ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ ΟΜΟΣΠΟΝΔΊΑ ΙΝΠΔΔΙ Θεμιστοκλέους 38, 106 78 ΑΘΗΝΑ Τηλ.: 210-38.13.380-38.03.816-33.02.343, Fax: 210-38.34.385, e-mail: eoo@otenet.gr Αριθμ. Πρωτ. 1626 φ 43,ΕΣΠΑ,Ιστοσ. Αθήνα 25 Νοεμβρίου 2013 Ανοικτή επιστολή προς τους Συναδέλφους Οδοντίατρους Αγαπητοί και Αγαπητές Συνάδελφοι, Με αφορμή αυτά που ακούγονται και γράφονται το τελευταίο καιρό στα διάφορα Blogs για τα προγράμματα ΕΣΠΑ της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας και ότι «κακώς δόθηκαν αμοιβές» σε μερικούς συναδέλφους που συμμετείχαν σε αυτά, οφείλουμε να δώσουμε όλες τις απαντήσεις που οι συνάδελφοι δικαιούνται να έχουν ώστε να μπορούν να κρίνουν καλλίτερα και να μην παρασύρονται σε καταστάσεις διχόνοιας της Οδοντιατρικής οικογένειας και «ανθρωποφαγίας» κάποιων συναδέλφων που τόσα έχουν προσφέρει στο χώρο μας. Γιατί οι περισσότεροι από τους συναδέλφους αυτούς είναι οι ίδιοι που επί σειρά ετών στηρίζουν την Ε.Ο.Ο. και τους Οδοντιατρικούς Συλλόγους της χώρας μας σε όλες τις δράσεις τους και κυρίως στην εφαρμογή του Προγράμματος «Προαγωγή και καταγραφή της Στοματικής Υγείας του Ελληνικού Πληθυσμού», αφιλοκερδώς και μη «φειδόμενοι» κόπου και χρόνου για το καλό του κλάδου. Σε ένα πρόγραμμα που πρέπει να είμαστε όλοι υπερήφανοι γιατί όμοιο του δεν υπάρχει στην Ευρώπη και γιατί μας έδωσε τη δυνατότητα με ιδιωτικά κεφάλαια να κάνουμε πράξη και να υλοποιήσουμε αυτά που «εσείς» μας ζητούσατε τόσα χρόνια και καταφέραμε σαν κλάδος να κάνουμε και για να μαθαίνουν οι νεώτεροι περιλαμβάνει: 1) Ένα μηχανισμό αγωγής υγείας που μαζί με όλο το έντυπο και εποπτικό υλικό που στείλαμε στους 52 Συλλόγους της χώρας, μπορούν οι οδοντίατροι να παρεμβαίνουν στη κοινωνία και να κάνουν σε μόνιμη βάση αγωγή υγείας 2) Έναν επιδημιολογικό χάρτη της χώρας που επί τόσα χρόνια δεν είχαμε και με τα στοιχεία που αντλήσαμε, μπορέσαμε να στηρίξουμε τις προτάσεις μας προς το Υπουργείο Υγείας για το τι πρέπει να κάνει για να βελτιωθεί η στοματική υγεία του ελληνικού λαού 3) Την διερεύνηση των ανισοτήτων στην εμφάνιση της τερηδόνας, την πρόσβαση στις υπηρεσίες και στην βαρύτητα των αναγκών του Ελληνικού πληθυσμού, ώστε να μπορούμε να παρεμβαίνουμε πιο στοχευμένα σε όσους έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες
4) Την αναβάθμιση της Οδοντιατρικής, αναδεικνύοντας με ερευνητικά δεδομένα τη σχέση στοματικής υγείας, γενικής υγείας και ποιότητας ζωής 5) Την εισαγωγή της «αγωγής της στοματικής υγείας» με τη μέθοδο της βιωματικής μάθησης στα σχολεία με την έγκριση του Υπουργείου παιδείας και να υλοποιήσουμε έτσι ένα όνειρο δεκαετιών των οδοντιάτρων, και τέλος 6) Την'καθιέρωση του «μήνα στοματικής υγείας» που έχει στόχο κάθε χρόνο οι τοπικοί σύλλογοι με διάφορες δράσεις και παρεμβάσεις με συνεντεύξεις στα μέσα ενημέρωσης, διοργάνωση σεμιναρίων και δημοσίευση άρθρων στο τοπικό τύπο κάθε περιφέρειες, να ενημερώνουν την κοινωνία για τη σημασία της στοματικής υγείας. Το ίδιο υπερήφανοι πρέπει να είμαστε επίσης και για το γεγονός ότι η Ε.Ο.Ο. είναι το μόνο δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό σωματείο που κατάφερε να πιστοποιηθεί σαν φορέας και στη συνέχεια να πάρει όχι ένα αλλά τρία προγράμματα ΕΣΠΑ, για να υλοποιήσει κοινωνικές δράσεις που πάλι ο Οδοντιατρικός κόσμος ζητούσε και το κάναμε πράξη. Και για όσους δεν τα γνωρίζουν αυτά είναι: 1 ΕΣΠΑ:«Η επιδημιολογική κατάσταση των Οδοντιατρικών αναγκών του πληθυσμού της χώρας-επικαιροποίηση μετά από 8 χρόνια», 2ο ΕΣΠΑ: «Αγωγή της στοματικής υγείας σε 800 ολοήμερα σχολεία» με τη μέθοδο της βιωματικής μάθησης, και 3 ΕΣΠΑ: «Δράσεις επιμόρφωσης οδοντιάτρων και ιατρών και ενημέρωσης γενικού πληθυσμού για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου της στοματικής κοιλότητας». Αντί λοιπόν να είμαστε περήφανοι για όλα αυτά και να αποτελέσουμε παράδειγμα και σε άλλους συναδέλφους να στηρίξουν προσπάθειες για να πάρουμε όχι «τρία» αλλά δεκατρία προγράμματα ΕΣΠΑ, βγήκαν συνάδελφοι «ψυθιριστές» να «ροκανίσουν» την προσπάθεια της Ε.Ο.Ο. γιατί τους έφταιγε ο ιδιώτης χορηγός (Colgate) στο πρώτο πρόγραμμα και γιατί αμείφθηκαν οι συνάδελφοι στα προγράμματα ΕΣΠΑ που ακολούθησαν. Με μια ευκολία σαν να είναι οι προτάσεις μέσα σε ένα συρτάρι που μπορείς απλά να απλώσεις το χέρι, να το ανοίξεις, να τις πάρεις, να τις υποβάλεις και από μόνα τους να τρέξουν τα προγράμματα και να πας στο τέλος να εισπράξεις. Ας είμαστε σοβαροί συνάδελφοι γιατί τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Για το ότι η Ε.Ο.Ο. κατάφερε να πάρει αυτά τα προγράμματα, το οφείλει σε μεγάλο ποσοστό σ' αυτούς τους συναδέλφους που είχαν την ιδέα και εργάστηκαν σκληρά για τη κατάθεση των προτάσεων, αλλά και σ' ένα Δ.Σ. που έχει αφιερώσει ατελείωτες ώρες σε συζητήσεις για την έγκριση και παρακολούθηση επί τόσα χρόνια των προγραμμάτων για να γίνουν πραγματικότητα. 2
Το οφείλει επίσης και σε όσους συναδέλφους συμμετείχαν εκ μέρους των Συλλόγων και στήριξαν με τη εθελοντική τους προσφορά τα προγράμματα αυτά. Είναι μεγάλη η συμβολή τους και τους ευχαριστούμε πραγματικά. Είναι άδικο όμως να λέγεται από μερικούς ότι «κάποιοι είναι έξυπνοι που τα πήραν και κάποιοι άλλοι είναι τα κορόιδα γιατί ήσαν εθελοντές». Κι αυτό γιατί, θα πρέπει να κατανοήσουν κάποιοι ότι είναι διαφορετική η συμμετοχή των συναδέλφων που επισκέφθηκαν μια φορά ένα ή δύο σχολεία για να στηρίξουν το πρόγραμμα και θερμά τους ευχαριστούμε και άλλη η ενασχόληση των συναδέλφων μέλη της επιστημονικής ομάδας έργου καθημερινά και για όλη τη περίοδο μέχρι να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα. Και επειδή δεν θα πρέπει να μένουν αναπάντητα ερωτηματικά οι αμοιβές αυτές αφορούν: α) χους συντονιστές οι οποίοι είχαν την ιδέα και σε ατελείωτες συσκέψεις μορφοποίησαν και έγραψαν την πρόταση, παρακολουθούν και συντονίζουν το πρόγραμμα και για 3 ή 4 χρόνια μέχρι τη συγγραφή και παράδοση των αποτελεσμάτων θα απασχολούνται με αυτό. β) τα μέλη της επιστημονικής ομάδας έργου οι οποίοι στηρίζουν το πρόγραμμα και επί τη βάση συγκεκριμένων προσωπικών συμβάσεων με την ΕΟΟ είναι υποχρεωμένοι να παραδώσουν συγκεκριμένα κομμάτια του έργου και γ) τους εξεταστές της επιδημιολογικής μελέτης και τους εκπαιδευτές αγωγής υγείας οι οποίοι έκλεισαν τα ιατρεία τους για πολλές ημέρες πηγαίνοντας σε συγκεκριμένες πόλεις να εξετάσουν το πληθυσμό, και αμείφθηκαν σύμφωνα με τον αριθμό των δελτίων καταγραφής που συμπλήρωσαν και τον πληθυσμό που είδαν. Αμοιβές επίσης δόθηκαν, δ) σε όλα τα άτομα που σαν ασθενείς (παιδιά και ενήλικες) που δέχτηκαν να βρίσκονται στη Σχολή από ένα σαββατοκύριακο για να τυποποιηθούν οι εξεταστές εξετάζοντας το στόμα τους. ε) το υποστηρικτικό προσωπικό της σχολής που άνοιγε τη σχολή και υποστήριζε τη λειτουργία της τα σαββατοκύριακα αυτά. στ) στην Οδοντιατρική Σχολή που μας ενοικίασε τους χώρους για να γίνει το θεωρητικό και πρακτικό κομμάτι της τυποποίησης. Με δεδομένο επίσης ότι από τις αμοιβές αυτές θα αφαιρεθούν φόροι και κρατήσεις (23%), πιστεύουμε ότι πράγματι οι αμοιβές αυτές είναι τελείως συμβολικές σε σχέση με τις ώρες απασχόλησης και το επιτελούμενο έργο των Πανεπιστημιακών και των άλλων συναδέλφων που στηρίζουν το έργο της Ε.Ο.Ο. Οι συνάδελφοι δεν ζήτησαν ούτε απαίτησαν χρήματα. Τα χρήματα ήταν προδιαγεγραμμένα να δοθούν στην επιστημονική ομάδα έργου, όπως γίνεται σε όλα τα προγράμματα ΕΣΠΑ, από την αρχή και πριν πάει η πρόταση στην διαχειριστική αρχή του Υπουργείου. Άρα, το ότι θα υπάρχουν κάποιες αμοιβές ήταν γνωστό, αυτές είχαν συμπεριληφθεί από την αρχή στη πρόταση που υποβάλλαμε εδώ και δύο χρόνια και την είχε εγκρίνει το Δ.Σ. της Ε.Ο.Ο. Είναι να απορεί λοιπόν κανείς γιατί τόσος θόρυβος αυτή τη στιγμή και γιατί κάποιοι «ανακάλυψαν μόλις τώρα...την Αμερική».. 3
Από την άλλη μεριά συνάδελφοι, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα χρήματα είναι 100% της Ε.Ε. (όχι συμμετοχή και όχι των Ελλήνων φορολογουμένων) και ότι ανεξάρτητα ποιος τα παίρνει τα χρήματα, αυτά μπαίνουν στη χώρα μας και υλοποιούμε δράσεις για το καλό του κοινωνικού συνόλου που χωρίς αυτά δεν θα μπορούσαμε να κάναμε. Επί πλέον, επειδή πολλά έχουν ακουστεί και για τη διαχείριση και κοστολόγηση των προγραμμάτων και επειδή όλες αυτές οι κριτικές βασίζονται στην άγνοια για το τι είναι τα προγράμματα της Ε.Ε. (ΕΣΠΑ), πως εγκρίνονται και πώς τρέχουν, καλό είναι να τα αναδείξουμε γιατί δίνουν απαντήσεις σε πολλά σχόλια και «ύποπτες κριτικές». 1) Για να υποβάλλει κάποιος πρόταση για πρόγραμμα και να το πάρει θα πρέπει να είναι πιστοποιημένος φορέας και να πείσει ότι μπορεί να το κάνει. Η ΕΟΟ δεν ήταν και με πολλές προσπάθειες καταφέραμε να γίνει. 2) Οι προτάσεις που θα υποβληθούν θα πρέπει να είναι στη κατεύθυνση δράσεων που θα υπάρχουν μέσα στη προκήρυξη του Υπουργείου από πριν. Είχαμε τη τύχη να υπάρχουν. 3) Τα προγράμματα ΕΣΠΑ γίνονται με ανοικτό διαγωνισμό και ο οποιοσδήποτε Ευρωπαϊκός φορέας μπορεί να συμμετέχει και να πάρει το οποιοδήποτε πρόγραμμα προκηρύσσετε για να γίνει στην Ελλάδα. Άρα, το ότι προτιμηθήκαμε εμείς και όχι κάποιοι άλλοι σημαίνει πολλά και το οφείλουμε στην Ε.Ο.Ο. σαν φορέας εμπιστοσύνης και στα άτομα που στελέχωσαν τις επιστημονικές ομάδες έργου και μας στήριξαν. 4) Ο φορέας και ή ομάδα ατόμων που κάνει τη πρόταση θα πρέπει να έχει τα εχέγγυα και το "know how" για να προτιμηθεί. Είχαμε την εμπειρία με το προηγούμενο πρόγραμμα και η ομάδα εκλεκτών Πανεπιστημιακών που στελέχωσε και στήριξε τη πρόταση έκανε τη διαφορά και επιλέχθηκαν οι προτάσεις που κάναμε σαν Ε.Ο.Ο. 5) Οι προτάσεις αξιολογούνται από την Διαχειριστική αρχή του Υπουργείου και ελέγχονται και από τα ευρωπαϊκά όργανα για την ορθότητα των αποφάσεων, άρα δεν είναι θέμα μόνο Ελληνικό όπως νομίζουν κάποιοι και δεν χωράνε επιπολαιότητες. 6) Η διαχειριστική αρχή αναθέτει στο φορέα την υλοποίηση του έργου και στην μειοδοτούσα εταιρεία «project manager" να τρέξει το έργο με την στήριξη της επιστημονικής ομάδας, ελέγχοντας σε κάθε βήμα και κυρίως στο τέλος με την παράδοση του έργου εάν έγιναν οι συμφωνηθείσες και συγκεκριμένες πράξεις και ποιο ήταν το αποτέλεσμα. Συνάδελφοι, πιστεύουμε ότι με την παράθεση όλων των δεδομένων και όλων των λεπτομερειών για τα προγράμματα και τις αμοιβές που δόθηκαν σε μερικούς συναδέλφους, θα έχουμε πείσει και τον πιο «δύσπιστο» συνάδελφο για την ορθότητα των πράξεων και της ορθής διαχείρισης των προγραμμάτων. Πιστεύουμε να έγινε κατανοητό γιατί υπάρχουν αμοιβές και γιατί πρέπει να αμείβονται κάποιοι συνάδελφοι που υλοποιούν ένα πρόγραμμα. Άλλωστε οι άνθρωποι που προκηρύσσουν τα προγράμματα ΕΣΠΑ γνωρίζουν καλλίτερα από εμάς ότι: δουλειές αυτής της μορφής και για τόσο μεγάλο διάστημα δεν γίνονται ερασιτεχνικά και με εθελοντές, αλλά με επαγγελματική συνέπεια και 4
προσωπική δέσμευση μέσω συμβάσεων και συγκεκριμένων αμοιβών, οι οποίες προβλέπονται πάντα στα προγράμματα αυτά. Συνάδελφοι, η αναλυτική αυτή απάντηση δίνεται σαν Δ. Σ. Ομοσπονδίας, έστω και κατά πλειοψηφία, διότι όλα τα προγράμματα τα έχουμε μελετήσει σαν ΔΣ, τα έχουμε κουβεντιάσει, φτιάξαμε τα τεχνικά δελτία και τα ψηφίσαμε, τα ενέκρινε το Υπουργείο και τα ενέκρινε η Διαχειριστική Αρχή. Και όλα αυτά έχουν γίνει με απόλυτη διαφάνεια, όλοι όσοι παίρνουν αμοιβές έχουν συμβάσεις έργου όπου περιγράφεται λεπτομερώς το έργο του καθένα και αυτές οι συμβάσεις υπάρχουν εδώ, στο αρχείο της Ε.Ο.Ο. Κανένας δεν παίρνει χρήματα χωρίς να έχει υλοποιήσει αυτά που λέει η συμβατική του υποχρέωση. Και όλα αυτά έχουν εγκριθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, από τη Διαχειριστική Αρχή και από το Υπουργείο. Συνάδελφοι, καλή και αναγκαία η κριτική, αλλά επειδή η χώρα μας έχει υποφέρει στο παρελθόν από πρακτικές καταστροφολογίας και υποτίμησης δράσεων και προσώπων στη βάση του «γιατί αυτός και όχι εγώ», ας είμαστε πιο προσεκτικοί και ας εξετάζουμε τα δεδομένα προτού να δημοσιοποιήσουμε τη «γκρίνια μας». Ας διώξουμε από μέσα μας τον Έλληνα που δεν ζητάει τίποτα γι αυτόν, παρά «να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα» για να είναι καλά. Είναι καλλίτερη η μίμηση καλών πρακτικών και η ισοπέδωση προς τα πάνω παρά η απαξίωση και η ισοπέδωση προς τα κάτω. Γιατί στη πρώτη περίπτωση υπάρχει κάποια περίπτωση να βγούμε από τη «δουλεία» και το δρόμο προς τη καταστροφή, ενώ στη δεύτερη θα πάμε με βεβαιότητα όλοι στο βάραθρο και στον αφανισμό. 5