Tα ΝέαΆη - Στράτη του È Å Ó - Ó Ç Ì Å Ñ Á - Á Õ Ñ É Ï Άη - Στράτη Δεκέμβριος 2011 8 Åêäïóç ôïõ Óõëëüãïõ ôùí Áðáíôá ïý Áãéïåõóôñáôéôþí Ï ÁÃÉÏÓ ÅÕÓÔÑÁÔÉÏÓ Á. Óïößáò 18 - Í. Óìýñíç T.K. 17123 - Ôçë./Fax: 210-9316644 ÄéáíÝìåôáé ÄùñåÜí Το καινούργιο ΛΙΜΑΝΙ: Έργο πνοής για το μέλλον του νησιού μας Φίλες και Φίλοι Αγαπητοί συμπατριώτες, Το σημαντικότερο έργο, για το μέλλον και την ζωή του νησιού μας, η κατασκευή του νέου λιμανιού, μπαίνει πλέον οριστικά στην φάση της διαδικασίας ένταξης του στο ΕΣΠΑ. Στις 16 Νοεμβρίου δόθηκε επιτέλους η τελευταία έγκριση που ήταν το εμπόδιο της ένταξης του μέχρι σήμερα. Η έγκριση της «Εξομοίωσης της χερσαίας ζώνης λιμένος Αγ. Ευστρατίου» από το αρμόδιο Υπουργείο Οικονομικών. Η έγκριση αυτή επιτεύχθηκε μετά από ειδική τροπολογία του ισχύοντος σχετικού νόμου για τον αιγιαλό, που ψηφίσθηκε πρόσφατα σε νομοσχέδιο που έφερε στη Βουλή ο Υπουργός κ. Ν. Σηφουνάκης. Μετά από την παραπάνω έγκριση άνοιξε πλέον οριστικά ο δρόμος και άρχισε ήδη η διαδικασία της ένταξης του έργου στο ΕΣΠΑ. Ήδη το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Λήμνου έλαβε σχετική απόφαση για τον ορισμό της Τεχνικής Υπηρεσίας της Περιφέρειας Β. Αιγαίου ως «Φορέα Υλοποίησης του έργου και στο περιφερειακό συμβούλιο (20/12/2011) ελήφθη απόφαση για την υποβολή αιτήματος για τον απαιτούμενο ορισμό των αποφαινομένων εργασιών του έργου από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Όλες οι αναγκαίες αδειοδοτήσεις, οι τεχνικές περιβαλλοντικές μελέτες καθώς επίσης τα τεύχη Δημοπράτησης και τα Τεχνικά Δελτία του έργου, είναι όλα έτοιμα. Θα κατατεθούν στην Ειδική Διαχειριστική Αρχή της περιφέρειας Β. Αιγαίου για την ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ από τον Φορέα Υλοποίησης στις επόμενες μέρες. Είμαστε πλέον όχι απλώς αισιόδοξοι αλλά σίγουροι ότι το σημαντικότερο έργο για το νησί μας, μέσα στο 2012 θα περάσει οριστικά στην φάση υλοποίησης του. Ο Δήμος μας και εγώ προσωπικά θα συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις την προσπάθεια να αποκτήσει το νησί μας ΛΙΜΑΝΙ! Για να μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο μέλλον, ένα καλύτερο αύριο για μας και τα παιδιά μας που θα επιλέξουν να ζήσουν στο αγαπημένο μας νησί, τον Αη-Στράτη! Προοπτικές Θέλουμε να γράφουμε στην εφημερίδα μας καλά νέα. Νέα που θα δίνουν ελπίδα και αισιοδοξία, νέα για τα γεγονότα και τις δραστηριότητες του νησιού και των κατοίκων του, νέα που δίνουν προοπτικές και κτίζουν ένα νέο Αη-Στράτη. Το γενικότερο όμως ανασφαλές οικονομικό περιβάλλον, επιδρά και στον μικρόκοσμο του νησιού μας. Η οικονομική ύφεση βαθαίνει και η επίδραση της μας ακουμπά όλους με τις δυσκολίες στο εμπόριο, την ανεργία, την υψηλή φορολογία, τα χαράτσια. Πρέπει όμως να βρεθούν λύσεις και συνολικές αλλά και ειδικές για τον Αη-Στράτη. Το λιμάνι, το «πράσινο νησί» και πολλά δημοτικά έργα ευτυχώς προχωρούν παρόλες τις αντιξοότητες. Και σε ατομικό επίπεδο όμως πρέπει να βρεθούν αναπτυξιακές λύσεις. Η άποψη «καταναλώνουμε ό,τι παράγουμε» στο νησί μας ήταν πάντα ένας κανόνας δηλαδή αν μπορεί κανείς να παράξει όλα τα προϊόντα πού έχει ανάγκη ώστε να ζεί άνετα αυτός και η οικογένεια του αλλά και το περίσσευμα να το εμπορεύεται αυτό θα είναι μία πρώτη τακτική για τουλάχιστον τον οικογενειακό προγραμματισμό στην διατροφή. Παλιότερα οι οικογενειακές δραστηριότητες αγκάλιαζαν πολλούς τομείς παραγωγής όπως η ένδυση και η υπόδηση. Δηλαδή στον αργαλειό που υπήρχε σχεδόν σε κάθε σπίτι φτιάχνανε υφάσματα κάθε είδους για το ντύσιμο αλλά και για σπιτική χρήση όπως σεντόνια, κουρτίνες, πετσέτες, κουρελούδες, χρέμια, και κουβέρτες. Η τοπική κοινωνία είχε μαστόρους που έκτιζαν αλλά και επισκεύαζαν σπίτια. Το χρήμα ήταν ελάχιστο γιατί κυριαρχούσαν οι ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών. Σήμερα οι εποχές έχουν αλλάξει. Ο χρόνος της προσωπικής εργασίας εκτιμάται εντελώς διαφορετικά από παλιά. Κανέναν δεν συμφέρει να ράψει ένα ρούχο γιατί ο χρόνος είναι πολύς ενώ το έτοιμο κοστίζει λίγο. Αρκεί να έχεις τα χρήματα να το αγοράσεις. Σήμερα λοιπόν που μειώνονται οι οικονομικές δυνατότητες του καθενός μας, μήπως θα πρέπει να αντλήσουμε διδάγματα ζωής για στάσεις, συμπεριφορές και δραστηριότητες από τον τρόπο ζωής του παλιού Αη-Στράτη και να τους προσαρμόσουμε κατάλληλα στις νέες συνθήκες; Μήπως κάθε οικογένεια πρέπει να έχει και πάλι το περιβόλι της, τα οικόσιτα ζώα, τις μυγδαλιές, τις συκιές και τα οπωροφόρα δέντρα; Μήπως θα πρέπει να ξαναδούμε να πρασινίζει ο Αη- Στράτης από καλλιέργειες και να γίνει το πράσινο νησί όχι μόνο για την ενέργεια αλλά και πράσινο πραγματικά; Αρκεί να υπάρχουν πάντα κάτοικοι και νεολαία που θα θελήσουν να ασχοληθούν. Καλή Χρονιά, Γιώργος Σιγάλας Με την ευκαιρία των εορτών εύχομαι σε όλους και στον καθένα ξεχωριστά ευτυχισμένες γιορτές, χαρούμενο και δημιουργικό το 2012 για σας και τις οικογένειες σας. Ο Δήμαρχος Χαράλαμπος Μακρής
2 - Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 2011 Με ιδιαίτερη λαμπρότητα εορτάστηκε φέτος η απελευθέρωση των νησιών του Β.Α. Αιγαίου από τους Τούρκους. Την εκδήλωση ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 2011 οργάνωσε η Ομοσπονδία Λημνιακών Συλλόγων την Κυριακή 23 Οκτωβρίου στο θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ. Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Λημνιακών Συλλόγων εκπαιδευτικός κ. Αντώνης Καραγιάννης εκφώνησε τον πανηγυρικό της ημέρας και αναφέρθηκε στο ιστορικό, στην σημασία και στο νόημα της επετείου. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τοπικούς χορούς από τα συγκροτήματα της Ομοσπονδίας Λημνιακών Συλλόγων και του Συλλόγου Πολυχνίτου Λέσβου. Τον εορτασμό της επετείου ομόρφυνε με την παρουσία της η Φιλαρμονική του Δήμου Πειραιά. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Αν. Υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κ. Ν. Σηφουνάκης και πολλοί άλλοι επίσημοι. Συμμετείχε επίσης ο Πρόεδρος του Συλλόγου Απανταχού Αγιοευστρατιτών κος Γ. Νικολέτος ο οποίος κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο. Χρήσιμα νέα... Η ΔΩΡΕΑΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΜΟΝΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ Το κεντρικό Λιμεναρχείο Λαυρίου απέστειλε προς τους αρμοδίους ενδιαφερόμενους έγγραφο με διευκρινήσεις που καθορίζουν τις κατηγορίες προσώπων και οχημάτων που δικαιούνται έκπτωση κατα την μετακίνηση τους με όλα τα ακτοπλοϊκά πλοία. Εκεί αναφέρεται ότι βάσει κοινής υπουργικής απόφασης οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών κάτω από 3100 κατοίκων δικαιούνται κατά την μετακίνηση τους από και προς το τόπο κατοικίας τους με την επίδειξη του δελτίου ταυτότητας έκπτωση στην οικονομική θέση. Η μόνιμη κατοικία αποδεικνύεται με την επίδειξη βεβαίωσης που θα εκδίδεται από τον οικείο δήμο ή κοινότητα και θα περιλαμβάνει το όνομα, το επώνυμο, τον αριθμό ταυτότητας, το ΑΦΜ και την ΔΟΥ του μονίμου κατοίκου. Σε ότι αφορά τους κατοίκους του Αγίου Ευστρατίου το ΑΦΜ και η ΔΟΥ θα πρέπει να είναι στη Λήμνο. Περαιτέρω διευκρινήσεις από το Δημαρχείο Αγίου Ευστρατίου. AΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ Εκδόθηκε δελτίο ενημέρωσης για τις άδειες χρήσης νερού ύδρευσης από πηγάδια ή γεωτρήσεις. Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα χρήσης νερού υποχρεούνται να ζητήσουν την έκδοση άδειας εντός 12 μηνών για τα πηγάδια και εντός 6 μηνών για τις αρδρευτικές γεωτρήσεις. Στο δελτίο αναφέρονται όλες οι προϋποθέσεις για την χορήγηση αδειών και οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει έγκαιρα να καταθέσουν αιτήσεις και δικαιολογητικά. Το δελτίο ενημέρωσης με όλες τις πληροφορίες μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να το βρουν στην ιστοσελίδα του Συλλόγου μας. Åíçìåñùôéêü Ýíôõðï ôïõ Óõëëüãïõ ôùí Áðáíôá ïý Áãéïåõóôñáôéôþí Ï ãéïò ÅõóôñÜôéïò Åêäßäåôáé êüèå åîüìçíï Õðåýèõíïò óýìöùíá ìå ôï íüìï: Ãéþñãïò ÍéêïëÝôïò Áñ éóõíôüêôçò: Ãéþñãïò ÓéãÜëáò Tá åíõðüãñáöá Üñèñá åêöñüæïõí ôéò áðüøåéò ôùí óõããñáöýùí ôïõò. ÑÇÓÉÌÁ ÔÇËÅÖÙÍÁ Δημαρχείο: 22540-93210 Ê.Å.Ð.: 22540-93312 Áóôõíïìßá: 22540-93201 Ëéìåíáñ åßï: 22540-93393 Ôá õäñïìåßï: 22540-93221 Éáôñåßï: 22540-93222 ÅìâÜóìáôá êáé åðéôáãýò íá áðïóôýëëïíôáé óôï üíïìá ôïõ ÐñïÝäñïõ ôïõ Óõëëüãïõ. Η κοπή της βασιλόπιττας και ο Αποκριάτικος χορός του Συλλόγου μας: Σχετικά με τις εκδηλώσεις του Συλλόγου μας θα ενημερωθείτε αναλυτικά για την ημερομηνία και το τόπο που θα πραγματοποιηθούν, με ξεχωριστή επιστολή που θα σας αποσταλεί. Η ιστοσελίδα του Συλλόγου μας είναι: http://www. aistratis.gr Σε αυτή μπορείτε να δείτε πλούσιο φωτογραφικό υλικό και άρθρα. Η ιστοσελίδα του Δήμου Αγίου Ευστρατίου είναι: www.agios-efstratios.gov.gr Ãßíåôå ïñçãïß óôá Ýîïäá ãñáößóôá êáé ôõðïãñáöåßïõ ôïõ åíôýðïõ ìáò. Åðáããåëìáôßåò âüëôå äéáöçìßóåéò. Ïé óõíôïðßôåò ìáò èá áíåâüóïõí ôéò ðùëþóåéò êáé èá âïçèþóïõí óôçí óõíý éóç ôçò Ýêäïóçò ìáò.
Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç - 3 Θοδωρής Ι. Νικολέτος ΟΘ. Νικολέτος έφτασε σε μία μεγάλη διάκριση στο Πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα στην Ουγγαρία, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση (χρυσό μετάλλιο - πρωταθλητής Ευρώπης) στην κατηγορία νέων στα 800 μέτρα επιφανείας στην τεχνική κολυμβηση, δηλαδή κολύμβηση με μονοπέδιλο. Επίσης τον Ιούλιο 2010 στο παγκόσμιο πρωτάθλημα νέων τεχνικής κολύμβησης που διεξήχθη στην Μαγιόρκα Ισπανίας κατέλαβε την δεύτερη θέση (αργυρό μετάλλιο) στα 800 καθώς και στα 1500 μέτρα επιφανείας με χρόνο 13.09.77. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κος Κ. Παπούλιας βράβευσε φέτος τον Σεπτέμβρη (27-9-2011) τους διακριθέντες αθλητές και αθλήτριες στο παγκόσμια / ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, και τον Θοδωρή Νικολέτο για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στο Ευρωπαϊικό Πρωτάθλημα τεχνικής κολύμβησης εφήβων - νεανίδων. Θερμά συγχαρητήρια από όλους μας, Θοδωρή. Αιμοδοσία Εχει γίνει πλέον θεσμός η πρωτοβουλία του Συλλόγου για εθελοντική αιμοδοσία. Μία κίνηση που ξεκίνησε το Αύγουστο του 2008 και συνεχίζεται κάθε καλοκαίρι. Όλα αυτά τα χρόνια έχουν προσφερθεί αρκετές φιάλες αίμα και έχουν βοηθηθεί πολλοί συντοπίτες μας. Αγιος Δημήτριος Κερατιώτης Στις 17 Αυγούστου έγινε η λειτουργία των εγκαινίων στο ανοικοδομημένο ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου της οικογένειας Κουτσουρίδη. Την πρωτοβουλία είχε ο Γιώργος Κουτσουρίδης ο οποίος μας είπε: Το πατρογονικό εκκλησάκι φτιάχτηκε επακριβώς όπως ήταν το παλιό πριν πέσει από τον σεισμό. Χρησιμοποιήθηκαν τα δικά του υλικά, οι παλιές πέτρες. Στη επίπεδη στέγη τότε είχε καλάμια, φύκια και πηλό. Σ όλα τα καλύβια έτσι ήταν. Μόνο στο χωριό είχε κεραμίδια. Στο νέο εκκλησάκι όμως βάλαμε κεραμίδια σε δίρριχτη στέγη. Στο ίδιο ακριβώς σημείο είχαν οικοδομηθεί και παλιότερα άλλοι ναοί. Η έφορος των Βυζαντινών Αρχαιοτήτων διέκρινε τρία διαφορετικά θεμέλια. Ο φωτισμός του ναού ήταν από μια κάθετη στενή σχισμή - άνοιγμα στο ιερό που έβλεπε στην ανατολή και την οποία και διατηρήσαμε και στον νέο ναό γιατί προσέδιδε εξαιρετικά υποβλητική ατμόσφαιρα. Ο ναός τώρα έχει πρόσβαση στα αυτοκίνητα αλλά πριν γινόταν με τα γαϊδουράκια. Οι προσκυνητές ξεκινούσαν 4 η ώρα το πρωί και κάναν μία ώρα διαδρομή από το μοναπάτι. Ο συγκεκριμένος ναός πρέπει να χτίστηκε γύρω στα 1850. Τον έκτισε ο προπάππους του πατέρα μου.
4 - Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç Κώστας Καπέλας: Κτηνοτροφία και Οικονομία Η χρονιά φέτος (2010-2011) ήταν πολύ καλή. Υπήρχε πολύ χόρτο και είχαμε καλή παραγωγή όλοι οι κτηνοτρόφοι. Πουλήσαμε με καλές τιμές, τα κιλά ήταν αρκετά και παράχθηκε πολύ γάλα. Ηταν μία από τις καλύτερες χρονιές γιατί έβρεξε πρώιμα και μακάρι να είναι έτσι και του χρόνου. Τα αρνιά πουλήθηκαν πρώιμα αλλά τώρα έχουμε Αύγουστο και τα κατσίκια δεν έχουν πουληθεί ακόμη. Η αγορά του αρνιού έχει συρρικνωθεί μόνο για το Πάσχα. Πριν το Πάσχα πουλήσαμε τα αρνιά ζωντανά με 3 ευρώ το κιλό ενώ μετά το Πάσχα ήρθανε και τα πήρανε με 1.70-1.80 το κιλό. Τα κατσίκια δεν τα πήρανε καθόλου. Πανελλαδικά πλέον φαίνεται ότι δεν προτιμάνε το κατσίκι. Συνενοήθηκα τηλεφωνικά με τον χασάπη που συνεργαζόμαστε μήπως καταφέρουμε και τα στείλουμε στην Ξάνθη και στην Κομοτηνή στο ραμαζάνι γιατί οι μουσουλμάνοι κάτοικοι, καθώς δεν τρώνε χοιρινό, τα προτιμάνε. Ο συνεταιρισμός των κτηνοτρόφων του Αη-Στράτη σήμερα υπολειτουργεί και έχω την εντύπωση ότι γενικά σε όλη την Ελλάδα οι συνεταιρισμοί πάσχουν γιατί ο καθένας βλέπει κυρίως το ατομικό του συμφέρον. Ο θεσμός του συνεταιρισμού είναι ουσιαστικός για την ανάπτυξη αλλά εδώ δεν καταφέραμε να λειτουργήσει σωστά και αδράνησε. Οταν ξεκίνησε έπαιρνε όλη την παραγωγή και την πούλαγε. Ηταν υπεύθυνος, και σε περιπτώσεις προβλημάτων, έπρεπε να αποζημιώσει το παραγωγό. Με την πάροδο του χρόνου λιγόστεψαν οι συμμετέχοντες στον συνεταιρισμό, τον «φέσωσε» και ένας ζωέμπορος με ένα μεγάλο ποσό. Εγώ κατάφερα ως πρόεδρος και γλυτώσαμε ένα σημαντικό ποσό από το φέσι αλλά χάσαμε αρκετά. Προτιμώ πλέον μόνος μου να πουλώ την παραγωγή σε ζωέμπορο γιατί θα χειριστώ εγώ το θέμα και έτσι θα έχω και την ευθύνη. Αλλά και οι άλλοι κτηνοτρόφοι δεν έχουν χάσει χρήματα από τότε. Πιστεύω ότι υπάρχουν προοπτικές ιδίως στους νέους αγρότες και κτηνοτρόφους να παράξουν τυποποιημένα προϊόντα. Πρέπει όμως να ενδιαφερθούνε νέοι για να δημιουργηθεί σύγχρονο τυροκομείο. Ο πατέρας μου διετέλεσε 6 χρόνια ταμίας στο συνεταιρισμό μάλιστα επί χούντας τον είχανε τοποθετήσει με το ζόρι. Μετά διετέλεσε και πρόεδρος του συνεταιρισμού. Εκείνος πούλαγε όλα τα ζώα. Εκανε πρώτα τα παζάρια από το τηλέφωνο με τους ζωέμπορους και συγκεντρώνονταν χρήματα για εγγύηση. Για όλα τα ζώα ο ζωέμπορος έδινε την ίδια τιμή ενώ τώρα δεν γίνονται αυτά. Παλιά τα πουλάγαμε όλα, αρνιά, τραγιά, κριάρια. Τα αρνιά 100 δρχ., τα κριάρια και τα τραγιά 300 δρχ. Τα τελευταία χρόνια η καλύτερη τιμή που έχει δοθεί ήταν πριν από 3-4 χρόνια από έναν Ζακυνθινό που πλήρωσε τα τραγιά 1 ευρώ το κιλό, ζωντανό. Τότε υπήρχε τράγος που ήταν 90-100 κιλά και έπαιρνες 100 ευρώ ζωντανό. Από τότε όμως αλλάξανε τα πράγματα, τώρα τα αγοράζουν με το κομμάτι προς 15 ευρώ. Στην Ελλάδα η συνολική παραγωγή δεν επαρκεί και γίνονται εισαγωγές. Αμα όμως με ρωτήσει κανένας νέος την άποψη μου για να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία ή να γίνει αγρότης εγώ θα τον αποτρέψω γιατί οι δυσκολίες είναι μεγάλες. Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν στην Ελλάδα. Η γραφειοκρατία επί παράδειγμα είναι σταθερή και διαχρονική και δυσκολεύει πολύ την κάθε επιχειρηματικότητα. Ένας συνάδελφος από εδώ, που ξεκίνησε επιχείρηση με ευρωπαικό πρόγραμμα έχει ταλαιπωρηθεί πολύ. Οι επιδοτήσεις χρόνο με τον χρόνο άλλοστε μειώνονται. Πρόπερσυ σαν παράδειγμα θα σας πω ότι βάλανε Παρασκευή το 60% του ποσού της επιδότησης και όποιος δεν πρόλαβε να πάει να ενημερώσει την καρτέλα του δεν πήρε τα χρήματα καθώς την Δευτέρα μεταφέρανε τα χρήματα αυτά σε άλλο λογαριασμό για να πληρωθούν οι συντάξεις του ΟΓΑ. Τρεις τέσσερις νέοι που μπήκανε τώρα εδώ στον Αη- Στράτη σε αυτήν την δουλειά πιστεύω ότι δεν θα είναι πολύ ευχαριστημένοι από την επιλογή τους αυτή. Είναι σημαντικό όμως ότι έμειναν εδώ στον τόπο και στήσανε δουλειές. Γενικά δεν νοιώθουμε ότι υπάρχει βοήθεια. Εχουμε μείνει πάνω σε ένα αρνί καθώς η τιμή του τυριού είναι ίδια εδώ και χρόνια. Εγώ συγκεκριμένα δεν πουλάω το τυρί, το δίνω για τα νοίκια. Εάν όμως γινότανε εδώ τυροκομείο θα παραγότανε άριστο τυρί όπως το τυρί καλαθάκι Λήμνου που είναι τυποποιημένο με ονομασία προέλευσης και η Λήμνος έχει την αποκλειστικότητα. Εμείς θα μπορούσαμε να βάλουμε άλλη όνομασία σε παρόμοιο τυρί να το πούμε π.χ. τυροβόλι Αγίου Ευστρατίου. Την ονομασία καλαθάκι την διεκδίκησε και η Μυτιλήνη από την Λήμνο αλλά την κέρδισε τελικά η Λήμνος. Εδώ έχουμε συνάδελφο που έχει σπουδάσει τυροκόμος και αυτός φαντάζομαι ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει ένα σύγχρονο οικογενειακό τυροκομείο αλλά αυτό βεβαίως είναι μία ολόκληρη επιχείρηση καθώς έχει μεγάλο κόστος. Χρειάζονται να υπάρχουν τοπικά προϊόντα Αγίου Ευστρατίου καθώς όλοι οι τουρίστες ενδιαφέρονται να αγοράσουν και να τα πάρουν μαζί τους αλλά οι δυνατότητες απο τις 7-8 μονάδες που βρίσκονται στον Αγιο Ευστράτιο είναι μικρές. Τα επιδοτούμενα προγράμματα είναι για κτίρια ή μηχανήματα, αλλά απευθύνονται σε νέους ανθρώπους. Ενας δύο επωφελήθηκαν εδώ, ένας προμηθεύτηκε ένα τρακτέρ, και ένας άλλος έκτισε επαγγελματικό κτίριο. Εγώ δεν επεκτείνοαμαι σε παραγωγή άλλων προιόντων. Ασχολούμαι αποκλειστικά με την κτηνοτροφία και αυτό δεν είναι εύκολο. Οι απαραίτητες ζωοτροφές δεν έχουν σταθερή τιμή και δεν μπορείς να προγραμματίσεις με σιγουριά την οικονομική σου διαχείριση. Οι ζωοτροφές ξεκινάνε από 10 ευρώ και φθάνουν μέχρι 15-16 ευρώ εκτός εάν έχεις μια μεγάλη αποθήκη που να χωράει 20-30 τόνους ώστε να παραγγείλεις τις ζωοτροφές τον Ιούνιο - Ιούλιο που είναι οι μήνες παραγωγής και έχουν χαμηλότερη τιμή και έτσι να περάσεις όλη την χρονιά. Εμείς παίρνουμε τμηματικά ένα τόνο την φορά το κοντέινερ που έχω χωράει 100 μπάλες τριφύλλι και δεν περνάω όλη την χρονιά. Μπορεί να μου χρειαστούν 300-400 μπάλες τις οποίες τις φέρνουνε διάφοροι μεσάζοντες και ανβαίνει το κόστος με μεταφορικά και εργατικά. Εγώ θα συνεχίσω αυτό το επάγγελμα το οποίο είναι και το μόνο που ξέρω. Η συνέντευξη δόθηκε στον Γ.Σ. τον Αύγουστο 2011
Γεννήθηκα το 1925 στον Αη-Στράτη και κοντεύω τα ενενήντα χρόνια. Δεν ξέρω που οφείλεται σε άλλους η μακροβιότητα αλλά εγώ έχω δουλέψει πολύ σκληρά στην ζωή μου και ταλαιπωρήθηκα πολύ. Μέχρι τα εβδομήντα δύο μου χρόνια δούλευα στις επισκευές πλοίων στο Πέραμα αμμοβολές, υδροβολές, βαψίματα. Δεν υπάρχει χειρότερη δουλειά από αυτήν, αλλά τα μεροκάματα ήταν καλά. Κάθε τρεις ώρες υπολογιζόταν σαν ένα μεροκάματο, και εγώ έβγαζα τρία - τέσσερα μεροκάματα την μέρα. Από τον Αη-Στράτη έφυγα σαράντα οκτώ χρονών το 1973. Ήμουνα γέννημα - θρέμμα ψαράς αλλά τότε μας παίρνανε τα ψάρια τσάμπα και δεν τα βγάζαμε πέρα. Ψάρια πιάναμε όσα θέλαμε αλλά ψωμάκι δεν χορταίναμε. Είχα καϊκι δικό μου, 7 μέτρα. Το κατέβασα αρμενίζοντας μόνος μου και το πούλησα. Στον Αη-Στράτη ψάρευα γύρω από το νησί αλλά φθάναμε και μέχρις Αλεξανδρούπολη, Σκύρο, Σαμοθράκη, Χίο, δεν αφήναμε ψαρότοπο. Το καλοκαίρι την εποχή που ήτανε οι εξόριστοι έκανα δύο ταξίδια την μέρα στην Λήμνο και τους κουβάλαγα 1000 κιλά σταφύλια. Η ζωή τότε ήταν πολύ δύσκολη, ήμουνα παντρεμένος με τρία παιδιά και παράλληλα είχαμε λίγα ζώα και μπακτσέ που τον ποτίζαμε με τον «γερανό» για τα καθημερινό φαί της οικογένειας. Στη θάλασσα είδαμε πολλές φορές τον χάρο με τα μάτια μας. Δουλεύαμε τρεις μέσα στο καϊκι εγώ, ο αδελφός μου και ο κουνιάδος του αδελφού μου ο Γιάννης ο Ξεμαντήλωτος. Μετά ο καθένας πήρε τον δρόμο του. Αναγκάστηκα τότε να φύγω και γω γιατί μετά τον σεισμό δεν βρίσκαμε εύκολα και πληρώματα. Τον χειμώνα επειδή δεν είχε λιμάνι τραβάγαμε τα καϊκια έξω στη στεριά. Γενάρη - Φλεβάρη άμα βλέπαμε καλοκαιρία τα ρίχναμε το πρωί και το βράδι έπρεπε να γυρίσουμε νωρίς να βρούμε κόσμο να βοηθήσει να τα τραβήξουμε έξω γιατί τα τραβούσαμε με τα χέρια. Και το πρωί ξανά τα ίδια, με τα φαλάγγια (κατρακύλια), μέ άλειμμα με σχοινιά και με το παλάγγο. Αλλά και το καλοκαίρι άμα βλέπαμε τα σημάδια ότι θα έχει καιρό τα τραβάγαμε έξω. Ο Αη-Στράτης τότε είχε μόνο δυό - τρία καϊκια ακόμη και τα δουλεύανε με κουπιά και δυό πανιά αν ο καιρός ήτανε πρίμος. Με τα κουπιά πηγαίνανε μέχρι την Λήμνο και γυρίζανε. Το πρωί ξεκινούσανε και φθάνανε το βράδι, την νύχτα. Στο δικό μου καϊκι είχα μηχανή. Το πήρα το 1952 όταν απολύθηκα από φαντάρος μετά τον εμφύλιο και παντρεύτηκα. Από τότε που κατάλαβα τον κόσμο πήγαινα στα ψάρια παρόλο που ο πατέρας μου ήταν γεωργός. Στα ψάρια δουλεύαμε με το μερίδιο, δεν πουλιώντουσαν τα ψάρια τότε, και αντί για χρήματα μας δίνανε για μεροκάματο μερίδιο από τα ψάρια. Μετά τα άλλάζαμε με αυγά, τυρί, ό,τι μας δίνανε μόνο για να τραφεί η οικογένεια. Μεροδούλι, μεροφάι. Τα ψάρια πουλιώντουσαν μετά με τον πάγο. Κουβαλάγαμε με το καϊκι πάγο από την Λήμνο για να μπορούν να τα συντηρούν οι μανάβηδες, οι ντόπιοι έμποροι των ψαριών. Άμα είχε φουρτούνα και δεν είχαμε φέρει πάγο τα ψάρια δεν τα αγόραζαν. Εξαρτιώμαστε απόλυτα από τον καιρό. Οι μανάβηδες τα στέλνανε με το πλοίο της γραμμής όποτε αυτό ερχότανε στην Βαρβάκειο αγορά στην Αθήνα. Αρκετά ψάρια βγάζαμε και με την τράτα. Πηγαίναμε με τα καϊκια ρίχναμε το δίχτυ και μετά με τα σχοινιά από την παραλία τραβούσαμε τα δίχτυα έξω, εδώ στην παραλία του χωριού αλλά και στον Αη-Νικόλα, στον Αη-Δημήτρη όπου είχε παραλία. Η τράτα είναι ένα εργαλείο συρόμενο. Πας ανοιχτά και την ρίχνεις και μετά πας έξω στη στεριά και την τραβάς. Στην αρχή τα σχοινιά είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο. Σιγά - σιγά την κλείνεις για να στριμώξεις τα Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç - 5 Ο Δημήτρης Βαρελτζής θυμάται τα παλιά... Τράβηγμα της τράτας στη αμμουδιά. Φωτό: Β. Μανικάκη ψάρια μέσα στον σάκο, την βγάζεις στην άμμο αδειάζεις τα ψάρια και μετά άρχιζε το διάλεγμα. Αλλού τη γόπα αλλού την μαρίδα. Τότε είχε πολλά ψάρια. Τώρα τα έχουνε ρημάξει και λιγοστέψανε πολύ. Εκείνα τα χρόνια πιάναμε και πολλούς αστακούς. Ο αστακός τον χειμώνα αλλάζει νερά. Βγαίνει κοντά στην στεριά σε μια οργιά νερό γιατί στο γυαλό τα νερά είναι ζεστά. Από τις 15 Μαίου αρχινούσανε και φεύγανε για τα βαθειά. Το χειμώνα μέχρις και με τα χέρια μας μπορούσαμε να τους πιάσουμε άμα βγαίνανε τα μουστάκια τους έξω στα βράχια πίσω από την Βέλια. Τότε πιάναμε όσους αστακούς θέλαμε. Δεν τους πιάναμε στα δίχτυα αλλά στα αγγίστρια με τα παραγάδια με δόλωμα μαρίδα. Τους κρατούσαμε ζωντανούς και τους ρίχναμε μέσα στην γούρνα πίσω στον Μπούμπουνα και ρίχναμε μέσα αχινούς και γόπες φαγωμένες για τροφή μέχρι να περάσει το καράβι να τους πάρει. Τότε τους βάζαμε στα τελάρα και ρίχναμε από πάνω ένα βρεγμένο τσουβάλι. Από τότε που πήρα σύνταξη μένω στην Αθήνα και τα καλοκαίρια επιστρέφω στο νησί μου. Η συνέντευξη δόθηκε στον Γ.Σ. τον Αύγουστο 2011
Φωτογραφικά Η μόδα του καλοκαιριού στα νιάτα: πολύχρωμη, χαρούμενη αισιόδοξη όπως πρέπει να είναι. Φρέσκα και καλοκαιρινά! Σύκο για λιάσιμο, μπάμιες, φασολάκια, μελιτζάνες. Ολα τα καλά του μπακτσέ με το μεράκι της καθημερινής συγκομιδής. Στα δίχτυα βοηθάνε όλοι, μικροί και μεγάλοι. Περιμένοντας το Αιολίς. Μετά από μεγάλο αγώνα του καπετάν-λευτέρη, επαναδρομολογήθηκε από τις 2-1-2012 το Αιολίς στην γραμμή Άη-Στράτη - Λήμνο. Το Αιολίς αποτελεί βασικό άξονα της οικονομικής και και κοινωνικής ζωής των κατοίκων του Άη-Στράτη. Ο καπετάνιος και το πλήρωμα όχι μόνο αψηφούν τους δύσκολους καιρούς και ταξιδεύουν τακτικά αλλά εξυπηρετούν και σε κάθε μικρή ή μεγάλη ανάγκη που θα προκύψει.
Στιγμιότυπα Η ομορφιά της μπουκαμβίλιας στολίζει όχι μόνο το σπίτι του νοικοκύρη αλλά και όλο τον δρόμο. Καφεδάκι και μπόλικοι λουκουμάδες με το μέλι για πρωινό. Χρυσοχέρα η κυρία Ζωρζέτα που τους φίλεψε σε όλη την παρέα. Οι ανεμότρατες στον Αη-Στράτη είναι καλοδεχούμενες αρκεί να ψαρεύουν σύμφωνα με τους κανονισμούς, ώστε να υπάρχουν ψάρια για όλους. Το μυστικό της μακροζωίας μας το αποκαλύπτει ο κ. Ρακόπουλος ο οποίος στην ένατη δεκαετία της ζωής του απολαμβάνει ακόμη τη θάλασσα.
8 - Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç Άη Στράτης και σοσιαλιστικός ρεαλισμός Το χρονογράφημα αυτό με τίτλο Νεκρικός διάλογος δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη στις 7 Μαρτίου 1936. Ο K. Βάρναλης είχε εξοριστεί στον Αη Στράτη επί δίμηνο από τον Οκτώβρη ως τα Χριστούγεννα του 1935. Ο Κώστας Βάρναλης είναι ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες λογοτέχνες. Γεννήθηκε στο Πύργο της Βουλγαρίας το 1883 και πέθανε στην Αθήνα το 1974. Αφιέρωσε τη ζωή του στη τέχνη και στους αγώνες για την δημοκρατία. Το 1959 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης του Λένιν. Εδώ δημοσιεύουμε εκτεταμένα αποσπάσματα του. Βδομάδες ολάκερες, αδιάκοπα ο Νοέμβρης δεν έκανε άλλη δουλειά παρά να βρέχει. Μιαν ακάθαρτη βροχή, πότε ψιλή - ψιλή και πότε νεροποντή. Σκοτάδι, λάσπη, κρύο, βρεμένα πόδια, μουσκεμένα κόκαλα, συνάχι και βήχας. Δεν είχαμε πού και πώς να σωθούμε. Τα σπίτια μας τρέχανε νε-ρά. Παντού υγρασία και μούχλα. Είμαστε αιχμάλωτοι του νερού. Αυτή είναι η μοίρα των Ροβινσώνων. Η ευτυχία τους και η δυστυχία τους εξαρτιούνται από τα καπρίτσια του φυσικού περιβάλλοντος. Βρήκαμε καταφύγιο στο καφενείο του Μπαρμπα-Θύμιου με την ταράτσα του απάνου στη θάλασσα. Πίναμε ζεστά, κουβεντιάζαμε βαριεστημένα ή σοφά, διαβάζαμε και περιμέναμε! Τι περιμέναμε; Αμνηστία; Γι αυτήν είχαμε απελπιστεί. Περιμέναμε πότε θ ανοίξει ο ουρανός! Ο Μπαρμπα-Θύμιος πηγαινοερχότανε σέρνοντας αργά τα κουντούρια του απάνω στο σανιδένιο πάτωμα, όπου βροντούσανε όλο παράπονο. Ο δυστυχισμένος πάσχει από ρευματισμούς. Και με αυτόν τον καιρό οι ρευματισμοί του είχανε αρχίσει να πονάνε πολύ. Την πρώτη του Δεκέμβρη, μέρα Κυριακή, η ώρα οχτώ το πρωί (τέτοιες ημερομηνίες και τέτοιες ώρες δεν ξεχνιούνται εύκολα!), καθώς είμαστε στριμωγμένοι στο καφενείο, κάποιος πάτησε ξαφνικά ένα χαρούμενο ξεφωνητό: - Ήλιος! Ο αλαλαγμός «θάλαττα! θάλαττα!» των μυρίων του Ξενοφώντα και «γη! γη!» των θαλασσοπόρων του Κολόμβου, δεν ήτανε περισσότερο θριαμβευτικός ή σπαραχτικός! Όλοι τρέξαμε στα παράθυρα και κολλήσαμε τ αξούριστα μουσούδια μας στα τζάμια. Φως θαμπωτικό, φως ολοκαίνουργιο στρωμένο απάνου στη θάλασσα, στην αμμουδιά, στα σπίτια Πόσες μέρες είχαμε να δούμε αυτό το θάμα! Λέγαμε πως ο γενναίος καραβανάς και τυχοδιώχτης, που καθότανε στο σβέρκο της Ελλάδας, τον είχε εξορίσει τον ήλιο από τον ουρανό μας. Αφού είναι πηγή του φωτός. Και το φως είναι εχθρός της κοινωνικής ευταξίας! Με τέτοιο αγύριστο κεφάλι, δε θα μπορούσε να πάρει κανείς ποτές αμνηστία. Μόλις αντικρίσαμε το φως, οι καρδιές μας ανοίξανε, οι πόρτες ανοίξανε κι όλοι πεταχτήκαμε όξω. Ο Μπαρμπα- Θύμιος έβγαλε κι αράδιασε στην ταράτσα μέσα στον ήλιο τραπεζάκια και καρέκλες. Οι γλώσσες μας λυθήκανε. Τα δεσμά μας λυθήκανε. Δεν είμαστε πια αιχμάλωτοι! Τέτοιες μέρες ολάκερο το νησί σηκώνεται στο ποδάρι. Και βουίζει από κίνηση και ζωή. Οι ψαρόβαρκες ρίχνονται από τα χαράματα στο γιαλό, όταν ακόμα ο νυχτερινός ίσκιος σέρνεται απάνου στην ολόστρωτη άπλα της, που ανατριχιάζει κάθε τόσο με τις αλαφρές ριπές του ανέμου και παίρνει όλους τους τόνους τού γαλάζιου και του ρόδινου. Ορθοί στην πλώρη μ ένα μακρύ καμάκι σαν κοντάρι στο χέρι οι ψαράδες κυνηγάνε τα χταπόδια στο περίγιαλο. Οι πάπιες αφήνουνε το βουρκάρι τους και πέφτουνε κι αυτές στην ήσυχη θάλασσα, κοπαδιαστές, καμαρωμένες σημαιοστολισμένες! Με τον ήλιο που ανηφορίζει, η πρωινή άχνα μαζεύεται στις άκρες του ορίζοντα, όσο να χαθεί ολότελα. Κι όλα αποθεώνονται μέσα στο χρυσό φως: σχήματα, όγκοι, απλωσιές και ψηλώματα` σπίτια, δέντρα, πλαγιές, μύλοι και τάφοι. Τα νερά αστράφτουνε. Τα τζάμια αστράφτουνε. Οι πέτρες κι ο αέρας αστράφτουνε. Ακόμα και τα σωριασμένα στο περιγιάλι σκουπίδια και φύκια, ακόμα και τα ράκη μας αστράφτουνε, σαν κουπόνια της «Εστίας». Στον Ταρσανά, που είναι κι η μοναδική πλατεία του νησιού, ανάμεσα στο καφενείο του Μπαρμπα-Θύμιου και στο λόφο του Μπούμπουνα, τα συρμένα καΐκια, μικρά και μεγάλα, μήνες ακίνητα και ναρκωμένα, ανασταίνονται και βάζουνε τα χρυσά τους. Κάτω από την απάνεμη και προσηλιακή κοιλιά τους οι κότες και τα κοκόρια κοιμούνται χωμένα μέσα στον άμμο με φουσκωμένα τα φτερά, για να στεγνώσουνε. Κι από τα ξάρτια ενός βενζινόπλοιου, που ίσως ποτές του δεν θα ξαναβουτήξει στο νερό, ένα αεροκρεμασμένο σωσίβιο παίρνει σήμερα τη σημασία χαρούμενου συμβόλου. Μα ποιός πρώτα να σωθεί μ αυτό! Όλοι!... Αριστερά, στον καθαυτό κόρφο του νησιού, ανάμεσα στο καφενείο του Μπαρμπα-Θύμιου και τον γκρεμό του Αγίου Αντωνίου (το καφενείο του Μπαρμπα-Θύμιου σ όλην αυτήν τη γεωγραφία παίζει το ρόλο του ισημερινού του Ουενστμίνστερ!) οι τράτες δουλεύουνε. Η αμμουδιά είναι γεμάτη ξυπόλυτους ανθρώπους και ξυπόλυτα παιδιά. Κάσες, πανέρια, δίχτυα, βάρκες, φωνές και πειράγματα. Όλη η αμμουδιά κινιέται, όπως το δάσος της Βιρνάμης του «Μάκβεθ». Οι μόνοι που δεν κινούνται είναι οι τεμπέληδες. Αυτοί είναι οι καλοφαγάδες και οι διανοούμενοι. Κάθονται και περιμένουν με αληθινόν έρωτα τα «ελέη», που θα βγάλει η θάλασσα. Τέτοιες μέρες η φράξια των κολυμπιστών: ο Στρατηγόπουλος, ο Μπόγρης, ο Κατζιλιέρης, ο Φλόκος κι ο υποφαινόμενος, πάμε στη γωνιά του Λένιν κατά τις 11 το πρωί και ριχνόμαστε στη θάλασσα. Εκεί μουσκεύουμε τον επαναστατικό μας δυναμίτη κι ύστερα τον στεγνώνουμε στον ήλιο. Την πρώτη του Δεκέμβρη (πρώτη αλκυονίδα ημέρα) το απόγευμα η ζέστη έχει φουντώσει. Με τα παλτά στο
μπράτσο και με τις πικροδάφνες μας (τα μπαστούνια μας) στο χέρι, κάνουμε με το Στρατηγόπουλο την ηρωική μας έξοδο στον ήλιο. Εγώ περπατώντας κι ο Στρατηγόπουλος πηδώντας. Πηδώντας ακόμα και στην άμμο που βουλιάζει. Γιατί αυτός ο χριστιανός δεν περπατάει ποτές του, μα πηδάει, όπως η αυτοκρατόρισσα Ελισάβετ του Χρηστομάνου «δεν περπατούσε μα πρόβαινε». Ανεβήκαμε τον γκρεμό του Αγίου Αντωνίου που στη ρίζα του σχηματίζεται η «γωνιά του Λένιν» και στην πούντα του από κάτου μέσα στη θάλασσα η «γαϊδουροσπηλιά». Έτσι την ονομάσανε τούτη τη σπηλιά, γιατί, λέει, κάποτες ένας γάιδαρος βόσκοντας άκρη-άκρη στο γκρεμό, γλίστρησε κι έπεσε σ εκείνο το μέρος και πνίγηκε ο ζάβαλης. Πνίγηκε ή σκοτώθηκε, δεν είναι βεβαιωμένο. Κείνα τα χρόνια δεν γινόντανε ιατροδικαστικές εκθέσεις. Ενώ σήμερα χάρη σ αυτές είμαστε βέβαιοι πως ο αρτεργάτης που τον σκοτώσανε από το ξύλο στην αστυνομία, πέθανε «εκ συγκινήσεως»! Όπως κι αν έχει το πράμα, ένας γάϊδαρος έδωσε τ όνομά του σ αυτήν τη σπηλιά, όπως η Έλλη έδωσε το δικό της στον Ελλήσποντο. Ανεβήκαμε ψηλά και ξαπλωθήκαμε σε κάτι πλάκες. Για να βιγλίζουμε το πέλαγο κατά τη Λήμνο, πότε θα φανεί το βαπόρι. Γιατί σήμερα, Κυριακή, περιμέναμε το βαπόρι. Όλες οι χαρές κι όλες οι αγωνίες μαζεμένες. Γύρω μας άχνιζε η νοτισμένη γη. Τα ραδίκια, οι μολόχες αστροβολούσανε γεμάτες δάκρυα. Αντίκρυ μας, σύρριζα στο λόφο του Προφήτη Ηλία, έτρεχε ήσυχα ένα ρυάκι λαγαρό, γιατί η λάσπη του είχε κατασταλάξει στο βυθό. Απάνου στο ρέμα πλήθος ζουζούνια είχανε υψωθεί στον αέρα και τα φτεράκια τους λαμποκοπούσανε. Μια ακρίδα άρχισε να πηδά ανάμεσα στα ξερά αγκάθια. Δύο κοριτσόπουλα που είχανε ξεμακρύνει από τις στράτες προς τη «γωνιά του Λένιν» κοιτόντανε ξαπλωμένα στον άμμο. Τα φουστάνια τους είχανε τραβηχτεί ίσαμε το γόνατο. Κι οι γάμπες, γερές, καλοδεμένες και λέφτερες αστράφτανε κι αυτές όλο νιάτα ανάμεσα στεριάς, ουρανού και πελάου! Τίποτες άλλο. Το γραφείο μας απαγορεύει αυστηρά κάθε «τίποτες». Όλα κι όλα. Η αισθηματική ζωή των συντρόφων, όπως κι όλη τους η ζωή, είναι πειθαρχημένη! Ψηλά από το μετερίζι μας χαιρόμαστε κατάντικρά μας τ ολόφωτο εξαϋλωμένο όραμα του χωριού, κρεμασμένο από το λόφο του, απάνου στη θάλασσα. Αφού έχουμε κόψει το τσιγάρο για λόγους υγείας, φλυαρούμε περί ανέμων και υδάτων. Και περί Τέχνης. Δύο αναστημένοι νεκροί. Όλο αυτό το χωριό το εξαίσιο θέαμα φαίνεται, άμα το κοιτάς σαν ένας εστέτ. Όταν όμως θυμηθείς τα υγρά, τα σκοτεινά, τα φονικά στενοσόκακα, τα γεμάτα από όλες τις ακαθαρσίες όταν θυμηθείς τη φτώχεια και την αθλιότητα της ζωής των ανθρώπων, το πνευματικό τους σκοτάδι, την εγκατάλειψή τους στη μοίρα τους όταν θυμηθείς πως είναι τα θύματα μιας κοινωνικής βίας κι εκμετάλλευσης, που αφού τους πιει το αίμα, τους βουλιάζει όσο βαθύτερα μπορεί στην άγνοια, τότες η ομορφιά του οράματος χάνεται και αναδύεται το πραγματικό «νόημα» του τοπίου. Η ψυχή του. Ένας καλλιτέχνης που δε βλέπει αυτή την ψυχή θα αποδώσει μια ομορφιά όσο θέλει εντυπωσιακή, μα πάντα επιφανειακή, στατική, ψεύτικη. Το έργο του μπορεί να αρέσει, μα ποτές δεν θα κινήσει τη σκέψη μας. Τη ναρκώνει. Κι αν το έργο του είναι ρεαλιστικό, ο ρεαλισμός του θα είναι αφαιρεμένος, άδειος, χωρίς περιεχόμενο.... Η αστική τέχνη, είτε ρομαντική, είτε ρεαλιστική, είτε κλασική, απομονώνει το άτομο (το άτομο που δεν δουλεύει) και το βάζει αντιμέτωπο σ όλη την κοινωνία. Και όταν ο ρεαλισμός είναι κριτικός, περιορίζεται στο να δείξει τα κακά, την αδικία, την απανθρωπιά του καθεστώτος, μα δε δίνει καμία λύση στο πρόβλημα. Ζητάει να διορθώσει όλα τούτα τα στραβά μέσα στα πλαίσια του συστήματος και με την καλή Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç - 9 θέληση ή τη μόρφωση των ατόμων, χωρίς να θίξει τη βάση του συστήματος. Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός κάμνει ήρωά του τον άνθρωπο της δουλειάς, αυτόν, που αγωνίζεται με πίστη και αισιοδοξία μαζί με όλην την κοινωνία για τη δημιουργία του σοσιαλιστικού πολιτισμού. Έτσι ο καλλιτέχνης μεταβάλλεται από ναρκωτής των ψυχών σε «αρχιτέκτονα των ψυχών». Νομίζω πως αυτό το αποτέλεσμα το πετυχαίνουνε πλατύτερα οι τέχνες του λόγου, γιατί διαθέτουν περισσότερο από τις εικαστικές τέχνες το μεγάλο μέσο της δράσης και της περιγραφής.... Για μας όμως, που κάνουμε τέχνη επαναστατική μέσα στα καπιταλιστικά καθεστώτα, αυτό το χρέος είναι κάπως διαφορετικό. Εμείς δεν αγωνιζόμαστε να οικοδομήσουμε το σοσιαλιστικό πολιτισμό, μα να ρίξουμε το αστικό κοινωνικό σύστημα. Συναντιόμαστε όμως με τους Ρώσους σε ένα σημείο. Ότι, όπως κι αυτοί, έτσι και μεις προσπαθούμε να αισθητοποιήσουμε το «αύριο» του κόσμου. Κι αυτό το «αύριο», με το να μην είναι ουτοπία, μα ιστορική αναγκαιότητα, αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή της έμπνευσής μας και τη μεγαλύτερη ζωντάνια και δύναμη της τέχνης μας - εννοώ εκείνων που έχουνε ταλέντο. Ο ήλιος άρχισε να γέρνει. Μια λεπτή ψύχρα άρχισε να μας ζώνει. Το βαπόρι δεν ήρθε. Κατεβήκαμε στο χωριό όπως ήρθαμε. Για να παραδοθούμε στο μεγαλύτερο οχτρό μας, την κρύα νύχτα του Άη-Στράτη. Και τώρα να με συμπαθήσει ο φίλος Στρατηγόπουλος αν δεν αποδίδω τα λόγια του σωστά. Περιττό να διαμαρτυρηθεί. Πώς να τα θυμούμαι καταλεπτώς όλα τα λόγια ενός νεκρού από τον «άλλο κόσμο»! Χειμωνιάτικη μέρα με τρικυμισμένη θάλασσα. Φωτό: Β. Μανικάκη
10 - Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç Αγιοστρατίτ κες συνταγές Κολοκυθόπιτα παραδοσιακή με κόκκινο κολοκύθι (Την συνταγή μας την έδωσε η κα Αγγελική Πανέρα) Υλικά για 7-8 άτομα 2 κιλά κολοκύθι χοντροτριμένο 300 γρ. ζάχαρη 1 κουταλιά της σούπας κοφτή κανέλα Μαστίχα κοπανισμένη στη μύτη του κουταλιού 1/4 του κουταλιού γαρύφαλλο σκόνη. 1 ποτήρι του νερού λάδι 1 κουταλάκι αλάτι Μία πρέζα πιπέρι Θα χρειαστούμε 6 φύλλα ανοιγμένα στο χέρι και με την κλασική συνταγή. Αλεύρι, νερό λίγο λάδι, αλάτι ΕΚΤΕΛΕΣΗ Τρίβουμε το κολοκύθι στον τρίφτη και το αλατίζουμε. Το αφήνουμε έτσι για 6-7 ώρες και κατόπιν το στίβουμε να φύγουν τα υγρά του. Ρίχνουμε στο ταψί το 1/3 από το λάδι και στρώνουμε τα δύο φύλλα αλειμένα μεταξύ τους. Στη συνέχεια ρίχνουμε κολοκύθι ώστε να καλυφθεί όλη η επιφάνεια καθώς και την ανάλογη ζάχαρη στην οποία έχουμε ανακατέψουμε τα μυρωδικά. Συνεχίζουμε έτσι μέχρι να τελειώσουν τα υλικά. Αλείφουμε το τελευταίο φύλλο με το υπόλοιπο λάδι και το χαράζουμε. Ψήνουμε στους 220 βαθμούς για 3/4 περίπου της ώρα. Χαμηλώνουμε την θερμοκρασία στους 180 και ψήνουμε για μία ώρα ακόμη. Παλιότερα οι γιαγιάδες μας την έψηναν στο μαγκάλι πάνω στην πυροστιά σε χοντρό μπακιρένιο ταψί και την τουμπάριζαν με το γυριστάρι (στρογγυλό ξύλο στο μέγεθος ενός μεγάλου ταψιού). (Τις παρακάτω συνταγές μας τις έδωσε η κα Ζωρζέτα) Παραδοσιακή κρεατόπιτα Αυτή συνήθως γινότανε πριν ανοίξει το τριώδιο. Πρώτα ανοίγαν ένα λεπτό φύλλο και βάζαν μέσα ψιλοκομένα κομμάτια κρέας από τριών ειδών ζώα: από γίδα, μοσχάρι και χοιρινό. Τα κρέατα τα είχαν τσιγαρίσει με κρεμύδι. Προσθέτανε επίσης ρύζι μισοβρασμένο και αυτό το μίγμα από ρύζι και κρέας το βάζαν στο φύλλο το στρίβανε σε μπουρεκάκια και το τηγάνιζαν. Χταπόδι καπαμάς Το χταπόδι αφού το σβουρίζανε καλά για να μαλακώσει το κόβανε κομμάτια, το τσιγαρίζανε και το σβήσανε με ένα ποτήρι κρασί. Μετά το βάζανε να βράσει στην κατσαρόλα σε σιγανή φωτιά προσθέτοντας φρέσκια ντομάτα και μπόλικο πιπέρι. Όταν μαλάκωνε το χταπόδι προσθέτανε μέσα και χοντροκομένες πατάτες και τα αφήνανε μέχρι να βράσουν. Πατροπαρόδοτο γεμιστό κατσίκι Οταν σφάζαν το κατσίκι το κόβανε στην μέση και βγάζανε τα μπούτια. Προσπαθούσαν να μην πειράξουν το λαιμό και να μην είναι ανοικτός ώστε να βάλουν και εκεί γέμιση. Αμα ήταν ανοικτός θα τον ράβαν όπως ράβαν και το υπόλοιπο. Πλένανε καλά το κρέας και μετά το περνούσαν με μπόλικο λεμόνι και ρίχναν αλάτι και πιπέρι. Για την γέμιση βράζανε τα συκωτάκια και τα κόβανε μκρές μπουκιές και κατόπιν τα τσιγαρίζαν στην κατσαρόλα με λάδι και κρεμμυδάκι και τα σβήνανε με κρασί. Κατόπιν ρίχνανε και ρύζι αλλά το οποίο βράζανε με πολύ λίγο νερό για να μην σπάσει. Εάν ήθελε 4 ποτήρια νερό του βάζανε 1 ποτήρι. Και το αφήσανε να βράσει σε σιγανή φωτιά. Αφήνοντας το και λίγο άψητο. Μετά γεμίζαν το κατσίκι με ποσότητες ανάλογα το μέγεθος του που μπορεί να έπαιρνε μισό ή και ένα κιλό ρύζι. Εάν θέλαν πιο πλούσια την γέμιση προσθέταν επιπλέον συκωταριές. Επειτα ράβανε το κατσίκι και το βάζανε στο ταψί. Προσθέτανε γύρω γύρω πατάτες και το βάζανε στο φούρνο πρώτα σε δυνατή φωτιά και στην συνέχεια σε σιγανή για να ψηθεί όλο. Οταν το κατσίκι ήταν μικρό και το βάζανε ολόκληρο μέσα σε στρογγυλό ταψί, το λέγανε «κ λούρι» καθώς το σχήμα του μέσα στο ταψί ήταν σαν κουλούρα. Καλή επιτυχία ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΕΣ ΓΚΑΡΣΟΝΙΕΡΕΣ ROOMS TO LET ΜΑΡΙΑ ΜΟΥΣΤΑΚΑ - ΚΕΡΑΜΙΔΗ ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ Τ.Κ. 81500 ΤΗΛ.: 22540 93425 6946 004947 & 6932 522930
Κουκλοθέατρο Στις 16-19 Αυγούστου 2011 πραγματοποιήθηκε φεστιβάλ κουκλοθεάτρου με παραστάσεις και εργαστήρια στον προαύλιο χώρο της Μαρασλείου Σχολής όπου έχει ανεγερθεί ένα καλαίσθητο και λειτουργικό υπαίθριο θέατρο. Οι συντελεστές του φεστιβάλ μας είπαν για τις παραστάσεις τους αλλά και τις εντυπώσεις τους από το νησί μας. Στάθης: Είμαστε προσκεκλημένοι από τον Δήμο Αγίου Ευστρατίου μαζί με άλλους δύο θιάσους για ένα τριήμερο με παραστάσεις κουκλοθέατρου. Η δικιά μου παράσταση είναι ο «Φασουλής». Ο Φασουλής είναι ένας χαρακτήρας της ευρωπαϊκής παράδοσης αλλά εμφανίζεται σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Είναι καρναβαλικής προέλευσης και «ξαδελφάκι» του Καραγκιόζη. Ο Φασουλής προέρχεται από την Δύση ενώ ο Καραγκιόζης από την ανατολή. Ο Φασουλής προέρχεται από τον Pulcinella της Comedia del Arte στην Ιταλία και εμφανίστηκε τόσο σαν ηθοποιός όσο και σαν κούκλα. Στην Ελλάδα ήρθε από την Ιταλία στα τέλη του 19ου αιώνα. Στην συγκεκριμένη παράσταση ο Φασουλής είναι μια γαντόκουκλα δηλαδή μπαίνει στο χέρι σαν γάντι και έτσι έχει πολλές δυνατότητες λεπτών κινήσεων και ακρίβειας. Το θέατρο αυτό δεν ήταν μόνο για παιδιά καθώς δεν υπήρχε διαφοροποίηση στο κοινό ως θεάτρο του δρόμου. Εγώ δουλεύω εδώ και είκοσι χρόνια στο κουκλοθέατρο και ξεκίνησα από πολύ μικρός συνδιάζοντας τα εικαστικά, το θέατρο και την μουσική. Στην Ελλάδα τα τελευταία δέκα χρόνια το κουκλοθέατρο έχει μεγάλη ανάπτυξη. Στα εργαστήρια κουκλοθέατρου έρχονται και παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον και μικρότερες ηλικίες. Παλιότερα ενδιαφερόντουσαν συνήθως άνθρωποι της εκπαίδευσης, δάσκαλοι και νηπιαγωγοί, ενώ τώρα είναι πιο πολύ άνθρωποι της τέχνης, των εικαστικών ή του θεάτρου. Ήρθα στον Αη- Στράτη φέτος για πρώτη φορά και αγάπησα αυτό το μέρος. Είναι από τα πιο ωραία νησιά. Ο Φασουλής ταιριάζει εδώ. Είδα στο πανηγύρι εδώ, ένα ολόκληρο νησί να χωράει σε μία πλατεία, να τρώνε και να χορεύουνε όλοι μαζί. Αυτό είναι μία τελετουργία πολύ κοντά στην τελετουργία του θεάτρου. Το κοινωνικό και τελετουργικό μέρος του θεάτρου είναι πιο κοντά σε τέτοιες μικρές κοινότητες παρά σε μεγαλουπόλεις όπου οι άνθρωποι έχουν μάθει να μην έχουν μεγάλη σχέση με τον διπλανό τους. Αγγελική: Εμείς είμαστε η ομάδα «Φτου ξελεφτερία» και παρουσιάζουμε την παράσταση «Όταν η κόκκινη κλωστή χάθηκε στο μεγάλο δάσος». Είναι μία παράσταση υβριδικού κουκλοθέατρου. Εγώ είμαι κουκλοπαίκτρια και είμαι μέσα και ο Κωνσταντίνος ο συνεργάτης μου είναι απέξω με την κιθάρα και αφηγείται το παραμύθι. Συνδιάζεται η κούκλα με τον ζωντανό ηθοποιό. Δουλεύω οκτώ χρόνια στο κουκλοθέατρο και η παράσταση αυτή είναι μίξη δύο παραμυθιών της «κοκκινοσκουφίτσας» σε μία διασκευή που είναι γνωστή στα παιδιά και έτσι είναι εύκολο να τα κερδίσουμε, και ένα παραμύθι από την Πελοπόννησο που λέγεται «Το κεφάλι γαμπρός». Πρόκειται για ένα αρκετά συμμετοχικό παραμύθι και βάζουμε πολύ το κοινό μέσα στην διαδικασία συμμετοχής. Η βάση μας είναι στην Αθήνα σε ένα θέατρο και όταν ανοίγει ο καιρός αρχίζουμε εξορμήσεις σε όλη την Ελλάδα. Στον Αη-Στράτη ήρθα για πρώτη φορά και ενθουσιάστηκα όταν στο καράβι είδα να κατεβαίνουμε μόνο οκτώ επιβάτες. Σπύρος: Η γυναίκα μου η Δέσποινα είναι Αγιοστρατίτισσα και εγώ έχω στενές σχέσεις με τον τόπο. Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç - 11 Ξεκίνησα με το κουκλοθέατρο πριν 25 χρόνια. Στην αρχή σαν κατασκευαστής κουκλών. Στην πορεία ανέλαβα και το μέρος της εμψύχωσης και τώρα παρουσιάζω ολόκληρη την παράσταση. Συμμετέχουμε στην παράσταση «Τα φτερά του μύθου». Είμαστε μία ομάδα από δύο κουκλοπαίκτες και έναν ηθοποιό. Το έργο είναι πολυπρόσωπο και συνήθως χρησιμοποιούμε κούκλες άμεσης κίνησης αλλά και μαριονέττες. Η κούκλα άμεσης κίνησης δίνει την αίσθηση ότι είναι πολύ ζωντανό το παίξιμο μπροστά στο κοινό. Πέρυσι είχαμε ξανάρθει στον Αγιο Ευστράτιο και είχαμε παίξει την παράσταση «Το όνειρο του μολυβένιου στρατιώτη». Φέτος ανεβάζουμε μία παράσταση που είναι εμπνευσμένη από την Ιρανική ταινία «Τα παιδιά του παραδείσου» την οποία και έχουμε διασκευάσει. Εχει κοινωνικό περιεχόμενο και είναι πολύ κοντά αυτή την στιγμή στις ώρες της κρίσης που περνάμε εμείς οι Ελληνες. Εχουμε έντονη επιθυμία να διαδοθεί το κουκλοθέατρο σε όλη την Ελλάδα. Να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα τον Δήμο που βοήθησε τόσο πολύ στην πραγματοποίηση αυτού του φεστιβάλ κουκλοθεάτρου στον Αη-Στράτη.
12 - Ôá ÍÝá ôïõ Áç - ÓôñÜôç ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2011 Τετάρτη 27-7-2011 Εκδήλωση με παραδοσιακούς χορούς Έβρου και κεντρικής Μακεδονίας από τη χορευτική ομάδα Κορδελιού Ευόσμου Θεσσαλονίκης και Μικρασιατικούς χορούς από τον Σύλλογο Μικρασιατών Ευόσμου Θεσσαλονίκης. Σάββατο 6-8-2011 Γιορτή της Σαρδέλας, με άφθονη σαρδέλα και κρασί με συνοδεία από ορχήστρα που έπαιξε λαϊκά και νησιώτικα τραγούδια. Κυριακή 15-8-2011 Γιορτή της Παναγίας Μουσική βραδιά με ορχήστρα που έπαιξε παραδοσιακά τραγούδια. Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου 16-8-2011: Παράσταση Ο Φασουλής 17-8-2011: Παράσταση Φτου ξελευθερία 18-8-2011: Παράσταση Τα φτερά του μύθου 19-8-2011: Ανοικτό εργαστήρι κουκλοθέατρου για παιδιά. Κυριακή 21-8-2011 Θεατρική παράσταση Το Τάβλι από το Μ.Ε.Α.Σ Λήμνος Ê Ï É Í Ù Í É Ê Á Πένθη: Νικολέτος Δημήτριος (Αυστραλία) Καλμούτη Ζωή Μαργαρώνης Γιάννης Ντάϊμας Δημήτριος Μανικάκη Δέσποινα Βλαστός Σπύρος Ζερβός Νικόλαος (Αυστραλία) Λάππας Ανδρέας Κουφός Νικόλαος Κουφού Δέσποινα Βάφτιση Μουστάκας Παναγιώτης - Μαυρογιάννη Δήμητρα ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ ΠΩΛΕΙΤΑΙ: Οικόπεδο 170 τ.μ. στον Παλιό Οικισμό, θέση Άγιος Βασίλης, με καταπληκτική θέα στη θάλασσα, τιμή συζητήσιμη. Πληροφορίες: Σπύρος Νικολέτος τηλ.: 697-8002990, 210-4413771 Μ Ε Τ Α Φ Ο Ρ Ι Κ Η Γ Ρ Η Γ Ο Ρ Α Κ Η Σ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ - ΜΕΤΑΚΟΜΙΣΕΙΣ - ΑΝΥΨΩΣΕΙΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ Eιδικές τιμές για τα μέλη του Συλλόγου και τους κατοίκους του Αη-Στράτη ΑΝ. ΡΩΜΥΛΙΑΣ 92, ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ ΤΗΛ./FAX: 210 5020153 6936068461 e-mail: info@grigorakis.gr www.grigorakis.gr www.krialis.gr NEL LINES Online Booking & Info ΤΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ΚΡΙΑΛΗ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΚΟΝΤΑ ΣΑΣ! ΕΙΣΗΤΗΡΙΑ ΑΠΟ ΛΑΥΡΙΟ ΓΙΑ ΑΓΙΟ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟ ΚΑΙ ΛΗΜΝΟ ΛΙΜΑΝΙ ΛΑΥΡΙΟΥ ΤΗΛ.: 22920 26040, 69006, 69257