Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διερευνώντας την ανάγνωση. Νεκτάριος Στελλάκης"

Ἀμήνὄφις Τρικούπη
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Διερευνώντας την ανάγνωση Νεκτάριος Στελλάκης

2 Τι σημαίνει «ξέρω να διαβάζω»; Τι δεν μπορεί να κάνει αυτός που δεν ξέρει να διαβάζει; Υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο «ξέρω» και «δεν ξέρω»; Τι διαδικασίες κάνει αυτός που διαβάζει; Όσοι διαβάζουν κατανοούν το ίδιο από το ίδιο κείμενο; Σκέψου τις σημασίες των λέξεων: εγγράμματος, αγράμματος, αναλφάβητος.

3 Μαθαίνω να διαβάζω Διαβάζω για να μαθαίνω, να λειτουργώ αποτελεσματικά στη ζωή μου και να ψυχαγωγούμαι

4 Η επιτυχής διεκπεραίωση της αναγνωστικής λειτουργίας προϋποθέτει: α) την ενεργοποίηση και ικανοποιητική λειτουργία μιας σειράς γνωστικών παραμέτρων μη γλωσσικοί: νοημοσύνη, αντίληψη, μνήμη γλωσσικοί: γενικοί (γνώση σημασίας λέξεων), φωνολογικοί β) τη θετική επίδραση ορισμένων βασικών περιβαλλοντικών παραγόντων οικογενειακό περιβάλλον, σχολείο, κουλτούρα περιβάλλοντος γ) με δεδομένο ότι η νευροφυσιολογική (εγκέφαλος, αισθήσεις, κινητικές ικανότητες) ανάπτυξη του ατόμου είναι η αναμενόμενη κεντρικό νευρικό σύστημα, οφθαλμικές κινήσεις, όραση, ακοή, αφή

Γνωστικές λειτουργίες μη γλωσσικοί - γλωσσικοί νόημα

επικοινωνίας νευροφυσιολογική υποδομή ατομικά

ιδεολογικές κι άλλες οπτικές περιβαλλοντικοί

5 Γνωστικές λειτουργίες μη γλωσσικοί - γλωσσικοί νόημα (μόνιμο και αμετάβλητο;) συγγραφέας κείμενο Περίσταση επικοινωνίας νευροφυσιολογική υποδομή ατομικά χαρακτηριστικά κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο ιδεολογικές κι άλλες οπτικές περιβαλλοντικοί παράγοντες υποστηρικτικό ή μη πολιτισμικό περιβάλλον Ξέρω να διαβάζω Είμαι αναγνώστης

ανάγνωση με κατανόηση Cognitive foundations of learning to read. (2001). www.sedl.

6 ανάγνωση με κατανόηση Cognitive foundations of learning to read. (2001). γλωσσική κατανόηση αποκωδικοποίηση γλωσσική γνώση γνώση συστήματος γραφής λεξικολογική γνώση αντιλήψεις για τον έντυπο λόγο

7 ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Σχετικές γνώσεις (γεγονότα, ένννοιες κτλ.) Λεξιλόγιο (εύρος, ακρίβεια, συνδέσεις κτλ.) Γλωσσικές δομές (σύνταξη, σημασιολογία κτλ.) Συλλογιστική (τεκμηρίωση, μεταφορές κτλ.) Κειμενικές γνώσεις (έννοιες έντυπου λόγου, κειμενικά είδη κτλ) διαρκώς αυξανόμενη στρατηγική ανάγνωση ευχερής εκτέλεση και συντονισμός αναγνώρισης λέξεων και κατανόησης κειμένου ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ Φωνημική επίγνωση Αποκωδικοποίηση Ολική αναγνώριση σταδιακή αυτοματοποίηση Scarborough, H Connecting early language and literacy to later reading (dis)abilities: Evidence, theory, and practice. Στο S. B. Neuman & D. K. Dickinson (Επιμ.) Handbook of Early Literacy, NY: Guilford Press.

8 Tο µοντέλο των «Τεσσάρων Πηγών» Freebody & Luke (1990) α) σπάσιµο κώδικα (αποκοωδικοποίηση και κατανόηση της δομής του κειμένου) β) κατασκευή µηνύµατος από το κείµενο (ενεργοποίηση εμπειριών και προϋπαρχουσών γνώσεων - άντληση νοήματος από το κείμενο και τις εικόνες ή τα άλλα έξωγλωσσικά στοιχεία) γ) λειτουργική χρήση κειµένων (κατανόηση του σκοπού του κειμένου, «τοποθέτηση» του κειμένου στο κοινωνικό γίγνεσθαι) δ) κριτική ανάλυση και µετασχηµατισµός κειµένου (κατανόηση των ιδεολογικών παραδοχών του κειμένου, κατανόηση των προθέσεων συγγραφέα, των συμφερόντων που υιοθετεί, των απόψεων που αποσιωπώνται)

9 Διαστάσεις της παραγωγής γραπτού λόγου Δομή κειμένου Δομή της πρότασης (σύνταξη) και γνώση της γραμματικής Λεξιλόγιο Ορθογραφία Στίξη Γραφή Πώς οι πληροφορίες οργανώνονται στο κείμενο (κειμενικό είδος, παράγραφοι, πολυτροπικότητα) Πώς δομούνται οι προτάσεις (σύνταξη: παρατακτική, υποτακτική, παθητική κ.ά.) και τα μέρη των προτάσεων Η ακρίβεια των λέξεων (π.χ. περιγραφική γλώσσα, επιστημονική ορολογία) Χρήση ορθογραφικών κανόνων (ετυμολογία, καταληκτική, ιστορική, τονισμός) Χρήση κατάλληλης στίξης Μορφή γραμμάτων, μέγεθος, καλλιγραφία

10 Ερωτήσεις (αυτό)αξιολόγησης Έχω κατανοήσει και μπορώ να εξηγήσω με επάρκεια τους όρους «γραμματισμός», «λειτουργικός γραμματισμός», «κριτικός γραμματισμός»; Έχω κατανοήσει γιατί ο γραμματισμός ξεκινά με τη ζωή του παιδιού και πώς επηρεάζεται από το κοινωνικο-πολιτισμικό περιβάλλον του; Μπορώ να εξηγήσω γιατί η ανάγνωση (και η γραφή) είναι σύνθετη, πολύπλευρη και πολυεπίπεδη διαδικασία άντλησης νοήματος από ένα γραπτό κείμενο; Τι νέο έμαθα; Πώς αλλάζει αυτά που πίστευα έως τώρα; Σε τι μου χρησιμεύει η νέα γνώση; Πώς μπορώ να την εμβαθύνω και να την τεκμηριώσω περαιτέρω; Πώς πρέπει να οργανώσω τη μελέτη μου;

Σχετικά έγγραφα

Ο Γραπτός λόγος στο Νηπιαγωγείο. Ενότητα 8: Αλφαβητική φάση Στελλάκης Νεκτάριος Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών ΤΕΕΑΠΗ

Ο Γραπτός λόγος στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 8: Αλφαβητική φάση Στελλάκης Νεκτάριος Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών ΤΕΕΑΠΗ Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια