ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Transcript

1 ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Κυρκίτσος Φίλιππος, Δρ. Περιβαλλοντολόγος Πρόεδρος Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης Ημερίδες για την κομποστοποίηση Στους Δήμους Καβάλας & Αλεξανδρούπολης Φεβρουαρίου 2009

2 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Νόμος 2939 / Συσκευασίες - Αξιοποίηση κατά 50-65% κ.β. μέχρι το 2006 και min 60% μέχρι το 2012 με ανακύκλωση κατά 25-45% κ.β. μέχρι το 2006 και Min 55% μέχρι το Επίσης, μέχρι το 2006 κατά τουλάχιστον 15% ανακύκλωση ανά υλικό συσκευασίας και μέχρι μέχρι το 2012 ανακύκλωση 60% για χαρτί-γυαλί, 50% για μέταλλα, 22,5% για πλαστικά και 15% για ξύλο. Ορυκτέλαια Συλλογή κατά 70% και αναγέννηση 80% εξ αυτών έως το Ηλεκτρικές στήλες & συσσωρευτές Χωριστή συλλογή απορρύπανση και ανακύκλωση. Ηλεκτρικός & ηλεκτρονικός εξοπλισμός - Χωριστή συλλογή αξιοποίηση και ανακύκλωση τουλάχιστον 4 κιλά ανά κάτοικο το έτος. Μπάζα, παλαιά ελαστικά, Οχήματα Τέλους Ζωής, προϊόντα χάρτου Χωριστή συλλογή, απορρύπανση, αξιοποίηση, ανακύκλωση

3 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΚΥΑ 29407/3508 ΦΕΚ ΧΥΤΑ Κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες α) ΧΥΤ επικίνδυνων αποβλήτων, β) ΧΥΤ μη επικίνδυνων αποβλήτων, γ) ΧΥΤ αδρανών αποβλήτων. ΧΥΤΑ - Διάθεση μόνο αποβλήτων που έχουν υποστεί προεπεξεργασία. Κόστος Στο κόστος λειτουργίας συμπεριλαμβάνεται και το κόστος αποκατάστασης, παρακολούθησης και συντήρησης για τουλάχιστον 30 χρόνια και δημιουργίας νέου ΧΥΤΑ. Στόχοι για Βιοαποδομήσιμα - Σε σχέση με την παραγόμενη ποσότητα βιοαποδομήσιμων του 1995 μείωση κατά 25% μέχρι το 2010, μείωση κατά 50% μέχρι το 2013 και μείωση κατά 65% μέχρι το 2020.

4 Τι είναι κομποστοποίηση; Αερόβια, θερμόφιλη διαδικασία Αποσύνθεσης οργανικών απορριμμάτων Τι είναι κομπόστ; Εδαφοβελτιωτικό καλής ποιότητας Πού χρησιμοποιείται το κομπόστ; Σε κήπους, καλλιέργειες Στην παρασκευή υποστρωμάτων για την καλλιέργεια φυτών Στην αποκατάσταση της γονιμότητας διαταραγμένων εδαφών Στην αποκατάσταση εγκαταστάσεων εξόρυξης πετρωμάτων Στην οικολογική διαχείριση ιλύος αστικών λυμάτων

5 Γιατί να κάνουμε κομποστοποίηση; Με την κομποστοποίηση Μειώνονται τα απορρίμματα που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ Προστατεύεται το έδαφος από τη διάβρωση Βελτιώνεται η ποιότητα του εδάφους για καλλιέργειες

6 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Ι ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ (ΜΔ) Περιγραφή: Υψηλής τεχνολογίας μονάδες που διαχωρίζουν το σύμμεικτο σκουπίδι με μηχανικό τρόπο. Έχουν κατασκευασθεί στην Καλαμάτα (80 t/d, κόστος κατασκευής ~3.5 εκ. ) και τα Άνω Λιόσια (1200 t/d, κόστος κατασκευής ~100 εκ. ). Υπέρ: Δεν απαιτούν διαλογή στην πηγή. Λειτουργούν αμέσως μετά την κατασκευή τους με τα υπάρχοντα συστήματα συλλογής των απορριμμάτων. Δημιουργούν θέσεις απασχόλησης στην περιοχή της μονάδας. Κατά: Έχουν μεγάλο κόστος κατασκευής. Απαιτούν το ίδιο υψηλό κόστος συλλογής των απορριμμάτων. Παρουσιάζουν προβλήματα στην κατασκευή και λειτουργία τους. Λόγω της κακής ποιότητας του κομπόστ υπάρχει δυσκολία διάθεσής του. Δεν συμβάλλουν στην πρόληψη και στην ευαισθητοποίηση των δημοτών. Μπορεί να έρθουν σε αντίθεση με προγράμματα ανακύκλωσης χαρτιού και μείωσης πλαστικών.

7 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΙ ΜΙΚΡΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Περιγραφή: Μέσης ή χαμηλής τεχνολογίας μονάδες που μετατρέπουν σε κομπόστ (λίπασμα) α) τα οργανικά των απορριμμάτων, β) τα πράσινα απορρίμματα των δήμων (κλαδέματα από κήπους, δρόμους, χώρους πράσινου) και γ) τα υπολείμματα φυτικής παραγωγής. Υπέρ: Παράγουν πολύ καλής ποιότητας κομπόστ, που διατίθεται στην αγορά. Συμβάλλουν στην πρόληψη και στην ευαισθητοποίηση των δημοτών. Δημιουργούν θέσεις απασχόλησης στην περιοχή της μονάδας. Κατά: Έχουν σημαντικό κόστος κατασκευής. Απαιτούν διαλογή στην πηγή. Άρα απαιτούν υψηλότερο κόστος συλλογής των απορριμμάτων σε σχέση με σήμερα. Προϋποθέτουν καλή οργάνωση της διαλογής στην πηγή και συστηματική ενημέρωση των δημοτών.

8 Παράδειγμα μικρής μονάδας κομποστοποίησης

9 Παράδειγμα μεγαλύτερης μονάδας κομποστοποίησης

10 Τι εξοπλισμό χρειαζόμαστε σε μονάδες κομποστοποίησης; Θραυστήρας Αναστροφέας Περιστρεφόμενο τύμπανο Αναμεικτήρας Υλικό κάλυψης Κόσκινο Τρακτέρ Ζυγαριά Εργαστηριακός εξοπλισμός (θερμόμετρα,υγρόμετρα, ph-μετρα)

11 Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την κομποστοποίηση; Αναλογία άνθρακα προς άζωτο C/N (30 προς 1) Υγρασία (55 60%) Θερμοκρασία (60 65 οc) ph (7 8) Ύπαρξη μικροβιολογικού πληθυσμού Σύσταση αρχικού μείγματος Οξυγόνο (Αερισμός μία φορά στις 2-3 εβδομάδες)

12 Συσκευασμένο κομπόστ Αναστροφέας

13 Σειράδια Κόσκινο

14 Έτοιμο συσκευασμένο κομπόστ Συσκευασμένο κομπόστ

15 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΙΙ ΟΙΚΙΑΚΗ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Περιγραφή: Χρήση ειδικών κάδων-κομποστοποιητών στις κατοικίες, πολυκατοικίες και μπαλκόνια για μετατροπή σε κομπόστ του ~75% των οργανικών της κουζίνας, όλου του χαρτιού της κουζίνας και των κλαδεμάτων των νοικοκυριών. Υπέρ: Παράγουν πολύ καλής ποιότητας κομπόστ, που διατίθεται στο ίδιο το νοικοκυριό. Συμβάλλουν στην πρόληψη και στην ευαισθητοποίηση των δημοτών. Μειώνουν κατά 30-35% τα προς συλλογή απορρίμματα αφαιρώντας το μεγαλύτερο μέρος από το πιο δύσκολο τμήμα των απορριμμάτων δηλ. τα οργανικά. Έχουν μικρό κόστος εφαρμογής και λειτουργίας. Λειτουργούν παράλληλα και χωρίς προβλήματα με οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία κομποστοποίησης. Κατά: Προϋποθέτουν καλή οργάνωση του προγράμματος και συστηματική ενημέρωση και υποστήριξη των δημοτών.

16 Τι εξοπλισμό χρειαζόμαστε για την Οικιακή Κομποστοποίηση; Κάδος οικιακής κομποστοποίησης για κήπο

17 Ποια υλικά μπορούμε να κομποστοποιήσουμε; ΝΑΙ ΟΧΙ Πεσμένα φύλλα Ζωικά προϊόντα (κρέας, Κομμένο γρασίδι ψάρι, κόκαλα) Χορτάρια Άρρωστα φυτά Μικρά κλαδέματα κήπων Περιττώματα ζώων (ειδικά Φρούτα, λαχανικά και φλούδες σαρκοφάγων) Κατακάθια καφέ κ τσάι Χοντρά κλαδιά Χαρτοπετσέτες & χαρτί κουζίνας Πάνες, χαρτί τουαλέτας κλπ Τσόφλια αβγών Μεταλλικά, γυάλινα ή Ξεραμένα λουλούδια πλαστικά αντικείμενα Στάχτη από τζάκι Εφημερίδες & Περιοδικά Χρησιμοποιημένο φυτόχωμα/κομπόστ Χημικά από παλιές γλάστρες

18 Κάδος μπαλκονιού για Οικιακή Κομποστοποίηση

19 Εσωτερικό κάδου μπαλκονιού

20 Θερμόμετρο, υγρόμετρο, ζυγαριά

21 Εργαλεία Κήπου

22 Χώμα κήπου Καδάκι κουζίνας Η ξεχωριστή συλλογή στην κουζίνα είναι πολύ σημαντικός παράγοντας γιατί επιτυγχάνεται διαχωρισμός στην πηγή.

23 Άλλες οικιακές ιδιοκατασκευές για κομποστοποίηση

24 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΕ ΟΤΑ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ: ΟΤΑ κατοίκων, νοικοκυριά, 150 εστιατόρια, Τοποθέτηση 150 μεγάλων κάδων σε εστιατόρια, Τοποθέτηση ειδικών κάδων στα μπαλκόνια του ~20% των κατοικιών, Τοποθέτηση μεγάλων κάδων στο ~60% των πολυκατοικιών, Τοποθέτηση μικρών κάδων στο 20% των κατοικιών που είναι μονοκατοικίες. Εκτίμηση 5ετούς κόστους προγράμματος 1. Κόστος αγοράς και τοποθέτησης κάδων: Κόστος μελέτης & 5ετούς τεχνικής υποστήριξης: Κόστος 5ετούς υποστήριξης δημοτών: Κόστος 5ετούς ενημέρωσης δημοτών: Συνολικό κόστος 5ετούς εφαρμογής: /5ετία Μέσο ετήσιο κόστος προγράμματος: /έτος

25 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΕ ΟΤΑ ΚΑΤΟΙΚΩΝ Δημότες /5ετία: Χρηματοδότηση κατά 25% των κάδων (μ.ο. 17,42 /κάδο/νοικοκυριό). Κάθε κάδος ενός νοικοκυριού μπορεί να παράγει min 75 κιλά κομπόστ ανά έτος, που αντιστοιχεί σε εξοικονόμηση min 110 /5ετία για το νοικοκυριό λόγω μη αγοράς αντίστοιχου φυτοχώματος. Μέγιστη μείωση κόστους συλλογής & μεταφοράς απορριμμάτων /1η 5ετία: Τα απορρίμματα προς συλλογή-μεταφορά θα μειωθούν κατά τόνοι/1η 5ετία X 100 /τόνο. Μετά την 5ετία το όφελος του ΟΤΑ είναι /έτος. Διεκδίκηση μείωσης εισφορών τελικής διάθεσης μέχρι και / 1η 5ετία : Δικαιούται ο ΟΤΑ να διεκδικήσει μείωση των εισφορών του για τελική διάθεση. Για τους ΟΤΑ της Αττικής είναι 6% του προϋπολογισμού τους, που αντιστοιχεί σε ~25 /τόνο. Μετά την πενταετία ο ΟΤΑ μπορεί να διεκδικεί μείωση εισφορών στον ΕΣΔΚΝΑ που μπορεί να φθάσει max τα /έτος. Προσωπικό για υποστήριξη & ενημέρωση δημοτών: Το πλεονάζων προσωπικό από τη μείωση των αναγκών στην καθαριότητα μπορεί να απασχοληθεί στην τεχνική ή άλλη υποστήριξη και ενημέρωση των δημοτών. Άλλες πηγές χρηματοδότησης: Εθνικά προγράμματα, ΚΠΣ, Ευρωπαϊκά προγράμματα, χορηγοί. Συνολικά έσοδα 5ετίας: (Πηγές 1-2): /5ετία Μέσα ετήσια έσοδα 5ετίας: (Πηγές 1-2): /έτος

26 ΓΙΑΤΙ ΕΝΑΣ ΟΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙ ΤΑ ΚΛΑΔΕΜΑΤΑΤΟΥ Γιατί εάν τα καίει πρέπει να το σταματήσει διότι απαγορεύεται και διότι δημιουργεί πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα και προβλήματα υγείας Γιατί πρέπει η χώρα μας να επιτύχει τους υποχρεωτικούς ποσοτικούς στόχους της Οδηγίας 31/1999/EC για τη μείωση των βιοαποικοδομήσιμων που οδηγούνται για τελική διάθεση. Γιατί έχει πολύ μεγάλο κόστος διαχείρισης. Ένα ενδεικτικό κόστος συλλογής - μεταφοράς & τελικής διάθεσης των κλαδεμάτων σε ΧΥΤΑ είναι της τάξης των /t.

27 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΛΑΔΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΜΟΝΑΔΑ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ t/y; Κόστος απόσβεσης /y : Περιλαμβάνει το κόστος διαμόρφωσης, κτιρίων, εξοπλισμού & οχημάτων, δηλαδή λυόμενα κτίρια, περίφραξη, σκέπαστρα, πλατφόρμα κομποστοποίησης, αυτοκινούμενο ή ρυμουλκούμενο θρυμματιστή, γεφυροπλάστιγγα, μικρότερους τεμαχιστές, μικρότερους θρυμματιστές, αναδευτήρα, μικρό φορτωτή, κόσκινο, συσκευαστή, εργαλειακό εξοπλισμό κ.α. Κόστος λειτουργίας /y: Περιλαμβάνει την απασχόληση 4 ατόμων για την συλλογή, μεταφορά, διαχείριση των κλαδεμάτων στη μονάδα και την προώθηση για πώληση του κομπόστ, καθώς και βασικά λειτουργικά έξοδα. Έσοδα /y: Τα έσοδα προέρχονται από την πώληση του παραγόμενου κομπόστ. Σύνολο κόστους /y ή /t.

28 ΟΦΕΛΗ ΕΝΟΣ ΟΤΑ ΑΠΟ ΠΛΗΡΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ & ΚΛΑΔΕΜΑΤΩΝ Μείωση των προς τελική διάθεση απορριμμάτων του ΟΤΑ. Σημαντική μείωση του κόστους συλλογής μεταφοράς των απορριμμάτων μετά την ολοκλήρωση εφαρμογής των προγραμμάτων. Διεκδίκηση μειωμένων εισφορών τελικής διάθεσης απορριμμάτων του ΟΤΑ. Ενεργοποίηση και συμμετοχή των δημοτών στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμμάτων. Έμπρακτη συμβολή του ΟΤΑ στην πρόληψη και περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών. Αύξηση του χρόνου ζωής των ΧΥΤΑ. Έμπρακτη συμπαράσταση του ΟΤΑ προς τις περιοχές που θα δημιουργηθούν ΧΥΤΑ και αύξηση κοινωνικής αποδοχής των ΧΥΤΑ.

29 ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΧΕΙ ΣΥΜΦΕΡΟΝ Ο ΚΑΘΕ ΟΤΑ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣΕΙ ΤΟ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΘΕΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ Η ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΛΑΔΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΘΑ ΠΡΟΚΥΨΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΤΑ. ΕΊΝΑΙ ΦΑΝΕΡΟ ΟΤΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΛΑΔΕΜΑΤΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ