ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Β ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Transcript

1 ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Β ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Β Γυμνασίου διδάσκεται δυόμισι (2,5) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο των διδακτικών περιόδων ανέρχεται στις ογδόντα (80) ετησίως. Η γενική κατανομή των διδακτικών περιόδων έχει, ενδεικτικά, ως εξής: Διδακτικές Περίοδοι Ετήσιος Διαθέσιμος Διδακτικός Χρόνος 60 Απώλεια διδακτικού χρόνου 7 Επανάληψη, Ανατροφοδότηση, Γραπτή Αξιολόγηση (τουλάχιστο μία γραπτή 8 Αξιολόγηση ανά Τετράμηνο) Επανάληψη για τελικές Εξετάσεις 5 Σύνολο 80 Ο Προγραμματισμός για την τρέχουσα σχολική χρονιά σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να ενταχθούν στη διδασκαλία του μαθήματος οι Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας (ΔΕ ΔΕ), μέσα από Θεματικές Ενότητες (ΘΕ) των σχολικών εγχειριδίων Νεοελληνική Γλώσσα Α Β Γ Γυμνασίου, ΙΤΥΕ «Διόφαντος». Προτάσσονται οι Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας ανά κειμενικό τύπο, οι οποίοι αντιστοιχούν σε Ειδικούς Δείκτες Επιτυχίας, οι οποίοι με τη σειρά τους αντιστοιχούν σε συγκεκριμένους Δείκτες Επάρκειας, αυτά δηλαδή που θα διδαχτούν από τον/τη φιλόλογο. Ενδιάμεσα παρεμβάλλονται, επίσης σε αντιστοίχηση με τους κειμενικούς τύπους, οι ΘΕ, οι οποίες ορίζουν τη θεματολογία και περιέχουν μέρος του διδακτικού υλικού μέσα από το οποίο θα υλοποιηθούν οι Δείκτες Επάρκειας. Για να ολοκληρώσει τη διδασκαλία των φαινομένων ο/η φιλόλογος μπορεί να αξιοποιεί και άλλο συναφές υλικό (θεωρία, ασκήσεις, ερωτήσεις, δραστηριότητες) που ενδεχομένως βρίσκεται σε άλλη ΘΕ, οπωσδήποτε άλλα βιβλία αναφοράς (Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α Β Γ Γυμνασίου Σ. και Α. Χατζησαββίδη (ΓΝΕΓ) ή και το υλικό που βρίσκεται στα αντίστοιχα Βιβλία του Εκπαιδευτικού. Στους Προγραμματισμούς Α, Β, Γ τάξης Γυμνασίου περιέχονται οι Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας που αφορούν στην Α. Κατανόηση και Β. Παραγωγή Κειμένου και οι Ειδικοί Δείκτες Επιτυχίας Α.ΙΙ.4., που αφορούν στα Μορφοσυντακτικά φαινόμενα και κάποια Λεξιλογικά, τα οποία θα διδαχτούν ανά κειμενικό τύπο. Οδηγός διδασκαλίας είναι οι ΔΕ-ΔΕ, οι οποίοι συμπληρώνουν τον Προγραμματισμό (υπάρχουν οι σχετικές παραπομπές), ώστε να ενταχθούν στη διδασκαλία όλα τα στοιχεία που αφορούν στην κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου. Εγκαταλείπεται η σειριακή προσέγγιση του εγχειριδίου (διδάσκω τον μαθητή δεν διδάσκω το βιβλίο, το οποίο αποτελεί πηγή υλικού!). Οι διδακτικές περίοδοι (δ. π.) που προτείνονται είναι ενδεικτικές και ισχύουν για την πρώτη προσέγγιση του νέου προς διδασκαλία φαινομένου και σε καμιά περίπτωση δεν περιορίζουν τον/ τη φιλόλογο να επαναεπισκεφθεί και εντάξει και πάλι στη διδασκαλία του δείκτες, τους οποίους έχει διαγνώσει ότι δεν έχουν κατακτήσει οι μαθητές του στο σύνολο ή ομάδες μαθητών στην τάξη του (Διαφοροποίηση διδασκαλίας- μάθησης). Τα φαινόμενα επανέρχονται και γίνονται αντικείμενο διδασκαλίας και δραστηριοτήτων με βάση τις διαγνωσμένες ανάγκες των μαθητών σε τάξεις μικτής ετοιμότητας. Προτείνεται, η διδασκαλία των κειμενικών τύπων μέσα από τις αντίστοιχες ενότητες, να ακολουθήσει τη σειρά η οποία φαίνεται πιο κάτω, από αριστερά προς δεξιά. 1

2 Α. Κ α τ α ν ό η σ η κ ε ι μ έ ν ο υ Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας ανά κειμενικό τύπο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Περιγραφή στην αφήγηση Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα στα οποία περιγράφονται φυσικά ή άλλα φαινόμενα, πειράματα, συμβάντα, προσωπικές εμπειρίες και βιογραφικά σημειώματα, αξιολογώντας την αποτελεσματικότητα των ειδών της περιγραφής σε κείμενα αφηγηματικά. ΑΦΗΓΗΣΗ Ρεαλιστική Ιστορική Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα σε ποικίλα κειμενικά είδη, στα οποία εμπεριέχονται ταξιδιωτικές περιηγήσεις, εξιστορήσεις προσωπικών εμπειριών, περιστατικών, επίκαιρων γεγονότων κ.ά. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Υποστήριξη συγκεκριμένης άποψης και ανασκευή της αντίθετης Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα επιχειρηματολογίας, ενταγμένα σε ποικίλα κειμενικά είδη, στα οποία υποστηρίζεται συγκεκριμένη θέση/άποψη σε διάφορα θέματα. ΟΔΗΓΙΕΣ Οι μαθητές κατανοούν γραπτά κείμενα στα οποία δίνονται πληροφορίες για ποικίλα θέματα/ συμβάντα της επικαιρότητας. Ενδεικτικές θεματικές Ενότητες (από το σχολικό εγχειρίδιο) 1. Από τον τόπο μου σ όλη την Ελλάδα (ταξίδια, περιηγήσεις, γνωριμία με ανθρώπους, έθιμα πολιτισμό)(1 η ΘΕ)(10-12 δ.π.) 1. Ζούμε με την οικογένεια(2 η ΘΕ) (7-8 δ.π.) 2. Φίλοι για πάντα(3 η ΘΕ)(7-8δ.π.) 1. Συζητώντας για σύγχρονα κοινωνικά θέματα(8 η ΘΕ) (7-8 δ.π.) 1. Βιώνοντας προβλήματα της καθημερινής ζωής(7 η ΘΕ) (4-5δ.π.) 2. Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα(5 η ΘΕ)(10-12 δ.π.) 3. Το σχολείο στον χρόνο(4 η ΘΕ) (7-8 δ.π.) 2

3 Ειδικοί Δείκτες Επιτυχίας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους) Δείκτες Επάρκειας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους, συνοπτικά) Οι μαθητές: Α.Ι. Kατανοούν το περιεχόμενο ενός κειμένου, τοποθετώντας το στο επικοινωνιακό και κοινωνιοπολιτισμικό του πλαίσιο. Α.ΙΙ. Kατανοούν τη μορφή του κειμένου μέσα από την οργάνωση του λόγου σε επίπεδο κειμένου, πρότασης, λέξης. Α.ΙΙΙ. Αξιολογούν το κείμενο και την αποτελεσματικότητά του, με συγκεκριμένα κριτήρια. Α.Ι.1.- Α.Ι.7.Τεχνικές ανάγνωσης, επικοινωνιακό κοινωνιοπολιτισμικό πλαίσιο, γενικό θέμα του κειμένου μέσα από κειμενικά εξωκειμενικά στοιχεία, κειμενικό είδος, ιστορικότητα του κειμένου, στρατηγικές γλωσσικής εξομάλυνσης, στρατηγικές πρόσληψης αξιολόγησης πληροφοριών,λειτουργία μη γλωσσικών στοιχείων πολυτροπικότητα, κεντρικό νόημα, ύφος, σκοπός, κριτική τοποθέτηση. *(Βλέπε Νέα Ελληνική Γλώσσα B Γυμνασίου, Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας, Α. Κατανόηση ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΑΦΗΓΗΣΗ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, σελ. 1-3, ΟΔΗΓΙΕΣ, σελ. 1-2) Α.ΙΙ.1.- Α.ΙΙ. 4.Χαρακτηριστικά κειμενικών τύπων, εξωτερικά και εσωτερικά δομικά στοιχεία, οργανωτικά πρότυπα, γλωσσικά στοιχεία, εκφραστικά μέσα, λεξιλόγιο, μορφοσυντακτικά φαινόμενα¹. *(Ό.π. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ σελ. 3-5, ΑΦΗΓΗΣΗ σελ. 3-6, ΟΔΗΓΙΕΣ σελ. 2-3). Α.ΙΙΙ. Κριτήρια αξιολόγησης κειμένου ανά κειμενικό είδος. *(Ό.π. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ σελ. 3-5, ΑΦΗΓΗΣΗ σελ. 3-6, ΟΔΗΓΙΕΣ σελ. 2-3). Ειδικός δείκτης Επιτυχίας¹ Α.ΙΙ.4. (Ανα)γνωρίζουν και αξιολογούν τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένα μορφοσυντακτικά φαινόμενα: α. Υποστηρίζουν την περιγραφή, διαμορφώνοντας το ύφος και αποδίδοντας σαφήνεια και ακρίβεια στην περιγραφή β. Οικοδομούν νοήματα και διαμορφώνουν το ύφος της αφήγησης γ. Οικοδομούν νοήματα και διαμορφώνουν το ύφος της επιχειρηματολογίας δ. Υποστηρίζουν τις οδηγίες σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη. 3

4 Δείκτες Επάρκειας¹ Μορφοσυντακτικά φαινόμενα-λεξιλογικά ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Υποκείμενο(Ισχύει για τη σχολική χρονιά ) Παραθετικά επιθέτων, επιρρημάτων Σύγκριση α και β όρος της σύγκρισης Αντωνυμίες βλέπε 6 η ΘΕ, σελ και ΓΝΕΓ, σελ ) (Ισχύει για τη σχολική χρονιά ) Επιθετικοί Κατηγορηματικοί προσδιορισμοί (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ ) Σύνθεση Τρόποι Σύνθεσης Α. Με Προθέσεις της Νέας Ελληνικής και με Προθέσεις της Αρχαίας Ελληνικής B. Με ένωση λέξεων Γραμματική ταυτότητα των λέξεων που ενώνονται και γραμματική ταυτότητα της σύνθετης λέξης, α και β συνθετικό σύνθετη λέξη (Βλέπε 3 η ΘΕ, σελ.51-53). ΑΦΗΓΗΣΗ Ρήματα: Χρόνοι Εγκλίσεις - Συζυγίες Διαθέσεις (Ισχύει για τη σχολική χρονιά ) Αντικείμενο μεταβατικάαμετάβατα ρήματα Ρήματα μονόπτωτα και δίπτωτα (Ισχύει για τη σχολική χρονιά ) Ενεργητική και Παθητική σύνταξη ποιητικό αίτιο Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις: κριτήριο κατηγοριοποίησης σε ανεξάρτητες και εξαρτημένες Σύνδεση προτάσεων (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ ) Ευθύς και πλάγιος λόγος (αναγνώριση) Τα είδη των συνθέτων η μορφή των συνθέτων, το συνδετικό φωνήεν, η σημασία των σύνθετων λέξεων, τονισμός των σύνθετων λέξεων. Σημεία της Στίξης ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις: Είδη, σημασία, λειτουργία, ρήματα εξάρτησης. (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ ) Μετοχή Οι μετοχές στην Ενεργητική και Παθητική Φωνή Επιθετική και Επιρρηματική Μετοχή Παρασύνθετα και πολυλεκτικά σύνθετα Γνήσια και καταχρηστική σύνθεση Ορισμός Σημεία της Στίξης ΟΔΗΓΙΕΣ Επιρρήματα- επιρρηματικοί προσδιορισμοί - Παράγωγα Επιρρήματα Αριθμητικά (Βλέπε ΓΝΕΓ, σελ. 61κ.ε.) (Ισχύει για τη σχολική χρονιά ) Ρήματα Λειτουργία: Ενεργητικά ρήματα περιγραφής, κατηγοριοποίησης και δράσης σε προστακτική ή υποτακτική ενεστώτα, τα οποία: παρουσιάζουν την όλη διαδικασία με μία συγκεκριμένη χρονική ακολουθία. παραθέτουν επισημάνσεις, προειδοποιήσεις και εξηγήσεις για να προλάβουν τα συνήθη λάθη, να επισημάνουν τους κινδύνους ή τις δυσκολίες και να εξηγήσουν τον τρόπο χρήσης των υλικών. Σημεία της στίξης 4

5 *Βλέπε Νέα Ελληνική Γλώσσα Β Γυμνασίου, Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας, Α. Κατανόηση, ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ σελ. 4-5, ΑΦΗΓΗΣΗ σελ. 4-5, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ σελ. 4, ΟΔΗΓΙΕΣ σελ. 3. Β. Π α ρ α γ ω γ ή κ ε ι μ έ ν ο υ Γενικοί Δείκτες Επιτυχίας ανά κειμενικό τύπο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οι μαθητές παράγουν περιγραφικά κείμενα στα οποία η περιγραφή συνυπάρχει με την αφήγηση σε ποικίλα κειμενικά είδη. ΑΦΗΓΗΣΗ Οι μαθητές παράγουν γραπτά αφηγηματικά κείμενα, στα οποία εμπεριέχονται και άλλοι κειμενικοί τύποι. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Οι μαθητές παράγουν γραπτά κείμενα επιχειρηματολογίας ενσωματωμένα σε άλλους κειμενικούς τύπους (περιγραφή, αφήγηση σε συγκεκριμένα κειμενικά είδη) ΟΔΗΓΙΕΣ Οι μαθητές παράγουν κείμενα στα οποία ενσωματώνουν πληροφορίες για ποικίλα θέματα/συμβάντα της επικαιρότητας. Ειδικοί Δείκτες Επιτυχίας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους) Β. Οι μαθητές: Β.Ι. Παράγουν Γραπτό Λόγο, τοποθετώντας το κείμενό τους σε επικοινωνιακό και κοινωνιοπολιτισμικό πλαίσιο. Δείκτες Επάρκειας* (για όλους τους κειμενικούς τύπους, συνοπτικά) Β.Ι.1. Β.Ι.4. Κατάλληλο για την επικοινωνιακή ανάγκη κειμενικό είδος, κατάλληλες πληροφορίες για να αναπτυχθούν και σε ποιο βαθμό η καθεμιά, θεματικό λεξιλόγιο ή εξειδικευμένη ορολογία, κατάλληλο ύφος Β.ΙΙ. Οργανώνουν τον λόγο σε επίπεδο κειμένου, πρότασης, λέξης. Β.ΙΙ. Β.ΙΙ.2. Οργάνωση του γραπτού λόγου τόσο σε επίπεδο κειμένου όσο και σε επίπεδο παραγράφου, ανάλογα με τα οργανωτικά πρότυπα, τα εξωτερικά και εσωτερικά δομικά στοιχεία, τα κατάλληλα γλωσσικά και μη γλωσσικά στοιχεία του κάθε κειμενικού τύπου και του κειμενικού είδους, στο οποίο θα ενσωματώνεται το κείμενο. Β.ΙΙΙ. Κρίνουν, αξιολογούν και βελτιώνουν το κείμενο που παρήγαγαν, με συγκεκριμένα κριτήρια. Β.ΙΙΙ. Κριτήρια αξιολόγησης: Ορθογραφία, στίξη, σύνταξη, επάρκεια περιεχομένου, δομή- οργάνωση κειμένου, πληρότητα-καταλληλότητα λεξιλογίου, συνάφεια σκοπού ύφους - επικοινωνιακής περίστασης γλωσσικών και μη γλωσσικών επιλογών. 5

6 *Βλέπε Νέα Ελληνική Γλώσσα B Γυμνασίου, Δείκτες Επιτυχίας Δείκτες Επάρκειας, Β. Παραγωγή, ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ, ΑΦΗΓΗΣΗ σελ. 6-7, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ σελ. 5-7, ΟΔΗΓΙΕΣ σελ Ο /Η φιλόλογος θα ασκήσει τους μαθητές του / της: Α. στην παραγωγή γραπτού επικοινωνιακού λόγου (Έκθεση) και Β. στην παραγωγή γραπτού λόγου μικρότερης έκτασης (ερωτήσεις/ασκήσεις/μικρές εργασίες) ή/και διαθεματικές εργασίες ή εργασίες τύπου project, για την Β Τάξη, στα ακόλουθα κειμενικά είδη: Α. Παραγωγή Γραπτού Επικοινωνιακού Λόγου (για όλους τους κειμενικούς τύπους): ΑΡΘΡΟ, ΟΜΙΛΙΑ Β. Παραγωγή γραπτού λόγου μέσα από ερωτήσεις, ασκήσεις, δραστηριότητες, μικρές εργασίες, διαθεματικές εργασίες, εργασίες τύπου project (για όλους τους κειμενικούς τύπους): Τουριστικός οδηγός, Βιογραφικό σημείωμα-αίτηση, Ρεπορτάζ, Δημοσιογραφική είδηση, Ιστορική αφήγηση, Διαφήμιση, Πείραμα Ενημερωτικό φυλλάδιο (γίνεται επιλογή κειμενικών τύπων) 6