ΚΥΠΡΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟ ΟΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 ΚΥΠΡΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΞΙΟ ΟΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Το συνταξιοδοτικό σύστηµα στην Κύπρο είναι σχεδόν αποκλειστικά δηµόσιο και ο ρόλος του ιδιωτικού τοµέα περιορισµένος. Το θεσµοθετηµένο βάσει νόµου Γενικό Σύστηµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι υποχρεωτικό για κάθε µισθωτό ή αυτοαπασχολούµενο και αποτελείται από δύο τµήµατα: ένα βασικό τµήµα που αναπληρώνει το 60% του κατώτερου µέρους των αποδοχών και ένα συµπληρωµατικό τµήµα που αναπληρώνει τις αποδοχές πάνω από το ποσοστό αυτό µε συντελεστή υπολογισµού της σύνταξης 1,5%. Το βασικό τµήµα βασίζεται στις ασφαλιστέες αποδοχές από τον Οκτώβριο 1964 ενώ το συµπληρωµατικό τµήµα στις αποδοχές από τον Οκτώβριο Η χρηµατοδότηση του βασικού τµήµατος γίνεται σε διανεµητική βάση και η χρηµατοδότηση του συµπληρωµατικού τµήµατος σε µερικώς κεφαλαιοποιητική βάση. Η χρηµατοδότηση του συνταξιοδοτικού συστήµατος εξασφαλίζεται κατά παράδοση µε τριµερείς εισφορές. Οι εργοδότες πληρώνουν 6,3%, οι ασφαλισµένοι 6,3% και το κράτος 4% των αποδοχών έως ευρώ το µήνα κατά ανώτατο όριο (στοιχεία 2003). Το ποσοστό εισφοράς για τους αυτοαπασχολούµενους ανέρχεται στο 15,6%, εκ του οποίου το κράτος καταβάλλει το 4%. Το Σύστηµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων καλύπτει, πέρα από τις συντάξεις γήρατος, συντάξεις ανικανότητας, χηρείας, ορφανών και αναπηρίας, καθώς και βραχυπρόθεσµες παροχές (ασθένειας, ανεργίας, µητρότητας και επαγγελµατικών βλαβών). Οι βασικές συντάξεις αυξάνουν ανάλογα µε τις αποδοχές, ενώ οι συµπληρωµατικές συντάξεις συνδέονται µε το δείκτη τιµών. Τα άτοµα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ασφάλισης δικαιούνται µια κατώτατη σύνταξη. Το Σύστηµα Κοινωνικής Σύνταξης, που αποτελεί επίσης µέρος του εκ του νόµου προβλεπόµενου συστήµατος συνταξιοδότησης (πρώτος πυλώνας), εγγυάται την παροχή σύνταξης γήρατος σε όλους όσοι έχουν συµπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας τους και δεν δικαιούνται σύνταξη από το Γενικό Σύστηµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων ή από άλλη πηγή και παράλληλα πληρούν τις προϋποθέσεις επιλεξιµότητας όσον αφορά τον τόπο κατοικίας. Η συντάξιµη ηλικία στο Γενικό Σύστηµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι το 65ο έτος. Ωστόσο, η σύνταξη γήρατος µπορεί να καταβληθεί στην ηλικία των 63 ετών, εφόσον ικανοποιούνται ορισµένοι ειδικοί όροι για τις εισφορές. Τα κίνητρα για τη µετάθεση της συνταξιοδότησης συνίστανται στην αύξηση των συνταξιοδοτικών παροχών (ειδικότερα, στην αύξηση κατά 0,5 % για κάθε µήνα µετάθεσης από την ηµεροµηνία στην οποία ο δικαιούχος µπορεί να συνταξιοδοτηθεί έως και την ηλικία των 68 ετών κατά ανώτατο όριο). Η αφυπηρέτηση από την εργασία δεν αποτελεί προϋπόθεση συνταξιοδότησης και η παρεχόµενη σύνταξη δεν µπορεί να µειωθεί λόγω των εργασιακών αποδοχών. Έχει επίσης θεσπιστεί ένα σύστηµα αυτοαπασχόλησης που χορηγεί επιδοτήσεις σε άτοµα ηλικίας άνω των 63 ετών, έτσι ώστε να στηριχτεί η συµµετοχή τους στην οικονοµική δραστηριότητα, εφόσον εργάζονται ως αυτοαπασχολούµενοι. Οι δηµόσιοι υπάλληλοι διαθέτουν συστήµατα υποχρεωτικής συµπληρωµατικής σύνταξης (το Σύστηµα Συντάξεων των Κρατικών Υπαλλήλων ή τα Συστήµατα Συντάξεων των Ηµικρατικών Υπαλλήλων). Η προβλεπόµενη ηλικία συνταξιοδότησης είναι τα 60 αλλά είναι δυνατό κάποιος να συνταξιοδοτηθεί πρόωρα στο 55ο έτος της ηλικίας του χωρίς µείωση των παροχών. Από τον Ιούλιο 2005 το έτος υποχρεωτικής αφυπηρέτησης για τους δηµόσιους υπαλλήλους θα αυξηθεί σταδιακά στο 63ο έτος µέχρι τον Ιούλιο Η συµµετοχή των υπαλλήλων στη χρηµατοδότηση των κρατικών συστηµάτων περιορίζεται σε ένα µέρος του

2 κόστους για τις συντάξεις επιζώντων, το οποίο ανέρχεται στο 2,4% του συνολικού κόστους όλων των συντάξεων. Ένα σηµαντικό τµήµα των ιδιωτικών υπαλλήλων διαθέτει συµπληρωµατική κάλυψη µε τη µορφή εφάπαξ πληρωµών από Ταµεία Προνοίας που δεν συστήνονται βάσει νόµου αλλά µε συλλογικές συµβάσεις. 2 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΣΤΟΧΩΝ 2.1 Τρέχουσα κατάσταση Επάρκεια: Ο κίνδυνος της φτώχειας που απειλεί την ηλικιακή οµάδα άνω των 65 ετών είναι ο υψηλότερος σε σχέση µε όλα τα κράτη µέλη και το 2003 ανήλθε στο 52%. Η φτώχεια πλήττει περισσότερο τα νοικοκυριά ενηλίκων που ζουν µόνοι τους χωρίς µεγάλες διαφορές µεταξύ ανδρών και γυναικών (48% για τους άνδρες και 55% για τις γυναίκες). Η κύρια αιτία για τον ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φτώχειας που απειλεί τους ηλικιωµένους φαίνεται να είναι η κατώτατη σύνταξη σταθερού ύψους και το γεγονός ότι το επίπεδο των συντάξεων κοινωνικών ασφαλίσεων επηρεάζεται ακόµη από τους κανόνες υπολογισµού των παροχών µε βάση το σύστηµα που ίσχυε πριν από τον Οκτώβριο Επιπλέον, η πρόσβαση στα συστήµατα του δεύτερου πυλώνα είναι περιορισµένη και κάθε φορά που ένας υπάλληλος αλλάζει ή χάνει τη θέση του, του καταβάλλονται κατ αποκοπή πληρωµές. Επιπροσθέτως, οι αυτοαπασχολούµενοι καταβάλλουν εισφορές µε βάση τεκµαρτά εισοδήµατα κατά επαγγελµατική κατηγορία, χωρίς να υποχρεώνονται να δηλώνουν το πραγµατικό τους εισόδηµα, όταν αυτό είναι υψηλότερο από το τεκµαρτό της οικείας κατηγορίας. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται χαµηλότερα του αναµενόµενου ποσοστά αναπλήρωσης στο µέλλον. Τα σηµερινά ποσοστά αναπλήρωσης είναι σχετικά χαµηλά. Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς της ISG για το ποσοστό θεωρητικής αναπλήρωσης, το ακαθάριστο ποσοστό αναπλήρωσης του πυλώνα των υποχρεωτικών συντάξεων, στην περίπτωση ενός εργαζοµένου που συνταξιοδοτείται µε µέσες αποδοχές στην ηλικία των 65 ετών µετά από 40 έτη εργασίας, ήταν 46% για το 2005, κάτι που συνεπάγεται καθαρό ποσοστό αναπλήρωσης 52%. Ωστόσο, όσο το σύστηµα αναλογικής ασφάλισης του 1980 πλησιάζει προς την ωρίµανσή του, τόσο τα ποσοστά αναπλήρωσης αναµένεται να αυξηθούν. Οικονοµική βιωσιµότητα. Το ποσοστό απασχόλησης (68,9%) προσεγγίζει το στόχο της Λισσαβώνας και η ανεργία κυµαίνεται σε χαµηλά επίπεδα (5,2% το 2004). Το ποσοστό απασχόλησης των εργαζοµένων ηλικίας ετών ήταν 49,9%, σε συµµόρφωση µε το στόχο της Λισσαβώνας, παρά το µεγάλο χάσµα µεταξύ ανδρών και γυναικών (70,8% για τους άνδρες και 30% για τις γυναίκες). Το 2004 η µέση ηλικία εξόδου του εργατικού δυναµικού από την αγορά εργασίας ήταν τα 62,7 έτη. Υπάρχει ένα συσσωρευµένο αποθεµατικό που ανέρχεται στο 37% του ΑΕγχΠ. Σε συνεργασία µε τους κοινωνικούς εταίρους µελετώνται µια σειρά από µεταρρυθµιστικά µέτρα µε σκοπό τη βελτίωση της δηµοσιονοµικής βιωσιµότητας. Εκσυγχρονισµός: Όσον αφορά την ισότητα των δύο φύλων, παρότι τα περισσότερα συνταξιοδοτικά δικαιώµατα του Γενικού Συστήµατος Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι φαινοµενικά ουδέτερα ως προς τα δύο φύλα, η επιλεξιµότητα για τη χορήγηση σύνταξης χηρείας περιορίζεται στις περιπτώσεις µόνιµης ανικανότητας προς αυτοσυντήρηση. Η ενηµέρωση του κοινού σχετικά µε τα συνταξιοδοτικά δικαιώµατά του έχει όλο και µεγαλύτερη σηµασία. Η διαφάνεια των συνταξιοδοτικών παροχών επιδιώκεται την παρούσα στιγµή µε την εκπόνηση τακτικών, ανά τριετία, αναλογιστικών µελετών που παρουσιάζονται στους κοινωνικούς εταίρους. Τρεις αναλογιστικές µελέτες αφορούν στοιχεία σχετικά µε τα επίπεδα των συνταξιοδοτικών παροχών και των εισφορών.

3 2.2 Προοπτικές, µέτρα µεταρρύθµισης και συζητήσεις σχετικά µε την πολιτική Σύµφωνα µε τις προβλέψεις της Eurostat, ο πληθυσµός της Κύπρου θα αυξηθεί τις προσεχείς δεκαετίες χάρη στο υψηλό προσδόκιµο επιβίωσης και το συνολικό ποσοστό γονιµότητας (γύρω στο 1,8 για την περίοδο , παρά τη µείωσή του στο 1,5 για τα έτη ). Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι παρά τη σχετικά θετική εικόνα της συνολικής δηµογραφικής κατάστασης, η γήρανση του πληθυσµού θα διαδραµατίσει καίριο ρόλο στην Κύπρο τις ερχόµενες δεκαετίες. Αναµένεται ότι ο λόγος εξάρτησης για τους ηλικιωµένους θα υπερδιπλασιαστεί µεταξύ του 2004 και του 2050, από το ιδιαίτερα χαµηλό 17% στο οποίο βρίσκεται τώρα στο 43% (παραµένοντας όµως κατά πολύ χαµηλότερος από τον προβλεπόµενο µέσο όρο της ΕΕ25 ύψους 52% για το 2050). Σύµφωνα µε τους υπολογισµούς της ISG για το ποσοστό θεωρητικής αναπλήρωσης, το ακαθάριστο ποσοστό αναπλήρωσης του πυλώνα των υποχρεωτικών συντάξεων στο βασικό υπόδειγµα είναι 46% (52 % καθαρό) για το 2005, θα αυξηθεί στο 57% (66 % καθαρό) έως το 2030 και στο 57% (70% καθαρό) έως το Ο ρυθµός ανάπτυξης της οικονοµίας της Κύπρου ήταν περίπου 3,7% µεταξύ , όταν το 2003 το δηµοσιονοµικό έλλειµµα σηµείωσε απότοµη αύξηση και ο ρυθµός αύξησης του πραγµατικού ΑΕγχΠ παράλληλη κάµψη. Χάρη στο σηµαντικό αντίκτυπο των µέτρων δηµοσιονοµικής εξυγίανσης, όσον αφορά τόσο τις δαπάνες όσο και τα έσοδα, το έλλειµµα περιορίστηκε στο 4,2% του ΑΕγχΠ το 2004 από 6,3% του ΑΕγχΠ το προηγούµενο έτος. Το έλλειµµα αναµένεται να παρουσιάσει πρόσθετη µείωση χάρη στην επιτυχή κατάληξη των πρόσφατων διαπραγµατεύσεων µε τους κοινωνικούς εταίρους σχετικά µε µια σειρά βασικά µέτρα εξυγίανσης που προγραµµατίζονται και για τη συνεχιζόµενη εφαρµογή άλλων µέτρων που είχαν προγραµµατιστεί για το Σύµφωνα µε τις προβλέψεις της οµάδας εργασίας για τη γήρανση του πληθυσµού (AWG), οι δαπάνες της Κύπρου για τις κρατικές συντάξεις (συµπεριλαµβανοµένων των συντάξεων για τους δηµόσιους υπαλλήλους) αναµένεται να αυξηθούν από 6,9% του ΑΕγχΠ το 2004 σε 19,8% του ΑΕγχΠ το Η προσδοκώµενη αύξηση του ΑΕγχΠ κατά 12,9 ποσοστιαίες µονάδες είναι η µεγαλύτερη µεταξύ των χωρών της ΕΕ25 και περίπου έως το 2040 θα εξαντλήσει το αποθεµατικό. Ένας βασικός λόγος ανησυχίας για το συνταξιοδοτικό σύστηµα της Κύπρου είναι η βιωσιµότητά του εν όψει της γήρανσης του πληθυσµού. Καθώς τα σηµερινά ποσοστά εισφορών δεν φαίνεται να επαρκούν για να διατηρηθεί η δηµοσιονοµική ισορροπία µετά το 2010, θα χρειαστούν πρόσθετες µεταρρυθµίσεις του κυπριακού Συστήµατος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Συζητώνται µέτρα µεταρρυθµίσεων µε τους κοινωνικούς εταίρους, έτσι ώστε να βελτιωθεί η δηµοσιονοµική βιωσιµότητα του Συστήµατος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Στα µέτρα αυτά περιλαµβάνονται η σταδιακή αύξηση των εισφορών κοινωνικών ασφαλίσεων, η αύξηση της ελάχιστης περιόδου ασφάλισης για συνταξιοδότηση στο Σύστηµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η επανεξέταση της µεθόδου αναπροσαρµογής του βασικού µέρους των συντάξεων, καθώς και η επανεξέταση του δικαιώµατος πρόωρης συνταξιοδότησης µεταξύ του 63ου και του 65ου έτους. Επιπλέον, µελετάται η αύξηση των τεκµαρτών εισοδηµάτων για τους αυτοαπασχολούµενους, έτσι ώστε το ασφαλιστέο εισόδηµά τους να αντικατοπτρίζει πιστότερα το πραγµατικό τους εισόδηµα. 3 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Παρά την ουσιαστικά καθολική κάλυψη του συνταξιοδοτικού συστήµατος, πρέπει να καταβληθούν και άλλες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η επάρκειά του, καθώς το ποσοστό φτώχειας των ηλικιωµένων παραµένει υψηλό. Ο κύριος λόγος για τον ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φτώχειας µεταξύ των ηλικιωµένων φαίνεται να είναι το χαµηλό επίπεδο της κατώτατης σύνταξης σταθερού ύψους. Ένας άλλος λόγος έχει να κάνει µε τη µορφή του συστήµατος επαγγελµατικών συντάξεων που χορηγεί κατ' αποκοπή πληρωµές στις

4 περιπτώσεις εργασιακής κινητικότητας, µε αποτέλεσµα, σε περίπτωση αλλεπάλληλων αλλαγών εργασίας, τη µη σώρευση συνταξιοδοτικών δικαιωµάτων. Επιπλέον, τα χαµηλά επίπεδα εισφορών των αυτοαπασχολούµενων είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε χαµηλές συντάξεις. Παρότι η Κύπρος πλησιάζει την παρούσα στιγµή τους ευρωπαϊκούς στόχους για την απασχόληση, η κύρια αιτία ανησυχίας για το σύστηµα συντάξεων είναι η βιωσιµότητά του, καθώς µε βάση τις προβλέψεις και το τρέχον ποσοστό εισφορών το Ταµείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων κρίνεται βιώσιµο µέχρι το 2010 [σύµφωνα µε τις προβλέψεις της AWG οι δαπάνες για τις συντάξεις θα σηµειώσουν σηµαντική αύξηση µόνο µετά το 2025 (από το 10,8% του ΑΕγχΠ στο 19,8% έως το 2050) και το αποθεµατικό αναµένεται να έχει εξαντληθεί έως το 2040 περίπου). Τα έτη 1964 και 1980 έλαβαν χώρα σηµαντικές µεταρρυθµίσεις των συντάξεων στην Κύπρο, µία από τις λίγες χώρες που δεν προχώρησαν προσφάτως σε µεταρρυθµίσεις. Την παρούσα στιγµή η κυπριακή κυβέρνηση έχει υιοθετήσει θετική στάση σχετικά µε το σύστηµα των συντάξεων και έχουν προγραµµατιστεί ενέργειες µε σκοπό να βελτιωθεί η επάρκεια των συντάξεων και η δηµοσιονοµική βιωσιµότητα του συστήµατος. Οι µεταρρυθµίσεις που εξετάζονται αφορούν κυρίως το Γενικό Σύστηµα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και περιλαµβάνουν τη σταδιακή αύξηση των εισφορών κοινωνικών ασφαλίσεων, την αύξηση της ελάχιστης περιόδου ασφάλισης για συνταξιοδότηση και την επανεξέταση της µεθόδου αναπροσαρµογής των συντάξεων.

5 4. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΥ ΕΕ25 Σύνολο Επάρκεια Τρέχουσα κατάσταση Άνδρες Γυναίκες Σύνολο Άνδρες Γυναίκες Ποσοστό ατόµων που αντιµετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας εν εν υπάρχουν υπάρχουν στοιχεία στοιχεία Ανισότητα εισοδήµατος 1 εν υπάρχουν στοιχεία Εισόδηµα των ατόµων ηλικίας 65+ ετών ως ποσοστό του 0,55 0,58 0,54 εισοδήµατος των ατόµων ηλικίας 0-64 ετών 1 Μέσες συντάξεις σε σχέση µε τις µέσες αποδοχές 2 0,42 0,44 0,41 Μακροπρόθεσµες προβολές Ποσοστά θεωρητικής αναπλήρωσης Συνολικό καθαρό ποσοστό αναπλήρωσης Συνολικό ακαθάριστο ποσοστό αναπλήρωσης Ακαθάριστο ποσοστό αναπλήρωσης πρώτου πυλώνα Ακαθάριστο ποσοστό αναπλήρωσης δεύτερου/τρίτου πυλώνα * * * ηµοσιονοµική βιωσιµότητα Τρέχουσα κατάσταση Συνταξιοδοτικές δαπάνες ESSPROS 4, % του ΑΕγχΠ 6,4% 7,0% Απασχόληση (2004) 5 Σύνολο Άνδρες Γυναίκες Σύνολο Άνδρες Γυναίκες Ποσοστό απασχόλησης (25-54) 82,4 92,5 72,8 76,8 85,2 68,5 Ποσοστό απασχόλησης (55-64) 49,9 70,8 30,0 41,0 50,7 31,7 Πραγµατική ηλικία εξόδου από την αγορά εργασίας(2004) 6 62,7 60,7p ηµόσια οικονοµικά (2003) 7 ηµόσιο χρέος, % του ΑΕγχΠ 70,9 63,3 ηµοσιονοµικό αποτέλεσµα, % του ΑΕγχΠ -6,4-2,8 Μακροπρόθεσµες προβολές (EPC 2006) Επίπεδο αύξηση Επίπεδο αύξηση Λόγος εξάρτησης ηλικιωµένων 8 17,5 32,9 43,2 +147% % ηµόσιες δαπάνες για τις συντάξεις, % του ΑΕγχΠ ,6 11,9 12,8 +2,2

6 Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη των κρατικών δαπανών για τις συντάξεις ( ) 10 Συµβολή στην αλλαγή σε ποσοστιαίες µονάδες του ΑΕγχΠ Συµβολή στην αλλαγή σε ποσοστιαίες µονάδες του ΑΕγχΠ ηµογραφική εξάρτηση 10,2 8,6 Απασχόληση -1,2-1,1 Επιλεξιµότητα 1,2-2,1 Επίπεδο παροχών 2,5-2,7 Σύνολο (συµπεριλαµβανοµένου του 12,8 2,2 υπολοίπου) Σηµειώσεις: 1. Πηγή: Συλλογή στοιχείων Eurostat Όριο της φτώχειας: 60% του µέσου ισοδύναµου εισοδήµατος µέτρο ανισότητας: λόγος συµµετοχής στο εισόδηµα S80/S20. Κατά τη µετάβαση προς τα εναρµονισµένα ευρωπαϊκά στοιχεία για το εισόδηµα και τις συνθήκες διαβίωσης των στατιστικών EU SILC, συµφωνήθηκε να χρησιµοποιούνται δείκτες που προέρχονται από εθνικές πηγές σύµφωνα µε µία από κοινού συµφωνηθείσα µεθοδολογία. Ενώ τέτοιοι δείκτες δεν µπορούν να θεωρούνται απολύτως συγκρίσιµοι λόγω της χρήσης διαφορετικών ερευνών ή διαφορετικών ετών αναφοράς για το εισόδηµα, έχει καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για τη διασφάλιση της µέγιστης συγκρισιµότητας. Μπορεί να σηµειωθεί ότι 12 κράτη µέλη χρησιµοποιούν ήδη τις έρευνες EU-SILC (BE, DK, EL, ES, FR, IE, IT, LU, AT, PT, FI, SE SILC 2004, στοιχεία για τα εισοδήµατα το 2003), ενώ άλλα κράτη µέλη βασίζονται σε εθνικές πηγές (στοιχεία για τα εισοδήµατα το 2003), εκτός από τα MT (2000), CZ, DE και SK (2002). 2. Πηγή: Eurostat. Μέσα ατοµικά εισοδήµατα από συντάξεις των συνταξιούχων ηλικίας ετών σε σχέση µε τις µέσες αποδοχές των απασχολούµενων ηλικίας ετών, εξαιρουµένων των άλλων παροχών πέρα των συντάξεων. 3. Πηγή: εθνικοί λογαριασµοί σύµφωνα µε τη µέθοδο που καθορίστηκε από την υποοµάδα για τους δείκτες της επιτροπής κοινωνικής προστασίας. Ποσοστό θεωρητικής αναπλήρωσης ενός άνδρα εργαζόµενου µε διάρκεια σταδιοδροµίας 40 ετών πλήρους απασχόλησης που λαµβάνει µέσες αποδοχές µε εισφορές στα συστήµατα συντάξεων του πρώτου και του δεύτερου πυλώνα, ο οποίος συνταξιοδοτείται στην ηλικία των 65 ετών το Πηγή: ESSPROS, EUROSTAT. Συµπεριλαµβάνει τις δαπάνες από ορισµένα ιδιωτικά συστήµατα κοινωνικής προστασίας. 5. Πηγή: Έρευνα για το ευρωπαϊκό εργατικό δυναµικό, Πηγή: Έρευνα για το ευρωπαϊκό εργατικό δυναµικό, Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γ Οικονοµικών και Χρηµατοδοτικών Υποθέσεων. 8. Πηγή: EUROSTAT (2005), δηµογραφικές προβολές. Αριθµός των ατόµων ηλικίας 65 ετών και άνω ως ποσοστό των ατόµων ηλικίας ετών. 9. Πηγή: Επιτροπή οικονοµικής πολιτικής, ηµόσιες συνταξιοδοτικές δαπάνες (συµπεριλαµβανοµένων των περισσότερων δηµοσιων εισοδηµάτων αναπλήρωσης για άτοµα ηλικίας 55 ετών και άνω, καθώς και των συνταξιοδοτικών δαπανών από το χρηµατοδοτούµενο επίπεδο των υποχρεωτικών συστηµάτων), προ φόρων. 10. Πηγή: Επιτροπή οικονοµικής πολιτικής, ηµόσιες συνταξιοδοτικές δαπάνες (συµπεριλαµβανοµένων των περισσότερων δηµόσιων εισοδηµάτων αναπλήρωσης για άτοµα ηλικίας 55 ετών και άνω, αλλά εξαιρουµένων των συνταξιοδοτικών δαπανών από το χρηµατοδοτούµενο επίπεδο των υποχρεωτικών συστηµάτων), προ φόρων. * αµελητέο ποσοστό