Η Συµπεριφορά του Φράγµατος του Ευήνου. The behaviour of Evinos Dam

Η Συµπεριφορά του Φράγµατος του Ευήνου The behaviour of Evinos Dam ΜΑΛΑΝ ΡΑΚΗ, Β. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Α. ΣΟΥΛΗΣ, Β. Ι. ΑΓΓΕΛΙ ΗΣ, Χ. ρ. Πολιτικός Μηχανικός, ιεύθυνση Υδροληψίας, ΕΥ ΑΠ Α.Ε. Γεωλόγος-Γεωφυσικός, ιεύθυνση Υδροληψίας, ΕΥ ΑΠ Α.Ε. ρ. Πολιτικός Μηχανικός, ιεύθυνση Υδροληψίας, ΕΥ ΑΠ Α.Ε. ρ. Γεωλόγος, Μεταλλειολόγος Μηχανικός, ιεύθυνση Συντονισµού, & Ελέγχου, ΕΥ ΑΠ Α.Ε. ΠΕΡΙΛΗΨΗ : Το φράγµα του Ευήνου είναι χωµάτινο µε αργιλικό πυρήνα και σώµατα στήριξης από αµµοχάλικα ποταµού και λιθορριπή ψαµµιτικού φλύσχη, ύψους 126 m. Η πρώτη πλήρωση του ταµιευτήρα έγινε το 21. Παρουσιάζεται η συµπεριφορά του φράγµατος τα τελευταία έτη και εξετάζεται η απόκριση των πιεσοµέτρων, η εξέλιξη των τάσεων και των παραµορφώσεων που µετρήθηκαν στα όργανα παρακολούθησης. Παρουσιάζεται επίσης η επίδραση των στραγγιστικών έργων στη διακύµανση της στάθµης εντός της µάζας της κατολίσθησης, που εκδηλώθηκε ανάντη της εισόδου του υπερχειλιστή το 1993 κατά τη διάρκεια κατασκευής του φράγµατος. ABSTRACT : Evinos Dam is an earth-fill dam approximately 126m high. It has a clay core and shoulders from river gravel and flysch rockfill. It was impounded for the first time in 21. The behaviour of the dam during the last 8 years is presented. Also the response of the piezometers, the evolution of the stresses and deformations is presented. The effect of the drainage works within the sliding mass of the landslide which took place at the left abutment in 1993 during the construction of the dam, is also presented. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το φράγµα του Ευήνου αποτελεί τµήµα των έργων για την ενίσχυση της υδροδότησης της Αθήνας από το ποταµό Εύηνο. Κατασκευάσθηκε µεταξύ 1992 και 1997 (Φωτογραφία 1). Έχει ύψος 126m, είναι χωµάτινο µε αργιλικό πυρήνα και σώµατα στήριξης από αµµοχάλικα ποταµού και λιθορριπή ψαµµιτικού φλύσχη (Ντουνιάς & Παπαγεωργίου, 21). Στοιχεία για τη µελέτη και τη κατασκευή του φράγµατος δίδονται από τους Marinos et. al. (1995) και Ντουνιά κ. α. (1997). Ο πυρήνας κατασκευάσθηκε από ιλυολιθικό φλύσχη µε ειδική µέθοδο απόληψης (Dounias et. al. 22) και είναι εφοδιασµένος µε πληθώρα οργάνων παρακολούθησης (Σχήµα 1, 2, ιατοµή VI). Η αξιολόγηση των µετρήσεων των οργάνων έγινε από την Ε ΑΦΟΣ ΕΠΕ µέχρι το 23 που ήταν σύµβουλος για το έργο και σε συνεργασία µε την ΕΥ ΑΠ A.E. µέχρι το 25. Από το 23 η ΕΥ ΑΠ έχει παραλάβει και λειτουργεί το φράγµα. Φωτoγραφία. 1. Κατασκευή του φράγµατος Photograph 1. Construction of the dam 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 1

Σχήµα 1. Οριζοντιογραφία περιοχής φράγµατος Ευήνου Figure 1. Map of Evinos Dam Κατά τη 4 η περίοδο κατάκλυσης που διανύουµε (Φεβρουάριος 25 έως σήµερα) συνεχίζονται και αξιολογούνται οι µετρήσεις στα όργανα παρακολούθησης του φράγµατος. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η εξέλιξη των πιέσεων πόρων, των τάσεων, των καθιζήσεων και των παραµορφώσεων που µετρήθηκαν στο φράγµα τα τελευταία χρόνια. Παρουσιάζεται επίσης και η συµπεριφορά των σταθεροποιητικών έργων στη περιοχή της κατολίσθησης που εκδηλώθηκε το 1993, στο αριστερό αντέρεισµα του φράγµατος ανάντη της εισόδου του υπερχειλιστή. Pz: Ηλεκτρικό πιεσόµετρο LC: Κύτταρο πίεσης γαιών HL: Οριζ. Μηκυνσιόµετρο Pzf: Ηλεκτρ. πιεσ.-γεώτρηση LV: Κλισιόµετρο καθιζησίµετρο Σχήµα 2. ιατοµή VI µε τις θέσεις των οργάνων Figure 2. Section VI with instruments location 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 2

2. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΙΕΣΕΩΝ ΠΟΡΩΝ Η πλειονότητα των πιεσόµετρων που έχουν τοποθετηθεί στο φράγµα είναι ηλεκτρικά. 55 53 51 49 47 45 43 41 Pz 11 πυρήνας Pz 19 φίλτρο/κατάντη Pz 1 Ανάντη σώµα στήριξης Pz 17 πυρήνας Στάθµη ταµιευτήρα 19/4/1 2/3/3 17/2/5 18/1/7 18/12/8 Σχήµα 3. Πιέσεις πόρων, Aνάντη στο Πυρήνα και στα Φίλτρα Κατάντη Figure 3. Pore pressures, Upstream, in the core and the filters downstream Στο Σχήµα 3 παρουσιάζονται οι µετρήσεις από τα ηλεκτρικά πιεζόµετρα, Pz 1 που είναι τοποθετηµένο στο ανάντη σώµα στήριξης του φράγµατος, Pz 11 και Pz 17 που είναι τοποθετηµένα στο πυρήνα, Pz 19 που έχει τοποθετηθεί στη ζώνη φίλτρου κατάντη του πυρήνα και η στάθµη του ταµιευτήρα. Η άµεση απόκριση του Pz 1 είναι ένδειξη της µεγάλης υδροπερατότητας της λιθορριπής και των αµµοχάλικων των σωµάτων στήριξης. Η αρχική άνοδος της στάθµης του ταµιευτήρα επηρέασε το Pz 11 που βρίσκεται κοντά στη διεπιφάνεια πυρήνα - ανάντη φίλτρου. Το Pz 17 που είναι τοποθετηµένο στο κέντρο της διατοµής VI παρουσίασε ελάχιστες µεταβολές. Ο µηχανισµός της µεταβολής στις πιέσεις του ύδατος των πόρων του πυρήνα έχει αναπτυχθεί αναλυτικά από τον Ντουνιά (26). Η µικρή απόκριση των πιεσοµέτρων του πυρήνα έχει άµεση σχέση µε τη χαµηλή υδροπερατότητα του υλικού του πυρήνα. Όπως παρατηρείται όµως έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένα δίκτυο ροής για υψηλότερες στάθµες του ταµιευτήρα καθώς, µετά από την υπερχείλιση του 3/26 που κράτησε για τρις µήνες, τα Pz 11 και Pz 17 αρχίζουν να δείχνουν µεγαλύτερη απόκριση στις αλλαγές της στάθµης του ταµιευτήρα. Αυτό είναι επιθυµητό και ως εκ τούτου αποφασίστηκε να διατηρείται η στάθµη σε σχετικά υψηλότερα επίπεδα για µεγαλύτερα χρονικά διαστήµατα του χρόνου. Λόγω των µικρών εισροών τα έτη 27 και 28 αυτό κατέστη εφικτό. Το Pz 19 βρίσκεται σε ελεύθερα στραγγιζόµενο υλικό (ζώνη φίλτρου) όπου δε συγκεντρώνεται νερό και ως εκ τούτου η πιεσοµετρική στάθµη του παραµένει σταθερή µε το χρόνο. 3. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΑΣΕΩΝ Τοποθετήθηκαν στο φράγµα κύτταρα µέτρησης των πιέσεων γαιών σε δύο διατοµές VI και IX, σε δύο επίπεδα (στοιβάδες) και σε οµάδες των 5, ώστε να παρέχουν πληροφορίες για την εντατική κατάσταση της περιοχής του φράγµατος που καλύπτουν. Τα κύτταρα τοποθετήθηκαν έτσι ώστε να µετρούν κατακόρυφες τάσεις, οριζόντιες τάσεις κατά τις δύο διευθύνσεις και δύο τάσεις µε κλίση 45 προς τα ανάντη και κατάντη αντίστοιχα. Ενδεικτικά παρουσιάζονται στο Σχήµα 4 οι µεταβολές των τάσεων για τα κύτταρα γαιών LC1, LC11 και LC31 που βρίσκονται στο ανάντη σώµα στήριξης, στον πυρήνα και στα κατάντη του φράγµατος αντίστοιχα και η µεταβολή της στάθµης του ταµιευτήρα. Όπως παρατηρείται οι µεταβολές είναι µεγαλύτερες για το LC1, στην ανάντη παρειά όπου επιβάλλεται το φορτίο του νερού, µικρότερες για το LC11 και ελάχιστες για το LC31 που βρίσκεται στα κατάντη. Ανάλογη συµπεριφορά παρουσιάζουν και τα υπόλοιπα κύτταρα γαιών. Η αύξηση των τάσεων στα κύτταρα είναι αναµενόµενη και επιθυµητή καθώς παρέχει µεγαλύτερη ασφάλεια έναντι υδραυλικής θραύσης, φαινόµενο κατά το οποίο η πίεση του νερού υπερβαίνει τις ολικές τάσεις και προκαλεί εφελκυστικές τάσεις που πιθανόν να δηµιουργήσουν ανοικτές ρωγµές στο πυρήνα. Πίεση (KPa) 1 8 6 2 LC1 55.58 m Ανάντη άξονα LC11 9.91 m Ανάντη άξονα-πυρήνας LC31 58.45m Κατάντη άξονα στάθµη ταµιευτήρα 5/2/96 1/11/98 28/7/1 23/4/4 18/1/7 14/1/9 Σχήµα 4. Ολικές τάσεις στα κύτταρα LC1,11,31 Figure 4. Total stresses in cells LC1, 11, 31 6 55 45 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 3

LC6-1 12 Πίεση ταµιευτήρα για στάθµη +55m LC1-5 1 8 LC16-2 Πίεση (kpa) LC26-3 όριο πυρήνα φράγµατος p (3/4/22) (για στάθµη ταµιευτ. +487m) p (3/3/26) (+55m) p (13/12/26) (+467m) 6 p (27/8/28) (+481m) LC11-15 LC21-25 σmin (3/4/22) σmin (3/3/26) 2 LC31-35 σmin (13/12/26) σmin (27/8/28) -7-5 -3-1 1 3 5 7 9 11 Απόσταση από άξονα φράγµατος (m) Σχήµα 5. Μέσες και ελάχιστες ολικές τάσεις στο πυρήνα για την άνω στοιβάδα κυττάρων, VI Figure 5. Mean and minimum total stresses in the core for the upper row of cells, VΙ Στα Σχήµατα 5 και 6 παρουσιάζονται οι τιµές των µέσων ολικών τάσεων p=(σ x +σ y +σ z )/3, των ελάχιστων ολικών τάσεων σ min στον πυρήνα και γύρω από αυτόν και η πίεση που ασκεί το νερό του ταµιευτήρα, όταν είναι στη µέγιστη στάθµη +55m, στην άνω και κάτω στοιβάδα κυττάρων αντίστοιχα για τη διατοµή VI. Τα διαγράµµατα των τάσεων παρουσιάζονται για διαφορετικές χρονικές περιόδους κατά τη διάρκεια λειτουργίας του ταµιευτήρα, που αντιστοιχούν σε διαφορετικές τιµές στάθµης του (π.χ. υπερχείλιση +55m στις 3/3/26, χαµηλή στάθµη +467m στις 13/12/26, ενδιάµεση στάθµη +481m στις 27/8/28). Η στάθµη τοποθέτησης για την άνω στοιβάδα κυττάρων είναι στα +465m, ενώ της κάτω στοιβάδας είναι στα +425m. Η µέγιστη τιµή της µέσης ολικής τάσης p και της ελάχιστης ολικής τάσης σ min και στις δύο στοιβάδες αναπτύχθηκε την περίοδο της υπερχείλισης στις 3/3/26, µε στάθµη ταµιευτήρα +55m. Αντίστοιχα µεγάλη µείωση των τάσεων παρατηρείται µε τη πτώση της στάθµης. Οι ολικές τάσεις p και σ min µειώθηκαν χαρακτηριστικά στις 13/12/26 όταν η στάθµη ήταν +467m. Η περαιτέρω αύξηση της στάθµης (+481m, στις 27/8/28) ακολουθείται από αντίστοιχη αύξηση των τάσεων σε όλα τα κύτταρα. LC36-4 1 LC41-45 12 LC46-5 LC56-6 Πίεση ταµιευτήρα για στάθµη +55m όριο πυρήνα φράγµατος 1 LC51-55 p (3/4/22) για στάθ. ταµιευτ. +487m p (3/3/26) (+55m) 8 p (13/12/26) (+467m) 6 p (27/8/28) (+481m) σmin (3/4/22) 2 Πίεση (kpa) σmin (3/3/26) σmin (13/12/26) σmin (27/8/28) -9-7 -5-3 -1 1 3 5 7 9 11 Απόσταση από άξονα φράγµατος (m) Σχήµα 6. Μέσες και ελάχιστες ολικές τάσεις στον πυρήνα για τη κάτω στοιβάδα κυττάρων, VI Figure 6. Mean and minimum total stresses in the core for the lower row of cells, VI 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 4

Στο Σχήµα 5 στην άνω στοιβάδα των κυττάρων παρατηρείται µια µικρή τάση αψίδωσης του πυρήνα. Οι ολικές τάσεις p και σ min είναι σχεδόν όλες µεγαλύτερες από την πίεση που εξασκεί το νερό του ταµιευτήρα. Στη κάτω στοιβάδα των κυττάρων (Σχήµα 6) ενώ οι µέσες ολικές τάσεις p είναι όλες µεγαλύτερες από τη πίεση του ταµιευτήρα οι ελάχιστες τάσεις σ min εντός του πυρήνα είναι µικρότερες ή οριακά µεγαλύτερες από τη πίεση του ταµιευτήρα. Όταν η πίεση του νερού του ταµιευτήρα είναι µεγαλύτερη από την ολική σ min ή σύµφωνα µε άλλους ερευνητές από την ολική p (Ντουνιάς, 24) τότε υπάρχει ενδεχόµενο υδραυλικής θραύσης καθώς αναπτύσσονται εφελκυστικές τάσεις που πιθανόν να δηµιουργήσουν ανοικτές ρωγµές στο πυρήνα. Η πτώση της στάθµης από την υπερχείλιση σε στάθµη +467m στις 13/12/26 οδήγησε σε αντίστοιχη µεγάλη µείωση των ολικών τάσεων. Ανάλογη συµπεριφορά παρατηρείται και στα κύτταρα γαιών στη διατοµή ΙΧ. Περαιτέρω αύξηση της στάθµης προκάλεσε αύξηση των ολικών τάσεων p και σ min, εντός του πυρήνα, που οφείλεται εν µέρει στη πίεση που ασκείται από το νερό του ταµιευτήρα και εν µέρει στην αύξηση των πιέσεων πόρων που οφείλεται στη σταδιακή αποκατάσταση του δικτύου ροής µέσα στο πυρήνα. Ενδεικτικά δίνονται οι τιµές για στάθµη +481m στις 27/8/28 όπου ο πυρήνας είναι πλήρως ασφαλής έναντι υδραυλικής θραύσης. Μικρή αύξηση των τιµών των σ min παρουσιάζουν τα κύτταρα LC51-55, που όµως από την αρχή της λειτουργίας τους οι τιµές των τάσεων κυµαίνονται σε χαµηλά επίπεδα. ιόρθωση των τιµών των ολικών τάσεων για να θεραπευτεί η υποτίµηση των µετρήσεων όπως έχει επισηµανθεί από τους Dounias, G. & Papageorgiou, E. (21), υπολογίζοντας ότι οι πραγµατικές πιέσεις γαιών είναι κατά 1/.82 µεγαλύτερες από τις µετρηθείσες οδηγεί σε ασφαλείς τιµές των ολικών σ min. 4. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΩΝ Οι παραµορφώσεις στο φράγµα µετρώνται µε κατακόρυφα συνδιασµένα αποκλισιόµετρα καθιζήµετρα, LV, γραµµικά µηκινσιόµετρα, LS, και βάθρα ελέγχου επιφανειακών µετακινήσεων, S. Στο Σχήµα 7 παρουσιάζεται η εξέλιξη του µέσου όρου των οριζόντιων και των κατακόρυφων µετακινήσεων των βάθρων της στέψης στη κατάντη περιοχή. Παρατηρείται ότι µετά το πέρας της κατασκευής του φράγµατος οι τιµές των καθιζήσεων αρχίζουν να µειώνονται. Η πλήρωση του ταµιευτήρα έχει σαν επακόλουθο την αύξηση των καθιζήσεων. Το ίδιο συµβαίνει και µε τις αυξοµειώσεις της στάθµης τα επόµενα χρόνια. Οι οριζόντιες µετακινήσεις δείχνουν ότι έχουν σταθεροποιηθεί, ενώ ο ρυθµός των καθιζήσεων έχει µειωθεί σε σχέση µε τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του φράγµατος. Μετακίνηση (m),25,2,15,1,5 οριζόντια µετακίνηση για S68-S72 καθίζηση για S68-S72 στάθµη ταµιευτήρα, 11/3/97 6/12/99 1/9/2 28/5/5 22/2/8 52 48 46 44 42 Σχήµα 7. Μέσος όρος καθιζήσεων στη στέψη Figure 7. Average settlements on the crest 5. ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ 1993 Κατά την κατασκευή του φράγµατος Ευήνου εκδηλώθηκε κατολίσθηση υψηλά στο αριστερό αντέρεισµα του φράγµατος ανάντη της εισόδου του υπερχειλιστή (Σχήµα 8). Η κατολίσθηση ενεργοποιήθηκε λόγω εκσκαφών στο πόδα της και η έρευνα έδειξε ότι η επιφάνεια ολίσθησης βρισκόταν σε βάθος 25m και αφορούσε αργιλικά κολλούβια τα οποία ολίσθαιναν κοντά στην επαφή τους µε τον υποκείµενο ψαµµιτικό φλύσχη. Χαρακτηριστικό ήταν ότι ο υδροφόρος ορίζοντας ήταν πολύ ψηλά σε αντίθεση µε την γειτονική περιοχή του υπερχειλιστή. Αναλυτικά στοιχεία για τη κατολίσθηση και τις αρχές σχεδιασµού των µέτρων σταθεροποίησης που κατασκευάστηκαν, καθώς και τα πρώτα συµπεράσµατα µε κανονική λειτουργία του ταµιευτήρα παρουσιάζονται από τους Ντουνιά & έδε, 26. Τα µέτρα σταθεροποίησης που εκτελέσθηκαν περιλάµβαναν την κατασκευή µικρού αναβαθµού ποδός, τη διευθέτηση της επιφανειακής απορροής, τη κατασκευή αποστραγγιστικής σήραγγας δύο κλάδων συνολικού µήκους 69m που διέρχεται κάτω από τη κατολίσθηση εντός του ψαµµιτικού φλύσχη και 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 5

71 κατακόρυφων φρεάτων στράγγισης µε µέσο µήκος περίπου 35m. Σε όλο το µήκος της σήραγγας διανοίχθηκαν αποστραγγιστικές γεωτρήσεις ακτινικά για να εξασφαλιστεί η γρήγορη στράγγιση της βραχοµάζας. Η στράγγιση της κατολισθαίνουσας µάζας προς το στραγγιζόµενο από τη σήραγγα βραχώδες υπόβαθρο γίνεται δια βαρύτητας διαµέσω των φρεατίων που διαπερνούν την επιφάνεια ολίσθησης. Σχήµα 8. ιάταξη των έργων Figure 8. Layout of works 5.1 Πιεσόµετρα Στα σχήµατα 9 και 1 παρουσιάζονται τα διαγράµµατα µεταβολής της στάθµης του υπογείου νερού που µετρήθηκαν στα εγκατεστηµένα ανοικτά πιεσόµετρα από το 1996 µέχρι σήµερα. Στα διαγράµµατα αυτά καταγράφεται και η µεταβολή της βροχόπτωσης καθώς και η µεταβολή της στάθµης του ταµιευτήρα κατά την περίοδο των µετρήσεων. Τα πιεσόµετρα είναι εγκατεστηµένα σε τέσσερις οµάδες, τις Π13-Π15, Π16- Π18, Π19-Π111 και Π112-Π115. Τα πιεσόµετρα Π13Α, Π16Α, Π19Α και Π112Α τοποθετήθηκαν σε αντικατάσταση των Π13, Π16, Π19 και Π112. Τα πιεσόµετρα κάθε οµάδας είναι τοποθετηµένα σε διάφορα βάθη εντός της κατολίσθησης µε το βαθύτερο να τη διαπερνά και να τοποθετείται εντός του υποβάθρου. Το σύνολο των µετρήσεων από το 1996 έως την ολοκλήρωση των έργων αποστράγγισης, αρχές του 21, έδειχνε εποχιακές διακυµάνσεις της στάθµης οι οποίες ήταν περισσότερο έντονες στα βαθύτερα πιεσόµετρα. Στα Π13 και Π114 το µέγιστο βάθος που φτάνει η βολίδα του σταθµήµετρου είναι σε υψόµετρο +525.78m και +56.4m αντίστοιχα. Όταν δεν εντοπίζεται νερό στα πιεσόµετρα, στα δύο διαγράµµατα παρουσιάζεται αυτή η στάθµη αντίστοιχα. 55 5-96 1-98 8-99 4-1 12-2 8-4 3-6 11-7 Απόλυτο υψόµετρο (m) 53 51 Π13 (21.2m) Π14 (14.m) Π15 (4.25m) Π13Α (2.6m) Βροχόπτωση(mm) Ολοκλήρωση αποστραγγιστικής σήραγγας Ολοκλήρωση κατακόρυφων φρεάτων 3 2 1 49 Στάθµη(m) Σχήµα 9. Μετρήσεις Πιεσοµέτρων Π13-Π15 Figure 9. Measurements at piezometers Π13-Π15 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 6

Μετά την κατασκευή των µέτρων αποστράγγισης επιτεύχθηκε µείωση της στάθµης στα βαθιά πιεσόµετρα τα οποία ανταποκρίνονται γρήγορα στις βροχοπτώσεις αλλά η πίεσή τους αποτονώνεται εξίσου γρήγορα. Η διακύµανση της στάθµης είναι µικρότερη και µετατοπισµένη βαθύτερα σε σχέση µε πριν. Το εύρος της διακύµανσης είναι σχετικά µικρότερο για όλα τα πιεσόµετρα. Τα πιεσόµετρα που είναι τοποθετηµένα σε βάθος έως και 12m εµφανίζουν µικρή διακύµανση µετά την κατασκευή των αποστραγγιστικών έργων. 53 3-96 8-97 12-98 5-9-1 1-3 6-4 1-5 3-7 7-8 Απόλυτο υψόµετρο (m) 52 51 49 48 Π112 (29.8m) Π113 (23.2m) Π114 (17.4m) Π115 (11.4m) Π112Α (26.m) Βροχόπτωση(mm) Στάθµη(m) Ολοκλήρωση αποστραγγιστικής σήραγγας Ολοκλήρωση κατακόρυφων φρεάτων 3 2 1 Σχήµα 1. Μετρήσεις πιεσοµέτρων Π112-Π115 Figure 1. Measurements at piezometers Π112-Π115 Τη περίοδο της υπερχείλισης από Μάρτιο έως Ιούνιο του 26, εποχή µε χαµηλή βροχόπτωση, τα βαθιά πιεσόµετρα Π13Α και Π14 εξακολούθησαν να διατηρούν υψηλή στάθµη έως ότου η στάθµη του ταµιευτήρα έπεσε σε χαµηλότερα επίπεδα. Υψηλές τιµές παρουσίασαν και τα Π112, Π112Α και Π113 µε ταχύτερη αποτόνωση. Η παραµονή της στάθµης του ταµιευτήρα σε τιµές υψηλότερες του +495m για µεγάλα χρονικά διάστηµα έχει επίδραση στην ανάπτυξη των πιέσεων πόρων στη µάζα της κατολίσθησης. Παροχή (lt/sec) και Βροχόπτωση (mm) 7 6 5 4 3 2 1 9/1/21 21/1/22 1/8/24 13/5/26 22/2/28 3/12/29 βροχόπτωση συνολική παροχή στάθµη 6 55 45 35 Σχήµα 11. Συνολικές µετρήσεις των εκροών της σήραγγας της κατολίσθησης Figure 11. Total discharge measurements in the landslide tunnel 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 7

5.2 Μετρήσεις Εκροών Αποστραγγιστικής Σήραγγας Έχουν επίσης διαµορφωθεί διατάξεις για τη µέτρηση της παροχής των δύο κλάδων της σήραγγας και της συνολικής παροχής στη έξοδο της. Στο Σχήµα 11 παρουσιάζονται οι µετρήσεις της συνολικής παροχής της σήραγγας της κατολίσθησης του 1993, η στάθµη του ταµιευτήρα και το ύψος των βροχοπτώσεων. Οι συνολικές παροχές της σήραγγας επηρεάζονται άµεσα και αυξάνουν µε την αύξηση των βροχοπτώσεων. Όµως η παροχή αυξάνεται και όταν η στάθµη του ταµιευτήρα είναι άνω των +49m. Τη περίοδο της υπερχείλισης του ταµιευτήρα από το 3/26 έως τον 6/26 η διάταξη της συνολικής παροχής υπερχείλιζε και οι τιµές αυτής της περιόδου απεικονίζονται επάνω στον άξονα των x. Σύµφωνα µε τους Ντουνιά και έδε (26), αν και οι τιµές των εκροών των σηράγγων είναι µεγαλύτερες από αυτές που είχαν υπολογιστεί στο στάδιο της µελέτης δεν εµπνέουν ωστόσο καµία ανησυχία. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από την παρακολούθηση του φράγµατος του Ευήνου και την αξιολόγηση των µετρήσεων των εγκατεστηµένων οργάνων προκύπτει ότι η συµπεριφορά του είναι φυσιολογική σε σχέση µε την ανάπτυξη των πιέσεων πόρων, των τάσεων και των παραµορφώσεων που µετρήθηκαν τα τελευταία χρόνια λειτουργίας του. Ο γρήγορος ρυθµός µείωσης της στάθµης του ταµιευτήρα άνω των 2m, επηρεάζει άµεσα την ανάπτυξη των πιέσεων των πόρων των µέσων και ελάχιστων ολικών τάσεων και το δίκτυο ροής εντός του πυρήνα καθώς επίσης µπορεί να οδηγήσει σε πιθανότητα έναντι υδραυλικής θραύσης. Αποφασίστηκε η µείωση της στάθµης να γίνεται σταδιακά και να είναι της τάξης των 5 έως 1m. Παρόµοια µέριµνα έχει ληφθεί και για την αποφυγή της γρήγορης αύξησης της στάθµης του ταµιευτήρα κατά τους χειµερινούς µήνες µε την παροχέτευση νερού στο ταµιευτήρα του Μόρνου µέσω της σήραγγας Ευήνου Μόρνου. Τα σταθεροποιητικά έργα της κατολίσθησης του 93 κρίνονται επαρκή κατά τη διάρκεια των πρόσφατων ετών λειτουργίας του ταµιευτήρα. Η διακύµανση της στάθµης δεν προκάλεσε προβλήµατα όσον αφορά την ευστάθεια του αριστερού αντερείσµατος. Η καλή λειτουργία της αποστραγγιστικής σήραγγας και των φρεατίων εξακολουθεί να διασφαλίζει τη σταθεροποίηση της κατολίσθησης. Η συνεχής παρακολούθηση όλων των οργάνων που είναι εγκατεστηµένα στη περιοχή του φράγµατος και της κατολίσθησης κρίνεται επιβεβληµένη για την ασφαλή λειττουργία του έργου. 7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Dounias, G. & Papageorgiou, E. (21), Stresses and Strains in the Evinos dam, Greece,XVth International Conference on Soil Mechanics & Geotechnical Engineering. Instanbul, Vol. 1, pp. 41-44. Dounias, G., Vaughan, P. & Cavounidis, S. (22), Making an impremiable clay core from a flysch mudrock, Geotechnical and Geological Engineering Journal, Vol. 2, No 1, pp 17-4. Marinos, P., Dounias G. and Karavokyris G. (1995), Flysch Geological Features and the Design of Evinos Dam, Greece, Proc. XI European Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Copenhagen, Vol 7, pp. 7.111-7.116. Ντουνιάς, Γ.Θ., Μαρίνος, Π. και Καραβοκύρης, Ι.Γ. (1997). Γεωτεχνικός Σχεδιασµός φράγµατος Ευήνου, Πρακτικά 3 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γεωτεχνικής Μηχανικής, Πάτρα, Τοµ. 1, σελ. 363-37. Ντουνιάς, Γ. & Παπαγεωργίου, Ε. (21). Τα υλικά Κατασκευής του Φράγµατος Αγίου ηµητρίου Ευήνου, Πρακτικά 4 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, Αθήνα, Τοµ. 2, σελ. 529-536. Ντουνιάς, Γ. (24). Τεύχος αξιολόγησης αποτελεσµάτων οργάνων παρακολούθησης φράγµατος Ευήνου, 3 ης περιόδου κατάκλυσης. Ντουνιάς, Γ. & έδε, Β. (26). Σταθεροποίηση µε στραγγιστικές σήραγγες της κατολίσθησης 93 του ταµιευτήρα Ευήνου, Πρακτικά 5 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, Ξάνθη. Ντουνιάς, Γ. (26). Η συµπεριφορά του αργιλικού πυρήνα του φράγµατος Ευήνου, Πρακτικά 5 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, Ξάνθη. 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, 29/9 1/1 21, Βόλος 8