ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ"

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ : ΝΟΠΕ ΤΜΗΜΑ: ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ : ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΞΑΜΗΝΟ : ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ» ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : Κος ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Α. : Κος ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ Σ. ΟΝΟΜΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ : ΚΥΜΙΓΚΕΛΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ Α.Μ. : ΑΘΗΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ,

2 ΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΎΛΗΣ Το θέµα : «Η Προστασία του κατηγορουµένου κατά την ποινική διαδικασία» κρίθηκε σκόπιµο να αναπτυχθεί ως εξής : ιαρθρώνεται σε τρία βασικά µέρη (Α,Β,Γ,). Προηγείται ένας πρόλογος που µας εισάγει µε λίγα λόγια στο θέµα ενώ µε την εισαγωγή ερχόµαστε σε επαφή µε το τί είναι η ποινική διαδικασία που αποτελεί θεσµό πλαίσιο µέσα στον οποίο τα δικαιώµατα του κατηγορουµένου ενεργούν και αναπτύσσονται. Στο πρώτο µέρος αναλύονται κάποια από τα δικαστικά συνταγµατικά δικαιώµατα του κατηγορουµένου. Στο δεύτερο µέρος επιχειρείται να δοθεί ορισµός της ιδιότητας του κατηγορουµένου και εν τάχει τα στάδια της ποινικής διαδικασίας. Στο τρίτο µέρος επιλέχθηκε να αναλυθούν ξεχωριστά λόγω της σπουδαιότητας τους, τόσο το Τεκµήριο της Αθωότητας όσο κα το ικαίωµα της Ακρόασης. Ακολουθεί επίλογος που περικλείει γενικά συµπεράσµατα καθώς και περίληψη στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. *** Η Νοµολογία έχει χρησιµοποιηθεί ως εξής ; Παρατίθεται αναπτυγµένη στο τέλος του Α και Γ µέρους και ο πίνακας Νοµολογίας στο τέλος της εργασίας. Αυτή η προπτυχιακή εργασία αποτελεί µια προσπάθεια σύντοµης αλλά και περιεκτικής επισκόπησης στο θεσµό της ποινικής δίκης και στα υποκείµενα δικαιώµατα του κύριου φορέα της του κατηγορουµένου. εδοµένων των δυσκολιών καθώς πρόκειται για θέµα που εµπίπτει όχι µόνο στην ύλη των συνταγµατικών δικαιωµάτων αλλά κυρίως στην ύλη της ποινικής δικονοµίας. 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Ποινική ιαδικασία 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ α. Η ποινική δίκη ως ειδική κυριαρχική σχέση β. Η ποινική δίκη και τα ανθρώπινα δικαιώµατα (γενικά) γ. Ιδιότητα και ικαιώµατα κατηγορουµένου 3. Α ΜΕΡΟΣ: ΤΑ ΙΚΑΣΤΙΚΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ Ι. ΑΡΧΕΣ (ΓΕΝΙΚΑ) α. Αρχή έννοµης προστασίας β. Αρχή δίκαιης δίκης γ. Αρχή της αυτεπάγγελτης διεξαγωγής της δίκης δ. Αρχή του προσήκοντος βαθµού υπονοιών ε. Αρχή της κατ αντιδικίαν διεξαγωγής της δίκης στ. Αρχή δικαστικής βοήθειας ζ. Αρχή της αναλογικότητας η. Αρχή της επιτάχυνσης της ποινικής δίκης θ. Αρχή της ισότητας των όπλων ι. Αρχή της αιτιολόγησης ΙΙ. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ (κάθε αρχής) 4. Β ΜΕΡΟΣ: Ο ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ ΩΣ ΙΑ ΙΚΟΣ Ι. Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟ ΙΚΑΣΙΑΣ α. Νόµιµος δικαστής β. Καταδίωξη γ. Σύλληψη δ. Βασικές αρχές της δίκης στο ακροατήριο 5. Γ ΜΕΡΟΣ: ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ Ι. ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ 1. Ιστορική αναδροµή 2. Έννοια του τεκµηρίου αθωότητας 3. Προϋποθέσεις συνδροµής του τεκµηρίου ΙΙ. ΙΚΑΙΩΜΑ ΑΚΡΟΑΣΗΣ Προπαρασκευαστικά και βασικά δικαιώµατα α. ικαίωµα πληροφόρησης β. Προετοιµασία υπεράσπισης γ. Παρουσία του κατηγορουµένου δ. ικαίωµα διορισµού συνηγόρου ε. ικαίωµα σιωπής και µη αυτοενοχοποίησης του κατηγορουµένου 3

4 στ. Επιµέρους δικαιώµατα - Υποβολή ερωτήσεων στους µάρτυρες - Κλήτευση µαρτύρων - ικαίωµα διατύπωσης απόψεων - ικαίωµα τελευταίου λόγου - Προβολή λόγου εξαιρέσεως µέλους της συνθέσεως του ποινικού δικαστηρίου - Αγωγή κακοδικίας - Αίτηµα σχετικά «σύντοµης εκκαθάρισης» της σε βάρος του ποινικής εκκρεµοδικίας ζ. ηµοσίευση των αποφάσεων των ποινικών δικαστηρίων η. ικαίωµα εφέσεως θ. Απαγόρευση εκδίκασης της ίδιας υπόθεσης εφόσον υπάρχει απαλλαγή ή καταδίκη ι. Η ψυχολογική κατάσταση του κατηγορουµένου ΙΙΙ. Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ ΙV. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 6. ΕΠΙΛΟΓΟΣ 7. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (ΕΛΛΗΝΙΚΑ - ΑΓΓΛΙΚΑ) 8. ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣ 9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 4

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Είναι η δράση των οργάνων της προανάκρισης, της ανάκρισης, της εισαγγελίας και του δικαστηρίου για την κάταρξη, την εξακρίβωση και την επίλυση των ποινικών υποθέσεων, η διεξαγόµενη κατά την τάξη την καθιερωµένη από το ποινικό δικονοµικό δίκαιο που διαγράφει τα µέσα και τους τρόπους της. Η ποινική διαδικασία πραγµατώνεται από τα αρµόδια όργανα, που ο νόµος τους επιβάλλει αντίστοιχες λειτουργίες µέσα σε ένα σύστηµα έννοµων σχέσεων που περικλείουν τις εγγυήσεις των συνταγµατικών δικαιωµάτων και των νόµιµων συµφερόντων, των όσων µετέχουν στη διαδικασία. Όλες οι διαδικαστικές πράξεις (ανακριτικές και δικαστηριακές) διενεργούνται κατά των αυστηρά καθορισµένο από το νόµο τύπο, που εξασφαλίζει την άριστη πραγµάτωση των σκοπών της ποινικής διαδικασίας. Η ποινική διαδικασία απαρτίζεται από ορισµένα διαδοχικά στάδια, που κάθε ένα τους περικλείει και τον έλεγχο των προηγουµένων : Η κάταρξη της ποινικής υπόθεσης, η προανάκριση, η ανάκριση, η παραποµπή στο ακροατήριο, η δικαστική διάγνωση, η αναιρετική διαδικασία, η εκτέλεση της απόφασης, σε πολλές περιπτώσεις η εποπτική διαδικασία και η αναψηλάφηση αν ανακαλυφθούν νέα περιστατικά 1. Η ποινική δικαιοσύνη βρίσκεται ανάµεσα στην ελευθερία και την καταστολή, που εκδηλώνεται διαµέσου δύο θεµελιωδών και ανταγωνιστικών κεντρικών µεγεθών του ατοµικού και κοινωνικού συµφέροντος. ίπλα στο αναµφισβήτητο δικαίωµα του κατηγορουµένου πολίτη να υπερασπιστεί τον εαυτό του, βρίσκεται το δικαίωµα άµυνας της πολιτείας. Επιχειρείται λοιπόν η προσέγγιση και η συµφιλίωση των αντίθετων αυτών συµφερόντων από σειρά συγκεκριµένων µέτρων, που επιτυγχάνουν τη λειτουργική εξισορρόπηση των ανωτέρω συµφερόντων. Φυσικά τούτο προϋποθέτει την καθιέρωση ενός προστατευτικού πλέγµατος διατάξεων για τον κατηγορούµενο κατά την ποινική διαδικασία ) Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια τ.28 ος σελ.138 2) Γενικά πρακτικά του Γ Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρίας Ποινικού ικαίου. «Τα δικαιώµατα του κατηγορουµένου στην ποινική διαδικασία» Εισήγηση Χ. Μπάκα σελ.13 5

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ ΩΣ ΕΙ ΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΗ ΣΧΕΣΗ Το Σύνταγµα παράλληλα προς τα συνταγµατικά δικαιώµατα γνωρίζει και προστατεύει ως θεσµό την ποινική δίκη. Η ποινική δίκη αποτελείται από ένα µερικότερο σύνολο ποινικών σχέσεων που συνδέουν τους ποινικά εµπλεκόµενους και την πολιτεία. Η ποινική σχέση ατόµου - κράτους αποτελεί µια ειδική κυριαρχική σχέση από την οποία προκύπτουν περιορισµοί της ελευθερίας και γενικότερα των συνταγµατικών δικαιωµάτων π.χ. υποχρεώσεις µαρτύρων, κατηγορουµένων κτλ. Το ζήτηµα των συνταγµατικών δικαιωµάτων εµφανίζεται πιο έντονο στην περίπτωση του κατηγορουµένου. Η εφαρµογή της θεσµοποιηµένης ελευθερίας δε σηµαίνει εισαγωγή περιορισµών των συνταγµατικών δικαιωµάτων. Η θεσµική εφαρµογή σηµαίνει συνταγµατική επιταγή της εφαρµογής των συνταγµατικών δικαιωµάτων στην ποινική δίκη κατά τρόπο συγκεκριµένο δηλαδή σηµαίνει διαφύλαξη της ελευθερίας του ανθρώπου στο συγκεκριµένο αυτό πλαίσιο. Η θεσµική εφαρµογή διευκρινίζει και σταθεροποιεί τα όρια της επέµβασης του κοινού ποινικού νοµοθέτη. Στο άρθρο 20 το Σύνταγµα καθιερώνει το θεσµό της ίκαιης ίκης και ειδικότερα της ίκαιης Ποινικής. Ο κοινός νοµοθέτης µπορεί να επιβάλλει περιορισµούς όµως οι περιορισµοί αυτοί είναι θεµιτοί µόνο κατά το µέτρο που επιβάλλονται από την αιτιώδη συνάφεια δικαιώµατος και θεσµού 3. Είναι όµως ανάγκη να τονιστεί ειδικά και κατ εξοχήν στο χώρο του ποινικού δικονοµικού δικαίου η ζωτική αναγκαιότητα της ύπαρξης των τύπων, χωρίς τους οποίους δεν µπορεί κυριολεκτικά να επιζήσει η ποινική δίκη. Πραγµατικά, εάν ήταν πάντοτε εκ των προτέρων βέβαιο ότι ο κατηγορούµενος ήταν ένοχος της πράξεως που του αποδίδεται, τότε οι τύποι θα µπορούσαν, ίσως ακίνδυνα, να καταργηθούν. Εφόσον όµως κάτι τέτοιο δεν συµβαίνει κι εφόσον η αποστολή της δίκης είναι ακριβώς η ανεύρεση της αλήθειας, (της ενοχής ή µη ενοχής), η δίκη οφείλει να είναι προσανατολισµένη όχι µόνο στην ανάγκη προστασίας της κοινωνίας µε την καταστολή του εγκλήµατος, αλλά και στην ανάγκη προστασίας του κατηγορουµένου µε την εξασφάλιση σ αυτόν όλων εκείνων των µέσων που χρειάζεται για να αποσείσει την κατηγορία. Προστασία λοιπόν της κοινωνίας ή προστασία του κατηγορουµένου και γενικά του ατόµου; 3) ηµητρόπουλος Α. «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» Ειδικό µέρος. Παραδόσεις Συνταγµατικού ικαίου Τοµ. ΙΙΙ ΜΒ σελ.273 6

7 Το προβάδισµα ανήκει καταρχήν στην προστασία του ατόµου και τούτο για τους ακόλουθους λόγους. Όπως έλεγε ο Beling «το αν θα τελέσουµε ή όχι µια αξιόποινη πράξη εξαρτάται από εµάς όµως το αν θα βρεθούµε στο εδώλιο του κατηγορουµένου δεν εξαρτάται από εµάς». Το αίτηµα λοιπόν της διασφάλισης του ατόµου δεν περιορίζεται µόνο στην (σπουδαιότατη βέβαια) προστασία του εκάστοτε συγκεκριµένου κατηγορουµένου, αλλά έχει µια γενικότερη και καθολικότερη δύναµη, αφορά δηλαδή στον καθένα από εµάς. Η ανάγκη προστασίας του ατόµου αποτελεί λοιπόν το βασικό προσδιοριστικό παράγοντα της µορφής την οποία οφείλει να προσλάβει η αληθινή ποινική δίκη 4. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Η ποινική δίκη σε όλα της τα στάδια και ιδίως στο στάδιο της προδικασίας, που δεν υπάρχει δηµοσιότητα, πρέπει να γίνεται µέσα στα πλαίσια που καθορίζει το Σύνταγµα, ο Κ.Ποιν.. και οι ιεθνείς Συµβάσεις, οι οποίες αποτελούν ύστερα από την κύρωσή τους µε νόµο, εσωτερικό δίκιο και µάλιστα αυξηµένης ισχύος έναντι των νόµων, η δε ερµηνεία των διατάξεων κάθε νόµου πρέπει να εµπνέεται από το πνεύµα της Οικουµενικής διακηρύξεως των ικαιωµάτων του Ανθρώπου (ΟΗΕ) ΑΡΘΡΟ 1 Όλοι οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι και ίσοι εις αξιοπρέπειαν και δικαιώµατα. Είναι προικισµένοι µε λογικόν και συνείδησιν να συµπεριφέρονται προς αλλήλους µε πνεύµα αδελφοσύνης. ΑΡΘΡΟ 3 Έκαστος έχει δικαίωµα επί της ζωής, της ελευθερίας και της ασφαλείας. ΑΡΘΡΟ 8 Έκαστος έχει δικαίωµα επί µιας αποτελεσµατικής ενώπιον των αρµοδίων εθνικών δικαστηρίων κατά πράξεων αι οποίαι παραβιάζουν τα θεµελιώδη δικαιώµατα τα οποία έχουν αναγνωρισθή εις αυτόν µε το Σύνταγµα ή µε το Νόµον. ΑΡΘΡΟ 9 Ουδείς δύναται να συλληφθή να φυλακισθή ή να εκτοπισθή αυθαιρέτως. 4) Ανδρουλάκης Νικ. «Θεµελιώδεις έννοιες της Ποινικής ίκης» σελ

8 ΑΡΘΡΟ 10 Έκαστος δικαιούται µε πλήρη ισότητα όπως τύχη τιµίας και δηµοσίας δίκης ενώπιον ανεξαρτήτου και αµερολήπτου δικαστηρίου το οποίον θα κρίνη τόσον δια τον καθορισµόν των δικαιωµάτων και των υποχρεώσεών του, όσο και δια το βάσιµον κάθε ποινικής αγωγής η οποία έχει εγερθή κατ αυτού 5. Ι ΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ Την ιδιότητα του κατηγορουµένου την αποκτά εκείνος εναντίον του οποίου ο εισαγγελέας άσκησε ρητά την ποινική δίωξη, εκείνος στον οποίο σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάκρισης αποδίδεται η αξιόποινη πράξη και εκείνος που αναφέρεται στην µήνυση, στην έγκληση, στην αίτηση ή στην έκθεση για αξιόποινη πράξη. Νοµική ρύθµιση : Άρθρο 72 του Κ.Ποιν.. ιάρκεια και παύση της ιδιότητας. Ο κατηγορούµενος διατηρεί την ιδιότητα του ωσότου εκδοθεί αµετάκλητο απαλλακτικό βούλευµα ή αµετάκλητη καταδικαστική ή αθωωτική απόφαση και την αποκτά εκ νέου στις περιπτώσεις του άρθρου 57 παρ.2. Νοµική ρύθµιση : Άρθρο 73 του Κ.Ποιν.. 5) Καράµπελας Π. «Η υπεράσπιση στην Ποινική ίκη» σελ

9 Α ΜΕΡΟΣ ΤΑ ΙΚΑΣΤΙΚΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΑΡΧΗ ΕΝΝΟΜΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Α) Γενικά Η δικαστική προστασία ως συνταγµατικό αγαθό κατοχυρώνεται από το Σύνταγµα, άρθρο 20 Σ, και επιφορτίζονται για την παροχή αυτής τα δικαστήρια. Σύµφωνα µε το Σύνταγµα για κάθε υπόθεση πρέπει να υπάρχει και το αρµόδιο δικαστήριο. Με την έννοια αυτή η αρχή ανήκει στις βάσεις του συστήµατος συγκρότησης των δικαστηρίων. Το δικονοµικό περιεχόµενο της αρχής ανήκει στο περιεχόµενο του κράτους δικαίου. Β) Ιστορική αναδροµή του δικαιώµατος. Η µεγάλη σηµασία που έχει η δικαστική προστασία οδήγησε στην κατοχύρωσή της από το 1827 στο «Σύνταγµα της Τροιζήνας». Περιέχεται η διάταξη «κανείς δεν δύναται να αποφύγει το ανήκον δικαστήριο, ουδέ να εµποδιστεί απ το να καταφύγει εις αυτό». Επίσης παρεµφερείς διατάξεις περιλήφθηκαν στο Σύνταγµα του 1832 και στις αναθεωρήσεις αυτού. Κατοχυρώθηκε επίσης στα νεότερα Συντάγµατα αλλά και µε διεθνείς Συµβάσεις. Η Οικουµενική ιακήρυξη των ικαιωµάτων του Ανθρώπου του Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών του έτους 1948 κατοχύρωσε µε το άρθρο 10 δικαίωµα παροχής έννοµης προστασίας. Η Ευρωπαϊκή Σύµβαση των ικαιωµάτων του Ανθρώπου (ΕΣ Α) του 1952 προβλέπει το δικαίωµα στο άρθρο 6 παρ.1 το εξής : «Παν πρόσωπον έχει δικαίωµα όπως η υπόθεσις του δικαστεί δικαίως, δηµόσια και εντός λογικής προθεσµίας υπό ανεξαρτήτου και αµερολήπτου δικαστηρίου, νοµίµως λειτουργούντος το οποίον θα αποφασίσει είτε επί των αµφισβητήσεων επί των δικαιωµάτων ή υποχρεώσεών του αστικής φύσεως, είτε επί του βασικού πάσης εναντίον του κατηγορίας ποινικής φύσεως» Το άρθρο 13 της ΕΣ Α ορίζει «Παν πρόσωπον του οποίου τα αναγνωρισµένα εν τη παρούση Συµβάσει δικαιώµατα και ελευθερία παρεβιάστηκαν, έχει το δικαίωµα πραγµατικής προσφυγής ενώπιον εθνικής αρχής, έστω και η παραβίασις διεπράχθη υπό προσώπων ενεργούντων εν τη εκτελέσει των δηµοσίων καθηκόντων των». Η κατοχύρωση, η συνταγµατική, της έννοµης δικαστικής προστασίας ανήκει στις καινοτοµίες στου Συντάγµατος

10 Γ) ιαστάσεις - Φορείς - Αποδέκτες Ως αµυντικό δικαίωµα είναι απόλυτο και στρέφεται κατά παντός. Στρέφεται κατά του κράτους και αντικρούει κάθε κρατική παρεµπόδιση µε νοµοθετικό ή άλλο µέτρο της δικαστικής προστασίας και ακρόασης. Ως προστατευτικό δικαίωµα στρέφεται προς το κράτος. Στρέφεται κατ αρχήν προς τον κοινό νοµοθέτη τον οποίο και υποχρεώνει να προβλέπει αρµόδια δικαστήρια για κάθε υπόθεση. Παράλληλα το δικαίωµα δικαστικής προστασίας έχει και διασφαλιστικό περιεχόµενο. Από τη διάταξη συνάγεται µη αγώγιµη υποχρέωση του κράτους να ιδρύει και να διατηρεί τα απαραίτητα δικαστήρια, ώστε να είναι δυνατή η πραγµατοποίηση της δικαστικής προστασίας 6. ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΚΑΙΗΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΙΚΗΣ Από την αρχή του σεβασµού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου απορρέει κατά βάση η αρχή της δικαίας δίκης (fair trial): επιεικής, χρηστή, έντιµη, ειλικρινής, σωστή, ευθύδικη (Ν. Ανδρουλάκης σελ.31), που κατοχυρώνεται µε τη διάταξη του άρθρου 6 παρ.1 εδ.α ΕΣ Α, σύµφωνα µε την οποία κάθε πρόσωπο «έχει δικαίωµα όπως η υπόθεσις του δικαστεί δικαίως» όσο και µε τη διάταξη του άρθρου 14 παρ.1 εδ. β. ΣΑΠ και αποτελεί εσωτερικό µας δίκαιο µε αυξηµένη τυπική ισχύ, άρθρο 28 παρ.1 εδ. α. Σ./75 αφ ότου κυρώθηκε µε το Ν 53/1974. Ως δίκαιη δίκη θεωρείται εκείνη που διεξάγεται µε την τήρηση όλων των προβλεποµένων από τις ισχύουσες διατάξεις δικαιωµάτων των διαδίκων και ιδίως στην ποινική δίκη του κατηγορουµένου. Ως δίκαιη δίκη θεωρείται εκείνη που εξασφαλίζει την πλήρη και αποτελεσµατική υπεράσπιση των διαδίκων 7. Η δίκαιη δίκη έχει την έννοια της δυνατότητας για επαρκή και ίση ευκαιρία του κάθε διαδίκου άρα και του κατηγορουµένου να αναπτύξει τις απόψεις του τόσο ως προς το νοµικό όσο και ως προς το πραγµατικό σκέλος της υπόθεσης του ενώπιον του ικαστηρίου. Αυτή την ερµηνεία της παραπάνω διατάξεως της ιεθνούς Συµβάσεως έδωσε και το Ευρωπαϊκό ικαστήριο ικαιωµάτων του Ανθρώπου 8. 6) ηµητρόπουλος Α. «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» Ειδικό µέρος. Παραδόσεις Συνταγµατικού ικαίου Τοµ. ΙΙΙ ΗΜ Β σελ ) Καρράς Αρ. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.33 8) ασκαλόπουλος Στ. «Η προστασία του κατηγορουµένου και του θύµατος στην ποινική δίκη» Εταιρεία Νοµικών Β. Ελλάδας. 10

11 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΗΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΙΚΗΣ Από την αρχή της αναζήτησης της ουσιαστικής αλήθειας απορρέει η ανωτέρω αρχή που έχει την έννοια, ότι ολόκληρη η διεξαγωγή της δίκης από την κίνηση της ποινικής δίωξης έως την αµετάκλητη περάτωση της, ανατίθεται στους δηµόσιους φορείς της ποινικής λειτουργίας και ειδικότερα στον εισαγγελέα, στον ανακριτή, στα δικαστικά συµβούλια, στο διευθύνοντα της συζήτησης και στο δικαστήριο 9. ΑΡΧΗ ΤΟΥ «ΠΡΟΣΗΚΟΝΤΟΣ ΒΑΘΜΟΥ ΥΠΟΝΟΙΩΝ Ή ΙΣΧΥΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΕΙΞΕΩΝ» Η αρχή που εύστοχα αποκαλείται από τον Ν. Ανδρουλάκη του «προσήκοντα βαθµού υπονοιών ή ισχύος των ενδείξεων». Για την άσκηση ποινικής δίωξης χρειάζονται να προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις (άρθρο 43 παρ.1), ενώ για την παραποµπή του στο ακροατήριο να υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις σύµφωνα µε το άρθρο 245 και 313 ή για την επιβολή περιοριστικών όρων ή προσωρινής κράτησης σοβαρές ενδείξεις ενοχής άρθρο 282 παρ.1,3. Ο νοµοθέτης κλιµακώνει ορθώς τη βαρύτητα των υπονοιών ή ενδείξεων που προκύπτουν από το αποδεικτικό υλικά που συγκεντρώνεται 10. ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤ ΑΝΤΙ ΙΚΙΑ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΙΚΗΣ Σύµφωνα µε την αρχή της κατ αντιδικία διεξαγωγής της δίκης αντιπαρατίθεται ενώπιον δικαστή η κατηγορία από τη µια πλευρά και η υπεράσπιση από την άλλη και πρέπει ο δικαστής να αποκτήσει πληρέστερη εικόνα της υπόθεσης. Η βασική και γνήσια µορφή αντιδικίας µπορεί να εµφανίζεται στην ποινική δίκη αφ ενός στον κατηγορούµενο και τον τυχόν υπάρχοντα αστικώς υπεύθυνο και αφ ετέρου στον πολιτικώς ενάγοντα. Στο Ελληνικό Ποινικό ικονοµικό σύστηµα δε γίνεται λόγος για αντιδικία µεταξύ του εισαγγελέα και του κατηγορουµένου. Η ειδοποιός διαφορά της θέσης του εισαγγελέα συνίσταται στο ότι είναι, και πρέπει να είναι, υπεράνω των ατοµικών συµφερόντων των αληθινά αντιδικούντων κατηγορουµένων, αστικώς υπευθύνων και πολιτικώς εναγόντων 11. 9) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.26 10) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.31 11) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.37 11

12 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ Απορρέει από την αρχή της δίκαιης δίκης και είναι η υποχρέωση των δικαστικών οργάνων να παρέχουν στους διαδίκους βοήθεια υπό την µορφή καθοδήγησης κατά την ενέργεια διαδικαστικών πράξεων ή υπόµνησης των δικονοµικών προθεσµιών και των συνεπειών παρέλευσή τους ή γενικά επισήµανσης των δικαιωµάτων τους περιέχεται στη διάταξη του άρθρου 174 παρ.2 εδ. β. 12. ΑΡΧΗ ΤΗΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Άρθρο 25 παρ.1 εδ. δ. Σύνταγµα. Σύµφωνα µε την ανωτέρω συνταγµατική διάταξη οι κάθε είδους περιορισµοί που µπορούν κατά το Σύνταγµα να επιβληθούν στα δικαιώµατα του ανθρώπου ως ατόµου και ως µέλους της κοινωνίας, πρέπει να προβλέπονται είτε απ ευθείας από το Σύνταγµα είτε από το νόµο εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού. Κάθε µέτρο που λαµβάνεται κατά τη διαδικασία της απονοµής της ποινικής δικαιοσύνης µε προφανή σκοπό την ανακάλυψη των τελουµένων εγκληµάτων και την ανεύρεση των δραστών τους πρέπει να τελεί σε εύλογη σχέση µε το σκοπό αυτό. Η σχέση αυτή υπάρχει όταν το λαµβανόµενο µέτρο είναι κατάλληλο για την επίτευξη του επιδιωκόµενου σκοπού και συνεπάγεται τα λιγότερα δυνατά µειονεκτήµατα - σε ένταση και διάρκεια - για το συγκεκριµένο άτοµο και επιπλέον τα συνεπαγόµενα µειονεκτήµατα δεν υπερσκελίζουν τα πλεονεκτήµατα ) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.39 13) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.43 12

13 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Καθιερώνεται στο άρθρο 6 παρ.1 εδ. α. της Ευρωπαϊκής Σύµβασης ικαιωµάτων του Ανθρώπου. Η ποινική δίκη χαρακτηρίζεται ως σειρά πράξεων και συχνά προστίθεται στον εν λόγω χαρακτηρισµό κάποιος χρονικός προσδιορισµός (Ι. Ζησιάδης κατά προκαθορισµένη χρονική σειρά). Αυτό όµως που προέχει για τη συγκρότηση της έννοιας της ποινικής δίκης δεν είναι απλώς η σειρά των διαδικαστικών πράξεων, αλλά το στοιχείο του χρόνου δηλαδή των χρονικών διαστηµάτων τα οποία πρέπει να µεσολαβούν κατά τη διενέργεια των εν λόγω πράξεων ή να προσδιορίσουν τη διάρκειά τους. εν πρέπει όµως να παραβλέπεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις η ταχεία διεξαγωγή της δίκης ενδέχεται να οδηγήσει σε µείωση ή ακόµα και σε αποδυνάµωση της υπεράσπισης του κατηγορουµένου. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αρχή της ταχείας διεξαγωγής της δίκης πρέπει να υποχωρεί επειδή ακριβώς η επιτάχυνση της διαδικασίας «εξυπηρετεί σε πρώτη γραµµή την προστασία του κατηγορουµένου». Άλλωστε αυτό προκύπτει και από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ.3 εδ. β. της Ευρωπαϊκής Σύµβασης ικαιωµάτων του Ανθρώπου καθώς και του άρθρου 14 παρ.3 στ. β. του ΣΑΠ 14. ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ Η ισότητα αυτή αποτελεί ειδικότερη εφαρµογή στο χώρο της ποινικής δίκης και κατοχυρώνεται από το άρθρο 4 Συντάγµατος και διασφαλίζεται µε σειρά διατάξεων στα άρθρα 96-99, , 309 παρ.2, 333 παρ.2, 358. Εφ όσον ο νόµος δεν ορίζει ρητά το µονόπλευρο ενός δικαιώµατος συνάγεται πως το δικαίωµα αυτό το έχουν και οι άλλοι διάδικοι. Επιτρέπεται η µονόπλευρη παροχή ενός δικαιώµατος µόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις που πραγµατικά επιβάλλεται από την φύση των πραγµάτων όπως πχ από την ανάγκη εξισορρόπησης της δυσχερούς θέσης του κατηγορουµένου. Εδώ ανακύπτει πρόβληµα µε τον εισαγγελέα διότι ο εισαγγελέας δεν είναι διάδικος και εποµένως αντίδικος. Έτσι δεν εφαρµόζεται η αρχή αυτή λόγω της ιδιαίτερης θέσης του εισαγγελέα κυρίως στην προδικασία πχ δικαίωµα διενέργειας ερευνών σωµατικών, κατοικιών, απαγόρευσης εξόδου ή σύλληψης του κατηγορουµένου. 14) Αλεξιάδης Στ. «Ανθρώπινα ικαιώµατα» Ποινική Καταστολή 12 Μελέτες σελ

14 Κατά τον Κ. Σταµάτη (6α σελ.21) η αρχή της ισότητας των όπλων δεν έχει άλλο νόηµα παρά µόνο στη µη ανατροπή της ισορροπίας µεταξύ δικαιωµάτων κατηγορουµένου - εισαγγελέα από τον κώδικα ποινικής δικονοµίας. Υποστηρίζεται στη νεότερη βιβλιογραφία της Οµοσπονδιακής ηµοκρατίας της Γερµανίας ότι δεν πρόκειται για ισότητα των όπλων αλλά για ισότητα δυνατοτήτων και συνδέεται στενά µε το δικαίωµα ακρόασης 15. ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Σύµφωνα µε το άρθρο 93 παρ.2 εδ. α. Σύνταγµα κάθε δικαστική απόφαση πρέπει να είναι ειδικώς και εµπεριστατωµένως αιτιολογηµένη. Αυτή η αρχή έχει σχέση µε τον τρόπο της διεξαγωγής της δίκης, τη στάση των δικαστών και ιδίως του διευθύνοντος τη συζήτηση στην επί ακροατηρίου διαδικασία, το ψυχολογικό κλίµα που επικρατεί στο δικαστήριο µέσα από το οποίο θα περάσει η κρίση της υπόθεσης. Αν όλα αυτά έχουν µεροληψία και προκατάληψη σε βάρος του κατηγορουµένου τραυµατίζεται η γνησιότητα της δίκης και ίσως η δυσµενής απόφαση είναι άδικη για τον κατηγορούµενο. Η δικαιολογητική βάση της καθιέρωσης της υποχρέωσης αιτιολόγησης συνίσταται κυρίως στην επιδίωξη αντιµετώπισης της ενδεχοµένης αυθαιρεσίας των αντίστοιχων οργάνων απονοµής της ποινικής δικαιοσύνης κατά το σχηµατισµό της κρίσης τους. Λόγω της ιδιαίτερης σηµασίας της υποχρέωσης αιτιολόγησης προστέθηκε κατά την τελευταία αναθεώρηση του 2001 στην παρ.3 του άρθρου 93 Συνταγµατική ιάταξη µε την οποία προβλέπεται ότι ο νόµος που θα εκδοθεί ορίζει τις συνέπειες που επέρχονται και τις κυρώσεις που επιβάλλονται σε περίπτωση παραβίασης της αιτιολόγησης ) Ανδρουλάκης Νικ. «Θεµελιώδεις έννοιες της Ποινικής ίκης» ασκαλόπουλος Στ. «Η προστασία του κατηγορουµένου και του θύµατος στην ποινική δίκη» Εταιρεία Νοµικών Β. Ελλάδας. Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» 16) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ.34 14

15 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ικαίωµα στην έννοµη προστασία Συµβούλιο της επικρατείας Τµήµα ΣΤ 3519/2004 Στην προκειµένη περίπτωση ζητήθηκε η αναίρεση αποφάσεως του ιοικητικού Εφετείου Ιωαννίνων, µε την οποία απορρίφθηκε προσφυγή της αναιρεσίουσας κοινοπραξίας κατά της τεκµαιρόµενης από το Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων απόρριψης αιτήσεως θεραπείας της. Από τον συνδυασµό των εφαρµοστέων διατάξεων, συνάγεται ότι πρόκειται για διαφορά υποκείµενη στην ενδικοφανή διαδικασία του άρθρου 12 του ν.1418/84. Το δικαστήριο έκρινε ότι η ανωτέρω ρύθµιση δεν αντιβαίνει στις διατάξεις του άρθρου 20 παρ.1 του Συντάγµατος που προβλέπει το ατοµικό δικαίωµα παροχή εννόµου προστασίας αλλά ούτε και στα άρθρα 6 και 13 της Ευρωπαϊκής Συµβάσεως για τα ικαιώµατα του Ανθρώπου που κατοχυρώνουν επίσης το δικαίωµα παροχής έννοµης προστασίας υπό τη διατύπωση αντίστοιχα της «δίκαιης δίκης» και της «πραγµατικής προσφυγής», διότι από τις διατάξεις αυτές δεν αποκλείεται ο κοινός νοµοθέτης να απαιτήσει, πριν από την υποβολή των διαφορών που γεννώνται από διοικητική σύµβαση στο αρµόδιο διοικητικό εφετείο την τήρηση ορισµένης διαδικασίας ενώπιον των οργάνων της διοικήσεως, η οποία κατατείνει στην διοικητική επίλυση της διαφορά και σε περίπτωση αποτυχίας του τρόπου αυτού επιλύσεως να προβλέψει την προσβολή της πράξεως που τελειώνει την διαδικασία µε προσφυγή, εφόσον το ένδικο αυτό µέσο συνεπάγεται, όπως εν προκειµένω, την εξέταση της υπόθεσης κατά το νόµο και την ουσία και άγει σε ακύρωση ή τροποποίηση της πράξης που προσβλήθηκε. Κατόπιν τούτου, το Συµβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την αίτηση αναιρέσεως της κοινοπραξίας, θεωρώντας τους ισχυρισµούς αυτής περί παραβιάσεως του Συντάγµατος και της Ευρωπαϊκής Συµβάσεως για τα ικαιώµατα του Ανθρώπου αβάσιµους. Αρχή προσήκοντος βαθµού υπονοιών Στην υπόθεση Σεκανίνα κατά Αυστρίας ( Sekanina v. Autriche ) ο προσφεύγων είχε κρατηθεί προσωρινά επί ένα έτος. Το αυστριακό δικαστήριο αρνήθηκε να του επιδικάσει αποζηµίωση για την κράτησή του, µολονότι αθωώθηκε για την πράξη για την οποία είχε διωχθεί (ανθρωποκτονία σε βάρος της συζύγου του) µε την αιτιολογία ότι είχαν αποµείνει υπόνοιες ενοχής, αφού είχε επανειληµµένα απειλήσει τη σύζυγό του, την είχε κακοποιήσει, είχε προβεί σε σχετικές οµολογίες σε συγκρατούµενό του και είχε εκδηλώσει ικανοποίηση όταν η γυναίκα του πέθανε. Το Ε Α µε την απόφασή του καταδίκασε την Αυστρία για την άρνηση αποζηµίωσης επειδή παραβίασε το άρθρο 6 παρ.2 (τεκµήριο αθωότητας) εφόσον δεν είχε υπάρξει καταδίκη ) 15

16 ικαίωµα δικαστικής προστασίας Συµβούλιο της Επικρατείας Τµήµα ΣΤ 4853/1997 Με την κρινόµενη αίτηση ζητήθηκε η αναίρεση αποφάσεως του ιοικητικού Εφετείου Αθηνών, µε την οποία απορρίφθηκε έφεση του αναιρεσίοντος ήµου κατά αποφάσεως του ιοικητικού Πρωτοδικείου που έκανε δεκτή προσφυγή της αναιρεσιβλήτου εταιρείας κατά της εγγραφής της στον χρηµατικό κατάλογο του ήµου Αθηναίων για τέλη διαφηµίσεων και της αποφάσεως του ηµάρχου Αθηναίων για την επιβολή ισόποσου προστίµου. Το Συµβούλιο της Επικρατείας έκρινε εν προκειµένων ότι από το άρθρο 20 παρ.1 του Συντάγµατος, µε το οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωµα προς παροχή έννοµης προστασίας από τα δικαστήρια, δεν προκύπτει υποχρέωση του νοµοθέτη προς θέσπιση δύο βαθµών δικαιοδοσίας και ενδίκου µέσου εφέσεως κατά όλων των αποφάσεων των πρωτοβάθµιων δικαστηρίων. Το ένδικο αυτό µέσο, κατά τη σκέψη του ικαστηρίου, µπορεί να προβλέπεται ή όχι και να καταργείται ή να περιορίζεται από τον νοµοθέτη. Η θεσπιζόµενη από το άρθρο 4 παρ.1 του Συντάγµατος αρχή της ισότητας δεσµεύει µεν και τον νοµοθέτη, υποχρεούµενο να ρυθµίζει κατά τον ίδιο τρόπο όµοιες καταστάσεις ή σχέσεις, δεν τον εµποδίζει, όµως, να εισάγει εξαιρέσεις, γενικές και απρόσωπες, από τις γενικές ρυθµίσεις που θεσπίζονται από αυτόν βάσει αντικειµενικών κριτηρίων, δικαιολογούµενες από λόγους δηµοσίου συµφέροντος ή από τις συντρέχουσες ως προς τις εξαιρέσεις αυτές ειδικές συνθήκες. Κρίθηκε ακόµη ότι η θέσπιση διατάξεων νόµων µε αναδροµική ισχύ, µη απαγορευµένη µε γενική και ρητή διάταξη του Συντάγµατος, παρά µόνο δε ειδικές περιπτώσεις άρθρα 7 παρ.1,78 παρ.2 κλπ.- πρέπει να θεωρηθεί καταρχήν επιτρεπόµενη εφόσον η αναδροµή δε θίγει δικαιώµατα προστατευόµενα από τις διατάξεις του Συντάγµατος. Από τις ανωτέρω εκτιθέµενες σκέψεις, το Συµβούλιο της Επικρατείας συνήγαγε ότι δεν αποκλείεται ο περιορισµός µε νόµο του εκκλητού των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται σε πρώτο βαθµό και ότι ο περιορισµός αυτός µπορεί να θεσπισθεί και µε νόµο αναδροµικής ισχύος, η επιλογή του χρόνου εναπόκειται, καταρχήν, στο νοµοθέτη. Με τη θεσπιζόµενη κατ αυτό τον τρόπο αναδροµική ισχύ του κριθέντος νόµου δεν παραβιάζεται η αρχή της ισότητας των διαδίκων ενώπιον του νόµου εφόσον η αναδροµή του νόµου στηρίζεται σε αντικειµενικό κριτήριο και είναι γενική. Ούτε το δικαίωµα του ασκήσαντος την έφεση διαδίκου προς παροχή έννοµης προστασίας θίγεται, διότι το δικαίωµα αυτό δεν περιλαµβάνει, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, και τη δυνατότητα ασκήσεως πάντοτε εφέσεως ενώπιον δευτεροβαθµίου δικαστηρίου. Εποµένως, η διάταξη του άρθρου 60 παρ.2 του νόµου 2065/1992 µε την οποία ορίστηκε ότι οι διατάξεις της πρώτης παραγράφου του άρθρου αυτού περί απαραδέκτου εφέσεως µε τον καθορισµό ελάχιστου χρηµατικού ποσού της φορολογικής διαφοράς, εφαρµόζονται αναδροµικά και 16

17 επί των ασκηθεισών και µη συζητηθεισών µέχρι του χρόνου δηµοσιεύσεως του νόµου τούτου εφέσεως δεν παραβιάζει της συνταγµατικώς κατοχυρωµένη αρχή της ισότητας των διαδίκων ενώπιον του νόµου και δεν θίγει το δικαίωµα του ασκήσαντος την έφεση διαδίκου προς παροχή έννοµης προστασίας και, συνεπώς, δεν αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 4 και 20 παρ.1 του Συντάγµατος καθώς και του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Συµβάσεως των ικαιωµάτων του Ανθρώπου. Κατόπιν των ανωτέρω σκέψεων, το Συµβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την αίτηση αναιρέσεως του ήµου Αθηναίων επί της αποφάσεως του ιοικητικού Εφετείου κρίνοντας τους λόγους αναιρέσεως απορριπτέους ως αβάσιµους ) 17

18 Ισότητα των όπλων (αρ.6 παρ.1) Από το 1996 το Ε Α είχε την ευκαιρία να ασχοληθεί συχνά µε την ισότητα των όπλων στην ποινική δίκη. Σε δύο αυστριακές αποφάσεις το Ε Α επαναλαµβάνει την πάγια πιανοµολογία του, δεχόµενο οµόφωνα παραβίαση του άρθρου 6 παρ.1 της ΕΣ Α. Πιο συγκεκριµένα, στην απόφαση «Josef Fischer κατά Αυστρίας» της το αυστριακό Ακυρωτικό απέρριψε το ένδικο µέσο (plea of nullity) του προσφεύγοντα, αφού έλαβε υπόψη του τις παρατηρήσεις του Εισαγγελέα του Ακυρωτικού. Ωστόσο το Ακυρωτικό δεν ενηµέρωσε τον προσφεύγοντα για αυτές τις παρατηρήσεις, ούτε του έδωσε τη δυνατότητα να τις σχολιάσει. Το Ε Α επαναλαµβάνει (παρ.18) τον ορισµό της ισότητας των όπλων, σύµφωνα µε τον οποίο «υπό την αρχή της ισότητας των όπλων, η οποία αποτελεί ένα στοιχείο της ευρύτερης έννοιας (concept) της δίκαιης δίκης, σε κάθε διάδικο πρέπει να δοθεί µια εύλογη δυνατότητα να παρουσιάσει την υπόθεσή του υπό προϋποθέσεις που δεν τον τοποθετούν σε µια µειονεκτική θέση έναντι του αντιπάλου του (opponent)». Το Ε Α σηµειώνει επίσης ότι σηµασία προσδίδεται στις εντυπώσεις (appearances), καθώς και στην αυξηµένη ευαισθησία για την δίκαιη διαχείριση της δικαιοσύνης. και προσθέτει (παρ.19) ότι εναπόκειται στην υπεράσπιση να εκτιµήσει εάν θα σχολιάσει ή όχι µια υποβληθείσα παρατήρηση. Γι αυτό είναι άδικο (unfair) να υποβάλλει παρατηρήσεις η κατηγορούσα αρχή (the prosecution) στο δικαστήριο χωρίς να τις γνωρίζει η υπεράσπιση. Το Ε Α αναφέρεται ρητά στην παρόµοια απόφαση του «Bulut κατά Αυστρίας» της και κρίνει ότι η αρχή της ισότητας των όπλων δεν τηρήθηκε στη διαδικασία ενώπιον του αυστριακού Ακυρωτικού, µε αποτέλεσµα την παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣ Α (παρ ). ιπλή παραβίαση του άρθρου 6 παρ.1 της ΕΣ Α επειδή δεν τηρήθηκε η αρχή της ισότητας των όπλων δέχεται οµόφωνα το Ε Α και στην απόφαση «Lanz κατά Αυστρίας» της Η πρώτη παραβίαση αφορά ακριβώς το ίδιο ζήτηµα µε αυτό που έκρινε η απόφαση «Josef Fischer κατά Αυστρίας» της και το Ε Α (παρ.56-60) επαναλαµβάνει ακριβώς τις θέσεις που αναφέρθηκαν προηγουµένως. Η δεύτερη παραβίαση αφορά την εκδίκαση των εφέσεων που είχαν ασκήσει ο προσφεύγων και ο εισαγγελέας σχετικά µε την επιβληθείσα ποινή : µετά από µία προφορική ακροαµατική διαδικασία, στην οποία συµµετείχαν ο προσφεύγων και ο δικηγόρος του, το αυστριακό Εφετείο απέρριψε την έφεση του προσφεύγοντα. Επιπρόσθετα ο εισαγγελέας είχε υποβάλλει στο δικαστήριο πριν από την ακροαµατική διαδικασία γραπτές παρατηρήσεις, οι οποίες δεν είχαν κοινοποιηθεί στον προσφεύγοντα. 18

19 Η αυστριακή κυβέρνηση υποστήριξε ενώπιον του Ε Α ότι δεν ήταν αναγκαία η κοινοποίηση αυτών των παρατηρήσεων στον προσφεύγοντα, επειδή ο εισαγγελέας κατά την προφορική ακροαµατική διαδικασία ουσιαστικά επανέλαβε το περιεχόµενό τους. Ωστόσο το Ε Α δεν πείστηκε από αυτό το επιχείρηµα. Αναφερόµενο ρητά στην παρόµοια απόφαση «Brandstetter κατά Αυστρίας» της , το Ε Α θεωρεί (παρ.62) ότι σε ένα δικονοµικό σύστηµα όπου δεν αποκλείεται η υποβολή γραπτών παρατηρήσεων από τους διαδίκους πριν από την ακροαµατική διαδικασία και όπου το δικαστήριο κατά τη διάσκεψη για την έκδοση απόφασης έχει στη διάθεσή του προς αξιολόγηση, εκτός από τις προφορικές δηλώσεις που έγιναν στο ακροατήριο και γραπτές παρατηρήσεις που είχαν υποβληθεί προηγουµένως, ο διάδικος (party) που δεν έχει ενηµερωθεί για τις γραπτές παρατηρήσεις του αντιπάλου διαδίκου (opposing party) και έχει έτσι στερηθεί της δυνατότητας αντίδρασης (σχολιασµού), βρίσκεται σε µια ουσιώδη µειονεκτική θέση έναντι του αντιπάλου του (opponent). Ενόψει των ανωτέρω, το Ε Α συµπεραίνει (παρ.63) ότι η αρχή της ισότητας των όπλων δεν τηρήθηκε ούτε ενώπιον του Εφετείου. ιάρκεια της ποινικής δίκης (αρ.6 παρ.1) Και στο εξεταζόµενο χρονικό διάστηµα το Ε Α αντιµετώπισε το πολύ συχνά εµφανιζόµενο- ζήτηµα της µη εύλογης διάρκειας εκδίκασης µιας ποινικής υπόθεσης εφαρµόζοντας τα κριτήρια που έχει επεξεργαστεί η νοµολογία του : το Ε Α παγίως δέχεται ότι η εύλογη (reasonable) διάρκεια µιας διαδικασίας εκτιµάται σύµφωνα µε τις περιστάσεις της υπόθεσης, λαµβάνοντας υπόψη την περιπλοκότητα της υπόθεσης, τη συµπεριφορά του προσφεύγοντος και τη συµπεριφορά των αρµόδιων αρχών. Στην απόφαση «Etcheveste και Bidart κατά Γαλλίας» της το Ε Α οµόφωνα δέχθηκε παραβίαση του άρθρου 6 παρ.1 λόγω µη εύλογης διάρκειας δίκης, ενώ στην απόφαση «Klamecki κατά Πολωνίας» της το Ε Α δέχθηκε οµόφωνα ότι η διάρκεια εκδίκασης ήταν εύλογη και δεν παραβιάστηκε το άρθρο 6 παρ.1. Η πρώτη απόφαση παρουσιάζει πρόσθετο ενδιαφέρον, στο µέτρο που σε αυτήν επαναλαµβάνεται ο ορισµός της έννοιας της (ποινικής) «κατηγορίας» : το Ε Α σηµειώνει (παρ.77) ότι η «κατηγορία» (accusation) στο πλαίσιο του άρθρου 6 παρ.1 µπορεί να οριστεί ως η επίσηµη γνωστοποίηση (la notification officielle), που προέρχεται από την αρµόδια αρχή, της µοµφής (reproche) τέλεσης ενός εγκλήµατος ιδέα που ανταποκρίνεται επίσης στην έννοια των σηµαντικών επιπτώσεων (repercussions) στην κατάσταση του υπόπτου. Στο ζήτηµα της διάρκειας µιας ποινικής δίκης αναφέρεται και η απόφαση «Calvelli και Ciglio κατά Ιταλίας» της , όπου το Ε Α δέχεται (µε ψήφους 16-1) ότι δεν παραβιάστηκε το άρθρο 6 παρ.1. Η υπόθεση αφορούσε το θάνατο του ηλικίας 2 ηµερών βρέφους των προσφευγόντων και την ποινική διαδικασία εις βάρους του µαιευτήρα, ο οποίος διώχθηκε για 19

20 ανθρωποκτονία από αµέλεια, καταδικάστηκε (σε πρώτο βαθµό) σε φυλάκιση ενός έτους, αλλά τελικά απηλλάγη λόγω παραγραφής, µετά από µία εξαετή διαδικασία. 20

21 Β ΜΕΡΟΣ Ο ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ ΩΣ ΙΑ ΙΚΟΣ Ο κατηγορούµενος είναι το κεντρικό πρόσωπο της ποινικής δίκης γιατί χωρίς την ύπαρξη του κατηγορουµένου δεν είναι δυνατή η διεξαγωγή της επί ακροατηρίου διαδικασίας. Έτσι λοιπόν ο κατηγορούµενος ως κεντρικό πρόσωπο της ποινικής δίκης αποτελεί υποκείµενο της ποινικής διαδικασίας και σαν υποκείµενο είναι φορέας δικαιωµάτων. Το Σύνταγµά µας άρθρο 2 παρ.1 περί ανθρώπινης αξίας απαγορεύει τη µεταχείριση οποιουδήποτε ανθρώπου ως αντικειµένου, να υποβάλλεται δηλ. Σε µέτρα δικονοµικού καταναγκασµού (περιορισµό ή στέρηση ελευθερίας ή µέσο αποδεικτικό), αλλά είναι δυνατή µόνο η εξέταση του εφόσον επιθυµεί να λάβει µέρος στη διαδικασία και να δώσει εξηγήσεις για την πράξη που κατηγορείται ότι τέλεσε. Έτσι προσδιορίζουµε τον κατηγορούµενο υποκείµενο της ποινικής διαδικασίας είτε ως ενεργητικό (φορέα δικαιωµάτων) είτε ως παθητικό (υποβαλλόµενο σε δικονοµικό καταναγκασµό). Η ιδιότητα του κατηγορουµένου προσδιορίζεται µε ρητή δικονοµική διάταξη σύµφωνα µε το άρθρο 72 Κ.Ποιν. και εφόσον υπάρχουν επαρκείς υπόνοιες ενοχής ή συµµετοχής σε αυτήν (άρθρο 43 παρ.1). Αν ο ανακρίνων δεν τον καλέσει σε απολογία αλλά τον εξετάσει ως µαρτυρα, τότε η κατάθεσή του δεν µπορεί να ληφθεί υπ όψιν στην περαιτέρω διαδικασία, γιατί διαφορετικά δηµιουργείται ακυρότητα (άρθρο 171 παρ.1 στ. δ.) λόγω παραβίασης των δικαιωµάτων του κατηγορουµένου. Ο προσδιορισµός της ακριβούς ταυτότητας του κατηγορουµένου δηµιουργεί µερικές φορές πρακτικές δυσχέρειες λόγω της αύξησης πληθυσµού και των µεθόδων των εγκληµατιών για την απόκρυψη της ταυτότητάς τους. Βάσει όµως του άρθρου 75 η αδυναµία της βεβαίωσης της ταυτότητας του κατηγορουµένου δεν εµποδίζει την πρόοδο της ποινικής δίωξης αν αποδεικνύεται ότι αυτός ο ίδιος είναι εκείνος στον οποίο αποδίδεται η αξιόποινη πράξη. Αν υπάρχουν αµφιβολίες, ο ανακριτής προβαίνει µε πρωτοβουλία του στη βεβαίωση ταυτότητας µε κάθε αποδεικτικό στοιχείο (άρθρο 77 παρ.1). Αν δεν µπορεί να αποδειχθεί η ταυτότητα διατάσσεται η απόλυση του συλληφθέντος ή προσωρινώς κρατηθέντος µέχρις ότου εξακριβωθεί η ταυτότητά του και επιβάλλεται σε αυτόν εγγύηση µε όρους. Αν γίνει σαφές ότι υπάρξει κατηγορία κάποιου πρόσωπου λόγου πλάνης θεωρεί ο δικαστή ότι η ποινική δίωξη είναι σαν να µην έγινε (άρθρο 79), όπως το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις που ο κατηγορούµενος είναι πρόσωπο ανύπαρκτο, αποβιώσας ή αν είναι εν ζωή να είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Γι αυτό δεν νοείται δίκη εναντίον ψυχικώς νοσούντων κατηγορουµένων ή αν δεν έχουν συµπληρώσει το 8ον έτος της ηλικίας τους κατά την τέλεση της αξιόποινης πράξης ) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ

22 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟ ΙΚΑΣΙΑΣ Η ποινική διαδικασία είναι στάδιο κατά την αντιµετώπιση του ατόµου ως δράστη εγκληµατικής πράξης και που η ανάγκη για προστασία των ανθρώπινων δικαιωµάτων είναι πλέον απαραίτητη, διότι υπάρχει ανισότητα αντιπάλων Κράτος - Κατηγορούµενος και αφού ο κατηγορούµενος βρίσκεται σε επικίνδυνη θέση απέναντι από την κρατική εξουσία, γνωρίζοντας αυτή την ιδιαιτερότητα το άρθρο 6 παρ.3 ΕΣ Α, το άρθρο 14 ΣΑΠ και άρθρο 2 του 7ου πρωτοκόλλου ΕΣ Α παρέχουν σειρά δικαιωµάτων στον κατηγορούµενος. Επίσης το κίνηµα κοινωνικής άµυνας έχει πάρει στα συνέδριά του τις ακόλουθες θέσεις : Στο στάδιο της προδικασίας α) Γίνεται αναφορά στα όργανα στα οποία ανατίθεται η διενέργεια της προδικασίας και στους όρους διεξαγωγής της. β) Οι αποφάσεις που λαµβάνονται για δράστες εγκληµατικών πράξεων, ενήλικες, ανηλίκους, ψυχικά αρρώστους πρέπει να ανήκουν στη δικαιοδοσία δικαστικής αρχής και όχι διοικητικών αρχών ή αστυνοµίας. (1ο Συνέδριο 1947). Όσον αφορά τη συγκρότηση, τη µόρφωση και την ειδίκευση της δικαστικής αστυνοµίας επιβάλλεται η αναµόρφωσή τους, ώστε να εξασφαλίζεται έτσι η οµαλή διεξαγωγή της προανακριτικής έρευνας των εγκληµάτων και να αποφεύγονται οι προσβολές της ατοµικής ελευθερίας. γ) Όλες οι έρευνες και οι εξετάσεις ψυχολογικής, ψυχιατρικής ή κοινωνιολογικής φύσης που είναι αναγκαίες για την πληροφόρηση του δικαστή πρέπει να γίνονται συστηµατικά και να ρυθµίζονται από νοµοθετικές διατάξεις ) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ

23 ΝΟΜΙΜΟΣ ΙΚΑΣΤΗΣ Είναι ο οριζόµενος από το νόµο ως αρµόδιος για την εκδίκαση κατηγοριών υποθέσεων κατά το χρόνο έναρξης της εκκρεµοδικίας. Ο νόµιµος δικαστής αναγνωρίζεται από το νοµοθέτη ως αρµόδιος δικαστής κατά τόπο, καθ ύλη ή καθ οιοδήποτε άλλο γενικό κριτήριο. Η έννοια του νόµιµου δικαστή αναφέρεται σε δικαστήριο, πρόκειται δηλαδή κατά κυριολεξία για «νόµιµο δικαστήριο». Η αναφορά αυτή γίνεται υπό 2 έννοιες : αντικειµενική (αρµοδιότητα) και υποκειµενική (σύνθεση) 21. ΚΑΤΑ ΙΩΞΗ Η καταδίωξη αποτελείται από ενέργειες των κρατικών οργάνων, που τείνουν στην ανεύρεση, τον εντοπισµό συγκεκριµένου προσώπου. Η καταδίωξη αποτελεί το πρώτο στάδιο της διαδικασίας που οδηγεί στη σύλληψη και τη φυλάκιση ατόµου. Στην αντίθεση περίπτωση εφόσον δηλαδή δεν επιδιώκεται η σύλληψη, δεν πρόκειται για καταδίωξη, αλλά για απλή αναζήτηση λ.χ. σε περιπτώσεις επίδοσης εγγράφου. ΣΥΛΛΗΨΗ Η σύλληψη είναι η υπαγωγή φυσικού προσώπου στην κρατική εξουσία. Το Σύνταγµα προστατεύει καταρχήν το φορέα του δικαιώµατος από αυθαίρετη σύλληψη. Το επιτρεπτό της σύλληψης. Ο Συντακτικός νοµοθέτης θεσπίζει συνταγµατική διαδικαστική εγγύηση. Για να γίνει σύλληψη πρέπει να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις : α) αιτιολογηµένο δικαστικό ένταλµα β) επίδοση κατά τη στιγµή της σύλληψης Εξαιρούνται οι καταλαµβανόµενοι να διαπράττουν αυτόφωρα εγκλήµατα (άρθρο 6 παρ.1 εδ. α. Σύνταγµα - άρθρο 279 ΚΠ ). Οι Συνταγµατικές εγγυήσεις Προσαγωγή : Το Σύνταγµα επιτάσσει τη γρήγορη προσαγωγή του κατηγορουµένου στο αρµόδιο δικαστικό όργανο και θέτει σύντοµες προθεσµίες για να αποφεύγεται επί µακρόν η στέρηση της ελευθερίας του. Επίσης το Σύνταγµα καθιερώνει την υποχρέωση απόλυσης αµέσως µετά την πάροδο των προθεσµιών (άρθρο 6 παρ.3 Σύνταγµα) ) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ ) ηµητρόπουλος Α. «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» Ειδικό µέρος. Παραδόσεις Συνταγµατικού ικαίου Τοµ. ΙΙΙ ΗΜ Β σελ

24 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΙΚΗΣ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ 1. ηµοσιότητα. Ο καθένας πρέπει να έχει πρόσβαση στην αίθουσα δικαστηρίου υπό τους όρους του άρθρου 329 πλην περιπτώσεων άρθρο 6 παρ.1 ΕΣ Α. 2. Προφορικότητα. Η διαδικασία στο ακροατήριο γίνεται προφορικά. Συζήτηση - Απόφαση. 3.Αµεσότητα. Είναι η ανάγκη άµεσης επαφής και επικοινωνίας του δικαστηρίου µε τα προσωπικά αποδεικτικά µέσα και προπάντων µε τον κατηγορούµενο ) Ανδρουλάκης Νικ. «Θεµελιώδεις έννοιες της Ποινικής ίκης» σελ.371 Γ ΜΕΡΟΣ 24

25 ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ Το 1648 δηµοσιεύθηκε από τον Brunnemann ένα βιβλίο προορισµένο για δικαστές µε οδηγίες για την επίλυση δυσκολιών αξιολόγησης του αποδεικτικού υλικού οι οποίες προκλήθηκαν από το απόλυτο σύστηµα των αποδεικτικών κανόνων. Σε εκείνον αποδίδεται η εισαγωγή της absolutia ab instantia. Κάθε φορά που δεν αποδεικνυόταν πλήρως η αθωότητα του κατηγορουµένου απαλλασσόταν προσωρινώς από την κατηγορία µε την επιφύλαξη νέας δίωξης βάσει νέων ενδείξεων ενοχής «αµόκλειο σπάθη» που κρέµεται στο κεφάλι του κατηγορουµένου χαρακτήρισε ο Ν. Ανδρουλάκης αυτή την προσωρινή απαλλαγή. Στο σχολιασµό της «Carolina» o Ludovici παραθέτει στις παρατηρήσεις επί της CCC28 ότι σε περιπτώσεις αµφιβολίας όπου µαζί µε την κατηγορία διαπιστώνεται ένα υπέρ του καλού τεκµήριο βάσει της καλής φήµης του κατηγορουµένου, πρέπει να υπάρχει «µια τάση µάλλον προς απαλλαγή παρά προς καταδίκη». Αργότερα το 1735 µελετάει την προέλευση του τεκµηρίου αθωότητας από το φυσικό δίκαιο. Στη Γαλλία η Ordonnance criminelle του 1670 έκανε φανερή την ακµή του εξεταστικού συστήµατος µε την άρση προστατευτικών µορφών για µεγαλύτερη αποτελεσµατικότητα της ποινικής δίωξης µέσω άµεσης έκδοσης αποφάσεων εκφοβισµού. Η πνευµατική προσφορά της εποχής του ιαφωτισµού µε αφορµή την ποινική δικαιοσύνη ανάγεται σε τέσσερα σηµεία ή τάσεις που χαρακτήρισαν τον αιώνα µεταξύ εκλαΐκευση, ορθολογική οργάνωση, ανθρωπισµός και φιλελευθερισµός. Ο Beccavia δίχως να το ονοµάζει δίνει ένα ορισµό για το τεκµήριο αθωότητας. Πιστεύει ότι κανείς δεν πρέπει ρητά να αποκαλείτε ένοχος πριν της αποφάσεως του δικαστή. Σε ένα σχέδιο ποινικής δικονοµίας ο Marat εναντιώνεται στα βασανιστήρια και τον εξαναγκασµό σε οµολογία. Μια ενέργεια του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ συνίστατο στην προσπάθεια εκτόνωσης της λαϊκής αντίδρασης τις παραµονές της επανάστασης. Την 1η Μαΐου 1788 εξεδόθη µια βασιλική διακήρυξη µε την οποία καταργείτο το τελευταίο στάδιο της ανάκρισης διότι εθεωρείτο ότι θα προσέβαλλε το τεκµήριο της αθωότητας, το οποίο αναγνωρίζει η διακήρυξη ως «την πρώτη» απ όλες τις αρχές στο ποινικό δίκαιο. Καθιερώθηκε για πρώτη φορά µετά τη Γαλλική Επανάσταση στη ιακήρυξη των ικαιωµάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789 στο άρθρο 9. Στην Ελλάδα η Ποινική ικονοµία του 1834, η αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού εναπόκειτο 25

26 στην ελεύθερη κρίση του δικαστή. Μια προοδευτική ρύθµιση της προφυλάκισης εµπεριείχε το σχέδιο του Συντάγµατος του Ρήγα Βελενστινλή.Το Πολιτικό Σύνταγµα της Ελλάδος που ψήφισε το Μάιο του 1827 η Γ Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα, όριζε στο άρθρο 15 ένα τεκµήριο µη ενοχής. «Έκαστος πρώτης καταδίκης του δεν λογίζεται ένοχος» Το λεγόµενο «ηγεµονικό» ή «βασιλικό» Σύνταγµα του Ναυπλίου της 15ης Μαρτίου 1832 έργο της Ε Εθνοσυνέλευσης του Άργους προέβλεπε στο άρθρο 42 ότι «προ της κρίσεως και της καταδίκης κανείς δε νοµίζεται ένοχος, ούτε τιµωρείται» Μετά το τέλος του 2ου Παγκοσµίου Πολέµου το τεκµήριο της αθωότητας συγκέντρωσε το ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο εισήχθη στα Συντάγµατα και αποτελούσε διάταξη σε ιεθνή Σύµφωνα και Περιφερειακές Συµβάσεις. Σήµερα κατοχυρώνεται στο άρθρο 6 παρ.2 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για τα δικαιώµατα του ανθρώπου 24. ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ Κατά την άποψη του Α. Καρρά το τεκµήριο αθωότητας απορρέει από τη θεµελιώδη διάταξη του άρθρου 2 παρ.1 Σύνταγµα 1975/86/01 που θεσπίζει την αρχή του σεβασµού και της προστασίας του ανθρώπου. «Παν πρόσωπο κατηγορούµενον επί αδικήµατι τεκµαίρεται ότι είναι αθώον µέχρι της νοµίµου αποδείξεως της ενοχής του (άρθρο 6 παρ.2 Ευρ.Σ..Α.) Το τεκµήριο της αθωότητας του κατηγορουµένου συνιστά µια από τις ελάχιστες δικονοµικές εγγυήσεις υπέρ του ατόµου κατά του οποίου κινείται η διαδικασία για την έκδοση καταδικαστικής ποινικής απόφασης (όποιο και αν είναι το περιεχόµενό της, προσβολή αγαθών ζωής, ελευθερίας, τιµής κλπ). Το τεκµήριο αθωότητας του κατηγορουµένου συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των συζητήσεων του κύκλου µελετών 1960 του ΟΗΕ και αργότερα αφιερώθηκε σε αυτό µε αριθµό 7 η αρχή στο Σχέδιο Συνόλου Αρχών 1977 του ΟΗΕ ) Κάβουρας Γ. «Το τεκµήριο της αθωότητας» σελ ) Αλεξιάδης Στ. «Ανθρώπινα ικαιώµατα» Ποινική Καταστολή 12 Μελέτες σελ.59 Κεντρική µέγεθος σε κάθε προβληµατισµό για την προστασία του ατόµου στην ποινική δίκη είναι το τεκµήριο αθωότητας του κατηγορουµένου. Η συγκεκριµένη όµως λειτουργική 26

27 σηµασία του τεκµηρίου δεν είναι συχνά υπαρκτή ή ευδιάκριτη. Έτσι η ουσιαστική αξιολόγηση αυτού θα πρέπει να γίνεται κάθε φορά µε αναφορά στο πρακτικό δικονοµικό του αποτέλεσµα ιδιαίτερα στο χώρο της απόδειξης και ειδικότερα αναφορικά µε τα όρια της συµπεριφοράς του κατηγορουµένου (ανυπαρξία υποκειµενικού ή αντικειµενικού βάρους απόδειξης για τον κατηγορούµενο, δικαίωµα σιωπής ή άρνηση της κατηγορίας) και την εκτίµηση των δικονοµικών επιπτώσεών της. Το τεκµήριο αθωότητας του κατηγορουµένου αποτελεί αρχή πρόσφορη για τη δογµατική θεµελίωση όλων των δικαιωµάτων του κατηγορουµένου και του συνηγόρου. Γίνεται λοιπόν φανερό ότι η πραγµατική λειτουργία του τεκµηρίου αθωότητας συνδέεται αναπόσπαστα µε την εξασφάλιση στον υπέρτατο δυνατό βαθµό των δικαιωµάτων της υπεράσπισης. Εκ πρώτης όψεως το τεκµήριο αθωότητας του κατηγορουµένου θα υπαγόρευε την ευρύτατη αναγνώριση των δικαιωµάτων της υπεράσπισης κατά τη φάση της προδικασίας, όπου η ισχύς του είναι αυξηµένη αφού, στο στάδιο αυτό δεν έχουν ακόµα διαπιστωθεί αποχρώσες ενδείξεις ενοχής του κατηγορουµένου. Εν τούτοις οι αρχές του κατηγορηµατικού συστήµατος κυριαρχούν και τα δικαιώµατα παρέχονται απλόχερα στην υπεράσπιση κατά την ακροαµατική διαδικασία, λύση που επιβάλλει η εκτίµηση των αναγκών της καταστολής που στη φάση του ακροατηρίου πλέον είναι λιγότερο επιτακτικές, αφού έχει ήδη ολοκληρωθεί κατά βάση η συγκέντρωση του αποδεικτικού υλικού 26. Για να ακριβολογούµε το τεκµήριο αθωότητας ισχύει σε πρώτη φάση όχι µέχρι την κήρυξη της ενοχής, αλλά µέχρι το σχηµατισµό δικανικής πεποίθησης ως προς αυτήν, Εάν τέτοια πεποίθηση δε διαµορφωθεί, εάν δηλαδή υπάρχουν αµφιβολίες, τότε ο κατηγορούµενος οφείλει να αθωωθεί. «Εν αµφιβολία υπέρ του κατηγορουµένου» ) «Τα δικαιώµατα του κατηγορουµένου στην ποινική διαδικασία» Γενικά πρακτικά του Γ Πανελλήνιου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρίας Ποινικού ικαίου. Εισήγηση Μπάκα σελ ) Ανδρουλάκης Νικ. «Θεµελιώδεις έννοιες της Ποινικής ίκης» σελ.188 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΝ ΡΟΜΗΣ ΤΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ : 27

28 α. Υποκείµενο υπέρ του οποίου αναγνωρίζεται το τεκµήριο. β. Κατηγορία για διάπραξη του εγκλήµατος. γ. Ιδιότητα του υποκειµένου ως κατηγορουµένου που ο όρος «κατηγορούµενος» είναι όρος δικονοµικός και ποικίλει γλωσσικά και σε περιεχόµενο από χώρα σε χώρα. Το Ελληνικό Σύνταγµα δεν χρησιµοποιεί τον όρο «κατηγορούµενος» στα αντίστοιχα άρθρα του αλλά ο νοµοθέτης του κώδικα ποινική δικονοµίας τον χρησιµοποιεί προσδιορίζοντας όµως και την έννοια του (άρθρο 72 Κ.Ποιν..) 28.Αναλυτικότερα η παραδοχή του τεκµηρίου αθωότητας επηρεάζει την οινική δίκη και επιβάλλει ο κατηγορούµενος να αντιµετωπίζεται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, έως της αµετάκλητη καταδίκη του ως µη ένοχος αλλά ως απλώς ύποπτος. Έτσι : Κανένας δεν µπορεί να καταδικαστεί ή να κηρυχθεί ένοχος αν δεν έχει δικαστεί σύµφωνα µε το νόµο. Καµία ποινή ή άλλη κύρωση δεν µπορεί να επιβληθεί σε βάρος προσώπου εφόσον η ενοχή του δεν έχει απαγγελθεί σύµφωνα µε τους τύπους που προβλέπει ο νόµος. Κανένας δεν µπορεί να υποχρεωθεί να αποδείξει την αθωότητά του. Η αµφιβολία είναι πάντα υπέρ του κατηγορουµένου 29. Το τεκµήριο της αθωότητας δεσµεύει σε πρώτη γραµµή τους δικαστές, αλλά και όλα τα δικαστικά και κρατικά πρόσωπα που παίρνουν µέρος µε οποιαδήποτε ιδιότητα στην εναντίων του κατηγορουµένου ποινική διαδικασία. Γραµµατείς, εισαγγελείς, ανακριτικούς υπαλλήλους, αστυνοµικά όργανα, δικηγόρους κλπ. Η προσωπικότητα του κατηγορουµένου προστατεύεται σύµφωνα µε το Σταθόπουλο και το Μυλωνά επαρκώς από το Σύνταγµα και τον Ποινικό Κώδικα ούτως ώστε να µην υπάρχει ανάγκη τριτενέργειας του τεκµηρίου αθωότητας. Ο Μυλωνάς θεωρεί ότι δεν νοείται παραβίαση του τεκµηρίου από µη κρατικά όργανα δηλαδή ιδιώτες και δηµοσιογράφους. Αναγνωρίζει ωστόσο ότι η προστασία από τα άρθρα 362 Ποινικός Κώδικας για δυσφήµιση και 57 Αστικού Κώδικα για προσβολή της προσωπικότητας έρχεται πλέον αργά όταν ο Τύπος έχει ήδη προκαταλάβει την καταδίκη από το δικαστήριο. Τα µέσα ενηµέρωσης οφείλουν να σέβονται την προσωπικότητα του ατόµου και να αποφεύγουν σχόλια και κρίσεις για την ενοχή του κατηγορουµένου και επιπλέον ο δικαστής πρέπει να µένει ανεπηρέαστος στη διαµόρφωση της δικανικής του πεποίθησης ) Αλεξιάδης Στ. «Ανθρώπινα ικαιώµατα» Ποινική Καταστολή 12 Μελέτες σελ ) Καρράς Α. «Ποινικό ικονοµικό ίκαιο» σελ ) Κάβουρας Γ. «Το τεκµήριο της αθωότητας» σελ

29 ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ Η ανάγκη προστασίας του ατόµου αποτελεί το βασικό παράγοντα της µορφής, την οποία οφείλει να προσλάβει η αληθινή ποινική δίκη κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι οι προστατευτικοί τύποι. Η σπουδαιότερη εκδήλωση της τυπικότητας στο ποινικό δικονοµικό δίκαιο είναι ότι η ποινική δίκη λαµβάνει το σχήµα µιας προκαθορισµένης αλληλουχίας πράξεων µε αρχή - µέση - τέλος, όπου είναι ανεπίτρεπτο να διενεργηθούν οι επόµενες αν δεν έχουν συντελεστεί οι προηγούµενες. Οι σηµαντικότερη από τους τύπους της ποινικής δίκης αφορούν την ικανοποίηση του δικαιώµατος ακροάσεως του κατηγορουµένου (άρθρο 20 παρ.1 Σύνταγµα), από µέρους των φορέων της ποινικής δικαιοδοσίας. Το δικαίωµα ακρόασης απορρέει από την αρχή του σεβασµού και της προστασίας της αξίας του ανθρώπου και συνίσταται αφενός στο δικαίωµα κάθε ανθρώπου να µπορεί να αναπτύξει ενώπιον των δικαστηρίων τις απόψεις του για τα δικαιώµατα ή συµφέροντά του πριν από την έκδοση της αντίστοιχης δικαστικής απόφασης ή την ενέργεια οποιασδήποτε δικανικής πράξης και αφετέρου στην υποχρέωση των οργάνων απονοµής δικαιοσύνης να παρέχουν και να εξασφαλίζουν τη δυνατότητα άσκησης του αντίστοιχου δικαιώµατος 31. Το δικαίωµα ακρόασης έχει την έννοια ότι οι αποφάσεις των δικαστηρίων µπορούν να στηριχθούν µόνο σε πραγµατικά γεγονότα και αποδείξεις ως προς τα οποία δόθηκε η δυνατότητα στον κατηγορούµενο να αναπτύξει τις απόψεις του. Συµπέρασµα των όσων αναφέρθηκαν στο δικαίωµα ακρόασης είναι ότι δίνονται στο διάδικο δικαιώµατα τόσο στην προπαρασκευαστική διαδικασία όσο και στη βασική. 31) Ανδρουλάκης Νικ. «Θεµελιώδεις έννοιες της Ποινικής ίκης» σελ.29 29

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ vii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Eισαγωγή-Η έννοια της Ποινικής Δικονομίας... 1 2. Η πρακτική σημασία της διάκρισης μεταξύ ποινικού δικαίου και ποινικής δικονομίας... 3 ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Οι πηγές της Ποινικής

Διαβάστε περισσότερα

Ποινική ικονομία I. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί

Ποινική ικονομία I. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί Τίτλος Μαθήματος: Κωδικός Μαθήματος: Ποινική ικονομία I LLB406 Κατηγορία Μαθήματος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόμενο) Επίπεδο Μαθήματος: (Πρώτου, δεύτερου ή τρίτου κύκλου) Έτος Σπουδών: Τετράμηνο προσφοράς 5 Μαθήματος:

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑ ΙΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΗΣ (είναι 4) 2 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ. Προπαρασκευαστική. Κύρια διαδικασία ΑΡΧΕΣ

ΣΤΑ ΙΑ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΗΣ (είναι 4) 2 Η ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ. Προπαρασκευαστική. Κύρια διαδικασία ΑΡΧΕΣ ΤΑ ΙΑ ΠΟΙΝΙΚΗ ΙΚΗ (είναι 4) 1 ΠΡΟ ΙΚΑΙΑ 4 Η ΕΚΤΕΕΗ ΤΩΝ ΚΥΡΩΕΩΝ 171 Η προδικασία αρχίζει µε την ποινική δίωξη που ασκεί ο εισαγγελέας. Ο εισαγγελέας δίνει παραγγελία: 1) είτε για ανάκριση (κυρίως στα κακουργήµατα)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Α ΕΚ ΟΣΗΣ...11 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Α ΕΚ ΟΣΗΣ...11 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Α ΕΚ ΟΣΗΣ...11 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Eισαγωγή 1. Ορισµοί...23 2. Πηγές ποινικής δικονοµίας...24 3. Ποινική δίκη στάδια...26 4. Οι θεµελιώδεις

Διαβάστε περισσότερα

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Δικαίωμα δικαστικής προστασίας. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 13 η : Δικαίωμα δικαστικής προστασίας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ Θέµα:

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493,

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493, Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4493, 25.2.2015 Ν. 23(Ι)/2015 23(Ι)/2015 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΗΚΑΝ ΣΕ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ YΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ποινική ικονομία II. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί

Ποινική ικονομία II. Υποχρεωτικό. Πτυχίο (1ος Κύκλος) Θα ανακοινωθεί Τίτλος Μαθήματος: Κωδικός Μαθήματος: Ποινική ικονομία II LLB407 Κατηγορία Μαθήματος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόμενο) Επίπεδο Μαθήματος: (Πρώτου, δεύτερου ή τρίτου κύκλου) Έτος Σπουδών: Τετράμηνο προσφοράς 6

Διαβάστε περισσότερα

της δίωξης ή στην αθώωση.

της δίωξης ή στην αθώωση. Το τεκμήριο της αθωότητας μετά την αθώωση - Η επεκτατική εφαρμογή του τεκμηρίου αθωότητας στο πλαίσιο της διοικητικής δίκης ------------------------------ Το τεκμήριο της αθωότητας, όπως διατυπώθηκε στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΚΩ ΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Άρθρα Σελ. ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Ποινικά δικαστήρια και δικαστικά πρόσωπα 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΚΩ ΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ. ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Άρθρα Σελ. ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ Ποινικά δικαστήρια και δικαστικά πρόσωπα 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΚΩ ΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ Άρθρα Σελ. Ποινικά δικαστήρια και δικαστικά πρόσωπα 1 Ποινική δικαιοδοσία... 1-2 1 Τα ποινικά δικαστήρια... 3-13 2 Αποκλεισµός εξαίρεση

Διαβάστε περισσότερα

18(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως:

18(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως: Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4430, 21.2.2014 Ν. 18(Ι)/2014 18(Ι)/2014 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ: L. 280, 26.10.2010,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ:ΝΟΠΕ ΤΜΗΜΑ:ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ:ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΞΑΜΗΝΟ:Δ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ:ΝΟΠΕ ΤΜΗΜΑ:ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ:ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΞΑΜΗΝΟ:Δ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ:ΝΟΠΕ ΤΜΗΜΑ:ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ:ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΞΑΜΗΝΟ:Δ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας

Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας Εισαγωγή Ι. Ο προβληματισμός για την αρχή της αμεσότητας Αφορμή για την παρούσα μελέτη έδωσε η συνεχής προσπάθεια του ιστορικού νομοθέτη για επίτευξη της αρχής της αμεσότητας από την ισχύ του ΚΠολ μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ»

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» Όπως αναφέρεται στην από 19 Οκτωβρίου 2010, προς την Βουλή των Ελλήνων, Έκθεση της Ειδικής Μόνιμης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ

ΠΡΟΣ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ @ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Αριθ. Πρωτ. Αριθ. Γνωμ. ΠΡΟΣ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΕΑ/ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ Α ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΤΜΗΜΑ Α ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΕ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Σχέδιο Νόμου Για την ενσωμάτωση της οδηγίας «2010/64/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβούλιου της 20 ης Οκτώβριου 2010 σχετικά με το δικαίωμα σε διερμηνεία και μετάφραση κατά την ποινική διαδικασία»

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Π Ε - ΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Α. Έννοια Β. Πηγές.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Π Ε - ΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Α. Έννοια Β. Πηγές. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Π Ε - ΤΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ Α. Έννοια Β. Πηγές. 2. ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ Α. Έννοια και διακρίσεις Β. Διακρίσεις και σύνθεση πολιτικών δικαστηρίων Γ. Χρόνος απονομής της δικαιοσύνης

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173)

Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173) Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173) Ψηφίστηκε προ ολίγων ημερών από τη Βουλή ο νέος νόμος 3886/2010 σε σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

José Pedro Pessoa e Costa κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

José Pedro Pessoa e Costa κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ (τρίτο τμήμα) της 13ης Μαρτίου 2003 Υπόθεση Τ-166/02 José Pedro Pessoa e Costa κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων «Υπάλληλοι - Απόφαση περί κινήσεως πειθαρχικής διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η 14/2012

Α Π Ο Φ Α Σ Η 14/2012 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 01-02-2012 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/168-1/01-02-2012 Α Π Ο Φ Α Σ Η 14/2012 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

«Ειδικά θέματα υπαλληλικού και πειθαρχικού δικαίου - Σχέση με ποινική δίκη» Σύντομη επισκόπηση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας

«Ειδικά θέματα υπαλληλικού και πειθαρχικού δικαίου - Σχέση με ποινική δίκη» Σύντομη επισκόπηση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας «Ειδικά θέματα υπαλληλικού και πειθαρχικού δικαίου - Σχέση με ποινική δίκη» Σύντομη επισκόπηση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.Εισαγωγή. 2. Σχέση της πειθαρχικής διαδικασίας με

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4229, 5/2/2010

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4229, 5/2/2010 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΛΟΓΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ --------------------- Άρθρο 1. Συνοπτικός τίτλος. 2. Ερμηνεία. ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Τελευταίως παρατηρείται έξαρση του φαινομένου επιθέσεων, βιαιοπραγιών και διενέργειας ελέγχων σε αλλοδαπούς μετανάστες, σε σχέση με τη νομιμότητα της

Τελευταίως παρατηρείται έξαρση του φαινομένου επιθέσεων, βιαιοπραγιών και διενέργειας ελέγχων σε αλλοδαπούς μετανάστες, σε σχέση με τη νομιμότητα της Τελευταίως παρατηρείται έξαρση του φαινομένου επιθέσεων, βιαιοπραγιών και διενέργειας ελέγχων σε αλλοδαπούς μετανάστες, σε σχέση με τη νομιμότητα της εισόδου και διαμονής αυτών στη χώρα καθώς και της ασκήσεως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η : ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ι ΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΝΝΟΜΗ ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Συνοδευτικό έγγραφο στην

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Συνοδευτικό έγγραφο στην ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 8.6.2011 SEC(2011) 687 τελικό ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Συνοδευτικό έγγραφο στην Πρόταση Ο ΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 8: Η θέση του ανηλίκου ως κατηγορουμένου

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 8: Η θέση του ανηλίκου ως κατηγορουμένου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Η θέση του ανηλίκου ως κατηγορουμένου Αγγελική Γ. Πιτσελά, Αν. Καθηγήτρια Εγκληματολογίας- Σωφρονιστικής Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη περιεχομένων. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο δικαστικός έλεγχος της διοικήσεως και η έννομη προστασία του ιδιώτη

Σύνοψη περιεχομένων. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ο δικαστικός έλεγχος της διοικήσεως και η έννομη προστασία του ιδιώτη Σύνοψη περιεχομένων Συντομογραφίες... XVII Γενική βιβλιογραφία... XXIII Ι. Ελληνικό διοικητικό δικονομικό δίκαιο... XXIII ΙΙ. Αλλοδαπό διοικητικό δικονομικό δίκαιο...xxviii Παραπομπές στην νομοθεσία και

Διαβάστε περισσότερα

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. Νόμος 2101/1992. Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΦΕΚ Α 192)

Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. Νόμος 2101/1992. Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΦΕΚ Α 192) Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ Νόμος 2101/1992. Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΦΕΚ Α 192) [ ] Άρθρο 37 Τα Συμβαλλόμενα Κράτη επαγρυπνούν ώστε: α)

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1 Περιεχόμενα Τεκμήριο νομιμότητας... 2 Διοικητικός καταναγκασμός... 2 Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας... 2 Σύνθετη διοικητική ενέργεια:... 3 Αρχή της νομιμότητας της διοίκησης.... 3 Αρχή της υπεροχής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ,2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΕΡΙ ΤΕΚΝΩΝ (ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 1991 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ ΜΕΡΟΣ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ

Ο ΠΕΡΙ ΤΕΚΝΩΝ (ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 1991 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ ΜΕΡΟΣ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ Ν. 187/91 Ο ΠΕΡΙ ΤΕΚΝΩΝ (ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 1991 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΑΡΘΡΩΝ Άρθρο 1. Συνοπτικός τίτλος. 2. Ερµηνεία, ΜΕΡΟΣ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ 3. Συγγένεια 4. Βαθµός συγγένειας.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΔΙΚΑΙΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΓΩ ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΛΟΓΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ, ΣΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ.

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΔΙΚΑΙΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΓΩ ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΛΟΓΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ, ΣΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ. ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΔΙΚΑΙΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΓΩ ΥΠΕΡΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΛΟΓΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ, ΣΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ.» ----------. ---------- Άρθρο 1 Δικαιούμενοι στην άσκηση

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19

Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002. ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19 Κ Π 544/2003 Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑΧΥ ΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 ιάταγµα δυνάµει του άρθρου 19 Ο Επίτροπος Ρυθµίσεως Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδροµείων, ασκώντας τις εξουσίες που του

Διαβάστε περισσότερα

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1 # εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ 1]ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 2]ΝΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 3]ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 4]ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΙΚΑΙΟΥ 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων ΙΙ (ΣτΕ 438/2001)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων ΙΙ (ΣτΕ 438/2001) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Θέμα 2 ον : Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους.

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α I. Προπαρασκευαστική Διαδικασία 1 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις 3 2. Κλήση µάρτυρα - Αποδεικτικό επιδόσεως κλήσεως µάρτυρα (άρθρα 213 και 161 ΚΠΔ) 7 3. Γνωστοποίηση µαρτύρων στον κατηγορούµενο

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα

Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα Προσωπική ελευθερία Αικατερίνη Ν. Ηλιάδου 27.03.2017 Ι. Διαστάσεις προσωπικής ελευθερίας Νομική κατοχή της ικανότητας ελευθερίας: απαγόρευση δουλείας και ειλωτείας Δυνατότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή. 1. Προβληματισμός Μεθοδολογία... 5

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή. 1. Προβληματισμός Μεθοδολογία... 5 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 1. Προβληματισμός... 1 2. Μεθοδολογία... 5 3. Ιστορική και συγκριτική προσέγγιση... 11 α. Ιστορική προσέγγιση... 11 β. Συγκριτική προσέγγιση... 16 i. Γαλλία... 16 ii. Γερμανία... 20

Διαβάστε περισσότερα

δικαίου προς τις διατάξεις του καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που κυρώθηκε με τον ν. 3003/2002 (ΦΕΚ Α 75)»

δικαίου προς τις διατάξεις του καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που κυρώθηκε με τον ν. 3003/2002 (ΦΕΚ Α 75)» ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Στο σχέδιο νόμου «Προσαρμογή των διατάξεων του εσωτερικού δικαίου προς τις διατάξεις του καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που κυρώθηκε με τον ν. 3003/2002 (ΦΕΚ Α 75)» Με

Διαβάστε περισσότερα

Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών Ημερίδα της 30.3.2015 Ζητήματα Φορολογικού Δικαίου

Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών Ημερίδα της 30.3.2015 Ζητήματα Φορολογικού Δικαίου Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών Ημερίδα της 30.3.2015 Ζητήματα Φορολογικού Δικαίου Η αρχή της αναδρομικής εφαρμογής του ηπιότερου νόμου περί φορολογικών κυρώσεων Ι. Δημητρακόπουλος Πάρεδρος Συμβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0407(COD) της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0407(COD) της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 28.1.2015 2013/0407(COD) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων προς την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ- ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: Η Αρχή της φορολογικής ισότητας

Διαβάστε περισσότερα

Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία

Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία ΕΝ ΙΚΑ ΜΕΣΑ, ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Οι δικαστικές αποφάσεις υπόκεινται σε αιτήσεις διόρθωσης ουσιαστικών

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014»

Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014» Εργασιακά Θέματα «Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το νέο καθεστώς της Μεσολάβησης Διαιτησίας μετά τον Ν. 4303/2014 Συνοπτική παρουσίαση 3 2. Εισαγωγή. 5

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ.

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. «Άσκηση ενδίκων μέσων» ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ Γενικό Έγγραφο: Ε40/338/27-10-06 ΣΧΕΤ. : Το με αριθ. 15176/19-10-06 έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ. Σας διαβιβάζουμε το ανωτέρω

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΦΟΡΩΝ

ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΦΟΡΩΝ ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΙΑΦΟΡΩΝ Ο Συντάξας: Ο Ελέγξας: Ο Εγκρίνων: Ηµεροµηνία: Ηµεροµηνία: Ηµεροµηνία: Αριθµός Έγκρισης: 1 από 1 Έκδοση : 0 1. ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της πράξης αυτής είναι η αντίκρουση των ενδίκων µέσων,

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η 13/2012

Α Π Ο Φ Α Σ Η 13/2012 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 01-02-2012 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/689-1/01-02-2012 Α Π Ο Φ Α Σ Η 13/2012 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Α. Στεφάνου Έλενα Α. Καπαρδή Δικηγόροι

Ηλίας Α. Στεφάνου Έλενα Α. Καπαρδή Δικηγόροι «Μια πρώτη εκτίµηση της απόφαση του ΔΕΕ στις υποθέσεις Τele2 Sverige AB (C-203/15) και Watson και άλλων (C698/15) για την επεξεργασία δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Ουσιαστικές,

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π

Θέµα εργασίας : Άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγµατος( Το απαραβίαστο της ανθρώπινης αξίας) Σχολιασµός Αποφ. 40/1998 Α.Π Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.... ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Ορισμός του Ποινικού Δικονομικού

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.... ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Ορισμός του Ποινικού Δικονομικού ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ.. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... Α. Ορισμός του Ποινικού Δικονομικού Δικαίου... Β. Εννοια, φύση και σκοπός της ποινικής δίκης... Γ. Η ανάγκη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ. Άρθρο 1. (άρθρο 1 της Οδηγίας) Αντικείμενο της ρύθμισης. Άρθρο 2. (άρθρο 2 της Οδηγίας) Ορισμοί

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ. Άρθρο 1. (άρθρο 1 της Οδηγίας) Αντικείμενο της ρύθμισης. Άρθρο 2. (άρθρο 2 της Οδηγίας) Ορισμοί ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «Ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο της Οδηγίας 2011/99/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2011 περί της ευρωπαϊκής εντολής προστασίας» ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ. Στο σ/ν «Μεταρρυθµίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστηµάτων κράτησης Γ τύπου και άλλες διατάξεις»

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ. Στο σ/ν «Μεταρρυθµίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστηµάτων κράτησης Γ τύπου και άλλες διατάξεις» ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ - ΠΡΟΣΘΗΚΗ Στο σ/ν «Μεταρρυθµίσεις ποινικών διατάξεων, κατάργηση των καταστηµάτων κράτησης Γ τύπου και άλλες διατάξεις» Θέµα: Τροποποίηση άρθρου 200 Α Κώδικα Ποινικής ικονοµίας Α. Αιτιολογική

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Διδάσκοντες: Δημητρόπουλος Ανδρ., Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ. «Για την ενσωµάτωση των Οδηγιών 2010/64/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ. «Για την ενσωµάτωση των Οδηγιών 2010/64/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Β ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΕΔΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΝΟΜΩΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ «Για την ενσωµάτωση των Οδηγιών 2010/64/ΕΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ 218/2016 Α2 Τμ.

ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ 218/2016 Α2 Τμ. ΔΙΑΤΑΓΗ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Δεν είναι δυνατή η έκδοση διαταγής πληρωμής για απαίτηση, η οποία προέρχεται από διαφορά δημοσίου δικαίου, όπως είναι και οι διαφορές από την εξωσυμβατική ευθύνη του Δημοσίου

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 1.ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ,ΓΕΝΙΚΑ Ο σύγχρονος πολιτισμός αναπτύσσεται με κέντρο και σημείο αναφοράς τον Άνθρωπο. Η έννομη τάξη, διεθνής και εγχώρια, υπάρχουν για να υπηρετούν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η : ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4 4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΗΜΟΣΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η θέση της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Νομιμοποίηση του πολιτικώς ενάγοντος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η θέση της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Νομιμοποίηση του πολιτικώς ενάγοντος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η θέση της πολιτικής αγωγής στην ποινική δίκη 1. Η πολιτική αγωγή στην ελληνική ποινική δίκη... 1 2. Νομική φύση της πολιτικής αγωγής Ο μικτός χαρακτήρας της... 6 2.1. Η βλάβη που

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 1 Πολίτευμα...19 Θεωρία... 19 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 19 Το κράτος... 20 Το πολίτευμα... 21 Το συνταγματικό δίκαιο... 21 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Ο Σ ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΛΗΨΗΣ DNA

Π Ρ Ο Σ ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΛΗΨΗΣ DNA 1 ΚΩΣΤΑΣ ΑΛ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ Δ Ι Κ Η Γ Ο Ρ Ο Σ ΚΑΝΙΓΓΟΣ 23-3ος ΟΡ. - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 38 34 545, 33 00 690 FAX 33 00 690 Π Ρ Ο Σ Τον 33 ο Ανακριτή του Πρωτοδικείου Αθηνών ΕΝΣΤΑΣΗ ΑΚΥΡΟΤΗΤΑΣ ΛΗΨΗΣ DNA ΑΙΤΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μαρία Καρ. Μάρκου, Δικηγόρος ΔΕΙΓΜΑ ΕΡΩΤΗΣΕΕΩΝ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μαρία Καρ. Μάρκου, Δικηγόρος ΔΕΙΓΜΑ ΕΡΩΤΗΣΕΕΩΝ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μαρία Καρ. Μάρκου, Δικηγόρος ΔΕΙΓΜΑ ΕΡΩΤΗΣΕΕΩΝ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Από τις αρκετές εκατοντάδες S.O.S ερωτήσεων που διαθέτουμε Όλες οι ερωτήσεις απαντούνται αναλυτικά από

Διαβάστε περισσότερα

λειτουργεί αποτρεπτικά και εξυπηρετεί την τακτική της καθυστέρησης της γενικευµένης χορήγησης του επιδόµατος σε όλους τους δικαιούχους, πάγια θέση και

λειτουργεί αποτρεπτικά και εξυπηρετεί την τακτική της καθυστέρησης της γενικευµένης χορήγησης του επιδόµατος σε όλους τους δικαιούχους, πάγια θέση και Υ Π Ο Μ Ν Η Μ Α της ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ Α Ε Υ ΟΜΟ ΙΚΙΑ ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ: ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ή ΑΡΝΗΣΙ ΙΚΙΑ Eίστε και εσείς µάρτυρες ως η κορυφαία συνδικαλισική οργάνωση των ηµοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο εργασία 1η σχεδιαγραµµα 1)εισαγωγή:έννοια γενικών συνταγµατικών αρχών 2)ειδικότερα, η απαγόρευση κατάχρησης δικαιώµατος α)έννοια β)καθιέρωση της αρχής γ)εκταση εφαρµογής και σχέση α.25παρ3σ και 281 ΑΚ

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4592, (I)/2017 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4592, (I)/2017 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4592, 13.3.2017 Ν. 22(I)/2017 22(I)/2017 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΣΥΛΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΕΛΟΥΝ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 2005 ΚΑΙ 2014 Προοίμιο. Επίσημη

Διαβάστε περισσότερα

Administrative eviction act and right to a prior hearing: observations on Naxos Court 27/2012 judgment. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος

Administrative eviction act and right to a prior hearing: observations on Naxos Court 27/2012 judgment. Αθανάσιος Παπαθανασόπουλος Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής από δασική έκταση και δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου: παρατηρήσεις επί της απόφασης 27/2012 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Νάξου Administrative eviction act

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΝΝΟΙΑ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΑΦΕΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ I. Ορισμός, αποστολή και ιδιαιτερότητα του Ποινικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ «Θεσµική εφαρµογή της θρησκευτικής ελευθερίας στα πλαίσια της θρησκευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η 15/ 2011

Α Π Ο Φ Α Σ Η 15/ 2011 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 15-03-2011 ΑΠ: Γ/ΕΞ/1805/15-03-2011 Ταχ. /νση: ΚΗΦΙΣΙΑΣ 1-3 115 23 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210-6475600 FAX: 210-6475628 Α Π Ο Φ Α Σ Η 15/ 2011

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία Δικαστήρια Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μια συνταγματική δημοκρατία βασισμένη στις αρχές της νομιμότητας, της ύπαρξης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Συντοµογραφίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΙΚΑΙΟΥ 1. Εννοιολογικός προσδιορισµός 1. Σύνολο ειδικών διατάξεων 2. Η εξυγίανση ως µορφή συλλογικής εκτέλεσης 3. Ανάγκη συνύπαρξης εξυγιαντικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» Άρθρο 1

ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» Άρθρο 1 ΣΧΕ ΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ» Άρθρο 1 Η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του ν. 3126/2003 αντικαθίσταται ως εξής: «1. Οι αξιόποινες πράξεις που αναφέρονται στην

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ο συνταγματικός θεσμός της συλλογικής αυτονομίας (Εισήγηση στην ημερίδα "Κλαδικές Συλλογικές

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, ΑΠ: Γ/ΕΞ/133-1/

Αθήνα, ΑΠ: Γ/ΕΞ/133-1/ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 20-02-2012 ΑΠ: Γ/ΕΞ/133-1/20-02-2012 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Ταχ. /νση: ΚΗΦΙΣΙΑΣ 1-3 115 23 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210-6475600 FAX: 210-6475628 Α Π Ο Φ Α Σ Η 23/2012

Διαβάστε περισσότερα

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική Ν. 2522/8-9-97 (ΦΕΚ-178 Α') : Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεως δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με την οδηγία 89/665 ΕΟΚ 'Αρθρο 1 : Πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΑΡ. 1 /2005

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΑΡ. 1 /2005 Αθήνα, 3 Φεβρουαρίου 2005 Αριθ.Πρωτ.: 893 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΑΡ. 1 /2005 Η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, συνήλθε μετά από πρόσκληση του Προέδρου της σε τακτική συνεδρίαση την 2α Φεβρουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ο διαγωνισμός της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης προϋποθέτει, ως γνωστόν, συνδυασμό συνδυαστικής γνώσης της εξεταστέας ύλης και θεμάτων πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας. Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Ε.Α.Ν.Δ.Α. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΚΟΥΜΕΝΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Εισηγητές

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Ε.Α.Ν.Δ.Α. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΚΟΥΜΕΝΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ. Εισηγητές ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Ε.Α.Ν.Δ.Α. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΚΟΥΜΕΝΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ Εισηγητές Κων/νος Κακαβούλης Δικηγόρος, υπ. ΔΝ Νικόλαος Κουμουλέντζος Δικηγόρος, υπ. ΔΝ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 25/05/2018

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1091/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 4 /2019

Αθήνα, Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1091/ Α Π Ο Φ Α Σ Η 4 /2019 Αθήνα, 08-02-2019 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1091/08-02-2019 Α Π Ο Φ Α Σ Η 4 /2019 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή:

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή: ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘ. 2522 ικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συµβάσεως δηµόσιων έργων, κρατικών προµηθειών και υπηρεσιών σύµφωνα µε την οδηγία 89/665 Ε.Ο.Κ. Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η 71/2011

Α Π Ο Φ Α Σ Η 71/2011 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 02-06-2011 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/3866/02-06-2011 Α Π Ο Φ Α Σ Η 71/2011 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η 60/2012

Α Π Ο Φ Α Σ Η 60/2012 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 16-05-2012 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/2083-1/16-05-2012 Α Π Ο Φ Α Σ Η 60/2012 (Τµήµα) Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε., Υπ. Δ.Ν ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΟΚΙΜΩΝ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α) Πηγες Διοικητικου Δικαιου Ως πηγή διοικητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ» Άρθρο 1. Σκοπός

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ» Άρθρο 1. Σκοπός ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ» Άρθρο 1 Σκοπός 1. Σκοπός του νόμου είναι η καταπολέμηση ιδιαίτερα σοβαρών εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας, που μπορούν να διασαλεύσουν

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Νομοθετικές πράξεις) ΟΔΗΓΙΕΣ

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Νομοθετικές πράξεις) ΟΔΗΓΙΕΣ 4.11.2016 L 297/1 I (Νομοθετικές πράξεις) ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2016/1919 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 26ης Οκτωβρίου 2016 σχετικά με τη δικαστική αρωγή για υπόπτους και κατηγορουμένους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ

ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ ΣΥΝΟΨΗ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ Θέµα: Πλήρωση θέσεων προσωπικού στο Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης µε σχέση εργασίας Ιδιωτικού ικαίου Αορίστου Χρόνου Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη: Καλλιόπη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 26.4.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (0046/2012) Αφορά: Αιτιολογηµένη γνώµη του γερµανικού Οµοσπονδιακού Συµβουλίου (Bundesrat) σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα