Το Ευρωπαικό Κανονιστικό πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου: Νέα δυναμική στον αυτορρυθμιστικό ρόλο του διεθνούς εμπορίου ή/και νέα ερωτηματικά στην εξέλιξη του εθνικού εμπορικού δικαίου και του εθνικού δικαίου των συμβάσεων? Ευγενία Τζαννίνη Δικηγόρος Ιούνιος 2014
2011: Η Οδηγία 83/2011 του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου. Η εσωτερική ευρωπαική αγορά αποτέλει χώρο χωρίς σύνορα. Σκοπός της νομοθετικής πρωτοβουλίας: Το εμπόριο εξ αποστάσεως καθώς και το εμπόριο εκτός καταστήματος, θα πρέπει να εξασφαλίζουν μία εσωτερική αγορά που επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ α) προστασίας των καταναλωτών και β) ανταγωνιστικότητα μεταξύ των επιχειρήσεων. (αρ. Δεύτερο παρ. 4)
Στόχοι νομοθετικής πρωτοβουλίας. Στόχος: Η ασφάλεια Δικαίου μέσω ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου σχετικά: Α) με την πλήρη εναρμόνιση των εθνικών δικαίων για την ενημέρωση του καταναλωτή. Β) το δικαίωμα υπαναχώρησης απο την σύμβαση αγοραπωλησίας.
2013: ΥΑ Ζ1/2013:ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΉ ΣΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2011/83 ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ. Πεδίο εφαρμογής: Συμβάσεις Νερού, Φυσικού αερίου, Ηλεκτρικής ενέργειας ή τηλεθέρμανσης και από δημοσίου παρόχους όταν παρέχονται σε συμβατική βάση ( αρ, 3.1). Εξαιρέσεις: 1. Κοινωνικές υπηρεσίες (κοινωνική στέγαση, παιδικη μέριμνα,στηριξη ατόμων και οικογενειών που έχουν μονίμως ή προσωρινώς ανάγκη), 2. Υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης ( περιλαμβάνεται και η συνταγογράφηση και η χορήγηση και προμήθεια φαρμάκων και ιατροτεχνολογικών βοηθημάτων είτε παρέχονται μέσω υγειονομικών εγκατααστάσεων ή όχι). 3. Δραστηριότητες τζόγου. 4. Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. 5. Δημιουργία, απόκτηση ή μεταβίβαση δικαιωμάτων επί ακινήτων 6. Κατασκευή νέων κτηρίων 7. Δραστηριότητες του ΠΔ 339/96 «Περί οργανωμένων ταξιδίων». 8. Δραστηριοτητες χρονομεριστικής μίσθωσης της ΚΥΑ Ζ1-130/11 Β 295) 9. Συμβάσεις που καταρτίζονται με δημόσιο τύπο για την προμήθεια τροφίμων, ποτών και άλλων αγαθών που προορίζονται για τρέχουσα κατανάλωση στο πλαίσο του νοικοκυριού και τα οποία παραδίδοναι απο τον προμηθευτή σε συχνή και τακτική βάση στην κατοικία ή τον χώρο εργασίας του καταναλώτη. 10. Υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών. 11. Συμβάσεις μέσω αυτόματων μηχανών πωλήσεως ή εμπορικών καταστημάτων. 12. Συμβάσεις με τηλεπικοινωνιακούς φορείς μέσω δημόσιων τηλεφωνικών θαλάμων.
Διάρθρωση Υπουργικής Απόφασης. Άρθρο 1: Σκοπός. Άρθρο 2: Ορισμοί. Άρθρο 3: Πεδίο εφαρμογής. 3 Α :Πεδίο εφαρμογής. 3Β: Απαιτήσεις ενημέρωσης για συμβάσεις εξ αποστάσεως και συμβάσεις εκτός καταστήματος. 3Γ: Τυπικές απαιτήσεις για συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος. 3Δ: Τυπικές απαιτήσεις για συμβάσεις εξ αποστάσεως. 3 Ε : Δικαίωμα Υπαναχωρήσεως. 3ΣΤ: Παράλειψη σχετικα με το δικαίωμα υπαναχωρήσεως. 3 Η : Αποτελέσματα υπαναχωρήσεως. 3Θ: Υποχρεώσεις προμηθευτή σε περίπτωση υπαναχωρήσεως. 3Ι: Υποχρεώσεις καταναλώτη σε περιπτώσεις υπαναχωρήσεως. 3ΙΑ: Συνέπειες άσκησης δικαιώματος υπαναχωρήσεως σε συνδεδεμένες συμβάσεις. 3ΙΒ: Εξαιρέσεις απο το δικαιωμα υπαναχωρήσεως. 3ΙΓ: Μητρώο προμηθευτών απο απόσταση.
Άρθρο 4: Υποχρεώσεις ενημέρωσης για συμβάσεις άλλες απο τις συναπτόμενες εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος ( αντικ. Αρ. 4 ν. 2251/1994). Αρθρο 5:Αναριθμηση του αρ. 4 Α ν. 2251/94 σε 4θ και προσθήκη άρθρων 4 Α,4Β,4Γ,4Δ,4 Ε, 4ΣΤ, 4Ζ και 4 Η. Άρθρο 6: Δικαστικη και Διοικητική Προσφυγή. Άρθρο 7: Διοικητικές Κυρώσεις - Μέτρα εφαρμογής. Άρθρο 8: Ενημέρωση Αρθρο 9: Πληροφορίες σχετικα με την άσκηση Δικαιώματος Υπαναχωρήσεως. Παραρτήματα.
Άρθρο 3Β: Απαιτήσεις ενημέρωσης για συμβάσεις εξ αποστάσεως και συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος. Οι ακόλουθες πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται από τον προμηθευτή πριν δεσμευθεί ο καταταναλωτής: 1. τα κύρια χαρακτηριστικά των αγαθών. 2. την ταυτότητα του προμηθευτή. 3.την γεωγραφικη διεύθυνση εγκαταστασης του προμηθευτή ( επίσης τηλέφωνο, fax, email. 4.συνολική τιμή ( συμπεριλαμβανομένων ΦΠΑ και τυχόν τελών) ή τον τρόπο με τον οποίο θα υπολογιστεί η τιμή καθώς και όλες τις πρόσθετες επιβαρύνσεις αποστολής ή και παράδοσης οταν αυτές δεν μπορούν ευλόγως να υπολογιστούν εκ των προτέρων. 5. το κόστος χρησιμποιήσεως μέσου επικοινωνίας εξ αποστάσεως για την σύναψη της συμβάσεως. 6.τις διευθετήσεις πληρωμής, παράδοσης, εκτέλεσης 7. το δικαίωμα υπαναχωρήσεως, προυποθέσεις και προθεσμία καθώς και το υπόδειγμα εντύπου αλλά και τις περιστάσεις υπο τις οποίες χάνει αυτό το δικαίωμα. 8.σε περίπτωση υπαναχωρήσεως την δαπάνη επιστροφής των αγαθών. 9.την μή δυνατότητα υπαναχωρήσεως (όπου υπάρχει αυτή). 10. την υπενθύμιση ύπαρξης ευθύνης του πωλητή 11.την ύπαρξη υπηρεσιών υποστήριξης 12.την ύπαρξη σχετικών κωδίκων συμπεριφοράς. 13.την διάρκεια της σύμβασης, αυτόματης παράτασης και λήξης της. 14.την ελάχιστη διάρκεια των υποχρεώσεων του καταναλωτή.
15.τους όρους καταθέσεως χρημάτων καθώς και χρηματοοικονομικών εγγυήσεων. 16. τις δυνατότητες λειτουργίας ψηφιακού περιεχομένου μαζί με τα ισχύοντα τεχνικά μέτρα προστασίας. 17. κάθε τυπική διαλειτουργικότητα ψηφιακού περιεχομένου με υλισμικό και λογισμικό. 18. τη δυνατότητα προσφυγής σε εξωδικαστικό μηχανισμό παραπόνων.
Άρ. 3Γ: Τυπικές απαιτήσεις για συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος. 1.Έγγραφη σύμβαση ή σύμβαση σε σταθερό μέσο, σε απλή και κατανοητή γλώσσα. 2.Αντίγραφο της σύμβασης. 3.Επιβεβαίωση της σύμβασης. Συνέπειες απο την παράλειψη κάποιας τυπικής απαίτησης είναι η ακυρότητα της συμβάσεως. Άρ.3Δ:Τυπικές απαιτήσεις για τις συμβάσεις εξ αποστάσεως. 1.Ολες οι απαραίτητες πληροφορίες θα πρέπει να εμφανίζονται πολύ κοντά προς την επιβεβαίωση που απαιτείται για την υποβολή της παραγγελίας. 2. Οι συνέπειες για τον καταναλωτή της υποβολής της παραγγελίας κυρίως την υποχρέωση πληρωμής. 3.Οι εμπορικές ιστοσελίδες οφείλουν να αναγράφουν σαφώς και ευανάγνωστα κατά την έναρξη υποβολής της παραγγελίας και τα αποδεκτά μέσα πληρωμής. 4.Σε περίπτωση τηλεφωνικής παραγγελίας ο προμηθευτής οφείλει να αποστείλει την προσφορά για υπογραφή και με την διευκρίνηση ότι μόνο απο της υπογραφής της δεσμεύεται ο καταναλωτής. 5. Επι παροχής υπηρεσιών ή νερού ή φυσικού αερίου ή ηλεκτρικής ενέργειας ο προμηθευτής θα πρέπει να απαιτήσει απο τον καταναλώτη να καταθέσει ρητή αίτηση.
Άρθρο 3 Ε :Δικαίωμα υπαναχώρησης. Προθεσμία:Ασκείται εντός 14 ημερολογιακών ημερών τόσο στις εκτός εμπορικού κατααστήματος όσο και στις εξ αποστασεως συμβάσεις χωρίς να αναφέρεται καμμία αιτία υπαναχωρήσεως. Άρθρο 3ΣΤ:Παράλειψη ενημέρωσης σχετικά με το δικαίωμα υπαναχώρησης. 1. Παράταση προθεσμίας για επιπλέον 12 μήνες ( αρα 12 μήνες και 14 ημέρες). 2. Αν ωστόσο ο προμηθευτής εντός του 12μήνου παράσχει τις πληροφορίες σχετικα με το δικαίωμα υπαναχώρησης τότε η προθεσμία εκκινεί απο το χρονικό αυτό σημείο και για 14 ημέρες ημερολογιακές. Άρθρο 3 Η :Αποτελέσματα υπαναχώρησης: 1.Τερματισμός των υποχρεώσεων αμφοτέρων των μερών να εκτελέσουν την εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος σύμβαση, 2. Τερματισμός της υποχρέωσης των μερών να συνάψουν σύμβαση εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος σε περιπτώσεις που υποβλήθηκε προσφορά απο τον καταναλωτή.
Άρθρο 3Θ: Υποχρεώσεις προμηθευτή σε περίπτωση υπαναχώρησης. Επιστροφή κάθε πληρωμής και πρόσθετων παροχών εντός 14 ημερολογιακών ημερών από την ημέρα που ενημερώθηκε για την άσκηση δικαιώματος υπαναχώρησης, χρησιμοποιώντας τα ίδια μέσα πληρωμής της αρχικής συναλλαγής. Αρθρο 3I:Υποχρεώσεις καταναλωτή σε περίπτωση υπαναχώρησης. 1.Επιστροφή των αγαθών εντός 14 ημερών απο την ημέρα γνωστοποίησης στον προσμηθευτή της ασκήσεως του δικαιώματος υπαναχώρησης εκ μέρους του καταναλωτή. 2. Ανάληψη εκ μέρους του καταναλωτή των εξόδων επιστροφής. 3. Ανάληψη ευθύνης σχετικά με την μείωση της αξίας των αγαθών πλέον αυτής που απαιτείται για την διαπίστωση της φύσης και των χαρακτηριστικών τους. Σε περίπτωση μη ενημέρωσης για το δικαιωμα υπαναχωρήσεως εκ μέρους του προμηθευτή, ο καταναλωτής δεν φέρει καμμία ευθύνη για την οποιαδήποτε περαιτέρω μείωση της αξίας των αγαθών.
Άρθρο 3ΙΒ: Εξαιρέσεις απο το δικαίωμα υπαναχωρήσεως. 1, Στις συμβάσεις υπηρεσιών μετά την πλήρη παροχή υπηρεσίων. 2. Στις συμβάσεις προμήθειας αγαθών η τιμή των οποιών εξαρτάται απο διακυμάνσεις της χρηματαγοράς. 3. Στις συμβάσεις προμήθειας αγαθών τις προδιαγραφές των οποίων έχει δώσει ο καταναλωτής 4.Στην προμήθεια αγαθών τα οποία μπορεί να αλλοιωθούν γρήγορα. 5.Στην προμήθεια σφραγισμένων αγαθών μετά την αποσφράγιση τους. 6.Στην προμήθεια αγαθών τα οποία μετά την παράδοση είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα μέ άλλα στοιχεία. 7.Στην προμήθεια οινοπνευματωδών των οποίων η τιμή εξαρτάται απο διακυμάνσεις της αγοράς. 8.Σε περιπτώσεις επισκευών για υπηρεσίες, αγαθά ή ανταλλακτικά που παρασχέθηκαν κατόιν αιτήματος του καταναλώτη πλέον των παραγγελθέντων. 9. Στην προμήθεια σφραγισμένων ηχητικών εγγραφών ή σφραγισμένων εγγραφών βίντεο ή σφραγισμένου λογισμικού που αποσφραγίστηκαν μετά την παράδοση. 10. Στην προμήθεια εφημερίδων. 11.Στις συμβάσεις κατόπιν δημόσιου πλειστηριασμού. 12. Στην παροχή στέγασης πλην για σκοπούς κατοικίας, μεταφοράς αγαθών, υπηρεσιών ενοικίασης αυτοκινήτων, εστίασης ή υπηρεσιών σχετιζομένων με δραστηριότητες αναψυχής. 13. Στην προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου.
Άρθρο 3ΙΓ:Μητρώο προμηθευτών απο απόσταση. Σύσταση ειδικού Μητρώου στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικοτητας. Η εγγραφή στο Μητρώο αποτελεί προυπόθεση για την σύναψη συμβάσεων εξ αποστάσεως και εκτός εμπορικού καταστήματος. Ο Υπουργός δύναται με αιτιολογημένη άρνηση οφειλόμενη σε σπουδαίο λόγο να αρνείται την εγγραφή, να επιβάλλει κυρώσεις, να επιβάλει προσωρινή ή οριστική διαγραφή προμηθευτή από το Μητρώο. Οι λεπτομέρειες λειτουργίας του Μητρώου καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
Ερωτηματικά: Α) Είναι δυνατή η πλήρης εναρμόνιση των εθνικών δικαίων? Β)Στις διεθνείς συναλλαγές, το δικαίωμα υπαναχώρησης με ποιό εθνικό δίκαιο θα ασκηθεί? Ευχαριστώ για την προσοχή σας.