ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ημερομηνία: Δευτέρα, 20 Δεκεμβρίου 2010 Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, στο 2 ο Συνέδριο Κοινωνικής Ασφάλισης του Economist Κυρίες και Κύριοι, Θέλω να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και να ευχηθώ κάθε επιτυχία στο συνέδριό σας. Το ασφαλιστικό κυρίες και κύριοι, στην Ελλάδα αποτελούσε ένα θέμα ταμπού και κάθε φορά όταν άνοιγε, έκλεινε με ένα νόμο που άφηνε ανοιχτό τον πυρήνα του προβλήματος, ενός προβλήματος που τα κύρια χαρακτηριστικά του ήταν ο πολυκερματισμός, οι ανισότητες και η απουσία σχεδίου για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος. Η σημερινή κυβέρνηση τόσο με το πρόγραμμα της προεκλογικά όσο και με τις δεσμεύσεις της αμέσως μετά τις εκλογές, προσδιόρισε ως βασική προτεραιότητα για τη χώρα, την αντιμετώπιση του ασφαλιστικού προβλήματος. Ξεκινήσαμε λοιπόν αυτή τη δύσκολη προσπάθεια εδώ και ένα χρόνο κινούμενοι παράλληλα σε δύο άξονες. Πρώτος άξονας ήταν η νομοθετική πρωτοβουλία που αναλάβαμε και ολοκληρώθηκε με την ψήφιση του ασφαλιστικού νόμου 3863 τον Ιούλιο του 2010. Ο Δεύτερος άξονας περιελάμβανε και περιλαμβάνει δέσμη μέτρων που αρχίσαμε και συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε με στόχο τη διασφάλιση και αξιοποίηση των πόρων των ταμείων. Μπορεί αυτά τα μέτρα όπως η Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση, η ενίσχυση των ελέγχων για την αδήλωτη εργασία και για τις δαπάνες υγείας, να θεωρούνται αυτονόητα, όμως για όσους γνωρίζουν την πραγματικότητα στον τομέα αυτό, παρέμεναν ζητούμενα.
Ας έρθουμε όμως στον ασφαλιστικό νόμο να δούμε τα χαρακτηριστικά του και γιατί εμείς πιστεύουμε ότι η εφαρμογή του δημιουργεί στέρεα βάση για ένα κοινωνικά δίκαιο και βιώσιμο σύστημα. Ο νόμος 3863 του 2010 αποτελεί το νέο ασφαλιστικό χάρτη στον οποίο προβλέπονται μεταξύ άλλων : Ενιαίες προϋποθέσεις ασφάλισης και συνταξιοδότησης για εργαζόμενους του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα. Ενιαίοι κανόνες για τις υποχρεώσεις του Δημοσίου, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε σχέση με τα ταμεία. Ενιαίο Κέντρο Πιστοποίησης και Καθορισμού του ποσοστού αναπηρίας για όλους τους μισθωτούς σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα και για αυτοαπασχολούμενους. Εφαρμογή νέων κανόνων για την ασφάλιση του οικόσιτου προσωπικού, για τους εργάτες στον τομέα της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, για τους περιστασιακά εργαζόμενους. Ενιαίο καθεστώς σε όλα τα ταμεία για τις συντάξεις επιζώντων και για την απασχόληση των συνταξιούχων. Ενιαίοι κανόνες για την αξιοποίηση της περιουσίας των ασφαλιστικών φορέων, κινητής και ακίνητης, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση αλλά και την διασφάλιση της διαφάνειας. Όλα αυτά έχουν τεθεί ή τίθενται σε εφαρμογή από την ψήφιση του νόμου μέχρι και ένα χρόνο μετά, δηλαδή μέχρι το καλοκαίρι του 2011. Όπως καθίσταται φανερό, πρώτη βασική τομή που επέρχεται με το νέο νόμο, είναι η δημιουργία συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης με ενιαίες αρχές, στη θέση ενός πολυκερματισμένου με μεγάλες ανισότητες και δυσλειτουργίες ασφαλιστικού μωσαϊκού που υπήρχε μέχρι σήμερα, ως αποτέλεσμα μίας άναρχης ανάπτυξης των ταμείων και μίας συντεχνιακής αντίληψης που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στη χώρα μας και στον συγκεκριμένο τομέα. Η δεύτερη βασική τομή επέρχεται με τη νέα δομή μέσα από την οποία «χτίζεται» το συνταξιοδοτικό δικαίωμα και το ποσό της σύνταξης.
Με τη νέα δομή διαχωρίζεται πλήρως το προνοιακό μέρος της σύνταξης από την ανταποδοτική σύνταξη. Με τη θεσμοθέτηση της βασικής σύνταξης, δημιουργείται μία κοινή αφετηρία για όλες τις συντάξεις με ένα ποσό που ορίζεται στα 360 ευρώ το μήνα και χρηματοδοτείται από το δημόσιο. Στο ποσό αυτό προστίθεται η αναλογική σύνταξη που είναι το αποτέλεσμα της ασφάλισης και του ύψους των εισφορών που έχουν καταβληθεί σε κάθε ταμείο από τον εργαζόμενο. Με τη δομή αυτή είναι πλήρως οριοθετημένες, σε σχέση με την χρηματοδότηση, οι υποχρεώσεις κράτους, επιχειρήσεων και εργαζόμενων. Παράλληλα δημιουργείται κίνητρο ασφάλισης αφού το ποσό της σύνταξης διαφοροποιείται ανάλογα με κάθε έτος ασφάλισης αλλά και ανάλογα με το ύψος των αποδοχών ή του ασφαλιζόμενου εισοδήματος. Σημαντική είναι η αλλαγή που επέρχεται στον υπολογισμό της σύνταξης από την βάση με την οποία υπολογίζονται οι συντάξιμες αποδοχές. Μέχρι τώρα ο κρίσιμος χρόνος για τον υπολογισμό της σύνταξης, ήταν η καλύτερη πενταετία της τελευταίας δεκαετίας, σε άλλες περιπτώσεις η τελευταία πενταετία, η τελευταία ή η καλύτερη διετία, μέχρι και ο τελευταίος μισθός. Με το νέο καθεστώς η βάση υπολογισμού διευρύνεται από 1/1/2015 και μετά, σταδιακά από την πενταετία σε όλο τον ασφαλιστικό βίο. Μία τέτοια επιλογή θα είχε ιδιαίτερα αρνητικά αποτελέσματα στη διαμόρφωση του τελικού ποσού σύνταξης, εάν δεν είχαμε προβλέψει και αυτό κάνουμε, την αναπροσαρμογή των αποδοχών και την επικαιροποίηση τους, συνυπολογίζοντας τις μεταβολές του δείκτη τιμών καταναλωτή και του δείκτη μεταβολής του εισοδήματος. Άλλα βασικά στοιχεία είναι η θεσμοθέτηση μίνιμουμ ποσού για τους ανασφάλιστους (360 ευρώ) και μίνιμουμ ποσού για τους ασφαλισμένους (495 ευρώ). Με τη νέα αυτή δομή ενισχύεται ο διανεμητικός και αναδιανεμητικός χαρακτήρας της ασφάλισης, με υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα και μικρότερους για όσους έχουν υψηλές αποδοχές. Τρίτη βασική τομή που γίνεται στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα με το νέο νόμο, είναι ο διαχωρισμός των κλάδων υγείας από τους κλάδους σύνταξης και η δημιουργία του ενιαίου οργανισμού παροχών υγείας που θα γίνει με την ψήφιση νέου νόμου στις αρχές του 2011.
Με το νέο αυτό σχήμα το οποίο θα λειτουργήσει από το καλοκαίρι του 2011 στοχεύουμε: Στην ενίσχυση του ρόλου των ταμείων, ώστε να μπορούν να διαπραγματευτούν αποτελεσματικά για την αγορά υπηρεσιών υγείας, επιτυγχάνοντας μείωση της δαπάνης. Στην ενίσχυση της δυνατότητας ελέγχου όλων των δαπανών και της αξιολόγησης των παρεχομένων υπηρεσιών. Στη δημιουργία ενιαίου πλαισίου παροχών για όλους τους πολίτες με ενιαίους κανόνες και δομές. Στην ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη διασφάλιση ισότιμης και άμεσης πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές. Κυρίες και Κύριοι, Πριν ένα χρόνο τα ταμεία βρέθηκαν στα πρόθυρα χρεωκοπίας. Υποχρεωθήκαμε να πάρουμε επώδυνα αλλά αναγκαία μέτρα, όπως αυτό της περικοπής των δώρων στους συνταξιούχους. Ένα μέτρο που θα είχαμε αποφύγει εάν τα άλλα μέτρα που εφαρμόζουμε σήμερα είχαν παρθεί τα προηγούμενα χρόνια. Βρισκόμαστε σήμερα σε μία κατάσταση που θεωρούμε ότι είναι υπό έλεγχο, αλλά γνωρίζουμε ότι έχουμε μπροστά μας μεγάλο έργο. Θέσαμε τις βάσεις ενός βιώσιμου συστήματος, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος για περιορισμό της δαπάνης από τώρα και μέχρι το 2060, από το 24% του ΑΕΠ, στο 15,5% περίπου και να μην ξεπεράσει η αύξηση από το σημερινό 13%, το 2,5% του ΑΕΠ. Οι επικαιροποιημένες αναλογιστικές μελέτες δείχνουν ότι πετυχαίνουμε αυτό το στόχο σε μία Ελλάδα και μία Ευρώπη που γερνάει και η αναλογία εργαζόμενων-συνταξιούχων ανατρέπεται. Το 2010 είναι ο χρόνος που έχουμε τα πρώτα θετικά αποτελέσματα σε σχέση με την πορεία διασφάλισης της οικονομικής ισορροπίας των ταμείων. Αυτά τα θετικά αποτελέσματα προκύπτουν από τη μείωση για πρώτη φορά, τα τελευταία 20 χρόνια, των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης κατά 850 εκατ. ευρώ (ποσοστό 10% περίπου).
Παράλληλα, είχαμε μείωση του λειτουργικού κόστους κατά 15% περίπου. Τα έσοδα από εισφορές παρά το γεγονός ότι είχαμε αύξηση της ανεργίας αυξήθηκαν κατά 2,5% και αυτό οφείλεται κυρίως στην είσπραξη παλαιότερων οφειλών. Για το 2011, ο προϋπολογισμός μας προβλέπει παραπέρα μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης και γενικότερα της δαπάνης για περίθαλψη κατά 1,4 δις ευρώ και αύξηση των εσόδων κατά 1,2 δις ευρώ. Η αύξηση των εσόδων θα επιτευχθεί μέσα από τις αλλαγές για μια αποτελεσματικότερη λειτουργία των ταμείων και της προσπάθειας που καταβάλλουμε με διευκόλυνση των επιχειρήσεων στην εξόφληση παλαιότερων οφειλών. Οι επιχειρήσεις που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας αλλά και όσες δεσμεύονται σε διατήρηση των υφιστάμενων θέσεων, έχουν με βάση τα προγράμματα του ΟΑΕΔ που εφαρμόζονται, σημαντικές ελαφρύνσεις στις ασφαλιστικές εισφορές που φθάνουν σε επιδότηση μέχρι και το 100% των εισφορών αυτών. Με δεδομένο ότι οι ασφαλιστικές εισφορές είναι από τις υψηλότερες που υπάρχουν μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, σχεδιάζουμε τη μείωση τους για τις επιχειρήσεις που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους και εντάσσονται σε ένα νέο λειτουργικό πλαίσιο με το οποίο διασφαλίζεται διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. Οι εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων μπορούν κάτω από τις προϋποθέσεις αυτές να μειωθούν κατά 25% μέχρι το 2013, χωρίς κανένα κίνδυνο για τα οικονομικά των ταμείων. Το ασφαλιστικό, όπως όλοι γνωρίζετε είναι μία δύσκολη εξίσωση με πολλές παραμέτρους και σε βάθος χρόνου πολλούς αγνώστους. Η έξοδος της χώρας από την μεγάλη κρίση, Η επάνοδος στην ανάπτυξη και στην παραγωγή νέου πλούτου, Η συνεχής δίκαιη αναδιανομή του πλούτου και η ενίσχυση της απασχόλησης, Η ανάπτυξη σύγχρονου κοινωνικού κράτους, αποτελούν βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού της χώρας μας, του λαού μας που σήμερα δοκιμάζεται, αλλά πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε όλοι μαζί να βάλουμε τη χώρα σε μία νέα πορεία ελπίδας και προοπτικής.
Μία πορεία που μπορεί να ενισχύσει την προσπάθεια για διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού μας συστήματος.