ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ηξαηεγηθή κειέηε πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ γηα ηελ εθαξκνγή πεξηνρήο νξγαλσκέλεο αλάπηπμεο πδαηνθαιιηεξγεηώλ ζηηο πεξηνρέο Βνξείνπ θαη Ννηίνπ Δπβντθνύ θόιπνπ θαη δηαύινπ Χξεώλ. Μαξία Κνπξειή Υαξίιανο Υξπζόπνπινο ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: Καζεγεηήο Δθαξκνγώλ Γεκήηξηνο Μαξκάλεο ΚΑΒΑΛΑ 2013
ΔΓΚΡΗΝΔΣΑΗ Ο ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΟΝΟΜΑΣΔΠΧΝΤΜΟ
ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ηξαηεγηθή κειέηε πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ γηα ηελ εθαξκνγή πεξηνρήο νξγαλσκέλεο αλάπηπμεο πδαηνθαιιηεξγεηώλ ζηηο πεξηνρέο Βνξείνπ θαη Ννηίνπ Δπβντθνύ θόιπνπ θαη δηαύινπ Χξεώλ. Μαξία Κνπξειή Υαξίιανο Υξπζόπνπινο ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ: Καζεγεηήο Δθαξκνγώλ Γεκήηξηνο Μαξκάλεο ΚΑΒΑΛΑ 2013
Σ.Δ.Η. ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ 2013 Ζ παξνύζα Πηπρηαθή Δξγαζία θαη ηα ζπκπεξάζκαηά ηεο ζε νπνηαδήπνηε κνξθή απνηεινύλ ζπληδηνθηεζία ηνπ Σκήκαηνο Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνύ Αεξίνπ ηνπ ΣΔΗ Καβάιαο θαη ηνπ θνηηεηή. Οη πξναλαθεξόκελνη δηαηεξνύλ ην δηθαίσκα αλεμάξηεηεο ρξήζεο θαη αλαπαξαγσγήο (ηκεκαηηθά ή ζπλνιηθά) γηα δηδαθηηθνύο θαη εξεπλεηηθνύο ζθνπνύο. ε θάζε πεξίπησζε πξέπεη λα αλαθέξεηαη ν ηίηινο, ν ζπγγξαθέαο, ν επηβιέπσλ θαη ην ελ ιόγσ ηκήκα ηνπ ΣΔΗ Καβάιαο. Ζ έγθξηζε ηεο παξνύζαο Πηπρηαθήο Δξγαζίαο από ην Σκήκα Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνύ Αεξίνπ δελ ππνδειώλεη απαξαηηήησο θαη απνδνρή ησλ απόςεσλ ηνπ ζπγγξαθέα εθ κέξνπο ηνπ Σκήκαηνο. -------------------------------------------------------------- Ο ππνθαηλόκελνο δειώλσ ππεύζπλα όηη ε παξνύζα Πηπρηαθή Δξγαζία είλαη εμ νινθιήξνπ δηθό κνπ έξγν θαη ζπγγξάθεθε εηδηθά γηα ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδώλ ηνπ Σκήκαηνο Σερλνινγίαο Πεηξειαίνπ θαη Φπζηθνύ Αεξίνπ. Γειώλσ ππεύζπλα όηη θαηά ηε ζπγγξαθή αθνινύζεζα ηελ πξέπνπζα αθαδεκατθή δενληνινγία απνθπγήο ινγνθινπήο. Έρσ επίζεο απνθύγεη νπνηαδήπνηε ελέξγεηα πνπ ζπληζηά παξάπησκα ινγνθινπήο. Γλσξίδσ όηη ε ινγνθινπή κπνξεί λα επηζύξεη πνηλή αλάθιεζεο ηνπ πηπρίνπ κνπ. Τπνγξαθή Ολνκαηεπώλπκν Φνηηεηή
Πεξίιεςε Ζ παξνχζα κειέηε δεκηνπξγήζεθε ζηα πιαίζηα ηεο ππνζηήξημεο γηα ηελ ρσξνζέηεζε Πεξηνρψλ Οξγαλσκέλεο Αλάπηπμεο Τδαηνθαιιηεξγεηψλ (Π.Ο.Α.Τ.) ζηηο ζαιάζζηεο πεξηνρέο ησλ θφιπσλ Βνξείνπ & Ννηίνπ Δπβντθνχ θαη ηνπ ηαχινπ ησλ Ωξεψλ (αξµνδηφηεηαο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Δχβνηαο θαη Βνησηίαο) θαη πξνβιέπεη φξνπο, γηα ηελ αληηµεηψπηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ έξγνπ. Χο πεξηνρή κειέηεο νξίδεηαη ε ελφηεηα ηαχινπ Ωξεψλ, Βνξείνπ θαη Ννηίνπ Δπβντθνχ Κφιπνπ (Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Δπβνίαο θαη Βνησηίαο). Σα έξγα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηεο Π.Ο.Α.Τ είλαη ηα αθφινπζα: έξγα θαη ξπζκίζεηο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ δξαζηεξηφηεηα θαη πνπ ζα επεξεάζνπλ ην ζαιάζζην θαη παξάθηην πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο, ελίζρπζε ηεο θαηαζθεπήο, επέθηαζε θαη εθζπγρξνληζκφο ησλ πθηζηάκελσλ ππνζηεξηθηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ (ηρζπνγέλλεζε, ζπζθεπαζία, κεηαπνίεζε θαη εκπνξία αιηεπηηθψλ πξντφλησλ) θαη ε δεκηνπξγία λέσλ παξαγσγηθψλ εγθαηαζηάζεσλ φπνπ ππάξρεη δπλαηφηεηα γηα ηελ θάιπςε ησλ επηπιένλ αλαγθψλ απφ ηελ δεκηνπξγία ηεο Π.Ο.Α.Τ., δεκηνπξγία ζην ζαιάζζην θαη παξάθηην πεξηβάιινλ θαηαζθεπαζηηθψλ έξγσλ γηα λέεο εγθαηαζηάζεηο πδαηνθαιιηέξγεηαο ζαιάζζησλ κεζνγεηαθψλ ηρζχσλ, ζην πιαίζην ηεο δεκηνπξγίαο δσλψλ αλάπηπμεο θαη ηέινο πινπνίεζε κηθξήο θιίκαθαο θαηαζθεπαζηηθψλ έξγσλ γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ δεκηνπξγία λέσλ ιηκεληθψλ εγθαηαζηάζεσλ εμππεξέηεζεο (πξνβιήηεο) θαη ηα ινηπά. Γηα ηα πξναλαθεξφκελα έξγα είλαη ππνρξεσηηθφ λα πξαγκαηνπνηεζεί κειέηε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ψζηε λα δηαπηζησζεί ν πηζαλφο βαζκφο επεξεαζκνχ ησλ δηάθνξσλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ απφ ηελ θαηαζθεπή θαη ηελ ιεηηνπξγία απηνχ ηνπ έξγνπ. ΘΔΜΑΣΗΚΖ ΠΔΡΗΟΥΖ: Μειέηε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο6 Έηνο: 2013
Abstract Summary This study was conducted in the context of support for the siting of Regions of Organized Aquaculture Development (R.O.A.D.), in the maritime regions of the North and South Evian Gulfs an the Oreon Channel (jurisdiction of the regional unity of Evvoia and Viotia), and provides for conditions in order to deal with the environmental impacts resulting from the implementation of the project. As a study area is defined the group of the Oreon Channel and the North and South Evian Gulfs (regional unity of Evvoia and Viotia). The projects resulting from the implementation of the R.O.A.D. are the following: projects and settings required for the activity and that will affect the marine and coastal environment of the region, strengthen the construction, extension and modernization of the existing support facilities (fish birth, packaging, processing and marketing of piscatorial products) and the creation of new productive facilities, where it is possible to cover the extra needs resulting from the creation of R.O.A.D., produce construction projects for new Mediterranean fish aquaculture facilities in the marine and coastal environment, and finally, Implementation of small-scale construction projects for the modernization and creation of new port service facilities (piers),etc. For the projects mentioned above, it is essential to carry out an environmental impact assessment, so as to determine the potential level of affection of the various environmental impacts, resulting from the construction and operation of this project. Thematic area: Environmental Impact Study Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο7 Έηνο: 2013
ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Θα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ζεξκά ηνλ θύξην Γεκήηξην Μαξκάλε επηβιέπσλ θαζεγεηή ηεο πηπρηαθήο καο εξγαζίαο γηα ηελ ρξήζηκε βνήζεηα ηνπ. Σέινο, ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηηο νηθνγέλεηεο καο θαζώο θαη ηνπο θίινπο καο γηα ηελ θαηαλόεζε ηνπο, ηελ ζπκπαξάζηαζε ηνπο θαη ηελ βνήζεηα ηνπο ζε όιε ηελ δηάξθεηα ησλ αθαδεκατθώλ καο ζπνπδώλ. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο8 Έηνο: 2013
ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΛΖΦΖ 6 ABSTRACT... 7 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ.. 8 ΠΡΟΛΟΓΟ 16-17 1. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΔΡΓΟ. 18 1.1 ΓΔΧΓΡΑΦΗΚΟ ΠΔΓΗΟ ΔΦΑΡΜΟΓΖ... 18 1.2 ΘΑΛΑΗΔΕΧΝΔ... 19-20 1.3 ΥΔΡΑΗΔ ΕΧΝΔ. 21 1.4 ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΖ ΓΗΑΣΑΞΖ ΠΛΧΣΧΝ ΜΟΝΑΓΧΝ - ΚΑΣΔΤΘΤΝΔΗ Π.Ο.Α.Τ.. 22-23 1.5 ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΗ ΔΞΤΠΖΡΔΣΖΖ - ΤΠΟΓΟΜΔ... 24 1.5.1 ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΗ ΔΞΤΠΖΡΔΣΖΖ- ΤΠΟΓΟΜΔ (νδηθφ δίθηπν, ιηκέλεο θαη άιιεο εγθαηαζηάζεηο - ζπλνδά έξγα) Β. ΔΤΒΟÏΚΟ... 24 1.5.2 ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΗ ΔΞΤΠΖΡΔΣΖΖ ΤΠΟΓΟΜΔ(νδηθφ δίθηπν, ιηκεληθέο θαη άιιεο εγθαηαζηάζεηο ζπλνδά έξγα) Ν. ΔΤΒΟÏΚΟ... 24 1.5.3 ΔΠΑΡΚΔΗΑ ΣΟΤ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΟΤ ΥΔΓΗΑΜΟΤ.. 25 1.6 ΔΡΓΑ ΚΑΗ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΠΟΤ ΔΝΓΔΥΟΜΔΝΧ ΝΑ ΠΡΟΚΤΦΟΤΝ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΟΤ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΟΤ ΥΔΓΗΟΤ. 26 1.6.1 ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟ ΣΧΝ ΚΑΣΖΓΟΡΗΧΝ Ζ' ΚΛΑΓΧΝ ΠΑΡΑΓΧΓΗΚΧΝ Ζ' ΚΑΗ ΑΛΛΧΝ ΤΝΑΦΧΝ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ.. 26 1.6.2 ΥΔΓΗΑΜΟ Π.Ο.Α.Τ.... 26 1.6.3. ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ Π.Ο.Α.Τ 27-29 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο9 Έηνο: 2013
2.ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΖ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ. 30 2.1ΓΔΝΗΚΑ ΠΔΡΗ ΠΡΟΣΑΗΑ ΣΟΤ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ... 30-32 2.2ΓΗΔΘΝΔΗ ΤΝΘΖΚΔ ΤΜΒΑΔΗ 33-35 2.3 ΓΗΚΣΤΟ NATURA 2000 Α' ΦΑΖ.35-37 2.3.1 ΓΗΚΣΤΟ NATURA Β' ΦΑΖ.. 37 2.4 ΠΟΛΗΣΗΚΖΣΖ ΔΤΡΧΠΑÏΚΖ ΔΝΧΖ 38-39 2.5 ΤΓΑΣΟΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΑ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ... 40 2.5.1 ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΝΔΡΟΤ ΚΑΗ ΤΓΑΣΟΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΑ. 40 2.5.2 ΠΑΡΑΜΔΣΡΟΗ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΝΔΡΟΤ. 41 2.5.2.1 ΘΔΡΜΟΚΡΑΗΑ... 41 2.5.2.2ΓΗΑΛΤΜΔΝΟ ΟΞΤΓΟΝΟ... 41 2.5.2.3ΑΛΑΣΟΣΖΣΑ 42 2.5.2.4 ΑΕΧΣΟ, ΦΧΦΟΡΟ... 42 2.5.2.5ΤΓΟΡΘΔΗΟ... 42 2.6ΔΚΣΗΜΖΖΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΧΝEΠΗΠΣΧΔΧΝ... 43 2.6.1 ΓΔΝΗΚΖ ΔΚΣΗΜΖΖ.. 43 2.6.2ΠΟΗΟΣΗΚΖ ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΧΝ ΔΠΗΠΣΧΔΧΝ.. 44 2.6.2.1Ζ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΧΝ ΤΣΑΣΗΚΧΝ ΣΧΝ ΑΠΟΒΛΖΣΧΝ.... 44 2.6.2.2 ΑΝΑΝΔΧΖ ΝΔΡΟΤ - ΤΧΡΔΤΖ ΟΡΓΑΝΗΚΟΤ ΤΛΗΚΟΤ. 45 2.6.2.3 ΔΤΣΡΟΦΗΜΟ...45 2.6.2.4 ΥΖΜΗΚΑ ΚΑΣΑΛΟΗΠΑ.. 46 2.6.2.5ΚΑΣΑΛΟΗΠΑ ΚΣΖΝΗΑΣΡΗΚΧΝ ΦΑΡΜΑΚΧΝ ΣΗ ΗΥΘΤΟΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΔ ΚΑΗ ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ... 47 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο10 Έηνο: 2013
2.6.2.6 ΑΠΟΒΛΖΣΑ ΚΑΗ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ 48 3. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ΔΚΣΗΜΖΖ, ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΚΑΗ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΧΝ ΔΠΗΠΣΧΔΧΝ ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ ΣΟΤ ΥΔΓΗΟΤ Ζ' ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ...49 3.1 ΓΔΝΗΚΑ.49 3.1.1 ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΣΧΝ ΥΔΣΗΚΧΝ ΜΔ ΣΟ ΔΡΓΟ ΣΧΝ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΧΝ ΣΟΥΧΝ.49-52 3.2 ΥΧΡΟΣΑΞΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΑΠΟ ΣΖ ΥΧΡΟΘΔΣΖΖ ΣΧΝ ΕΧΝΧΝ...52-55 3.2.1 ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΧΝ ΔΠΗΠΣΧΔΧΝ ΑΝΑ ΔΝΟΣΖΣΑ..55 3.2.1.1ΠΔΡΗΟΥΖ ΓΗΑΤΛΟΤ ΧΡΔΧΝ...55 3.2.1.2 ΠΔΡΗΟΥΖ ΚΑΝΓΖΛΗ...56-57 3.2.1.3 ΠΔΡΗΟΥΖ ΑΛΗΒΔΡΗΟΤ 58-60 3.2.1.4 ΠΔΡΗΟΥΖ "ΠΟΡΣΟ ΜΟΤΦΑΛΟ" - "ΟΡΜΟ ΑΡΜΤΡΟΠΟΣΑΜΟΤ"...60 3.2.1.5 ΠΔΡΗΟΥΖ ΝΤΗΓΑ "ΔΛΑΦΗ"...61 3.2.1.6 ΠΔΡΗΟΥΖ ΑΓ. ΑΗΚΑΣΔΡΗΝΖ ΜΑΡΜΑΡΗ...62 3.3 ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΑΠΟ ΣΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΖ ΠΡΟΣΔΗΝΟΜΔΝΖ Π.Ο.Α.Τ. 63 3.3.1 ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΠΔΡΗΟΥΖ ΔΠΗΡΡΟΖ 63-65 3.3.2 ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΑΠΟ ΣΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΖ Π.Ο.Α.Τ 65 3.3.3 ΟΗ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΣΖ ΗΥΘΤΟΚΑΛΛΗΔΡΓΖΣΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ ΣΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ..65-71 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο11 Έηνο: 2013
3.4 ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΑΠΟ ΣΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΧΝ ΕΧΝΧΝ ΤΓΑΣΟΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΑ...71 3.4.1 ΤΓΡΑ ΑΠΟΒΛΖΣΑ - ΤΓΑΣΗΝΖ ΔΠΗΒΑΡΤΝΖ... 71-73 3.4.2 ΧΜΑΣΗΓΗΑΚΖ ΦΑΖ.73-74 3.4.3 ΓΗΑΛΤΣΖ ΦΑΖ..75 3.4.4 ΖΜΔΡΖΗΔ ΓΗΑΚΤΜΑΝΔΗ ΘΡΔΠΣΗΚΧΝ ΑΛΑΣΧΝ ΣΖ ΣΖΛΖ ΣΟΤ ΝΔΡΟΤ...77-79 3.4.6 ΣΔΡΔΑ ΑΠΟΒΛΖΣΑ - ΗΛΤΔ - ΣΟΞΗΚΑ ΑΠΟΒΛΖΣΑ - ΑΠΟΡΡΗΜΜΑΣΑ..79 4. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΜΔΣΡΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΡΟΛΖΦΖ-ΜΔΗΧΖ-ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΖ ΣΧΝ ΥΧΡΟΣΑΞΗΚΧΝ, ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΧΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΔΠΗΠΣΧΔΧΝ ΑΠΟ ΣΖ ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ ΣΖ Π.Ο.Α.Τ... 80 4.1 ΥΧΡΟΣΑΞΗΚΑ ΜΔΣΡΑ ΚΑΗ ΡΤΘΜΗΔΗ.80 4.2 ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΑ ΜΔΣΡΑ ΚΑΗ ΡΤΘΜΗΔΗ 81-90 4.3 ΓΗΑΥΔΗΡΗΣΗΚΑ ΜΔΣΡΑ ΚΑΗ ΡΤΘΜΗΔΗ 90-95 4.4 ΠΡΟΓΗΑΓΡΑΦΔ ΔΞΟΠΛΗΜΟΤ..95-98 5.ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ...... 99-100 6.ΠΗΝΑΚΑ ΟΡΟΛΟΓΗΑ.102 7.ΤΝΣΜΖΔΗ ΑΡΚΣΗΚΟΛΔΞΑ- ΑΚΡΟΝΤΜΗΑ..104-106 8.ΑΝΑΦΟΡΔ 107 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο12 Έηνο: 2013
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΗΚΟΝΧΝ Δηθφλα 1.1: Υάξηεο πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο Δπβνίαο θαη Βνησηίαο 18 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο13 Έηνο: 2013
Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο14 Έηνο: 2013
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΧΝ Πίλαθαο 1: Εψλεο ηεο Π.Ο.Α.Τ..19-20 Πίλαθαο 2: Πξνηεηλφκελνη Πεξηβαιινληηθνί ζηφρνη θαη αλά πεξηβαιινληηθφ ηνκέα πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ Π.Ο.Α.Τ..51-52 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο15 Έηνο: 2013
ΠΡΟΛΟΓΟ Ζ πξαθηηθή ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ είλαη κηα ηερληθή γλσζηή εδψ θαη 4.000 ρξφληα πνπ απνζθνπνχζε ζηελ παξαγσγή ηξνθήο θαη πξψησλ πιψλ. Σα θπξηφηεξα πξντφληα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο αθνξνχζαλ ςάξηα, νζηξαθνεηδή θαη άιια. Ζ ειεγρφκελε εθηξνθή ςαξηψλ ζηελ Δπξψπε ζεσξείηαη φηη μεθίλεζε γχξσ ζην 1200 κ.υ. κε ηα ςάξηα ηνπ γιπθνχ λεξνχ ηνχξλα θαη κπξηάλα, ελψ αξγφηεξα ην 1500 κ.υ. εηζάγεηαη απφ ηελ Κίλα ν θππξίλνο θαη ε πέζηξνθα. Σα ηειεπηαία 30 ρξφληα νη πδαηνθαιιηέξγεηεο ζε πνιιέο ρψξεο ηνπ θφζκνπ γλψξηζαλ ζεκαληηθή αλάπηπμε. ήκεξα, ε ζπλνιηθή παγθφζκηα παξαγσγή ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ αληηπξνζσπεχεη γχξσ ζην 15 % ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο πξντφλησλ απφ ηη πδάηηλν πεξηβάιινλ. Δμάιινπ, ηα πξντφληα ηεο ηρζπνθαιιηέξγεηαο απνηεινχλ πεγή ηξνθήο πςειήο πνηφηεηαο, ελαιιαθηηθή πεγή ηξνθήο ζε ζρέζε κε ηα θπζηθά αιηεχκαηα θαη εξγαιείν αιηεπηηθήο δηαρείξηζεο, αθνχ είλαη δπλαηή ε ρξεζηκνπνίεζε κεγάιεο πνηθηιίαο ηερλνινγηψλ κε ηηο νπνίεο επηδηψθεηαη ν έιεγρνο ησλ παξαγφλησλ ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε βέιηηζηε απφδνζε ηνπ πξντφληνο. Οη ηειεπηαίεο ζηαηηζηηθέο ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ FAO δείρλνπλ φηη ηα πξντφληα ησλ ηρζπνθαιιηεξγεηψλ έθζαζαλ ηα 22,2 εθαηνκκχξηα παξνπζηάδνληαο αχμεζε θαηά 30 % ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε θαηαλάισζε ην 2000. Ζ ζπλνιηθή απηή αχμεζε ηεο παξαγσγήο πξνήιζε απφ ηελ εθκεηάιιεπζε λέσλ πεξηνρψλ θαη θαιιηεξγνχκελσλ εηδψλ. εκαληηθά βήκαηα έγηλαλ κε ηελ εμέιημε ησλ κνλάδσλ πδαηνθαιιηέξγεηαο απφ κηθξνκεζαίεο θαη νηθηαθέο επηρεηξήζεηο, ζε επηρεηξήζεηο κεγάισλ θεθαιαίσλ θαη πνιπεζληθνχ ραξαθηήξα, ελψ παξάιιεια εμειίζζεηαη θαη ε ηερλνινγία ηεο παξαγσγήο. ηελ Διιάδα, ηα λεξά ησλ παξάθηησλ πεξηνρψλ θαη εθείλα ηεο ελδνρψξαο, βξίζθνληαη γεληθά ζε ηθαλνπνηεηηθά επίπεδα απφ πνηνηηθή άπνςε, ελψ νη θιηκαηηθέο, ηνπνγξαθηθέο θαη πδαηνινγηθέο ζπλζήθεο, γηα αξθεηέο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, ζεσξνχληαη επλντθέο γηα ηελ ηρζπνπαξαγσγή θαη ηελ ηρζπνθαιιηέξγεηα. Δληνχηνηο, νη θάζε είδνπο δξαζηεξηφηεηεο θαη νη πνιιαπιέο ρξήζεηο θαη ιεηηνπξγίεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνπο πδάηηλνπο πφξνπο ηεο Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο16 Έηνο: 2013
Διιάδαο, δηακνξθψλνπλ ζε θάζε πεξηνρή ηελ δηθή ηνπο θαηάζηαζε. Δπνκέλσο, ε εηζαγσγή ηεο ηρζπνηξνθίαο νδεγεί πνιιέο θνξέο ζε αληηθξνπφκελεο ρξήζεηο θαη ζε αξλεηηθή ζηάζε ησλ ηνπηθψλθνηλσληψλ. Δίλαη πηζαλφλ εμάιινπ λα δεκηνπξγεζνχλ απηνηξνθνχκελνη κεραληζκνί πξνο ην πεξηβάιινλ θαη αληηζηξφθσο απφ ηελ ηρζπνηξνθηθή εθκεηάιιεπζε νη νπνίνη ελδέρεηαη λα πεξηνξίζνπλ απηή ηελ αμηνπνίεζε, σο πξνο ην κέγεζνο ηεο παξαγσγήο, αιιά θαη σο πξνο ηνλ ηχπν εθηξεθφκελσλ εηδψλ. πλήζσο, νη θάζε είδνπο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ επεθηείλνληαη θαη πέξαλ ηεο εγγχηεξεο πεξηνρήο ησλ ηρζπνηξνθηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, είηε κε έξγα ππνδνκήο θαη ππνζηήξημεο ηεο κνλάδαο, είηε κε ηελ πξνζέιθπζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη άιισλ δξαζηεξηνηήησλ. ηα πξψηα βήκαηα ε πδαηνθαιιηέξγεηα ζεσξνχληαλ σο πιένλ θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ, δξαζηεξηφηεηα, ελψ αξγφηεξα κεηαηξάπεθε ζε δξαζηεξηφηεηα χπνπηε αλ φρη ππεχζπλε ηεο ξχπαλζεο θαη ηεο ππνβάζκηζεο ηνπ πδάηηλνπ πεξηβάιινληνο. Ζ πξψηε αληίδξαζε ησλ αξκφδησλ θνξέσλ, ήηαλ λα επεθηαζνχλ νη ζεζπηδφκελεο δηαηάμεηο πνπ ηζρχνπλ ζε θάζε κνξθή βηνκεραλίαο, σο πξνο ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη πδαηνθαιιηέξγεηεο. ήκεξα πιένλ απαηηνχληαη κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ πξηλ ηελ εγθαηάζηαζε ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ ζε κηα πεξηνρή, φπσο θαη παξαθνινχζεζε θαηά ηελ ιεηηνπξγία ηνπο. Ζ ηερλνινγία εμάιινπ ηεο πδαηνθαιιηέξγεηαο έρεη θάλεη ζεκαληηθά βήκαηα θαη ζηελ ρψξα καο, ψζηε λα εμαζθαιίδεη βειηίσζε ηεο απφδνζεο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο, ελψ ζε πεξηβαιινληηθά ζέκαηα ε επηζηεκνληθή έξεπλα έρεη πξνσζεζεί, έηζη ψζηε λα επηδηψθεηαη ε επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αλαθχπηνπλ θαη λα εμαζθαιίδεηαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε βησζηκφηεηα ηεο κνλάδαο. Δθείλν πνπ πξέπεη λα ζεκεησζεί, είλαη φηη απφ ηελ πιεπξά ησλ ειιεληθψλ θξαηηθψλ θνξέσλ έρεη δνζεί κεγάιε ζεκαζία ζηηο κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ θαη ζηελ εθαξκνγή ηνπο κε κηα ζεηξά απνθάζεσλ θαη θπξίσο ηελ ΚΤΑ 69269/5387/24.10.1990, πνπ θαιχπηεη πιήξσο ηηο απαηηήζεηο ηνπ θξάηνπο, ηφζν απφ ηνπο ππνςήθηνπο, φζν θαη απφ ηνπο ελ ελεξγεία επελδπηέο ηεο πδαηνθαιιηέξγεηαο. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο17 Έηνο: 2013
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Πεξηγξαθή ηνπ έξγνπ 1.1.Γεσγξαθηθό πεδίν εθαξκνγήο. Ζ πεξηνρή ηεο κειέηεο πεξηιακβάλεη ηελ ελφηεηα Γηαχινπ Χξεψλ, Βνξείνπ θαη Ννηίνπ Δπβντθνχ θφιπνπ( πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο Δπβνίαο θαη Βνησηίαο), πνπ εθηείλεηαη απφ ηελ αθηνγξακκή ζηελ ελδνρψξα ησλ Οξγαληζκψλ Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, πνπ άπηνληαη ηεο ζαιάζζηαο πεξηνρήο ηεο κειέηεο. Οη Ο.Π.Σ.Α ησλ Πεξηθεξεηαθψλ Δλνηήησλ Δπβνίαο θαη Βνησηίαο παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ ράξηε. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο18 Έηνο: 2013
1.2.Θαιάζζηεο δώλεο ΖΠ.Ο.Α.Τ. πνππξνηείλεηαηέρεηζπλνιηθήέθηαζε22.000ζηξέµµαηα. Ζζαιάζζηαέθηαζεδηνηθεηηθάαλήθεηζηνπο ήµνποηζηηαίαο-αηδεςνχ, Μαληνπδίνπ Λίµλεο ΑγίαοΆλλαοθαη ηξθχσλ-μεζζαπίσλ,γηαηνλβ.δπβντθφ θαηζηνπο ήµνποκχµεο ΑιηβεξίνπθαηΚαξχζηνπγηαηνλΝ.Δπβντθφθφιπν. Ζ Π.Ο.Α.Τ απνηειείηαη απφ 15 δψλεο: ΠξνηεηλόµελεθαηάζηαζεΠ.Ο.Α.Τ. Ολνµαζίαθαηδηνηθεηηθή Δθηξεθόµελν πλνιηθή Δλεξγή πλαµηθόηε ππαγσγή δώλεο είδνο έθηαζε Έθηαζε ηα (ζηξεµ) (ζηξεµ) (ηόλνπο) Εώλε 1- Θαιάζζηνη ίαπινο Ωξεώλ - Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο θαη φζηξαθα Αλαηνιηθή 3.360 285 6.905.Ηζηηαίαο-Αηδεςνύ Εώλε 2- Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο θαη φζηξαθα ίαπινο Ωξεώλ - πηηθή 4.250 275 7.570. Ηζηηαίαο - Αηδεςνύ Εώλε 3- Καλδήιη Κόθηλα Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο. Μαληνπδίνπ Λίµλεο 1.280 100 2.875 Αγίαο Άλλαο Εώλε 4- Σφλνο θαη Καλδήιη Αριάδη άιια πειαγηθά είδε 1.330 200 1.790. ηξθύσλ - Μεζζαπίσλ Εώλε 5- Καλδήιη Μέινπλα. ηξθύσλ Μεζζαπίσλ Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο 780 80 2.300 Τπνδώλε 5.3.Τ. / µνλάδα θξνπνλεξίσλ Εώλε 6- Καθηά θάια. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο 1.830 130 3.775 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο19 Έηνο: 2013
Εώλε 7- Καθηά θάια. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο 1.010 90 2.625 Εώλε 8- Μπνγαδάθη. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Εώλε 9- Φηδνλήζη. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Εώλε 10- Πνύληα. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Εώλε 11- Σνπξθνιίµαλν. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Εώλε 12- Σνπξθνιίµαλν. Κύµεο - Αιηβεξίνπ Ζώνη 13- Τοσρκολίµανο. Κύµης - Αλιβερίοσ Εώλε 14- Διάθη. Καξύζηνπ Εώλε 15- Μαξµάξη. Καξύζηνπ Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο Θαλάσσιοι Μεσογειακοί Ιχθύες Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο 980 90 2.550 2.960 150 4.275 1.980 147 4.100 610 50 1.475 410 50 1.475 270 40 1.150 390 50 1.475 Τπνδώλε 15.2.Τ. /µνλάδα Πεηαιηώλ Τπνδώλε 15.4.Τ. /µνλάδα Καξύζηνπ Θαιάζζηνη Μεζνγεηαθνί Ηρζχεο 1.270 120 3.375 ύλνιν 22.710 147.715. 8 5 Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο20 Έηνο: 2013 7
1.3.Υεξζαίεο δώλεο Γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ πισηψλ κνλάδσλ, πνπ ζα ιεηηνπξγνχλ ζηελ Π.Ο.Α.Τ πξνηείλεηαη ρσξνζέηεζε ρεξζαίαο δψλεο ζηνλ αηγηαιφ θαη παξαιία, πνπ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ θαηαζθεπή ππνδνκψλ(ζπλνδά έξγα- ζπλνδέο εγθαηαζηάζεηο), πνπ πα εμππεξεηνχλ ηελ πξφζβαζε ζηηο πισηέο εγθαηαζηάζεηο, φπσο ε θαηαζθεπή πξνβιεηψλ γηα ηελ κεηαθνξά πξψησλ πιψλ, ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο θαη ηνπ πξνζσπηθνχ. Δπίζεο, ζηελ αηγηαιίηηδα δψλε αλ ε γεσκνξθνινγία ηεο πεξηνρήο ην επηηξέπεη πξνηείλεηαη ινηπά ζπλνδά έξγα, φπσο ηνπνζέηεζε ιπφκελσλ θηηζκάησλ, πνπ ζα αθνξνχλ θπιάθηα γηα ηελ επηηήξεζε ησλ κνλάδσλ θαη κηθξφ ιπφκελν πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί σο ρψξνο θχιαμεο πιηθψλ θαζεκεξηλήο δηαρείξηζεο ηεο κνλάδαο(ειεθηξνληθφο εμνπιηζκφο). Άιιεο ζπλνδέο εγθαηαζηάζεηο πνπ ελ ζπλερεία πξνηείλνληαη, θαη κπνξνχλ λα ρσξνζεηεζνχλ εληφο αηγηαινχ είλαη: a) Δγθαηαζηάζεηο ηαΐζκαηνο(ζηιφ, ζσιελψζεηο θ.ι.π) b) Γεμακελέο εγθιηκαηηζκνχ c) χζηεκα άληιεζεο ζαιαζζηλνχ λεξνχ θαη απνξξνήο πδάησλ, γεσηξήζεηο θιπ Οη ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο, πνπ ελ ζπλερεία πξνηείλνληαη, γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ κνλάδσλ πδαηνθαιιηέξγεηαο, ρσξνζεηνχληαη εθηφο αηγηαινχ θαη θαηά ην δπλαηφλ εγγχο ησλ κνλάδσλ θαη αλαιπηηθά αλαθέξνληαη παξαθάησ: Υεξζαίεο ππνζηεξηθηηθέο εγθαηαζηάζεηο( ζπζθεπαζηήξηα, ςπθηηθνί ζάιακνη, θέληξα απνθειχθσζεο, εμπγίαλζεο θαη απνζηνιήο νζηξάθσλ, ζηαζκνί παξαγσγήο γφλνπ, ηρζπνγελλεηηθνί ζηαζκνί, εγθαηαζηάζεηο πξνπάρπλζεο). Άιιεο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο φπσο είλαη ηα ηππνπνηεηήξηα0κεηαπνηεηήξηα, ρψξνη πνπ ζηεγάδνληαη γξαθεία γηα ην δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ, βνεζεηηθνί ρψξνη γηα ην εξγαηνδπλακηθφ πξνζσπηθφ θιπ. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο21 Έηνο: 2013
Λνηπέο ζπλνδέο εγθαηαζηάζεηο γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ πισηψλ κνλάδσλ,(απνζήθεο, ρψξνη θχιαμεο δηθηχσλ, ππνδνκέο δηαρείξηζεο δσηθψλ ππνπξντφλησλ, εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο απνβιήησλ, ρψξνη ζηάζκεπζεο νρεκάησλ, αληιηνζηάζην, κεραλνζηάζηα, ζπλεξγεία επηζθεπψλ) Οη πθηζηάκελεο ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο ππνζηήξημεο θαη άιιεο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο, πνπ δελ έρνπλ αδεηνζνηεζεί θαη ιεηηνπξγνχλ λφκηκα ραξαθηεξίδνληαη ζαλ ρεξζαίεο δψλεο ηεο Π.Ο.Α.Τ. Γηα ηελ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ρεξζαίσλ ππνζηεξηθηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ησλ ζπλνδψλ εγθαηαζηάζεσλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ, πξνηείλνληαη ρεξζαίεο πεξηνρέο, ζηηο νπνίεο ππάξρεη νδηθφ δίθηπν. ηελ επξχηεξε πεξηνρή, νη πθηζηάκελεο ρξήζεηο γεο είλαη αγξνην-γεσξγηθέο. χκθσλα κε ηηο πνιενδνκηθέο θαη ρσξνηαμηθέο θαηεπζχλζεηο ηεο πεξηνρήο, ζηηο εθηάζεηο απηέο δελ απαγνξεχεηαη ε δφκεζε εγθαηαζηάζεσλ ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα, φπνπ εληάζζνληαη θαη νη ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο ππνζηήξημεο πδαηνθαιιηεξγεηψλ. 1.4. Πξνηεηλόκελε δηάηαμε πισηώλ κνλάδσλ θαηεπζύλζεηο Π.Ο.Α.Τ. (Α) Πλωτές εγκαταστάσεις. Ζ έληαμε ησλ πάξθσλ εθηξνθήο φισλ ησλ κνλάδσλ (πθηζηάκελσλ, ππφ κεηαηφπηζε κεηαθίλεζε, ππφ κεηαθνξά νη νπνίεο βξίζθνληαη εθηφο δσλψλ.π.ο.α.τ., ή κεηεγθαηάζηαζε απφ άιιεο πεξηνρέο εθηφο ή εληφο Π.Ο.Α.Τ. θαζψο θαη λέσλ κνλάδσλ) εληφο ησλ πξνηεηλφκελσλ δσλψλ ζα γίλεη ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο Π.Ο.Α.Τ. νη νπνίεο αλαθέξνληαη θαησηέξσ: Κάζε πάξθν εθηξνθήο κνλάδαο δε ζα ππεξβαίλεη ηα 40 ζηξέκκαηα ζαιάζζηαο έθηαζεο, εθηφο απφ ηα πάξθα εθηξνθήο ηφλνπ θαη καγηάηηθνπ πνπ ζα έρνπλ σο αλψηεξε έθηαζε αλά πάξθν ηα 60 ζηξέκκαηα θαη σο ειάρηζην ηα 30 ζηξέκκαηα, ελψ ην ζχλνιν ηεο ζαιάζζηαο έθηαζεο ησλ πάξθσλ εθηξνθήο κηαο κνλάδαο δε κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηα 100 ζηξέκκαηα. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο22 Έηνο: 2013
Ζ απφζηαζε ησλ δσλψλ απφ ηελ αθηή πξνηείλεηαη λα μεθηλά ζηα 50 κέηξα κε ην φξην ηεο ηζνβαξνχο ησλ 18 κέηξσλ, δειαδή φπνπ ην βάζνο είλαη κηθξφηεξν ηα φξηα ησλ δσλψλ απνκαθξχλνληαη απφ ηελ αθηή κέρξη λα ζπλαληήζνπλ ηελ ηζνβαζή ησλ 18 κέηξσλ. Καηά ζπλέπεηα ε ηνπνζέηεζε ησλ πάξθσλ εθηξνθήο ησλ κνλάδσλ γίλεηαη κεηά ηελ ηζνβαζή ησλ 18 κέηξσλ. Σα πάξθα εθηξνθήο ηνπνζεηνχληαη ζε απφζηαζε 50 κέηξσλ απφ ηα φξηα ησλ δσλψλ, ψζηε ηα αγθπξνβφιηα ηνπο λα βξίζθνληαη εληφο ησλ πξνηεηλφκελσλ δσλψλ. Πεξηκεηξηθά ησλ πάξθσλ εθηξνθήο δεκηνπξγείηαη έλα λνεηφ πιαίζην 50 κέηξσλ γηα ηνπνζέηεζε ησλ πισηήξσλ ησλ αγθπξνβνιηψλ. χκθσλα κε ην ζρεδηαζκφ ηεο Π.Ο.Α.Τ., ηα ζαιάζζηα πάξθα ηεο θάζε κνλάδαο (ίδηνο θνξέαο) απέρνπλ κεηαμχ ηνπο 101 250 Μ, ελψ νη κνλάδεο (δηαθνξεηηθνί θνξείο) απέρνπλ κεηαμχ ηνπο 500 Μ. Αθφκα, κεηαμχ νζηξενθαιιηέξγεηαο θαη ηρζπνθαιιηέξγεηαο νη απνζηάζεηο ζα είλαη 200 Μ. Σα πάξθα εθηξνθήο κνλάδαο δε ζα είλαη ελ ζεηξά, ψζηε λα αλαλεψλνληαη ηα λεξά. Γηα ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ πάξθσλ εθηξνθήο θαηά ηε θάζε πινπνίεζεο ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε νη επηθξαηνχζεο θιηκαηνινγηθέο (Β) Πλωτές και χερσαίες εγκαταστάσεις. Πηζηνπνίεζε απνθαηάζηαζεο εγθαηαζηάζεσλ Τδαηνθαιιηέξγεηαο. ε πεξίπησζε χπαξμεο εγθαηαιειεηκκέλσλ εγθαηαζηάζεσλ (ζην ζαιάζζην θαη ρεξζαίν ρψξν) εληφο ησλ δσλψλ Π.Ο.Α.Τ., απηέο ζα πξέπεη λα απνκαθξπλζνχλ. Δπίζεο, θάζε απνρσξνχζα απφ ηελ παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα παξαγσγηθή κνλάδα θαη γηα ηε δηαδηθαζία άξζεο ηεο άδεηαο ιεηηνπξγίαο ηεο, πξέπεη λα ππνβάιεη ζρέδην απνθαηάζηαζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ φπνπ δξαζηεξηνπνηήζεθε ζην πξνεγνχκελν δηάζηεκα, ην νπνίν πεξηιακβάλεη: ζέζεηο θαη πεξηγξαθή ησλ εγθαηαζηάζεσλ θαη άιισλ αληηθεηκέλσλ, ηε κέζνδν απνκάθξπλζεο ηνπο θαη ηνπο ππνδνρείο απνξξφθεζεο. Αληίζηνηρε δηαδηθαζία, πξέπεη Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο23 Έηνο: 2013
λα αθνινπζεί θαη θάζε παξαγσγηθή κνλάδα, ε νπνία κεηεγθαζίζηαηαη. Κάζε κνλάδα νθείιεηαη λα ηεξεί βηβιίν ειέγρνπ δηαρείξηζεο απνξξηκάησλ. 1.5. Δγθαηαζηάζεηο εμππεξέηεζεο Τπνδνκέο. 1.5.1. Δγθαηαζηάζεηο εμππεξέηεζεο Υπνδνκέο (νδηθό δίθηπν, ιηκεληθέο θαη άιιεο εγθαηαζηάζεηο ζπλνδά έξγα) Β. Δπβνϊθόο. Ζ εμαζθάιηζε πξφζβαζεο ζηηο πισηέο κνλάδεο είλαη ζεκαληηθή. ηελ πεξηνρή ηνπ Γηαχινπ ησλ Χξεψλ ππάξρεη νδηθφ δίθηπν πνπ εμαζθαιίδεη ηελ πξφζβαζε ζηηο αθηέο, σζηφζν ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο επηδέρεηαη βειηίσζεο. Ο ειιηκεληζκφο ησλ πισηψλ κέζσλ ησλ κνλάδσλ θαη ε πξφζβαζε ζηηο πισηέο κνλάδεο ζα γίλεηαη απφ πξνβιήηεο επί ηεο αθηήο. Αληίζεηα, ζηελ πεξηνρή ηνπ Καλδειίνπ ιφγσ ηεο γεσκνξθνινγίαο δελ ππάξρεη νδηθφ δίθηπν πνπ εμαζθαιίδεη ηελ πξφζβαζε ζηηο αθηέο. Ζ πξφζβαζε ζηηο πθηζηάκελεο πισηέο εγθαηαζηάζεηο γίλεηαη κε πισηά κέζα απφ ην ιηκάλη ησλ Πνιηηηθψλ, ησλ Βξπζαθίσλ θαη ηεο Αξηάθεο. Λφγσ ησλ δπζθνιηψλ ζηε δηάλνημε δξφκσλ, ε πξφζβαζε ζηηο δψλεο πνπ πξνηείλνληαη ζα γίλεη θαη κειινληηθά αθηνπιντθψο. 1.5.2. Δγθαηαζηάζεηο εμππεξέηεζεο Υπνδνκέο (νδηθό δίθηπν, ιηκεληθέο θαη άιιεο εγθαηαζηάζεηο ζπλνδά έξγα) Ν. Δπβνϊθόο. Ζ εμαζθάιηζε πξφζβαζεο ζηηο πισηέο κνλάδεο είλαη ζεκαληηθή. ηελ πεξηνρή ηεο Καθηάο θάιαο θαη ζηελ πεξηνρή Μπνγαδάθη ππάξρεη νδηθφ δίθηπν πνπ εμαζθαιίδεη ηελ πξφζβαζε ζηηο αθηέο. Ο ειιηκεληζκφο ησλ πισηψλ κέζσλ ησλ κνλάδσλ θαη ε πξφζβαζε ζηηο πισηέο κνλάδεο ζα γίλεηαη απφ πξνβιήηεο επί ηεο αθηήο. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο24 Έηνο: 2013
1.5.3. Δπάξθεηα ηνπ πξνηεηλόκελνπ ζρεδηαζκνύ. Οη βαζηθέο πξνηεξαηφηεηεο θαη νη ζηξαηεγηθέο επηινγέο γηα ηελ νινθιεξσκέλε θαη αεηθφξν αλάπηπμε ηνπ ρψξνπ έρνπλ πξνζδηνξηζηεί κε πξννπηηθέο δεθαεηίαο. ην ζεκείν απηφ δηεπθξηλίδεηαη, φηη ν ζρεδηαζκφο ηεο Π.Ο.Α.Τ. έγηλε κεηά απφ εθηίκεζε ησλ ζεκεξηλψλ δεδνκέλσλ ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηεο πεξηνρήο, ηεο Δπηζηήκεο θαη ηεο Σερλνινγίαο. Χζηφζν, επεηδή ε εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο είλαη ξαγδαία, θξίλεηαη ζθφπηκν ε πξνηεηλφκελε δπλακηθφηεηα ηεο Π.Ο.Α.Τ., ε νπνία έρεη εθηηκεζεί ζηε βάζε ζεσξεηηθψλ κνληέισλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ην ζθνπφ απηφ, αιιά θαη ε εθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο λα εθηηκεζνχλ κεηά ηελ παξέιεπζε πεληαεηίαο απφ ηελ εκεξνκελία έλαξμεο ηεο εθαξκνγήο θαη πινπνίεζεο ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο Π.Ο.Α.Τ. θαη ησλ πξνηεηλφκελσλ δσλψλ ηεο. Σέινο, αλαθέξεηαη φηη ε θαηλνηφκνο επηρεηξεκαηηθή δξάζε ζε έλα ηνκέα πνπ δηαζέηεη ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ζε ζρέζε κε ηελ αλάπηπμε άιισλ δξαζηεξηνηήησλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ πνηφηεηα, ηελ δηθηχσζε θαη ηε δηάρπζε ησλ θαηλνηφκσλ θαη πεηπρεκέλσλ πξαθηηθψλ, ζα δηαζθαιίζεη ηελ βησζηκφηεηα. Χζηφζν, ε δηαρείξηζε ηνπ πεξηβάιινληνο γηα λα είλαη ζσζηή πξνυπνζέηεη ηελ αξκνληθή θαη ζπλαηλεηηθή ζπλεξγαζία: Σεο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο, Σσλ ρξεζηψλ ηνπ πεξηβάιινληνο, Σσλ πνιηηηθψλ θνξέσλ ζε φια ηα επίπεδα. Γηα λα κπνξεί σζηφζν λα είλαη βηψζηκν ην πξνηεηλφκελν ζρέδην, είλαη απαξαίηεηε ε ζηήξημε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ε νπνία ζα πξέπεη λα βαζίδεηαη ζηε γλψζε θαη ηελ επηζηήκε γηα θάζε επαγγεικαηηθή, θαη φρη κφλν, δξαζηεξηφηεηα. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο25 Έηνο: 2013
1.6. Έξγα θαη δξαζηεξηόηεηεο πνπ ελδερνκέλσο λα πξνθύςνπλ από ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνηεηλόκελνπ ζρεδίνπ. 1.6.1. Πξνζδηνξηζκόο ηωλ θαηεγνξηώλ ή θιάδωλ παξαγωγηθώλ ή θαη άιιωλ ζπλαθώλ δξαζηεξηνηήηωλ. Άιιεο παξάιιειεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξεί λα εμαζθεζνχλ είλαη: Δγθαηάζηαζε ζπζηεκάησλ εθκεηάιιεπζεο αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο γηα ηελ θάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ. Λεηηνπξγία ηρζπνγελλεηηθψλ ζηαζκψλ θαη ρεξζαίσλ εγθαηαζηάζεσλ πάρπλζεο, εθκεηαιιεπφκελεο ηεο χπαξμεο γεσζεξκηθψλ πεδίσλ, δε ζα είλαη κεκνλσκέλε. πλδπαζκφ ησλ πδαηνθαιιηεξγεηψλ κε νηθνηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Παξάιιειε αλάπηπμε αγξνηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο π.ρ. ζεξκνθεπίσλ, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε αλφξπμε ησλ γεσηξήζεσλ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ, δε ζα είλαη κεκνλσκέλε.. 1.6.2. Σρεδηαζκόο Π.Ο.Α.Υ. Ο ζρεδηαζκφο ηεο Π.Ο.Α.Τ. πνπ πξνηείλεηαη απφ ηελ παξνχζα κειέηε ζέηεη εμεηδηθεπκέλνπο ζηφρνπο, νη νπνίνη κεηά ηελ ρσξνζέηεζε ηεο Π.Ο.Α.Τ. ζα ηεζνχλ ζε εθαξκνγή ψζηε λα πινπνηεζεί ν ζρεδηαζκφο απφ ην θνξέα δηαρείξηζεο, ζηα πιαίζηα ηνπ θαλνληζκνχ ιεηηνπξγίαο ηεο Π.Ο.Α.Τ. Ο θνξέαο ηεο Π.Ο.Α.Τ. ζα εμαζθαιίζεη φιεο ηηο απαξαίηεηεο εγθαηαζηάζεηο (πισηέο θαη ρεξζαίεο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ δηαρείξηζεο δσηθψλ ππνπξντφλησλ) θαη ηνλ εμνπιηζκφ ηνπο (π.ρ. ζχζηεκα monitoring, ζθάθνο) γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ πισηψλ κνλάδσλ (παξαγσγηθά θαη πεξηβαιινληηθά). Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο26 Έηνο: 2013
Ο θνξέαο ζα πξέπεη λα θξνληίζεη γηα ηελ έθδνζε φισλ ησλ απαηηνχκελσλ αδεηψλ θαζψο θαη γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ησλ έξγσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο Π.Ο.Α.Τ. Σέηνηα έξγα αθνξνχλ θχξηα ππνζηεξηθηηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ζπλνδά έξγα (π.ρ. Κηίξην Γηνίθεζεο Π.Ο.Α.Τ., πισηέο πξνβιήηεο θ.α.) 1.6.3. Λεηηνπξγία Π.Ο.Α.Υ. Ο θαλνληζκφο ιεηηνπξγίαο Π.Ο.Α.Τ. ζα νξηνζεηεί ζαθψο ηηο αξκνδηφηεηεο ηφζν ησλ κειψλ φζν θαη ηνπ θνξέα ηεο Π.Ο.Α.Τ. θαη ζα ζεζπίδεη κεραληζκνχο ζπλεξγαζίαο θαη ζπληνληζκνχ αλάκεζα ζηα κέιε αιιά θαη κεηαμχ ησλ κειψλ θαη ηνπ θνξέα ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε ζπκκφξθσζε κε ηνπο θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηεο Π.Ο.Α.Τ. Ο θνξέαο Π.Ο.Α.Τ. κπνξεί λα βνεζήζεη ηα κέιε ηνπ κε ηερληθφ θαη επηζηεκνληθφ ηξφπν γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγίαο. Ζ εθαξκνγή ησλ θαλφλσλ ιεηηνπξγίαο ηεο Π.Ο.Α.Τ. απφ ηα κέιε απαηηεί κηα νξγαλσηηθή δηάζξσζε ηνπ θνξέα θαη κέηξα ειέγρνπ θαη επηζεψξεζεο θαζψο θαη θαηάιιειε ζηξαηεγηθή γηα ηε ζπληνληζκέλε εθαξκνγή ησλ κέηξσλ απηψλ. Ο Καλνληζκφο Λεηηνπξγίαο ζα πξέπεη λα πξνβιέςεη ηε δπλαηφηεηα λα κπνξεί ν θνξέαο λα δηεπξχλεη ηα θαζήθνληά ηνπ ζην κέιινλ. Ο θνξέαο γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο Π.Ο.Α.Τ. ζα ζπληνλίζεη ηελ επηζεψξεζε θαη ηνλ έιεγρν γηα ηελ απζηεξή εθαξκνγή θαη ηήξεζε ηεο Απφθαζεο Έγθξηζεο ησλ Πεξηβαιινληηθψλ Όξσλ ηεο Π.Ο.Α.Τ. Σελ νξζνινγηθή ρξήζε ησλ ππνδνκψλ (αιηεπηηθά θαηαθχγηα, ιηκέλεο, πισηέο πξνβιήηεο, εγθαηαζηάζεηο αηγηαιίηηδαο δψλεο, άιιεο θνηλέο ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο ππφδεημεο, φπσο, ζπζθεπαζηήξηα, ππνδνκέο δηαρείξηζεο δσηθψλ ππνπξντφλησλ θ.α.), ρσξίο ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ θνξέα ηεο Π.Ο.Α.Τ. ή παξεκπφδηζε άιισλ αληαγσληζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζηελ πεξηνρή. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο27 Έηνο: 2013
Σελ θαζαξηφηεηα ησλ ρεξζαίσλ εγθαηαζηάζεσλ ππνζηήξημεο, ηελ ζσζηή θαη κεζνδεπκέλε απνκάθξπλζε ησλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ ζηα πιαίζηα ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο. Σελ ζπληήξεζε ησλ ππνδνκψλ ησλ παξαγσγηθψλ εγθαηαζηάζεσλ (πισηέο εγθαηαζηάζεηο θαη εμνπιηζκνχο ηνπο, φπσο ζθάθε θαη εμέδξεο εξγαζίαο θιπ). Σελ ηήξεζε ησλ θαλφλσλ Τγηεηλήο (HACCP) ησλ πξντφλησλ θαη αζθάιεηα ηεο εξγαζίαο ζχκθσλα κε ηελ εζληθή θαη θνηλνηηθή Ννκνζεζία (α) ηηο εηήζηεο εθζέζεηο γηα ηελ θαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο ησλ ζαιάζζησλ δσλψλ ηεο Π.Ο.Α.Τ. κε βάζε ηα απνηειέζκαηα ησλ κεηξήζεσλ ηνπ ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ παξακέηξσλ θαη ησλ αλαιχζεσλ πνπ ζα γίλνληαη ζε δηαπηζηεπκέλα εξγαζηήξηα κε ζηφρν ηελ πξφιεςε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ θαη ηελ βειηίσζε ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. (β) ηηο εηήζηεο εθζέζεηο γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο παξαγσγήο ησλ ζαιάζζησλ θαη ρεξζαίσλ δσλψλ ηεο Π.Ο.Α.Τ. κε βάζε ηηο δειψζεηο ησλ παξαγσγψλ κειψλ ηεο Π.Ο.Α.Τ. Οη εηήζηεο απηέο εθζέζεηο ζα είλαη δηαζέζηκεο ζηηο αξκφδηεο Τπεξεζίεο γηα θάζε ελδηαθεξφκελν. Ο θνξέαο κπνξεί λα παξέρεη επί πιεξσκή ζπκβαηηθέο ππεξεζίεο ζηα κέιε ηνπ. Σέηνηνπ είδνπο ππεξεζίεο θαη εμππεξεηήζεηο κπνξεί λαη είλαη : Τπεξεζίεο ηρζπνιφγνπ ηρζπνπαζνιφγνπ Τπεξεζίεο ηερληθνχ αζθαιείαο Τπεξεζίεο θχιαμεο Τπεξεζίεο ηήξεζεο ζηνηρείσλ ειέγρνπ θαηάζηαζεο πεξηβάιινληνο Τπεξεζίεο ηήξεζεο ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ παξαγσγήο θαη απνγξαθηθψλ δειηίσλ Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο28 Έηνο: 2013
Τπεξεζίεο εμαζθάιηζεο ζπλεξγαζηψλ θαη ηήξεζεο απνγξαθηθψλ ζπιινγήο θαη δηαρείξηζεο δσηθψλ ππνπξντφλησλ. Σέινο αλαθέξεηαη φηη ζηα πιαίζηα ιεηηνπξγίαο ηεο Π.Ο.Α.Τ. έκθαζε ζα πξέπεη λα δνζεί: ηελ θαηλνηφκν δξάζε πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ πνηφηεηα ζηελ έληαμε ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. ηηο ζπλεξγαζίεο ηφζν κεηαμχ ησλ κειψλ ηνπ θνξέα ηεο Π.Ο.Α.Τ. φζν θαη κε άιιεο παξαγσγηθέο θαη κε ηάμεηο. ηηο ζπλεξγαζίεο κε Δξεπλεηηθά Ηλζηηηνχηα θαη Παλεπηζηήκηα. ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ αεηθνξία. Σα αλσηέξσ ζα πξέπεη λα είλαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο πνιηηηθήο ηνπ θνξέα ηεο Π.Ο.Α.Τ. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο29 Έηνο: 2013
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΖ ΤΦΗΣΑΜΔΝΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΓΔΝΗΚΑ 2.1. Γεληθά πεξί πξνζηαζίαο ηνπ Πεξηβάιινληνο. Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε απφ νινέλα θαη πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο ηεο αιινίσζεο θαη ηεο θαηαζηξνθήο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, νδήγεζε πξηλ απφ έλα αηψλα ζην ζεζκφ ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ, κε ζηφρν ηελ πξνζηαζία ησλ δψλησλ νξγαληζκψλ θαη ησλ ηδηαηηέξσλ αμηψλ ηεο θχζεο. Πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο είλαη ρεξζαίεο ή πδάηηλεο εθηάζεηο κε ηδηαίηεξα θπζηθά, νηθνινγηθά ή ηνπηαθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξνζηαηεχνληαη λνκνζεηηθά θαη βξίζθνληαη θάησ απφ εηδηθφ θαζεζηψο δηαρείξεζεο, κε θχξην ζθνπφ, ηε δηαηήξεζε ησλ ηδηαίηεξσλ αμηψλ ηνπο, θαζψο θαη ηελ θαηάιιειε αμηνπνίεζή ηνπο γηα ηελ εμππεξέηεζε νηθνινγηθψλ, θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ αλαγθψλ, πξνο φθεινο ηεο παξνχζαο θαη ησλ κειινληηθψλ γελεψλ (Καζηνχκεο, Κ. 1993). Κπξηφηεξεο θαηεγνξίεο πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ είλαη νη εζληθνί δξπκνί, ηα αηζζεηηθά δάζε, ηα δηαηεξεηέα κλεκεία ηεο θχζεο, ηα απνζέκαηα ηεο παλίδαο θαη πγξνβηφηνπνη δηεζλνχο ζπνπδαηφηεηαο. Καζνξηζηηθά γηα ηελ απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία θαη ηελ νξζνινγηθή δηαηήξεζε ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ, είλαη ε χπαξμε εηδηθήο λνκνζεζίαο γη απηέο. Ζ ρψξα καο ζπκκεηέρνληαο ζηελ πξνζπάζεηα πνπ γίλεηαη ζε παγθφζκηα θιίκαθα γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο30 Έηνο: 2013
δεκηνχξγεζε πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο, ζέζπηζε ην λνκηθφ θαζεζηψο πξνζηαζίαο ηνπο θαη πξνδηέγξαςε ηνπο θαλφλεο δηαρείξηζεο ηνπο. Ο πξψηνο λφκνο πνπ αλαγλψξηζε ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ ήηαλ ν Α.Ν. 856/1937, ν νπνίνο απνηέιεζε ζεκαληηθή θακπή ζηα ζέκαηα πξνζηαζίαο ηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο. Με ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ απηνχ θεξχρζεθαλ ζηε ρψξα κέρξη ην 1966 επηά εζληθνί δξπκνί. Ο λφκνο απηφο ελζσκαηψζεθε ζην Γαζηθφ Κψδηθα (Ν.Γ. 86/1969 άξζξν 79, 80, 81), ηξνπνπνηήζεθε κε ην Ν.Γ. 996/1971, ην νπνίν ηζρχεη ζήκεξα θαη θαζνξίδεη ην βαζηθφ ζεκαηηθφ θαζεζηψο ησλ δξπκψλ. ην λνκνζεηηθφ απηφ δηάηαγκα, νη αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ θήξπμε πεξηνρψλ σο εζληθψλ δξπκψλ θαη ε βαζηθή θηινζνθία ηνπο είλαη ίδηα κε ηνλ Α.Ν. 856/1937. ην άξζξν 3 αλαθέξνληαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά (θπζηθά, νηθνινγηθά, ηνπηθά) θαη νη πξνυπνζέζεηο πνπ πξέπεη λα πιεξνί κηα πεξηνρή γηα λα θεξπρζεί εζληθφο δξπκφο θαζψο θαη ε δηαδηθαζία θήξπμεο ηεο. ην ζρεηηθφ άξζξν 3 παξ. 1 νξίδεηαη φηη: δχλαληαη λα θεξχζζνληαη σο εζληθνί δξπκνί δξαζηηθαί πεξηνραί, αί νπνίαη παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ εμ απφςεσο δηαηεξήζεσο ηεο άγξηαο ρισξίδαο θαη παλίδαο, ησλ γεσκνξθνινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ, ηνπ ππεδάθνπο, ηεο αηκφζθαηξαο, ησλ πδάησλ θαη γεληθψο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ησλ θαη ησλ νπνίσλ θξίλεηαη επηβεβιεκέλε ε πξνζηαζία, ε δηαηήξεζεο θαη ε βειηίσζεο ηεο ζπλζέζεσο ηεο κνξθήο θαη ησλ θπζηθψλ θαιινλψλ ησλ, δη αηζζεηηθήλ, ςπρηθήλ θαη πγηεηλήλ απφιαπζηλ θαη αλάπηπμηλ ηνπ ηνπξηζκνχ, σο ηελ δηελέξγεηαλ πάζεο θχζεσο επηζηεκνληθψλ εξεπλψλ. Ζ θήξπμε γίλεηαη κε πξνεδξηθφ δηάηαγκα πνπ εθδίδεηαη κεηά απφ πξφηαζε ηνπ Τπνπξγηθνχ ζπκβνπιίνπ, κεηά απφ γλψκε ηνπ Σερληθνχ πκβνπιίνπ Γαζψλ. Ζ επζχλε γηα ηελ εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ησλ δξπκψλ, αλήθεη ζηε Γεληθή Γξακκαηεία Γαζψλ θαη Φπζηθνχ Πεξηβάιινληνο (Γ.Γ.Γ. & Φ.Π.) θαη ζπγθεθξηκέλα ην Σκήκα Γαζηθνχ Πεξηβάιινληνο, Δζληθψλ Γξπκψλ θαη Γαζηθήο Αλαςπρήο πνπ αλήθεη ζηε Γ/λζε Αηζζεηηθψλ Γαζψλ, Γξπκψλ θαη ζήξαο ηνπ Τπνπξγείνπ Γεσξγίαο. Ζ πξνζηαζία, νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ δξπκψλ, φπσο θαη ησλ άιισλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ, γίλεηαη απφ Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο31 Έηνο: 2013
αληίζηνηρεο δαζηθέο πεξηθεξεηαθέο ππεξεζίεο ηεο Γ.Γ.Γ. & Φ.Π. ζχκθσλα κε ην Ν.Γ. 996/1971 θαη ην Ν.Γ. 998/1979. Δθηφο απφ ηνλ παξαπάλσ Καλνληζκφ, ηα ζέκαηα πξνζηαζίαο ησλ δξπκψλ κπνξνχλ λα ξπζκίδνληαη κε απνθάζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαζψο θαη κε Αζηπλνκηθέο Γαζηθέο Γηαηάμεηο πνπ εθδίδνληαη απφ ηελ νηθεία δαζηθή ππεξεζία ζηα πιαίζηα ηνπ Ν.Γ. 996/1971 θαη ησλ απνθάζεσλ ηνπ Τπνπξγείνπ Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη δεκνζηεχνληαη ζχκθσλα κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία (αξ. 6 παξ. 3). Σέινο, ζην αξ. 15 πνπ αλσηέξσ λφκν πξνβιέπνληαη πνηλέο γηα ηνπο παξαβάηεο ησλ λφκσλ θαη ηνπ Καλνληζκνχ πεξί εζληθψλ δξπκψλ. Ο λένο λφκνο πιαηζίνπ πνπ ςεθίζηεθε ην 1986 Γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο (Ν. 1650/1986) πεξηέρεη εηδηθφ θεθάιαην Γηα ηελ πξνζηαζία ηεο Φχζεο θαη ηνπ Σνπίνπ ην νπνίν πξνηείλεη λέεο θαηεγνξίεο πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ θαη εηζάγεη αιιαγέο ζηε δηνίθεζε θαη δηαρείξηζε ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ. Οη 5 λέεο θαηεγνξίεο πνπ πξνηείλνληαη είλαη: πεξηνρέο πξνζηαζίαο ηεο θχζεο, Δζληθά Πάξθα, πξνζηαηεπφκελνη θπζηθνί ζρεκαηηζκνί, πξνζηαηεπφκελα ηνπία θαη ζηνηρεία ηνπ ηνπίνπ θαη πεξηνρέο νηθναλάπηπμεο. Ο λφκνο απηφο έρεη θάπνηεο εγγελείο αδπλακίεο θαη θαίλεηαη φηη δε κπνξεί λα εθαξκνζηεί αθφκε, γηα ηνπο εμήο ιφγνπο: Ο λφκνο απηφο δελ έρεη εθαξκνζηεί πιήξσο ζηελ πξάμε, νχηε έρεη θεξπρζεί κέρξη ζήκεξα θάπνηα πξνζηαηεπφκελε πεξηνρή, κε βάζε απηφλ. Πξνβιέπεη (κε ην αξ. 31 παξ. 10 θαη επίζεο ην αξ. 32 παξ.2) φηη, νη πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο πνπ έρνπλ θεξπρζεί κε ην Ν.Γ. 996/1971, εμαθνινπζνχλ λα δηέπνληαη απφ ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο θαη κπνξεί λα γίλεη έληαμή ηνπ ζηηο θαηεγνξίεο ηνπ λένπ λφκνπ κφλν κε έθδνζε Δηδηθνχ Πξνεδξηθνχ Γηαηάγκαηνο, θάηη πνπ δελ έρεη γίλεη κέρξη ηψξα. Γηα λα εθαξκνζηεί ν λφκνο ζηηο ππάξρνπζεο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο, είλαη απαξαίηεην λα νινθιεξσζνχλ γηα ηηο πεξηνρέο απηέο νη νηθείνη Καλνληζκνί. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο32 Έηνο: 2013
2.2. Γηεζλείο πλζήθεο πκβάζεηο. Δθηφο απφ ηελ εζληθή λνκνζεζία, ε ρψξα καο έρεη αλαιάβεη επίζεο εηδηθέο ππνρξεψζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο θαη ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ, ζηα πιαίζηα ζρεηηθψλ κε δηεζλψλ ζπκβάζεσλ θαη ζπκθσληψλ, ηηο νπνίεο έρεη απνδεηρζεί, θαζψο θαη ησλ αληίζηνηρσλ νδεγηψλ ηεο Δ.Δ. ζηελ νπνία ζπκκεηέρεη σο πιήξεο κέινο. εκαληηθή ζπκβνιή ζηα ζέκαηα πξνζηαζίαο ηεο θχζεο θαη ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ ζε παγθφζκηα θιίκαθα είλαη ε δηαθήξπμε ηεο Παγθφζκηαο ηξαηεγηθήο, Πξνζηαζίαο Γηαηήξεζεο πνπ πξνήιζε ζην 1980 απφ ηε ζπλεξγαζία 4 δηεζλψλ Οξγαλψζεσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηε δηαρείξηζε ηεο γεο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ, δειαδή ηεο IUCN (Γηεζλνχο Έλσζεο Πξνζηαζίαο ηεο Φχζεσο), ηνπ FA0 (Οξγαληζκφο Σξνθίκσλ θαη Γεσξγίαο), ηνπ UNEP (Πξφγξακκα Πεξηβάιινληνο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ) θαη ηνπ WWF (Παγθφζκην Σακείν γηα ηε Φχζε). Ζ δηαηήξεζε απηή πξνηείλεη ε πξνζηαζία ηεο θχζεο λα ελζσκαησζεί ζε κηα πνιηηηθή αλάπηπμεο πνπ ζα ζηεξίδεηαη ζηελ έλλνηα ηεο αεηθνξίαο θαη ζα ιακβάλεη ππφςε ηηο εμήο βαζηθέο αξρέο: Να δηαηεξήζεη ηηο νπζηαζηηθέο νηθνινγηθέο δηαδηθαζίεο θαη ηα βαζηθά ζπζηήκαηα πνπ ζηεξίδνπλ ηε δσή. Να πξνζηαηέςεη θαη λα ζπληεξήζεη ηε γελεηηθή πνηθηιία. Να εμαζθαιίζεη ηελ αεηθνξηθή ρξήζε ησλ εηδψλ θαη ησλ νηθνζπζηεκάησλ (Καζηνχκεο, 1993) Μέζα ζην πιαίζην δηαρείξηζεο ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε νη εμήο δηεζλείο ζπλζήθεο ζπκβάζεηο. Α) ύκβαζε Ramsar. Ζ ζχκβαζε απηή ππνγξάθεθε ην 1971, ζηελ πφιε Ramsar ηνπ Ηξάλ, θπξψζεθε ζηελ Διιάδα ην 1974 θαη θαζνξίδεη φηη ηα θξάηε κέιε πνπ ππέγξαςαλ ηελ ζπλζήθε ππνρξενχληαη λα ππνδείμνπλ θαηάιιεινπο πγξνηφπνπο ζηελ επηθξάηεηά ηνπο, λα θαηαξηίζνπλ θαη λα εθαξκφζνπλ εζληθά ζρέδηα δηαρείξηζεο, πξνζηαζίαο θαη εθκεηάιιεπζεο ησλ πεξηνρψλ απηψλ, λα Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο33 Έηνο: 2013
επλνήζνπλ ηε δηαηήξεζε ησλ πγξνηφπσλ θαη ησλ πδξφβησλ πηελψλ κε ηε δεκηνπξγία εηδηθψλ δσλψλ πξνζηαζίαο. Β) πκβάζεηο Βόλλεο θαη Βέξλεο. Ζ ζχκβαζε ηεο Βφλεο αλαθέξεηαη ζηε Γηαηήξεζε ησλ Απνδεκεηηθψλ Πηελψλ θαη δελ έρεη πινπνηεζεί αθφκα ζε ζεκαληηθφ βαζκφ (νχηε έρεη θπξσζεί απφ ηελ Διιάδα). Αληίζεηα ε ζχκβαζε ηεο Βέξλεο πνπ έρεη πξνρσξήζεη πεξηζζφηεξν, αλαθέξεηαη ζηε Γηαηήξεζε ηεο Άγξηαο Εψλεο θαη ηνπ Φπζηθνχ Πεξηβάιινληνο ηεο Δπξψπεο θαη θπξψζεθε ζηελ Διιάδα ην 1983 (Ν. 1335 ΦΔΚ 32/ΣΑ/14-3-1983). Γ) Οδεγία 79/409/ΔΟΚ. Ζ νδεγία 79/409 πξνβιέπεη ηε ιήςε ησλ θαηάιιεισλ κέηξσλ γηα ηελ πξνζηαζία, δηαηήξεζε θαη νξζνινγηθή δηαρείξηζε ησλ άγξησλ πηελψλ πνπ απαληνχλ ζηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηελ θαηάηαμε ηνπο ζε θαηεγνξίεο σο εμήο: ηελ θαηεγνξία Η πεξηιακβάλνληαη είδε ζπάληα, απεηινχκελα κε εμαθάληζε ή ηδηαίηεξα επαίζζεηα ζηηο αλζξψπηλεο επεκβάζεηο. ηελ θαηεγνξία ΗΗ είδε πνπ κπνξνχλ λα αλερζνχλ θάπνην βαζκφ εθκεηάιιεπζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ θπλεγηνχ. Σέινο ζηελ θαηεγνξία ΗΗΗ, είδε πνπ έρνπλ δηαθνξεηηθέο δπλαηφηεηεο θαη ηθαλφηεηεο επηβίσζεο ζηα δηάθνξα θξάηε ηεο Δ.Δ. Γ) Οδεγία 92/43/ΔΟΚ.Ζ ρψξα καο ζπκκεηέρεη επίζεο ελεξγά θαη έρεη αλαιάβεη ζεκαληηθέο πξσηνβνπιίεο (αιιά θαη δεζκεχζεηο) γηα ηελ επηηπρή εθαξκνγή ηεο πξφζθαηεο ζεκαληηθήο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ ηεο 21 Μαΐνπ 1992 γηα ηε δηαηήξεζε ησλ νηθνηφπσλ θαζψο θαη ηεο άγξηαο παλίδαο θαη ρισξίδαο. Ζ νδεγία απηή κε ηελ πιήξε πινπνίεζε ηεο ζα απνηειέζεη ην πην ζεκαληηθφ κέηξν γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο ζηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ., αθνχ ζα ελζσκαησζνχλ ζ απηή θαη νη πεξηνρέο πνπ θεξχρζεθαλ σο Εψλεο Δηδηθήο Πξνζηαζίαο ηεο νδεγίαο 79/409/ΔΟΚ, κε ηε δεκηνπξγία ηνπ Γηθηχνπ NATURA 2000. Σέινο, ζηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο θαη ζπκθσλίεο ζηηο νπνίεο ζπκκεηέρεη θαη ε ρψξα καο, ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε επίζεο: Σν πξφγξακκα Άλζξσπνο θαη Βηφζθαηξα ηεο UNESCO ζηα πιαίζηα ηνπ νπνίνπ δπν πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο καο (ν Όιπκπνο θαη ε Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο34 Έηνο: 2013
ακαξηά) έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο Απνζέκαηα ηεο Βηφζθαηξαο (BiosphereReserves). Ζ χκβαζε γηα ηελ Πξνζηαζία ηεο Παγθφζκηαο πνιηηηθήο θαη εθηφο απφ αξθεηέο πεξηνρέο πνπ έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο Μεηθηά Αγαζά (Φπζηθά θαη Πνιηηηζηηθά). Σν Πξσηφθνιιν γηα ηηο Πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο ηεο Μεζνγείνπ (χκβαζε ηεο Βαξθειψλεο) κε αξθεηέο πεξηνρέο πνπ έρνπλ ραξαθηεξηζηεί σο εληαγκέλεο ζην δίθηπν ησλ Εσλψλ Δηδηθήο Πξνζηαζίαο ηεο Μεζνγείνπ. Σν Δπξσπατθφ Γίθηπν ησλ Βηνγελεηηθψλ Απνζεκάησλ ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο. Σε χκβαζε γηα ην Γηεζλέο Δκπφξην ησλ Απεηινχκελσλ Δηδψλ γλσζηή σο CITIES θαη ηέινο Σε χκβαζε γηα ηε Βηνπνηθηιφηεηα πνπ πξνσζήζεθε ζηελ Παγθφζκηα Γηάζθεςε ηνπ 1992 ζην Ρίν ηεο Βξαδηιίαο. 2.3.Γίθηπν ΝΑΣURA 2000 Α Φάζε ε εθαξκνγή ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ, ε ρψξα καο είρε αλαιάβεη ηελ ππνρξέσζε λα πινπνηήζεη ην έξγν Καηαγξαθή Αλαγλψξηζε θαη Υαξηνγξάθεζε ησλ Σχπσλ Οηθνηφπσλ θαη ησλ Δηδψλ Υισξίδαο θαη Παλίδαο ηεο Διιάδαο. Σν έξγν εθηειέζηεθε απφ ην Μνπζείν Γνπιαλδξή Φπζηθήο Ηζηνξίαο, κέζσ ηνπ Διιεληθνχ Κέληξνπ Βηνηφπσλ Τγξνηφπσλ (ΔΚΒΤ), ην νπνίν ζπληφληδε κηα νκάδα πεξίπνπ 100 επηζηεκφλσλ απφ ηα ηξία Βηνινγηθά Σκήκαηα ησλ Παλεπηζηεκίσλ Θεζζαινλίθεο, Αζελψλ θαη Παηξψλ θαζψο θαη επηζηεκφλσλ ηνπ Δζληθνχ Κέληξνπ Θαιάζζησλ Δξεπλψλ θαη ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Γαζηθψλ Δξεπλψλ. Σν έξγν ρξεκαηνδνηήζεθε θαηά 75% απφ ηελ Δ.Δ. θαη25% απφ ηα Τπνπξγεία ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ. θαη Γεσξγίαο. Σν ζπλνιηθφ χςνο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο αλήιζε ζηα 1.301.333 ECU. Αμίδεη λα ζεκεησζεί εδψ, φηη ε πξψηε ζπζηεκαηηθή πξνζπάζεηα γηα ην ζρεδηαζκφ ηνπ έξγνπ, μεθίλεζε απφ ηνλ αείκλεζην Υξηζηφδνπιν Μαπξνβίηε, ηκεκαηάξρε ηεο Γ/λζεο Γαζψλ θαη Φπζηθνχ Πεξηβάιινληνο. Μεηά φκσο ηνλ Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο35 Έηνο: 2013
πξφσξν ζάλαην ηνπ, ηελ νπζηαζηηθή επζχλε γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ αλέιαβε ην ΤΠΔΥΧΓΔ ιφγσ εγγελψλ αδπλακηψλ πνπ παξνπζίαδε ε Γ/λζε Γαζψλ. ηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ επηιέρζεθαλ 296 πεξηνρέο θαη κειεηήζεθαλ θπξίσο ζε φηη αθνξά ζηνπο ηχπνπο νηθνηφπσλ ηνπ Παξαξηήκαηνο Η θαη ζηα είδε θπηψλ θαη δψσλ ηνπ Παξαξηήκαηνο ΗΗ ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ. Αλαγλσξίζηεθε θαη θαηαγξάθεθε επίζεο κεγάινο αξηζκφο ζεκαληηθψλ εηδψλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηελ Διιάδα θαη δελ πεξηιακβάλνληαη ζην Παξάξηεκα ΗΗ, θπξίσο θηλδπλεχνληα, ζπάληα, ελδεκηθά, θαη πξνζηαηεπφκελα απφ δηεζλείο ζπκβάζεηο είδε. Έηζη δηαπηζηψζεθε φηη απφ ηνπο 255 ηχπνπο νηθνηφπσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην Παξάξηεκα Η ηεο Οδεγίαο νη 110 (43%) εκθαλίδνληαη ζηελ Διιάδα. Δπηπιένλ 76 είδε (38,2%) θαη 39 είδε θπηψλ (9%) πνπ αλαθέξνληαη ζηελ Οδεγία, απαληνχλ ζηελ Διιάδα. Δίλαη θαλεξφ, φηη ζε ζρέζε κε ηνλ πινχην ηεο Διιεληθήο ρισξίδαο, ε Οδεγία δελ αληαλαθιά ηε βηνπνηθηιφηεηα θαη ηελ αλάγθε δηαηήξεζεο ησλ εηδψλ πνπ απαληνχλ ζηε ρψξα (Νηάθεο, θ.α. 1998). Οη πεξηνρέο πνπ κειεηήζεθαλ είλαη δηάζπαξηεο ζ φιε ηε ρψξα θαη θαηαιακβάλνπλ έθηαζε, ρσξίο λα ζπκπεξηιακβάλνληαη νη ζαιάζζηεο πεξηνρέο, 2.360.000 ha. Οη πεξηνρέο νκαδνπνηήζεθαλ ζε ηξείο θαηεγνξίεο. ηελ Α θαηεγνξία πεξηιακβάλνληαη πεξηνρέο πνπ θηινμελνχλ ηχπνπο νηθνηφπσλ ηνπ Παξαξηήκαηνο ΗΗ, ηα νπνία δελ εληνπίδνληαη πνπζελά αιινχ ζηελ Διιάδα ή ηελ ΔΔ θαη γηα ην ιφγν απηφ απνηεινχλ κνλαδηθφ ζηνηρείν. ηελ θαηεγνξία Β αλήθνπλ πεξηνρέο πνπ πιεξνχλ νξηζκέλα απφ ηα θξηηήξηα ηνπ Παξαξηήκαηνο ΗΗΗ ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ, ή παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθά γλσξίζκαηα. Σέινο ζηελ θαηεγνξία Γ εληάρζεθαλ πεξηνρέο γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ επαξθή ζηνηρεία πνπ λα ηεθκεξηψλνπλ ηελ άκεζε έληαμή ηνπο ζην δίθηπν. Ζ ζπλνιηθή έθηαζε ησλ πεξηνρψλ ηνπ δηθηχνπ NATURA 2000 αλέξρεηαη ζηα 2.360.000 ha θαη αληηπξνζσπεχεη ην 18% πεξίπνπ ηεο επηθάλεηαο ηεο ρψξαο καο. ηελ πεξηνρή ηνπ λνκνχ Δπβνίαο επηιέρζεθαλ 6 πεξηνρέο ήηνη: Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο36 Έηνο: 2013
GR2420001 ΟΡΟ ΟΥΖ ΚΑΜΠΟ ΚΑΡΤΣΟΤ ΠΟΣΑΜΗ ΑΚΡΧΣΖΡΗΟ ΚΑΦΖΡΔΤ 15700 ha GR2420002 ΓΗΡΦΤ: ΓΑΟ ΣΔΝΖ ΓΔΛΦΗ 1000 ha GR2420003 ΟΡΟ ΚΑΝΓΖΛΗ ΚΟΗΛΑΓΑ ΠΡΟΚΟΠΗΟΤ ΓΔΛΣΑ ΚΖΡΔΑ 14000 ha GR2420004 ΜΔΓΑΛΟ ΚΑΗ ΜΗΚΡΟ ΛΗΒΑΓΗ ΓΔΛΣΑ ΞΖΡΗΑ ΤΓΡΟΥΑΡΔ ΓΑΟ ΑΓ. ΝΗΚΟΛΑΟΤ 450 ha ΓΡ2420006 ΚΤΡΟ: ΟΡΟ ΚΟΥΤΛΑ 4300 ha ηηο πεξηνρέο απηέο ζχκθσλα κε ην Ν1650/86 ζα πξέπεη λα γίλνπλ (ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο ήδε βξίζθνληαη ζε εμέιημε) νη Δηδηθέο Πεξηβαιινληηθέο Μειέηεο, νη επνλνκαδφκελεο ΔΠΜ, ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο ζα θαζνξηζηνχλ νη γεληθέο αξρέο δηαρείξηζεο, θαζψο θαη ν θνξέαο δηαρείξηζεο. 2.3.1. Γίθηπν NATURA 2000 B Φάζε Ζ πξψηε θάζε ηνπ NATURA 2000 έρεη πεξηζζφηεξν βηβιηνγξαθηθφ ραξαθηήξα, ψζηε λα ζπγθεληξσζεί ν κεγαιχηεξνο δπλαηφο φγθνο ησλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηηο πεξηνρέο. Ζ ραξηνγξάθεζε φκσο ησλ ηχπσλ νηθνηφπσλ δελ είρε γίλεη νχηε θαη γλσξίδακε ηελ θαηάζηαζή ηνπο ζην χπαηζξν. Έηζη μεθίλεζε ε δεχηεξε θάζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ην 1998 θαη νινθιεξψζεθε κφιηο πξφζθαηα. Οη θνξείο πινπνίεζεο ήηαλ κειεηεηηθά γξαθεία πνπ αλέιαβαλ κεηά απφ δηαγσληζκφ κε ηελ πξνυπφζεζε φηη πξέπεη λα ζπλεξγαζηνχλ κε εξεπλεηηθνχο θνξείο. Οη αλάδνρνη θνξείο ζπλεξγάζηεθαλ κε ηα ηξία βηνινγηθά ηκήκαηα ησλ παλεπηζηεκίσλ Παηξψλ Αζελψλ θαη Θεζζαινλίθεο θαζψο θαη ε Γαζνινγηθή ζρνιή ζε ζπλεξγαζία κε ην ΔΘΗΑΓΔ (Ηλζηηηνχην Γαζηθψλ Δξεπλψλ Αζελψλ θαη Θεζζαινλίθεο). Γηα ηηο ζαιάζζηεο πεξηνρέο ηελ πινπνίεζε αλέιαβε απνθιεηζηηθά ην ΔΚΘΔ. Σν πξφγξακκα πινπνηήζεθε σο εθ ηνχηνπ απφ πέληε νκάδεο εξγαζίαο κε ηηο ίδηεο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο. Χο θνξέαο επηζηεκνληθήο επίβιεςεο νξίζηεθε ην ΔΚΒΤ. Ζ Β Φάζε πεξηειάκβαλε ζπζηεκαηηθέο δεηγκαηνιεςίεο ζην πεδίν θαη έπξεπε λα παξνπζηάζεη ράξηεο βιάζηεζεο κε ρισξηδηθά θξηηήξηα, θαζψο επίζεο θαηαζηάζεηο κε ηνπο ηχπνπο νηθνηφπσλ πνπ ζπλαληήζεθαλ θαη ησλ εηδψλ ρισξίδαο πνπ βξίζθνληαη θάησ απφ ην θαζεζηψο πξνζηαζίαο. Έηζη αξθεηνί Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο37 Έηνο: 2013
ηχπνη νηθνηφπσλ ηεο πξψηεο θάζεο δελ επξέζεζαλ αιιά θαηαγξάθεθαλ λένη ηχπνη, γηα ηνπο νπνίνπο δελ είρακε αλαθνξέο απφ έξεπλεο ηνπ παξειζφληνο. Ζ ζπλνιηθή εηθφλα ηεο δεχηεξεο θάζεο δελ είλαη αθφκα δηαζέζηκε, εθφζνλ αθφκα δελ νινθιεξψζεθε ε παξαιαβή ηνπ έξγνπ. ηηο πεξηνρέο ηνπ Γηθηχνπ NATURA 2000, αζθνχληαη φιεο νη βαζηθέο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο γεσξγία, θηελνηξνθία, δαζνπνλία, βηνκεραλία, ηνπξηζκφο θαη πνιηηηθέο εθδειψζεηο. Ο βαζκφο αλάπηπμεο θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή δσή ηεο πεξηνρήο, ζα θαζνξίζεη ηηο πξννπηηθέο έληαμεο, θαη ην εηδηθφ θαζεζηψο πξνζηαζίαο εθάζηεο. Ζ πξννπηηθή εμέιημεο ησλ νηθνλνκηθψλ απηψλ δξαζηεξηνηήησλ ζηηο πεξηνρέο απηέο ζα εμαξηεζεί απφ δχν παξάγνληεο: Α) Απφ απφ ηηο δηακνξθνχκελεο, Δπξσπατθή Πνιηηηθή θαη ηελ Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή ζε επίπεδν λνκνχ. Ζ δηακφξθσζε ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο επεξεάδεη ηελ Δζληθή πνιηηηθή θαη απηή κε ηε ζεηξά ηεο ηελ πεξηθεξεηαθή θαη φιεο καδί ζα επεξεάζνπλ ηελ εμέιημε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ πεξηνρψλ, κηα πνπ απηέο απνηεινχλ ηκήκα ηεο Διιεληθήο επηθξάηεηαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη Β) Απφ ηνπο ζθνπνχο θαη ηα κέηξα δηαρείξηζεο πνπ ζα πξνηαζνχλ απφ ηηο Δηδηθέο Πεξηβαιινληηθέο Μειέηεο (ΔΠΜ) πνπ ζα αθνινπζήζνπλ. Ζ εθαξκνγή ησλ δηαρεηξηζηηθψλ κέηξσλ ζα πξνηαζνχλ αλακέλεηαη, κεξηθέο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο λα ηηο επλνήζεη θαη άιιεο λα ηηο πεξηνξίζεη θαη κάιηζηα θαηά δηαθνξεηηθφ βαζκφ ζε θάζε πεξηνρή, γηαηί νπσζδήπνηε ζα παξνπζηάδνπλ ηδηνκνξθίεο. Σα αλσηέξσ, θαηαδεηθλχνπλ πφζν ζεκαληηθή είλαη ε γλψζε ησλ πνιηηηθψλ απηψλ γηα ην ζρεδηαζκφ πξνζηαζίαο ησλ πεξηνρψλ. 2.4. Πνιηηηθή ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Ζ Δπξσπατθή Έλσζε (Δ.Δ.), ε ηζρπξφηεξε έλσζε θξαηψλ κε ηηο αμηφινγεο επηηπρίεο ζηελ νηθνλνκία, θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα γηα ηελ επίηεπμε ησλ Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο38 Έηνο: 2013
βαζηθψλ ζηφρσλ ηεο, πνπ είλαη ε είζνδφο ηεο ζην ηξίην ζηάδην ηεο Οηθνλνκηθήο Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο (ΟΝΔ) θαη ε εθαξκνγή ηνπ εληαίνπ λνκίζκαηνο κε ηελ νλνκαζία Euro Δπξψ ζηα κέζα ηνπ 2002, εθαξκφδεη κηα λέα δηαξζξσηηθή πνιηηηθή. Βαζηθνί ζηφρνη ηεο λέαο δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο είλαη ε επίηεπμε πςειφηεξνπ βαζκνχ ζπλνρήο ή πξαγκαηηθήο ζχγθιηζεο ζηελ ΔΔ απφ πιεπξάο Αθαζαξίζηνπ Δζληθνχ Πξντφληνο (ΑΔΠ), απαζρφιεζεο θαη αληαγσληζηηθφηεηαο (Ησαθεηκίδεο, Π. 1995). Καηαζηαηηθή βάζε ηεο πνιηηηθήο απηήο είλαη ε πλζήθε γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε ( πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρ), Με βάζε ηελ ζπλζήθε απηή, γηα λα εηζέιζνπλ ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ ζηελ ΟΝΔ, ζα πξέπεη νη δείθηεο ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπ λα θηλνχληαη ζε ζπγθεθξηκέλα επίπεδα σο εμήο: πιεζσξηζκφο 4%, έιιεηκκα ηνπ δεκνζίνπ 3% επί ηνπ ΑΔΠ, δεκφζην ρξένο 60% επί ηνπ ΑΔΠ θαη καθξνπξφζεζκα επηηφθηα 11%. Γηα ηελ επηηπρία ηεο λέαο δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο δηαηέζεθαλ απμεκέλα θνλδχιηα κέζσ ησλ δηαξζξσηηθψλ ηνκέσλ ηεο ΔΔ (Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο, Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν, FOEGA Δπξσπατθφ Γεσξγηθφ Σακείν Δγγπήζεσλ θαη Πξνζαλαηνιηζκνχ) θαη ηνπ ηνκέα ζπλνρήο. πγθεθξηκέλα θαηά ηελ πεξίνδν 1989 1993, δηαηέζεθαλ 63 δηο ECU κέζσ ηνπ Β Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο ή Α παθέηνπ Dellors θαη θαηά ηελ πεξίνδν 1994 1999 σ141,4 δηο ECU κέζσ ηνπ Β Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο ή Β παθέηνπ Dellors. Απφ ηα πνζά απηά δηαηέζεθαλ απφ ην Α παθέην 36 δηο ECU θαη απφ ην Β παθέην 96,3 δηο ECU γηα ηηο ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο ρψξεο ηεο ΔΔ, δειαδή Διιάδα, Πνξηνγαιία, Ηξιαλδία θαη Ηζπαλία. Δπίζεο, νη ρψξεο απηέο επσθειήζεθαλ θαη άιιεο ζεκαληηθήο κεηαβίβαζεο πφξσλ, χςνπο 151,1 δηο ECU, απφ ην ηακείν πλνρήο. Ζ Δπξσπατθή πνιηηηθή δηακνξθψλεηαη κέζα απφ ηα ζπιινγηθά φξγαλα φπσο, Δπξσπατθφ πκβνχιην, πκβνχιην Τπνπξγψλ, Δπξσπατθή Δπηηξνπή, Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θιπ θαη εθδειψλεηαη ζε δηάθνξνπο ηνκείο. Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο39 Έηνο: 2013
2.5 Τδαηνθαιιηέξγεηα θαη Πεξηβάιινλ. 2.5.1 Πνηόηεηα λεξνύ θαη πδαηνθαιιηέξγεηα. Ο φξνο πνηφηεηα λεξνχ δηαθέξεη απφ ηελ έλλνηα ηεο ηξνθηθήο θαηάζηαζεο κηαο πδάηηλεο πεξηνρήο. Ζ θαιή ή ε κέηξηα ή ε θησρή πνηφηεηα λεξψλ κηαο πεξηνρήο, εμαξηάηαη απφ ηηο ρξήζεηο ηνπο θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ εμππεξεηεί, αιιά θαη απφ ππνθεηκεληθά θξηηήξηα. ε θάζε ηρζπνηξνθηθή αμηνπνίεζε, εθηφο απφ ηελ επηθξαηνχζα ηηκή ηνπ λεξνχ, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε θαη νη θίλδπλνη πνπ δηαγξάθνληαη θαη νη νπνίνη είλαη εηδηθνί γηα θάζε πεξηνρή. Έηζη, εθηφο απφ ηα θαιιηεξγνχκελα είδε, ηελ πνηφηεηα ηνπο θαη ηελ πεξίνδν ηρζπνθφξησζεο, ζα πξέπεη λα ζπλεθηηκεζνχλ θαη νη δηαθπκάλζεηο ησλ θπζηθνρεκηθψλ παξακέηξσλ σο πξνο ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ ελ ιφγσ πεξηνρή, ε ζχλζεζε ηνπ πιαγθηφλ θαη ηνπ βέλζνπο θαη άιια ραξαθηεξηζηηθά πνπ κπνξνχλ αλά πάζα ζηηγκή λα επεξεάζνπλ ηελ αλάπηπμε θαη ηε βησζηκφηεηα ησλ εθηξεθφκελσλ νξγαληζκψλ (Beveridge 1984). Δμίζνπ ζεκαληηθφ είλαη επίζεο φηη, πξηλ απφ ηελ αμηνπνίεζε ζα πξέπεη λα δηεξεπλεζνχλ θαη λα γίλνπλ γλσζηέο νη παξάκεηξνη εθείλεο ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ πηζαλφλ λα κεηαβιεζνχλ θαη πνπ είλαη δπλαηφλ λα έρνπλ άκεζε επίδξαζε ζηελ εθηξνθή θαη ζηελ βησζηκφηεηα ησλ ςαξηψλ. Σν δηαιπκέλν νμπγφλν γηα παξάδεηγκα, θαηαηάζεηαη σο πξψηνο πεξηνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα φιεο ηηο κεζφδνπο εθηξνθήο θαη θαιιηέξγεηαο. ηελ πδαηνθαιιηέξγεηα, νη παξάκεηξνη εθείλεο πνπ παξεκβαίλνπλ ζηελ πνηφηεηα ηνπ λεξνχ είλαη νπζηψδεο θαη πνιιέο. Οη πεξηζζφηεξν ζεκαληηθέο φκσο είλαη, ε ζεξκνθξαζία, ην δηαιπκέλν νμπγφλν, ε ελεξγψο νμχηεηα(ph), ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα, ε ακκσλία, ηα ληηξηθά, ηα ληηξψδε θαη θσζθνξηθά ζξεπηηθά άιαηα, ην πδξφζεην, ηα δηαιπκέλα ζην λεξφ ζηεξεά ζπζηαηηθά. Ζ γλψζε απηψλ ησλ παξακέηξσλ πνπ πηνζεηείηαη ζε θάζε κειέηε ζθνπηκφηεηαο, κπνξεί λα απνηξέςεη ηελ δεκηνπξγία ζεκαληηθψλ πξνβιεκάησλ, ηφζν ζην πεξηβάιινλ, φζν θαη ζηελ ηρζπνηξνθηθή δξαζηεξηφηεηα. Οη άξηζηεο ζπλζήθεο γηα ηηο πνην πάλσ ζπληζηψζεο έρνπλ ηαπηνπνηεζεί γηα πνιιά είδε ςαξηψλ, αιιά απφ ηελ ζηηγκή πνπ δηαπηζηψζεθε φηη ππάξρεη θαη ην ζέκα ηεο Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο40 Έηνο: 2013
καθξνπξφζεζκεο ηνμηθφηεηαο νξηζκέλσλ νπζηψλ, ηδίσο ζε θαιιηέξγεηεο πνπ δηαξθνχλ πνιχ ρξφλν, νδήγεζε ηνπο εξεπλεηέο ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ νξίσλ αζθάιεηαο αθφκε θαη φηαλ νη καθξνπεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο είλαη άξηζηεο( Tiews, 1981). Δπνκέλσο, νη πην πάλσ παξάγνληεο ζα πξέπεη λα απνηεινχλ αληηθείκελν κε θξηηήξηα ηελ δηαηήξεζε θαη πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, κέζα απφ ηηο ηνπηθέο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο φπσο είλαη ν ηνπξηζκφο, ε αλαςπρή θαη ηα ζπνξ, ε γεσξγία, ε θηελνηξνθία θ.α. 2.5.2 Παξάκεηξνη πνηόηεηαο λεξνύ. 2.5.2.1 Θεξκνθξαζία. Ζ ζεξκνθξαζία ηνπ λεξνχ επηδξά νπζηαζηηθά ζην κεηαβνιηθφ ξπζκφ θαη ζηελ θαηαλάισζε ηνπ νμπγφλνπ απφ ηα θαιιηεξγνχκελα είδε. Γηα ην ιφγν απηφ απνηειεί ε ζεξκνθξαζία ηε βαζηθή παξάκεηξν γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο θαηαιιειφηεηαο ή φρη κηαο πεξηνρήο γηα πδαηνθαιιηέξγεηα. Δηδηθφηεξα, φζν ε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο απμάλεηαη πξνο ην βέιηηζην φξην ησλ ζεξκνθξαζηψλ γηα ηα θαιιηεξγνχκελα είδε ηφζν νη νξγαληζκνί απηνί γίλνληαη πεξηζζφηεξν δξαζηήξηνη, θαηαλαιψλνπλ πεξηζζφηεξε ηξνθή θαη ρξεζηκνπνηνχλ πεξηζζφηεξν νμπγφλν. 2.5.2.2. Γηαιπκέλν νμπγόλν. Σν δηαιπκέλν νμπγφλν απνηειεί ηνλ παξάγνληα εθείλν πνπ κπνξεί λα θαηεπζχλεη ή λα πεξηνξίζεη ηελ ηρζπνηξνθηθή αμηνπνίεζε. Δηδηθφηεξα κηα πδάηηλε πεξηνρή θξίλεηαη θαηάιιειε γηα καδηθή παξαγσγή νξγαληζκψλ φηαλ ην δηαιπκέλν νμπγφλν παξάγεηαη ζε επάξθεηα. Οη πδξνγξαθηθέο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο, ν ξπζκφο αλαλέσζεο ησλ λεξψλ απφ ηελ αλνηρηή ζάιαζζα ή ιηκλαία πεξηνρή θαη άιινη παξάγνληεο είλαη δπλαηφλ λα εκπνδίδνπλ ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπ νμπγφλνπ ζηα θαιιηεξγνχκελα είδε. Σέινο, είλαη γλσζηφ φηη ν ξπζκφο ηεο θαηαλάισζεο ηνπ νμπγφλνπ κεηψλεηαη φζν ην κέγεζνο ηνπ Μαξία Κνπξειή-Υαξίιανο Υξπζφπνπινο41 Έηνο: 2013