ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

Transcript

1 2010 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Ψηφιακή επεξεργασία Video για την διδασκαλία των Μαθηματικών ΙΙ (e-lessons) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Φοιτητές: Καπενής Κωνσταντίνος ΑΕΜ: 1234 Πατσιλιάς Γεώργιος ΑΕΜ: 1235 Επιβλέπων: Δρ. Τσιάντος Βασίλειος

2 Πρόλογος Η πτυχιακή εργασία αυτή αναλύει την πιλοτική εφαρμογή βιντεοσκοπημένων διαλέξεων για την διδασκαλία των μαθηματικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Πιό συγκεκριμένα, βιντεοσκοπήθηκε ολόκληρο το υλικό των παραδόσεων του μαθήματος Μαθηματικά ΙΙ του Τμήματος Βιομηχανικής Πληροφορικής του ΤΕΙ Καβάλας. Στην συνέχεια έγινε επεξεργασία των βίντεο και χωρισμός τους σε μικρότερα χρονικά βίντεο, περίπου των 7-20 λεπτών το καθένα, ταξινομημένα σε ενότητες. Εν συνεχεία πραγματοποιήθηκε μία πιλοτική αξιολόγηση των βιντεοσκοπήσεων στο εργαστήριο Windows II από μία ομάδα είκοσι φοιτητών. Τα αποτελέσματα αυτής της πιλοτικής έρευνας αναλύθηκαν με τη βοήθεια του στατιστικού εργαλείου SPSS και αναπτύσσονται στην πτυχιακή εργασία αυτή. Ευχαριστίες Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον επιβλέποντα Καθηγητή κ. Βασίλειο Τσιάντο για την καθοδήγηση, επίβλεψη καθώς και την συμμετοχή στην υλοποίηση της παρούσας εργασίας. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 1

3 Περιεχόμενα Κεφάλαιο Εισαγωγή Θεωρητικό Υπόβαθρο Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση Σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση...11 Κεφάλαιο Ψηφιακή τεχνολογία βίοντεο στην εκπαίδευση Προδιαγραφές - Απαιτήσεις 2.3 Ανασκόπηση ερευνών σε άλλα Πανεπιστημιακά ιδρύματα...15 Κεφάλαιο Χρονοδιάγραμμα - Διάγραμμα Gantt Επιλογές και αποφάσεις για την υλοποίηση των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων (Τεχνική) Απαιτούμενος Εξοπλισμός Βιντεοκάμερα χειρός Μικρόφωνα Τρίποδο Θέματα που πρέπει να προσεχθούν Ηχος Εικόνα Φωτισμός...25 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 2

4 Σκηνοθετικά Θέματα Γωνία λήψης βίντεο Πλάνο Κάλυψη διαφανειών...28 Κεφάλαιο Έρευνα απόδοσης - αποτελέσματος Παρουσίαση συμπερασμάτων με τη χρήση του SPSS...30 Κεφάλαιο Συμπεράσματα πτυχιακής εργασίας...42 Παράρτημα 1 Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας στην εκπαίδευση (Τ.Π.Ε)...44 Παράρτημα 2 Φόρμα αξιολόγησης Βιντεοσκοπημένων Διαλέξεων Μαθηματικών ΙΙ.46 Παράρτημα 3 Παρουσίαση λογισμικού Εκκίνηση του Premiere - Το περιβάλλον εργασίας Αποθήκευση ρυθμίσεων επιφάνειας του Premiere Σχεδιασμός ταινίας Ρυθμίσεις του έργου και των περιεχομένων...57 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 3

5 3.2.5 Τεμαχισμός αρχείου Τοποθέτηση αρχείων στο παράθυρο χρονοδιαδρόμου Εκτέλεση ταινίας Εφέ μετάβασης Εισαγωγή ήχου Δημιουργία τίτλων Φίλτρα και Color corrector Εξαγωγή / Έκδοση ταινίας...78 Βιβλιογραφία ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 4

6 Κεφάλαιο Εισαγωγή Στη σημερινή εποχή, όπως σε πολλούς τομείς της κοινωνίας, της οικονομίας και του πολιτισμού, έτσι και στο χώρο της Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΑεξΑΕ) βρίσκουν εφαρμογή οι νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) (Παράρτημα 1). Η εξάπλωση και η χρήση του διαδικτύου προσέδωσε νέα δυναμική στην εκπαίδευση και προστιθέμενη αξία. Η εκπαίδευση μέσω διαδικτύου αναπτύσσεται ταχύτατα και δημιουργεί νέες δυνατότητες και δεδομένα. Όλο και περισσότερα εκπαιδευτικά προγράμματα και μαθήματα παρέχονται από τα τριτοβάθμια ιδρύματα σε διεθνές επίπεδο αλλά και στη χώρα μας. Τα ηλεκτρονικά μαθήματα που προσφέρονται μέσω ειδικών εφαρμογών εξ αποστάσεως εκπαίδευσης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεματικών πεδίων, τόσο συμπληρωματικά με την παραδοσιακή εκπαίδευση όσο και αποκλειστικά από απόσταση και μέσω διαδικτύου. Αναπτύσσεται κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό για διαδικτυακή χρήση σε συνδυασμό με την αξιοποίηση αντίστοιχου λογισμικού και εφαρμογών. Παράλληλα, εγείρεται το σημαντικό θέμα της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης και της υιοθέτησης των βασικών παιδαγωγικών αρχών και θεωριών. Η παρούσα πτυχιακή εργασία αναφέρεται στις βιντεοσκοπημένες διαλέξεις που πραγματοποιήθηκαν για το μάθημα «Μαθηματικά ΙΙ» του Τμήματος Βιομηχανικής Πληροφορικής. Έχει ως σκοπό, την ανάπτυξη και διάθεση ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού, ως ανοικτό ακαδημαϊκό μάθημα. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 5

7 1.2 Θεωρητικό υπόβαθρο Το ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό, υπό παιδαγωγικές προϋποθέσεις, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ενός σύγχρονου μαθησιακού περιβάλλοντος για όλους τους μαθητές. Ειδικά μάλιστα για τους μαθητές που προέρχονται από χαμηλό κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον και για εκείνους που συναντούν προβλήματα στη μάθηση, η αξιοποίηση ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού θα αναβαθμίσει ριζικά την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ένα τέτοιο υλικό παρέχει τη δυνατότητα παρουσίασης των πληροφοριών με πολλαπλό και πολυδύναμο τρόπο (κείμενο, εικόνα, ήχο, βίντεο) δίνοντας στο μαθητή περισσότερες ευκαιρίες έκφρασης, επικοινωνίας και δημιουργίας, ενώ ταυτόχρονα προάγει τη σύνδεση της μαθησιακής δραστηριότητας μέσα στην τάξη με δραστηριότητες της πραγματικής καθημερινής ζωής. Μέχρι σήμερα η δημιουργία ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού υλοποιήθηκε μέσω ειδικών δράσεων του Γ ΚΠΣ, όπως τα έργα ΠΛΕΙΑΕΣ και ΣΕΙΡΗΝΕΣ. Η διαχείριση του ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού που έχει παραχθεί μέχρι σήμερα γίνεται μέσω εκπαιδευτικών υλικών στο Πανελλήνιο Σχολικό δίκτυο. Η βασική εκπαιδευτική πύλη e-yliko ( περιέχει προτάσεις διδασκαλίας, εκπαιδευτικό λογισμικό και ψηφιακό υποστηρικτικό υλικό, ενώ μια σειρά από εξειδικευμένες πύλες, όπως η ( και η διαδικτυακή πύλη των μαθητών του Πανελλήνιου Σχολικού δικτύου ( διαχειρίζονται και αυτές επίσης εκπαιδευτικές εφαρμογές και ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό. Παράλληλα, χάρη στην συνεχώς αυξανόμενη διάδοση και αξιοποίηση της τεχνολογίας από τους εκπαιδευτικούς δημιουργείται σημαντικό ψηφιακό υλικό από σχολικές μονάδες και σε πολλές περιπτώσεις στην παραγωγή και διάχυση του υλικού έχουν ενσωματωθεί χαρακτηριστικά κοινωνικής δικτύωσης. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 6

8 Είναι πλέον αναγκαίο να διαμορφωθεί μία λειτουργική Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα, πλήρως αξιοποιήσιμη στην εκπαιδευτική διαδικασία και μία ενιαία, πλήρης Ψηφιακή Βάση Γνώσεων υψηλών προδιαγραφών Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση Η Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΑεξΑΕ) ως έννοια διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα ανάλογα με την επιστημολογική προσέγγιση. Η ανοικτή εκπαίδευση αποτελεί ένα ιδεώδες ή μία φιλοσοφία της εκπαίδευσης σύμφωνα με την οποία τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που την υιοθετούν οφείλουν να παρέχουν περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και παράλληλα να εξασφαλίζουν την μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση των ενδιαφερόμενων στην εκπαίδευση. Στην παρούσα εργασία εστιάζουμε στην εκπαίδευση από απόσταση μέσω των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων καθώς η εκπαίδευση μέσω του διαδικτύου ουσιαστικά δεν είναι θεσμικά ανοικτή. Η ΑεξΑΕ είναι μία οργανωμένη διαδικασία μάθησης όπου οι εκπαιδευόμενοι βρίσκονται σε φυσική απόσταση από τους εκπαιδευτές, σε σχεδόν μόνιμη βάση και καθ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το γεγονός αυτό επιτάσσει τον ειδικό σχεδιασμό του προγράμματος σπουδών, τη χρήση κατάλληλα διαμορφωμένου εκπαιδευτικού υλικού, καθώς και την εφαρμογή ειδικών διδακτικών ή εκπαιδευτικών μεθόδων με την υιοθέτηση νέων μορφών επικοινωνίας που αρμόζουν στη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Αποτελεί μία μέθοδο εκπαίδευσης που παρέχεται κυρίως από τα ανοικτά πανεπιστήμια, τα οποία διέπονται από το ιδεώδες της ανοικτής εκπαίδευσης και προσφέρουν εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε ένα ευρύτερο κοινό ενδιαφερόμενων. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ΑεξΑΕ είναι ο απομακρυσμένος εκπαιδευόμενος, το ειδικά διαμορφωμένο εκπαιδευτικό υλικό, η ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 7

9 συστηματική υποστήριξη του εκπαιδευόμενου και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση βασίζεται σε τρεις άξονες: τον εκπαιδευτή, τον εκπαιδευόμενο και το εκπαιδευτικό υλικό. Πρόκειται δηλαδή για μία τριαδική σχέση, ή ένα διδακτικό τρίγωνο, που αντικαθιστά τη δυαδική σχέση εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου που χαρακτηρίζει τη συμβατική εκπαίδευση. Από το σχήμα διαφαίνεται ότι η εκπαιδευτική διαδικασία στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση διαφοροποιείται και το εκπαιδευτικό υλικό διαδραματίζει βασικό ρόλο. Ο εκπαιδευόμενος εξαρτάται πολύ περισσότερο από το εκπαιδευτικό υλικό, έντυπο ή ηλεκτρονικό (με χρήση των υπολογιστών και των νέων τεχνολογιών). Μαθαίνει δηλαδή από το υλικό και ο εκπαιδευτής καλείται να το υποστηρίξει και παράλληλα να λειτουργήσει συμβουλευτικά και καθοδηγητικά προς τον εκπαιδευόμενο. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση χαρακτηρίζεται και διαφοροποιείται από την παραδοσιακή σε καίρια σημεία. Οι διαφορές έχουν να κάνουν, κυρίως, με το εκπαιδευτικό υλικό, τον τρόπο μάθησης, την οργάνωση του προγράμματος σπουδών καθώς και με την αξιολόγηση. Πιο συγκεκριμένα και λαμβάνοντας ως μοντέλο την εκπαίδευση από απόσταση που παρέχεται από τα ανοικτά πανεπιστήμια και κυρίως ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 8

10 από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) τα βασικά χαρακτηριστικά της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης θα μπορούσαν να περιγραφούν συνοπτικά ως εξής: Αρχικά, το εκπαιδευτικό υλικό σχεδιάζεται με νέα ποιοτικά κριτήρια με δεδομένο ότι αποτελεί ένα διδακτικό εργαλείο που συνήθως είναι ειδικά διαμορφωμένο με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Διαθέτει πολλά στοιχεία που το καθιστούν περισσότερο κατάλληλο και διαδραστικό για την εκπαίδευση από απόσταση. Είναι, ή πρέπει να είναι, χωρισμένο σε μικρές ενότητες, περιλαμβάνει παρατηρήσεις, σχόλια, ασκήσεις και συνολικά είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνει τον εκπαιδευόμενο, να μην τον αποθαρρύνει και να του επιτρέπει να συνεχίζει τη μελέτη προοδευτικά και με συγκεκριμένο τρόπο και ρυθμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι το εκπαιδευτικό υλικό επωμίζεται ένα σημαντικό κομμάτι από το ρόλο που είχε ο διδάσκων στην παραδοσιακή εκπαίδευση. Η μάθηση και ο τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται είναι διαφοροποιημένη σε σχέση με τους γνωστούς τρόπους μάθησης που λαμβάνουν χώρα στην παραδοσιακή εκπαίδευση. Ο εκπαιδευόμενος στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση λειτουργεί περισσότερο ανεξάρτητα και ακολουθεί μία ευρετική πορεία προς τη γνώση. Αξιοποιεί τις εμπειρίες και τις προϋπάρχουσες γνώσεις του και συμμετέχει ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η μάθηση επιτυγχάνεται με την επεξεργασία των πληροφοριών και την κατασκευή της γνώσης από την πλευρά των εκπαιδευόμενων. Ως προς την οργάνωση του προγράμματος σπουδών, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στηρίζεται, συνήθως, σε ένα κατανεμημένο σύστημα όπου ο σύμβουλος καθηγητής είναι εκείνος που έχει την ευθύνη και την επίβλεψη μίας ομάδας, ενός τμήματος φοιτητών. Παράλληλα, υιοθετείται το αρθρωτό σύστημα για την οργάνωση της εκπαίδευσης από απόσταση, σύμφωνα με το οποίο ως βασική λειτουργική μονάδα λαμβάνεται μία Θεματική Ενότητα (Θ.Ε.). Η κάθε Θ.Ε. καλύπτει συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο με σχετική πληρότητα και επιτρέπει το σχεδιασμό προγραμμάτων σπουδών με ευελιξία. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 9

11 Ουσιαστικά δίνεται η δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να επιλέξουν και να διαμορφώσουν μόνοι τους τη σύνθεση του προγράμματος σπουδών που επιθυμούν να ακολουθήσουν. Ο καθηγητής έχει «πρόσωπο με πρόσωπο» επικοινωνία με τους εκπαιδευόμενους σε λιγοστές ομαδικές συμβουλευτικές συναντήσεις (πέντε για την περίπτωση του ΕΑΠ) και επομένως απαιτείται να αναπτύσσει την επικοινωνία του με τους σπουδαστές με άλλους τρόπους και βέβαια αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Οι σπουδαστές από την πλευρά τους μελετούν το εκπαιδευτικό υλικό, επιλύουν τις απορίες τους ερχόμενοι σε επικοινωνία με το διδάσκοντα και επίσης ανταλλάσσουν απόψεις και συνεργάζονται μεταξύ τους δημιουργώντας μικρές ή μεγάλες ομάδες. Τέλος και αναφορικά με την αξιολόγηση των σπουδαστών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση επικρατεί ένα μικτό σύστημα με συνδυασμό γραπτών εργασιών και γραπτών εξετάσεων. Κατά τη διάρκεια των σπουδών είναι επιθυμητό για τον εκπαιδευόμενο να αυτό-αξιολογείται ώστε να είναι σε θέση να γνωρίζει την πρόοδο του και τις αδυναμίες του και συνεκδοχικά να τροποποιεί τη μαθησιακή του πορεία. Η αξιολόγηση από το διδάσκοντα συντελείται με τη διόρθωση γραπτών εργασιών κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους και στο τέλος του κύκλου σπουδών με γραπτές εξετάσεις. Η επιτυχής ολοκλήρωση ενός κύκλου σπουδών προϋποθέτει ικανοποιητικές επιδόσεις και στους δύο τομείς Σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση Η εξ αποστάσεως διαδικτυακή εκπαίδευση διακρίνεται σε σύγχρονη (synchronous) και σε ασύγχρονη (asynchronous). Στη σύγχρονη εκπαίδευση πραγματοποιείται διδασκαλία σε πραγματικό χρόνο με άμεση αλληλεπίδραση διδασκόντων και διδασκομένων. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 10

12 Στον αντίποδα, στην ασύγχρονη εκπαίδευση ο διδασκόμενος δεν βρίσκεται σε άμεση επαφή και αλληλεπίδραση με το διδάσκοντα. Ωστόσο, υπάρχει και μία τρίτη κατηγορία, εκείνη της μικτής εκπαίδευσης (blended) όπου συνδυάζονται εργαλεία και μέθοδοι τόσο σύγχρονης όσο και ασύγχρονης εκπαίδευσης. Αναλυτικότερα, η σύγχρονη εκπαίδευση πραγματοποιείται με τη ζωντανή παρουσία εκπαιδευτή και σε προκαθορισμένο χρόνο. Η αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου γίνεται σε πραγματικό χρόνο και αφορά τόσο την ανταλλαγή απόψεων όσο και εκπαιδευτικού υλικού. Οι εκπαιδευόμενοι είναι σε θέση όχι μόνο να ακούσουν τη διάλεξη του εκπαιδευτή αλλά και να θέσουν ερωτήσεις και να πάρουν απαντήσεις. Με αυτήν τη δυνατότητα διαδραστικής (interactive) επικοινωνίας δημιουργείται μία μορφή τάξης, η ηλεκτρονική ή εικονική τάξη (e-class, virtual class). Στη διαδικασία εκπαίδευσης μέσω της σύγχρονης επικοινωνίας, ο εκπαιδευτής δύναται να έχει τον έλεγχο του μαθήματος και μπορεί να καθορίζει την πορεία του, όπως ακριβώς θα έκανε και σε μία συμβατική τάξη. Με τη σύγχρονη εκπαίδευση καθίσταται δυνατή η «πρόσωπο με πρόσωπο» διδασκαλία από απόσταση. Για παράδειγμα με μία βιντεοδιάσκεψη (videoconference) είναι εφικτή η διδασκαλία ομάδων σπουδαστών από απόσταση, ενώ παράλληλα οι σπουδαστές είναι σε άμεση επαφή με το διδάσκοντα. Η ασύγχρονη εκπαίδευση δεν απαιτεί την ταυτόχρονη συμμετοχή εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενων. Χαρακτηρίζεται από την απουσία του εκπαιδευτή και ο εκπαιδευόμενος είναι εκείνος που επιλέγει το χρόνο και το ρυθμό ενασχόλησης με το εκπαιδευτικό υλικό. Ο διδασκόμενος επικοινωνεί με τον εκπαιδευτή και χρησιμοποιεί το εκπαιδευτικό υλικό όποτε το κρίνει σκόπιμο. Παράλληλα, έχει τη δυνατότητα να επαναλάβει το μάθημα όσες φορές θέλει, αν βέβαια το επιθυμεί. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει ο εκπαιδευόμενος πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο το μελετά είτε κατά τη διάρκεια που αποφασίζει να το προσπελάσει είτε το αποθηκεύει και το μελετά σε χρόνο που ο ίδιος επιλέγει. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 11

13 Ωστόσο, στην ασύγχρονη εκπαίδευση απαιτείται η χρήση τεχνολογικών μέσων με τα οποία θα διασφαλίζεται η παρακολούθηση του μαθήματος με τρόπο που θα συνάδει με τη βούληση του εκπαιδευτή ή του εκπαιδευτικού οργανισμού. Με άλλα λόγια, πρέπει να ασκείται ένα είδος εποπτείας, η οποία στην πιο απλή μορφή της θα μπορούσε να ήταν η τήρηση ενός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος ή μίας αλληλουχίας ενεργειών και δραστηριοτήτων. Είναι προφανές ότι η ασύγχρονη εκπαίδευση είναι περισσότερο ευέλικτη από τη σύγχρονη. Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι η σύγχρονη εκπαίδευση μπορεί να μετατραπεί και να χρησιμοποιηθεί και σαν ασύγχρονη με τη μέθοδο της βιντεοσκόπησης. Έτσι, μια διάλεξη για παράδειγμα του διδάσκοντα μπορεί να βιντεοσκοπηθεί και να χρησιμοποιηθεί σαν εκπαιδευτικό υλικό από τους διδασκόμενους σε μελλοντικό χρόνο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η κάλυψη ιδιαίτερων αναγκών και βέβαια η αποφυγή εμποδίων που σχετίζονται με το ατομικό μαθησιακό πρόγραμμα του κάθε εμπλεκόμενου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το διαδίκτυο με την τεχνολογία που ενσωματώνει μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για ασύγχρονη, όσο και για σύγχρονη επικοινωνία. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 12

14 Κεφάλαιο Ψηφιακή τεχνολογία βίντεο στην εκπαίδευση Αν και τα VHS βίντεο είχαν χρησιμοποιηθεί ευρέως εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα (από την δεκαετία του 80), εν τούτοις δεν έγινε ευρεία χρήση της τεχνολογίας αυτής στην εκπαίδευση στην Ελλάδα. Αντίθετα, σε ορισμένες χώρες ήταν κοινή πρακτική στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών από την δεκαετία του 70! Η έλευση της ψηφιακής βιντεοσκόπησης προσφέρει πολλές νέες δυνατότητες για τη χρήση του βίντεο στην τάξη, λόγω του μικρού μεγέθους των υλικών και της εύκολης διανομής και μεταφοράς της τεχνολογίας αυτής. Το ψηφιακό βίντεο δημιουργεί πολλές νέες ευκαιρίες για προβολή, επεξεργασία και κοινή χρήση του υλικού, οι οποίες δεν ήταν δυνατές με τις παραδοσιακές συσκευές βίντεο και τηλεοράσεις. Η συμπαγής και φορητή φύση των σημερινών βίντεο-καμερών, κάνει την χρήση τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς πιο εφικτή από τις VHS κασέτες του παρελθόντος, οι οποίες έπρεπε να αναπαραχθούν σε μια τηλεόραση. Επιπλέον, το ψηφιακό βίντεο παρέχει περισσότερο βολικές επιλογές για κοινή χρήση και αποθήκευση βίντεο. Η κοινή χρήση ψηφιακών βίντεο μπορεί να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για την ενίσχυση των προγραμμάτων κατάρτισης των εκπαιδευτικών, επιτρέποντας στους εκπαιδευόμενους να δουν τις τρέχουσες πρακτικές σε άλλα σχολεία, και να μοιρασθούν πολιτιστικά και μεθοδολογικά βίντεο. Η χρήση των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να χρησιμοποιηθεί, είτε ως υλικό για τη συμπλήρωση των διαλέξεων ή ακόμη και να υποκαταστήσει τις διαλέξεις, με πιο κοινή χρήση τους την πρώτη. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 13

15 Είναι γενικά αναγκαίο να επιλεγεί ως εναλλακτική μορφή διδασκαλίας στην υλοποίηση προγραμμάτων σπουδών όπου η οπτικοποίηση είναι σημαντική για την κατανόηση εννοιών, όπως οι επιστημονικές προσομοιώσεις και τα φυσικά φαινόμενα. Μία δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί, είναι η επιλογή της κεντρική διαχείρισης και διάδοσης των κατάλληλων βίντεο, που συνδέονται με συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, ώστε να ενθαρρύνεται η βέλτιστη χρήση του βίντεο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το βίντεο από μόνο του δεν αποτελεί το κατάλληλο μάθημα, αλλά πρέπει να συνδυάζεται με προπαρασκευαστικές ενέργειες και δραστηριότητες που ακολουθούν σε ένα ολιστικό σχέδιο μαθήματος. Οι βιντεοσκοπήσεις αποτελούν «μαθησιακά αντικείμενα» (learning objects), και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά και ξανά από τον καθηγητή στην τάξη ή τον φοιτητή στο σπίτι. Μία βάση βιντεοσκοπήσεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον καθηγητή ώστε να αντλήσει το κατάλληλο βίντεο για την επίτευξη των μαθησιακών του στόχων και να εμπλουτίσει το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα. Τέλος, οι βιντεοσκοπήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βελτιώσουν τις ατομικές πρακτικές διδασκαλίας των διδασκόντων μέσω της αυτο-αξιολόγησης και της ανατροφοδότησης. 2.2 Προδιαγραφές Απαιτήσεις Το ερώτημα που έπρεπε να απαντηθεί στην πτυχιακή εργασία αυτή ήταν η δημιουργία ψηφιακού υλικού (video), για την διδασκαλία των Μαθηματικών ΙΙ (e-lessons). Στόχος ήταν η κάλυψη ολόκληρης της ύλης των Μαθηματικών ΙΙ. Η εργασία έγινε βιντεοσκοπώντας τον ίδιο το διδάσκοντα στο πίνακα χωρίζοντας σε ξεχωριστές ενότητες κάθε μέθοδο ή επιμέρους τμήμα του μαθήματος. Στη συνέχεια επιλυόταν ένα ή περισσότερα μαθηματικά προβλήματα σε μορφή παραδειγμάτων. Ακολούθως έγινε η επεξεργασία των βίντεο με τη χρήση του προγράμματος Adobe Premier Pro ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 14

16 και ο χωρισμός τους σε μικρότερα χρονικά βίντεο, περίπου των 7-20 λεπτών το καθένα, ταξινομημένα σε ενότητες. Κατόπιν πραγματοποιήθηκε μία αξιολόγηση των βίντεο στο εργαστήριο των Windows II του Τμήματος Βιομηχανιής Πληροφορικής από μία ομάδα είκοσι φοιτητών. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας αναλύθηκαν με τη βοήθεια του στατιστικού εργαλείου SPSS και θα αναπτυχθούν στην συνέχεια της πτυχιακής αυτής. 2.3 Ανασκόπηση ερευνών σε άλλα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα 1) Ένα παράδειγμα απελευθέρωσης της εκπαίδευσης μέσω της χρήσης των Τ.Π.Ε (Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών) αποτελεί το NYU (New York University). Το Συμβούλιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης Εκθέσεων του Πανεπιστήμιου της Νέας Υόρκης εξετάζει τρόπους για να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για τα θεωρητικά μαθήματα, τα οποία απαιτούν πολύ χρόνο σε διαλέξεις, απελευθερώνοντας τους καθηγητές για πιο εξατομικευμένη διδασκαλία. Για να γίνει αυτό, οι καθηγητές του πανεπιστημίου θα δημιουργήσουν ελεύθερα βίντεο μέσα από τις διαλέξεις τους, ώστε να αποτελέσουν συμπληρωματικό υλικό διδασκαλίας για τους φοιτητές του NYU, όπως και συνδέσεις με τις πηγές που αναφέρουν οι διαλέξεις, καθώς και pop-up ορισμούς και κουίζ. Η ιδέα είναι ότι δεν χρειάζεται να δώσει ο καθηγητής την ίδια διάλεξη ξανά και ξανά. Οι καθηγητές μπορούν να καλύψουν το κενό της διδασκαλίας με one-on-one βιντεοσκοπημένες διαλέξεις με τους σπουδαστές. Αυτό το παράδειγμα είναι προφανές ότι ειδικά για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα ήταν κάτι πολύ αποτελεσματικό. Η απελευθέρωση των εκπαιδευτικών από διδακτικά καθήκοντα και η συνεργασία τους με τους φοιτητές ατομικά, θα ήταν επωφελής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 15

17 φοιτητές θα είναι σε θέση να επεξεργαστούν μια διάλεξη γεμάτη πληροφορίες ακριβώς με την προβολή ενός βίντεο, ακόμη και με την προσθήκη επιπλέον υλικού. 2) Επίσης ένα ακόμη παράδειγμα απελευθέρωσης της εκπαίδευσης μέσω της χρήσης των Τ.Π.Ε (Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών) αποτελεί το Πανεπιστήμιο Πατρών. Η ύπαρξη βίντεο υψηλής ποιότητας από διαλέξεις, πειράματα, χειρουργικές επεμβάσεις, ειδικές εργαστηριακές διατάξεις και ασκήσεις, επιτρέπει τον εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο είναι διαθέσιμο για μελέτη από τους εκπαιδευόμενους. To UPnet παρέχει τις εξής δυνατότητες προς τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας: Βιντεοσκόπηση των διαλέξεων από απόσταση που διεξάγονται στην Αίθουσα Τηλεκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών Λειτουργία της Αίθουσας Τηλεκπαίδευσης ως mini-studio για την παραγωγή ψηφιακού βίντεο Δανεισμός προς τους διδάσκοντες της φορητής ψηφιακής κάμερας του UPnet για τη βιντεοσκόπηση υλικού στους δικούς τους χώρους To ψηφιακό βίντεο που θα παραχθεί μπορεί στη συνέχεια είτε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή DVD ή να μετατραπεί σε άλλη μορφή για τη διάθεσή του στους φοιτητές μέσω του Διαδικτύου. Στην περίπτωση που οι διδάσκοντες διαθέτουν ήδη εκπαιδευτικό υλικό ή υλικό διάχυσης σε βιντεοκασέτες ή minidv αυτό μπορεί να ψηφιοποιηθεί και να κωδικοποιηθεί κατάλληλα. Στο συγκεκριμένο πανεπιστήμιο οι βιντεοσκοπήσεις ανάγονται στη λειτουργία της αίθουσας τηλεκπαίδευσης (e-class) και όχι τόσο στη αναπαραγωγή των μαθημάτων ως βιντεοσκοπημένες διαλέξεις. Παρόλα αυτά η τεχνική και η διάθεση των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων έχει αρκετές ομοιότητες με τα στοιχεία που μελετάμε εμείς στη παρούσα πτυχιακή εργασία. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 16

18 3) Τέλος και σε διεθνές επίπεδο έχουν προχωρήσει αντίστοιχες πρωτοβουλίες, όπως το OpenCourseware του ΜΙΤ και της κοινότητας VideoLectures.net ( ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 17

19 Κεφάλαιο Χρονοδιάγραμμα - Διάγραμμα Gantt Το διάγραμμα Gantt είναι ένα οριζόντιο ιστόγραμμα που αναπτύχθηκε ως εργαλείο ελέγχου παραγωγής από τον Henry Gantt. Το διάγραμμα Gantt παρέχει μια γραφική απεικόνιση ενός έργου που βοηθά το σχεδιασμό, το συντονισμό και την εξειδίκευση των εργασιών σ ένα έργο. Ένα διάγραμμα Gantt κατασκευάζεται μ έναν οριζόντιο άξονα που αντιπροσωπεύει τη συνολική χρονική έκταση του έργου, που χωρίζεται σε διαστήματα (ημέρες, εβδομάδες, ή μήνες) και ένα κάθετο άξονα που αντιπροσωπεύει τις εργασίες που αποτελούν το έργο. Για παράδειγμα, αν το πρόγραμμα εξοπλίζει τον υπολογιστή με νέο λογισμικό, οι σημαντικότερες εργασίες είναι: η έρευνα αγοράς, η επιλογή του λογισμικού και η εγκατάστασή του. ID ΦΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΕΛΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 2010 Ιουλ. Αυγ. Σεπ. Οκτ. Νοεμ. 1 Τεχνική σχεδίασης 01/07/ /08/ μήνας 2 μέρες 2 Μαγνητοσκόπηση 02/08/ /09/ μήνας 29 μέρες 3 Επεξεργασία- Υλοποίηση 13/09/ /10/ μήνας 17 μέρες 4 Τεκμηρίωση υλικού 01/11/ /11/ μέρες Ο πίνακας 3.1 σε μορφή Gantt δείχνει το προγραμματισμό για την υλοποίηση του έργου σε διάστημα πέντε μηνών. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 18

20 3.2 Επιλογές και αποφάσεις για την υλοποίηση των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων ( Τεχνική ) Η παρούσα πτυχιακή εργασία αναπτύχθηκε εκτός ακαδημαϊκού χρόνου. Συγκεκριμένα οι βιντεοσκοπήσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη καλοκαιρινή περίοδο, όταν τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ) είναι κλειστά ή διενεργείται η Β Εξεταστική περίοδος του Εαρινού Εξαμήνου. Ο λόγος που επιλέχθηκε αυτή η χρονική περίοδος είναι αποκλειστικά για να αξιοποιηθεί αυτός ο νεκρός χρόνος, προς όφελος τόσο δικό μας (άνεση χώρου χρόνου τόπου), όσο και σε διδακτικό επίπεδο. Δηλαδή, αξιοποιώντας αυτό το διάστημα που δεν λαμβάνουν χώρα εκπαιδευτικές διαδικασίες, προετοιμάσθηκε το βιντεοσκοπημένο υλικό, ώστε με την έναρξη του νέου εξαμήνου οι σπουδαστές να έχουν ένα ακόμη σημαντικό εκπαιδευτικό εργαλείο στα χέρια τους, σε συνδυασμό με το υπόλοιπο ψηφιακό υλικό του μαθήματος, την διδασκαλία, και το εκπαιδευτικό σύγγραμμα. Έτσι, δημιουργείται σταδιακά ένα πλήρες ηλεκτρονικό μάθημα (elesson), ώστε να δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους φοιτητές να επιλέγουν το κατάλληλο υλικό γι αυτούς κάθε φορά, π.χ. το σύγγραμμα, τα βίντεο, τα Java applets, τις διαφάνειες του μαθήματος. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται επίσης ο φοιτητής, ο οποίος για διάφορους λόγους δεν δύναται να παρακολουθήσει τις διαλέξεις, π.χ. για λόγους υγείας, απομάκρυνσης από τον τόπο του Ιδρύματος λόγω πρακτικής άσκησης, κλπ. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 19

21 3.2.1 Α π α ι τ ο ύ μ ε ν ο ς Ε ξ ο π λ ι σ μ ό ς Για να βιντεοσκοπήσουμε μόνοι μας μία διάλεξη, η πιο πρακτική και οικονομική λύση, που να διασφαλίζει αποδεκτή ποιότητα, είναι η χρήση μίας φορητής κάμερας χειρός. Για να πραγματοποιηθεί μία σταθερή λήψη θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ένας τρίποδας, ο οποίος να είναι συμβατός με την κάμερα που είναι διαθέσιμη, Κατά προτίμηση, το τρίποδο θα πρέπει να διαθέτει μία προέκταση με ένα σύστημα ελέγχου των βασικών λειτουργιών της κάμερας, δηλαδή, zoom-in, zoom-out, έναρξη και παύση εγγραφής. Το πιο σημαντικό ζήτημα είναι να διασφαλισθεί η άριστη ποιότητα του ήχου χρησιμοποιώντας κατάλληλο μικρόφωνο, όπως θα περιγραφεί σε επόμενη παράγραφο. Τέλος για την επεξεργασία των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων το κατάλληλο λογισμικό (Παράρτημα 3). Παρακάτω δίνονται βασικές προδιαγραφές και οδηγίες χρήσης για τον απαιτούμενο εξοπλισμό. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 20

22 Βιντεοκάμερα χειρός H εμπειρία έχει δείξει ότι είναι επαρκής μία κάμερα χειρός μονού CCD με ανάλυση 800 Κpixels, αποθηκευτικό μέσο minidv, με εξόδους video τύπου s-video, composite video και DV (Digital Video), έξοδο ήχου, καθώς και εισόδους ήχου line-in ώστε να συνδέεται έξοδος από μικροφωνική εγκατάσταση. Απαραίτητη είναι η κάμερα να διαθέτει και έξοδο USB με δυνατότητα streaming Μικρόφωνα Τα θέματα ήχου αποτελούν το πιο ευαίσθητο σημείο στη διαδικασία της βιντεοσκόπησης και γι αυτό το λόγο πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή, ειδικά σε χώρους όπου το μέγεθος του ακροατηρίου είναι μεγάλο, π.χ. αίθουσα διδασκαλίας. Εάν στο χώρο που θα πραγματοποιηθεί η βιντεοσκόπηση υπάρχει μικροφωνική εγκατάσταση, η οποία χρησιμοποιείται από τον εισηγητή, τότε προτείνεται να χρησιμοποιηθεί ως πηγή ήχου η έξοδος της μικροφωνικής εγκατάστασης. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συνδεθεί η ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 21

23 έξοδος της μικροφωνικής εγκατάστασης με την είσοδο ήχου της κάμερας, εφόσον η κάμερα διαθέτει είσοδο ήχου, και υπάρχει συμβατότητα καλωδίωσης και συνδέσεων. Μία εναλλακτική είναι να χρησιμοποιηθεί ένα μικρόφωνο τύπου gun, όπως αυτό της Εικόνα 1, το οποίο πρέπει να είναι συμβατό με την κάμερα. Πρέπει να προσέξουμε ώστε να είναι συμβατό με τον τύπο της κάμερας που χρησιμοποιείται. Αυτό μπορεί να ελεγχθεί στις ιστοσελίδες της κάμερας και τα παρελκόμενά τους. Το μικρόφωνο αυτό εστιάζει εκεί που σημαδεύει η λήψη της κάμερας, π.χ. στον ομιλητή. Με αυτό τον τρόπο, περιορίζεται η καταγραφή του θορύβου που προκαλεί το ακροατήριο. Το μειονέκτημα είναι ότι τα μικρόφωνα αυτά είναι ευαίσθητα στις συσκευές κινητής τηλεφωνίας, και έτσι παρόλο που οι φοιτητές έχουν σε σιωπηλή κατάσταση τη συσκευή τους, ο ήχος που καταγράφεται επηρεάζεται από τις κλήσεις. Η ιδανική λύση είναι η χρήση ασύρματου μικροφώνου τύπου ψείρας, η οποία τοποθετείται στον εισηγητή. Θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε να είναι φορτισμένη η μπαταρία του μικροφώνου, διότι δεν υπάρχει τρόπος να γίνει αντιληπτό εάν το μικρόφωνο πάψει να λειτουργεί σωστά λόγω μπαταρίας. Φροντίστε να προμηθευτείτε ασύρματο μικρόφωνο με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, διότι το κόστος των μπαταριών είναι σχετικά μεγάλο, εάν πρόκειται να βιντεοσκοπήσετε πολλές διαλέξεις. Πρέπει να αποφευχθεί η χρήση του ενσωματωμένου μικροφώνου της κάμερας σε κλειστό χώρο, διότι είναι ευαίσθητο στον παραμικρό θόρυβο και ψίθυρο. Προκειμένου να υπάρξουν όσον το δυνατόν καλύτερα ηχητικά αποτελέσματα, θα πρέπει οι συσκευές, τα βύσματα των καλωδίων και τα καλώδια που θα επιλεγούν να είναι καλής ποιότητας και κατασκευής. Τα δύο αυτά στοιχεία ναι μεν οδηγούν σε αύξηση του κόστους αλλά ταυτόχρονα αυξάνουν και την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 22

24 Τρίποδο Το τρίποδο (Εικόνα 3) είναι ο τρόπος με τον οποίο θα διατηρηθεί η κάμερα σε μια σταθερή και ταυτόχρονα καλή και σταθερή θέση λήψης. Ενδεικτικά μπορεί να λεχθεί ότι ένα τρίποδο πρέπει να διαθέτει τρόπους ελέγχου της ευστάθειας, ύψος τουλάχιστον 1,5 μέτρο, καθώς και εργονομικούς τρόπους χειρισμού της κάμερας. Πρέπει να επιλεγεί τρίποδο το οποίο να διαθέτει χειριστήριο χειρός για το έλεγχο των βασικών λειτουργιών της κάμερας από το χειριστήριο Θέματα που πρέπει να προσεχθούν Κατά τη διαδικασία λήψης ενός video (shooting) υπάρχουν πολλοί παράγοντες στους οποίους πρέπει να δοθεί αρκετή προσοχή ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό. Οι παράγοντες αυτοί έχουν σχέση όχι μόνο με την επιλογή του σωστού τεχνικού εξοπλισμού αλλά και με τη σωστή του χρήση. Υπάρχουν επίσης κάποιες μικρές λεπτομέρειες στις οποίες κρίνεται τελικά και η αξία του γυρίσματος. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 23

25 Όλα αυτά καλύπτονται σύντομα στην ενότητα αυτή. Μία σωστή βιντεοσκόπηση απαιτεί τη μελέτη των παρακάτω στοιχείων: Ήχος Εικόνα Φωτισμός και κάποια βασική γνώση σκηνοθετικών θεμάτων Ήχος Αποφύγαμε να χρησιμοποιήσουμε το ενσωματωμένο μικρόφωνο της κάμερας σε κλειστό χώρο διότι είναι ευαίσθητη στον παραμικρό θόρυβο και ψίθυρο. Εάν η κάμερα διαθέτει είσοδο ήχου και ο χώρος μικροφωνική εγκατάσταση μπορεί να συνδεθεί μία έξοδος της μικροφωνικής με την είσοδο της κάμερας. Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία ασύρματη ψείρα όπως περιγράφηκε σε προηγούμενη παράγραφο. Εάν δεν υπάρχει τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα μικρόφωνο τύπου gun το οποίο συνδέεται με την κάμερα. Πρέπει να αποφεύγεται η κοντινή απόσταση σε προβολική συσκευή, κλιματιστικό ή UPS με ανεμιστήρα διότι ακόμη και εάν δεν ακούγεται, το μικρόφωνο της κάμερας είναι πιθανόν να το καταγράψει Εικόνα Οι βιντεοκάμερες θα ήταν καλό να ρυθμιστούν στη μέγιστη δυνατή ποιότητα εικόνας που μπορούν να συλλάβουν. Αυτό μας δίνει αρκετές δυνατότητες επεξεργασίας του παραγόμενου αρχείου για τη μετέπειτα δημοσίευσή του. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 24

26 Ο φακός της κάμερας θα πρέπει να είναι πάντα καθαρός και μετά το πέρας της χρήσης της να προφυλάσσεται με το ειδικό κάλυπτρο. Η διάρκεια των κασετών τύπου minidv είναι είτε 60 ή 80 λεπτά. Πρέπει να γίνει προ-συνεννόηση με τον ομιλητή ώστε να κάνει διάλειμμα ανά μία ώρα (60 λεπτά) ώστε να αλλαχθεί η κασέτα εγγραφής. Σε περίπτωση που βιντεοσκοπείται ένα συνέδριο, είναι καλό να υπάρχει το πρόγραμμα των ομιλητών, ώστε να υπολογισθεί ο αριθμός των ομιλητών που μπορούν να καταγραφούν σε μία κασέτα. Μην διστάσετε να αλλάζετε συχνά κασέτες, π.χ. στα 50 λεπτά, εάν κρίνετε ότι ο επόμενος ομιλητής δε χωρά στη βιντεοκασέτα. Μην ξεχάσετε να συνυπολογίσετε και τη διάρκεια των ερωτήσεων. Επίσης, υπάρχει η εναλλακτική να ρυθμίσετε την εγγραφή στο long play. Αυτή η ρύθμιση διπλασιάζει το χρόνο εγγραφής μίας κασέτας αλλά μειώνει και την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος Φωτισμός Οι σημερινές βιντεοκάμερες διαθέτουν αρκετά ευαίσθητους αισθητήρες με αποτέλεσμα να αποδίδουν και σε χαμηλό φωτισμό. Παρόλα αυτά, καλό θα ήταν ο χώρος της βιντεοσκόπησης να είναι πλούσια φωτισμένος, κάτι το οποίο θα οδηγήσει σε ένα αρκετά καλό αποτέλεσμα. Σε καμία όμως περίπτωση δεν θα πρέπει να υπάρχει πηγή φωτός απέναντι από το φακό της κάμερας, π.χ. παράθυρο ή οθόνη προβολής όπου προβάλλονται διαφάνειες με λευκό ή ανοιχτό υπόβαθρο. Κάτι τέτοιο οδηγεί σε αλλοίωση της ποιότητας της εικόνας. Εάν κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να το αποφύγετε δοκιμάστε να ενεργοποιήσετε την επιλογή back light της κάμερας, εάν διαθέτει την επιλογή αυτή. Ελέγξετε το εγχειρίδιο της κάμερας. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 25

27 Σκηνοθετικά Θέματα Βασικό ρόλο στην βιντεοσκόπηση παίζει η θέση των στοιχείων που θα συνθέσουν την εικόνα. Η κάμερα, η πηγή του φωτός, ο ομιλητής, τα έπιπλα, το φόντο πίσω από τον ομιλητή, ακόμα και το ακροατήριο είναι παράγοντες που επηρεάζουν την ποιότητα της βιντεοσκόπησης και γι αυτό πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Παρακάτω περιγράφονται ορθοί τρόποι αντιμετώπισης των παραπάνω στοιχείων. Ο ομιλητής θα πρέπει να προσέχει τις κινήσεις του, να δίνει οπτικό χώρο σε τυχών διαφάνειες που παρουσιάζει και να φροντίζει να μιλάει αργά, καθαρά και χωρίς διακοπές. Είτε ο ομιλητής κάθεται, είτε είναι όρθιος, ο χώρος γύρω του πρέπει να είναι προσεγμένος, ώστε να μην αποσπά την προσοχή του θεατή και δεν θα πρέπει να υπάρχουν επιφάνειες που αντανακλούν το φως έτσι ώστε να αποφευχθούν οπτικές αλλοιώσεις. Στην περίπτωση που στην ομιλία υπάρχει ακροατήριο, η κάμερα τοποθετείται πάντα πίσω από το ακροατήριο ή στα πλάγια για να μην αποσπάται η προσοχή του από τον ομιλητή. Η ιδανική θέση είναι απέναντι από τον ομιλητή. Εάν ο ομιλητής κινείτε σε μία ζώνη, φροντίστε η λήψη της κάμερας να καλύπτει όλο το μέρος της ζώνης, ή τουλάχιστον μεγάλο μέρος της, ώστε να μην χρειάζεται ο εικονολήπτης να μετακινεί συνεχώς το πλάνο για να ακολουθεί τον εισηγητή. Αυτό κουράζει αυτόν που θα βλέπει το βίντεο. Επίσης, όταν πρέπει να μετακινήσει την κάμερα, θα πρέπει να κάνει ένα σχετικό zoom-out και στη συνέχεια να μετακινήσει και ξανά zoom-in εάν χρειαστεί. Σε περίπτωση που το υπόβαθρο των διαφανειών είναι λευκό ή ανοικτού χρώματος, ζητήστε από τον εισηγητή να αλλάξει το υπόβαθρο των διαφανειώνσε σκούρο χρώμα π.χ., μπλε. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 26

28 Γωνία λήψης βίντεο Το σημαντικότερο κριτήριο για τη σωστή λήψη του video, που μάλιστα συχνά αμελείται, είναι η σωστή γωνία λήψης. Πιο συγκεκριμένα η γωνία λήψης και η εστίαση πρέπει να είναι τέτοια ώστε: Το πλάνο να είναι αρκετά ευρύ (wide) και όχι πολύ εστιασμένο (zoomed). Η εικόνα να είναι σταθερή (stationary) Η εικόνα λήψης να είναι με ελαφρά γωνία προς τα «κάτω» εστιάζοντας τους συμμετέχοντες. Το πλάνο δεν πρέπει να έχει ούτε πολύ απλό ούτε πολύ σύνθετο φόντο. Το πολύ απλό φαίνεται μονότονο και στιβαρό ενώ το πολύπλοκο δυσκολεύει την συμπίεση του σήματος Πλάνο Ιδανικά το πλάνο θα πρέπει να είναι αρκετά ευρύ ώστε να περιέχει όλους τους συμμετέχοντες αλλά και αρκετά εστιασμένο ταυτόχρονα ώστε να γίνονται εμφανείς όλες σημαντικές λεπτομέρειες που θέλουμε να φαίνονται. Επίσης ο λόγος που προτιμάται μια σταθερή κάμερα είναι ότι όταν η εικόνα κινείται είναι δυσκολότερο για τον τηλεθεατή να την παρακολουθήσει αλλά και γιατί η κινούμενη θα εξαρτάται πολύ από τον χειριστή της και το τελικό αποτέλεσμα θα υπόκειται στα λάθη του. Όταν όμως είναι αναγκαία η λήψη διαφόρων πλάνων τότε επιλέγουμε μηχανοκίνητες κάμερες με προρυθμισμένες θέσεις. Άλλες σημαντικές παρατηρήσεις για σωστή λήψη εικόνας είναι: Για την αποφυγή ανεπιθύμητων λάμψεων κλείνουμε τα παράθυρα και χρησιμοποιούμε καλής ποιότητας εσωτερικό φωτισμό. Επίσης ρυθμίζουμε την γωνία λήψης της κάμερας. Αποφεύγουμε μεγάλες αντιθέσεις μπροστά από οθόνες υπολογιστών και συσκευές προβολής διαφανειών (overhead projectors). ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 27

29 Οι παραπάνω ρυθμίσεις όπως η ρύθμιση του φωτισμού, των γωνιών οθόνων υπολογιστών, κάμερας κτλ. να γίνονται πριν την είσοδο των συμμετεχόντων Κάλυψη διαφανειών Σχετικά με την κάλυψη των διαφανειών και τη σχέση με τον ομιλητή προτείνονται τα ακόλουθα ανάλογα με την περίπτωση που ισχύει. Συγχρονισμός του βίντεο με τις διαφάνειες: Σε αυτήν την περίπτωση φροντίζουμε να εστιάσουμε στον εισηγητή και να τον καλύπτουμε από τη μέση και πάνω ώστε να καταγράφονται οι εκφράσεις του προσώπου του και οι κινήσεις των χεριών του. Όταν ο εισηγητής αλλάζει διαφάνεια, ο εικονολήπτης πρέπει να κινήσει την κάμερα ώστε να δείξει για λίγο τη νέα διαφάνεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ώστε όταν θελήσετε να συγχρονίσετε το βίντεο της διάλεξης με τις διαφάνειες να γνωρίζετε πότε πραγματοποιήθηκαν οι αλλαγές των διαφανειών. Χωρίς συγχρονισμό του βίντεο με τις διαφάνειες: Σε αυτήν την περίπτωση φροντίζουμε να έχουμε στο πλάνο μας το μεγαλύτερο μέρος των διαφανειών, ακόμη και εάν οι εκφράσεις του προσώπου του ομιλητή ή οι κινήσεις των χεριών του δεν είναι ευδιάκριτες. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 28

30 Κεφάλαιο Έρευνα απόδοσης αποτελέσματος Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται η πιλοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της διδασκαλίας των Μαθηματικών ΙΙ στο χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους στο Τμήμα Βιομηχανικής Πληροφορικής του ΤΕΙ Καβάλας (Παράρτημα 2). Αρχικά ο διδάσκων είχε χρησιμοποιήσει κατά την διάρκεια του μαθήματος δύο βίντεο, ώστε οι φοιτητές να έχουν μία πρώτη εικόνα των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων. Στην συνέχεια, την επόμενη εβδομάδα οι φοιτητές παρακολούθησαν τρία βίντεο, που αντιστοιχούσαν στο συγκεκριμένο μάθημα της ημέρας. Αφού παρακολούθησαν τα βίντεο συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο που τους μοιράστηκε. Η αξιολόγηση των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων έγινε στην αίθουσα του εργαστηρίου Windows II του Τμήματος Βιομηχανικής Πληροφορικής. Η ανάλυση και παρουσίαση των συμπερασμάτων από το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 29

31 4.2 Παρουσίαση συμπερασμάτων με τη χρήση του SPSS. Αρχικά γίνεται παρουσίαση των πινάκων συχνοτήτων για τις διάφορες μεταβλητές του δείγματος. Όπως παρατηρούμε από τον Πίνακα 1 στο ερωτηματολόγιο απάντησαν 20 φοιτητές, εκ των οποίων οι 13 (65%) είναι άντρες και οι 7 (35%) γυναίκες. Πίνακας 1 Από τους 20 φοιτητές ένα μεγάλο ποσοστό (25%) παρακολουθεί το Β εξάμηνο, στο οποίο ανήκει και το μάθημα, το μεγαλύτερο ποσοστό (35%) παρακολουθεί το ΣΤ εξάμηνο σπουδών, ενώ οι υπόλοιποι είναι μοιρασμένοι σε διάφορα εξάμηνα (Πίνακας 2-Σχήμα 1). ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 30

32 Πίνακας 2 Σχήμα 1 Όσον αφορά το ποσοστό των φοιτητών που πέρασαν τα μαθηματικά Ι, 10 φοιτητές πέρασαν το μάθημα, 3 φοιτητές δεν τον πέρασαν, ενώ και οι 7 γυναίκες που απάντησαν το ερωτηματολόγιο πέρασαν το μάθημα. Αν και το δείγμα είναι αρκετά μικρό, μπορούμε να δούμε μία αρκετά μεγάλη διαφορά ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 31

33 στις βαθμολογίες των ανδρών και γυναικών από το θηκόγραμμα του Σχήματος 2. Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες φαίνεται να παρουσιάζουν υψηλή διάμεσο σε σχέση με τους άνδρες, ενώ γενικά όλα τα μέτρα είναι υψηλότερα για τις γυναίκες (πρώτο και τρίτο τεταρτημόριο). Τέλος, από το θηκόγραμμα βλέπουμε ότι υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά στις βαθμολογίες των ανδρών από ότι των γυναικών. Σχήμα 2 Στη συνέχεια, δίνονται οι πίνακες συχνοτήτων για τις απαντήσεις που έδωσαν οι 20 φοιτητές για τις εννέα πρώτες ερωτήσεις που αφορούσαν τον Διδάσκοντα καθηγητή. Γενικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι απαντήσεις που έδωσαν οι φοιτητές είναι αρκετά ικανοποιητικές για τον καθηγητή, καθώς σε όλες τις ερωτήσεις, οι φοιτητές έδωσαν βαθμολογίες πάνω από μέτρια, εκτός από μερικές εξαιρέσεις. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 32

34 Για παράδειγμα, στην 2η ερώτηση, 3 φοιτητές (15%) πιστεύουν ότι διεγείρει λίγο τη σκέψη για το αντικείμενο του μαθήματος μέσω των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων, ενώ το ίδιο ποσοστό απάντησε επίσης με τον ίδιο τρόπο για την τελευταία ερώτηση που σχετίζεται με το αν ανεβάζει το ενδιαφέρον για τα Μαθηματικά ΙΙ. Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε κατά πόσο οι απαντήσεις διαφοροποιούνται σε σχέση με τους άνδρες και τις γυναίκες και να εκτελέσουμε τον έλεγχο chi-square. Παρόλα αυτά, επειδή το δείγμα μας είναι αρκετά μικρό, ενώ οι ερωτήσεις έχουν ως απαντήσεις τη πενταβάθμια Likert scale δεν έχουμε ικανό αριθμό παρατηρήσεων για να εκτελέσουμε την παραπάνω ανάλυση. Στη συνέχεια, έγινε προσπάθεια να μειωθεί η κλίμακα από 5 σε 3 κατηγορίες συγχωνεύοντας τις απαντήσεις Καθόλου και Λίγο σε Λίγο, την Μέτρια σε Μέτρια και το Πολύ και Πάρα πολύ σε Πολύ, ώστε να έχουμε μεγαλύτερο αριθμό παρατηρήσεων σε 3 μόνο κλίμακες. Και πάλι, όμως, δεν μπορεί να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα λόγω του μικρού αριθμού παρατηρήσεων σε κάθε κελί ενός πίνακα διασταύρωσης. Πίνακας 3 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 33

35 Πίνακας 4 Πίνακας 5 Πίνακας 6 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 34

36 Πίνακας 7 Πίνακας 8 Πίνακας 9 Πίνακας 10 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 35

37 Πίνακας 11 Στη συνέχεια, δίνονται οι πίνακες συχνοτήτων για τις απαντήσεις που έδωσαν οι 20 φοιτητές για τις επόμενες ερωτήσεις που αφορούσαν τον Φοιτητή. Και πάλι οι βαθμολογίες που δίνουν για τον εαυτό τους είναι αρκετά υψηλές. Γενικά, οι φοιτητές βρίσκουν αρκετά ενδιαφέρουσα την ιδέα για βιντεοσκόπηση του μαθήματος καθώς, στις τελευταίες ερωτήσεις εμφανίζουν αρκετά μεγάλα ποσοστά οι απαντήσεις πολύ και πάρα πολύ. Πίνακας 12 Πίνακας 13 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 36

38 Πίνακας 14 Πίνακας 15 Πίνακας 16 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 37

39 Πίνακας 17 Πίνακας 18 Πίνακας 19 Για να μπορέσουμε να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα για τις απαντήσεις που έδωσαν οι φοιτητές ορίζουμε δύο νέες μεταβλητές. Η πρώτη μεταβλητή αποτελεί το άθροισμα των απαντήσεων των εννέα πρώτων ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 38

40 ερωτήσεων που αφορούν τον καθηγητή και η δεύτερη μεταβλητή το άθροισμα των απαντήσεων των ερωτήσεων που αφορούν τον φοιτητή. Γενικά υπάρχει μία αρκετά υψηλή συσχέτιση στις δύο ομάδες ερωτήσεων, όπως φαίνεται και από τον Πίνακα 20. Όπως παρατηρούμε ο συντελεστής συσχέτισης του Pearson είναι 0.557, δηλαδή υπάρχει θετική συσχέτιση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα άτομα που έδωσαν υψηλές βαθμολογίες στις ερωτήσεις που αφορούν τον καθηγητή, έδωσαν υψηλές βαθμολογίες και στις ερωτήσεις που αφορούν τον φοιτητή. Μάλιστα η σχέση φαίνεται να είναι στατιστικά σημαντική καθώς sig=0.011<0.05. Το διάγραμμα διασποράς των δύο μεταβλητών επαληθεύει το παραπάνω συμπέρασμα (Σχήμα 3). Πίνακας 20 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 39

41 Σχήμα 3 Στη συνέχεια, προσπαθήσαμε να ανιχνεύσουμε αν υπάρχει διαφορά στις απαντήσεις που έδωσαν οι φοιτητές για την νέα μεταβλητή που αφορά τον καθηγητή ανάλογα με το φύλο τους. Αν και οι άνδρες φοιτητές φαίνεται να βαθμολογούν υψηλότερα στις ερωτήσεις που αφορούν τον καθηγητή και μάλιστα με μικρή τυπική απόκλιση (Σχήμα 4), ο στατιστικός έλεγχος Mann- Whitney δεν επιδεικνύει την ύπαρξη στατιστικά σημαντικής διαφοράς για τα δύο γκρουπ (άντρες-γυναίκες). ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 40

42 Πίνακας 21 Σχήμα 4 Αντίθετα, οι γυναίκες φαίνονται να δίνουν λίγο υψηλότερες βαθμολογίες στη μεταβλητή που αφορούν τον φοιτητή, χωρίς όμως και πάλι ο στατιστικός έλεγχος Mann-Whitney να επιδεικνύει την ύπαρξη στατιστικά σημαντικής διαφοράς για τις δύο ομάδες (άνδρες-γυναίκες) (Σχήμα 5). ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 41

43 Πίνακας 22 Σχήμα 5 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 42

44 Κεφάλαιο Συμπεράσματα πτυχιακής εργασίας Τα αποτελέσματα της πτυχιακής εργασίας μπορούν να συνεισφέρουν στο πεδίο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και συγκεκριμένα στην ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην αξιοποίηση της διαδικτυακής πλατφόρμας e-class μέσω των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων. Χαρακτηριστικά βασιστήκαμε σε μία Διαβούλευση του 2010 με θέμα: «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ ΚΑΙ TA ΤΕΙ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ (HELLENIC ACADEMIC OPENCOURSES)» Χαρακτηριστικά επεξηγή: Κομβική σημασία στη νέα Εκπαιδευτική Στρατηγική και στη νέα Στρατηγική Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων έχει η ανάδειξη, μέσω της ψηφιακής διάθεσης του εκπαιδευτικού περιεχομένου που παράγεται από τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας. Κάθε χρόνο στα περίπου 500 τμήματα των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ διδάσκονται σχεδόν μαθήματα. Στο εκπαιδευτικό υλικό που απορρέει από τη δραστηριότητα αυτή συγκαταλέγονται σημειώσεις, παρουσιάσεις, ένας τεράστιος αριθμός ωρών διαλέξεων, εκπαιδευτικά λογισμικά, ηλεκτρονικές ασκήσεις κ.λπ. Ωστόσο μέχρι σήμερα ο κύριος όγκος αυτού του εκπαιδευτικού υλικού δεν είναι διαθέσιμος και εύκολα προσβάσιμος σε ψηφιακή μορφή από ένα κεντρικό σημείο και παραμένει περιορισμένος στα στενά πλαίσια του ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 43

45 εκάστοτε ακαδημαϊκού ακροατηρίου, χωρίς να γίνεται γνωστός στην ευρύτερη κοινωνία. Αποτελεί λοιπόν άμεση ανάγκη η δημιουργία των κατάλληλων υπηρεσιών για την προβολή και διάθεση αυτού του περιεχομένου στο Διαδίκτυο, με τη μορφή ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού (σημειώσεις, ασκήσεις κ.λπ.) και με τη μορφή βιντεοδιαλέξεων, καθιστώντας το περιεχόμενο αυτό διαθέσιμο χωρίς τοπικούς και χρονικούς περιορισμούς τόσο στους άμεσα ενδιαφερόμενους (φοιτητές, σπουδαστές) όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο αναβαθμίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά αναδεικνύεται και ο κοινωνικόεκπαιδευτικός ρόλος των ιδρυμάτων (στο πλαίσιο των δράσεων της Δια Βίου Μάθησης) και προβάλλεται σε διεθνές επίπεδο το έργο τους. Συνοψίζοντας παρέχονται πληροφορίες για τις χρησιμοποιούμενες τεχνολογικές εφαρμογές στην εκπαίδευση και τη βέλτιστη χρήση της πλατφόρμας και την αξιοποίησή της για την παροχή συμπληρωματικών εκπαιδευτικών διαδικασιών. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να είναι χρήσιμες στους διδάσκοντες που επιθυμούν να εμπλουτίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία, να διανείμουν νέο εκπαιδευτικό υλικό πολυμέσων και να ενισχύσουν την επικοινωνία με τους εκπαιδευόμενους με σύγχρονες και ελκυστικές μεθόδους. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 44

46 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας στην εκπαίδευση (Τ.Π.Ε) Με τους όρους Τ.Π.Ε. ή/και Ν.Τ. (Νέες Τεχνολογίες), νοούνται οι σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες που επιτρέπουν την κωδικοποίηση, επεξεργασία, αποθήκευση, αναζήτηση, ανάκληση και μετάδοση της πληροφορίας σε ψηφιακή μορφή με χρήση υπολογιστών και δικτύων υπολογιστών. Η εισαγωγή των Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση αποτελεί αναγκαιότητα που δεν επιδέχεται σχεδόν καμία αμφιβολία και, η ορθή αξιοποίησή τους, θα επιφέρει ουσιαστικές καινοτομίες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, τόσο στα μέσα διδασκαλίας όσο και στη μαθησιακή-διδακτική διαδικασία αυτή καθεαυτή. Η αξιοποίηση των υπολογιστικών και δικτυακών τεχνολογιών στην Εκπαίδευση, συνιστά μια σημαντική ποσοτική και ποιοτική παρέμβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας. Η χρήση των Τ.Π.Ε. στα σπουδαστικά ιδρύματα αποσκοπεί τόσο στην καλλιέργεια και την ανάπτυξη της δημιουργικής κριτικής σκέψης των φοιτητών όσο και στην αλλαγή της διδακτικής πρακτικής, της διαδικασίας μάθησης και της επικοινωνίας. Απώτερος στόχος μέσα από τις νέες αυτές μαθησιακές διαδικασίες είναι να προωθηθεί η διερευνητική και η συνεργατική μάθηση και γενικότερα η απόκτηση νέων γνωστικών δεξιοτήτων από τους φοιτητές. Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν μέσα από την παροχή της κατάλληλης υλικοτεχνικής υποδομής (δημιουργία και στελέχωση των εργαστηρίων, χρήση δικτυακών υπολογιστικών υπηρεσιών, ανάπτυξη κατάλληλου δικτύου και κατάλληλων λογισμικών προγραμμάτων) και την εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 45

47 (επιμόρφωση επιμορφωτών και εκπαιδευτικών). Μέσα από αυτό το πρίσμα η αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. δεν αναμένεται απλά να συμβάλει στην εξοικείωση των μαθητών με αυτές αλλά να τροποποιήσει τη διδακτική και τη μαθησιακή διαδικασία στο σύνολό της. Αυτό βέβαια συνδέεται, μεταξύ άλλων, με αλλαγές στις στάσεις και στις πρακτικές των εκπαιδευτικών. Εκπαιδευτικά συστήματα προηγμένων χωρών προσπαθούν να τις ενσωματώσουν γόνιμα στο σπουδαστικό πρόγραμμα διδασκαλίας και τις αντιμετωπίζουν ως μοχλό ανάπτυξης και προόδου. Η παιδαγωγική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. θεωρείται συνεπώς μια εκπαιδευτική καινοτομία που μπορεί να προσφέρει πλέον πάρα πολλά στις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Οι καινοτόμες εκπαιδευτικές δραστηριότητες πρέπει να υποστηρίζουν νέους ρόλους διδασκαλίας και νέους τρόπους μάθησης καθώς όλο και περισσότεροι φοιτητές έχουν γνώσεις και δεξιότητες στην χρήση της τεχνολογίας σε υψηλότερο επίπεδο από τους εκπαιδευτικούς τους και τους γονείς τους. Έτσι, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και οι εκπαιδευτικοί αποκτούν νέους ρόλους, με κύριους προσανατολισμούς την προετοιμασία φοιτητών για τη νέα κοινωνία της γνώσης, της δημιουργίας και της τεχνολογίας. Προκύπτει συνεπώς, ιδιαίτερα έντονη η απαίτηση και η ανάγκη για επιμόρφωση. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 46

48 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Ερωτηματολόγιο αξιολόγησης Βιντεοσκοπημένων Διαλέξεων Μαθηματικών ΙΙ Φύλλο Ηλικία Εκπαίδευση Εξάμηνο Βαθμός που περάσατε τα Μαθηματικά Ι Βαθμονόμηση Κλίμακας Καθόλου Λίγο Μέτρια Πολύ Πάρα Πολύ Μη Απαράδεκτη(- Μέτρια(- Ικανοποιητική(- Πολύ ο) ικανοποιητική(-ό) ο) ό) Καλή(-ό) Η ανώνυμη αλλά αντικειμενική και αμερόληπτη αξιολόγηση της εμπειρίας σας στο μάθημα αυτό ελπίζουμε να βοηθήσει στην καλύτερη μελλοντική του οργάνωση ανεβάζοντας συγχρόνως και την ποιότητα διδασκαλίας στο ΤΕΙ Καβάλας. ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 47

49 Αξιολογείστε τις παρακάτω προτάσεις: Α. Ο διδάσκων καθηγητής: 1. Οργανώνει καλά την παρουσίαση της ύλης στις βιντεοσκοπημένες διαλέξεις; Διεγείρει την σκέψη για το αντικείμενο του μαθήματος μέσω των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων; Παρουσιάζει τις έννοιες με τρόπο απλό και ενδιαφέροντα; Πόσο βοηθούν οι βιντεοσκοπήσεις στην καλύτερη κατανόηση της ύλης; Είναι προσιτός στους φοιτητές αυτός ο τρόπος διδασκαλίας γενικά; Γενική αξιολόγηση των βιντεοσκοπημένων διαλέξεων συγκριτικά με άλλες που τυχόν έχετε παρακολουθήσει (πχ : YouTube κ.α. ); Πόσο ικανοποιητικές βρίσκετε τις βιντεοσκοπημένες διαλέξεις; Έχει μεγάλη αξία για μένα η παρακολούθηση βιντεοσκοπημένων διαλέξεων ως εποπτικό μέσο διδασκαλίας; ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σελ. 48