Αποστέλλεται για ενημέρωσή σας εν θέματι συνοπτικό οικονομικό σημείωμα για τη Σουαζιλάνδη.

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΕΤΟΡΙΑ ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ Τηλ.: (+2711) / ecocom-johannesburg@mfa.gr FAX: (+2711) Γιοχάνεσμπουργκ 15 Δεκεμβρίου 2014 Α.Π. Φ.700-C.4 / 366 ΠΡΟΣ : ΩΣ ΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΚΟΙΝ.: ΩΣ ΕΙΣ ΠΙΝΑΚΑ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΚΟΙΝ.: ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΠΡΕΤΟΡΙΑ ΘΕΜΑ: Σημείωμα οικονομίας Σουαζιλάνδης 2013 / 2014 και διμερών οικονομικών σχέσεων με Ελλάδα. Αποστέλλεται για ενημέρωσή σας εν θέματι συνοπτικό οικονομικό σημείωμα για τη Σουαζιλάνδη. Ο Προϊστάμενος Παναγιώτης Δερμεντζόγλου Σύμβουλος ΟΕΥ Α' Συνημ.: Αρχείο "ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΟΥΑΖΙΛΑΝΔΗΣ ΚΑΙ ΔΙΜΕΡΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΕΛΛΑΔΑ 2013 / 2014 ( )", 5 σελίδες. Σελίδα 1 από 2 Φ. 700-C.4 / 366 ΑΔΙΑΒΑΘΜΗΤΟ

2 ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ για την ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΟΥΑΖΙΛΑΝΔΗΣ ( 1 ) ( 2 ) και τις ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΦΡΙΚΗ: Σε ευρύτερο πλαίσιο ηπείρου, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Αφρικής εκτιμάται σε 5,3% για το 2014 (υπολογίσθηκε 4,8% για το 2013). Οι τομείς γεωργίας, εξόρυξης και ενέργειας προσφέρουν δυνατότητες αλλά υπάρχει έλλειψη τεχνογνωσίας και υποδομών για δημιουργία προστιθέμενης αξίας. Η αύξηση του ΑΕΠ δεν έχει οδηγήσει σε μείωση της φτώχειας και δημιουργία θέσεων απασχόλησης. ΥΠΟΣΑΧΑΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΗ: Στην Υποσαχαρική Αφρική, ειδικότερα, το 2013 ο ρυθμός ανάπτυξης υποστηρίχθηκε κυρίως από επενδύσεις αξιοποίησης φυσικών πόρων και δημιουργίας υποδομών. Ο πληθωρισμός συνέχισε να υποχωρεί αλλά τα δημοσιονομικά ελλείμματα διευρύνθηκαν, λόγω αύξησης των δαπανών για επενδύσεις και μισθούς, συμβάλλοντας στην επιδείνωση των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών. Η ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί το 2014 λόγω βελτίωσης των συνθηκών εγχώριας παραγωγής (με υπόθεση ευνοϊκού διεθνούς περιβάλλοντος). Για καλύτερη αντιμετώπιση των σημαντικών εγχώριων και εξωτερικών κινδύνων, οι υποσαχαρικές χώρες θα πρέπει να βελτιώσουν την αντοχή τους σε συστημικά σοκ μέσω ενίσχυσης των δημοσιονομικών τους ισοζυγίων και βελτίωσης της ευελιξίας των εθνικών προϋπολογισμών. ΣΟΥΑΖΙΛΑΝΔΗ - ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. Το Βασίλειο της Σουαζιλάνδης (μικρή περίκλειστη χώρα 1,1 εκ. κατοίκων) είναι ελεύθερη οικονομία με στενούς οικονομικούς και εμπορικούς δεσμούς με τη Ν. Αφρική. Περίπου 70% του πληθυσμού της Σουαζιλάνδης βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές και επιβιώνει μέσω γεωργίας αυτοσυντήρησης, ενώ η οικονομία της χώρας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη συμμετοχή της στην Τελωνειακή Ένωση Νοτιοαφρικανικών Χωρών / SACU - South African Customs Union (τα έσοδα από την οποία αντιστοιχούν σε περίπου 60% των κρατικών εσόδων) και την Κοινή Νομισματική Περιοχή / CMA - Common Monetary Area. ( 3 ) Ο ρυθμός ανάπτυξης της Σουαζιλάνδης ήταν κατά μέσο όρο 7% κατά την περίοδο , κατά την περίοδο ελαφρώς κάτω του 2,5% και περί το 1,3% κατά μέσο όρο μεταξύ 2009 και Η χώρα ανέκαμψε σταδιακά από τη χειρότερη δημοσιονομική της κρίση το 2011 (στάσιμη οικονομική δραστηριότητα λόγω μείωσης των εσόδων SACU και επιβράδυνσης της οικονομίας της Ν. Αφρικής), ενώ το 2012 η ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας υπολογίσθηκε σε 1,9%. Για το 2013 ο ρυθμός ανάπτυξης αναθεωρήθηκε σε 2,8%, 1 Πηγές: EU Delegation in Swaziland, IMF, African Economic Outlook (AEO), African Development Bank. 2 Εθνικό νόμισμα το Λιλανζένι / Lilangeni (SZL), με ισοτιμία 1.00 EUR = SZL στις To εθνικό νόμισμα της χώρας είναι συνδεδεμένο με το νόμισμα της Ν. Αφρικής ραντ, σε αντιστοιχία 1 : 1, μέσω της CMA / Common Monetary Area μεταξύ των χωρών Λεσότο, Σουαζιλάνδης, Ναμίμπια και Ν. Αφρικής (το ραντ συναλλάσσεται ελεύθερα στη Σουαζιλάνδη αντί του SZL). 1

3 βελτιωμένη επίδοση η οποία αποδίδεται σε αθροιστική αύξηση 4,2% του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα της οικονομίας (δευτερογενής: 2,5% αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τριτογενής: καλές επιδόσεις σε χονδρική / λιανική αγορά, μεταφορές / επικοινωνίες, και δημόσιες υπηρεσίες), ενώ βασικές κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης κατά το ίδιο έτος ήταν η ανάκαμψη της εγχώριας και της εξωτερικής ζήτησης για προϊόντα και υπηρεσίες της χώρας και η παράλληλη υποστήριξη από το εθνικό πρόγραμμα δημοσίων δαπανών. Για το 2014, και παρά την εφαρμοζόμενη επεκτατική δημοσιονομική πολιτική (μετά την δημοσιονομική κρίση), ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της χώρας εκτιμάται σε μόλις πάνω από 2% (συνεπεία του μειωμένου βαθμού επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα). Η επιβράδυνση κατά το 2014 οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, σε υφιστάμενους διαρθρωτικούς περιορισμούς (προβλήματα προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, πρόσβασης σε σύγχρονες μορφές χρηματοδότησης, και βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος), ενώ παρατηρείται παρά τις ακόμα σημαντικές εισροές από την Τελωνειακή Ένωση Νοτιοαφρικανικών Χωρών (SACU) καθόσον, όπως σημειώνεται από αναλυτές, η αβεβαιότητα είσπραξης εσόδων από την SACU το 2015 απαιτεί επιτάχυνση δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων προς αξιοποίηση των υψηλών εσόδων της τρέχουσας περιόδου και καλύτερη οικονομική διαχείριση στο άμεσο μέλλον λόγω δυνητικά μειωμένων εσόδων SACU. Οι σχετικές πιέσεις τιμών κατά τη διάρκεια του 2013 υποχώρησαν σταδιακά ενώ ο πληθωρισμός μειώθηκε από το ανώτατο επίπεδο του 9,6% το Μάιο 2012 σε 4,4% τον Δεκέμβριο του Αντανακλώντας το γενικά θετικό μακροοικονομικό περιβάλλον και τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της οικονομίας, ο δανεισμός του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 6,5% (τέλη Νοεμβρίου 2013). Η σχετικά ικανοποιητική δημοσιονομική κατάσταση της χώρας επέτρεψε την αύξηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων από ισοδύναμο κάλυψης 3,2 μηνών εισαγωγών κατά την αρχή του έτους σε 4,8 μήνες τον Νοέμβριο Σε όρους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, θεωρείται ότι οι δείκτες χρηματοοικονομικής ευρωστίας είναι γενικά καλοί, ωστόσο η ισχυρή ανάπτυξη του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα τα τελευταία χρόνια απαιτεί την ενίσχυση της εποπτείας και της ρύθμισης του τομέα. Το επιχειρηματικό περιβάλλον βελτιώνεται σταδιακά αλλά εξακολουθεί να υπολείπεται η εφαρμογή σημαντικού αριθμού μεταρρυθμίσεων προς αποτελεσματικότερη αξιοποίηση του συνόλου των βελτιώσεων. Σύμφωνα με την έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας "Doing Business 2014" η Σουαζιλάνδη κατετάγη στην 123η θέση μεταξύ 189 χωρών ενώ, κατά την ίδια περίοδο, η χώρα κατετάγη στην 124η θέση μεταξύ 148 χωρών ως προς την παγκόσμια ανταγωνιστικότητά της σύμφωνα με την έκθεση "Global Competitiveness Report " του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF). Οι δείκτες διακυβέρνησης της Σουαζιλάνδης συγκρίνονται δυσμενώς έναντι των γειτόνων της, σύμφωνα με την έκθεση "Ibrahim Index of African Governance (IIAG) 2014" ( 4 ) δεδομένου ότι για το 2013 η χώρα τοποθετείται 26η μεταξύ 52 χωρών, με συνολική βαθμολογία 50,8 και σημειώνοντας μικρή μόνο βελτίωση ως προς την κατάταξή στην 27η θέση το 2012 ο εν λόγω δείκτης 2013 ευλόγως αντιστοιχείται με περιορισμένο θεσμικό υπόβαθρο και σχετικά άκαμπτο πολιτικό σύστημα, δίνοντας ιδιαίτερα χαμηλή βαθμολογία της Σουαζιλάνδης στις κατηγορίες α) πολιτικής εκπροσώπησης και υποστήριξης ανθρώπινων δικαιωμάτων (συμμετοχή σε πολιτικές διεργασίες, δικαιώματα, 4 IIAG βλ. 2

4 ισότητα φύλων), και β) βιώσιμης οικονομικής ευκαιρίας (δημόσια διοίκηση, επιχειρηματικό περιβάλλον, υποδομές, ανάπτυξη υπαίθρου / αγροτικού τομέα). Το μερίδιο της Σουαζιλάνδης στον όγκο του παγκόσμιου εμπορίου έχει μειωθεί στη διάρκεια των τελευταίων ετών: το μερίδιό της στις παγκόσμιες εξαγωγές εμπορευμάτων κορυφώθηκε σε περίπου 0,02% του παγκόσμιου συνόλου το 2004 αλλά μειώθηκε σε 0,01% το Η συμβολή της χώρας στις παγκόσμιες αλυσίδες παραγωγής αξίας, αν και μικρή σε απόλυτους όρους, είναι πολύ σημαντική για την εγχώρια οικονομία ενώ, για καλύτερη διασύνδεση της εθνικής οικονομίας με τις εν λόγω παγκόσμιες αλυσίδες, είναι άκρως απαραίτητη η περαιτέρω βελτίωση του εγχώριου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Κατά εκτιμήσεις του ΔΝΤ ( 5 ), οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα εξακολουθούν να είναι σημαντικές λόγω υψηλής ευπάθειας σε εξωγενείς παράγοντες και υποτονικών επιδόσεων ανάπτυξης, καθώς επίσης, σε κοινωνικό-αναπτυξιακό επίπεδο, σχετικές με τους παράγοντες της φτώχειας, ανισότητας, υψηλής ανεργίας και του υψηλού ποσοστού HIV / AIDS (οι οποίοι παράγοντες δεν αντανακλώνται καλώς με την κατηγοριοποίηση της Σουαζιλάνδης ως Χώρας Μεσαίου Εισοδήματος / MIC). Σύμφωνα με τις υφιστάμενες πολιτικές, οι προοπτικές της χώρας δείχνουν προς συνεχόμενη υποτονική ανάπτυξη και αύξηση των δημοσιονομικών και εξωτερικών ανισορροπιών, αντανακλώντας χαμηλές ιδιωτικές επενδύσεις, αυξημένες κρατικές δαπάνες, και αναμενόμενη μείωση των εσόδων SACU. Κίνδυνοι περαιτέρω ανάπτυξης εξαρτώνται από την υψηλή μεταβλητότητα των εσόδων SACU, τις πιθανές αρνητικές δευτερογενείς επιδράσεις από τη Ν. Αφρική, και από την αβεβαιότητα των εξελίξεων αναφορικά με την θέση της χώρας ως προς την προτιμησιακή εμπορική συμφωνία AGOA / African Growth and Opportunity Act με τις ΗΠΑ (μέσω του προτιμησιακού καθεστώτος AGOA η Σουαζιλάνδη εξήγαγε κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και ρουχισμό στις ΗΠΑ άνευ δασμών). Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο 2014 το εθνικό Κοινοβούλιο της χώρας υπερψήφισε επειγόντως την τροπολογία "Industrial Relations Amendment Bill" σε προσπάθεια εφαρμογής πέντε κρίσιμων μέτρων που έθεσαν οι ΗΠΑ ως προϋπόθεση προκειμένου η Σουαζιλάνδη να συμπεριληφθεί εκ νέου στους αποδέκτες της προτιμησιακής συμφωνίας AGOA, η οποία λήγει (αλλά ενδέχεται ανανεωθεί) το Η Σουαζιλάνδη τέθηκε εκτός AGOA τον Μάιο 2014 αλλά της δόθηκε περίοδος χάριτος έως προκειμένου να εφαρμόσει τα πέντε προαναφερθέντα μέτρα, άλλως τίθεται οριστικά εκτός AGOA τον Ιανουάριο Συναφώς, εκτιμάται ότι οι αρχές της χώρας δεν θα καταφέρουν να εφαρμόσουν επιτυχώς τα απαιτούμενα μέτρα έως την δοθείσα προθεσμία (δεδομένου ότι τα μέτρα καλύπτουν φάσμα εθνικών νομοθεσιών: πέραν της ενίσχυσης των εργατικών δικαιωμάτων στη χώρα, με νομιμοποίηση των εργατικών φορέων, λοιπά μέτρα σχετίζονται με ζητηθείσες τροπολογίες των νόμων "Suppression of Terrorism Act" (2009), "Public Order Act" (1963) και της νομοθεσίας που αφορά στην αναγνώριση των δικαιωμάτων του συνέρχεσθαι, συνεταιρίζεσθαι και της ελευθερίας του λόγου). 5 Βλ. διαβουλεύσεις ΔΝΤ "Article IV Consultation with Swaziland", 3

5 Κατά το ΔΝΤ θεωρείται ότι, για ενίσχυση της αντοχής της χώρας σε κλυδωνισμούς, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα πρέπει μεσοπρόθεσμα να καλύπτουν εισαγωγές 5-7 μηνών, το δημόσιο χρέος να διατηρηθεί κάτω του 30% του ΑΕΠ, και να εφαρμόζεται συνετή δημοσιονομική πολιτική με έλλειμμα κάτω του 2% του ΑΕΠ. Επίσης, για αύξηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης, απαιτείται η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα και η περαιτέρω ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα μέσω των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΣΟΥΑΖΙΛΑΝΔΗΣ. Εμπορικές συναλλαγές. Βάσει των στοιχείων της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας ΕΛΣΤΑΤ οι εμπορικές ροές Ελλάδας - Σουαζιλάνδης κατά την τελευταία εξαετία (από αρχής κρίσης 2008) απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα, όπου παρατηρούμε τα ακόλουθα: α) Οι ελληνικές εισαγωγές κυμαίνονται σε σχετικώς υψηλότερα επίπεδα, ως προς το γενικό δυναμικό της Σουαζιλάνδης, παρουσιάζοντας ανοδική τάση κατά την πενταετία , αν και απότομη μείωση το 2013 (πλην όμως διατηρώντας μέγεθος, το 2013, περίπου εικοσαπλάσιο ως προς την αρχή της περιόδου αναφοράς, το 2008). Βάσει εξέτασης των στοιχείων ελληνικών εισαγωγών διαπιστώνεται ότι η εξαγωγική σύνθεση προϊόντων της Σουαζιλάνδης προς τη χώρα μας είναι περιορισμένη και αφορά συγκεκριμένες εξαγωγικές κατηγορίες αγροτικών και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων μόνο. Συγκεκριμένα, με φθίνουσα σειρά κατ' αξία, πρόκειται για τους δασμολογικούς κωδικούς αγροτικών / διατροφικών προϊόντων: - " Ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο ή από τεύτλα και ζαχαρόζη" ( εκ. ευρώ το 2012, εκ. ευρώ το 2010, εκ. ευρώ το 2011, εκ. ευρώ το 2013, εκ. ευρώ το 2009) - " Καρποί και φρούτα και άλλα βρώσιμα μέρη φυτών" ( χιλ. ευρώ το 2008, χιλ. ευρώ το 2009, χιλ. ευρώ το 2010, χιλ. ευρώ το 2011) - " Εσπεριδοειδή, νωπά ή ξερά ( χιλ. ευρώ το 2013, χιλ. ευρώ το 2009, χιλ. ευρώ το 2010, χιλ. ευρώ το 2011, χιλ. ευρώ το 2008) - " Χυμοί φρούτων, στους οποίους περιλαμβάνεται και ο μούστος σταφυλιών, ή λαχανικών" ( χιλ. ευρώ το 2008) καθώς και δασμολογικών κωδικών κλωστοϋφαντουργικών ( / επίπλωσης) προϊόντων: - " Πουλόβερ, πλεκτές ζακέτες, γιλέκα και παρόμοια είδη" ( χιλ. ευρώ το 2012) - " Είδη επίπλωσης από υφαντουργικά προϊόντα παντός τύπου" (2.766 χιλ. ευρώ το 2008) - " Κουστούμια-ταγιέρ, σύνολα, ζακέτες, φορέματα, φούστες, φούστες-παντελόνια" (481 ευρώ το 2011) β) Οι ελληνικές εξαγωγές κυμαίνονται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, ανύπαρκτες κατά τα έτη 2008, 2009 και 2011 και περιστασιακές / δειγματισμού κατά τα έτη 2010, 2012 και Οι σχετικοί εξαγωγικοί δασμολογικοί κωδικοί (κυρίως για επίπλωση το 2010 και αγροτικά προϊόντα το 2012) είναι κατά σειρά αξίας οι εξής: - " Καρποί και φρούτα και άλλα βρώσιμα μέρη φυτών, παρασκευασμένα ή διατηρημένα" ( χιλ. ευρώ το 2012) 4

6 - " Έπιπλα" ( χιλ. ευρώ το 2010) - " Συσκευές ηλεκτρικές" (1.447 χιλ. ευρώ το 2013) - " Τυριά και πηγμένο γάλα για τυρί" (1.099 χιλ. ευρώ το 2013). γ) Το εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ των δύο χωρών διαγράφεται αρνητικό για την Ελλάδα καθ' όλη την περίοδο αναφοράς , με μεγάλη ανοδική διακύμανση κατά την πενταετία λόγω αντίστοιχων μηδενικών ελληνικών εξαγωγών ή/και εισαγωγών ζάχαρης πολύ υψηλότερης αξίας. δ) Ο συνολικός όγκος εμπορίου Ελλάδας Σουαζιλάνδης κυμαίνεται σε σχετικώς χαμηλά επίπεδα, ακολουθώντας την αυξομείωση των ελληνικών εισαγωγών ζάχαρης, με σχετική αυξητική τάση από την αρχή της περιόδου αναφοράς (εκτός της κάμψης εξαγωγών ζάχαρης Σουαζιλάνδης κατά το 2013). Σαφώς, οι εξαγωγές ζάχαρης Σουαζιλάνδης εμφανίζονται μέχρι στιγμής ως η ειδοποιός διαφορά όχι μόνο των ετήσιων συνόλων εξαγωγών της αλλά και των διμερών μεγεθών του εμπορικού ισοζυγίου και του όγκου εμπορίου. Εμπορικές ροές Ελλάδας Σουαζιλάνδης (αξίες σε ευρώ ) Έτος Εισαγωγές Ελλάδας Εξαγωγές Ελλάδας Εμπορικό Ισοζύγιο Όγκος Εμπορίου ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΕΥ ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ