MEMO/11/450. Βρυξέλλες, 23 Ιουνίου 2011

Transcript

1 MEMO/11/450 Βρυξέλλες, 23 Ιουνίου 2011 Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τα δικαιώµατα των καταναλωτών: 10 τρόποι που εξασφαλίζουν στους καταναλωτές περισσότερα δικαιώµατα όταν ψωνίζουν ηλεκτρονικά Καλά νέα για τους καταναλωτές: η νέα νοµοθεσία της ΕΕ θα ενισχύσει τα δικαιώµατά τους και στα 27 κράτη µέλη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σήµερα µε συντριπτική πλειοψηφία (615 ψήφοι υπέρ, 16 κατά και 21 αποχές) την οδηγία για τα δικαιώµατα των καταναλωτών, την οποία είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2008 (IP/08/1474). Η ψηφοφορία του Κοινοβουλίου ακολουθεί τη συµφωνία που συνήψαν τα τρία θεσµικά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συµβούλιο Υπουργών), και αίρει και το τελευταίο εµπόδιο, ώστε να αποτελέσουν οι νέοι κανόνες πραγµατικότητα για τους καταναλωτές. Η Viviane Reding, Επίτροπος ικαιοσύνης της ΕΕ, η οποία έχει ήδη στο ενεργητικό της τη θέσπιση, το 2007 και το 2009, φιλικών προς τους καταναλωτές κανόνων για τη δραστική µείωση των τελών περιαγωγής στην κινητή τηλεφωνία, δήλωσε τα εξής: «Σήµερα είναι µια ωραία ηµέρα για τα 500 εκατοµµύρια ευρωπαίων καταναλωτών. Η έγκριση της νέας οδηγίας της ΕΕ για τα δικαιώµατα των καταναλωτών θα ενισχύσει τα δικαιώµατά τους επιβάλλοντας κυρώσεις στους απατεώνες του διαδικτύου που ξεγελούν τους καταναλωτές κάνοντάς τους να πληρώνουν υπηρεσίες οι οποίες υποτίθεται ότι προσφέρονται δωρεάν, όπως τα ωροσκόπια ή οι συνταγές µαγειρικής. Οι αγοραστές θα πάψουν να πέφτουν στην παγίδα να υποχρεώνονται, παρά τη θέλησή τους, να αγοράζουν ασφάλεια ταξιδιού ή να ενοικιάζουν αυτοκίνητο κατά την αγορά εισιτηρίου στο διαδίκτυο. Και όλοι οι καταναλωτές θα έχουν στη διάθεσή τους προθεσµία 14 ηµερών για να επιστρέψουν, εάν το επιθυµούν, τα εµπορεύµατα που αγόρασαν εξ αποστάσεως µέσω διαδικτύου, ταχυδροµείου ή τηλεφώνου. Θέλω να ευχαριστήσω τον εισηγητή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Andreas Schwab, καθώς και την ουγγρική προεδρία της ΕΕ, για τη θερµή τους υποστήριξη και δράση που κατέστησε δυνατή αυτή τη σηµαντική πολιτική εξέλιξη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα µεριµνήσει για την ταχεία εφαρµογή των νέων κανόνων σε όλα τα κράτη µέλη, ώστε να έχουν οι καταναλωτές ολόκληρης της Ευρώπης µεγαλύτερη εµπιστοσύνη όταν πραγµατοποιούν ηλεκτρονικές ή άλλες αγορές». Στη σηµερινή ψηφοφορία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε πολιτική συµφωνία ανάµεσα στους διαπραγµατευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής. Τον Μάρτιο του 2010, η Επίτροπος ικαιοσύνης κα Reding διευκρίνισε ότι για να υπάρξει συµφωνία σχετικά µε την οδηγία θα πρέπει να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία ανάµεσα στο συµφέρον των καταναλωτών αφενός, οι οποίοι επιδιώκουν την ενίσχυση των δικαιωµάτων τους, και στο συµφέρον των επιχειρηµατιών αφετέρου, οι οποίοι επιθυµούν να επωφελούνται πλήρως από τα πλεονεκτήµατα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ (βλ. SPEECH/10/91).

2 Τα τελευταία στάδια της νοµοθετικής διαδικασίας: - Επίσηµη έγκριση από το Συµβούλιο Υπουργών της ΕΕ του συµφωνηθέντος κειµένου της οδηγίας της ΕΕ για τα δικαιώµατα των καταναλωτών (Σεπτέµβριος). - ηµοσίευση της νέας οδηγίας στην Επίσηµη Εφηµερίδα της ΕΕ (το ερχόµενο φθινόπωρο). - Μεταφορά των νέων κανόνων στη νοµοθεσία των κρατών µελών πριν από τα τέλη του Οι 10 σηµαντικότερες για τους καταναλωτές αλλαγές της νέας οδηγίας είναι οι εξής: 1) Η πρόταση θα εξαλείψει τις κρυφές επιβαρύνσεις και δαπάνες στο διαδίκτυο Οι καταναλωτές θα προστατεύονται από «παγίδες όσον αφορά τις δαπάνες» στο διαδίκτυο. Αυτό συµβαίνει όταν οι απατεώνες προσπαθούν να ξεγελάσουν τους καταναλωτές και να τους υποχρεώσουν να πληρώσουν «δωρεάν» υπηρεσίες, όπως τα ωροσκόπια ή οι συνταγές µαγειρικής. Στο εξής, οι καταναλωτές πρέπει να επιβεβαιώνουν ρητά ότι καταλαβαίνουν ότι η συγκεκριµένη υπηρεσία παρέχεται έναντι πληρωµής. 2) Μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιµές Οι έµποροι πρέπει να αναφέρουν το συνολικό κόστος του προϊόντος ή της υπηρεσίας, καθώς και κάθε άλλη πρόσθετη δαπάνη. Όσοι αγοράζουν ηλεκτρονικά δεν θα υποχρεώνονται να πληρώνουν επιβαρύνσεις ή άλλες δαπάνες, εάν δεν έχουν ενηµερωθεί κατάλληλα πριν κάνουν την παραγγελία. 3) Απαγόρευση προσηµειωµένων τετραγωνιδίων σε δικτυακούς τόπους Στη διάρκεια µιας ηλεκτρονικής αγοράς, παραδείγµατος χάρη της αγοράς αεροπορικού εισιτηρίου, µπορεί να σας προταθούν συµπληρωµατικές επιλογές, όπως η ασφάλεια ταξιδίου ή η ενοικίαση αυτοκινήτου. Αυτές οι συµπληρωµατικές υπηρεσίες µπορεί να προταθούν µε τη µορφή των καλούµενων «προσηµειωµένων τετραγωνιδίων». Επί του παρόντος, οι καταναλωτές αναγκάζονται συχνά να αφαιρέσουν την επιλογή από τα τετραγωνίδια αυτά εάν δεν επιθυµούν τις συµπληρωµατικές υπηρεσίες. Με τη νέα οδηγία, τα προσηµειωµένα τετραγωνίδια θα απαγορευθούν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. 2

3 4) Προθεσµία 14 ηµερών για να αλλάξετε γνώµη σχετικά µε πραγµατοποιηθείσα αγορά Η προθεσµία εντός της οποίας οι καταναλωτές µπορούν να υπαναχωρήσουν από σύµβαση πώλησης παρατείνεται στις 14 ηµερολογιακές ηµέρες (σε σχέση µε τη νόµιµη προθεσµία των επτά ηµερών που προβλέπει σήµερα το δίκαιο της ΕΕ). Αυτό σηµαίνει ότι οι καταναλωτές µπορούν να επιστρέψουν τα εµπορεύµατα, εάν για οποιονδήποτε λόγο αλλάξουν γνώµη. - Αυξηµένη προστασία σε περίπτωση ελλιπούς πληροφόρησης: όταν ο πωλητής δεν έχει ενηµερώσει σαφώς τους καταναλωτές για το δικαίωµά τους να υπαναχωρήσουν, η προθεσµία επιστροφής θα παρατείνεται σε ένα έτος. - Οι καταναλωτές θα προστατεύονται επίσης και θα έχουν το δικαίωµα υπαναχώρησης σε περιπτώσεις προσυνεννοηµένων επισκέψεων, δηλαδή όταν ο πωλητής έχει επικοινωνήσει εκ των προτέρων µε τον καταναλωτή και τον έχει πιέσει να τον δεχθεί στο σπίτι του. Επίσης, δεν χρειάζεται να γίνεται πλέον διάκριση µεταξύ προσυννενοηµένων και µη προσυννενοηµένων επισκέψεων. Με τον τρόπο αυτό θα αποφεύγεται η καταστρατήγηση των κανόνων. - Το δικαίωµα υπαναχώρησης επεκτείνεται στις ηλεκτρονικές δηµοπρασίες, όπως π.χ. το ebay. Ωστόσο, τα εµπορεύµατα που αγοράζονται στις δηµοπρασίες µπορούν να επιστρέφονται µόνον όταν έχουν αγοραστεί από επαγγελµατία πωλητή. - Η προθεσµία υπαναχώρησης θα αρχίζει από τη στιγµή που ο καταναλωτής παραλαµβάνει τα εµπορεύµατα, και όχι από τη στιγµή που συνάπτεται η σύµβαση, όπως συµβαίνει συνήθως. Οι κανόνες αυτοί θα ισχύουν για τις πωλήσεις µέσω διαδικτύου, για τις τηλεφωνικές και ταχυδροµικές παραγγελίες, καθώς και για τις πωλήσεις που πραγµατοποιούνται εκτός καταστήµατος, για παράδειγµα στο σπίτι του καταναλωτή, στον δρόµο, σε επιδείξεις Tupperware ή στη διάρκεια εκδροµής που έχει οργανώσει ο έµπορος. 5) Επέκταση των δικαιωµάτων επιστροφής Ο έµπορος πρέπει να επιστρέψει το τίµηµα του προϊόντος στον καταναλωτή εντός 14 ηµερών από την υπαναχώρηση. Στο ποσό της επιστροφής περιλαµβάνεται και το κόστος παράδοσης. Γενικά, ο έµπορος αναλαµβάνει τον κίνδυνο για κάθε ζηµία κατά τη µεταφορά, µέχρις ότου το εµπόρευµα περιέλθει στην κατοχή του αγοραστή. 6) Θέσπιση τυποποιηµένου πανευρωπαϊκού εντύπου υπαναχώρησης Οι καταναλωτές θα λαµβάνουν ένα τυποποιηµένο έντυπο υπαναχώρησης, το οποίο θα µπορούν (χωρίς να είναι υποχρεωµένοι) να χρησιµοποιήσουν εάν αλλάξουν γνώµη και θελήσουν να υπαναχωρήσουν από σύµβαση που συνάφθηκε εξ αποστάσεως ή κατόπιν επίσκεψης κατ οίκον. Το έντυπο αυτό θα διευκολύνει και θα επισπεύσει τη διαδικασία υπαναχώρησης για τις συµβάσεις που έχουν συναφθεί οπουδήποτε εντός της ΕΕ. 3

4 7) Κατάργηση επιπρόσθετων τελών για τη χρήση πιστωτικών καρτών και τηλεφωνικών γραµµών εξυπηρέτησης Οι έµποροι δεν θα µπορούν πλέον να επιβαρύνουν τους καταναλωτές για τις πληρωµές µε πιστωτική κάρτα (ή άλλο µέσο πληρωµής) πάνω από το κόστος που όντως συνεπάγεται γι αυτούς η χρήση αυτών των µέσων πληρωµής. Οι έµποροι που λειτουργούν µε τηλεφωνικές γραµµές εξυπηρέτησης που επιτρέπουν στον καταναλωτή να επικοινωνήσει µαζί τους σχετικά µε τη σύµβαση δεν θα µπορούν πλέον να χρεώνουν αυτές τις τηλεφωνικές κλήσεις περισσότερο από τη βασική τιµή του τηλεφωνικού τιµολογίου. 8) Σαφέστερες πληροφορίες σχετικά µε το πρόσωπο που καταβάλλει το κόστος επιστροφής των εµπορευµάτων Εάν ο έµπορος επιθυµεί να αναλάβει ο καταναλωτής -ο οποίος έχει αλλάξει γνώµητο κόστος των επιστρεφόµενων εµπορευµάτων, πρέπει να τον ενηµερώσει σαφώς για το θέµα αυτό εκ των προτέρων. ιαφορετικά, θα πρέπει να πληρώσει ο ίδιος τα έξοδα επιστροφής. Πριν από την πραγµατοποίηση της αγοράς, ο έµπορος πρέπει να δίνει τουλάχιστον µια εκτίµηση του µέγιστου κόστους επιστροφής των εµπορευµάτων µεγάλων διαστάσεων που αγοράζονται µέσω διαδικτύου ή δι' αλληλογραφίας, όπως π.χ. καναπέδες, ώστε να µπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει πωλητή έχοντας επίγνωση της κατάστασης. 9) Καλύτερη προστασία των καταναλωτών όσον αφορά τα ψηφιακά προϊόντα Οι πληροφορίες σχετικά µε το ψηφιακό περιεχόµενο θα πρέπει επίσης να είναι πιο σαφείς και να περιέχουν στοιχεία σχετικά µε τη συµβατότητα του περιεχοµένου µε το υλικό και το λογισµικό, καθώς και σχετικά µε την εφαρµογή όλων των τεχνικών µέτρων προστασίας, όπως για παράδειγµα ο περιορισµός του δικαιώµατος των καταναλωτών να παράγουν αντίγραφα του περιεχοµένου. Οι καταναλωτές θα έχουν το δικαίωµα να υπαναχωρήσουν από αγορές ψηφιακού περιεχοµένου, όπως η τηλεφόρτωση µουσικής ή βίντεο, αλλά µόνο µέχρι τη στιγµή έναρξης της διαδικασίας τηλεφόρτωσης. 4

5 10) Κοινοί κανόνες που θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις να εµπορεύονται σε ολόκληρη την Ευρώπη Οι κανόνες αυτοί περιλαµβάνουν: - Ενιαίο σύνολο βασικών κανόνων για τις εξ αποστάσεως συµβάσεις (αγορές µέσω τηλεφώνου, ταχυδροµείου ή διαδικτύου) και τις συµβάσεις εκτός καταστήµατος (πωλήσεις έξω από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, όπως, π.χ. στον δρόµο ή κατ'οίκον) εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δηµιουργούν όρους ισότιµου ανταγωνισµού και µειώνουν το κόστος συναλλαγής για τους διασυνοριακούς επαγγελµατίες, κυρίως για τις αγορές µέσω διαδικτύου. - Τυποποιηµένα έντυπα τα οποία θα διευκολύνουν τις συναλλαγές των επιχειρήσεων: θα διαθέτουν ένα έντυπο που θα τηρεί τις απαιτήσεις ενηµέρωσης σχετικά µε το δικαίωµα υπαναχώρησης, - Ειδικοί κανόνες θα εφαρµόζονται στις µικρές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελµατίες, όπως οι υδραυλικοί. εν θα ισχύει δικαίωµα υπαναχώρησης για επείγουσες επισκευές και εργασίες συντήρησης. Επίσης, τα κράτη µέλη µπορούν να αποφασίσουν να απαλλάξουν από ορισµένες απαιτήσεις πληροφόρησης τους επαγγελµατίες τους οποίους οι καταναλωτές καλούν στο σπίτι τους για να πραγµατοποιήσουν εργασίες επισκευής και συντήρησης αξίας µικρότερης των 200 ευρώ. 5