PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Oι υδατάνθρακες αποτελούν την τάξη των θρεπτικών υλών που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στη φύση και στα

Transcript

1 PΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Oι υδατάνθρακες αποτελούν την τάξη των θρεπτικών υλών που βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στη φύση και στα περισσότερα τρόφιμα. Ζάχαρη Κρέμες, σοκολάτες Αλεύρι, δημητριακά Γλυκά Παγωτά Ψωμί(λευκό) Ρύζι, μακαρόνια Πατάτες, μήλα, σταφύλια % υδατάνθρακες 100

2 Έτσι ο οργανισμός έχει συνήθως πάντα στη διάθεσή του αρκετή ποσότητα υδατανθράκων και δεν μπαίνει θέμα ημερήσιων αναγκών του οργανισμούσε υδατάνθρακες, κάτι αντίστοιχο που συμβαίνει, όπως θα δούμε για τις πρωτεΐνες. Πάντως για έναν ενήλικα κανονικούβάρους, θεωρείται ότι ημερήσια είναι απαραίτητο σαν ελάχιστο ποσό mg υδατανθράκων, που απαλάσσει τον οργανισμό από την υπερβολική αποικοδόμηση πρωτεϊνών (αμινοξέων), βοηθά στη συγκράτηση πολύτιμων στοιχείων (π.χ. Nα) ή νερού, στη χρησιμοποίηση του αποθηκευμένου λίπους κλπ. Aκόμα, οι υδατάνθρακες μπορούν να συντεθούν από τον οργανισμό με πρώτη ύλη αμινοξέα (γλυκογονικά) με τη γλυκονεογένεση.

3 Oι υδατάνθρακες διαδραματίζουν ποικίλους ρόλους στον οργανισμό: Aποτελούν τα κύρια καύσιμα του οργανισμού. Tο 50% περίπου των θερμίδων που λαμβάνει ο άνθρωπος από την τροφή, προέρχεται από τους υδατάνθρακες. H γλυκόζη, ο σημαντικώτερος ίσως υδατάνθρακας, αποτελεί τη μοναδική πηγή ενέργειας του εγκεφάλου και του Kεντρικού NευρικούΣυστήματος. Η γλυκόζη και άλλα σάκχαρα, καθώς και τα διάφορα ενδιάμεσα προϊόντα μεταβολισμούτων, είναι η πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για να βιοσυνθέτει διάφορα συστατικά του με μεγάλη βιολογική σημασία, όπως νουκλεϊνικά οξέα, μυκοπολυσακχαρίτες, διάφορα συνένζυμα (π.χ. ATP, NADH), αμινοξέα, λιπαρές ύλες κλπ.

4 Ρόλος υδατανθράκων στον οργανισμό: H ύπαρξη γλυκόζης σε φυσιολογικά επίπεδα μέσα καιέξωαπότοκύτταρο, επιδρά αποφασιστικά (με έμμεσο ή άμεσο τρόπο) σε όλες σχεδόν τις λειτουργίες του οργανισμού, αφούσυμβάλλει στη μεταφορά (παθητική ή ενεργή) των συστατικών δια μέσου των μεμβρανών, στη διατήρηση της ωσμωτικής ισορροπίας κλπ. Μερικοί υδατάνθρακες έχουν και κάποιο ειδικό ρόλο, όπως π.χ. Η κυτταρίνη που αν και δεν πέπτεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, έχει σημαντικό ρόλο στην καλή λειτουργία του παχέος εντέρου. Η λακτόζη που βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου κ.λ.π.

5 Ρόλος υδατανθράκων στον οργανισμό: Υδατάνθρακες με ειδικό ρόλο Μερικοί υδατάνθρακες π.χ.άμυλο, λακτόζη, υδρολύονται σχετικά αργά και η παραμονή τους στο έντερο είναι μεγαλύτερη από άλλους υδατάνθρακες, παίζοντας γι αυτό το λόγο το ρόλο των θρεπτικών υλικών για την ανάπτυξη μικροοργανισμών, που συνθέτουν χρήσιμα για τον άνθρωπο συστατικά (π.χ. διάφορες βιταμίνες του συμπλέγματος B).

6 H περίσσεια των υδατανθράκων αποθηκεύεται με μορφή γλυκογόνου στο ήπαρ και ελάχιστα στους μύες. Επειδή η ικανότητα αυτή του οργανισμούείναι περιορισμένη, αν δεν παραλάβει ο οργανισμός υδατάνθρακες από την τροφή για πολλές ώρες (πάνω από 6-7 ώρες), προκαλούνται αλλαγές στον μεταβολισμό που είναι ασύμφορες, αφούαφ ενός μεν καταναλίσκονται αμινοξέα για βιοσύνθεση γλυκόζης, με αντίστοιχη πιθανή ελάττωση της βιοσύνθεσης πρωτεϊνών και φθοράς των ιστών, αφ ετέρου δε, λόγω αυξημένων καύσεων λιπαρών υλών σχηματίζονται κετονοσώματα, με αποτέλεσμα κετοναιμία και οξέωση.

7 Σήμερα πιστεύεται ότι όχι μόνο η ανεξέλεγκτη ελάττωση των υδατανθράκων μπορεί να είναι επικίνδυνη, αλλά και η υπερβολική λήψη μπορεί να δημιουργεί προβλήματα στον οργανισμό. Τα προβλήματα αυτά είναι αυξημένη πιθανότητα για διαβήτη, για τερηδόνα στα δόντια, για απόκτηση υπερβολικούπάχους, για αθηρωσκλήρωση κλπ.

8 Το πόσο γρήγορα απορροφάται η γλυκόζη συγκεκριμένης τροφής, πόσο αυξάνει την συκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα, και πόσο γρήγορα επιστρέφει (η γλυκόζη στο αίμα) στα φυσιολογικά επίπεδα, περιγράφονται στον όρο Γλυκαιμική Επίδραση της τροφής (ΓΕ). Ο Γλυκαιμικός Δείκτης (ΓΔ) ορίζεται από το λόγο: ΓΔ = Αύξηση συγκέντρωσης γλυκόζης αίματος από τρόφιμο Αύξηση συγκέντρωσης γλυκόζης αίματος από ίση ποσότητα γλυκόζης

9 Γλυκαιμικός Δείκτης Βάσει του γλυκαιμικούδείκτη, τα τρόφιμα κατατάσσονται ανάλογα με την δυνατότητα που έχουν να αυξάνουν τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα. Υψηλό γλυκαιμικό δείκτη έχουν: πατάτες, τα αναψηκτικά, το πεπόνι κ.λπ Μέτριο γλυκαιμικό δείκτη έχουν: οι μπανάνες κ.λπ. Χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη έχουν: η σοκολάτα, τα μήλα, κ.λπ.