ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΣΤΟ Σ/Ν ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΚΑ ΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Παρατηρήσεις για άρθρα: Άρθρο 1 - εν υπάρχει στα υψηλά επίπεδα λήψης στρατηγικών αποφάσεων για την έρευνα καµία συµµετοχή των Ερευνητών. Θα πρέπει οπωσδήποτε ένα τουλάχιστον µέλος του ΕΣΕΤΕΚ να είναι εν ενεργεία Ερευνητής (Α βαθµίδας). -Πρέπει να διασφαλισθεί ότι στη σύνθεση του ΕΣΕΤΕΚ θα εκπροσωπούνται όλα τα κύρια επιστηµονικά (ανθρωπιστικά, κοινωνικά και θετικά) πεδία Πρόταση 1. Ο Εµπειρογνώµονας Έρευνας πρέπει να είναι οπωσδήποτε κάτοχος διδακτορικού διπλώµατος. Πρόταση 2. Η δηµιουργία ενός ολόκληρου Τµήµατος Έρευνας και Καινοτοµίας σε κάθε υπουργείο είναι ένα περιττό έξοδο και µια περιττή γραφειοκρατική επιπλοκή. Άρθρο 3 Λειτουργική Ενοποίηση Ο ΣΕΠΑΑ χαιρετίζει τις αυξηµένες δυνατότητες συνεργασίας µεταξύ ΕΚ και ΑΕΙ, επισηµαίνοντας όµως την βασική αντινοµία του υπό διαβούλευση σχεδίου νόµου: ενώ επαγγέλλεται την ενοποίηση του χώρου, και άρα την εξίσωση µεταξύ Ερευνητών και µελών ΕΠ, στην ουσία την καταλύει υποβιβάζοντας δραµατικά το status των πρώτων έναντι των δεύτερων. Τα µέλη ΕΠ διατηρούν το καθεστώς δηµόσιου λειτουργού µε σταθερά καθορισµένο µισθό και αυστηρά υψηλά κριτήρια προσλήψεως αφενός, ενώ οι Ερευνητές υποβιβάζονται σε καθεστώς συµβασιούχου ιδιωτικού δικαίου µε απροσδιόριστες και µεταβαλλόµενες αποδοχές και εξίσου απροσδιόριστα κριτήρια προσλήψεως αφετέρου. Εν συντοµία, η θέση του ΣΕΠΑΑ είναι ότι είναι αναγκαίο να εφαρµοστούν και για τους ερευνητές των ερευνητικών κέντρων αντίστοιχες ρυθµίσεις µε αυτές που έχουν προβλεφθεί και ενταχθεί στον ισχύοντα νόµο για τα ΑΕΙ και αφορούν τους πανεπιστηµιακούς. Θεωρούµε θετική την σύνδεση του ερευνητικού έργου των ΕΚ µε το διδακτικό έργο των ΑΕΙ στη βάση της θεσµοθέτησης του «Καθηγητή Έρευνας» και του «Συνεργαζόµενου Καθηγητή». Ωστόσο όπως προβλέπεται στο υπό διαβούλευση νοµοσχέδιο το ερευνητικό έργο του «Συνεργαζόµενου καθηγητή» λαµβάνεται υπόψη για την επαγγελµατική του ανέλιξη, χωρίς να προβλέπεται το αντίστοιχο για τον «Καθηγητή Ερευνας». Αυτή η αναντιστοιχία δηµιουργεί µια κατάφωρη ανισότητα εις βάρος των ερευνητών η οποία µπορεί να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για την συµµετοχή τους στην πραγµάτωση του ενιαίου ερευνητικού χώρου και της σύνδεσής του µε τα ΑΕΙ. Πρόσθετες παρατηρήσεις: Θα πρέπει να γίνει σαφές από το κείµενο του νόµου ότι ένας ερευνητής µπορεί να είναι ο κύριος επιβλέπων διδακτορικής διατριβής. Ως τώρα ένας Ερευνητής µπορούσε να συµµετέχει σε τριµελείς επιτροπές διδακτορικών (αν και όχι ως κύριος επιβλέπων) χωρίς να έχει κάποιο σύνδεσµο µε το ΑΕΙ, δηλ. χωρίς κάποιον τίτλο «Καθηγητή Έρευνας». Εάν µε το νέο νόµο απαιτείται η µε κάποιον τρόπο θεσµική σύνδεση του Ερευνητή µε το ΑΕΙ ώστε να µπορεί να συµµετέχει σε επιτροπές διδακτορικών, τότε αυτό δυσχεραίνει αντί να διευκολύνει την κινητικότητα. Τόσο η νέα νοµοθεσία για την έρευνα, όσο και οι σχετικές διατάξεις του νόµου για τα ΑΕΙ, πρέπει να διευκολύνουν τη συµµετοχή των ερευνητών ως κυρίων επιβλεπόντων διδακτορικών διατριβών, ούτως ώστε να αποφεύγεται το φαινόµενο των εικονικών πανεπιστηµιακών κυρίων επιβλεπόντων 1
που παρατηρείται σήµερα σε πολλές περιπτώσεις. Ένας Ερευνητής θα µπορούσε να παρέχει διδασκαλία και σε προπτυχιακό, όχι µόνον σε µεταπτυχιακό επίπεδο. εν αναφέρεται στο προς διαβούλευση κείµενο ο τρόπος πρόσθετης αµοιβής του Ερευνητή που θα κατέχει τον τίτλο του «Καθηγητή Έρευνας». Συνεργασία ΕΚ-Επιχειρήσεων Σε σχέση µε την συνεργασία ΕΚ και Επιχειρήσεων τόσο µέσα από την κινητικότητα των ερευνητών και επιστηµόνων όσο και µέσα από την παραγωγή νέων προϊόντων (νέων τεχνολογιών, εντύπων, πολυµεσικών εφαρµογών κ.λπ.) θα πρέπει να διασφαλισθούν τα πνευµατικά δικαιώµατα των ερευνητών επί του παραγόµενου έργου. Επίσης θα πρέπει να διασφαλίζονται τα πνευµατικά δικαιώµατα του ΕΚ επί των δηµοσιευµάτων, αρχείων και συλλογών του. Πρέπει να καθορίζεται σαφώς ο ελάχιστος και ο µέγιστος χρόνος παραµονής και απασχόλησης στο ΕΚ τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους αλλοδαπούς ερευνητές. Είναι αµφισβητήσιµη η προσφορά στο συλλογικό έργο του ΕΚ ενός ερευνητή της αλλοδαπής που έχει εκλεγεί σε δεύτερη οργανική θέση. Άρθρο 4 Σύνδεση Έρευνας µε την παραγωγή Η αξιοποίηση και η διαχείριση των ερευνητικών αποτελεσµάτων των ΕΚ από το Γραφείο Μεταφοράς Τεχνογνωσίας και Αξιοποίησης Ερευνητικών Αποτελεσµάτων των ΕΚ θα πρέπει να γίνεται µόνο µε τη σύµφωνη γνώµη των ΕΚ και των εµπλεκοµένων ερευνητών και µόνο για τα προγράµµατα που χρηµατοδοτούνται από τον δηµόσιο τοµέα. Σηµειώνουµε ότι η Ακαδηµία Αθηνών επιτελεί κατά κύριο λόγο βασική έρευνα, και η βασική έρευνα έχει ως πρωταρχικό κίνητρο την παραγωγή νέας γνώσης, και δεν αποσκοπεί στην εµπορική αξιοποίηση της γνώσης αυτής. Άρθρο 5 Αξιολόγηση Ο ΣΕΠΑΑ ήταν και είναι απόλυτα σύµφωνος µε την αναγκαιότητα τακτικής και αντικειµενικής αξιολόγησης των ΕΚ και ινστιτούτων. υστυχώς, εφόσον (όπως έχει πολλάκις παρατηρηθεί) το υπό διαβούλευση κείµενο δεν αποτελεί σχέδιο νόµου αλλά διατύπωση γενικών αρχών, δεν αναφέρονται συγκεκριµένα κριτήρια ούτε για την αξιολόγηση ούτε για την επιλογή των αξιολογητών. Επί της αρχής λοιπόν ο ΣΕΠΑΑ παρατηρεί τα εξής: α) Θα πρέπει η διαδικασία αξιολόγησης να είναι διαφανής και σύµφωνα µε τις καθιερωµένες διαδικασίες που εφαρµόζονται από ετών για την αξιολόγηση αντίστοιχων θεµατικά ευρωπαϊκών ινστιτούτων. Σηµειώνουµε ότι είναι απαραίτητο η αρχή χρηµατοδότησης να διαφοροποιείται από την αρχή αξιολόγησης και µε αυτό το σκεπτικό συντασσόµαστε µε την άποψη της ΕΕΕ ότι ως αρµόδια αρχή για την αξιολόγηση των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων είναι η Αρχή ιασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Α ΙΠ) η οποία θα πρέπει να µετονοµασθεί σε «Αρχή ιασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση και την Έρευνα». Επιπλέον θα πρέπει να εξασφαλίζεται η συµµετοχή τουλάχιστον ενός ερευνητή υψηλής βαθµίδας µεταξύ των κριτών. β) θα πρέπει να ληφθεί ειδική µέριµνα ώστε τα κριτήρια να είναι τροποποιηµένα ανά κλάδο επιστηµών, και να µην ζητείται από τα Κέντρα που ασκούν βασική έρευνα να ανταποκρίνονται ισότιµα σε κριτήρια που αφορούν µόνο την εφηρµοσµένη έρευνα (π.χ. ευρεσιτεχνίες, εµπορική αξιοποίηση). Το προτεινόµενο σύστηµα αξιολόγησης στο υπό διαβούλευση κείµενο είναι ανεπαρκές για την αποτίµηση της ερευνητικής δραστηριότητας ιδίως στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήµες για δύο λόγους. 2
Πρώτον, η ανυπαρξία µιας βάσης δεδοµένων για τις αναφορές (citations) και ετεροαναφορές, η οποία να καλύπτει δηµοσιεύµατα σε ελληνικά περιοδικά είτε δηµοσιεύµατα γραµµένα στα ελληνικά, καθώς το υπάρχον σύστηµα εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά στις εκδόσεις του αγγλόφωνου χώρου. Συνεπώς, είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί οποιοσδήποτε αντίκτυπος των ερευνητικών αποτελεσµάτων (impact factor). Σε σχέση µε προηγούµενες απόπειρες ρύθµισης δεν πρέπει να συνδέεται ρητά η αξιολόγηση των ερευνητών µε την συνεχή προσπάθεια προσέλκυσης κεφαλαίων, γιατί αυτό οδηγεί στην απόσπαση από το ερευνητικό έργο. Πιστεύουµε ότι η αξιολόγηση ερευνητών και κατ επέκτασιν Ινστιτούτων και Κέντρων θα πρέπει να επικεντρώνεται στα εξής κριτήρια: Συγγραφικό έργο ηµοσιευµένα βιβλία ξενόγλωσσα ή ελληνικά (µονογραφίες, µελέτες, επιµέλειες επιστηµονικών συλλογικών τόµων και Πρακτικών Συνεδρίων, εκδόσεις πηγών, ερευνητικά εργαλεία (βιβλιογραφίες κλπ), δηµοσιεύσεις ερευνών πεδίου (αρχαιολογικών, λαογραφικών), εµπειρικές κοινωνικές έρευνες σε συνδυασµό µε την υποδοχή που έχουν τύχει από την ακαδηµαϊκή κοινότητα. Άρθρα σε διεθνείς ή ελληνικούς συλλογικούς θεµατικούς τόµους, τιµητικούς τόµους ή πρακτικά συνεδρίων Άρθρα σε επιστηµονικά περιοδικά διεθνή ή ελληνικά Άρθρα σε διαδικτυακούς τόπους, σελίδες και άλλα ηλεκτρονικά µέσα Οργάνωση, ανάπτυξη και διατήρηση επιστηµονικών ιστοσελίδων, ιστοτόπων και ιστολογίων. Επιστηµονική παρουσία Επίβλεψη υποψηφίων διδακτόρων και µεταδιδακτόρων ιδασκαλία σε ΑΕΙ (προπτυχιακό, µεταπτυχιακό επίπεδο) Παρουσιάσεις σε επιστηµονικά συνέδρια, ηµερίδες, συναντήσεις εργασίας, κλπ Συµµετοχή στην οργάνωση επιστηµονικών συνεδρίων, ηµερίδων κλπ. Οργάνωση και διεύθυνση ερευνητικών προγραµµάτων σε συνεργασία µε άλλους ερευνητικούς φορείς (πανεπιστήµια, ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα). Συµµετοχή σε ερευνητικά προγράµµατα Θα πρέπει να εξασφαλισθεί η εγγραφή των Ερευνητών της Ακαδηµίας Αθηνών στο Εθνικό Μητρώο Αξιολογητών. Άρθρο 7 Οικονοµικά των ΕΚ Το άρθρο αυτό βρίσκει τον ΣΕΠΑΑ συνολικά αντίθετο. Η πρόβλεψη του νέου νόµου για χρηµατοδότηση των ερευνητικών κέντρων µέσω «επιχορήγησης» η οποία θα καλύπτει µέρος µόνον των λειτουργικών τους εξόδων και η προτροπή για αναζήτηση εξωτερικών χρηµατοδοτήσεων για να καλυφθούν ακόµα και τα βασικά έξοδα µισθοδοσίας, θα οδηγήσουν σε ένδεια και µαρασµό τα ερευνητικά κέντρα, ιδίως εκείνα που δραστηριοποιούνται στο χώρο της βασικής έρευνας, και δη των ανθρωπιστικών επιστηµών, και δεν εµπλέκονται σε έργα εµπορικώς και οικονοµικώς αξιοποιήσιµα. Πολλοί από τους «δείκτες αποδοτικότητας» που θα µπορούσαν να εξασφαλίσουν επιπλέον χρηµατοδότηση είναι σχεδόν Α ΥΝΑΤΟΝ να επιτευχθούν από τέτοια κέντρα (π.χ. διπλώµατα ευρεσιτεχνίας, εταιρείες-τεχνοβλαστοί, παροχή υπηρεσιών). Επιπλέον, η άµεση εξάρτηση της βασικής έρευνας από εξωτερικές «χορηγίες» µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα αναφορικά µε την αντικειµενικότητα και την 3
ελευθερία της έρευνας, που σύµφωνα µε το Σύνταγµα (άρθρο 16 παρ. 1) το κράτος είναι υποχρεωµένο να προστατεύει: το ΕΚ ή Ινστιτούτο θα είναι δέσµιο των επιθυµιών ή των παραγγελιών του εκάστοτε χρηµατοδότη του. Ο ΣΕΠΑΑ πιστεύει ότι ο µόνος τρόπος να εξασφαλισθεί η ερευνητική δραστηριότητα των ΕΚ στο µέλλον είναι να υπάρξει πρόβλεψη ότι η µισθοδοσία του ερευνητικού προσωπικού τους καθώς και τα πάγια λειτουργικά έξοδα τους, επιβαρύνουν τον δηµόσιο τακτικό Προϋπολογισµό ή/και τους ιδίους πόρους του οικείου δηµοσίου φορέα. Άλλωστε είναι εντελώς αδικαιολόγητη, εντός ενός και αυτού δηµοσίου φορέα ο οποίος λειτουργεί υπό µορφή ΝΠ, τα µεν έξοδα µισθοδοσίας του ερευνητικού προσωπικού, το οποίο έχει ήδη επανειληµµένως αξιολογηθεί από την Πολιτεία µε υψηλότατους δείκτες παραγωγικότητας και διαθέτει εκ του νόµου τα πλέον υψηλά τυπικά προσόντα πρόσληψης και προαγωγικής εξέλιξης, καθώς και τα λειτουργικά έξοδα των ερευνητικών του κέντρων να καθορίζονται µε βάση 4ετείς προγραµµατικές συµφωνίες, ενώ αντιθέτως τα έξοδα µισθοδοσίας του διοικητικού προσωπικού και της εν γένει διοίκησής του να συνεχίζουν να καταβάλλονται µέσω του τακτικού προϋπολογισµού. Κεφ. 8 Ζητήµατα Προσωπικού Με την προτεινόµενη ρύθµιση εισάγεται µια οφθαλµοφανής µισθολογική και βαθµολογική ανισότητα των ερευνητών σε σχέση µε τις αντίστοιχες βαθµίδες των ΑΕΙ και ΤΕΙ, παρόλο που απαιτούνται τα ίδια τυπικά προσόντα για την πρόσληψη και την εξέλιξή τους. Ειδικότερα: Στα Α.Ε.Ι. διατηρείται η µονιµότητα στην απασχόληση ενώ η εργασιακή σχέση των ερευνητών µετατρέπεται σε Ιδιωτικού ικαίου Αορίστου Χρόνου για Α και Β βαθµίδα και σύµβαση ορισµένου χρόνου για τη Γ βαθµίδα. Τονίζουµε εδώ ότι αυτή είναι η µοναδική περίπτωση κατάργησης της µονιµότητας δηµοσίων υπαλλήλων σε όλο το φάσµα του δηµόσιου τοµέα! Παραδόξως δε, αφορά το επιστηµονικό προσωπικό της χώρας, το οποίο διαθέτει τα πλέον υψηλά τυπικά προσόντα (µαζί µε τα µέλη ΕΠ των ΑΕΙ) δεδοµένου ότι οι θέσεις αυτές πληρούνται µετά από ανοικτή προκήρυξη και ειδικώς αιτιολογηµένη κρίση από επιστηµονική επιτροπή. Οι ίδιοι κανόνες διέπουν την προαγωγική εξέλιξη και αξιολόγηση των ερευνητών. Άλλωστε, από τις αξιολογήσεις που έχουν ήδη διεξαχθεί από ιδιωτικές εταιρείες που όρισε προς τον σκοπό αυτό η Πολιτεία, αποδείχθηκε ο υψηλός βαθµός του παραγόµενου ερευνητικού έργου στην Ελλάδα. Τούτο, και ειδικά για την Ακαδηµία Αθηνών, προκύπτει απόλυτα τεκµηριωµένα από την εµπεριστατωµένη και ιδιαίτερα αναλυτική τεχνική έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης µε τίτλο «Ελληνικές επιστηµονικές δηµοσιεύσεις 1993-2008» όπου, µε βάση τα στοιχεία των βάσεων δεδοµένων η Ακαδηµία Αθηνών αναφέρεται στην υψηλότερη θέση επιστηµονικών δηµοσιεύσεων. Τα στοιχεία αυτά, όπως είναι προφανές, ουδόλως δικαιολογούν τις προτεινόµενες νοµοθετικές παρεµβάσεις που υποβαθµίζουν το υπηρεσιακό καθεστώς των ερευνητών, απαξιώνουν το έργο τους ενώ ταυτόχρονα υποσκάπτουν το ήδη χαµηλό ηθικό του ερευνητικού κόσµου. Ειδικότερες παρατηρήσεις σχετικά µε τις ρυθµίσεις του Κεφ. 8 Οι ερευνητές εξαιρούνται από το ειδικό µισθολόγιο σε αντίθεση µε τους διδάσκοντες σε Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι.. Πλήρως αναιτιολόγητη παραµένει η εξάλειψη της διατάξεως της παραγράφου 1 του άρθρου 35 του κειµένου του νοµοσχεδίου (εκδοχή της 25.10.2011) η οποία όριζε ρητώς ότι «Οι αµοιβές των βαθµίδων 4
Α,Β και Γ των ερευνητών εξοµοιώνονται µε αυτές των µελών ΕΠ πλην του διδακτικού επιδόµατος» και η αντικατάστασή της από τη διάταξη του άρθρου 36 παρ. 1 (εκδοχή της 20.11.2011) σύµφωνα µε την οποία «το ανώτατο όριο των αµοιβών του προσωπικού των ερευνητικών κέντρων κάθε φορά από σχετικό νόµο Η διάρκεια της θητείας στη Γ βαθµίδα επιµηκύνεται αδίκως σε 6 χρόνια σε σχέση µε τον προηγούµενο νόµο 1514/1985. Θα πρέπει να υπάρξει µια µεταβατική διάταξη για τους συναδέλφους Γ και βαθµίδας που έχουν ήδη υπηρετήσει 3 χρόνια στην (υπό κατάργηση) βαθµίδα, ώστε τα χρόνια συνολικής υπηρεσίας τους να µην γίνουν 9. Τα τυπικά προσόντα για την πρόσληψη και εξέλιξη σε κάθε βαθµίδα θα πρέπει να ορίζονται ρητά από τον νόµο και όχι από τον εσωτερικό κανονισµό του κάθε ΕΚ και σε πλήρη αντιστοιχία µε τα προσόντα που προβλέπονται από τον Ν. 4009/2011 για τις αντίστοιχες βαθµίδες των ΑΕΙ. Οι ερευνητικές άδειες καταργούνται, σε αντίθεση µε τα Α.Ε.Ι. Θα πρέπει ο νόµος να εµπεριέχει σαφή πρόβλεψη καθεστώτος επιστηµονικών αδειών για τους Ερευνητές (τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό) µε την προσθήκη άρθρου αντίστοιχου προς το άρθρο 27 του νόµου 4009/2011 για τα µέλη ΕΠ. Σύµφωνα µε τα παραπάνω και παρά την εξαγγελλόµενη ισοτιµία µεταξύ ερευνητών και.ε.π. και την ενοποίηση του ερευνητικού και πανεπιστηµιακού χώρου, δηµιουργείται εν τη πράξει ένας επιστηµονικός κόσµος δύο ταχυτήτων. Παράλληλα η καταστρατήγηση της συνταγµατικά κατοχυρωµένης αρχής της ισότητας (άρθρο 5) καταργεί τον δηµόσιο χαρακτήρα της έρευνας και οδηγεί τα ερευνητικά κέντρα σε µαρασµό και παρακµή, γεγονός που θα επιταχύνει την επίσηµη διάλυσή τους. Ο νόµος θα πρέπει να εξασφαλίζει την ουσιαστική ισότητα (ακαδηµαϊκής, βαθµολογικής και µισθολογικής) µεταξύ των ερευνητών και µελών.ε.π. µε την κατ αναλογία των άρθρων 17 & 18 του Ν. 4009/2011 για την τριτοβάθµια εκπαίδευση. Μεταβατική διάταξη Όπως επισηµαίνεται και στις θέσεις της Συνόδου των Προέδρων των ερευνητικών κέντρων της 13/1/2012 επί των κειµένων της διαβούλευσης «σηµαντικό πρόβληµα αποτελεί η παραποµπή των πάντοτε σηµαντικών και συχνά επίµαχων µεταβατικών διατάξεων σε µελλοντική διαβούλευση, για την οποία δεν είναι καθόλου σαφές εάν υπάρχει χρονικό περιθώριο». Επιπροσθέτως, η έλλειψη µεταβατικών διατάξεων για το υπηρεσιακό καθεστώς των υπηρετούντων ερευνητών εγείρει ζητήµατα αντισυνταγµατικότητας των ρυθµίσεων εκείνων µε τις οποίες προβλέπεται καθεστώς συµβάσεων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου για το ερευνητικό προσωπικό των ερευνητικών κέντρων και ινστιτούτων που λειτουργούν υπό µορφή ΝΠ, ιδίως όσον αφορά τα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώµατα των υπηρετούντων ερευνητών Α και Β Βαθµίδας που είναι σήµερα µόνιµοι δηµόσιοι υπάλληλοι σύµφωνα µε τις διατάξεις του Ν. 1514/85 (καθεστώς που δεν άλλαξε ούτε ο εν αναστολή τελών Ν. 3653/2008. Ας σηµειωθεί δε ότι το σχέδιο νόµου (στην εκδοχή της 20/11/2011, µεταβατικές διατάξεις παρ. 12) προβλέπει µεταβατική διάταξη για το διοικητικό, τεχνικό και βοηθητικό προσωπικό των ερευνητικών φορέων που κατέχει οργανικές θέσεις κατά τη δηµοσίευση του νόµου καθώς ορίζει την διατήρηση του µισθολογικού, ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού καθεστώτος του προσωπικού αυτού. Αντιθέτως ο νοµοθέτης δεν λαµβάνει καµία ανάλογη πρόνοια για το 5
ερευνητικό προσωπικό που κατέχει οργανικές θέσεις στους ερευνητικούς φορείς κατά τη δηµοσίευση του νόµου, ως θα όφειλε (στην παράγραφο 6 των µεταβατικών διατάξεων). Για την κάλυψη λοιπόν του παραπάνω κενού προτείνεται η ακόλουθη µεταβατική διάταξη για τους υπηρετούντες ερευνητές σε ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα που λειτουργούν υπό µορφή ΝΠ. Όλοι οι υπηρετούντες κατά την έναρξη ισχύος του νόµου ερευνητές κάθε βαθµίδας σε ερευνητικά κέντρα, ιδρύµατα και ινστιτούτα που εποπτεύονται από την Γ.Γ.Ε.Τ., το ΥΠ ΒΜ ή άλλα υπουργεία, συνεχίζουν να διέπονται τόσο ως προς την υπηρεσιακή τους εξέλιξη όσο και ως προς την µισθολογική τους κατάσταση από το καθεστώς που προβλέπεται από τις διατάξεις του νόµου 1514/1985 όπως αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 1 παράγραφος 12 του Ν. 2919/2001. Περί συγχωνεύσεων Ο ΣΕΠΑΑ υποστηρίζει την διατήρηση και επέκταση του δηµόσιου χαρακτήρα της έρευνας σε όλο τον ενοποιηµένο ερευνητικό ιστό της χώρας. Σύµφωνα µε το άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγµατος η έρευνα πρέπει να είναι ελεύθερη, άρα µη κατευθυνόµενη, και η ανάπτυξη και η προαγωγή της αποτελεί θεµελιώδη υποχρέωση του κράτους. Στο πλαίσιο αυτό θεωρούµε ότι η διατήρηση του δηµόσιου χαρακτήρα των ερευνητικών κέντρων της Ακαδηµίας Αθηνών είναι ζήτηµα εθνικής σηµασίας και, ως εκ τούτου, επιβεβληµένη λόγω της φύσεως του παραγοµένου από τα Κέντρα έργου, καθώς το σύνολο των Ερευνητικών αυτών Κέντρων ασκεί βασική και όχι εφηρµοσµένη έρευνα, της µεγάλης ιστορικής αξίας των αρχείων που φιλοξενούν και της διατήρησης της ελληνικής πολιτισµικής κληρονοµιάς. Επί του θέµατος της προτεινόµενης συγχώνευσης των ΕΚ της Ακαδηµίας Αθηνών, ο ΣΕΠΑΑ έχει να παρατηρήσει τα εξής: α) Η προτεινόµενη πρωτοφανής συγχώνευση των ΕΚ της Ακαδηµίας Αθηνών σε µόνο δύο, εάν και εφόσον δεν προβλέπει περαιτέρω υποδιαιρέσεις σε Ινστιτούτα, κρίνεται ως υπερβολικά µαζική και ισοπεδωτική δεδοµένου ότι δεν ανταποκρίνεται στο επιστηµονικό κριτήριο της θεµατικής συνάφειας, κριτήριο το οποίο το ίδιο του Υπουργείο Παιδείας θέτει ως γνώµονα της λεγοµένης «λειτουργικής ενοποίησης» των ερευνητικών κέντρων. Τα υφιστάµενα ερευνητικά Κέντρα της Ακαδηµίας έχουν σαφώς προσδιορισµένα αντικείµενα, τα οποία σε ορισµένες περιπτώσεις είναι ΜΟΝΑ ΙΚΑ στον ελληνικό χώρο, και διαθέτουν από την πρώτη κιόλας στιγµή της ίδρυσής τους σαφείς ερευνητικές κατευθύνσεις πλείστες όσες των οποίων αποσκοπούν στην µελέτη και προβολή της ελληνικής ιστορίας, της γλώσσας, της γραµµατείας, του πολιτισµού, της φιλοσοφίας, της τέχνης, του δικαίου, της κοινωνίας. Οι στόχοι αυτοί δεν είναι δυνατόν να υπηρετηθούν µε τις προτεινόµενες συγχωνεύσεις στην παρούσα υπεραπλουστευτική µορφή τους η οποία άλλωστε δεν έχει βασισθεί σε καµία εµπεριστατωµένη επιστηµονική γνωµάτευση ή πρόταση για την υπόσταση και το ερευνητικό έργο των κέντρων αυτών. Να υπενθυµίσουµε ότι η έκθεση της RAND του Σεπτεµβρίου 2011 υπεδείκνυε ότι οι συγχωνεύσεις µεταξύ ερευνητικών φορέων θα έπρεπε να γίνουν σε 2 φάσεις κατόπιν προσκλησεως των ενδιαφεροµένων µε αξιολόγηση των χρηµατοοικονοµικών και βιβλιοµετρικών 6
δεδοµένων σε Α φάση και απόφανση συµβουλίου αξιολόγησης από οµότιµους κριτές. ιαδικασίες που δεν τηρήθηκαν καθόλου εφόσον οι βιβλιοµετρικοί δείκτες δεν ελήφθησαν υπόψιν στις τελικές προτάσεις.. Ειδικά για την Ακαδηµία Αθηνών, ο όγκος του ερευνητικού έργου προκύπτει απόλυτα τεκµηριωµένα από την εµπεριστατωµένη και ιδιαίτερα αναλυτική τεχνική έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκµηρίωσης µε τίτλο «Ελληνικές επιστηµονικές δηµοσιεύσεις 1993-2008». β) Τα σηµερινά Ερευνητικά Κέντρα της Ακαδηµίας Αθηνών θα πρέπει να διατηρηθούν ως ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ µε κριτήριο το διακριτό γνωστικό αντικείµενο της διεξαγόµενης έρευνας. Τούτο όχι µόνο συνάδει µε τις διατάξεις του άρθρου 6 του υπό διαβούλευση νοµοσχεδίου, σύµφωνα µε το οποίο όλα τα ερευνητικά κέντρα της χώρας διαρθρώνονται σε ινστιτούτα κατά τοµέα επιστηµονικής εξειδίκευσης, αλλά διασφαλίζει την επιστηµονική οντότητα των κέντρων αυτών και την οµαλή συνέχιση του έργου τους. γ) Οι τυχόν συγχωνεύσεις των σηµερινών Κέντρων της Ακαδηµίας θα πρέπει να γίνουν µόνο εφόσον διασφαλίζεται η κάλυψη των επιστηµονικών αντικειµένων που ήδη υπηρετούνται ύστερα από απόφαση της Ολοµέλειας της Ακαδηµίας Αθηνών, δεδοµένου ότι διά των συγχωνεύσεων υφισταµένων ερευνητικών κέντρων επέρχεται τροποποίηση των ιδρυτικών διατάξεών της. Στην περίπτωση αυτή το µόνο επιστηµονικά αποδεκτό κριτήριο θα πρέπει να είναι η στενή και επιστηµονικά τεκµηριωµένη θεµατική συνάφεια των υπό συγχώνευση Κέντρων. 7