ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ. Θέμα: Αλιευτικό σκάφος

4 ο Γυμνάσιο Λαμίας Σχολικό Έτος 2014-2015 Τμήμα Α 3 ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Θέμα: Αλιευτικό σκάφος Εργασία της μαθήτριας Μπλίκας Μαρία Ελένη

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ-ΕΝΟΤΗΤΕΣ Σελ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Περιγραφή της ενότητας «Μεταφορές-Επικοινωνίες» 1α: Η σημασία των μεταφορών. 4 1β: Τα κυριότερα μέσα μεταφοράς.. 5 1γ: Η σημασία της επικοινωνίας.. 11 1δ: Τα κυριότερα μέσα επικοινωνίας.. 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο : Περιγραφή του αλιευτικού σκάφους 2α: Τα μέρη του αλιευτικού σκάφους...14 2β: Ο εξοπλισμός του αλιευτικού σκάφους 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : Τα τεχνικά σχέδια και η κατασκευή του σκάφους 3α: Τα τεχνικά σχέδια της κατασκευής..17 3β: Η κατασκευή του σκάφους βήμα-βήμα..18 3γ: Η τελική κατασκευή..22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο : Διαδικασία που ακολουθήθηκε..18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ο : Η ιστορική εξέλιξη του αλιευτικού σκάφους 5α: Ποιος είχε την ιδέα του αλιευτικού σκάφους;...19 5β: Τα πρώτα αλιευτικά σκάφη...19 5γ: Σύγχρονα αλιευτικά σκάφη 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο : Αρχή λειτουργίας του αλιευτικού σκάφους 6α: Είδη αλιευτικών σκαφών...26 6β: Η χρήση του αλιευτικού σκάφους και οι μέθοδοι ψαρέματος..27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ο : Η χρήση του αλιευτικού σκάφους και οι μέθοδοι ψαρέματος 7α: Θετικα και αρνητικα του αλιευτικού σκάφους και της αλιείας...29 7β: Η σχέση του αλιευτικού σκάφους με την οικονομία.. 29 7γ: Επαγγέλματα που σχετίζονται με την αλιεία...30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο : Κατάλογος εργαλείων και υλικών...31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο : Κόστος κατασκευής...32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ο : Βιβλιογραφία.. 33 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από μικρή πάντα μου άρεσαν τα πλοία να τα βλέπω πάνω στην θάλασσα, να επιπλέουν και κυρίως τα μικρά. Μου άρεσε να κάθομαι με τις ώρες να βλέπω τους ψαράδες να ρίχνουν τα τεράστια δίχτυα τους στη θάλασσα και να τα μαζεύουν το επόμενο πρωί γεμάτα με μικρά ψαράκια και καμία φορά χταποδάκια και θράψαλα. Θυμάμαι, αν και ήμουνα μικρή, είχαμε πάει διακοπές στο Πόρτο Χέλι, σε ένα παραθαλάσσιο χωριό της Αργολίδας, που βρίσκεται σε απόσταση 85 χλμ. από το Ναύπλιο. Λαχταρούσα τόσο να πάω στο απέναντι μικρό νησάκι, στις Σπάτσες, γιατί είχα ακούσει πως έχουν άμαξες με αλογάκια και τρελενόμουν για άλογα, σαν μικρή που ήμουνα. Μια μέρα λοιπόν αποφασίσαμε να επισκεφτούμε αυτό το νησάκι. Φτάνοντας στο λιμάνι ρωτήσαμε πώς μπορούσαμε να περάσουμε απέναντι και μας έδειξαν ένα μικρό κατακόκκινο φρεσκοβαμμένο παλιό ψαροκάικο. Μπήκαμε μέσα, λοιπόν, και μας οδήγησε στο απέναντι νησάκι. Στην πορεία η μαμά μου ρώτησε τον κύριο, που οδηγούσε το μικρό αυτό καραβάκι, για να οδηγήσω κι εγώ λίγο. Η απάντησή του ήταν θετική και έτσι πήγα κι εγώ δίπλα του και οδήγησα. Ήταν μια υπέροχη εμπειρία. Στην πορεία άρχισα να ρωτάω πολλά για τα ψαροκάικα και μου λύθηκαν πολλές απορίες, αλλά όχι όλες και γι αυτό αποφάσισα να ασχοληθώ με αυτό το θέμα, θέλοντας να μάθω περισσότερα πράγματα, κυρίως για την ιστορία τους αλλά και για τον τρόπο λειτουργίας τους. Στις επόμενες σελίδες θα σας παρουσιάσω: την κατηγορία που επιλέξαμε σαν τμήμα για να ασχοληθούμε την περιγραφή του αντικειμένου που επέλεξα να μελετήσω (αλιευτικό σκάφος ψαροκάικο) τα τεχνικά σχέδια την ιστορική εξέλιξη του αλιευτικού σκάφους (ψαροκάικο) τις εποστημονικές θεωρίες που σχετίζονται με το αλιευτικό σκάφος τη χρησιμότητα του ψαροκάικου στον άνθρωπο και στην κοινωνία τη διαδικασία που ακολούθησα για να κατασκευάσω το ομοίωμα του αλιευτικού σκάφους, τα υλικά που χρειάστηκα και το κόστος της κατασκευής και τέλος: τη βιβλιογραφία και τις πηγές πληροφόρησης 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : Περιγραφή της ενότητας «Μεταφορές-Επικοινωνίες» 1α: Η σημασία των μεταφορών Μεταφορές, στον οικονομικό και εμπορικό χώρο, ονομάζονται γενικά οποιεσδήποτε μετακινήσεις επιβατών και φορτίων από έναν τόπο σε έναν άλλον. Συνήθως η μετακίνηση επιβατών και φορτίων γίνεται έναντι κάποιας αμοιβής που ονομάζεται εισιτήριο ή κόμιστρο ή ναύλος. Συνεπώς οι μεταφορές αποτελούν εμπορικές πράξεις, παράγουσες οικονομική χρησιμότητα. Συνοπτική ιστορία.η ιστορία των μεταφορών είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη της ανθρώπινης ζωής. Ο πρωτόγονος άνθρωπος μετακινούνταν βαδίζοντας σε αναζήτηση τροφής ή από περιέργεια να γνωρίσει το περιβάλλον του, ή ακόμα και για την προστασία του από τους διάφορους φυσικούς κινδύνους (όπως σε αναζήτηση κάποιου καταφυγίου - σπηλιάς). Γρήγορα όμως κατάλαβε ότι οι φυσικές του αντοχές για να διανύει μεγάλες αποστάσεις ήταν περιορισμένες και πολύ περισσότερο περιορισμένη η ικανότητά του να μεταφέρει βάρη σε σημαντικές αποστάσεις. Οι αδυναμίες αυτές οδήγησαν τον άνθρωπο σε αναζήτηση διαφόρων μέσων μεταφοράς τόσο για τον ίδιο όσο και για τα αγαθά του, ξεκινώντας αρχικά τη χρησιμοποίηση ζώων στη ξηρά και από το πρωτόγονο μονόξυλο στις λίμνες και τους ποταμούς βγήκε στη θάλασσα. Έτσι παράλληλα με τις καταπληκτικές του εφευρέσεις έφθασε από τον τροχό, το κουπί, το πανί και τον ατμό στους σύγχρονους αεροστρόβιλους των εξελιγμένων σύγχρονων μέσων μεταφορών. Χερσαίες μεταφορές: Τις σημερινές χερσαίες μεταφορές τις χρησιμοποιούμε για να μεταφερθούμε πάνω στην Γή. Οι μεταφορές στην ξηρά διακρίνονται σε οδικές και σιδηροδρομικές: Η επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων περιοχών της Ελλάδας ήταν ένα δύσκολο πρόβλημα από την αρχαιότατη εποχή. Το ορεινό έδαφος της χώρας είναι ένας βασικός παράγοντας, που δυσκολεύει τις χερσαίες συγκοινωνίες. Τα ψηλά και δύσβατα βουνά, οι οροσειρές, τα μεγάλα φράγματα ανάμεσα στον ένα τύπο και στον άλλο, δυσκόλευαν ανέκαθεν τη δημιουργία και την εξάπλωση οδικού δικτύου. Η πρώτη μεγάλη οδική αρτηρία, που κατασκευάστηκε στον ελλαδικό χώρο, ήταν έργο των Ρωμαίων κατακτητών και εξυπηρετούσε στρατιωτικούς σκοπούς. Πρόκειται για τη γνωστή Εγνατία οδό, που άρχιζε από το Δυρράχιο, περνούσε από τη Θεσσαλονίκη και κατέληγε στο Βυζάντιο. Οι Τούρκοι, για να σιγουρέψουν την κατοχή στην Ελλάδα, συνέδεσαν τις πόλεις και τα χωριά με λιθόστρωτους βατούς δρόμους. 4

Θαλάσσιες μεταφορές: Τα θαλάσσια μέσα μεταφοράς έχουν ακριβώς την ίδια λειτουργία με τα χερσαία αλλά στη θάλασσα. Είναι ένας τρόπος να διασχίσει κανείς το απέραντο αυτό γαλάζιο στρώμα και να φτάσει στον προορισμό του.με τα θαλάσσια μέσα μεταφοράς ο άνθρωπος εξερευνά τη θάλασσα και τη θαλάσσια ζωή. Η θαλάσσια μεταφορά υπερέχει όταν πρόκειται για τη μεταφορά μεγάλων φορτίων. Κάνουν εφικτό το εμπόριο με πολύ μακρινές χώρες. Επίσης, με αυτά μεταφέρονται το πετρέλαιο το φυσικό αέριο κ.λ.π. σε άλλες χώρες που το χρειάζονται.ένα πλοίο χρειάζεται πολλά άτομα για να ταξιδέψει και έτσι δημιουργούνται θέσεις εργασίας. Εναέριες μεταφορές: Μπορούμε να πούμε ότι η ιστορία των εναέριων μεταφορών ξεκινάει όταν στις 17 Δεκέμβρη 1903 οι αδελφοί Όρβιλ και Γουίλμπερ Ράιτ πραγματοποίησαν επιτυχημένες δοκιμές πτήσης μηχανοκίνητου ανεμόπτερου με έλεγχο περιστροφής (roll) (ή σωστότερα διατοιχισμού), έλεγχο εκτροπής (yaw) και έλεγχο κλίσης (pitch) (ή σωστότερα πρόνευσης). Τα σύγχρονα επιβατικά τζετ κινούνται με ταχύτητες 500 με 700 Km/h (περίπου 0.5 φορές η ηχητική ταχύτητα).σήμερα οι αεροπορικές μεταφορές καταλαμβάνουν σημαντικό κομμάτι της μεταφορικής δραστηριότητας επιβατών και εμπορευμάτων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για την Ελλάδα το 2005 η κίνηση στα πολιτικά αεροδρόμια ήταν: 400.000 πτήσεις, 36.000 επιβάτες, 140.000 τόνοι εμπορευμάτων περίπου. 1β: Τα κυριότερα μέσα μεταφοράς Κυριότερα χερσαία μέσα μεταφοράς: Τρένο Το τρένο ή τραίνο (σιδηρόδρομος ή αμαξοστοιχία) αποτελεί σήμερα κυρίαρχο μέσο κατηγορίας μεταφορών, των σιδηροδρομικών μεταφορών. Αποτελείται από ειδικά οχήματα που κινούνται πάνω σε σιδηροδρομικές γραμμές (ράγες ή σιδηροτροχιές) και μεταφέρουν φορτία ή επιβάτες από ένα γεωγραφικό σημείο σε άλλο. 5

Λεωφορείο Το λεωφορείο είναι ένα όχημα για την μαζική μεταφορά ατόμων. Η λέξη είναι μια εφεύρεση του Κοραή που την μετέφρασε από την λατινική "Omnibus". Η ορολογία χρησιμοποιείται και για το Διαστημικό Λεωφορείο της NASA. Τα λεωφορεία λειτουργούν συνήθως με κινητήρες ντίζελ ή φυσικού αερίου, ενώ αρκετά διαδεδομένα είναι και τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία (Τρόλεϊ). Μετρό Tο Μετρό ή Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος είναι ένα σιδηροδρομικό σύστημα μαζικής μεταφοράς των μεγαλουπόλεων. Η λέξη είναι ελληνικής προέλευσης (αντιδάνειο: μετρό <γαλλ. métro < chemin de fer métropolitain < ελλ. μητροπολιτικός σιδηρόδρομος) και χρησιμοποιήθηκε το 1900 στο Παρίσι για πρώτη φορά σε σχέση με σιδηρόδρομο (Métro de Paris). 6

Αυτοκίνητο Αυτοκίνητο ονομάζεται κάθε τροχοφόρο επιβατικό όχημα με ενσωματωμένο κινητήρα. Σύμφωνα με τους συνηθέστερους ορισμούς, τα αυτοκίνητα σχεδιάζονται ώστε να κινούνται στους αυτοκινητόδρομους, να έχουν καθίσματα για ένα ως έξι άτομα, έχουν συνήθως τέσσερις τροχούς και κατασκευάζονται κυρίως για τη μεταφορά ανθρώπων και μερικές φορές για την μεταφορά διαφόρων Μοτοσικλέτα Η μοτοσικλέτα είναι δίτροχο όχημα, που έχει παρόμοιο σχήμα με το ποδήλατο. Κινείται με μηχανή εσωτερικής καύσης. Οι θέσεις επιβατών στις μοτοσικλέτες ως επί το πλείστον είναι δύο. Η σύγχρονη μοτοσικλέτα αποτελείται από τον σκελετό, τον κινητήρα και τους τροχούς. Ο σκελετός κατασκευάζεται συνήθως από σωλήνα από χάλυβα. 7

Ποδήλατο Ποδήλατο ονομάζεται το δίτροχο όχημα, που κινείται καθώς ο αναβάτης του χρησιμοποιεί τη μυϊκή δύναμη των ποδιών του. Το ποδήλατο αποτελεί ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο μεταφορικό μέσο. Στην κλασική του μορφή, το ποδήλατο αποτελείται από δύο τροχούς, οι οποίοι βρίσκονται ο ένας πίσω από τον άλλο και συνδέονται μεταξύ τους με μεταλλικό σκελετό. Βασικά επίσης μέρη ενός τυπικού ποδήλατου αποτελούν το τιμόνι, η σέλα, το σύστημα μετάδοσης της κίνησης και τα φρένα. Κυριότερα εναέρια μέσα μεταφοράς: Το αεροπλάνο είναι αεροσκάφος (πτητική συσκευή) βαρύτερη από τον αέρα (σε αντίθεση με το αερόστατο), με ακίνητες πτέρυγες (σε αντίθεση με το ελικόπτερο), στις οποίες, εκ της ταχύτητας που αναπτύσσει, δημιουργείται δύναμη άνωσης, που κρατά αυτή στον αέρα. Η κίνηση προς τα εμπρός επιτυγχάνεται με την προωθητική δύναμη του κινητήρα, ελικοφόρου ή στροβιλοκινητήρα. Χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ανθρώπων και εμπορευμάτων, σε ειρηνικούς αλλά και πολεμικούς σκοπούς. Αεροπλάνο 8

Ελικόπτερο ονομάζεται το αεροσκάφος το οποίο, για την ανύψωσή του από το έδαφος και τη διατήρησή του σε πτήση, κάνει χρήση ενός ή περισσότερων οριζόντιων ελίκων. Οι κύριες διαφορές του από το αεροπλάνο είναι ότι αφ' ενός το μέσο που παρέχει την άντωση είναι κινούμενο (τα πτερύγια του στροφείου), σε αντίθεση με το αεροπλάνο που έχει σταθερά πτερύγια, και αφ' ετέρου ότι για την ανύψωσή και πτήση του δεν απαιτείται οριζόντια κίνηση, όπως στην πλειονότητα των αεροπλάνων. Ελικόπτερο Κυριότερα θαλάσσια μέσα μεταφοράς: Ποταμόπλοιο Πρόκειται για πλοίο πλατύ με μικρό βύθισμα, χωρίς καρίνα, που χρησιμοποιείται για μεταφορές μέσα σε ποτάμια, εκεί όπου τα κανονικά πλωτά δεν μπορούν να ταξιδέψουν λόγου βάθους. Η κίνηση των ποταμόπλοιων γίνεται με μηχανές κυρίως, αλλά μερικές φορές και με ρυμούλκηση ή πρόωση από άλλα πλωτά, οπότε ονομάζεται απλώς ποταμοφορτηγίδα. 9

Ατμόπλοιο Τα ατμόπλοια αντικατέστησαν τα σκάφη που κινούνταν με ιστία, τα ιστιοφόρα. Το πρώτο πλοίο που κατασκευάστηκε να κινείται με ατμομηχανή ήταν το τροχήλατο πλοίο «Κλερμόντ» το 1807, κατασκευαστής του οποίου ήταν ο Ροβέρτος Φούλτον. Το 1820 η χρήση του ατμού στα πλοία άρχισε να γενικεύεται. Από το 1850 που άρχισε η ευρύτερη εφαρμογή (εγκατάσταση) του διαμήκη ελικοφόρου άξονα, αντί του εγκάρσιου των τροχήλατων, ο εκτοπισμός των ιστιοφόρων αφενός αλλά και αυτών των ατμοκίνητων τροχήλατων αφετέρου διαγράφονταν πλέον ως δεδομένος. Ιστιοφόρο Ως Ιστιοφόρο χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε σκάφος ή πλωτό ναυπήγημα που αποκλειστικό μέσο πρόωσής του έχει την αιολική ενέργεια (τον άνεμο) επί των ιστίων του (πανιά) τα οποία και φέρει, εξ ου και η ονομασία του. Κρουαζιερόπλοιο Το Κρουαζιερόπλοιο, όνομα που προέρχεται εκ του αγγλικού όρου (cruise ship), είναι ειδικής κατηγορίας επιβατηγό πλοίο που πραγματοποιεί κρουαζιέρες, βάσει επιμελούς προγράμματος λιμένων προσέγγισης, χωρίς όμως να εκτελούν συγκοινωνιακή γραμμή, ενώ ο ναύλος τους καθορίζεται ελεύθερα, μη υποκείμενος σε ναυλολόγιο, περιλαμβάνει ενδιαίτηση, ξενάγηση, τροφοδοσία και ψυχαγωγία. 10

1γ: Η σημασία της επικοινωνίας Επικοινωνία είναι η διαδικασία της ανταλλαγής πληροφορίας μεταξύ δύο ή περισσοτέρων μερών για τα οποία η πληροφορία έχει νόημα, οπότε αποκτά νόημα και η ανταλλαγή της ως πράξη. Επικοινωνία έχουμε για παράδειγμα μεταξύ έμβιων όντων με την ανταλλαγή σκέψεων, μηνυμάτων, συναισθημάτων ή πληροφορίας μέσω της ομιλίας, της εικόνας, της γραφής, της συμπεριφοράς κλπ. Η επικοινωνία είναι η διαδικασία με την οποία ένας πομπός Α (άνθρωπος ή ομάδα) μεταβιβάζει πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες ή συναισθήματα σε ένα δέκτη Β (άνθρωπος ή ομάδα) με στόχο να ενεργήσει πάνω του με τρόπο ώστε να προκαλέσει σε αυτόν την εμφάνιση ιδεών, πράξεων ή συναισθημάτων και σε τελική ανάλυση να επηρεάσει την κατάστασή του και τη συμπεριφορά του. Η επικοινωνία είναι μια διαδικασία συναλλαγής μηνυμάτων που δεν συμβαίνει απαραίτητα μεταξύ ανθρώπινων όντων, αλλά κάθε οργανισμού ή μηχανής που είναι σε θέση να λάβει και να στείλει μηνύματα ή σήματα που επενεργούν στην πνευματική ή φυσική του κατάσταση ή στη συμπεριφορά του. Η επικοινωνία μπορεί να είναι είτε αυθόρμητη και φυσική είτε (όταν αφορά ανθρώπινη κατασκευή) προσχεδιασμένη και κωδικοποιημένη συνειδητά και προσεκτικά. 1δ: Τα κυριότερα μέσα επικοινωνίας Εφημερίδα Ως εφημερίδα χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε έντυπη περιοδική έκδοση της οποίας η περιεχόμενη ύλη αφορά κατά πλειονότητα ειδησεογραφία τρεχόντων γεγονότων της περιόδου στην οποία εκδίδεται (ημερήσια, εβδομαδιαία κ.λπ.). Αυτή είναι και η ουσιώδης διαφορά από το έντυπο περιοδικό. Το σύνολο των εφημερίδων και περιοδικών ονομάζεται γενικότερα Τύπος διακρινόμενος ανάλογα σε "ημερήσιο τύπο", "εβδομαδιαίο τύπο" κ.λπ. ή "περιοδικό τύπο", ειδικότερα για τα περιοδικά. Οι εφημερίδες, όπως ομοίως και τα περιοδικά συγκαταλέγονται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. 11

Διαδίκτυο Το Διαδίκτυο (αγγλ. Internet) είναι παγκόσμιο σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων υπολογιστών, οι οποίοι χρησιμοποιούν καθιερωμένη ομάδα πρωτοκόλλων, η οποία συχνά αποκαλείται "TCP/IP" (αν και αυτή δεν χρησιμοποιείται από όλες τις υπηρεσίες του Διαδικτύου) για να εξυπηρετεί εκατομμύρια χρηστών καθημερινά σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι διασυνδεδεμένοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ανά τον κόσμο, οι οποίοι βρίσκονται σε ένα κοινό δίκτυο επικοινωνίας, ανταλλάσσουν μηνύματα (πακέτα) με τη χρήση διαφόρων πρωτοκόλλων, τα οποία υλοποιούνται σε επίπεδο υλικού και λογισμικού. Το κοινό αυτό δίκτυο καλείται Διαδίκτυο. Τηλεόραση Η τηλεόραση είναι ένα σύστημα τηλεπικοινωνίας που χρησιμεύει στη μετάδοση και λήψη κινούμενων εικόνων και ήχου εξ αποστάσεως. Aποτελεί το κυριότερο και δημοφιλέστερο Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας και η χρήση της είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο. Ο όρος καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των τεχνικών χαρακτηριστικών και των δραστηριοτήτων που αφορούν τα τηλεοπτικά προγράμματα, καθώς και τη μετάδοσή τους. Συνήθως, λέγοντας "τηλεόραση" εννοούμε τη συσκευή, δηλαδή τον δέκτη, ο οποίος λαμβάνει το σήμα που εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί σε συγκεκριμένες συχνότητες με την οθόνη που απεικονίζει το αποτέλεσμα της εκπομπής. 12

Ραδιόφωνο To ραδιόφωνο είναι η συσκευή που λειτουργεί ως "ραδιοδέκτης - μετατροπέας" όπου λαμβάνοντας τις ραδιοφωνικές εκπομπές των ραδιοφωνικών σταθμών τις μετατρέπει σε ήχο. Τα ραδιοφωνικά κύματα εκπέμπονται από τον πομπό και φτάνουν στον δέκτη (δηλαδή το ραδιόφωνο). Τα κύματα αυτά αποκωδικοποιούνται από τη συσκευή και μετατρέπονται σε ηλεκτρικό ρεύμα και στην συνέχεια σε ήχο, που είναι και το τελικό αποτέλεσμα του ραδιοφώνου. Ραδιοφωνία, επίσης, θεωρείται και όλη η διαδικασία εκπομπής και λήψης ραδιοκυμάτων. 13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : Περιγραφή του αλιευτικού σκάφους 2α: Τα μέρη του αλιευτικού σκάφους Τα βασικά μέρη ενός αλιευτικού σκάφους είναι : Την πλώρη, που είναι το μπροστινό μέρος του. Την πρύμνη, που είναι το πίσω μέρος του. Την προπέλα και το τιμόνι. Την άγκυρα. Το μηχανοστάσιο. Το αμπάρι. Τη γέφυρα. Τα φώτα. Το άλμπουρο. 2β: Ο εξοπλισμός του αλιευτικού σκάφους Ο µηχανολογικός εξοπλισµός ενός αλιευτικού σκάφους είναι ο εξής : 1) Ηλεκτρογεννήτριες (-α): Απαραίτητος εξοπλισµός σε ένα αλιευτικό σκάφος είναι η παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος. Οι γεννήτριες αυτές είναι συνδεδεµένες µε µία πλήρη ηλεκτρολογική εγκατάσταση του σκάφους που περιέχει ηλεκτρικούς πίνακες, καλώδια ασφαλείας blakaz τα οποία χρησιµεύουν για το φωτισµό του σκάφους, την θέρµανση αλλά και για την λειτουργία πολλών ηλεκτρικών συσκευών. 2) Φυγόκεντρη αντλία & ένα πιεστικό µοτέρ: στο µηχανοστάσιο υπάρχει µια φυγόκεντρη αντλία νερού για να µεταφέρει το θαλάσσιο νερό στο κατάστρωµα του σκάφους το οποίο χρησιµεύει στην πλύση των αλιευµάτων καθώς και 1 πιεστικό µοτέρ που µεταφέρει γλυκό νερό από την δεξαµενή του σκάφους σε άλλα σηµεία για την εξυπηρέτηση του πληρώµατος. 3) ύο υναµό: Εκτός από τις δύο αντλίες στο µηχανοστάσιο υπάρχουν δύο δυναµό. Τα δυναµό βοηθούν στην φόρτιση των µπαταριών (24volt) του σκάφους. 4) Υδραυλική αντλία: Η υδραυλική αντλία η οποία εξυπηρετεί στο σύστηµα κατεύθυνσης του σκάφους και η οποία παίρνει κίνηση από την κύρια µηχανή µέσω ενός ιµάντα. 5) Φτερωτή παροχής αέρα: Το µηχανοστάσιο έχει την φτερωτή παροχής αέρα, που στην ναυτική ορολογία αναφέρεται ως «φάνης» ο οποίος περιστρέφεται µε την βοήθεια ενός τριφασικού µοτέρ και εξυπηρετεί στην ανανέωση του αέρα στον κλειστό χώρο του µηχανοστασίου. 14

6) Ψυκτικό Μηχάνηµα: Η μαγνητική τροχαλία που είναι συνδεδεµένη µε συγκεκριµένο πρεσσοστάτη που κινεί υγρό φρέον µέσα σε σωλήνες και κρατάει σταθερή την θερµοκρασία στο ψυγείο του σκάφους, όπου η θερµοκρασία πρέπει να κυµαίνεται από 0 ο C εώς 5 ο C προκειµένου να συντηρούνται φρέσκα τα αλιεύµατα του σκάφους. 7) Φίλτρο Πετρελαίου & νεροπαγίδα ( Ντελαβαν): το λεγόµενο «Ντελαβάν» το οποίο είναι εκτός μηχανής και βοηθά στον καθαρισµό του πετρελαίου που προέρχεται από τις διπύθµενες δεξαµενές του σκάφους. 8) Εργαλειοφόρος: Στο χώρο του μηχανοστασίου είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας χώρος αποθήκευσης εργαλείων εργαλειοφόρος καθώς και ο φωριαµός που χρησιµεύουν στην αποθήκευση ανταλλακτικών. 9) Βαρούλκο: Στο κατάστρωµα του σκάφους υπάρχει το βαρούλκο το οποίο είναι απαραίτητο για την ανέλκυση του αλιευτικού εξοπλισµού του σκάφους, δηλαδή το βαρούλκο έχει την ικανότητα να τυλίξει στις ανέµες του, τα σύρµατα και τα σχοινιά του σκάφους µετά την λήξη της καλάδας. 10) Βαρούλκο Αγκυρών: Στο κατάστρωµα εκτός από το βαρούλκο ανάσυρσης αλιευτικού εξοπλισµού υπάρχει και το βαρούλκο αγκυρών (το οποίο χρησιµεύει στο αγκυροβόλιο του σκάφους και αποτελείται από 2 ανέµες και 2 µάσκουλα καθώς και ένα µειωτήρα ο οποίος παίρνει κίνηση από ένα τριφασικό ηλεκτρικό µοτέρ. 11) Ηλεκτρικό Βαρούλκο: Το ηλεκτρικό βαρούλκο αποτελείται από µία ανέµη και εξυπηρετεί στην ανύψωση των διχτυών µέσω ενός παλάγκου το οποίο είναι τοποθετηµένο στο κατάρτι του σκάφους ώστε στο τέλος της ηµέρας το πλήρωµα να µπορεί να καθαρίσει το δίχτυ. 12) Παγοθραυστικό: Απαραίτητο εργαλείο το οποίο χρησιµοποιείται για να σπάει τον πάγο σε θρύµµατα. Ο πάγος συντηρείται στον ψυκτικό θάλαµο του σκάφους και είναι απαραίτητος για την συντήρηση του αλιεύµατος. 13) Ραντάρ - Άρπα: ένα βασικό κοµµάτι του σκάφους είναι το πιλοτήριο που στην ναυτική του ορολογία ονοµάζεται «Γέφυρα». Στη γέφυρα υπάρχουν δύο ραντάρ της εταιρείας GRC τα οποία λειτουργούν και ως άρπα. Τα ραντάρ αυτά έχουν εµβέλεια 120 µίλια και χρησιµεύουν για την ασφαλή πλεύση του σκάφους καθ όλη την διάρκεια της ηµέρας και της νύχτας και είναι ικανά στο να εντοπίζουν στόχους επιφάνειας αλλά και την διαµόρφωση της ακτογραµµής. Επίσης µε το σύστηµα «άρπα» που διαθέτουν µπορούν να εντοπίσουν άλλα παραπλέοντα σκάφη να τα στοχεύουν και να µαθαίνουν πληροφορίες γι αυτά του τύπου σε ποια κατεύθυνση κινούνται, µε τι ταχύτητα πλέουν έτσι ώστε να αποφεύγονται πιθανές συγκρούσεις. 14) Πλότερ: Στην γέφυρα εκτός από τα ραντάρ υπάρχουν και δύο υπολογιστές τα ονοµαζόµενα «πλότερ». Τα πλότερ είναι δύο ηλεκτρονικοί υπολογιστές µε ενσωµατωµένο το απαραίτητο για την αλιεία ναυτιλιακό πρόγραµµα TURBO 2006. Τα πλότερ χρησιµεύουν στο να αποτυπώνονται καλάδες που έχουν επιλεχτεί για την αλίευση την συγκεκριµένη µέρα. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται ακρίβεια στην αλίευση και µπορούν να αποθηκευτούν οι καλάδες ώστε να υπάρχουν αποδοτικότερα αποτελέσµατα στην αλιεία. Σε συνδυασµό των 15

δύο µηχανηµάτων πλότερ και ραντάρ επιτυγχάνεται επίσης και η καταγραφή καλάδων άλλων αλιευτικών σκαφών. 15) Βυθόμετρα: Ένας επιπλέον εξοπλισµός απαραίτητος στην γέφυρα του σκάφους είναι τα βυθόμετρα. Το συγκεκριµένο σκάφος διαθέτει δύο βυθόμετρα της εταιρείας KODEN, τα οποία µε την βοήθεια δύο βεντουζών οι οποίες είναι τοποθετημένες στα ύφαλα του σκάφους, μπορούµε να έχουµε καθαρή εικόνα για την ιδιομορφία του βυθού. Αυτό βοηθάει έτσι ώστε κατά την διάρκεια της καλάδας να εντοπίζεται το αλίευµα καθώς και να αποφεύγονται τυχόν ξέρες ή άλλες ανωµαλίες του βυθού οι οποίες µπορούν να προκαλέσουν ζηµία στο αλιευτικό σκάφος καθώς και στα εργαλεία του. Το βυθόμετρο µετράει το βάθος από το σκάφος έως το βυθό σε οργιές. Αυτό είναι απαραίτητο να το γνωρίζει ο καπετάνιος του σκάφους για να µπορεί να υπολογίσει την απόσταση που θα πρέπει να έχουν τα αλιευτικά εργαλεία από το αλιευτικό σκάφος. 16) VHF - Ραδιοτηλέφωνα: Μια άλλη συσκευή απαραίτητη σε αλιευτικό σκάφος είναι το VHF. Το VHF (χρησιμοποιείται για να την δυνατότητα επικοινωνίας µέσω καναλιών µε άλλα παραπλέοντα σκάφη καθώς επίσης και µε άλλους κρατικούς σταθµούς όπως το Υπουργείο Αλιείας, Λιµεναρχεία και μετεωρολογικούς σταθµούς. 17) Σύστηµα ΝΑΥΤΕΞ: Το σύστηµα ΝΑΥΤΕΞ είναι µια άλλη συσκευή απαραίτητη στην αλιεία. Αυτή η συσκευή επικοινωνεί µε το εθνικό µετεωρολογικό σταθµό και ανά µια ώρα υπάρχει η δυνατότητα να αντλούνται πληροφορίες για τα καιρικά φαινόµενα που επικρατούν σε κάθε περιοχή που έχει αποφασισθεί για να αλιεύσουν. 18) Μαύρο κουτί: Μια επιπλέον ηλεκτρονική συσκευή και πολύ απαραίτητη και για το αλιευτικό σκάφος αλλά και για το Υπουργείο Αλιείας είναι το λεγόµενο μαύρο κουτί. Είναι µια ηλεκτρονική δορυφορική συσκευή η οποία έχει καθιερωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια στα αλιευτικά σκάφη. Είναι ένα σύστηµα παρακολούθησης του σκάφους εγκεκριµένο από το Υπουργείο Ναυτιλίας, που µέσα από έναν κεντρικό θάλαµο παρακολούθησης υπάρχει η δυνατότητα να γνωρίζουν ανά πάσα στιγµή που βρίσκονται όλα τα αλιευτικά σκάφη καθώς και το που αλιεύουν. Με τον τρόπο αυτό το μαύρο κουτί λειτουργεί και ως σωστικό µέσο αφού σε περίπτωση που βρεθεί σε κίνδυνο το αλιευτικό σκάφος δίνει σήμα απευθείας στο Υπουργείο και εντοπίζεται η ακριβής θέση του σκάφους. Με την ύπαρξη αυτού του οργάνου πρέπει να σηµειωθεί ότι αποφεύγεται και η παράνοµη αλιεία, γεγονός που απασχολεί έντονα το Υπουργείο. 19) Πηδάλιο: Αποτελείται από έναν εγκέφαλο ο οποίος µε την βοήθεια ενός joystick επιτρέπει την κίνηση του υδραυλικού λαδιού ώστε να στρέφεται το τιµόνι. Το υδραυλικό λάδι αποκτά πίεση και ταχύτητα από την αντλία η οποία παίρνει κίνηση από την µηχανή. Το λάδι περνάει από τον εγκέφαλο που είναι τοποθετηµένος στην γέφυρα του σκάφους και τον κινεί ο κυβερνήτης χειροκίνητα, έτσι ώστε ο εγκέφαλος αυτός να µπορεί να διοχετεύει το λάδι στην δεξιά ή αριστερά μπουκάλα του τιµονιού µέσω ειδικών σωλήνων. Με τον τρόπο αυτό οι υδραυλικές µπουκάλες που βρίσκονται στο πρυµιό μέρος του σκάφους και είναι συνδεδεµένες µε το διακή του τιµονιού, επιτυγχάνετε η αλλαγή κατεύθυνσης, δεξιά ή αριστερά η πορεία του σκάφους. Συγκεκριμένα, οι δύο μπουκάλες και το διάκι συνδέονται µε την ποδιά µέσω ενός ανοξείδωτου άξονα 80 χιλιοστών για να έχει την δυνατότητα να περιστρέφεται. 16

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο : Τα τεχνικά σχέδια και η κατασκευή του σκάφους 3α: Τα τεχνικά σχέδια της κατασκευής 17

3β: Η κατασκευή του σκάφους βήμα-βήμα 1. Αντιγράφουμε το σχέδιο κοπής των ξύλων σε ριζόχαρτο και από εκεί το μεταφέρουμε πάνω στο ξύλο. 2. Κόβουμε το ξύλο με σένα και σε λίγες περιπτώσεις με πριόνι χειρός (προαιρετικά με σένα εάν θέλουμε μπορούμε και με πριόνι χειρός). 18

3. Ανοίγουμε με τρυπάνι ξύλου προσαρμοσμένο σε δράπανο τις οπές της καμπίνας. 4. Έτσι σχηματίστηκαν τα παρακάτω τμήματα: 19

5. Κολλήσαμε με ξυλόκολλα τα επιμέρους τμήματα [1] και με γυαλόχαρτο προσαρμοσμένο στο δράπανο ομαλοποιήθηκαν οι ατέλειες της συναρμογής. [2] Ανοίξαμε τις τελευταίες ωπές για το κατάρτι και τους πλαϊνούς πυρρούς, [3] βάψαμε το κάτω τμήμα [4] και προσαρμόσαμε το κατάρτι και τα σχοινιά. [5] *Το σχέδιο κοπής των ξύλων υπήρχε έτοιμο στη συσκευασία! 20

3γ: Η τελική κατασκευή 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο : Διαδικασία που ακολουθήθηκε 22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο : Η ιστορική εξέλιξη του αλιευτικού σκάφους 5α: Ποιος είχε την ιδέα του αλιευτικού σκάφους; Η αλιεία είναι μια πανάρχαια πρακτική που χρονολογείται τουλάχιστον από την Ανώτερη Παλαιολιθική Εποχή, πριν περίπου 40.000 χρόνια. Με αυτό το σκεπτικό λοιπόν, δεν μπορούμε να υπολογίσουμε, για το ποιος είχε την ιδέα της κατασκευής του. 5β: Τα πρώτα αλιευτικά σκάφη Το ψάρεμα μαζί με το κυνήγι και τη συλλογή καρπών θεωρούνται οι αρχαιότερες τέχνες του ανθρώπου αφού είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την επιβίωσή του. Ο προϊστορικός άνθρωπος χρησιμοποιούσε διάφορους τρόπους για να ψαρεύει, πολλοί από τους οποίους εφευρέθηκαν ταυτόχρονα σε διάφορα μέρη της γης, ενώ οι περισσότεροι από αυτούς χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα. Το πρώτο αλιευτικό εργαλείο ήταν το ανθρώπινο χέρι. Με τα χέρια οι προϊστορικοί άνθρωποι μάζευαν θαλασσινά στην ακροθαλασσιά και έπιαναν τα ψάρια που παγιδεύονταν σε νερόλακκους. Σταδιακά, άρχισαν να χρησιμοποιούν πέτρες, κλωνάρια δέντρων, ακόντια και βέλη. Το καμάκι, το αγκίστρι και το δίχτυ, εφευρέθηκαν αργότερα. Τα πρώτα δίχτυα αποτελούνταν από πλέγματα φυτικών υλικών (φύλλα, κλαδιά, ρίζες). Το δίχτυ θεωρείται «επαναστατική» εφεύρεση καθώς θεωρείται το πρώτο εργαλείο εντατικής αλιείας. Οι Αρχαίοι Κινέζοι ήταν άριστοι ψαράδες. Ένα από τα πιο τελειοποιημένα κινέζικα αλιευτικά εργαλεία ήταν το δίχτυ. Επίσης, κινέζικης καταγωγής θεωρείται και τα ψάρεμα με πεζόβολο, τεχνική η οποία διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Οι αλιευτικές δραστηριότητες των Κινέζων περιλάμβαναν επίσης το μάζεμα κοχυλιών με μπαστούνια που έφεραν μικρούς γάντζους, ενώ είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούσαν και εκπαιδευμένα αρπακτικά θαλασσοπούλια για να ψαρεύουν. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι Κινέζοι ήταν από τους πρώτους ιχθυοκαλλιεργητές. Είχαν δημιουργήσει μεγάλες εγκαταστάσεις, στις οποίες έβαζαν ξύλα, φρόντιζαν την υποβρύχια βλάστηση, φύτευαν χορτάρι, ώστε να ευνοείται η αναπαραγωγή των ψαριών. Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι ψάρευαν με δίχτυα και πετονιές κυρίως στις όχθες του ποταμού Νείλου. Όταν ο Νείλος πλημμύριζε τις παρόχθιες πεδιάδες του και κατόπιν αποσύρονταν τα νερά εγκλωβίζονταν πολύ μεγάλες ποσότητες ψαριών σε νερόλακκους που μπορούσαν να τα πιάσουν ακόμα και με τα χέρια. Τα ψάρια αυτά τα ξέραιναν στον ήλιο και τα έκαναν εξαγωγή στους λαούς της Ευρώπης. Οι Φοίνικες, αρχαίος λαός που κατοικούσε στις ακτές του σημερινού Λιβάνου, ήταν από τους πρώτους λαούς που δημιούργησαν εγκαταστάσεις για το εντατικό ψάρεμα του τόνου, τα θυννεία. Μάλιστα, εμπορεύονταν τον τόνο, μέσω των μεγάλων αλιευτικών κέντρων που είχαν δημιουργήσει στις ακτές της Αφρικής, στη Σικελία και την Ισπανία. Οι Αρχαίοι Έλληνες μελέτησαν μεθοδικά τα ψάρια, τους τρόπους αλιείας και τα αλιευτικά εργαλεία. Χρησιμοποιούσαν γάντζους και καμάκια, αγκίστρι Δεμένο σε τρίχα αλόγου αλλά και κατακόρυφα συρτά δίχτυα, θυννεία, τσαπαρί και συρτή. Επίσης, γνωστή ήταν η τεχνική της αναισθησίας των ψαριών με ένα μίγμα κρασιού και αρωματικών ουσιών. Γνώριζαν ακόμα και για την έλξη που ασκεί το φως στα ψάρια. Συνήθιζαν να ψαρεύουν ομαδικά με βάρκες, φωτίζοντας τη θάλασσα με πολλούς δαυλούς, πλέοντας έτσι ώστε να κατευθύνουν τα ψάρια 23

στα δίχτυα τους. Τέλος, γνωστό ήταν και το ψάρεμα με παγίδες (κιούρτοι) που κατασκεύαζαν από σπαρτά και λυγαριές. Οι Ρωμαίοι εκτιμούσαν πολύ το ψάρι ως τροφή. Το γούστο για το καλό ψάρι ξεκίνησε από τους αυτοκράτορες και τους ευγενείς και απλώθηκε μέχρι το φτωχό λαό. Αναφορές από εκείνη την περίοδο μαρτυρούν πως ήταν τέτοια η αγάπη των Ρωμαίων για το ψάρι που ναύλωναν ειδικά πλοία για να μεταφέρουν εξωτικά ψάρια. Επίσης, για να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση ψαριών, οι Ρωμαίοι είχαν δημιουργήσει πολλά μεγάλα ιχθυοτροφεία σε παραθαλάσσιες και παραλίμνιες περιοχές. Οι Ρωμαίοι ψαράδες είχαν αναγάγει σε επιστήμη την προετοιμασία του δολώματος, δημιουργώντας ειδικά δολώματα για τα διάφορα είδη ψαριών, με τη χρήση αρωματικών φυτών. Παρά το γεγονός ότι η κατανάλωση του ψαριού ήταν μεγάλη, οι ψαράδες παρέμεναν φτωχοί, σε αντίθεση με τους έμπορους ψαριών και τους μεσάζοντες. Η αγάπη για το ψάρι διαδόθηκε πολύ περισσότερο στην Ευρώπη κατά το Μεσαίωνα. Καθώς η θρησκεία απαγόρευε την κατανάλωση κρέατος για περίπου 200 μέρες το χρόνο, ο κόσμος στράφηκε στην κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών. Έτσι, η αλιεία παρουσίασε ιδιαίτερα ανάπτυξη, όπως και το εμπόριο των ψαριών, η επεξεργασία τους και η ιχθυοτροφία. Οι καλόγεροι πρωτοστάτησαν στην αλιεία, αφού είχαν καταργήσει τελείως το κρέας από τη διατροφή τους. Από καλόγερους, επίσης, ξεκίνησαν και οι πρώτες προσπάθειες ανάπτυξης της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ευρώπη, αν και όπως αναφέραμε, οι Κινέζοι εφάρμοζαν την τεχνική της ιχθυοκαλλιέργειας πολλούς αιώνες νωρίτερα. 5γ: Σύγχρονα αλιευτικά σκάφη Τα τελευταία εκατό χρόνια η αλιεία βιομηχανοποιήθηκε. Μηχανοκίνητα αλιευτικά σκάφη, ψυγεία, υπερσύγχρονοι εξοπλισμοί για τον εντοπισμό κοπαδιών, ραντάρ, βυθόμετρα, ειδικοί μμηχανισμοί ψαρέματος, τεχνητά δολώματα και συνθετικά δίχτυα, μεταξύ άλλων, συνέβαλλαν στην εντατικοποίηση της αλιείας, την ανάπτυξη της υπερπόντιας αλιείας αλλά και στην εξάντληση πολλών θαλάσσιων ειδών. Η πεποίθησή μας ότι η θαλάσσιοι πόροι είναι ανεξάντλητοι αποδεικνύεται εντελώς λανθασμένη. Σήμερα, κράτη όπως η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Κίνα οι Η.Π.Α. και χώρες της ΕΕ αλιεύουν σε ολόκληρο την υφήλιο, ενώ ο παγκόςμιος πληθυσμός των ψαράδων ανέρχεται στα 5.500.000 άτομα περίπου. 24

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο : Αρχή λειτουργίας του αλιευτικού σκάφους 6α: Είδη αλιευτικών σκαφών Λέμβος: α) Ξύλινη λέμβος β) Μεταλλικά λέμβος γ)πλαστική λέμβος δ) τσιμεντένια λέμβος Μηχανοκίνητα: α) ανοιχτά στην οροφή β) μεγάλα σκάφη μήκους ως 60 πόδια γ) μικρά σκάφη μήκους 6,5 ως 8 μέτρων Με πανία Ταχύπλοα Θωρηκτά Βαθυσκάφη Ακαταμάχητος (Ατμοκορβέττα-Καμικάζι) 6.1 Ξύλινη Λέμβος 6.2 Μηχανοκίνητο ανοιχτό στην οροφή 25

6β: Η χρήση του αλιευτικού σκάφους και οι μέθοδοι ψαρέματος Η Θαλάσσια Αλιεία διακρίνεται σε Παράκτια, Μέση και Υπερπόντια. Στην Παράκτια Αλιεία, μικρά αλιευτικά σκάφη δραστηριοποιούνται κοντά στην ακτή ενώ τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως δίχτυα, παραγάδια, αγκίστρια, παγίδες και πεζότρατα. Στη Μέση Αλιεία, μεγαλύτερα σκάφη ψαρεύουν σε μεγαλύτερα βάθη ενώ στην Υπερπόντια, ειδικά σκάφη ταξιδεύουν σε όλον τον κόσμο για μήνες, έχοντας τη δυνατότητα να καταψύχουν μεγάλες ποσότητες αλιευμάτων. Οι μηχανότρατες και τα γρι γρι αποτελούν τους συνήθεις τρόπους Μέσης και Υπερπόντιας Αλιείας. Τα βασικότερα χαρακτηριστικά των κυριότερων αλιευτικών εργαλείων και μεθόδων είναι: Δίχτυα: Τα δίχτυα είναι ο απλούστερος και συνηθέστερος τρόπος αλιείας. Ανάλογα με το ψάρι που επιδιώκει να πιάσει ο ψαράς, είναι κατασκευασμένο και το δίχτυ. Αν πρόκειται, για μικρά ψάρια (σαρδέλες, μπαρμπούνια, γαρίδες κ.ά.), το δίχτυ είναι κατασκευαςμένο από ψιλό νήμα κι έχει μικρές τρύπες. Αν πρόκειται για μεγάλα ψάρια, το δίχτυ είναι χοντρό και γερό με μεγάλα ανοίγματα. Πάνω στο δίχτυ είναι Δεμένοι φελλοί και βαρίδια. Τα δίχτυα διακρίνονται σε δίχτυα βυθού και σε δίχτυα επιφάνειας. Παραγάδι: Το παραγάδι αποτελείται από ένα χοντρό νήμα («μάνα»), στο οποίο δένονται, σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο, κομμάτια λεπτότερου νήματος («παράμαλλα»), που φέρουν στις άκρες τους αγκίστρια. Απλώνεται στο βυθό ή την επιφάνεια της θάλασσας. Αν και το ψάρεμα με παραγάδι θεωρείτε πολύ αποτελεσματικό, Δε θεωρείτε επιλεκτικό εργαλείο, γιατί πιάνονται πολλών ειδών ψάρια και θαλάσσια είδη που δεν είναι εμπορεύσιμα. Παγίδες: Οι παγίδες που χρησιμοποιούν οι ψαράδες είναι ο κιούρτος, το κοφινέλο και η αστακοπαγίδα. Οι αστακοπαγίδες, όπως μαρτυράει και το όνομα τους, χρησιμοποιούνται για το πιάσιμο του αστακού. Οι κιούρτοι χρησιμοποιούνται για ψάρια του βυθού και τα κοφινέλα για ψάρεμα λίγο πιο πάνω από το βυθό, με τα ανάλογα δολώματα για τα διάφορα είδη ψαριών. Και οι τρεις παγίδες που αναφέραμε είναι επιλεκτικά εργαλεία αλιείας. Πεζότρατα: Η πεζότρατα αποτελείται από δυο πλευρικές επιφάνειες με δίχτυ και μια μεσαία δικτυωτή επιφάνεια με μικρές τρύπες. Οι δυο πλευρές έχουν στο πάνω μέρος σχοινί με φελλούς και στο κάτω μέρος σχοινί με βαρίδια. Η τράτα ρίχνεται με σκάφος παράλληλα με την ακτή και με τα σχοινιά που είναι Δεμένα στις δυο άκρες σέρνεται προς τα έξω. Έτσι τα ψάρια που κυκλώνονται από την τράτα οδηγούνται από τα πλευρικά δίχτυα προς το σάκο. Το ψάρεμα με πεζότρατα Δε θεωρείτε επιλεκτικό. Η χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου έχει απαγορευτεί στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εκτός της Ελλάδας), γιατί καταστρέφει το γόνο και πιάνει πολύ μικρά ψάρια. Μηχανότρατα: Η μηχανότρατα είναι σκάφος που ψαρεύει σέρνοντας δίχτυα στη θάλασσα. Οι μηχανότρατες διακρίνονται σε πελαγικές και βυθότρατες, ανάλογα με το βάθος που σέρνουν τα δίχτυα τους.. Το ψάρεμα με μηχανότρατα Δε θεωρείται επιλεκτικό, ενώ ειδικά η χρήση της βυθότρατας καταστρέφει το βυθό της θάλασσας. Γρι γρι: Το γρι γρι είναι ένα κυκλικό δίχτυ. Έχει φελλούς στο πάνω μέρος και βαρίδια στο κάτω, για να κρατούν το δίχτυ κάθετα μέσα στη θάλασσα. Με το δίχτυ αυτό 26

οι ψαράδες κυκλώνουν το μέρος της θάλασσας όπου είναι τα ψάρια και τραβώντας ένα σχοινί σχηματίζεται σάκος που περικλείει μέσα το αλίευμα. Με το γρι γρι αλιεύονται κυρίως ψάρια του αφρού. Το ψάρεμα με γρι γρι γίνεται συνήθως τη νύχτα. Τα ψάρια προσελκύονται από το φως που εκπέμπουν οι λάμπες στις βάρκες, συγκεντρώνονται κοντά στις βάρκες και εκεί κυκλώνονται. Το ψάρεμα με γρι-γρι δεν θεωρείται επιλεκτικό. 27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ο : Χρησιμότητα του αλιευτικού σκάφους στον άνθρωπο 7α: Θετικα και αρνητικα του αλιευτικού σκάφους και της αλιείας Θετικά: Παρέχει μια σημαντική, σε ποιότητα και σε ποσότητα, πηγή τροφής Φέρνουν τροφή και εργασία σε ορισμένους ανθρώπους Αποτελεί επίσης μορφή ψυχαγωγίας (η ερασιτεχνική αλιεία) Αποτελεί επαγγελματικό σπορ Παρέχει θέσεις εργασίας Αρνητικά: Ρυπαίνουν την θάλασσα Καταστρέφουν το τόπο ζωής των πλασμάτων της θάλασσας Παράνομη αλιευτική δραστηριότητα δυναμιτιστών 7β: Η σχέση του αλιευτικού σκάφους με την οικονομία Η αλιεία αποτελούσε πάντα για τους λαούς της Ευρώπης βασικό οικονομικό και βιοποριστικό πόρο. Τα τελευταία τριάντα χρόνια όμως με την εφαρμογή της κοινής αλιευτικής πολιτικής που επιδότησε την υπεραλίευση, χρηματοδοτώντας τα μεγάλα αλιευτικά σκάφη και αλιευτικούς στόλους, παρατηρήθηκε μείωση των πληθυσμών των ψαριών που είχε σαν αποτέλεσμα και την εξαφάνιση των παραδοσιακών παράκτιων ψαράδων. Όλα αυτά τα χρόνια δηλαδή ο ευρωπαίος φορολογούμενος χρηματοδοτούσε τόσο την οικονομική του καταστροφή σε όφελος μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων στον τομέα της αλιείας, όσο και την καταστροφή του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η αλιεία έπαιζε πάντα καθοριστικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή των Ελλήνων. Σήμερα, αν και η συμβολή της στην εθνική οικονομία θεωρείται σχετικά μικρή, η αλιεία συμβάλλει καθοριστικά στην κοινωνική και οικονομική συνοχή πολλών νησιωτικών και παράκτιων κοινοτήτων της χώρας. Στο μητρώο αλιευτικών σκαφών είναι εγγεγραμμένα περίπου 18.000 αλιευτικά σκάφη. Από αυτά τα 13.000 δραστηριοποιούνται σε καθημερινή βάση και απασχολούν γύρω στα 27.000 άτομα. Υπολογίζεται ότι 94% των αλιευτικών σκαφών ασκούν Παράκτια αλιεία. Ποσοστό 4% του συνολικού αριθμού των αλιευτικών σκαφών είναι μηχανότρατες Μέσης αλιείας και μόλις ένα 1,07% αντιπροσωπεύει σκάφη Υπερπόντιας αλιείας που δραστηριοποιούνται στον Ατλαντικό Ωκεανό. Εκτός από τους επαγγελματίες ψαράδες υπάρχουν και ερασιτέχνες. Ερασιτεχνική είναι η αλιεία που σκοπό έχει την ψυχαγωγία και όχι την απόκτηση εισοδήματος. Η ερασιτεχνική αλιεία επιτρέπεται να γίνεται με παγίδες, μικρά παραγάδια, απόχη, καμάκι και διάφορα αγκιστρωτά εργαλεία και η ποσότητα ψαριών που επιτρέπεται να ψαρεύεται είναι περιορισμένη (έως 5 κιλά). Σύμφωνα με τις άδειες που έχουν εκδοθεί από το Λιμεναρχείο, οι ερασιτέχνες ψαράδες στην Ελλάδα υπολογίζονται γύρω στους400.000. 28

7γ: Επαγγέλματα που σχετίζονται με την αλιεία Το επάγγελμα του ψαρά: επαγγελματίας ψαράς εργάζεται σε βάρκα ή ειδικά εξοπλισμένο σκάφος και με διάφορα σύνεργα αλιεύει ψάρια, μαλάκια ή οστρακοειδή, με σκοπό την πώληση τους. Το επάγγελμα του Ιχθυοκαλλιεργητή: Ο ιχθυοκαλλιεργητής ασχολείται με την προστασία, τη σωστή εκμετάλλευση και την αναπαραγωγή των υδρόβιων οργανισμών στις λίμνες, στις λιμνοθάλασσες, στα ποτάμια και στα ιχθυοτροφεία. Το επάγγελμα του Σφουγγαρά: Το επάγγελμα του σφουγγαρά έχει ως αντικείμενο την αλιεία και την επεξεργασία σφουγγαριών, καθώς και την πώληση τους στην αγορά. Το επάγγελμα του Τεχνολόγου ιχθυοκαλλιέργειας: Ασχολείται με την πραγματοποίηση χημικών αναλύσεων στους υδρότοπους, όπου εκτρέφονται ψάρια ή άλλα θαλασσινά, ή με την εκπόνηση μελετών για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις υδατοκαλλιέργειες. 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Ο : Κατάλογος εργαλείων και υλικών ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ 1. ξυλόστοκος 1. σέγα 2. ξυλόκολλα 2. πριόνι χειρός 3. ριζόχαρτο 3. γυαλόχαρτο 4. λούστρος (ή ένα άλλο χρώμα προτίμησής σας) 4. τρυπάνι 5. αλιευτικό σκάφος (από το atas.gr, μέσα η συσκευασία θα περιέχει τα ξύλα και τα πατρόν, τα σχοινιά και τις οδηγίες της κοπής των ξύλων) 5. μολύβι 6. χάρακες/διαβήτης 7. δραπανοκατσάβιδο 8. σπάτουλα 9. λίμα 10. πινέλο 30

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο : Κόστος κατασκευής ΥΛΙΚΑ ΤΙΜΗ 1. ξυλόστοκος 2 2. ξυλόκολλα 4 3. ριζόχαρτο 0,30 4. λούστρος 4 5. αλιευτικό σκάφος 12 Σύνολο 22,30 31

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Ο : Βιβλιογραφία http://search.conduit.com/results.aspx?q=%22%cf%80%ce%bb% CE%BF%CE%B9%CE%B1+%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%88% CF%85%CF%87%CE%B7%CF%82%22&Suggest=&stype=Results&use History=&FollowOn=True&CUI=UN52891386227288748&SelfSearch= 1&SearchType=SearchWeb&SearchSource=1&ctid=CT3220468&octid= CT3220468 http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%a0%ce%bb%ce%bf%ce%af %CE%BF http://www.irantousis.gr/ http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%9c%ce%b5%cf%84%ce%b1 %CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AD%CF%82#.CE.98.CE.B1.CE.BB. CE.AC.CF.83.CF.83.CE.B9.CE.B5.CF.82_.CE.BC.CE.B5.CF.84.CE.B1. CF.86.CE.BF.CF.81.CE.AD.CF.82 http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%91%ce%bb%ce%b9%ce%b5 %CE%AF%CE%B1 32