Στο Επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου

Στο Επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου Το δικινητήριο µαχητικό της MC Donnell Douglas µπορεί να µην είναι ό,τι πιο ευέλικτο ανήκει όµως στην κατηγορία των µαχητικών µε «ισχυρή» προσωπικότητα... Σήµερα δύο Μοίρες εκσυγχρονισµένων µαχητικών F-4E AUP, η 338Μ µε κύριο ρόλο /Β και η 339Μ µε κύριο ρόλο αυτό της Αναχαίτισης, επιχειρούν από την 117 ΠΜ στην Ανδραβίδα συνεχίζοντας µε αξιώσεις την παράδοση ενός θρύλου στην ΠΑ ο οποίος µετράει πάνω από 30 χρόνια υπηρεσίας! του Απόλλωνα Λεονταρίτη

ªπ ƒ ƒπ

O P O P Q R Οπλισµένα και έτοιµα να πετάξουν στην πρώτη γραµµή όπως κάνουν εδώ και 34 χρόνια πάνω από τον ουρανό του Αιγαίου, τα F- 4E AUP αποτελούν µια εξαιρετική πλατφόρµα κρούσης και αναχαίτισης στην οποία η ΠΑ εξακολουθεί να στηρίζεται µε αξιώσεις. Και αυτό παρά το γεγονός ότι το σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον όπως αυτό έχει διαµορφωθεί στο Αιγαίο τα τελευταία 15 χρόνια προϋποθέτει µαχητικά τα οποία διαθέτουν υψηλή επιβιωσηµότητα, σύγχρονα όπλα και µεγάλη ευελιξία. Ο «θρύλος» βεβαίως δεν είναι ο ίδιος όπως όταν τον παρέλαβε η ΠΑ το 1974. Αντίθετα έχει εκσυγχρονιστεί µε νέο ραντάρ, ηλεκτρονικά και οπλικά συστήµατα που διαθέτουν τα µαχητικά 3ης γενιάς µε αποτέλεσµα να παραµένει ακόµη αξιόµαχος στο σύγχρονο πεδίο µάχης. Με βάρος µεγαλύτερο των 20 τόνων, το F-4E AUP είναι ένα δικινητήριο µαχητικό που αναµφισβήτητα ασκεί έντονη γοητεία καθώς δίνει την αίσθηση ενός γνήσιου εκπροσώπου της γενιάς των «Century Series» µε έµφαση στο µέγεθος και την ταχύτητα. Τα µαχητικά F-4E AUP που διαθέτει η ΠΑ είναι σε θέση να αναλάβουν την εκτέλεση αποστολών αναχαίτισης πολλαπλών στόχων ή αποστολών προσβολής στόχων εδάφους και εγκαταστάσεων που διαθέτουν ισχυρή αντιαεροπορική κάλυψη. Η δράση των αναβαθµισµένων µαχητικών αυξήθηκε κατακόρυφα και κατά τη διάρκεια της νύχτας λόγω των αναβαθµισµένων συστηµάτων εντοπισµού, ναυτιλίας και σκόπευσης, µε ικανότητες που θεωρούνται πλήρως συγκρίσιµες µε νεότερους τύπους µαχητικών όπως τα F-16C/D και τα Μ-2000-5. Ειδικότερα οι χειριστές των Μοιρών της 117 Π.Μ. είναι σε θέση να εκτελούν νυχτερινές αναχαιτίσεις πέραν του οπτικού ορίζοντα (BVR), αλλά και κρούση ακριβείας µε την εφαρµογή των ίδιων τακτικών που αξιοποιούν τα πληρώµατα µονοθέσιων ή διθέσιων µαχητικών τρίτης γενιάς. Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις οι δυνατότητες τόσο του F-4E AUP ως πλατφόρµα µεταφοράς οπλικών συστηµάτων όσο και του ραντάρ που φέρει, ξεπερνάνε τις αντίστοιχες των F-16C/D που αναµένεται ότι θα αποτελέσουν τον κύριο αντίπαλο της Π.Α. σε περίοδο επιχειρήσεων. Τα «µυστικά» τα οποία είναι βέβαια γνωστά στα ελληνικά πληρώµατα µπορούν εάν εκµεταλλευτούν σωστά να προσδώσουν τόσο το πλεονέκτηµα στην εναέρια µάχη αλλά και να αποτρέψουν σε µεγάλο βαθµό τον αντίπαλο από το να διεξάγει µε ασφάλεια αεροπορικές επιχειρήσεις πάνω από το Αιγαίο καθόλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου. O P 50 ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION [ Η ιδιοµορφία των διθέσιων µαχητικών Ανέκαθεν το F-4Ε της ΜDD χαρακτηριζόταν ως ένα βαρύ και πολύπλοκο µαχητικό το οποίο απαιτούσε καλό «χέρι» και άριστη συνεργασία µεταξύ των δύο µελών του πληρώµατός του.

ªπ ƒ ƒπ Παλαιότερη φωτογραφία παράταξης αεροσκαφών F-4E στο χώρο ζωτικών ενεργειών της 117ΠΜ στην Ανδραβίδα, όταν το πρόγραµµα αναβάθ- µισης βρισκόταν ακόµη σε εξέλιξη.. Το αεροσκάφος στη µέση είναι αναβαθµισµένο F-4E ενώ αυτά δεξιά και αριστερά του είναι F-4E πριν να υποβληθούν στο σχετικό πρόγραµµα. Η αναβάθµιση αποφασίστηκε στις 30 Ιουλίου του 1997 και υπογράφηκε στις 11 Αυγούστου του ίδιου χρόνου, τα αεροσκάφη όµως έγιναν επιχειρησιακά πολύ αργότερα, µόλις το 2003, εξαιτίας προβληµάτων που ανάκυψαν στην πορεία του προγράµµατος. Η πίσω θέση του αναβαθµισµένου αεροσκάφους F-4E. Κυριαρχούν οι δύο έγχρωµες οθόνες πολλαπλών ενδείξεων MFD, στις οποίες µπορούν να απεικονιστούν µια σειρά από πληροφορίες όπως ο ενδείκτης οριζόντιας κατάστασης (ένθετη φωτό επάνω) έως και της απεικόνισης των δεδοµένων του HUD (κάτω). Η πλούσια πολεµική δράση του συγκεκριµένου τύπου σε πλήθος συρράξεων τις δεκαετίες του 70, του 80 και του 90 αν µη τι άλλο απέδειξε ότι η σχέση και το «δέσιµο» του κυβερνήτη µε τον συγκυβερνήτη θα πρέπει να είναι άψογα και το αίσθηµα εµπιστοσύνης του ενός µέλους προς τις ικανότητες του άλλου πρέπει να είναι απόλυτο Το δεδοµένο αυτό δεν έχει αλλάξει στο παραµικρό στα αναβαθµισµένα F-4E του προγράµµατος Peace Icarus 2000 της ΠΑ. Σε κάθε δε περίπτωση, η ύπαρξη διµελούς πληρώµατος συνεπάγεται σηµαντικό περιορισµό του φόρτου εργασίας για κάθε χειριστή. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που σήµερα οι περισσότερες αεροπορικές δυνάµεις και κατ επέκταση και οι κατασκευαστές στρέφονται σε διθέσια µαχητικά, ιδίως για την κάλυψη ρόλων κρούσης Γιατί ακόµη και σε µαχητικά µε προηγµένα ηλεκτρονικά συστήµατα όπως το αναβαθµισµένο F-4E, ή το F-16D Block 52+, ο συγκυβερνήτης ο οποίος συχνά αναφέρεται και ως Χειριστής Οπλικών Συστηµάτων (ΧΟΣ) εξακολουθεί να έχει ένα ιδιαίτερα κρίσιµο ρόλο σε θέµατα διαχείρισης του οπλικού φορτίου, εντοπισµού εναέριων και επίγειων στόχων, σε χαµηλά και µέσα ύψη µε τη βοήθεια του ραντάρ APG-65GY σε διαµόρφωση SAR ή µέσω του ατρακτιδίου σκόπευσης και ναυτιλίας Litening II.και τέλος ναυτιλίας. Η επάνδρωση της πίσω θέσης προσφέρει πολύτιµη εµπειρία που προετοιµάζει ικανοποιητικά το νέο χειριστή προτού αναλάβει καθήκοντα κυβερνήτη. Γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς ότι το F- 4E ακόµη και στην αναβαθµισµένη του µορφή είναι ένα εξαιρετικά απαιτητικό µαχητικό. Αντίθετα ως µειονέκτηµα µπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι µε τη συµπλήρωση τριετίας ή τετραετίας στην πίσω θέση ο έµπειρος πλέον συγκυβερνήτης-χοσ περνά µπροστά και η πολύτιµη εµπειρία που έχει αποκτήσει χάνεται Μετά την οριστική απόφαση της Π.Α. να τοποθετεί στο πίσω κάθισµα των Phantom χειριστές οι νέοι ανθυποσµηναγοί µεταπηδούν στην θέση του κυβερνήτη, αφού προηγουµένως έχουν αποκτήσει εµπειρία 500 περίπου ωρών πτήσης στην πίσω θέση. Συνοψίζοντας θα µπορούσαµε να συµπεράνουµε ότι το ισχύον σύστηµα δίνει περισσότερη έµφαση στην ορθότερη προετοιµασία των κυβερνητών, ενώ από µια άποψη θα ήταν ιδανικό ο συγκυβερνήτης να έχει την εµπειρία της µπροστά θέσης, Άλλωστε είναι λογικό ένας συγκυβερνήτης που δεν έχει παρά ελά- ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 51

F-4E AUP σε διαµόρφωση εναέριας περιπολίας µάχης. Στο αεροσκάφος είναι αναρτηµένες δύο εξωτερικές δεξαµενές των 1140 λίτρων, τέσσερα βλή- µατα IR ΑΙΜ-9L στους πτερυγικούς φορείς και δύο βλήµατα AMRAAM σε ισάριθ- µους φορείς κοντά στους αεραγωγούς χιστες γνώσεις για το ποιες είναι οι απαιτήσεις της εµπρός θέσης, να µην µπορεί να αντιληφθεί τι είναι αυτό που θέλει και το ποια είναι τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο κυβερνήτης κάθε στιγµή κατά τη διάρκεια µίας επιχειρησιακής εξόδου. Το ζήτηµα αυτό δεν απασχόλησε µόνο την ΠΑ αλλά και όλες τις χώρες που χρησιµοποιούν διθέσια µαχητικά όπως για παράδειγµα οι ΗΠΑ, οι οποίες για τα πληρώµατα των F-14B/D του Ναυτικού, οι συγκυβερνήτες RIO (Radar Interception Officer), παρέµεναν µόνι- µα στην πίσω θέση, ενώ αντίστροφα για τα F-15E της Αεροπορίας ο συγκυβερνήτης είναι κατά κανόνα έµπειρος κυβερνήτης ο οποίος µεταφέρεται µόνιµα σε καθήκοντα WSO (Weapons Systems Officer) στην πίσω θέση. Ακόµη και σε µαχητικά 4ης γενιάς όπως τα Rafale της Γαλλικής Αεροπορίας, προτιµήθηκε η απόκτηση διθέσιας έκδοσης µε έµφαση σε αποστολές κρούσης ενώ αντίθετα όσον αφορά τα Eurofighter επιλέχθηκε η εκτέλεση αποστολών από µονοθέσια µαχητικά. Όσον αφορά τα 5ης γενιάς F-22A και F-35 JSF δεν διαθέτουν καν διθέσια έκδοση ούτε για ρόλο εκπαίδευσης καθώς θεωρείται οτι η χρήση προσοµοιωτών σε συνδυασµό µε τα εξελιγµένα συστήµατα που διαθέτουν, επιτρέπουν την εκτέλεση αποστολών κρούσης από έναν χειριστή. [ Οι αποστολές αναχαίτισης Η εξίσωση του Phantom AUP µε το επίπεδο νεότερων µαχητικών 3ης γενιάς µπορεί να χαρακτηριστεί πλήρης, ενώ όπως πληροφορηθήκαµε από χειριστές της 117 ΠΜ, τα F-4E AUP έχουν µεταµορφωθεί σε εξαιρετικά ικανά µαχητικά για την εκτέλεση αποστολών αναχαίτισης τόσο κατά τη διάρκεια της ηµέρας όσο και την νύχτα µε κάθε καιρό. Με πρωταρχικό ρόλο την αναχαίτιση, η 339Μ µε έδρα την 117ΠΜ στην Ανδραβίδα, αποτελεί µια από τις κατ εξοχήν Μοίρες µαχητικών οι οποίες σε περίοδο επιχειρήσεων θα κλιθούν να εκτελέσουν αποστολές για την αντιµετώπιση εχθρικών µαχητικών αεροσκαφών πάνω από το Αιγαίο. Λόγω ακριβώς της ικανότητας των εκσυγχρονισµένων F-4E AUP να χρησιµοποιούν βλήµατα BVR τύπου AIM-120 AMRAAM σε συνεργασία µε το ραντάρ παλµικού ντόπλερ APG-65, είναι ιδανικά για αποστολές εναέριας περιπολίας (Combat Air Patrol/ CAP), επιθετικής σάρωσης (Sweep) και αεροπορικής υπεροχής (Air Superiority) σε συνεργασία µε νεότερα µαχητικά όπως τα F- 16 Fighting Falcon και Mirage 2000. Η οµοιότητα της απεικόνισης ραντάρ APG-65GY των F-4E AUP µε την αντίστοιχη του ραντάρ APG-68 των µαχητικών F-16, είναι παραπάνω από εµφανής. Το γεγονός αυτό διευκολύνει την εκπαίδευση των χειριστών και δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για µια οµαλή µετάβαση από τον ένα τύπο στον άλλο αν και υπάρχει η τάση οι χειριστές των Phantom να παραµένουν το µεγαλύτερο δυνατό διάστηµα επιχειρησιακά διαθέσιµοι στον τύπο για ευνόητους λόγους. 52 ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ ƒ ƒπ Το F-4E είναι ένα πραγµατικά µεγάλο αεροσκάφος για µαχητικό. Αυτό µεταφράζεται στην ικανότητα του να µεταφέρει µεγάλο φορτίο όπλων για µια σειρά αποστολών Οι δυνατότητες αέρος-αέρος είναι πολλές αφού στην διαµόρφωση αυτή το νέο ραντάρ παρέχει ποικιλία λειτουργιών απέχοντας χαοτικά από το παλαιό APQ-120, ή για να είµαστε πιο ακριβείς δεν τίθεται καν θέµα σύγκρισης. Σαν αποτέλεσµα στην παρούσα µορφή του το APG-65GY έχει τη δυνατότητα παρακολούθησης πολλαπλών στόχων ενώ συνεχίζεται η έρευνα (λειτουργία TWS-Track While Scan), ή παρακολούθησης ενός µόνο στόχου (STT -Single Target Track), όποτε αυτό είναι επιθυµητό. Στις περιπτώσεις κορεσµού από πολλαπλούς στόχους οι οποίοι πετάνε σε κλειστό σχηµατισµό, υπάρχει η δυνατότητα διαχωρισµού τους µε ειδική διαµόρφωση ενώ σε µετωπικές εµπλοκές BVR ο χειριστής µπορεί να εκτιµήσει ποιος στόχος είναι ο πιο επικίνδυνος µέσα από τη λειτουργία VS (Velocity Search) η οποία παρουσιάζει τα στίγµατα σε προτεραιότητα ανάλογα µε το ρυθµό προσέγγισής τους. Επίσης, µια λειτουργία που χρησιµοποιείται πολύ συχνά για αρχική έρευνα περιοχής είναι η RWS (Range While Scan) η οποία παρέχει ικανοποιητικές ενδείξεις αποκάλυψης στόχου σε διαφορετικά ύψη και διευθύνσεις. Για κλειστές εµπλοκές το APG-65 GY παρέχει µια σειρά διαµορφώσεων για αυτόµατο εντοπισµό στόχου τόσο στον κατακόρυφο όσο και στον διαµήκη άξονα πτήσης. Σε κάθε περίπτωση η επιλογή µπορεί να γίνει από: την οθόνη MFD τα πλήκτρα κύριων διαµορφώσεων Master Modes (AA/AG/NAV/IFF/COM1/COM2) που βρίσκονται σε σειρά πάνω από την οθόνη του ΙCP µέσω των µοχλών ισχύος φιλοσοφίας HOTAS Τα χειριστήρια φιλοσοφίας HOTAS (Hands On Throttle And Stick) εξασφαλίζουν νέες δυνατότητες όσον αφορά τον έλεγχο νέων συστηµάτων του αεροσκάφους. Όπως διαπιστώσαµε κατά την διάρκεια της «πτήσης» στον προσοµοιωτή, οι νέες µανέτες διαθέτουν µια σειρά επιπρόσθετων «περιφερειακών» διακοπτών µέσω των οποίων µπορεί κανείς να ελέγξει την κίνηση του κέρσορα του ραντάρ, την κατεύθυνση της δέσµης σάρωσης, την κλί- µακα εµβέλειας καθώς και την επιλογή οπλικού συστήµατος (βλήµατα BVR, IR και πυροβόλο). Σε σύγκριση µε την αντίστοιχη µανέτα του F-16, η διάταξη των διακοπτών είναι αρκετά διαφορετική, µε αποτέλεσµα να ξενίζει αρχικά, αλλά έπειτα από λίγο χρόνο επέρχεται η απαιτούµενη εξοικείωση. Η θέση των µοχλών ισχύος στην αριστερή κονσόλα είναι ένα επιπλέον στοιχείο που δυσκολεύει το µη εξοικειωµένο χειριστή, αφού δεν έχει άµεση οπτική επαφή µε αυτήν. Όµως ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για την αρχική εξοικείωση σε συνδυασµό µε την τακτική προπόνηση στον προσοµοιωτή είναι τα στοιχεία που οδηγούν τους νέους χειριστές να χρησι- µοποιούν το σύστηµα HOTAS κυριολεκτικά στα «τυφλά» ακόµη και στις πλέον κρίσιµες φάσεις της αποστολής. Η δυνατότητα εµπλοκών BVR καθιστά πλέον τα ελληνικά Phantom, άκρως επικίνδυνους αντίπαλους εναντίον οποιασδή- ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 53

ποτε απειλής, αφού σε κάθε περίπτωση µπορούν να παραµείνουν για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα στην περιοχή περιπολίας. Επιπρόσθετα µπορούν να παραθέσουν µεγαλύτερο όγκο πυρός χάρις την δυνατότητα µεταφοράς τεσσάρων AIM-120 AMRAAM συν τους τέσσερις AIM-9L. Ο µεγαλύτερος αντίπαλος του Phantom στην εναέρια µάχη είναι το F-16, που αποτελεί τον κύριο τύπο µαχητικού της ΤΗΚ καθώς είναι ανώτερο στον τοµέα της ευελιξίας και αποτελεί την µεγαλύτερη απειλή ιδίως σε κλειστές αεροµαχίες. Όπως είναι φυσικό το δεδοµένο µειονέκτηµα της περιορισµένης ευελιξίας σε σχέση µε το F-16C δεν επιδρά θετικά υπέρ του δεύτερου σε εµπλοκές BVR, ενώ η είσοδος σε κλειστή αεροµαχία µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε συγκεκριµένες τακτικές και εφόσον µιλάµε για εµπλοκές 2 εναντίον 1. Αυτό ισχύει και για την «ειρηνική» περίοδο την οποία διανύου- µε καθώς οι συνθήκες οι οποίες θα αντιµετωπίσουν οι χειριστές της ΠΑ σε µια αεροµαχία δεν διαφέρουν σε πολλά πράγµατα από αυτές που θα αντιµετωπίσουν σε πολεµικές επιχειρήσεις εκτός ίσως από το να χρησιµοποιήσουν πραγµατικά βλήµατα [ Στην πρώτη γραµµή των readiness Σε κάθε αποστολή Readiness οι πιλότοι της ΠΑ είναι αντιµέτωποι µε το άγνωστο καθώς δεν ξέρουν τι θα αντιµετωπίσουν εφόσον οι καταστάσεις εξελίσσονται σε πραγµατικό χρόνο και δεν είναι εφικτό να γίνει ενηµέρωση προ της απογείωσης. Ως γνωστόν τα τουρκικά µαχητικά προκαλούν συστηµατικά και κατά την πάγια τακτική τους, το σύστηµα αεράµυνας της ΠΑ. Ως µέρος ενός ευρύτερου µηχανισµού, οι χειριστές που εκτελούν καθήκοντα Readiness δεν αποφασίζουν οι ίδιοι για την τακτική αντιµετώπισης των απειλών καθώς δεν έχουν συνολική αντίληψη της τακτικής κατάστασης. Αυτή είναι δουλειά του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικών Επιχειρήσεων (ΕΚΑΕ) στην έδρα του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας (ΑΤΑ) στη Λάρισα. Εκεί σε ειδικά διαµορφωµένες υπόγειες εγκαταστάσεις συγκεντρώνεται η σύνθετη εικόνα από τα ραντάρ έρευνας και επιτήρησης των ΜΣΕΠ αλλά και από άλλους αισθητήρες σε όλη την ελληνική επικράτεια και αποφασίζεται η ανάλογη µέθοδος αντίδρασης. Ακολούθως ανατίθεται σε ελεγκτές αεράµυνας (ΕΑ) που βρίσκονται είτε στο ΕΚΑΕ είτε σε κάποιο από τα Κέντρα Ελέγχου Περιοχής (Το 1ο 2ο ή 3ο ΚΕΠ ελέγχουν µε ραντάρ το βόρειο, κεντρικό και νότιο τοµέα αντίστοιχα) να καθοδηγήσουν συγκεκριµένους σχηµατισµούς φίλιων µαχητικών που εκτελούν Readiness προς την κατεύθυνση των «άγνωστων» ιχνών που παραβιάζουν τον ΕΑΧ προκειµένου να τα αναχαιτίσουν. Όσον αφορά τα F-4E AUP της 339Μ, σε αποστολές αναχαίτισης πετάνε πλήρως εξοπλισµένα µε πυροβόλο M61 Vulcan των 20mm, 2 βλήµατα τύπου AIM-120 AMRAAM για εµπλοκές πέραν του οπτικού ορίζοντα, και 4 βλήµατα υπέρυθρης καθοδήγησης AIM-9 P4/ L Sidewinder για κλειστή αεροµαχία. Επιπλέον εφοδιάζονται µε δύο εξωτερικές πτερυγικές δεξαµενές των 1.140 λίτρων έκαστη, που παρέχουν µεγαλύτερη αυτονοµία καθώς στον αέρα η µέση κατανάλωση φτάνει τις 100 λίβρες (50 κιλά) ανά λεπτό για κάθε κινητήρα χωριστά! Άλλωστε το Phantom είναι γνωστό για την τάση του να «πίνει, να καπνίζει και να κάνει θόρυβο»! Χάρις το ραντάρ APG-65 το Phantom II έχει την ικανότητα να εγκλωβίζει άµεσα πολλαπλούς εναέριους στόχους από µεγάλες αποστάσεις άνω των 60νµ µε αποτέλεσµα οι χειριστές της 339Μ να είναι σε θέση να προχωρούν αυτόνοµα σε εµπλοκή BVR παράλληλα µε τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΕΑ. Κατά τη διάρκεια της µετωπικής προσέγγισης µε τα αντίπαλα µαχητικά, ο κυβερνήτης ασχολείται µε τον χειρισµό του µαχητικού ενώ ο ΧΟΣ στην πίσω θέση είναι υπεύθυνος για τη ναυτιλία παράλληλα µε το χειρισµό του ραντάρ, την αποκάλυψη και τον εγκλωβισµό των στόχων. Το µέγεθος και η σύνθεση των σχηµατισµών της Τουρκικής Αεροπορίας που παραβιάζει τον ΕΑΧ δεν είναι σταθερά αλλά ποικίλουν και µπορεί να αφορούν ένα ζεύγος ή ένα πολυάριθµο πακέτο COMAO µε πολλαπλούς τύπους µαχητικών που αριθµεί µέχρι και 6 αεροσκάφη. Αποστολή των µαχητικών Readiness της ΠΑ είναι σε πρώτη φάση η οπτική αναγνώριση, γεγονός που σηµαίνει ότι θα πρέπει να πλησιάσουν σε απόσταση µικρότερη των 5νµ ώστε να διαπιστωθεί ο τύπος των εχθρικών αεροσκαφών και στη συνέχεια εφόσον καταστεί δυνατόν να αναγνωριστούν και οι αριθµοί τους. Τα βασικά σηµεία εισόδου των τουρκικών µαχητικών ποικίλουν και εντοπίζονται, στον εναέριο χώρο µεταξύ Λήµνου Λέσβου, Λέσβου-Χίου, Χίου-Σάµου και στη θαλάσσια περιοχή βορείως της Καλύµνου. Αφού πραγµατοποιήσουν την διέλευση τους εντός της ζώνης των 10νµ από την ελληνική ακτογραµµή, οι σχηµατισµοί της THK ενδέχεται να εξέλθουν και πάλι από το αρχικό σηµείο εισόδου ή να επιλέξουν κάποιο από τα προαναφερθέντα σηµεία διατηρώντας την ευχέρεια επιλογής. Για περισσότερα αναφορικά µε τα συµπεράσµατα του ΓΕΑ για τις τακτικές που ακολουθούν οι Τούρκοι πιλότοι και πως αυτές έχουν διαµορφωθεί τελευταία µπορείτε να διαβάσετε στη στήλη FOX2 (2007 Προκλήσεις) Στις αναχαιτίσεις που εξελίσσονται σε κλειστές εµπλοκές, ο στόχος των Ελλήνων χειριστών είναι να «πιάσουν» την ουρά των τουρκικών µαχητικών προτού προλάβουν να κερδίσουν το τακτικό πλεονέκτηµα. Εκεί πλέον χρησιµοποιούνται τα βλήµατα Sidewinder σε διαµόρφωση Slave / IR. Αυτό σηµαίνει ότι µε το ραντάρ APG-65, οι χειριστές των Phantom έχουν τη δυνατότητα να εγκλωβίσουν το στόχο τους µε την δια- µόρφωση «Boresight» που είναι κατάλληλη για να «κλειδώσει» µέσα σε δέκατα του δευτερολέπτου ένα εχθρικό µαχητικό κατά τη διάρκεια ελιγµών ενώ παράλληλα η κεφαλή του Sidewinder εγκλωβίζει αυτοµάτως τον ίδιο στόχο σε διαµόρφωση «Cage». Εφόσον εντοπίσει µια «δυνατή» υπέρυθρη πηγή που συνήθως εντοπίζεται στους κινητήρες του αντίπαλου µαχητικού, το βλήµα προειδοποιεί το χειριστή ότι είναι έτοιµο για βολή µε ένα οξύ χαρακτηριστικό ήχο. Εφόσον όµως ο αντίπαλος αντιληφθεί ότι είναι εγκλωβισµένος, εκτός από ελιγµούς διαφυγής, υπάρχουν περιπτώσεις όπου έχουν χρησιµοποιηθεί ακόµη και αντίµετρα στη µορφή φωτοβολίδων / Flares. Φυσικά δεν θα πρέπει να λησµονείται ότι εκτός από το καθαρά επιχειρησιακό σκέλος, η απερίσκεπτη όσο και προκλητική αυτή τακτική εκ µέρους των Τούρκων χειριστών εν καιρώ ειρήνης, περικλείει εγγενείς κινδύνους σε µικρές αποστάσεις που άπτονται της ασφάλειας πτήσεως των αεροσκαφών της ΠΑ. Κατά τη διάρκεια εµπλοκών σηµαντικό ρόλο παίζουν τα καύσι- 54 ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ ƒ ƒπ Απογείωση για µια ακόµη αναχαίτιση πάνω από το Αιγαίο, από προωθηµένη βάση της ΠΑ. Παρά την ηλικία του το F-4E εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει ένα ιδιαίτερα υπολογίσιµο αντίπαλο στον αέρα, ιδιαίτερα µετά το πρόγραµµα αναβάθµισης στο οποίο υποβλήθηκε. µα, η κατανάλωση των οποίων επηρεάζεται από τις αποστάσεις και τα ύψη πτήσης σε συνδυασµό µε την χρήση µετάκαυσης. Επιπλέον κάτι που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι µε την πάροδο του χρόνου, οι πιο έµπειροι χειριστές έχουν την ικανότητα να «νιώθουν» το καύσιµο από τη πτητική συµπεριφορά του Phantom στον αέρα χωρίς να κοιτάνε την ένδειξη όπως επίσης και να αντιλαµβάνονται ενστικτωδώς την τιµή των G κατά τη διάρκεια των ελιγµών εναέριας µάχης. Αυτό φυσικά δεν αποτελεί υπερβολή αν αναλογιστούµε ότι το F-4E είναι ένας τυπικός εκπρόσωπος µαχητικού 2ης γενιάς της δεκαετίας του 60 µε µηχανικό έλεγχο των επιφανειών ελέγχου, αντί για ψηφιακό σύστηµα FBW που διαθέτουν τα νεότερα µαχητικά. Για το λόγο αυτό απαιτούνται συνεχείς διορθώσεις στα χειριστήρια για την τήρηση πορείας και ύψους οπότε και προέκυψε η ρήση ότι το Phantom είναι ένα µαχητικό που οι χειριστές του το πετάνε µε το «χέρι». [ Αποστολές Κρούσης Έχοντας την ικανότητα εκτέλεσης αποστολών κρούσης µε αυξηµένες δυνατότητες λόγω του νέου ραντάρ αλλά και µε την ενσωµά- ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 55

Το διµελές πλήρωµα του F-4E συνιστά ένα από τα πλεονεκτήµατα του αεροσκάφους, καθώς ο Χειριστής Οπλικών Συστηµάτων µπορεί να αναλάβει µια σειρά διαδικασιών σκόπευσης, βοµβαρδισµού και ναυτιλίας ιδιαιτέρα σε ό,τι αφορά τις αποστολές αέρος-εδάφους τωση ατρακτιδίου νυχτερινής σκόπευσης, η 338Μ παρέλαβε τα συστήµατα Litening, ως η µια από τις δύο Μοίρες της 117ΠΜ µε πρωτεύουσα αποστολή τη ίωξη / Βοµβαρδισµό. Με το Littening II τα αναβαθµισµένα Phantom της ΠΑ αποκτούν τη δυνατότητα εκτέλεσης νυχτερινών επιχειρήσεων κρούσης στόχων υψηλής αξίας όπως αεροδρόµια, κέντρα επιχειρήσεων, γέφυρες, εγκαταστάσεις αεράµυνας και εργοστάσια µε διανοµείς AFDS, βλήµατα AGM-65G, και βόµβες GBU-10/24 Paveway II/III. Έτσι µπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες µεταφοράς όπλων που προσφέρει το F-4E AUP αλλά και του διµελούς πληρώµατος ενώ παράλληλα επιτρέπουν την αποδέσµευση µαχητικών F-16C/D για αποστολές αεράµυνας και συνοδείας. Συγκεκριµένα το Litening επιτρέπει στους χειριστές της 338Μ να εκτελούν: Εντοπισµό / Αναγνώριση / Κατάδειξη λέιζερ στόχων στο έδαφος Προσβολή ακριβείας για κατευθυνόµενα πυροµαχικά LGB Νυχτερινή πτήση σε χαµηλό ύψος Αυτόµατο εντοπισµό στόχου από επίγειο καταδείκτη (Laser spot detection) Αναγνώριση εναέριων στόχων σε αποστάσεις πέραν του ορίζοντα Σε σύγκριση µε το LANTIRN το ισραηλινό ατρακτίδιο πλεονεκτεί όσον αφορά τις υπέρτερες επιδόσεις στην ποιότητα ανάλυσης εικόνας που προσφέρει ο υπέρυθρος αισθητήρας FLIR 3ης γενιάς, σε συνδυασµό µε την προηγµένη ψηφιακή κάµερα ηµέρας υψηλής ευαισθησίας CCD. Η τελευταία έχει αποδειχτεί ότι παρέχει ασύγκριτα καλύτερη εικόνα της περιοχής του στόχου από µεγάλα ύψη και αποστάσεις ασφαλείας έξω από την «οµπρέλα» προστασίας που διαθέτουν τα περισσότερα αντιαεροπορικά συστήµατα SHORADS και MANPADS. Επιπρόσθετα ο αισθητήρας αυτόµατου εντοπισµού επιτρέπει την προσβολή στόχου από δευτερεύουσα πηγή κατάδειξης ακόµη και πάνω από τη βάση νεφών καθώς η ακριβής θέση του στόχου απεικονίζεται σε ένα Τarget Box στο HUD του χειριστή. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις ενός κινητού στόχου - όπου η θέση του είναι άγνωστη και ενδέχεται να χρειαστεί να προσβληθεί σε συνθήκες χρονικής πίεσης (time sensitive targets), ένα µαχητικό θα πρέπει να πετάξει σε χαµηλό ύψος και να εκτελέσει πολλαπλές διελεύσεις που ενδεχοµένως θα πρόδιδαν την παρουσία του ή ακόµα χειρότερα θα το καταστούσαν ευάλωτο σε αντιαεροπορικά πυρά. Όµως η χρήση του Litening - όπως απέδειξε και η σχετική εµπειρία στο Αφγανιστάν- επέτρεψε την προσβολή ακριβείας τέτοιων στόχων χωρίς να απαιτείται από τους χειριστές των µαχητικών να σπαταλούν πολύτιµο χρόνο για τον εντοπισµό τους σε συνεργασία µε επίγειους ελεγκτές. Το συγκρότηµα κεφαλής του Litening επιτρέπει επιπρόσθετα την εστίαση των ηλεκτροοπτικών αισθητήρων σε µια περιοχή στο πλαίσιο της λειτουργίας «σηµείου ενδιαφέροντος». Με τον τρόπο αυτό το Litening προσφέρει στο χειριστή τη δυνατότητα έναρξης ελιγµών αποφυγής µετά την άφεση του όπλου χωρίς όµως να υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας της οπτικής επαφής µε το στόχο. Έτσι διατηρείται η σκόπευση και η κατάδειξη µε λέιζερ µέχρι την τελική πρόσκρουση της LGB ενώ ταυτόχρονα παρέχεται η δυνατότητα εκτίµησης αποτελεσµάτων προσβολής «battle damage assessment» µετά το πέρας της επίθεσης! Με τη νέα διαµόρφωση πιλοτηρίου, ο κυβερνήτης του αναβαθµισµένου F-4E AUP, έχει πλέον µόνο την ευθύνη της διακυβέρνησης του αεροσκάφους ενώ ο συγκυβερνήτης έχει σαν κύρια ενασχόλησή του (σε ποσοστό 99%) τον χειρισµό και την διαχείριση οπλικών συστηµάτων, καθώς και την επιλογή της κατάλληλης τακτικής. Ιδιαίτερα πολύτιµη κρίνεται η συνδροµή του ΧΟΣ σε αποστολές κρούσης, µε πτήση σε πολύ χαµηλό ύψος. Έτσι πραγµατοποιείται η πτήση από τον κυβερνήτη µε απόλυτη ασφάλεια ενώ ταυτόχρονα εκτελείται εντοπισµός και πρόσκτηση στόχου σε λειτουργική διαµόρφωση GM (Ground Mode) από τον ΧΟΣ. Αντίστοιχα και στην διαµόρφωση SAR (Synthetic Aperture Radar), ο ΧΟΣ είναι αυτός που θα πρέπει να διαθέτει την κατάλ- 56 ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

ªπ ƒ ƒπ ληλη εµπειρία ώστε να διακρίνει µεταξύ πολλών, το σωστό στόχο βάση και των συντεταγµένων GPS από την µεγενθυµένη εικόνα του εδάφους. Από εκεί και πέρα θα τον «προωθήσει» στον εµπρός θάλαµο διακυβέρνησης, απαλλάσσοντας τον κυβερνήτη από εξαιρετικά ση- µαντικό φόρτο εργασίας αλλά και ψυχολογική φόρτιση, αφού γνωρίζει ότι ο «πίσω» θα του δείξει το στόχο την ώρα που εκείνος θα προσέχει ώστε να αποφύγει όλες τις απειλές για να πλησιάσει µε ασφάλεια σε παραµέτρους βολής. Οι χειριστές της 338Μ αξιοποίησαν πλήρως τα πλεονεκτήµατα αυτά κατά τη διάρκεια της πρώτης συµµετοχής τους µε 4 µαχητικά F-4E AUP στην άσκηση TLP 2005-2 (Tactical Leadership Program). Τα ελληνικά αεροσκάφη µεταφέροντας ατρακτίδια στοχοποίησης και ναυτιλίας Litening II, συγκαταλέχθηκαν µεταξύ των αεροσκαφών που ηγούνταν των σχηµατισµών µε καθήκον την προσβολή επίγειων στόχων επιφέροντας εντυπωσιακά αποτελέσµατα. Η συµµετοχή στο TLP αποτελεί βάσει των αναφορών των χειριστών της 338Μ µία πολύτιµη επιχειρησιακή εµπειρία πρώτα και κύρια λόγω του ότι κάθε πλήρωµα µαθαίνει -κάτω από αυστηρές διαδικασίες τυποποίησης- να συνυπάρχει και να συνεργάζεται άψογα µε πολλούς διαφορετικούς τύπους αεροσκαφών και πληρώµατα προερχόµενα από πολλές και διαφορετικές αεροπορικές δυνάµεις. ª -π À π 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION 57