ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ KYΡIAKH 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012 Εξυπνο XΡΗΜΑ Κατήφορος χωρίς φρένο στον κλάδο αυτοκινήτου Στα επίπεδα του 1980 ο τζίρος, µε 7.000 ανέργους και 1 δισ. ευρώ χαµένα κρατικά έσοδα το χρόνο. ΣΕΛ. 10-11 Market Report Ιράν και ΕΗ ανεβάζουν... την τάση στην αγορά της ενέργειας «Εξορκίζονται» τα µπλακάουτ και οι αυξήσεις στα τιµολόγια. ΣΕΛ. 3 Χρυσή ευκαιρία από την πτώση των νέων ελληνικών οµολόγων Μέσα σε 5 ηµέρες γλιτώσαµε από 18,7 εκατοµµύρια χρέους. ΣΕΛ. 12 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΒ ΟΜΑ ΙΑΙΑ) Στις 611,16 µονάδες ο Γ.. +0,45% Στοιχεία µε κλείσιµο Παρασκευής 17.30. EUROSTOXX (ΕΒ.) +3,32% S&P 500 (ΕΒ.) +1,51% ΕΥΡΩ 1,267$ ΧΡΥΣΟΣ 1.599$ ΑΡΓΟ 82,17$ Το σχέδιο της νέας κυβέρνησης για φορολογική µεταρρύθµιση µε ελαφρύνσεις και απλοποίηση της νοµοθεσίας ώστε να περιοριστεί η φοροδιαφυγή και να ανακάµψει η αγορά. Με «κούρεµα» 20% η αποπληρωµή των χρεών του ηµοσίου στους ιδιώτες. ΣΕΛ. 4-5 «Καυτό καλοκαίρι» για τους τραπεζίτες Πιέζουν για deals η ανακεφαλαιοποίηση και ο κίνδυνος κρατικοποιήσεων. ΣΕΛ. 2 Χαµηλότεροι φόροι µε λιγότερες απαλλαγές
2 KYΡIAKH 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012 ΕΞΥΠΝΟ ΧΡΗΜΑ ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Πώς θα πείσουµε ότι γίναµε παρθένες; Τ όνους µελανιού έχουν ξοδέψει οι κορυφαίοι οικονοµικοί αναλυτές του πλανήτη για να ερµηνεύσουν τη γενικά σκληρή στάση που τηρεί η Γερµανία απέναντι στην κρίση χρέους της ευρωζώνης, παρά τα πρώτα ση- µάδια υποχώρησης που διαφάνηκαν στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής. Την πιο γλαφυρή ίσως εκδοχή κατέθεσε ο διαβόητος Αµερικανός οικονοµολόγος Νουριέλ Ρουµπινί, ο οποίος έγινε διάσηµος γιατί προέβλεψε από τους πρώτους τη χρηµατοοικονοµική κρίση. Οπως αποφάνθηκε, λοιπόν, οι Στο ενδεχόµενο κατάρρευσης της ευρωζώνης η χώρα µας θα υποστεί τις βαρύτερες συνέπειες Του ΠΑΝΟΥ ΘΩΜΑΚΟΥ pthomakos@e-typos.com Γερµανοί αρνούνται την αµοιβαιοποίηση του χρέους, κυρίως, γιατί ανησυχούν για τρία πράγµατα: Το πρώτο είναι ο ηθικός κίνδυνος καθώς φοβούνται ότι εάν δεχθούν, δεν θα καταβάλλουν πια αρκετή προσπάθεια η Ιταλία και η Ισπανία. Το δεύτερο είναι το πρόβλη- µα του επιµερισµού ευθυνών καθότι αν οι Νότιοι αποτύχουν, το ρίσκο θα περάσει στους Γερ- µανούς. Το τρίτο είναι ότι καλούνται να αναλάβουν έναν τεράστιο EDITORIAL σε µέγεθος πιστωτικό κίνδυνο αφού κατ ουσίαν εγγυώνται για όλα τα χρέη και τις καταθέσεις της ευρωζώνης, αξίας αρκετών τρισ. ευρώ! Το καλύτερο όµως ο κ. Ρου- µπινί το κράτησε για το τέλος: «Οι Γερµανοί καλούνται κατά βάση να παντρευτούν µια γυναίκα που έχει χάσει την αγνότητά της και, πριν προχωρήσουν, της ζητούν να δώσει δείγµατα έµπρακτης µεταµέλειας µέσω της αποχής της από αµαρτωλές δραστηριότητες! Να δείξει εγκράτεια, να τους δείξει την ψυχή της, ώστε σε δύο χρόνια από τώρα να την παντρευτούν. Να την παντρευτούν σήµερα της το αποκλείουν». Οπως φαίνεται, λοιπόν, η κρίση της ευρωζώνης, πέρα από τις όποιες οικονοµοτεχνικές δυσκολίες, διαθέτει και σηµαντικές εθνικιστικές και ψυχολογικές διαστάσεις. Με δεδοµένο, δε, ότι στο ενδεχόµενο κατάρρευσης του ευρώ η χώρα µας πιθανότατα θα είναι η πρώτη που θα υποστεί τις βαρύτερες συνέπειες, καλό θα ήταν να λάβουµε σοβαρότερα υπ όψιν ακόµη και αυτόν τον παράγοντα. Οι συνεχείς επιθέσεις και προσβολές στους εταίρους µας και η µονοµερής, προπαγανδιστική παρουσίαση των θεµάτων δεν βοηθούν στην εξεύρεση συµβιβαστικής λύσης που να συµφέρει όλους. Μπορεί να έχουµε εµείς τις ιδιαιτερότητές µας και την εθνική µας περηφάνια, αλλά το ίδιο συµβαίνει και µε τους Βόρειους, έστω κι αν το κρύβουν κάπως καλύτερα αυτοί. Μην ξεχνάµε, δε, ότι ειδικά οι Γερµανοί αι- µατοκύλισαν όλο τον πλανήτη όταν αισθάνθηκαν περικυκλω- µένοι, ζηµιωµένοι και ταπεινωµένοι και ότι και η Ελλάδα πλήρωσε βαρύτατο τίµηµα, χωρίς να φταίει. Τώρα, λοιπόν, που έχουµε ένα σηµαντικό ποσοστό ευθύνης, πρέπει να είµαστε πιο προσεκτικοί, ακόµη και αν δεν τους πείσουµε ότι γίναµε... παρθένες! Δάνεια και καταθέσεις ιδιωτικού τομέα Σε εκατ. ευρώ 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Η ώρα της αλήθειας για τις τράπεζες Μ ήνυµα προς την κυβέρνηση, εν όψει του καθορισµού των τελικών όρων της ανακεφαλαιοποίησης, έστειλαν οι µεγαλύτερες τράπεζες της χώρας από το βήµα των Γενικών Συνελεύσεων των µετόχων. Σύσσωµος ο κλάδος, διά στόµατος Γιάννη Κωστόπουλου, Μιχάλη Σάλλα και Νίκου Νανόπουλου, τόνισε ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί ο ιδιωτικός χαρακτήρας των τραπεζών και να δοθούν κίνητρα στους ιδιώτες µετόχους για να καλύψουν τις αυξήσεις µετοχικού κεφαλαίου. «Χωρίς τραπεζικές διοικήσεις που θα απολαµβάνουν την εµπιστοσύνη των αγορών και της κοινωνίας όχι µόνο δεν θα υπάρξει ανάκαµψη, αλλά η ελληνική οικονοµία θα εισέλθει σε µία νέα περίοδο αναξιοπιστίας µε δυσµενείς για τις προοπτικές της χώρας επιπτώσεις», ήταν η δήλωση του κ. Κωστόπουλου, προέδρου της Alpha Bank. Σίγουρα ο δρόµος δεν είναι στρωµένος µε ροδοπέταλα για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς το φετινό καλοκαίρι περιλαµβάνει ασκήσεις προετοιµασίας για την ανακεφαλαιοποίηση αλλά και τις διαπραγµατεύσεις που θα ξεκινήσουν µε την κυβέρνηση και την Τρόικα για το θέµα αυτό, το οποίο δεν είναι το µοναδικό που τις απασχολεί. Της ΡΟΗΣ ΧΑΪΚΟΥ rhaikou@e-typos.com Τα ζητήµατα του εγχώριου τραπεζικού συστήµατος είναι συνυφασµένα µε την κρίση χρέους και την ύφεση Δάνεια Καταθέσεις 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 1ο τρίμηνο Ηδη, αυτά τα ζητήµατα µελετά η νέα διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, υπό τον κ. Αλέξανδρο Τουρκολιά στη θέση του διευθύνοντος συµβούλου, έναν τραπεζίτη που έχει ση- µαντικές επαφές µε τον επιχειρηµατικό και τον εφοπλιστικό κόσµο και τις οποίες αναµένεται να αξιοποιήσει στο έπακρο. Σε περίπου 20 ηµέρες θα αναλάβει τα καθήκοντά του και ο κ. Γ. Ζανιάς, ως πρόεδρος της τράπεζας. Πάντως, γενικά, µε βάση και τις διεθνείς εξελίξεις, οι τραπεζίτες αισιοδοξούν συγκρατηµένα. Ο κ. Σάλλας ανέφερε ότι «τα µηνύµατα από το εξωτερικό είναι ενθαρρυντικά, καθώς στη Σύνοδο Κορυφής βγήκαν δύο καλές ειδήσεις: Η Ευρώπη προχωρά προς µια ενιαία εποπτική αρχή και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της ευρωζώνης δεν θα γίνεται µέσω των κυβερνήσεων, αλλά απευθείας από τους µηχανισµούς στήριξης, γεγονός που δεν θα επιβαρύνει τα χρέη των κρατών». Οµως, τα ζητήµατα του εγχώριου τραπεζικού συστήµατος είναι συνυφασµένα µε την κρίση χρέους και την ύφεση. Οι επαφές του επόµενου διαστήµατος µε το Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας θα είναι καθοριστικές για το µέλλον και τους συσχετισµούς, µε την αγορά να µην αποκλείει να προχωρήσουν εν τέλει συµφωνίες συγχώνευσης, προκειµένου να δηµιουργηθούν µεγαλύτερα επιχειρηµατικά σχήµατα. Αν και αυτή τη στιγµή δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο από το Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας για συγχωνεύσεις τραπεζών, δεν αποκλείεται να καταστεί ανάγκη κάποια στιγµή, ανέφερε ο κ. Απόστολος Ταµβακάκης στη Γενική Συνέλευση της Εθνικής, µε την πρώην πλέον διοίκηση της Εθνικής να έχει επεξεργαστεί κάθε δυνατό σενάριο στην Ελλάδα και το εξωτερικό προς αυτήν την κατεύθυνση. Οµως, οι προσπάθειες δεν ευοδώθηκαν, αν και τα σενάρια θέλουν πάλι την Εθνική να µετέχει σε νέο γύρο επαφών. Αντίστοιχα, και η απόπειρα συνένωσης Alpha-Eurobank έπεσε στο κενό, και µάλιστα η δεύτερη ζητά αποζηµίωση 50 εκατ. ευρώ για αθέτηση συµφωνίας από την πρώτη! Εξυπνο XΡΗΜΑ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. ΕΚ ΟΤΕΣ ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Πάνος Αµυράς ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚ ΟΣΗΣ Πάνος Θωµάκος ΣΥΝΤΑΞΗ Μιχάλης Βουτσαδάκης, Γωγώ Κατσέλη, Νίκος Κουφάκος, Μιχάλης Μυγιάκης, Γιώργος Παλαιτσάκης, Ρόη Χάικου, Νάσος Χατζητσάκος ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Κώστας Βουκόλας, Κώστας Κριεζίας, Αγγελική Βελεσιώτη ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ Θεοδώρα Κούλη ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΙΟΡΘΩΣΗΣ Κατερίνα Μπεχράκη
ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΞΥΠΝΟ ΧΡΗΜΑ kyρiakh 1 ΙΟΥλΙΟΥ 2012 3 xxx xxx 1,1 δισ. 13,8% INFO το ύψος των ανεξόφλητων λογαριασμών της ΔΕΗ, που όμως παρουσιάζουν πτωτική τάση το ποσοστό συμμετοχής του fund Silchester στη ΔΕΗ 111.000 βαρέλια ημερησίως αγόραζε η Ελλάδα από το Ιράν στο β' τετράμηνο του 2011 10-12 δισ. ετησίως δαπανά η χώρα μας για εισαγωγές πετρελαίου, που αντιστοιχούν στο 5% του ΑΕΠ Ιρανικό «εμπάργκο» στην αγορά ενέργειας Από πού εισάγουμε πετρέλαιο Χώρες Ρωσία Ιράν Σ. Αραβία Καζακστάν Κομμένη από σήμερα η αγορά πετρελαίου με πίστωση για την Ελλάδα Για τρεις μήνες επαρκούν τα εγχώρια αποθέματα Λιβύη Ιράκ Ποσοστό εισαγωγών 10% 10% 9% 7% 16% 46% Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΥΓΙΑΚΗ mmygiakis@e-typos.com Σ ε ισχύ τίθεται από σήμερα, Κυριακή 1η Ιουλίου 2012, το εμπάργκο στις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν προς τις χώρες της Ε.Ε., όπως κατ αρχάς έχει συμφωνηθεί από τον περασμένο Ιανουάριο και επαναβεβαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο την περασμένη Δευτέρα. Από ελληνικής πλευράς, η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα στον εφοδιασμό της χώρας με πετρέλαιο, καθώς τα δύο μεγάλα διυλιστήρια, ΕΛ.ΠΕ. και Motor Oil, έχουν υποκαταστήσει τις ιρανικές εισαγωγές αργού με προμήθειες από άλλες χώρες, όπως το Καζακστάν, τη Λιβύη, τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο. Παράγοντες της ελληνικής ενεργειακής αγοράς, παράλληλα, εμφανίζονται καθησυχαστικοί τονίζοντας ότι έχουν ήδη βρεθεί εναλλακτικές αγορές και ότι τα αποθέματα επαρκούν για την τροφοδοσία της αγοράς σε περίπτωση κρίσης. Τα αποθέματα πετρελαίου που διαθέτουν οι εγχώριοι όμιλοι διύλισης επαρκούν τουλάχιστον για τρεις μήνες. Η Ελλάδα έχει αυξήσει τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία και τη Λιβύη, από όπου προμηθευόταν πετρέλαιο τον περασμένο χρόνο, αλλά σε μικρότερες ποσότητες σε σχέση με το ιρανικό πετρέλαιο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές. Ανάγκες σε πετρέλαιο Σημειώνεται ότι η Ελλάδα κατά τη διάρκεια του β τετραμήνου του 2011 κάλυψε το 35% των αναγκών της σε πετρέλαιο από το Ιράν, αγοράζοντας περίπου 111.000 βαρέλια ημερησίως. Η χώρα μας δαπανά 10-12 δισ. ευρώ ετησίως για εισαγωγές πετρελαίου, ποσό που αντιστοιχεί στο 5% του ΑΕΠ, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εξάρτησης από εισαγωγές στην Ε.Ε. Περίπου 120 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και 4 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου καταναλώνονται κάθε χρόνο. Το 2010 η χώρα μας εισήγαγε το 46% των συνολικών προμηθειών της σε αργό από τη Ρωσία, το 16% από το Ιράν, 10% από τη Σαουδική Αραβία, 10% από το Καζακστάν, 9% από τη Λιβύη και 7% από το Ιράκ. Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. απέρριψε, εν τω μεταξύ, το αίτημα της Ελλάδας για ειδική μεταχείριση (όπως εξαίρεση ή πιστώσεις) σε ό,τι αφορά τις δικές της εισαγωγές λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει. Η Ελλάδα εισήγαγε πετρέλαιο με πίστωση από το Ιράν και είχε ζητήσει να επιτραπούν οι αγορές και πέρα από την 1η Ιουλίου ή να δοθούν εγγυήσεις που θα της επιτρέπουν να αγοράζει πετρέλαιο από άλλες χώρες. Υπενθυμίζεται ότι το εμπάργκο έχει αποφασιστεί στο πλαίσιο μέτρων που κλιμακώνουν την πίεση κατά του Ιράν σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα, για το οποίο η Δύση υποπτεύεται ότι αποσκοπεί στην παραγωγή πυρηνικών όπλων. Αυξήσεις 5% στο ρεύμα «δείχνει» ο πανάκριβος δανεισμός της ΔΕΗ Με υψηλότερα επιτόκια από αυτά που δανειζόταν μέχρι τώρα και τα οποία φτάνουν πλέον ακόμη και το 11,9% αναμένεται να αναχρηματοδοτήσει από ελληνικές τράπεζες δάνεια ύψους 525 εκατ. ευρώ η ΔΕΗ. Αυτό παραδέχθηκε ο ίδιος ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Επιχείρησης, Αρθούρος Ζερβός, στο περιθώριο της ανακληθείσης με πρωτοβουλία του βασικού μετόχου, δηλαδή του κράτους, Γενικής Συνέλευσης των μετόχων της ΔΕΗ. Σε ό,τι αφορά τα τρέχοντα προβλήματα και θέματα που απασχολούν τη ΔΕΗ και την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας γενικότερα, ο κ. Ζερβός ανέφερε ότι τον περασμένο Μάιο αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό η ροή εσόδων προς την Επιχείρηση από τους λογαριασμούς, καθώς οι τελευταίοι δεν επιβαρύνονται με το χαράτσι των ακινήτων. Ο επικεφαλής της ΔΕΗ παραδέχτηκε ακόμη ότι συνεχίζονται οι ταμειακές δυσκολίες, όπως συμβαίνει στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας, με τους ανεξόφλητους λογαριασμούς να παρουσιάζουν πτωτική τάση στο 1,1 δισ. ευρώ (από αυτό το ποσό περίπου 400 εκατ. ευρώ αφορά λογαριασμούς που υπερβαίνουν το εξάμηνο). Σημείωσε, πάντως, ότι το ταμειακό πρόβλημα της ΔΕΗ είναι μεν σοβαρό, αλλά σε καμία περίπτωση δεν απειλεί τον ομαλό ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας, είτε πρόκειται για εισαγωγή ηλεκτρικής Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Αρθούρος Ζερβός, απέφυγε να αναφερθεί στο αν θα εισηγηθεί αυξήσεις τιμολογίων. ενέργειας είτε για αγορά καυσίμων. Σημείωσε, μάλιστα, ότι δεν πρόκειται να υπάρξει πρόβλημα στη διάρκεια του καλοκαιριού και σε αυτή την κατεύθυνση βοηθάει και η εξαιρετική κατάσταση των υδροηλεκτρικών αποθεμάτων. Η ενεργειακή αγορά έτσι όπως είναι διαμορφωμένη, τόνισε ο κ. Ζερβός, νοσεί και θα πρέπει να βρεθούν τρόποι να αυξηθούν τα έσοδα μέσω είτε τιμολογίων (η ΔΕΗ «δείχνει» αύξηση 5%) είτε κατάργησης έκτακτων φόρων που έχουν επιβληθεί. Ωστόσο, ο πρόεδρος της ΔΕΗ απέφυγε να αναφερθεί στο αν θα εισηγηθεί αυξήσεις τιμολογίων, λέγοντας διπλωματικά ότι θα εκθέσουν την κατάσταση στους αρμοδίους, οι οποίοι και θα λάβουν τις τελικές αποφάσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι στο 14% (13,8%) συνεχίζει να βρίσκεται η συμμετοχή του fund Silchester στη ΔΕΗ, με βάση και την τελευταία ενημέρωση που έχει η διοίκηση. Ολα δείχνουν, δηλαδή, ότι το fund ούτε προέβη σε νέες αγορές στις χαμηλές αποτιμήσεις της μετοχής, αλλά ούτε και πούλησε. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι σε περίπτωση που το αγγλικό fund ξεπεράσει το 15% είναι υποχρεωμένο να ενημερώσει τις Αρχές. Εν τω μεταξύ, σε ειδικά γραφεία (call centers) αναθέτει η ΔΕΗ το «επίπονο» έργο ειδοποίησης των καταναλωτών για ληξιπρόθεσμους λογαριασμούς ρεύματος. Σύμφωνα με τον κ. Ζερβό, θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την πρόσληψη ιδιωτικών γραφείων, τα οποία θα αναλάβουν να «υπενθυμίζουν» στους καταναλωτές για τυχόν ανεξόφλητους λογαριασμούς. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για εισπρακτικές εταιρίες, αλλά για «soft call», όπως χαρακτηριστικά είπε, προκειμένου η Επιχείρηση να βελτιώσει τις εισπράξεις ανεξόφλητων οφειλών. Τώρα, για ποιο λόγο η ΔΕΗ προβαίνει σε μια τέτοια ενέργεια, τη στιγμή που και προσωπικό διαθέτει για την ενημέρωση των καταναλωτών και μπορεί να ειδοποιεί για ανεξόφλητες οφειλές μέσω των λογαριασμών, αλλά και να διακόπτει την ηλεκτροδότηση σε όσους δεν πληρώνουν, είναι απορίας άξιον. Κι αυτό όταν τα οικονομικά της Επιχείρησης βρίσκονται σε τραγική κατάσταση.
4 kyρiakh 1 ΙΟΥλΙΟΥ 2012 ΕΞΥΠΝΟ ΧΡΗΜΑ ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Το σχέδιο της νέας κυβέρνησης για τη φορολογική μεταρρύθμιση Του Γιώργοy Παλαιτσάκη gpalaitsakis@e-typos.com Χ αμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, λιγότερες φοροαπαλλαγές και αυστηρότερα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής θα προβλέπει η ολοκληρωμένη πρόταση της νέας κυβέρνησης για την αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος, η οποία θα υποβληθεί για έγκριση στην Τρόικα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στο πλαίσιο της επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου. Το πλήρες σχέδιο φορολογικής μεταρρύθμισης, το οποίο θα καταρτιστεί εντός των προσεχών μηνών από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, θα περιλαμβάνει και τις ρυθμίσεις για μειώσεις φόρων, τις οποίες δεσμεύτηκαν να προωθήσουν τα τρία πολιτικά κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση, αλλά και τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν σύμφωνα με το Μνημόνιο και προβλέπουν την κατάργηση φοροαπαλλαγών και ειδικών φορολογικών καθεστώτων, την απλοποίηση των διατάξεων για τον ΦΠΑ και τη φορολογία ακινήτων, την επιβολή ενός ενιαίου αυτοτελούς φόρου στα εισοδήματα από ακίνητα και κινητές αξίες, την κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και την αντικατάστασή του από απλούστερες διατάξεις. Βάσει της προγραμματικής συμφωνίας που έχουν υπογράψει τα τρία κόμματα που μετέχουν στη νέα κυβέρνηση, η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Αριστερά, έχουν δεσμευτεί να προωθήσουν μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση, μέσω της οποίας θα επιδιώκεται η διεύρυνση της φορολογικής βάσης ταυτόχρονα με τη σταδιακή μείωση των φόρων Χαμηλότεροι συντελεστές φόρων αλλά και λιγότερες φοροαπαλλαγές Η σημασία των εξαγγελιών των τριών πολιτικών εταίρων για φοροελαφρύνσεις και οι δεσμεύσεις για απλοποίηση της νομοθεσίας που έχουν αναληφθεί με το Μνημόνιο Και τα τρία κόμματα που μετέχουν στη νέα κυβέρνηση, η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Αριστερά, έχουν δεσμευτεί να προωθήσουν μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση με στόχο τη δημοσιονομική εξυγίανση. και των ασφαλιστικών εισφορών, την πάταξη της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι 3 πολιτικοί σχηματισμοί συμφώνησαν να θέσουν σε διαπραγμάτευση με την Τρόικα την εφαρμογή των ακόλουθων φορολογικών μέτρων: 1 Σταδιακή αύξηση του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους με κριτήρια κοινωνικής δικαιοσύνης, ιδιαίτερα για τους μισθωτούς. Στόχος είναι, από τη στιγμή που θα ανακάμψουν τα φορολογικά έσοδα, το αφορολόγητο όριο να αρχίσει να αυξάνεται σταδιακά, ώστε σε διάστημα μερικών ετών από τις 5.000 ευρώ που είναι σήμερα να φθάσει στις 10.000 ευρώ. 2Αμεση μείωση του ΦΠΑ που επιβάλλεται στον κλάδο της εστίασης, από το 23% στο 13%. Μια τέτοια ρύθμιση θα έχει ως συνέπεια να μειωθούν άμεσα οι τιμές σε όλα τα σερβιριζόμενα είδη (έτοιμα φαγητά, αναψυκτικά, χυμούς κ.λπ.) που καταναλώνονται σε χώρους μαζικής εστίασης (εστιατόρια, ταβέρνες κ.λπ.) και θα βοηθήσει τη βαριά βιομηχανία της χώρας μας, τον τουρισμό. 3Σταδιακή μείωση του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 19%, του μεσαίου από το 13% στο 9% και του χαμηλού από το 6,5% στο 5% (για το συνολικό τουριστικό πακέτο). 4Μείωση του ΦΠΑ για τα αγροτικά εφόδια, τους σπόρους, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα και τις ζωοτροφές. 5Αντικατάσταση του Εκτάκτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Επιφανειών (ΕΕΤΗΔΕ), το οποίο επιβάλλεται στις κατοικίες και τα λοιπά κτίσματα, μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, από ένα νέο προοδευτικό φόρο ακίνητης περιουσίας. Το σχέδιο που έχουν ήδη επεξεργαστεί στο υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι από την 1η-1-2013 θα καταργηθούν τόσο το ΕΕΤΗΔΕ όσο και ο Φόρος Ακίνητης Περιουσίας. Στη θέση τους θα καθιερωθεί το νέο Ενιαίο Τέλος Ακινήτων (ΕΤΑΚ), το οποίο θα επιβαρύνει τα κτίσματα, τα εντός σχεδίου οικόπεδα και τις εκτός σχεδίου εδαφικές εκτάσεις, δηλαδή τα αγροτεμάχια και τους αγρούς, όχι όμως και τις εκτάσεις που ανήκουν στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Το νέο ΕΤΑΚ θα έχει αφορολόγητο όριο και προοδευτική κλίμακα συντελεστών. 6Κατάρτιση ηλεκτρονικού περιουσιολογίου που θα διευκολύνει την καθολική εφαρμογή του «πόθεν έσχες». Οι φορολογούμενοι σε πρώτη φάση θα υποχρεωθούν να δηλώσουν κάθε μορφής περιουσιακά στοιχεία (κινητά και ακίνητα), που κατέχουν σε Ελλάδα και εξωτερικό. Σε επόμενο στάδιο θα εφαρμοστεί ένα νέο σύστημα προσδιορισμού των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων που θα βασίζεται στην υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή αναλυτικών δηλώσεων «πόθεν έσχες» και στον έλεγχο της προέλευσης όλων των κεφαλαίων που διακινούν οι φορολογούμενοι, είτε αυτά δαπανώνται για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων είτε διατίθενται για καταναλωτικές ανάγκες είτε αποταμιεύονται. 7Μείωση των έμμεσων φόρων και των συντελεστών του ΦΠΑ. 8Οριστική κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων και αντικατάστασή του από απλούς κανόνες απεικόνισης συναλλαγών. Σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής που ήδη έχει επεξεργαστεί τις νέες ρυθμίσεις, καθιερώνεται ένα νέο πόιντ σίστεμ για τις φορολογικές παραβάσεις, με σημαντικότερα στοιχεία τη μη απόρριψη των βιβλίων, τα ελαστικότερα πρόστιμα για τυπικές παραβάσεις, ενώ για πρώτη φορά θεσπίζονται και «κίνητρα συμμόρφωσης». Στο ίδιο πλαίσιο, όμως, το οποίο έθεσαν τα τρία πολιτικά κόμματα φαίνεται ότι θα συμπεριληφθούν και ορισμένα από τα μέτρα για την απλοποίηση του ελληνικού φορολογικού συστήματος, τα οποία προβλέπονται με το Μνημόνιο ΙΙ! Τα μέτρα αυτά είναι τα εξής: Με «κούρεμα» 20% η αποπληρωμή χρεών του Δημοσίου στους ιδιώτες Ρύθμιση που προβλέπει την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα είτε τοις μετρητοίς με έκπτωση 20% είτε με ομόλογα σχεδιάζει να προωθήσει για ψήφιση στη Βουλή το υπουργείο Οικονομικών. Η Τρόικα περιμένει από την ελληνική κυβέρνηση να παρουσιάσει, στον επόμενο έλεγχο, ένα σχέδιο τμηματικής αποπληρωμής των συσσωρευμένων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, με τα λεφτά που θα πάρει το υπουργείο Οικονομικών από τις δόσεις του δανείου των 144,8 δισ. ευρώ που έχει συμφωνηθεί τον περασμένο Φεβρουάριο. Βάσει του Μνημονίου, το Δημόσιο θα πρέπει να εξοφλήσει οφειλές προς ιδιώτες συνολικού ύψους 4 δισ. φέτος κι άλλων 3 δισ. ευρώ μέσα στον επόμενο χρόνο. Το σύνολο των οφειλών του δημόσιου τομέα προς εργολάβους, προμηθευτές και άλλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα υπερβαίνει αυτή τη στιγμή τα 7 δισ. ευρώ. Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών σχεδιάζει ουσιαστικά να προτείνει σε όσους έχουν οικονομικές απαιτήσεις από το κράτος να δεχθούν ένα «κούρεμα» της τάξεως του 20% στις απαιτήσεις αυτές, με αντάλλαγμα το υπόλοιπο 80% να τους καταβληθεί σε μετρητά! Σε όσους αρνηθούν την πρόταση, το υπουργείο Οικονομικών θα αντιπροτείνει την εξόφληση με κρατικά ομόλογα! Αν προχωρήσει το σχέδιο αυτό, τότε το υπουργείο, αντί να εξοφλήσει φέτος 4 δισ. από τα χρέη του, θα δώσει μόνο 3,2 δισ. ευρώ και θα βάλει τα 800 εκατ. ευρώ στα κρατικά ταμεία. Το 2013, θα ρίξει στην αγορά μόνο 2,4 δισ. ευρώ και θα κρατήσει τα υπόλοιπα 600 εκατ. ευρώ στα ταμεία του. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έχει ξεκινήσει να καταγράφει τους μεγαλύτερους δικαιούχους είσπραξης των οφειλών του δημόσιου τομέα, δηλαδή τις ιδιωτικές επιχειρήσεις στις οποίες το Δημόσιο πρέπει να επιστρέψει μεγάλα ποσά. Μόλις δοθεί το «πράσινο φως» οι επιχειρήσεις θα κληθούν
ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΕΞΥΠΝΟ ΧΡΗΜΑ KYΡIAKH 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012 5 Οι οκτώ αλλαγές-κλειδιά που προωθεί το υπουργείο Οικονοµικών ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟΙ παράγοντες του υπουργείου Οικονοµικών και τεχνοκράτες σύµβουλοι των πρώην υπουργών Οικονοµικών της κυβέρνησης Παπαδήµου, των κ.κ. Βενιζέλου και Σαχινίδη, έχουν ήδη προετοιµάσει κείµενο προτάσεων για την αναµόρφωση του φορολογικού συστήµατος, το οποίο έχει αρκετά κοινά σηµεία τόσο µε τα µέτρα που προωθούν τα 3 κυβερνητικά πολιτικά κόµµατα όσο και µε τις παρεµβάσεις που προβλέπονται µε το Μνηµόνιο και την έκθεση των τεχνικών εµπειρογνω- µόνων του ΝΤ. Στο κείµενο αυτό περιλαµβάνονται οι ακόλουθες εισηγήσεις: 1 Εφαρµογή νέας φορολογικής κλίµακας µε µόνο 4 ή το πολύ 5 κλιµάκια έναντι 9 που προβλέπει η ισχύουσα. Η πρόταση αυτή προβλέπει, συγκεκριµένα, ότι το αφορολόγητο θα παραµείνει αµετάβλητο στις 5.000 ευρώ και οι συντελεστές φόρου θα κλιµακώνονται σε 10% για το κλι- µάκιο εισοδήµατος από τις 5.001 έως τις 10.000 ευρώ, 20% για το κλιµάκιο εισοδήµατος από τις 10.001 έως τις 30.000 ευρώ, 30% για το κλιµάκιο από τις 30.001 έως τις 60.000 ευρώ και 40% για το τµήµα του εισοδήµατος πάνω από τις 60.000 ευρώ. Η νέα αυτή κλίµακα, εάν εφαρµοστεί, θα προκαλέσει αυξήσεις φόρων για όσους έχουν εισοδήµατα από 10.000 έως 22.000 ευρώ και µειώσεις φόρων για όσους έχουν εισοδήµατα µεγαλύτερα των 22.000 ευρώ. 2Κατάργηση των απαλλαγών και των εκπτώσεων δαπανών από το φόρο εισοδήµατος και αντικατάστασή τους από ειδικές - στοχευµένες επιδοτήσεις. Η πρόταση αυτή προβλέπει, ειδικότερα, την κατάργηση των πρόσθετων αφορολογήτων ποσών για αναπήρους, τυφλούς και λοιπές κατηγορίες ευπαθών οµάδων, όπως οι έχοντες 1 ή 2 προστατευόµενα τέκνα, οι τρίτεκνοι και οι πολύτεκνοι, καθώς επίσης και την εξάλειψη όλων των διατάξεων µε τις οποίες προβλέπεται έκπτωση του 10% ορισµένων προσωπικών δαπανών των φορολογουµένων (για ενοίκια, δίδακτρα, ασφάλιστρα ζωής, τόκους στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας, ιατρική και νοσοκοµειακή περίθαλψη, δωρεές, χορηγίες, διατροφή κ.λπ.) από το φόρο εισοδήµατος. Στη θέση των απαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου προτείνεται να χορηγούνται «στοχευµένες άµεσες εισοδηµατικές ενισχύσεις», δηλαδή επιδόµατα. 3 Εφαρµογή αυστηρών επαγγελµατικών κριτηρίων προσδιορισµού ελάχιστου καθαρού εισοδήµατος για όλους ανεξαιρέτως τους µικρο- µεσαίους επιτηδευµατίες και τους ελεύθερους επαγγελµατίες. Τέτοια κριτήρια µπορεί να είναι οι πραγµατικές επαγγελµατικές δαπάνες, το ύψος των καταθέσεων στις τράπεζες, η µισθωτική αξία της επαγγελµατικής στέγης, το είδος της ασκούµενης δραστηριότητας, τα έτη άσκησης του επαγγέλµατος κ.λπ. 4 Μείωση συντελεστών ΦΠΑ µόνο εφόσον καταστεί δυνατή η αποτελεσµατική αντιµετώπιση της φοροδιαφυγής. 5Αυτοτελή φορολόγηση µε ενιαίο συντελεστή (π.χ. 20%) όλων των εισοδηµάτων που προέρχονται από ενοίκια, τόκους, µερίσµατα ή υπεραξίες από πώληση περιουσιακών στοιχείων. Τα εισοδήµατα από ενοίκια προτείνεται να υπόκεινται αυτοτελώς σε φόρο από το πρώτο ευρώ, δηλαδή να µην αθροίζονται µε τα υπόλοιπα εισοδήµατα των ιδιοκτητών και να µη φορολογούνται µε βάση την κλίµακα φόρου εισοδήµατος, στην οποία προβλέπεται αυτή τη στιγµή αφορολόγητο όριο 5.000 ευρώ. Αυτή η αυτοτελής φορολόγηση προτείνεται να είναι ίδια και στους τόκους και στα µερίσµατα µετοχών, καθώς και να επεκταθεί και στις υπεραξίες από πωλήσεις ακινήτων, µετοχών και µεριδίων αµοιβαίων κεφαλαίων, που σήµερα δεν φορολογούνται. 6Επιβολή ενός και µόνον φόρου κατοχής ακίνητης περιουσίας µε κλιµακού- µενο συντελεστή, στη θέση του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας και του Εκτάκτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούµενων οµηµένων Επιφανειών, το οποίο εισπράττεται σή- µερα µέσω των λογαριασµών του ηλεκτρικού ρεύµατος. 7Σταδιακή αύξηση των φορολογητέων -αντικειµενικών- αξιών των ακινήτων ώστε να προσεγγίσουν τα επίπεδα των πραγµατικών αγοραίων τιµών. Οι φορολογητέες αξίες προτείνεται να προσδιορίζονται µε βάση στοιχεία που θα αντλούνται από µία τράπεζα πληροφοριών µε τιµές αγοράς, την οποία θα καταρτίσει το υπουργείο Οικονοµικών σε συνεργασία µε την Τράπεζα της Ελλάδας αλλά και άλλους φορείς της αγοράς. 8Υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή δήλωσης ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων. Σύµφωνα µε το προτεινόµενο σχέδιο, πάνω από 8,5 εκατοµµύρια φορολογούµενοι πρέπει να κληθούν για πρώτη φορά να δηλώσουν σε µία αναλυτική κατάσταση όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία και στη συνέχεια να δηλώνουν κάθε χρόνο όλες τις ετήσιες µεταβολές. Στα περιουσιακά στοιχεία που θα δηλωθούν πρέπει να περιλαµβάνονται τα ακίνητα, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη αναψυχής, οι καταθέσεις, οι µετοχές, τα µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων και όλα τα άλλα περιουσιακά στοιχεία µεγάλης αξίας που έχουν στην κατοχή τους τα φυσικά πρόσωπα. Ταυτόχρονα, προτείνεται η υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή αναλυτικής δήλωσης µε στοιχεία για όλες τις πραγµατικές δαπάνες διαβίωσης των φορολογουµένων. Στόχος των µέτρων αυτών είναι να καταγραφούν πλήρως η περιουσιακή κατάσταση και το επίπεδο διαβίωσης όλων των φυσικών προσώπων και κυρίως οι δαπάνες τους για την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων µεγάλης αξίας και τη διαβίωσή τους, ώστε οι φορολογικές αρχές να είναι σε θέση να συγκρίνουν το συνολικό ύψος τους µε τα δηλωθέντα εισοδήµατά τους και να προσδιορίσουν µε ακρίβεια τον τρόπο διάθεσης του δηλωθέντος εισοδήµατος. Εφόσον εφαρµοστούν τα µέτρα αυτά, το υπουργείο Οικονοµικών θα µπορεί να ελέγχει αν το εισόδηµα καταναλώνεται και πού, καθώς και αν αποταµιεύεται στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Ο,τι εισόδηµα περισσεύει και δεν µπορεί να δικαιολογηθεί θα φορολογείται επιπλέον. Κατάργηση φορολογικών απαλλαγών και ειδικών «προτιµησιακών» φορολογικών καθεστώτων, ώστε να διευρυνθεί η φορολογική βάση. Απλοποίηση της δοµής των φορολογικών συντελεστών επί της ιδιοκτησίας. Απλοποίηση της φορολογίας εισοδήµατος φυσικών προσώπων. Ενιαία φορολογική αντιµετώπιση του ατοµικού εισοδήµατος από το κεφάλαιο. Προσαρµογή του ύψους των αντικειµενικών αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των τιµών της αγοράς. να αποδεχθούν την «κουρεµένη» αποπληρωµή των οφειλών τους. Προτεραιότητα στις εξοφλήσεις θα έχουν όσοι δεχθούν το «κούρεµα» του 20%. Οσοι δεν αποδεχθούν την πρόταση του υπουργείου θα κινδυνεύσουν µε νέες καθυστερήσεις στην είσπραξη των απαιτήσεών τους, καθώς στην περίπτωση αυτή το ηµόσιο θα επιλέξει να τους εξοφλήσει µε κρατικά οµόλογα! «Μπαράζ» παρεµβάσεων και από το ΝΤ ΤΟ ΙΕΘΝΕΣ Νοµισµατικό Ταµείο έχει ήδη υποδείξει, µε αναλυτική έκθεση τεχνικών εµπειρογνωµόνων του, ποιες είναι οι ρυθµίσεις που θα πρέπει να περιληφθούν στο νέο νοµοσχέδιο για την αναµόρφωση του φορολογικού συστήµατος, ώστε να ικανοποιηθεί η απαίτηση του νέου Μνη- µονίου για απλοποίηση της νοµοθεσίας. Συγκεκριµένα, το ΝΤ έχει υποδείξει ότι πρέπει να υιοθετηθούν οι ακόλουθες ρυθµίσεις: Μείωση του αριθµού των φορολογικών κλιµακίων της κλίµακας φορολογίας εισοδήµατος φυσικών προσώπων από οκτώ σε τρία ή τέσσερα. Αυτό σηµαίνει την κατάργηση της «προοδευτικότητας» της φορολογικής κλίµακας, εξέλιξη η οποία αναµένεται να οδηγήσει σε απότοµη αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων κυρίως για τα χαµηλά και τα µεσαία εισοδήµατα, καθώς τα επίπεδα εισοδήµατος πάνω από τα οποία θα εφαρµόζονται σχετικά υψηλοί συντελεστές θα υποχωρήσουν σηµαντικά, ενώ ταυτόχρονα η µετάβαση από χαµηλούς σε πολύ υψηλούς συντελεστές θα είναι πλέον απότοµη. Κατάργηση των µειωµένων κατά 30% συντελεστών ΦΠΑ που ισχύουν για τα νησιά του Αιγαίου. Κατάργηση των ειδικών ευνοϊκών φορολογικών καθεστώτων για ελληνικά νησιά µε πληθυσµό µέχρι 3.100 κατοίκους. Ενοποίηση φορολογικών συντελεστών ακίνητης περιουσίας για Το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο έχει ήδη υποδείξει ποιες είναι οι ρυθµίσεις που θα πρέπει να περιληφθούν στο νέο νοµοσχέδιο για την αναµόρφωση του φορολογικού συστήµατος τις επιχειρήσεις µεταξύ 0,6%-1%, ανάλογα µε τα επιδιωκόµενα έσοδα. Κατάργηση της φοροαπαλλαγής για τις αγροτικές γαίες που κατέχουν φυσικά πρόσωπα. Κατάργηση της µείωσης του φόρου εισοδήµατος φυσικών προσώπων κατά το 10% της δαπάνης για τόκους στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας. Υιοθέτηση ενιαίας αυτοτελούς φορολογίας 20% σε κέρδη από κεφάλαιο, δηλαδή σε εισοδήµατα από τόκους καταθέσεων και οµολόγων, σε υπεραξίες από πωλήσεις µετοχών και σε µισθώµατα ακινήτων. Κατάργηση της διακριτικής ευχέρειας του υπουργού Οικονοµικών να αναπροσαρµόζει τις αντικειµενικές αξίες. Η αύξηση των αντικειµενικών αξιών να γίνεται κάθε χρόνο. Τεχνική προετοιµασία για την καθιέρωση ενός σύγχρονου συστήµατος αποτί- µησης των ακινήτων σε µαζική κλίµακα. Επιβολή πάγιων Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης στο απλό και το αφρώδες κρασί, καθώς και στο λεπτοκοµµένο καπνό που προορίζεται για την κατασκευή χειροποίητων στριφτών τσιγάρων.
6 KYΡIAKH 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012 ΕΞΥΠΝΟ ΧΡΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΥΠΟΣ THΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Tακτοποίηση αυθαιρέτων Το θέµα της τακτοποίησης αυθαιρέτων εξακολουθεί να προβληµατίζει αρκετές οικογένειες κυρίως για οικονοµικούς και κοινωνικούς λόγους. Παρόλο τις παρατάσεις που δόθηκαν πολλοί είναι εκείνοι που αδυνατούν να τα τακτοποιήσουν ενώ οι επαγγελµατίες του χώρου µε αρκετά ευνοϊκούς όρους προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ώστε οι ενδιαφερόµενοι να απεµπλακούν, όσο αυτό είναι δυνατό, από τα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Τι µπορείτε να ρυθµίσετε; Ηµιυπαίθριους χώρους. Υπόγειους χώρους χρησιµοποιούµενους ως κατοικία. Κλειστούς χώρους στάθµευσης χρησιµοποιούµενους ως κατοικία. Πατάρια, σοφίτες, χώρους κάτω από νόµιµη στέγη. Φωταγωγούς. Πιλοτές. Γιατί να προβείτε στην τακτοποίηση αυθαιρέτων; - Για να µπορεί να γίνει µεταβίβαση ακινήτου. - Γιατί το «ειδικό πρόστιµο» της συγκεκριµένης ρύθµισης είναι αρκετά µειωµένο σε σχέση µε τη διαδικασία ανέγερσης µε άδεια. - Για να µην έχετε νοµικές κυρώσεις. - Για να µπορείτε να υποθηκεύετε το ακίνητο. - Για να µπορείτε να διατηρείτε και να επισκευάζετε νόµιµα το ακίνητο. - Για να αποκτήσετε τη δυνατότητα υδροδότησης και ηλεκτροδότησης αποκτώντας επιτέλους ένα πιο βιώσιµο περιβάλλον. - Για να αποκτήσει αξία η περιουσία σας. - Για να αποβάλετε το άγχος της επιβολής προστίµων, ακόµη και της κατεδάφισης του ακίνητου σας.