Founding Research Journal

Σχετικά έγγραφα
اثر تقویتکنندهی نانولولههای کربنی بر خواص آلیاژ آلومینیم روش ریختهگری نیمهجامد

تصاویر استریوگرافی.

محاسبه ی برآیند بردارها به روش تحلیلی

Founding Research Journal

رسوب سختی آلیاژهای آلومینیوم: تاريخچه : فرآیند رسوب سختی )پیرسختی( در سال 6091 بوسیله آلمانی کشف گردید.

آزمایش 8: تقویت کننده عملیاتی 2

روش محاسبه ی توان منابع جریان و منابع ولتاژ

مشخصه های نابجایی ها چگالی نابجایی: مجموع طول نابجاییها در واحد حجم و یا تعداد نابجایی هایی که یک واحد از سطح مقطع دلخواه را قطع می کنند.

آزمایش 1: پاسخ فرکانسی تقویتکننده امیتر مشترك

جلسه 11 3 ١ حضور و غیاب ٣ یادآوری مطالب درس جلسات گذشته مرتبط با موضوع درس این جلسه موضوع: طبیعت و ساختمان فلزات

مکانيک جامدات ارائه و تحليل روش مناسب جهت افزایش استحکام اتصاالت چسبي در حالت حجم چسب یکسان

ثابت. Clausius - Clapeyran 1

ﯽﺳﻮﻃ ﺮﯿﺼﻧ ﻪﺟاﻮﺧ ﯽﺘﻌﻨﺻ هﺎﮕﺸﻧاد

تاثیر پوشش سیلیکون کاربید بر رفتار مقاومت به اکسیداسیون کامپوزیت کربن-کربن و گرافیت

ماهنامه علمی پژوهشی مهندسی مکانیک مدرس. mme.modares.ac.ir بررسی اثر تغییر شکل پالستیک شدید به وسیله فرآیند پرس در کانالهای زاویهدار همسان

هدف از این آزمایش آشنایی با رفتار فرکانسی مدارهاي مرتبه اول نحوه تأثیر مقادیر عناصر در این رفتار مشاهده پاسخ دامنه

بخش غیرآهنی. هدف: ارتقاي خواص ابرکشسانی آلياژ Ni Ti مقدمه

Spacecraft thermal control handbook. Space mission analysis and design. Cubesat, Thermal control system

ارزیابی پاسخ لرزهای درههای آبرفتی نیمسینوسی با توجه به خصوصیات مصالح آبرفتی

مطالعه تجربی رفتار خزشی کامپوزیت Al2024/SiC تولید شده به روش اتصال نورد تجمعی

تا 33 صفحه 1394 زمستان 2 شماره 47 دوره Vol. 47, No. 2, Winter 2015, pp (Mechanical Engineering) (ASJR-ME)

آزمون مقایسه میانگین های دو جامعه )نمونه های بزرگ(

شده و دستیابی به شرایط بهینه پایداری

تمرین اول درس کامپایلر

مطالعه ریزساختاری و خواص مکانیکی در حین فرایند جوشکاری اصطکاکی اختالطی در فوالد فریتی کم کربن

مقایسه خواص ریزساختاری و مکانیکی اتصاالت نفوذی آلیاژهای آلومینیوم به آلیاژ

بررسي پارامترهای موثر بر روش اکستروژن در کانالهای هم مقطع زاویهدار و انتخاب سطح بهينه با استفاده از روش طراحي آزمایش تاگوچي برای ماده تيتانيوم

بخش 3: تحلیل کمی و کیفی دادههای XRD نویسندگان: علی انصاری فرزاد حسینی نسب مقدمه:

متالورژی جوشکاری.

بررسی تاثیر نورد سرد و آنیل بر ریزس اختار و خواص مکانیکی فوالد ماراجینگ

برای ارجاع به این مقاله از عبارت زیر استفاده کنید: Please cite this article using:

بررسی تا ثیر عملیات حرارتی بر سختی و مقاومت خوردگی پوشش نانوکامپوزیتی الکترولس نیکل فسفر نانوالماس اعمال شده بر روي زیرلایه فولادي

بهینه سازی ترکیب نانوساختار کربنی به عنوان زیر الیه در رشد الکتروکاتالیست های کبالت

بسمه تعالی «تمرین شماره یک»

مفاهیم ولتاژ افت ولتاژ و اختالف پتانسیل

تحلیل فرسایش ابزار در ماشینکاري فولاد

اثر تبرید حین فرایند اصطکاکی اغتشاشی) FSP ( بر ریزساختار و خواص مکانیکی آلومینیوم آلیاژی 7075

مهندسی ساخت و تولید ایران

Research Paper Study on A-TIG Welding of D2 Tool Steel Alloy with SiO 2

1 هرامش ناریا یهاگشیامزآ شناد

بسم اهلل الرحمن الرحیم آزمایشگاه فیزیک )2( shimiomd

اثرولتاژ اعمالی بر پوشش ایجاد شده به روش اکسیداسیون

بررسی اثر تغییر شکل پالستیک شدید بر ریزساختار خواص مکانیکی و هدایت الکتریکی آلیاژ آلومینیوم 7075

چکیده مقدمه ایکس مدوله یا الاستیک افزایش نفوذ پذیری گرمای ویژه 4 نانومتری شدهاند پتانسیل عظیم خود را برای استفاده از

فصل چهارم : مولتی ویبراتورهای ترانزیستوری مقدمه: فیدبک مثبت

چکیده مقدمه کلید واژه ها:

Effect of homogenization treatment on microstructural evolution of dissimilar TLP joints for FSX-414/MBF-80/IN-738 system

بدست میآيد وصل شدهاست. سیمپیچ ثانويه با N 2 دور تا زمانی که کلید

بررسی خرابی در سازه ها با استفاده از نمودارهاي تابع پاسخ فرکانس مجتبی خمسه

مطالعه تجربی بر انجماد سریع با استفاده از تکنیک جدید فراصوت

مقایسه دو مدل برای پیشبینی حالت تخریب تیر ساندویچی با هسته فوم آلومینیوم در دماهای باال

جلسه ی ۱۰: الگوریتم مرتب سازی سریع

اثر آب مغناطیسی بر روی مقاومت و روانی بتن های توانمند

مقدمه الف) مبدلهای AC/DC ب) مبدلهای DC/AC ج) مبدلهای AC/AC د) چاپرها. (Rectifiers) (Inverters) (Converters) (Choppers) Version 1.0

اولین همایش ملی نانومواد و نانوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسالمی واحد شاهرود 01 و 00 اسفند ماه 0931 ترموالکتریکی آن مالئی مجتبی محمدی

يدﻻﻮﻓ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﯽﺸﻤﺧ يﺎﻬﺑﺎﻗ ه يا زﺮﻟ رﺎﺘﻓر ﺖﯿﺳﺎﺴﺣ ﻞﯿﻠﺤﺗ يﺮﯿﻤﺧ ﻞﺼﻔﻣ يﺎﻬﯿﮔﮋﯾو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ

مبانی آمادهسازی نمونه در دستگاه میکروسکوپ الکترونی روبشی )SEM(

همبستگی و رگرسیون در این مبحث هدف بررسی وجود یک رابطه بین دو یا چند متغیر می باشد لذا هدف اصلی این است که آیا بین

استفاده از روش زمان پرواز برای بررسی میزان تحرک الکترون و حفره در سلول خورشیدی

Answers to Problem Set 5

نکنید... بخوانید خالء علمی خود را پر کنید و دانش خودتان را ارائه دهید.

افزایش پهنای باند آنتن الكتریكی كوچک با استفاده از مدارات فعال غیر فاستری به عنوان شبه فراماده

روش ابداعی کنترل بهینه غیرخطی در توربین بادی با حداقل سازی نوسانات توان و گشتاور

بررسی آزمایشگاهی میزان مقاومت در برابر آتش دال های بتن مسلح تقویت نشده و تقویت شده با CFRP

آزمایش ۱ اندازه گیری مقاومت سیم پیچ های ترانسفورماتور تک فاز

بررسی انتقال حرارت نانوسیال پایه روغن موتور در میکروکانال حلقوی با پله موجود در مسیر جریان

معرفی فرآیند آندایز و روشهای مختلف آن : با توجه به پیشرفت چشمگیر بشر در فناوری نانو روشهای متنوعی برای تولید نانوساختارها ابداع شده است یکی از روشهای

تخصصی. ساسان 1 قرایلو داود مقدمه.

بررسی تاثیر آنیزوتروپی مقاومت در تعیین خصوصیات مقاومتی

بررسی عددی رفتار تیر بتن پیش تنیده و مقایسه آن با نتایج آزمایشگاهی

راهنمای کاربری موتور بنزینی )سیکل اتو(

هیدروفرمینگ کلمات تراکتور 1-1 مقدمه

»رفتار مقاطع خمشی و طراحی به روش تنش های مجاز»

با تعبیه نانو ذرات در ناحیه جذب

Angle Resolved Photoemission Spectroscopy (ARPES)

الکترونیکی: پست پورمظفری

در برنامه SAP2000 برقرای اتصال بین pile و leg توسط گروت چگونه در تحلیل لحاظ میشود - در برنامه SAP2000 در صورت برقرای اتصال بین pile و leg توسط گروت

-ZrO 2. در Ni-Cu/Al 2 O 3 نانوکاتالیست

Nonparametric Shewhart-Type Signed-Rank Control Chart with Variable Sampling Interval

مکانيک جامدات بررسي تجربي و عددی طراحي پيشفرم در کششعميق چند مرحلهای ورقهای نازک فوالدی استحکام باال

مطالعه نظری تشکیل کمپلکسهای فلزی از لیگاند N -فنیل آزا- 15 -کرون 5 -اتر

تعیین خصوصیات ویسکواالستیک مخلوطهای آسفالتی جهت مدلسازی به روش المان محدود در نرمافزار

تمرینات درس ریاض عموم ٢. r(t) = (a cos t, b sin t), ٠ t ٢π. cos ٢ t sin tdt = ka۴. x = ١ ka ۴. m ٣ = ٢a. κds باشد. حاصل x٢

مقدمه در این فصل با مدل ارتعاشی خودرو آشنا میشویم. رفتار ارتعاشی به فرکانسهای طبیعی و مود شیپهای خودرو بستگی دارد. این مبحث به میزان افزایش راحتی

بررسي و شبيهسازی فرآیند نورد نامتقارن سيم

اندازهگیری ضریب هدایت حرارتی جامدات در سیستم شعاعی و خطی

تخمین نوکلئوفیلیسیتی هترواتمها در بازها و جفت بازهای DNA

زمین شناسی ساختاری.فصل پنجم.محاسبه ضخامت و عمق الیه

آنالیز تأثیر رسانش حرارتی دیوارههای محفظه بر انتقال حرارت جابجایی طبیعی همبسته در یک محفظه مربعی پر شده از یک ماده متخلخل در حالت عدم تعادل حرارتی

جریان نامی...

طراحی وبهینه سازی رگوالتورهای ولتاژ با افت کم) LDO (

به نام خدا. الف( توضیح دهید چرا از این تکنیک استفاده میشود چرا تحلیل را روی کل سیگنال x[n] انجام نمیدهیم

بسم هللا الرحمن الرحیم

تحلیل میدانی سیستمهای الکترومغناطیسی با در نظر گرفتن پدیدۀ هیسترزیس به

کنترل فرکانس- بار سیستم قدرت چند ناحیه شامل نیروگاههای حرارتی بادی و آبی

Correlations between molecular microstructure and rheological parameters for

مدل های GARCH بوتبوتاسترپ چکیده نصراله ایرانایرانپناه دانشگاه اصفهان طاهره اصالنی گروه آمار- دانشگاه اصفهان

آالییده با ناخالصی کروم در برابر بخار اتانول

پهنهبندی و مقایسه دمای سطح زمین با استفاده از دو باند حرارتی 01 و 00 تصویر لندست 8 ) مطالعه موردی شهرستان بهشهر(

خام یکی از میادین نفتی ایران

Transcript:

Founding Research Journal IRANIAN FOUNDRYMEN S SOCIETY Semi-Solid Rheocasting of Al-5Cu-1Ag High Strength Alloy Leila Abadi Marand 1, Seyyed Sadra Yousefi Bonab 2, Hossein Aghajani 3,*, Amir Saeed Safaei 4, Seyyed Reza Damadi 5 1. M.Sc., Materials Engineering Department, University of Tabriz, Tabriz, Iran. 2. M.Sc., Materials Engineering Department, University of Tabriz, Tabriz, Iran. 3. Associate Professor, Materials Engineering Department, University of Tabriz, Tabriz, Iran. 4. M.Sc., Mohandesi Daghigh Felez Iranian Co., Tehran, Iran. 5. Assistant Professor, Materials Engineering Department, University of Tabriz, Tabriz, Iran. Received 13 February 2018 Accepted 09 May 2018 Keywords: Al-5Cu-1Ag alloy, Hot tear, Rheocasting, Mechanical properties, Microstructure. Abstract: The most important defect in casting of Al-5Cu-1Ag alloy is hot tear. To solve this problem, using new casting methods such as semi-solid casting process is in forth. In this research after alloying process, samples were casted via common direct casting (DC) and semisolid casting (SC) methods. These samples were aged for 18 hours at 150 C. Microstructural studies were performed by optical and scanning electron microscopes equipped by EDS for elemental analysis and image analyzing by CLEMEX software. Mechanical properties were investigated by the use of Brinell hardness and tensile strength measurements results. Study on semi-solid behavior and determination of optimum solid fraction were performed by Thermo Calc Software. Results show that the dendritic structure in DC casted samples has changed to a 78% spherical structure with 48 μm diameter in SC method. Thus, hardness, tensile strength and elongation increased up to 50%, 20 % and 77 %, respectively. According to thermodynamically modelling results the optimum temperature range for rheocasting of Al- 5Cu-1Ag alloy is 545-612 C. Journal homepage: www.foundingjournal.ir Please cite this article using: Abadi Marand L., Yousefi Bonab S.S., Aghajani H., Safaee A.M., Damadi S.R.e, Semi-Solid Rheocasting of Al-5Cu-1Ag High Strength Aluminum Alloy, in Persian, Founding Research Journal, 2018, 1(3) 193-200. DOI: 10.22034/FRJ.2018.119269.1023 * Corresponding Author: Hossein Aghajani, Associate Professor Address: Materials Engineering Department, University of Tabriz, P.O. Box 51666-16471, 29 th Bahman Blvd., Tabriz, Iran. Tel: +98 41 33392472. E-mail: h_aghajani@tabrizu.ac.ir

پژوهشنامه ریختهگری زمستان 4396 جلد 4 شماره 3 صفحات 022-493 491 فصلنامه علمی پژوهشی انجمن علمی ریختهگری ایران پژوهشنامه ریختهگری ریختهگری نیمه جامد رئوکست آلیاژ استحکام باالی Al-5Cu-1Ag 5 لیال آبادی مرند 4 سیدصدرا یوسفیبناب 0 حسین آقاجانی 3 * امیرسعید صفائی 1 سید رضا دامادی 1- کارشناس ارشد گروه مهندسی مواد دانشگاه تبریز. l.abadi24@yahoo.com 2- کارشناس ارشد گروه مهندسی مواد دانشگاه تبریز. yousefi.sadra@gmail.com 3- دانشیار گروه مهندسی مواد دانشگاه تبریز. h_aghajani@tabrizu.ac.ir )نویسنده مکاتبه کننده( 4- کارشناس ارشد شرکت مهندسی دقیق فلز ایرانیان تهران. 5- استادیار گروه مهندسی مواد دانشگاه تبریز. چکیده ترک گرم مهمترین عیب ریختگی آلیاژ Al-5Cu-1Ag است. برای رفع این عیب از روشهای نوین ریختهگری از جمله ریختهگری نیمهجامد میتوان استفاده نمود. در این پژوهش بعد از فرآیند آلیاژسازی نمونههایی به روش متداول و نیمه جامد ریختهگری شدند. این نمونهها به مدت 11 ساعت در دمای 152 درجه سانتیگراد تحت فرآیند پیرسازی قرار گرفتند. مطالعات ریزساختاری به وسیله میکروسکوپهای نوری و الکترونی روبشی مجهز به EDS به منظور آنالیز عنصری و نرمافزار CLEMEX برای آنالیز تصویری انجام شد. خواص مکانیکی به وسیله سختیسنجی برینل و آزمون کشش مورد مطالعه قرار گرفت. مطالعه رفتار نیمهجامد و تعیین کسر جامد بهینه به وسیله نرمافزار Thermo Calc انجام گرفت. نتایج نشان داد که ساختار کامال دندریتی در ریختهگری به روش متداول به ساختار 11 درصد کروی با قطر 41 میکرومتر در ریختهگری نیمه جامد تبدیل شد. سختی استحکام کششی و ازدیاد طول نسبی به ترتیب به میزانهای 22 52 و 11 درصد افزایش یافتند. بر اساس نتایج مدلسازی ترمودینامیکی 545 تا 112 درجه سانتیگراد بازه دمایی مناسب برای فرآیند رئوکستینگ این آلیاژ است. دریافت: 1331/11/24 پذیرش: 1331/22/13 واژههای کلیدی: آلیاژ Al-5Cu-1Ag ترک گرم رئوکستینگ خواص مکانیکی ریزساختار. 4- مقدمه استفاده از روزمره در آلومینیم حال ریختگی در صنایع مختلف به طور افزایش است ]2 1[. نیاز به آلیاژهایی با استحکام باال و در عین حال با چقرمگی خوب مصرفکنندگان را به سمت استفاده از آلیاژهای خانواده آلومینیم-مس سوق داده است ]3[. آلیاژهای آلومینیم- سم مناسب تولید به روش نیمه جامد هستند و این فرآیند از این جهت که محصوالت را به شکل نهایی میتواند تولید کند مورد توجه بسیاری است ]4[. دو روش عمده ریختهگری نیمه جامد تیکسوکستینگ و رئوکستینگ است. تیکسوکستینگ روشی است که از حالت جامد شروع شده و با حرارت مجدد به حالت نیمهجامد میرسد. اما رئوکستینگ روشی است که از حالت مذاب شروع شده و با انجماد به حالت نیمه جامد میرسد ]5[. روش معمول فرآیند نیمه جامد روش تیکسوکستینگ است اما قیمت باالی مواد اولیه و تجهیزات روش رئوکستینگ را مورد توجه بیشتر قرار میدهد ]1 1[. آلیاژ آلومینیم -%5 مس- %1 نقره )AA201( به واسطه خواص مکانیکی خوب قابلیت ماشینکاری عالی و قابلیت شکلپذیری خوب از جمله آلیاژهای مهم تجاری است که معموال در قطعات هوافضا استفاده میشود. این آلیاژ پاسخ خوبی به فرآیند پیرسازی میدهد. نقره به عنوان عنصر آلیاژی در حین فرآیند پیرسازی به صورت فاز θ (Al 2Cu) با ساختار اورتورومبیک رسوب میکند. این رسوبات بیشتر بر روی صفحات }111{ و گاهی بر روی صفحات }122{ مینشینند ]1[. ساختار دندریتی معموال در تمامی آلیاژهای ریختگی به عنوان یک عیب بر خواص نهایی محصوالت اثر میگذارد. دندریتهای ستونی از دیوارههای قالب

495 آبادی و همکاران / ریختهگری نیمه جامد رئوکست آلیاژ استحکام باالی Al-5Cu-1Ag ریختهگری که در آنجا گرادیان دمایی باالیی وجود دارد رشد میکنند ]3[. در اوایل 1312 اسپنسر و همکارانش دریافتند که همزدن مذاب در طول انجماد باعث تشکیل ذرات کروی بیشتری نسبت به دندریتهای ستونی میشود.]11 12[ بعدها ثابت شد که خواص مناسب با شکستن دندریت ها به وسیله همزدن مکانیکی در حالت نیمه جامد %52 تا %32( مذاب( به دست میآید ]12[. ترک گرم عمده عیب آلیاژهای ریختگی است و معموال در انجماد مذاب اتفاق میافتد. آلیاژ آلومینیم %32 مس- %1 نقره به علت گرانروی پایین مستعد عیب ترک گرم است. از این رو هدف از این پژوهش رفع ترک گرم به کمک روش رئوکستینگ و مقایسه خواص نمونه ریختهگری شده به روش متداول است. 0- مواد و روش تحقیق فیزیکی و مکانیکی آن با ترکیب شیمیایی آلیاژ مد نظر میزان عناصر آلیاژی محاسبه شده برای ریختهگری و مقدار تلفات عناصر آلیاژی در حین ریختهگری در جدول آلومینیم آلیاژ )1( %5- مس- %1 -%5 ارائه شده است. نقره AA201 کد استاندارد است که بر اساس ترکیب استاندارد آن ترکیب شیمیایی به دست آمده پس از ریختهگری در بازه مجاز قرار میگیرد. منظور از ترکیب محاسبه شده ترکیبی است که برای استفاده از آمیژانها و مواد اولیه با احتساب تلفات عناصر آلیاژی برای دستیابی به ترکیب مجاز آلیاژ محاسبه شده است. درصد اتالف مقدار تلفات عناصر آلیاژی در حین ریختهگری را نشان میدهد. آلومینیم خالص مس و منیزیم به صورت مستقیم مورد استفاده قرار گرفته و منگنز و تیتانیم به ترتیب به صورت آمیژان و آمیژان Al-80Mn Al-75Ti مورد استفاده قرار گرفتند. نقره نیز به صورت ساچمههای کوچک به مذاب اضافه شد. شمش آلومینیم به همراه 5 گرم پودر کاورال صنعتی تا دمای 122 درجه سانتیگراد در کوره مقاومتی گرم شد. سپس 5 گرم پودر کاورال مس آمیژان Al-80Mn آمیژان Al-75Ti ساچمههای نقرهای و منیزیم به ترتیب به مذاب اضافه شدند. قابل ذکر است که بعد از اضافه کردن هر جزء مذاب به مدت 1 دقیقه با همزن گرافیتی به خوبی همزده شده و به منظور همگن شدن کامل مدت 1 ساعت در کوره نگهداری شد. برای ریختهگری حالت نیمه جامد از روش رئوکستینگ استفاده و برای این منظور مذاب با دمای 32 درجه سانتیگراد باالی دمای ذوب در سطح شیبداری که در شکل )1( مشاهده میشود ریخته شد. به منظور بررسی و امکان مقایسه نتایج استحکام کششی و سختیسنجی و چقرمگی نمونههای چهارگانه به صورت ریختهگری متداول شده Cast( )As ریختهگری متداول و عملیات حرارتی T6 شده Cast( T6( ریختهگری نیمه جامد شده SC( )As و ریختهگری نیمه جامد و عملیات حرارتی T6 شده SC( T6( آماده و مورد آزمایش قرار گرفتند. همه نمونههای ریختهشده به منظور همگنسازی تحت استاندارد ASTM E220-86 به مدت 41 ساعت در دمای 522 درجه سانتیگراد تحت حرارت قرار گرفتند. سپس به منظور پیرسازی به مدت 2 ساعت در 513 درجه سانتیگراد و در مرحله بعدی به مدت 11 ساعت در دمای 521 درجه سانتیگراد تحت حرارت قرار گرفته و در آب کوئنچ شدند. در مرحله آخر پیرسازی به مدت 11 ساعت در دمای 152 درجه سانتیگراد انجام شد. جدول 4- ترکیب شیمیایی آلیاژ آلومینیم- % 5 مس- %4 نقره مورد نظر و نحوه محاسبه شارژ برای دستیابی به این ترکیب Al Ti Ag Mg Mn عنصر Cu ترکیب شیمیایی آلیاژ مورد نظر 2/25 باقیمانده 2/1 2/35 2/35 4/1 )wt%( ترکیب شارژ محاسبه شده 2/15 باقیمانده 1/2 3/35 2/15 5/1 شکل 4- تصویر شماتیک سطح شیبدار و قالب مورد استفاده در روش رئوکستینگ در این تحقیق )اندازهها به میلیمتر( 12 12 42 32 12 12 اولیه )wt%( اتالف عنصر آلیاژی )%(

پژوهشنامه ریختهگری زمستان 4396 جلد 4 شماره 3 صفحات 022-493 496 نمونههای کشش طبق استاندارد ASTM B557M تهیه و با دستگاه Instron Corporation Series IX مورد ارزیابی قرار گرفتند. تمامی نمونهها با سرعت 1 میلیمتر بر دقیقه کشیده شدند. شکل )2( طرح شماتیک نمونههای کششی را نشان میدهد. دستگاه مزبور قابلیت محاسبه چقرمگی نمونههای مورد آزمایش را از سطح زیر منحنی تنش کرنش نیز دارا است. سختی نمونهها به روش برینل با نیروی ساچمه 5 میلیمتر به وسیله دستگاه 252 و اندازه kgf ESEWAY اندازه گرفته شد. هر نمونه 5 بار مورد آزمون قرار گرفته و به Qtest روش میانگین سختی آن گزارش شد. به منظور مطالعات ریزساختاری نمونهها پولیش شده و با معرف کلر )2 میلیلیتر میلیلیتر 5 + + 3 میلیلیتر HCL HF + 132 میلیلیتر آب مقطر( حکاکی HNO 3 شدند. میکروسکوپ نوری الکترونی روبشی OLYMPUS CAMSCAN OXFORD EDS CLEMEX Thermo Calc. AB و میکروسکوپ و مجهز به آشکارساز مورد استفاده قرار گرفت. از نرمافزار برای مطالعات فازی کمک گرفته شد. نرم افزار TCER و SGTE-V15 Calphad همگن مذاب و جامد و نسخه 2-2-1-1 و پایگاه اطالعاتی برای مشخصهیابی فازهای برای مطالعه TCW SCHEIL فازهای غیرهمگن مذاب و جامد مورد استفاده قرار گرفت. جدول 0- ترکیب شیمیایی آلومینیم- %5 مس- %4 نقره ریخته شده عنصر Al Ti Mn 2/23 Mg 2/4 Ag 1/24 Cu 4/3 wt.% شکل 3- استحکام نمونههای مختلف Bal. 2/11 شکل 1- سختی نمونههای مختلف شکل 0- طرح شماتیک نمونههای کششی )اندازه ها به میلیمتر( 3- نتایج و بحث ترکیب شیمیایی نهایی آلیاژ ریختهگری شده در جدول )2( آمده است. مشاهده میشود که این آنالیز با آنالیز آلیاژ مورد نظر )جدول 1( تطابق مناسبی دارد. لذا میتوان گفت که محاسبات شارژ و تلفات عناصر آلیاژی نسبتا دقیق انجام شده است. همچنین شکلهای )3( تا )1( نتایج آزمونهای مکانیکی کشش و سختیسنجی ارائه شده است. شکل 5- تغییرات ازدیاد طول نمونهها در آزمایش کشش

491 آبادی و همکاران / ریختهگری نیمه جامد رئوکست آلیاژ استحکام باالی Al-5Cu-1Ag شکل 6- نتایج چقرمگی نمونههای مختلف در شکل )3( مشاهده میشود که استحکام کششی نهایی از 212 به )As Cast( برای نمونه ریختهشده به روش متداول 322 برای نمونه نیمه جامد رئوکست شده SC( )As افزایش یافته است. استحکام تسلیم نیز از 133 به 111 به ترتیب برای نمونه ریخته شده Cast( )As و نیمه جامد رئوکست شده SC( )As افزایش یافته است. بعد از فرآیند عملیات حرارتی استحکام T6 کششی نهایی و استحکام تسلیم به ترتیب تا 432 )نمونه 441 و )T6 SC )نمونه T6( Cast افزایش یافته است که بر اساس مطالعات ماسوکو و همکارانش ]13[ این افزایش به دلیل وجود عنصر نقره است که در مرزدانه فاز α رسوب میکند و همچنین این مرزدانهها شامل فازهای غنی از مس هستند. مطابق شکل )4( سختی از 32 برینل برای نمونه ریختگی به روش متداول Cast( )As تا 134 برینل برای نمونه نیمه جامد رئوکست SC( )As افزایش یافته است. نتایج نشان میدهد که افزایش سختی بعد از عملیات حرارتی T6 از 111 برای نمونه ریخته شده به روش متداول Cast( T6( به 113 برای نمونه نیمه جامد رئوکست شده SC( T6( افزایش یافته است. از این رو میتوان نتیجه گرفت که فرآیند پیرسازی نتوانسته است تاثیر زیادی بر روی سختی بگذارد. مطابق شکل )5( نمونه ریختهشده به درصد 15 از نسبی طول ازدیاد روش متداول Cast( )As به برای 11/5 درصد برای نمونه نیمهجامد رئوکست شده SC( )As افزایش یافته است. همچنین بعد از عملیات حرارتی ازدیاد طول نسبی از 1/5 درصد T6 Cast( )T6 به 11/2 درصد SC( T6( افزایش یافته است. البته کاهش طول ازدیاد نسبی بعد از عملیات حرارتی قابل پیشبینی بود ولی در مجموع میتوان گفت که فرایند ریختهگری نیمه جامد با اصالح ساختار میتواند ازدیاد طول نسبی را افزایش دهد. علیرغم افزایش ازدیاد طول نسبی چقرمگی نیز از 4222 برای نمونه ریختهشده به روش متداول ( As به )Cast 5322 برای نمونه نیمهجامد رئوکست شده )As SC( T6 حرارتی افزایش یافته است. همچنین بعد از عملیات نیز چقرمگی از به 3122 5512 به ترتیب برای نمونه ریخته شده به روش متداول Cast( T6( و نمونه نیمهجامد رئوکست شده SC( T6( افزایش یافته است. شکل )1( ساختار کامال دندریتی ریزساختار نمونه ریخته شده به روش متداول را نشان میدهد که متوسط اندازه دانهها در آن به 312 میکرومتر میرسد. آنالیز نشان میدهد که دندریتی منجمد CLEMEX درصد 11±2 شده است. این فاز ساختار زمینه آلیاژ را تشکیل آلومینیم میدهد موسوم به )شکل به صورت α فاز 1(. با محاسبات نرمافزار این فاز دارای 2/25 درصد کرویت است. از این رو نسبت تعداد دندریتها به مساحت سطح آنها بسیار کم بوده و آلیاژ مستعد ترک گرم است. مطالعات جولین و همکارانش ]14[ در مورد اثر نقره بر رسوب θ(al 2Cu) AlAg 2 توسط TEM نشان داد که ابتدا رسوبات در مرزدانه شکل میگیرند و سپس حلقههای نابجایی در مناطق غنی از نقره قفل میشوند. در نهایت رسوبات غنی از مس در محل قفلهای نابجاییها جوانه زده و رشد میکنند. مطالعات نشان میدهد که دو الیه اتمی نقره بین رسوبات مس و سطحی را افزایش میدهد. آلومینیم قرار گرفته که انرژی شکل 1- تصویر میکروسکوپ نوری از ریزساختار نمونه ریخته شده به روش متداول Cast( )As

ب- ب- پ- پژوهشنامه ریختهگری زمستان 4396 جلد 4 شماره 3 صفحات 022-493 491 شکل 1- تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از ریزساختار نمونه ریخته شده به روش متداول Cast( )As جدول 3- نتایج آنالیز EDS فازهای یوتکتیک و زمینه در نمونه ریخته عنصر آلیاژی شده به روش متداول Cast( )As مقدار در فاز یوتکتیک )wt.%( مقدار در فاز زمینه )wt.%( α 2/11 31/31 2/21 2/12 2/1 2/5 11/15 41/11 2/25 2/23 31/1 3/2 Mg Al Ti Mn Cu Ag شکل 9- تصویر اعوجاج الیههای یوتکتیک غنی از نقره و منیزیم در نمونه ریختهشده به روش متداول Cast( )As نتایج آنالیز EDS دو فاز یوتکتیک و زمینه در جدول )3( آمده است. این نتایج نشان میدهد که اثر حضور نقره و منیزیم در فاز یوتکتیک قابل توجه است. مقدار نقره در فاز زمینه 2/5 درصد و در فاز یوتکتیک 3/2 درصد و میزان منیزیم در فاز زمینه 2/11 درصد و در فاز یوتکتیک 11/15 درصد است. این اختالف غلظت شدید میتواند باعث ایجاد اعوجاج در الیههای یوتکتیک شود )شکل 3(. تغییرات کسر مذاب حساسیت مذاب و آنتالپی با دما و تغییرات ترکیب شیمیایی نقطه یوتکتیک آلومینیم- نقره با درصد مس توسط نرمافزار Thermo Calc. محاسبه و در شکل )12( نشان داده شدهاند. نرمافزار با دریافت اطالعات ترکیب شیمیایی آلیاژ اقدام به محاسبه تغییرات کسر مذاب با دما )شکل 12- الف( و تغییرات حساسیت مذاب به کسر مذاب با تغییرات دما )شکل 12 -ب( میکند. در شکل )12 فلا- ) مشاهده میشود که یک تغییر ناگهانی در حدود %12 مذاب در دمای 525 درجه سانتیگراد مشاهده میشود که مربوط به استحاله یوتکتیک است. همچنین شکل )12 ( حساسیت مذاب به تغییرات دمایی را نشان میدهد. این پارامتر از حیث بررسی سرعت انجماد مهم است. حساسیت مذاب به تغییرات دمایی در واقع تغییرات کسر مذاب بر حسب دما را نشان میدهد و از محاسبه شیب منحنی تغییرات کسر مذاب بر حسب دما )شکل 12 -الف( و ترسیم آن بر حسب دما )dfl/dt( به دست میآید. در ریختهگری نیمهجامد مقدار حساسیت مذاب باید حداقل باشد تا بتوان ریختهگری را در دمای مناسب انجام داد و مذاب پیش از انجماد کامل قالب را پر کند. با توجه به شکل )12 ) دیده میشود که در حدود دمای 525 درجه سانتیگراد نیز یک نقطه اوج وجود دارد. با توجه به پیشبینیهای ترمودینامیکی و مقادیر dfl/dt بهترین بازه دمایی برای فرآیند نیمه جامد رئوکست 545 الی 112 درجه سانتیگراد زمانی که %15 الی %32 از مذاب منجمد شده باشد است. شکل )12 ( نشان دهنده نمودار تغییرات آنتالپی مذاب نسبت به دما است. این نمودار دارای یک کمینه نسبتا وسیع در بازه 545 الی 112 درجه سانتیگراد است که این خود تاییدی بر پیشبینیهای ترمودینامیکی مبنی بر بهترین بازه فرآیند نیمه جامد رئوکست است.

ت- 499 آبادی و همکاران / ریختهگری نیمه جامد رئوکست آلیاژ استحکام باالی Al-5Cu-1Ag نشان میدهد که به ازای 1 درصد افزایش مس فاز یوتکتیک آلومینیم-نقره 2 درصد وزنی افزایش مییابد. در نهایت شکل )11( نشاندهنده ریزساختار نمونه نیمهجامد رئوکست شده است که در دمای 112 درجه سانتیگراد ریخته شده است. ساختار غالبا کروی است و محاسبات نرمافزاری مقدار کرویت را 11 درصد نشان میدهد. میانگین اندازه دانه نیز 4±41 میکرومتر است. شکل 44- ریزساختار نمونه نیمه جامد رئوکست شده SC( )As Al-5Cu-1Ag 1- نتیجهگیری 1- ریزساختار ریختگی آلیاژ -2-3 شکل 42- نمودار تغییرات کسر مذاب با دما )الف( حساسیت مذاب با دما )ب( آنتالپی با دما )پ( و ترکیب شیمیایی نقطه یوتکتیک Al-Ag با درصد مس )ت( محاسبه شده با نرم افزار Thermo Calc مطالعات بیشتر با استفاده از نرم افزار Thermo Calc نشان داد که حساسیت استحاله یوتکتیک به دما میتواند با تغییر درصد مس موجود آلیاژ تغییر کند. شکل )12 تولید شده به روش متداول کامال دندریتی با میانگین اندازه دانه 312 میکرومتر است. روش ریختهگری نیمهجامد سبب بهبود کرویت ریزساختار به میزان 11 درصد و کاهش میانگین اندازه دانه به اندازه 41±4 میکرومتر میشود. بهترین بازه دمایی فرآیند نیمهجامد برای آلیاژ مطالعه است. Al-5Cu-1Ag مورد 545 الی 112 درجه سانتیگراد 4- خواص مکانیکی آلیاژ نیمه جامد رئوکست شده بهبود یافته است. استحکام نهایی کششی و استحکام تسلیم نزدیک به 22 درصد و ازدیاد طول نسبی و سختی به ترتیب حدود 11 و 52 درصد افزایش داشتهاند. مراجع س. نوروزی ح. رنجبرپور ]1[ حسینیپور س. ج. تاثیر دمای ذوبریزی و گرمایش مجدد بر ریزساختار و خواص سایشی آلیاژ A390 در ریختهگری روی سطح شیبدار پژوهشنامه ) به خوبی

پژوهشنامه ریختهگری زمستان 4396 جلد 4 شماره 3 صفحات 022-493 022 ریختهگری )1(1 1331.31-41 ا. حمیدی ثقفیان الریجانی سایشی نانوکامپوزیت ح. بررسی ریزساختار و خواص A356/Al2O3 تولید شده به روش ریختهگری همزدنی پژوهشنامه ریختهگری 1)1( 1331 53- ]2[.11 [3] Talamantes-Silva M.A., Rodriguez A., Talamantes- Silva J., Valtierra S., Colás R., Characterization of an Al-Cu cast alloy, Materials Characterization, 2008, 59(10) 1434-1439. [4] Pan Q. Y., Apelian D., Hogan P., The continuous rheoconversion process (CPR): optimization & industrial application, Metallurgical Science and Technology, 2006. [5] Pan Q. Y., Arsenault M., Apelian D., Makhlouf M. M., SSM processing of AlB2 grain refined Al-Si alloys, American Foundry Society, 2004. [6] Ivanchev L., Wilkins D., Govender G., Method and apparatus for Rheo-processing of semisolid metal alloys, Conference on Semi-Solid Processing of Alloys, 2004. [7] Langlais J., Lemieux A., Kulunk B., Impact of the SEED processing parameters on the microstructure and resulting mechanical properties of A356 alloy Casting, American Foundry Society, 2006. [8] Liu D., Atkinson H. V., Kapranos P., Jones H., Effect of heat treatment on properties of thixoformed high performance 2014 and 201 aluminium alloys, Journal of Materials Science, 2004, 39(1) 99 105. [9] Dong H.B., Simulation of the Columnar-to-equiaxed transition in directionally solidified Al-Cu alloys, Acta Materialia, 2005, 53(3) 659-668. [10] Spencer B.D., Mehrabani R., Flemings M.C., Rheological behavior of Sn-15pct Pb in the crystallization range, Metallurgical Transactions, 1972, 3 1925-1932. [11] Blanco A., Azpilgain Z., Lozares J., Kapranos P., Hurtado I., Rheological characterization of A201 aluminum alloy, Transactions of Nonferrous Metals Society of China, 2010, 20(9) 1638-1642. [12] Flemings M. C., Behavior of metal alloys in the semisolid state, Metallurgical and Materials Transactions A, 1991, 22(5) 957 981. [13] Masuku E. P., Rheocasting of Al-Cu alloy A201 with different silver contents, Solid State Phenomena, 2008, 141,151-156. [14] Rosalie J. M., Bourgeois L., Silver segregation to θ (Al2Cu) Al interfaces in Al Cu Ag alloys, Acta Materialia, 2012, 60(17) 6033-6041.