα Ελληνικά Γ Γυμνασίου. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ενότητα 6, Μέρος Δ

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα - για περισσότερη εκπαίδευση

«Λουλουδάκι μου π ανθείς, πες μου τι φορεσιά φορείς!» Μέσα από το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Γεια σας τριαντάφυλλα»

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016

Ερώτημα-κλειδί Ποια είναι τα πιο σημαντικά πράγματα που σκέφτονταν οι άνθρωποι της

Θεσ/νικη, 14/10/2015 Αριθμός Πρωτ Προς


Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

«Ανάλογα ποσά Γραφική παράσταση αναλογίας» ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Υποστήριξη παιδιών με δυσλεξία. Πάμελα Ντεπόνιο Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου. Θεσσαλονίκη, 1 η Δεκέμβρη 2012

ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ: ΣΥΓΚΛΙΣΕΙς ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙς

3 ο ΛΥΚΕΙΟ ΖΩΓΡΑΦΟΥ. Θέμα: ο εαυτός μου αυτός ο άγνωστος. Ερευνητική εργασία- Project Α τάξη Υπεύθυνη καθηγήτρια: Χρυσή Βιδαλάκη

Διδακτική αξιοποίηση του Καταστατικού Χάρτη της Γης

Κέντρο Ξένων Γλωσσών

Διάλεξη 6η Διαταραχές Συμπεριφοράς

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ: ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΤΟΠΟΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΟΛΓΑ ΧΑΤΖΗΚΩΝΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕ04 10/2/2015 1

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ ΓΙΑ ΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Ανδρέας Δ. Καρατζάς, Θεόδωρος Μπαρής

Εργαστήρι 4: Οι υποψήφιοι

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016

Transcript:

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ερευνητικές προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές στα πειραματικά σχολεία ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ζαρφτζιάν Μαριλένα, βιολόγος, mazarf@otenet.gr ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σήμερα που η ανθρώπινη αλαζονεία εξαντλεί τους φυσικούς πόρους πέρα από κάθε αειφορική προοπτική και η προοπτική του μετασχηματισμού του Homo sapiens σε Homo Xerox πλανάται απειλητική, η γνώση της δυνατοτήτων και των εφαρμογών της βιολογίας είναι επιβεβλημένη. Για να ενταχθούν οι έννοιες αυτές στην εκπαιδευτική διαδικασία με τον προβληματισμό που συνεπάγονται εφαρμόζουμε παιχνίδια ρόλων όπου οι μαθητές της Γ' γυμνασίου καλούνται να βιώσουν και να αποφασίσουν σχετικά με τα παραπάνω. Το πρώτο παιχνίδι ρόλων αφορά ένα υποθετικό σενάριο διαχείρισης υγροβιότοπου. Το κράτος, για λόγους «ανάπτυξης», προτείνει αλλαγή των χρήσεων γης και εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων σ' έναν προστατευόμενο υγροβιότοπο. Οι μαθητές υποδύονται ανέργους, βιομηχάνους, γεωργούς, ψαράδες, πουλιά, οικολογικές οργανώσεις κλπ., κρίνουν τα προτεινόμενα μέτρα, τα αποδέχονται ή τα απορρίπτουν, ή αντιπροτείνουν άλλα. Σχολιάζουν επίσης τις τοποθετήσεις των υπολοίπων ομάδων. Γίνεται ένας γόνιμος διάλογος, πολύ συχνά με γέλιο, σίγουρα πάντως εποικοδομητικός. Το δεύτερο παιχνίδι ρόλων αφορά θέματα Βιοηθικής. Με την πρόοδο της γενετικής έχουν προκύψει πολλά ηθικά και νομικά προβλήματα. Πρέπει να επεμβαίνουμε στα γενετικά «λάθη» των εμβρύων; Πρέπει να γνωρίζουμε το γενετικό μας μέλλον; Συμφωνούμε με την κλωνοποίηση (αναπαραγωγική ή θεραπευτική); Οι μαθητές υποδύονται την επιτροπή Βιοηθικής, τους γονείς, το κράτος, τους εργοδότες, τους γενετιστές, το Δαρβίνο, τους ιερείς, τις ασφαλιστικές εταιρείες κλπ. και καλούνται να τοποθετηθούν στα σύγχρονα διλήμματα. Οι ομάδες επιχειρηματολογούν, κάνουν ερωτήσεις στις υπόλοιπες ομάδες και σχολιάζουν τις τοποθετήσεις τους. Ο συντονισμός των παιχνιδιών και η αξιολόγηση γίνεται από ομάδα δημοσιογράφων (μαθητές) και τον διδάσκοντα. Με τα παιχνίδια αυτά δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να δράσουν ομαδοσυνεργατικά, να ασκηθούν στον προφορικό λόγο, να μαζέψουν πληροφορίες, να συνθέσουν επιχειρήματα, να ανακαλύψουν τις προκλήσεις που θα συναντήσουν, να αντιληφθούν ότι ηθική και δεοντολογία είναι άρρητα συνδεδεμένες με τις βιολογικές εφαρμογές. 1

Σήμερα που η ανθρώπινη αλαζονεία εξαντλεί τους φυσικούς πόρους πέρα από κάθε αειφορική προοπτική και η προοπτική του μετασχηματισμού του Ηomo sapiens σε Homo Xerox πλανάται απειλητική, η γνώση της δυνατοτήτων και των εφαρμογών της βιολογίας είναι επιβεβλημένη. Για να ενταχθούν οι έννοιες αυτές στην εκπαιδευτική διαδικασία με τον προβληματισμό που συνεπάγονται εφαρμόζουμε παιχνίδια ρόλων όπου οι μαθητές της Γ γυμνασίου καλούνται να βιώσουν και να αποφασίσουν σχετικά με τα παραπάνω. Το πρώτο παιχνίδι ρόλων αφορά ένα υποθετικό σενάριο διαχείρισης υγροβιότοπου. Το κράτος, για λόγους «ανάπτυξης», προτείνει αλλαγή των χρήσεων γης και εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων σ έναν προστατευόμενο υγροβιότοπο. Οι μαθητές υποδύονται ανέργους, βιομηχάνους, γεωργούς, ψαράδες, πουλιά, οικολογικές οργανώσεις κλπ., κρίνουν τα προτεινόμενα μέτρα, τα αποδέχονται ή τα απορρίπτουν, ή αντιπροτείνουν άλλα. Σχολιάζουν επίσης τις τοποθετήσεις των υπολοίπων ομάδων. Γίνεται ένας γόνιμος διάλογος, πολύ συχνά ακόμα και αστείος, σίγουρα πάντως εποικοδομητικός. Το δεύτερο παιχνίδι ρόλων σχετίζεται με τα θέματα Βιοηθικής. Η πρόοδος της γενετικής συνοδεύεται με πολλά ηθικά και νομικά προβλήματα. Πρέπει να επεμβαίνουμε στα γενετικά «λάθη» των εμβρύων; Πρέπει να γνωρίζουμε το γενετικό μας μέλλον; Συμφωνούμε με την κλωνοποίηση (αναπαραγωγική ή θεραπευτική); Οι μαθητές υποδύονται την επιτροπή Βιοηθικής, τους γονείς, το κράτος, τους εργοδότες, τους γενετιστές, το Δαρβίνο, τους ιερείς, τις ασφαλιστικές εταιρείες κλπ. και καλούνται να τοποθετηθούν στα σύγχρονα διλήμματα. Οι ομάδες επιχειρηματολογούν, κάνουν ερωτήσεις στις υπόλοιπες ομάδες και σχολιάζουν τις τοποθετήσεις τους. Ο συντονισμός των παιχνιδιών και η αξιολόγηση γίνεται από ομάδα μαθητών και τον διδάσκοντα. Με τα παιχνίδια αυτά δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να δράσουν ομαδοσυνεργατικά, να ασκηθούν στον προφορικό λόγο, να μαζέψουν πληροφορίες, να συνθέσουν επιχειρήματα, να ανακαλύψουν τις προκλήσεις που θα συναντήσουν, να αντιληφθούν ότι ηθική και δεοντολογία είναι άρρητα συνδεδεμένες με τις βιολογικές εφαρμογές. H Bιολογία της Γ γυμνασίου θίγει μερικά πολύ καυτά για την εποχή μας θέματα, όπως αυτά της οικολογίας και της βιοτεχνολογίας. Τα παιδιά διδάσκονται τους όρους και τους κανονισμούς, αποστηθίζουν ορισμούς και μηχανισμούς, γράφουν διαγωνίσματα. Και μετά, τι; Στην καλύτερη περίπτωση έχουν κατακτήσει το γνωστικό αντικείμενο το οποίο και θα θυμούνται στο λύκειο. Αυτό όμως, απέχει πολύ από το να είναι μάθηση, να είναι καλλιέργεια νου και άσκηση δεξιοτήτων. Και δε γίνεται λόγος, βέβαια για κοινωνικοποίηση εφήβων. Πρόκειται για μια διαδικασία που απαξιώνει το μάθημα, τα παιδιά και τους διδάσκοντες. Οι 15χρονοι μαθητές θέλουν κάτι πιο άμεσο για να κάνουν κτήμα τους τις γνώσεις, κάτι βιωματικό για να προβληματιστούν, κάτι ευχάριστο για να συμμετάσχουν με το νου και την ψυχή στη τάξη. Εδώ και μερικά χρόνια εφαρμόζουμε μέσα στη μαθησιακή διαδικασία παιχνίδια ρόλων. Παίρνοντας έμπνευση από αντίστοιχα παιχνίδια της «περιβαλλοντικής εκπαίδευσης» και μηχανισμούς από τους «αγώνες επιχειρηματολογίας» δημιουργήσαμε σενάρια τα οποία εφαρμόζουμε στην ώρα του μαθήματος. Το σενάριο δίνεται στα παιδιά μετά την ολοκλήρωση του αντίστοιχου κεφαλαίου. Συζητιέται, αναλύεται και κατόπιν μοιράζονται, συνήθως τυχαία, οι ρόλοι. Τα παιδιά ετοιμάζουν τους ρόλους τους (βρίσκουν επιχειρήματα, τα μοιράζουν μεταξύ τους, ετοιμάζουν ερωτήσεις για τις υπόλοιπες ομάδες) και την επόμενη φορά τους υποδύονται. Καθόμαστε σε κύκλο ανά ομάδες, φοράμε μία πινακίδα με το ρόλο μας έτσι ώστε να είμαστε αναγνωρίσιμοι και ξεκινάμε. Μιλάμε όλοι ανεξαιρέτως, έστω και αν πρέπει να επαναλάβουμε τα προηγούμενα. Η αξιολόγηση γίνεται από ομάδα μαθητών (δημοσιογράφοι ή επιτροπή), οι οποίοι έχουν κάνει και τις περισσότερες ερωτήσεις, την επόμενη διδακτική ώρα. Απαιτούνται δηλαδή περίπου 3 διδακτικές ώρες για την προετοιμασία, την εφαρμογή και την αξιολόγηση κάθε σεναρίου. Παρακάτω σημειώνονται τα δυο σενάρια έτσι όπως ακριβώς δίνονται στα παιδιά. 2

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ 1 ΘΕΜΑ: ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το δέλτα του Αξιού είναι μια περιοχή φτωχή. Οι κάτοικοι δεν είναι ευχαριστημένοι, ο καθένας για τους λόγους του. Οι γεωργοί καλλιεργούν κυρίως ρύζι που θέλει πολύ νερό. Οι κτηνοτρόφοι δυσκολεύονται να βρουν καθαρό νερό για να ποτίσουν τα ζώα τους. Οι ψαράδες γκρινιάζουν διότι τα ψάρια λιγοστεύουν εξαιτίας της ρύπανσης και της καταστροφής των περιοχών ωοτοκίας. Δεν υπάρχουν πολλά εργοστάσια ούτε άλλες δουλειές. Και μέσα σε όλα αυτά η περιοχή είναι στη σύμβαση Ραμσάρ και υπάρχουν διάφορες απαγορεύσεις, πχ. δεν μπορούν να κυνηγήσουν, να κτίσουν σπίτια όπου θέλουν, ή να καλλιεργήσουν τις εκτάσεις που είναι δίπλα στον ποταμό. Η Θεσσαλονίκη είναι κοντά, και έτσι πολλοί κάτοικοι φεύγουν. Η κυβέρνηση αποφάσισε να βοηθήσει την κατάσταση. Προτείνει λοιπόν: 1. να επιτραπεί το κυνήγι στο Δέλτα ώστε να έχουν κάποια διασκέδαση οι κάτοικοι 2. να επιτραπεί να καλλιεργήσουν τα χωράφια δίπλα στο ποτάμι 3. να δοθούνάδειες για καινούργια εργοστάσια 4. να επιτραπεί να κτίσουν σπίτια όπου θέλουν Όταν ανακοινώθηκαν οι προτάσεις η περιοχή αναστατώθηκε. Κάποιοι συμφωνούσαν και κάποιοι όχι. Άρχισαν να μαλώνουν και μεταξύ τους. Ηρθαν λοιπόν στη Χαλάστρα 3 δημοσιογράφοι να μάθουν τι γίνεται και να γράψουν τα σχετικά άρθρα. Θα πρέπει λοιπόν η κάθε ομάδα να ετοιμάσει ένα κείμενο που θα το δώσει στους δημοσιογράφους. Θα υπάρξει όμως και προφορική συνέντευξη και αντιπαράθεση. Θα πρέπει λοιπόν η κάθε ομάδα να επιχειρηματολογήσει προφορικά. Συμφωνεί ή διαφωνεί με τα μέτρα; Τι άλλο θα είχε να προτείνει; Θα πρέπει επίσης να μπορεί να αντικρούσει τα επιχειρήματα των άλλων ομάδων. Οι ομάδες είναι: 1. ψαράδες 2. γεωργοί 3. κτηνοτρόφοι 4. κάτοικοι 5. βιομήχανοι 6. πουλιά 7. οικολογικές οργανώσεις Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να ετοιμάσουν τις ερωτήσεις που θα κάνουν σε κάθε ομάδα χωριστά Οι ομάδες γράφουν τις επιθυμίες και απόψεις τους, τα επιχειρήματά τους και ετοιμάζονται για την προφορική αντιπαράθεση. Όλες οι ομάδες παραδίνουν γραπτό κείμενο με τις υπογραφές τους. Εικόνα 1: τα παιδιά παρακολουθούν και συμμετέχουν στο παιχνίδι της οικολογίας 3

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ 2 ΘΕΜΑ: ΒΙΟΗΘΙΚΗ Με την πρόοδο της γενετικής έχουν προκύψει πολλά ηθικά και νομικά προβλήματα. Η επιτροπή βιοηθικής πρέπει να αποφασίσει για μερικά από αυτά. Καλεί τους ενδιαφερόμενους φορείς να εκφράσουν τη γνώμη τους. Τα θέματα είναι: 1. οι γονείς να κατευθύνουν τους γενετιστές. (επεμβάσεις DNA στο ζυγωτό). Πρέπει οι γονείς να καθορίζουν τα χαρακτηριστικά στο παιδί τους; Εχουν το δικαίωμα να διορθώνουν γενετικά λάθη ή αδυναμίες; 2. το κράτος να κατευθύνει τους γενετιστές (επεμβάσεις DNA στο ζυγωτό). Να γίνουμε όλοι ωραίοι, έξυπνοι και δυνατοί; 3. γνώση DNA από τη γέννηση. Πρέπει οι γονείς να γνωρίζουν τα χαρακτηριστικά που θα φέρει το παιδί τους στο μέλλον; Θέλουμε να ξέρουμε το γενετικό μας μέλλον; 4. γνώση DNA από τους φορείς. Πρέπει οι εργοδότες, οι ασφαλιστικές εταιρείες κλπ. να γνωρίζουν τις γενετικές δυνατότητες ή αδυναμίες ενός ανθρώπου. ΡΟΛΟΙ 1. επιτροπή βιοηθικής (συντονιστές) 2. βιολόγοι - γενετιστές 3. γονείς 4. Δαρβίνος 5. ιερείς θεολόγοι 6. ασφαλιστικές εταιρείες 7. εργοδότες 8. υπουργείο εργασίας Κάθε ομάδα πρέπει να ετοιμάσει ένα κείμενο που θα το δώσει στην επιτροπή βιοηθικής. Θα υπάρξει όμως και προφορική συνέντευξη και αντιπαράθεση. Θα πρέπει λοιπόν η κάθε ομάδα να επιχειρηματολογήσει προφορικά. Συμφωνεί ή διαφωνεί με τα παραπάνω. Τι άλλο θα είχε να προτείνει; Θα πρέπει επίσης να μπορεί να αντικρούσει τα επιχειρήματα των άλλων ομάδων. Ολες οι ομάδες παραδίδουν γραπτό κείμενο με τις υπογραφές τους. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τι προκύπτει από την παραπάνω διαδικασία για τους μαθητές: Ανακαλύπτουν ότι δεν είναι εύκολο να μιλάς για την προστασία του περιβάλλοντος όταν είσαι άνεργος, ή για «ανάπτυξη» όταν είσαι ψαράς, Δεν είναι εύκολο να διαχειρίζεσαι ένα οικοσύστημα, δεν είναι εύκολο να είσαι μεγάλος. Ποιο μοντέλο θα μπορούσε να συμβιβάσει την οικολογία και την οικονομία και να συμφιλιώσει το περιβάλλον με τον άνθρωπο; Αναγνωρίζουν ότι η διόρθωση «γενετικών αδυναμιών» θα επιφέρει την ομοιομορφία, την πληθυσμιακή έκρηξη, τον υποσιτισμό. Από την άλλη μεριά όμως αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορείς να κλείσεις τ αυτιά σου όταν είσαι ασθενής ή γονιός ασθενούς. Όσον αφορά στη γνώση ή μη της γενετικής μας ταυτότητας η σύγκρουση μεταξύ εργοδοτών και γονέων είναι έντονη. Όταν τα συμφέρονται ποικίλλουν, το «καλό» δεν είναι εύκολα ξεκαθαρισμένο. Μπορεί ο άνθρωπος να διαχειριστεί τέτοια θέματα; Μπορούμε να εμπιστευτούμε την τεχνογνωσία μας και την ηθική μας; Δεν καταλήγουν σε δόγματα, δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Η αξιολόγηση γίνεται με κριτήρια την ποιότητα και το πλήθος των επιχειρημάτων, τις ερωτήσεις και το επίπεδο της αντιπαράθεσης. Η βασική αξιολόγηση όμως είναι η ανακάλυψη γνώσεων μέσα από μια διαδικασία βιωματική, η άσκηση στη χρήση του προφορικού λόγου, η παραγωγή επιχειρημάτων, η πειθαρχία σε κανόνες, η κοινωνικοποίηση. Η ανταλλαγή απόψεων, η αντιπαράθεση επιχειρημάτων υπέρ και εναντίον μιας δεδομένης θέσης, συνεισφέρει συνήθως στην πληρέστερη κατανόηση ενός ζητήματος πολύ καλύτερα από οποιοδήποτε μετωπική διδασκαλία. 4

Τι προκύπτει από την παραπάνω διαδικασία για τους καθηγητές; Ανακαλύπτουμε τους μαθητές μας (και τους απολαμβάνουμε), ασκούμαστε στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, κάνουμε το χρέος μας στην επιστήμη της Βιολογίας. Αν τα παιδιά αντιληφθούν ότι ηθική και δεοντολογία είναι άρρητα συνδεδεμένες με τις βιολογικές εφαρμογές, τότε οι στόχοι μας ως δάσκαλοι της Βιολογίας έχουν επιτευχθεί. Σήμερα που η ανθρώπινη αλαζονεία εξαντλεί τους φυσικούς πόρους πέρα από κάθε αειφορική προοπτική και η προοπτική του μετασχηματισμού του Ηomo sapiens σε Homo Xerox πλανάται απειλητική, η γνώση της δυνατοτήτων και των εφαρμογών της βιολογίας είναι επιβεβλημένη. Αυτές οι γνώσεις όμως πρέπει να φτάσουν στα παιδιά όπως τους αξίζει. 5