ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΩΣΗ. Δρ ΙΩΑΝΝΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ Β ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

Transcript

1 ΠΑΙΔΙΚΗ ΨΥΧΩΣΗ Δρ ΙΩΑΝΝΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ Β ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

2 Γονίδια Περιβάλλον Ψυχική νόσος Προσωπικότητα Γονίδια Αναπτυξιακή πορεία/διαταραχές Χρόνος

3 Τι είναι αναπτυξιακά αναμενόμενο; Τα περισσότερα παιδιά που εμφανίζουν ψυχωτικά ή psychotic-like symptoms δεν πάσχουν από ψυχωτική διαταραχή. Παροδικές ψευδαισθήσεις (οπτικές & απτικές είναι οι πιο συχνές) παρουσιάζουν μερικές φορές τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και είναι προγνωστικά «καλοήθη». Υπναγωγικές & υπνοπομπικές ψευδαισθήσεις Χαλασμός συνειρμών (Loosening of associations) και παράλογη σκέψη μειώνεται σημαντικά στην ηλικία των περίπου 6-7 χρονών.

4 Πολλά φυσιολογικά παιδιά πιστεύουν στην ύπαρξη φανταστικών φίλων ή ακούνε φωνές (ακουστικές ψευδαισθήσεις), συμπτώματα που δεν υποδηλώνουν από μόνα τους την παρουσία ψύχωσης.

5 Οι φανταστικοί φίλοι αποτελούν συχνό φαινόμενο στην προσχολική ηλικία. Ο φανταστικός φίλος έχει ταυτότητα, είναι συνήθως του ίδιου φύλου και έχει όνομα. Μπορεί να μιλάει και να παίζει μαζί του. Κάποιος που δεν ξέρει νομίζει πως το παιδί πραγματικά πιστεύει πως υπάρχει ο φίλος, όμως στην πραγματικότητα το παιδί γνωρίζει τι είναι πραγματικό και το φανταστικό. Το παιδί μπορεί να κρατήσει τη σχέση του με το φανταστικό φίλο μυστική ή ενδέχεται να τη γνωστοποιήσει στους γονείς ή άλλους συγγενείς. Σχετικές έρευνες έχουν δείξει στην ηλικία 4 χρονών το 28% των παιδιών έχουν έναν φανταστικό φίλο.

6 Φωνές Η εμπειρία του "να ακούει κάποιος φωνές" δεν είναι απαραιτήτως ένδειξη ψυχικής διαταραχής. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν οι φωνές είναι αληθινές ή όχι. Στη συνέχεια, εάν αποτελούν ένδειξη ψυχωτικής διαταραχής. Σχεδόν ένα στα δέκα επτάχρονα και οκτάχρονα παιδιά ακούνε «φωνές» που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα, όμως τα περισσότερα δεν τις βρίσκουν ενοχλητικές και δεν διαταράσσουν τις σκέψεις τους.

7 Φωνές Έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου 1 στα 5 παιδιά που ακούνε φωνές έχουν βιώσει κάποιου είδους ψυχικό τραύμα, όπως σεξουαλική κακοποίηση, πένθος, σχολικό εκφοβισμό, διαζύγιο ή ασθένεια.

8 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Maudsley πρότεινε να επεκταθεί η έννοια της «παραφροσύνης» ("insanity") και στην παιδική ηλικία Benedict Augustin Morel: demence precoce (πρώιμη άνοια) 1896 Emil Kraepelin: dementia praecox 1906 De Sanctis: πρωιμότατη άνοια (dementia praecossisima) 1911 Eugene Bleuler: schizophrenia

9 childhood schizophrenia/psychosis Potter (1933) παιδική σχιζοφρένεια (π.χ. απώλεια του ενδιαφέροντος για το περιβάλλον, διαταραχές στη σκέψη ή το συναίσθημα, ή μεταβολές στη συμπεριφορά) Kolvin (1971), Rutter (1972)

10 Αμφιθυμία Ασυναρτησία Αυτισμός Απάθεια

11 Leo Kanner Hans Asperger

12 Διαφοροποιήσεις εντός της ευρείας ομάδας των «ψυχωτικών» παιδιών Πρώιμη έναρξη (Rutter, 1972) Έναρξη <36 μήνες δυσκολίες στα πρώτα χρόνια της ζωής, οι οποίες έμοιαζαν περισσότερο προς την περιγραφή του Kanner για τον αυτισμό Όψιμη έναρξη (Kolvin, 1971) Έναρξη συνήθως μετά τα 7 έτη και πιο συχνά μετά την ήβη Παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις και άλλα κλινικά γνωρίσματα που συνδέονται συχνότερα με σχιζοφρένεια Οικογενειακό ιστορικό σχιζοφρένειας

13 Ο συνδυασμός αυτών των επιστημονικών δεδομένων έπεισε τους περισσότερους ερευνητές ότι δεν υπήρχε σχέση ανάμεσα στον αυτισμό και τη σχιζοφρένεια, το οποίο αντικατοπτρίστηκε στην τρίτη έκδοση του DSM το 1980 (Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, 1980).

14 Η διάκριση ανάμεσα στην παιδική σχιζοφρένεια και στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές είναι σήμερα ευρέως αποδεκτή και αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη στην κλινική πρακτική και στην έρευνα. Συμπτώματα ΔΑΔ πριν την εμφάνιση ΣΧΖ με πολύ πρώιμη έναρξη (25% - προηγήθηκε η διάγνωση ΔΑΔ)

15 Έχει προταθεί να γίνεται διάκριση ανάμεσα σε «πρώιμη έναρξη» ("early onset") και «πολύ πρώιμη έναρξη» ("very early onset") αναφορικά με την έναρξη στην εφηβεία και την παιδική ηλικία αντίστοιχα.

16 ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ τα παιδιά με σχιζοφρένεια γενικά λειτουργούν στο φάσμα μεταξύ χαμηλής μέσης και μέσης φυσιολογικής νοημοσύνης 1-2 /10,000 παιδιά Σπάνια < 13 ετών, η συχνότητα αυξάνεται σταθερά κατά την εφηβεία. Peak onset χρονών 2:1 Αγόρια προς κορίτσια Το NIMH δεν συνιστά να μπαίνει η διάγνωση COS σε παιδιά < 7 ετών

17 ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ Οι αναπτυξιακοί παράγοντες επηρεάζουν την ανίχνευση, τη φύση, το πλαίσιο και το περιεχόμενο των ψυχωτικών συμπτωμάτων στα παιδιά.

18 Τα ψυχωτικά συμπτώματα πρέπει να διαφοροποιούνται από αυτά που προσμοιάζουν με ψυχωτικά, δηλαδή έντονα, επαναλαμβανόμενα μη-ψυχωτικά φαινόμενα, όπως είναι οι ιδεοληψίες στη σοβαρή ΙΔΨΔ, το έντονο άγχος επικείμενου κινδύνου στις αγχώδεις διαταραχές, ο μηρυκασμός ιδεών στην κατάθλιψη, οι επαναλαμβανόμενες/ στερεότυπες σκέψεις στις αναπτυξιακές διαταραχές, η απλή αποδιοργάνωση που σχετίζεται με τη ΔΕΠ-Υ και οι υπερτιμημένες ιδέες.

19 Σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από: Έντονη αλλοίωση της εσωτερικής και εξωτερικής πραγματικότητας. Στην κλινική της έκφραση εμφανίζει σαφή ετερογένεια με τους ασθενείς να εκδηλώνουν διαφορετική μεταξύ τους συμπτωματολογία και πορεία της νόσου. Ο ψυχωτικός πυρήνας παρουσιάζεται με διαταραχές συμπτώματα στην αντίληψη, στη σκέψη, στο συναίσθημα, στην ομιλία, και στην ψυχοκινητικότητα.

20 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

21 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ τις βιώνει ως ξένες, έξω από τον έλεγχό του ή ακόμα και τρομακτικές. ακουστικές (80%-100%) φωνές που σχολιάζουν το παιδί φωνές που συνομιλούν μεταξύ τους φωνές που δίνουν εντολές και συχνά είναι φωνές γονέων, αδελφών, συγγενών Οπτικές (30-79%) πιο συχνές στην παιδική ηλικία, αλλά χρήζουν διαχωρισμού από το φανταστικό παιχνίδι Απτικές (16-37%) Οσφρητικές Γευστικές

22 Πόσο θα πρέπει να ανησυχήσετε για τις φωνές που ακούει το παιδί; Από που έρχονται οι φωνές; Σε ποιον ανήκει η φωνή; Πιο κοντά στο κανονικό άκρο του συνεχούς Μοιάζουν να προέρχονται από μέσα (είναι στο κεφάλι) Σε φανταστικό πρόσωπο Πιο κοντά στο ψυχωτικό άκρο του συνεχούς Μοιάζουν να προέρχονται από έξω, σαν να μιλάει κάποιος πραγματικά Άγνωστες και βιώνονται ως τρομακτική εμπειρία Πόσες είναι οι φωνές; Μία Αρκετές

23 Πόσο θα πρέπει να ανησυχήσετε για τις φωνές που ακούει το παιδί; Πιο κοντά στο κανονικό άκρο του συνεχούς Πιο κοντά στο ψυχωτικό άκρο του συνεχούς Σε ποιον μιλάνε οι φωνές; Στο παιδί ή έφηβο Συνομιλούν μεταξύ τους Το συναισθηματικό πλαίσιο Το παιδί φαίνεται να αποδέχεται την παρουσία της φωνής, και δεν είναι σίγουρο για το χαρακτήρα της εν λόγω φωνής. Το παιδί είναι φοβισμένο και οι γονείς ανησυχούν. Οι φωνές το βασανίζουν και το παιδί μπορεί να αισθάνεται ότι αυτές έχουν τον έλεγχό του.

24 ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ (διαφέρει ανάλογα με την ηλικία) παραληρητικές ιδέες (55%-100%) - παράξενες, αλλόκοτες, μη συστηματοποιημένες - π.χ. μεταβίβασης ή εκπομπής της σκέψης, ελέγχου της σκέψης από εξωτερικές δυνάμεις, τοποθέτησης σκέψης από άλλους, ιδέες καταδίωξης, ιδέες αυτοαναφοράς και συσχέτισης, - ιδέες μεγαλείου, μηδενιστικές είναι πιο σπάνιες Τα μικρότερα παιδιά τυπικά εκδηλωνουν λιγότερο περίπλοκες παραληρητικές ιδέες και το περιεχόμενο επικεντρώνεται στους γονείς, σε φανταστικές μορφές, σε τέρατα, σε φαντάσματα, ή σε ζώα. ΤΟΥ ΕΙΡΜΟΥ ή ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ (40%-84%) (ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ή ΤΥΠΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ) χάλαση του συνειρμού, εκτροχιασμός της ροής της σκέψης, ασυναρτησία, και αρκετά συχνά νεολογισμοί.

25 Άλλες διαταραχές σκέψης που παρατηρούνται στη Σχιζοφρένεια Η διαταραχή της σκέψης μπορεί να πάρει τη μορφή της ανακοπής, της αλαλίας ή φτώχειας του λόγου, της υπερβολικής επανάληψης λέξεων ή προτάσεων (ηχολαλία)

26 Γλωσσολογικά ελλείμματα που συντελούν στη διαταραχή σκέψης και στην αποδιοργάνωση του λόγου

27 ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ Αμβλύ ή επίπεδο συναίσθημα (74%-95%) Απρόσφορο συναίσθημα

28 ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Έντονη διέγερση (σε οξεία φάση αρχική ή υποτροπής) Αντίσταση σε εντολές ή προσπάθειες μετακίνησης κατατονικός αρνητισμός Ανάληψη απρόσφορων ή παράδοξων κατατονικών στάσεων Κατατονικό stupor Παράξενοι μανιερισμοί, ηχοπραξία Κηρώδης ευκαμψία

29 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ διαταραχές στις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου (π.χ. παρασκευή φαγητού, προσωπική υγιεινή) ασυνήθιστο ντύσιμο απρόσφορη σεξουαλική συμπεριφορά (π.χ. αυνανισμός δημόσια) διέγερση και επιθετικότητα

30 ΣΥΝΟΔΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ. ΣΥΝΟΔΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ανωμαλίες της ψυχοκινητικότητας βάδισμα πάνω-κάτω, κούνημα μπρος-πίσω ή απάθεια και ακινησία Τελετουργική ή στερεότυπη συμπεριφορά σε συνάρτηση με μαγική σκέψη Δυσφορική συναισθηματική διάθεση κατάθλιψη, άγχος, θυμός ή συνδυασμός αυτών

31 Θετικά συμπτώματα Αρνητικά συμπτώματα: Έκπτωση/ απώλεια της λειτουργικότητας Διάρκεια > 6 μηνών Αποκλεισμός άλλων ψυχικών διαταραχών

32 Κατηγορίες συμπτωμάτων Αρνητικά συμπτώματα: Θετικά συμπτώματα παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένος λόγος, έντονα αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά Προβλήματα στην προσοχή/συγκέντρωση περιορισμός εύρους & της έντασης του συναισθήματος (συναισθηματική επιπέδωση ή αμβλύτητα) Μειωμένη παραγωγή λόγου (αλογία, φτωχός λόγος) αβουλησία, δηλ. Έλλειψη κινητοποίησης) Φτωχή βλεμματική επαφή Φτωχές κοινωνικές δεξιότητες ή κοινωνική απόσυρση Φτωχή προσωπική υγιεινή

33 Αναπτυξιακό ιστορικό των παιδιών με σχιζοφρένεια Σημαντικά ελλείμματα στην εξέλιξη του λόγου των κινητικών λειτουργιών της κοινωνικής λειτουργικότητας Περίπου 50-75% των παιδιών είχαν κινητικές διαταραχές (π.χ. καθυστέρηση στα αναπτυξιακά ορόσημα, φτωχό κινητικό συντονισμό), διαταραχές του λόγου (στην έκφραση και κατανόηση) και / ή διαταραχές στην κοινωνική συναλλαγή (κοινωνική απόσυρση, επιφυλακτική διάθεση), αρκετά χρόνια πριν την έναρξη των ψυχωτικών συμπτωμάτων.

34 Σημεία δυσλειτουργίας στην προνοσηρή ανάπτυξη Διαταραχές στην προσαρμοστική κοινωνική συμπεριφορά και τάση για απόσυρση - παράγοντες ευπάθειας (vulnerability factors) Προβλήματα στη συγκέντρωση της προσοχής και υπερκινητικότητα - Σε μερικές περιπτώσεις, διάγνωση ΔΕΠ/ΔΕΠΥ προηγήθηκε της έναρξης και διάγνωσης της σχιζοφρένειας. Προβλήματα μάθησης και προσαρμογής στο σχολείο Προβλήματα διαγωγής Καταθλιπτικά συμπτώματα Εκδηλώσεις όπως ηχολαλία, κινήσεις των χεριών σαν "φτερούγισμα" (hand flapping) και / ή διάχυτη έλλειψη ανταπόκρισης στα κοινωνικά ερεθίσματα, που είναι συχνά γνωρίσματα των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών

35 Παρόμοια προνοσηρά αναπτυξιακά προβλήματα έχουν παρατηρηθεί και στην εγηβική σχιζοφρένεια (20%) και στη σχιζοφρένεια ενηλίκων (10%). Τα προνοσηρά αναπτυξιακά ελλείμματα, αν και μη ειδικά, αποτελούν παράγοντες ευαλωτότητας που αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της σχιζοφρένειας.

36 Έναρξη της διαταραχής Οξεία έναρξη, χωρίς εμφανή προνοσηρά σημεία της αρχόμενης διαταραχής (65-80% στους εφήβους). Ύπουλη έναρξη, με βαθμιαία επιδείνωση της λειτουργικότητας (75% στα παιδιά) Ύπουλη έναρξη, με οξεία επιδείνωση της διαταραχής

37 Πρόδρομες εκδηλώσεις της ΣΧΖ (πριν την έναρξη των ψυχωτικών συμπτωμάτων) Πτώση της σχολικής επίδοσης Κοινωνική απομόνωση-απόσυρση Αποδιοργανωμένη και παράδοξη συμπεριφορά Μείωση της ικανότητας για επιτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων Έκπτωση των δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης Παράδοξες συνήθειες διατροφής Σοβαρή παραμέληση της προσωπικής υγιεινής Μαγική σκέψη Μεταβολές στο συναίσθημα, αμβλύ ή απρόσφορο συναίσθημα Απώλεια ελέγχου των παρορμήσεων Εχθρότητα και επιθετικότητα Απάθεια και αδράνεια

38 Η σταδιακή μετάπτωση από τα προνοσηρά στα πρόδρομα συμπτώματα και η ύπουλη έναρξη των ψυχωτιών συμπτωμάτων οδηγούν συχνά σε καθυστέρηση της διάγνωσης και της έναρξης της θεραπείας, με δυσμενείς επιπτώσεις στην πορία και έκβαση της διαταραχής.

39 ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΚΑΚΗ Προνοσηρή απόσυρση Ύπουλη έναρξη Έναρξη νωρίς Άντρας Απουσία εκλυτικών γεγονότων - διαταραχή διάθεσης Μακρά ενεργής φάση Φτωχή λειτουργικότητα ανάμεσα στα επεισόδια Πολλά υπολειμματικά στοιχεία + δομικές αλλοιώσεις στον εγκέφαλο + «μαλακά» νευρολογικά σημεία - Οικογ. ιστορικό Διαταραχής Διάθεσης + Οικογ. ιστορικό Σχιζοφρένειας - Σύγχυση ΚΑΛΗ Καλή προνοσηρή κατάσταση Οξεία έναρξη Όψιμη έναρξη Γυναίκα Εκλυτικά γεγονότα + διαταραχή διάθεσης Βραχεία ενεργής φάση Καλή λειτουργικότητα ανάμεσα στα επεισόδια Ελάχιστα υπολειμματικά στοιχεία - δομικές αλλοιώσεις στον εγκέφαλο - «μαλακά» νευρολογικά σημεία + Οικογ. ιστορικό Διαταραχής Διάθεσης - Οικογ. ιστορικό Σχιζοφρένειας + Σύγχυση

40 ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΒΑΣΗ Παράγοντες δυμενούς πρόγνωσης - Ύπουλη έναρηξη - Προνοσηρές εκδηλώσεις - Έντονη παρουσία αρνητικών και αποδιοργανωτικών συμπτωμάτων

41 Η παιδική και εφηβική ΣΧΖ εμφανίζει δυσμενέστερη πορεία και έκβαση από τη ΣΧΖ ενηλίκων. Μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζει χρόνια και επιδεινούμενη πορεία έναντι αυτών που εμφανίζουν επεισοδιακή πορεία με ενδιάμεσες περιόδους ύφεσης. Παιδική ηλικία Εφηβεία Ενήλικη ζωή Από 50%, 67%, 78% έως 90% Η ψυχοκοινωνική προσαρμογή ήταν επηρεασμένη στο 50-60% και ανεξάρτητη διαβίωση κατάφερε το 33%

42 ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑΣ Ψυχώσεις Συναισθηματική(Διπολική, Καταθλιπτική) Αναπτυξιακές διαταραχές: ΔΑΦ Γλωσσικές διαταραχές Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας (ΣΔΠ)

43 Τα παιδιά με ΣΔΠ βρίσκονται στη φαινοτυπική συνέχεια με τη σχιζοφρένεια και έχουν παρόμοια γνωστικά και κοινωνικά ελλείμματα καθώς και είναι επιρρεπή στη μαγική σκέψη, διαταραχή διάθεσης, μη ψυχωτικές αντιληπτικές διαταραχές. Η διαφοροποίηση από την πρόδρομη φάση της σχιζοφρένειας είναι πολύ δύσκολη όταν υπάρχει θετικό ιστορικό κοινωνικής και σχολικής επιδείνωσης χωρίς την ύπαρξη ή επιμονή ψυχωτικών συμπτωμάτων. Τα αρνητικά συμπτώματα και η προσοχή βελτιώνονται με μικρή δόση ρισπεριδόνης ( ).

44 Πολυδιάστατη διαταραχή (multidimensionally impaired children MDI) Α) Περιορισμένη ικανότητα διάκρισης της φαντασίας από την πραγματικότητα, παροδικά και μικρής διάρκειας ψυχωτικά συμπτώματα Β) Σχεδόν καθημερινές περιόδους συναισθηματικής αστάθειας, δυσανάλογης προς τους όποιους εκλυτικούς παράγοντες. Γ) Διαταραγμένες διαπροσωπικές δεξιότητες παρά την επιθυμία για έναρξη κοινωνικών συναλλαγών (φτωχές κοινωνικές σχέσεις) Δ) Γνωστικά ελλείμματα, με ενδεικτικά πολλαπλά ελλείμματα στην επεξεργασία της πληροφορίας και Ε) Απουσία διαταραχής στη δομή (μορφή) της σκέψης (formal thought disorder). Αυτή η ομάδα αποτελείτο κυρίως από αγόρια και επιπλέον χαρακτηριζόταν από τη συνύπαρξη έντονων δυσκολιών στη συγκέντρωση της προσοχής και τον έλεγχο των παρορμήσεων.

45 Πολλαπλή αναπτυξιακή διαταραχή (multiplex developmental disorder MDD) δυσκολίες στην κοινωνική συναλλαγή, ελλείμματα στην αυτορρύθμιση των συναισθημάτων ευαλωτότητα στη διεργασία της σκέψης

46 Συνήθης λανθασμένη διάγνωση Αυτισμός επικάλυψη συμπτωμάτων Διαφοροποιείται από τον αυτισμό με παρουσία παραληρητικών σκέψεων (50%) και ψευδαισθήσεων (80%) για 6 μήνες, με έναρξη στην ηλικία 7 χρονών και άνω Μπερδεύεται με διαταραχή προσωπικότητας και αποσυνδετικού-τύπου διαταραχές σε παιδιά Τα παιδιά-θύματα κακοποίησης δύναται να αναφέρουν ότι ακούνε τη φωνή του θύτη ή τον βλέπουν

47

48

49 ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Γενετική προδιάθεση/ κληρονομική επιβάρυνση. (MZ 40-50%, parent with SCZ 10%) έναντι 1% στο γενικό πληθυσμό Πολλαπλά γονίδια κινδύνου (susceptibility genes) Χρωμοσωμικές ανωμαλίες 22q11 deletion syndrome prenatal injury to the brain. Ιογενείς λοιμώξεις (flu) στο δεύτερο τρίμηνο κύησης, starvation, περιγεενητική ανοξία. Τα παιδιά έχουν τις ίδιες δομικές εγκεφαλικές «ανωμαλίες», ωστόσο είναι πιο σοβαρές/ έντονες. Μείωση του όγκου του εγκεφάλου και προοδευτική μείωση της φλοιώδους φαιάς ουσίας, και διεύρυνση των πλαγίων κοιλιών. Μείωση του όγκου της αμυγδαλής και του ιπποκάμπου.

50 Διάγνωση Ιατρική - παιδοψυχίατρος Kiddie Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia (K-SADS) Brief psychiatric rating scale (BPRS) Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS) Πληροφορίες, καταγραφές από τους γονείς και το σχολείο.

51 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Rorschach, TΑT (συμπλητωματικά όχι διαγνωστικά!!!) Νευροψυχολογική εκτίμηση Νοητικό δυναμικό

52 ΘΕΡΑΠΕΙΑ Φαρμακευτική αγωγή Ατομική ψυχοθεραπεία (υποστηρικτική, ΓΣ, εναισθητικού τύπου) Οικογενειακή παρέμβαση (ψυχοεκπαίδευση, μείωση εκφραζόμενου συναισθήματος, υποστηρικτική) Κοινωνικές παρεμβάσεις (δραστηριότητες στην κοινότητα, εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων) Εκπαιδευτικές παρεμβάσεις (στο σχολείο, ειδική αγωγή)