ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ

Transcript

1 ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του νερού Μέρος 1ο : Χημεία

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος 2. Το καθαρό νερό 2.1. Δομή 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες 3. Το θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση 3.2. Αλατότητα 3.3. Γεωχημικός Κύκλος 4. Μεθοδολογία

3 Τι είναι η Χημική Ωκεανογραφία; Αντικείμενο: προσδιορισμός και μελέτη των ιδιοτήτων της φύσεως και των δυναμικών αλληλεπιδράσεων των στοιχείων, χημικών ενώσεων και συστημάτων τα οποία βρίσκονται στο θαλάσσιο περιβάλλον Ο Ωκεανός ως χημικό σύστημα: αλληλεπίδραση με λιθόσφαιρα / ατμόσφαιρα / βιόσφαιρα μελέτη των φυσικώς περιεχομένων (διαλυμένων / σωματιδιακών) ουσιών και των ανθρωπογενών ρύπων / αλληλεπιδράσεις φυσικοχημικές ιδιότητες συστατικών/ σύμπλεξη / αλληλεπιδράσεις κύκλοι των κυριοτέρων στοιχείων (C, N, P, S) κλιματολογικές αλλαγές ενεργειακοί και άλλοι πόροι και οικονομική αξιοποίηση τους Από Σημειώσεις Χημικής Ωκεανογραφίας της Επικ. Καθηγ Αλ. Γώγου (Παν. Αιγαίου)

4 Χημική Ωκεανογραφία Θεωρητική βάση: Οργανική Χημεία Ανόργανη Χημεία Φυσικοχημεία Αναλυτική Χημεία Βιοχημεία Βιογεωχημεία Από Σημειώσεις Χημικής Ωκεανογραφίας της Επικ. Καθηγ Αλ. Γώγου (Παν. Αιγαίου)

5 Χημική Ωκεανογραφία Αντικείμενα μελέτης: Θαλάσσιο νερό/ μοριακή δομή / φυσικοχημικές ιδιότητες Σύσταση του θαλάσσιου νερού/ μορφές συστατικών Ιοντικές Αλληλεπιδράσεις στο θαλάσσιο νερό Θαλάσσια Οργανική Ύλη Ατμοσφαιρική Χημεία/ αλληλεπιδράσεις με θάλασσα Διαλυμένα αέρια (εκτός CO 2 ) CO 2, Κύκλος Ανθρακικών, αλκαλικότητα Θρεπτικά άλατα και ιχνοστοιχεία Φωτοσύνθεση και πρωτογενής παραγωγή Κύκλοι των κυριοτέρων στοιχείων (C, N, P, S) Από Σημειώσεις Χημικής Ωκεανογραφίας της Επικ. Καθηγ Αλ. Γώγου (Παν. Αιγαίου)

6 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος Κατανομή του νερού στον Πλανήτη Ο ωκεανός αποτελεί το 97% (1,37 x 10 9 km 3 ) του ολικού υδάτινου αποθέματος, από το οποίο ~ 20% του νερού των ωκεανών είναι παγιδευμένο στα θαλάσσια ιζήματα/ πετρώματα (12% του συνόλου των υδάτων του πλανήτη) Οι παγετώνες αποτελούν τη δεύτερη υδάτινη δεξαμενή του πλανήτη (2%) Το απόθεμα νερού σε ποτάμια, λίμνες και ατμόσφαιρα είναι μόνο 0.003%!!! Ταμιευτήρας Όγκος (10 6 km 3 ) Ποσοστό (%) Ωκεανοί ,96 Αναμεμιγμένο 50 Θερμοκλινές 460 Αβυσσαλέο 890 Παγετώνες 43,4 2,97 Υπόγειο Νερό 15,3 1,05 Λίμνες 0,125 0,009 Ποταμοί 0,0017 0,0001 Υδρασία Εδάφους 0,065 0,0045 Ατμόσφαιρα 0,0155 0,001 Βιόσφαιρα 0,002 0,0001 ΣΥΝΟΛΟ

7 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος Κατανομή του νερού

8 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος 1.1. Οι φάσεις του Κύκλου Με τον όρο "υδρολογικό κύκλο" εννοούμε τη γενική κίνηση του νερού σε όλες του τις φάσεις και από όλους τους δυνατούς δρόμους Ο κύκλος του νερού λειτουργεί εδώ και δισεκατοµµύρια χρόνια Η Γη θα ήταν πολύ αφιλόξενο µέρος για τη ζωή χωρίς τον υδρολογικό κύκλο

9 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος 1.1. Οι φάσεις του Κύκλου Με τον όρο "υδρολογικό κύκλο" εννοούμε τη γενική κίνηση του νερού σε όλες του τις φάσεις και από όλους τους δυνατούς δρόμους Το νερό της Γης είναι πάντα σε κίνηση... και διαρκώς αλλάζει μορφή, από υγρό μετατρέπεται σε στερεό ή σε αέριο και αντίστροφα

10 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος 1.1. Οι φάσεις του Κύκλου Με τον όρο "υδρολογικό κύκλο" εννοούμε τη γενική κίνηση του νερού σε όλες του τις φάσεις και από όλους τους δυνατούς δρόμους Οι σημαντικότερες φάσεις του Υδρολογικού Κύκλου θεωρούνται: η εξατμισοδιαπνοή, τα κατακρημνίσματα, η αποθήκευση νερού στην ξηρά (επιφάνεια εδάφους, υπέδαφος και παγετώνες) καθώς κι η επιφανειακή και υπόγεια απορροή μα η κυριότεροι φάση είναι η αποθήκευση του νερού στους ΩΚΕΑΝΟΥΣ!!!

11 1. Ο Υδρολογικός Κύκλος 1.2. Χρόνος παραμονής του νερού στους ωκεανούς Χρόνος Παραμονής του νερού = Ετήσιος ρυθμός Εξάτμισης Όγκος θαλασσινού νερού 425x10 3 km 3 /yr = = 1,38x10 9 km χρόνια Ο μέσος χρόνος παραμονής του νερού στον Παγκόσμιο Ωκεανό είναι ένας ενδεικτικός δείκτης που αλλάζει σημαντικά σε κάθε επιμέρους λεκάνη καθώς και σε κάθε τμήμα αυτής

12 2. Το καθαρό νερό 2.1. Η μοριακή δομή Αποτελείται από ένα άτομο Οξυγόνου και δύο άτομα Υδρογόνου Οι δεσμοί μεταξύ των ατόμων είναι ισχυροί Η γεωμετρία του μορίου είναι ασυνήθιστη Σχηματίζεται γωνία σύνδεσης 105 ο μεταξύ των ατόμων του Υδρογόνου και του Οξυγόνου Η διάταξη αυτή δημιουργεί μια ασυμμετρία στο μόριο του νερού προσδίδοντας μια θετική πλευρά (στο οξυγόνο) και μια αρνητική πλευρά (στα υδρογόνα). Μοριακή πολικότητα (αντιθέτως φορτισμένα άκρα) H 2 0

13 2. Το καθαρό νερό 2.1. Η μοριακή δομή Δεσμοί Υδρογόνου στο H 2 O Η πολικότητα προκαλεί ασθενείς δεσμούς μεταξύ των μορίων του νερού που ονομάζονται Δεσμοί Υδρογόνου Οι δεσμοί του νερού εξαρτώνται από τη θερμική κατάσταση Έχουν την τάση να σχηματίζουν εξαγωνικές αλυσίδες Τα μόρια του νερού συνδέονται μεταξύ τους αλλά και με άλλα συστατικά

14 2. Το καθαρό νερό 2.1. Η μοριακή δομή Οι τρεις καταστάσεις του H 2 O Στερεά φάση: Εξαγωνικοί δεσμοί Υγρή φάση: Εξαγωνικοί δεσμοί και ασύνδετα μόρια Αέρια φάση: Ασύνδετα μόρια

15 2. Το καθαρό νερό 2.1. Η μοριακή δομή Γεωμετρία των χιονονιφάδων Όλες οι χιονονιφάδες έχουν εξαγωνική μορφή Το σχήμα τους αντανακλά την μοριακή δομή της στερεής φάσης του νερού Δομή fractal

16 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες Πυκνότητα-Θερμική διαστολή Η στατιστική κατανομή των ελεύθερων (μεμονωμένων) μορίων και αυτών που σχηματίζουν εξαγωνικές αλυσίδες καθορίζει την πυκνότητα του νερού Μέγιστη πυκνότητα εμφανίζεται όταν σε μια μονάδα όγκου περιέχεται ο μεγαλύτερος αριθμός μορίων (η διάταξη των ελεύθερων μορίων και των εξαγωνικών αλυσίδων είναι η καταλληλότερη για να χωρέσουν όσο το δυνατό περισσότερα μόρια) Η μέγιστη πυκνότητα του νερού παρουσιάζεται στους 4 ο C Η πλήρης διευθέτηση των μορίων του νερού σε εξαγωνική διάταξη προσδίδει στο νερό τον μεγαλύτερο όγκο του. Η κατάσταση αυτή συμβαίνει όταν το νερό παγώνει Ο μεγαλύτερος όγκος του νερού (9% μεγαλύτερος) παρουσιάζεται στους 0 ο C

17 2. Το καθαρό νερό Συνέπειες: 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες Πυκνότητα-Θερμική διαστολή Αυξομειώσεις της στάθμης της θάλασσας, π.χ. αύξηση της θερμοκρασίας των επιφανειακών νερών κατά 0,1 ο C, σε παγκόσμια κλίμακα, μπορεί να προκαλέσει λόγω θερμική διαστολής άνοδο της θαλάσσιας επιφάνειας κατά 1 cm Στη Μεσόγειο το ετήσιο εύρος συστολήςδιαστολής της στάθμης της θάλασσας φτάνει τα 10 cm

18 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες Θερμοχωρητικότητα Είναι η θερμότητα που πρέπει να αποκτήσει ένα υλικό για να αυξήσει τη θερμοκρασία του Το νερό έχει τη μεγαλύτερη θερμοχωρητικότητα από όλα τα στερεά και υγρά (εκτός της αμμωνίας) Αποθηκεύει μεγάλα ποσά θερμότητας που τα μεταφέρει σε άλλες περιοχές μέσω των θαλάσσιων ρευμάτων Μετριάζει και εξομαλύνει τις ακραίες θερμικές καταστάσεις στον πλανήτη Η θάλασσα παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη διαμόρφωση του παγκόσμιου κλίματος

19 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες Λανθάνουσα θερμότητα τήξης και εξάτμισης Η σύνδεση ή αποσύνδεση των εξαγωνικών αλυσίδων του νερού απαιτεί την δέσμευση ή αποδέσμευση μεγάλων ποσών θερμότητας Η Θερμότητα που πρέπει να προστεθεί σε 1 g νερού για να μεταβεί από την υγρή στην αέρια κατάσταση ονομάζεται Λανθάνουσα Θερμότητα Εξάτμισης-Συμπύκνωσης Η Θερμότητα που πρέπει να προστεθεί σε 1 g νερού για να μεταβεί από την στερεή στην υγρή κατάσταση ονομάζεται Λανθάνουσα Θερμότητα Πήξης-Τήξης

20 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες 540 cal/g στους 100 o C Στη θάλασσα η εξάτμιση μπορεί να συμβεί σε μικρότερες θερμοκρασίες, π.χ. στους 20 o C, αλλά απαιτείται άντληση μεγαλύτερης θερμότητας από το περιβάλλον (585 cal/g) Απότομη έκλυση θερμότητας στο περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει τυφώνες Λανθάνουσα θερμότητα Εξάτμισης-Συμπύκνωσης

21 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες 80 cal/g στους 0 o C Τα παγόβουνα απορροφούν μεγάλες ποσά θερμότητας από τους ωκεανούς για να λειώσουν Λανθάνουσα θερμότητα Πήξης-Τήξης

22 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες Άλλες ιδιότητες Μεγάλη Επιφανειακή Τάση Ισχυρή Διαλυτική Ικανότητα Υψηλή Διηλεκτρική Σταθερά Μικρό ιξώδες

23 2. Το καθαρό νερό 2.2. Φυσικοχημικές ιδιότητες Ιδιότητες Σύγκριση με άλλες ουσίες Σημασία για το φυσικό και βιολογικό περιβάλλον Θερμοχωρητικότητα Μεγαλύτερη από όλα τα στερεά και από όλα τα υγρά με εξαίρεση την αμμωνία. Εμποδίζει ακραίες θερμοκρασίες. Μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων θερμότητας από κινήσεις νερών. Λανθάνουσα θερμότητα τήξης Μεγαλύτερη από όλες τις ουσίες με εξαίρεση την αμμωνία. Σταθερή θερμοκρασία στο σημείο τήξης. Λανθάνουσα θερμότητα εξάτμισης Μεγαλύτερη από όλες τις ουσίες. Παίζει σημαντικό ρόλο στη μεταφορά θερμότητας και νερού στην ατμόσφαιρα. Θερμική διαστολή Μη γραμμική. Μέγιστη πυκνότητα νερού στους 4 και θαλασσινού νερού στο σημείο πήξης (περίπου -1,9 0). Επιφανειακή τάση Μεγαλύτερη από όλα τα υγρά. Σημαντική για τη φυσιολογία των κυττάρων, για τα τριχοειδή φαινόμενα και για το σχηματισμό σταγόνων. Διαλυτική ικανότητα Διαλύει περισσότερες ουσίες και σε μεγαλύτερες ποσότητες από όλα τα υγρά. Σημαντικότατη για μια μεγάλη σειρά φυσικών, χημικών αλλά και βιολογικών διαδικασιών. Ηλεκτρολυτική διάσταση Πολύ μικρή. Διίσταται σε ιόντα υδρογόνου και υδροξυλίου. Διαφάνεια Σχετικά μεγάλη. Σχετικά μικρή απορρόφηση του ορατού μέρους του ηλιακού φωτός, μεγάλη απορρόφηση του υπεριώδους και υπερύθρου. Θερμική αγωγιμότητα Μεγαλύτερη από όλα τα υγρά. Ση μαντική στη μεταφορά θερμότητας σε μικρή κλίμακα. Ιξώδες Μικρότερο από όλα τα υγρά. Μικρή αντίσταση στη ροή.

24 3. Το Θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση Το θαλασσινό νερό είναι ΔΙΑΛΥΜΑ Περιέχει όλα τα χημικά στοιχεία που συναντώνται στον Πλανήτη Όμως, μόνο 6 στοιχεία αποτελούν το 99% των διαλυμένων ουσιών άλλες 5 ουσίες αποτελούν το 0,9% και τα υπόλοιπα ~90 δεν ξεπερνούν το 0,1% Οι ουσίες που περιέχονται στο θαλασσινό νερό είναι ανόργανες και οργανικές Ανάλογα με την συγκέντρωσή τους διακρίνονται σε: Κύρια στοιχεία ( μμ) Δευτερεύοντα (0,05 50 μμ) Ιχνοστοιχεία (0,05 50 nm)

25 3. Το Θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση Το θαλασσινό νερό είναι ΔΙΑΛΥΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΟΝΟΜΑ ΣΥΜΒΟΛΟ g/kg % κατά βάρος Χλώριο Cl - 18,980 55,04 Νάτριο Na + 10,556 30,61 Θειούχα SO 2-2,649 7,68 Μαγνήσιο Mg 2+ 1,272 3,69 Ασβέστιο Ca 2+ 0,400 1,16 Κάλιο K + 0,380 1,10 Δισανθρακικά 2- CO 3 0,140 0,41 Βρωμίδια Br - 0,065 0,19 Βορικό οξύ H 3 BO 3 0,026 0,07 Στρόντιο Sr 2+ 0,013 0,04 Φθόριο F - 0,001 0,00 ΣΥΝΟΛΟ 34,482 99,9

26 3. Το Θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση Το θαλασσινό νερό είναι ΔΙΑΛΥΜΑ

27 3. Το Θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση Το θαλασσινό νερό είναι ΔΙΑΛΥΜΑ

28 3. Το Θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση Ιδιότητες του θαλάσσιου νερού: σύγκριση με καθαρό νερό Αύξηση της πυκνότητας: Κάθε ουσία που διαλύεται σε ένα υγρό αυξάνει την πυκνότητα του Μείωση του σημείου πήξης: Τα διαλυμένα άλατα μειώνουν την τιμή του σημείου δημιουργίας πάγου. Παρεμπόδιση της συνένωσης μορίων νερού Αύξηση του σημείου βρασμού: Τα διαλυμένα άλατα υποβοηθούν την δημιουργία συμπλεγμάτων. Παρεμπόδιση της εξάτμισης του νερού Αύξηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας: Λόγω της ισχυρής ηλεκτρολυτικής φύσης των διαλυμένων ουσιών

29 3. Το Θαλασσινό νερό 3.1. Χημική σύσταση Κανόνας των σταθερών αναλογιών (Αρχή Marcet) Επιβεβαιώθηκε από τον William Dittmar αφού ανέλυσε τα δείγματα που συνέλεξε το HMS Challenger ( ) Τα κύρια στοιχεία που είναι διαλυμένα στο νερό βρίσκονται σε σταθερή αναλογία μεταξύ τους ανεξάρτητα από τη συνολική ποσότητα που περιέχονται στη θάλασσα Δηλαδή η συνολική ποσότητα (το άθροισμα) των διαλυμένων ουσιών μπορεί να αλλάζει στον χώρο (σε λεκάνες) και στον χρόνο (σε εποχές), η σχέση όμως των ουσιών μεταξύ τους παραμένει σταθερή Εξαιρέσεις: 1. Στην επιφάνεια κλειστών κόλπων λόγω της επίδρασης της μεγάλων ποταμών 2. Στο βάθος λεκανών με έντονη ηφαιστειακή και υδροθερμική δραστηριότητα 3. Σε ανοξικές λεκάνες 3. Περιοχές με έντονη εξάτμιση 4. Ανθρακικές υφαλοκρηπίδες

30 3. Το Θαλασσινό νερό 3.2. Αλατότητα Ερώτηση: Αλατότητα είναι το συνολικό ποσό των στερεών υλικών που βρίσκονται διαλυμένα στο νερό Μπορούμε μετρήσουμε την αλατότητα ξηραίνοντας το θαλασσινό νερό στο φούρνο; Απάντηση: ΌΧΙ!!!

31 3. Το Θαλασσινό νερό 3.2. Αλατότητα Αρχικός Ορισμός Η ολική μάζα (g) των διαλυμένων ουσιών σε 1 kg θαλάσσιου νερού (ppt) Ορισμός βασιζόμενος στη χλωριότητα (1909) Η ολική μάζα (g) των διαλυμένων ουσιών σε 1 kg θαλάσσιου νερού όταν όλα τα ανθρακικά έχουν οξειδωθεί, όλα τα ανιόντα βρωμίου και ιωδίου έχουν αντικατασταθεί από ανιόντα χλωρίου και όλο το οργανικό υλικό έχει οξειδωθεί S = Cl S = 35 όταν Cl = S = Cl

32 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Ορισμός βασιζόμενος στην αγωγιμότητα (1978) S = 0,0080 0,1692 R 15 1/2 + 25,3851 R T +14,0941R T 3/2 7,0261 R T 2 + 2,7081 R T 5/2 + S Όπου: S = [(T = [(T - 15) / (1 + 0,0162(T 15))] ))] + 0,005 0,0056 R T -1/2 0,0066 R T 0,0375 R T 3/2 + 0,636 R T 2 0,0144 R T 5/2 R T = C (S, T, 0) / C (KCl, T, 0) C (S, T, 0) αγωγιμότητα σε θερμοκρασία Τ και ατμοσφαιρική πίεση, και C (KCl, T, 0) η αγωγιμότητα διαλύματος KCl 32,4356 g σε 1 kg διαλύματος. Για προσδιορισμό αλατότητας: 2 S 42

33 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Παράγοντες που επηρεάζουν την κατανομή Παράγοντες που ελαττώνουν την αλατότητα: Κατακρημνίσματα Απορροές από την ξηρά (επιφανειακές και υπόγειες) Τήξη των παγετώνων Παράγοντες που αυξάνουν την αλατότητα : Εξάτμιση Σχηματισμός παγετώνων

34 ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Προέλευση Οι διαλυμένες ουσίες στο θαλασσινό νερό προέρχονται από τα εξαλλοιωμένα πετρώματα της λιθόσφαιρας Στην θάλασσα εισέρχονται κυρίως με δύο τρόπους: Επιφανειακές απορροές Ποταμοί: Ανθρακικά, ασβεστιτικά, πυριτικά και θειικά ιόντα Ηφαιστειακή δραστηριότητα Ηφαιστειακές Εκρήξεις: χλώριο, θειικά Υδροθερμία: Θειικά, μαγνήσιο καθώς και σίδηρο, μαγγάνιο, ασβέστιο, χλώριο, κάλιο, πυριτικά, χαλκό, ψευδάργυρο κ.ά. Η πιο σημαντική διεργασία εμπλουτισμού της θάλασσας με στοιχεία είναι η

35 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Επιφανειακή κατανομή

36 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Επιφανειακή κατανομή

37 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Επιφανειακή κατανομή Θέση/τύπος Αλατότητα Τυπικές τιμές Βαλτική Θάλασσα 10 (brackish) Ερυθρά Θάλασσα 42 (hypersaline) Great Salt Lake 280 Νεκρά Θάλασσα 330 Μεσόγειος Θάλασσα 39

38 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Επιφανειακή κατανομή Χαμηλές τιμές στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη Μέγιστες τιμές στις υποτροπικές ζώνες Μεγάλες τιμές κοντά στον Ισημερινό Γιατί κατανέμεται με αυτό τον τρόπο η αλατότητα;

39 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Επιφανειακή κατανομή Η κατανομή της αλατότητας καθορίζεται κυρίως από: Εξάτμιση Κατακρημνίσματα Η διαφορά της εξάτμισης μείον τα κατακρημνίσματα σχετίζεται άμεσα με την κατανομή της αλατότητας

40 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Κατακόρυφη κατανομή Οι καμπύλες της διακύμανσης της αλατότητας με το βάθος του νερού διαφέρουν ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος Διακρίνονται τρία στρώματα: Επιφανειακό Μεταβατικό Βαθύ Το εύρος διακύμανσης στο επιφανειακό στρώμα είναι μεγάλο Το μεταβατικό στρώμα ονομάζεται Αλοκλινές και χαρακτηρίζεται από την έντονη μεταβολή της αλατότητας σε σχέση με το βάθος Στο βαθύ στρώμα οι διαφορές δεν είναι σημαντικές (34,6 34,9 )

41 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Αλατότητα Κατακόρυφη κατανομή

42 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Γεωχημικός Κύκλος Άλλος ένας κύκλος!!! Θυμηθείτε τον Ιζηματολογικό, Πετρολογικό και Υδρολογικό Κύκλο Στον Γεωχημικό Κύκλο τα χημικά στοιχεία είναι οι πρωταγωνιστές!!!

43 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Γεωχημικός Κύκλος Ένα ιόν μπορεί να απομακρυνθεί από τον ωκεανό με δύο τρόπους: 1.τον αεροψεκασμό (υπέργεια απομάκρυνση) 2.την καταβύθιση των ιζημάτων κάτω από τις ηπειρωτικές πλάκες (υπόγεια απομάκρυνση) Ένα ιόν μπορεί να επιστρέψει στον ωκεανό με δύο τρόπους: 1.την ηφαιστειακή δραστηριότητα (εκρήξεις ηφαιστείων και υδροθερμικά αναβλύσματα) 2.την επιφανειακή και υπόγεια απορροή

44 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Γεωχημικός Κύκλος

45 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Γεωχημικός Κύκλος Χρόνος Παραμονής ενός στοιχείου στη θάλασσα Μην μπερδεύετε τον Χρόνο Παραμονής ενός στοιχείου στη θάλασσα με τον Χρόνο Παραμονής του νερού στη θάλασσα Παραδοχές: Το νερό των ωκεανών είναι καλά αναμεμιγμένο (κανόνας Σταθερών Αναλογιών) Οι χημικές ουσίες του νερού βρίσκονται σε κατάσταση ισορροπίας (όση ποσότητα ενός στοιχείου προστίθεται η ίδια ποσότητα απομακρύνεται) Χρόνος Παραμονής του στοιχείου = Ποσότητα του στοιχείου στους ωκεανούς ρυθμός απομάκρυνσης ή προσθήκης του στοιχείου στους ωκεανούς

46 3. Το Θαλασσινό νερό 3.3. Γεωχημικός Κύκλος Χρόνος Παραμονής ενός στοιχείου στη θάλασσα

47 3. Το Θαλασσινό νερό Ερώτηση: 3.3. Γεωχημικός Κύκλος Χρόνος Παραμονής ενός στοιχείου στη θάλασσα Γιατί τα ιόντα ασβεστίου βρίσκονται σε πολλή μικρότερη αναλογία στο θαλασσινό νερό (1,16%) από τα ιόντα του νατρίου (30,61%), όταν οι ποσότητες του ασβεστίου που εισέρχεται στους ωκεανούς μέσω της απορροής (επιφανειακής και υπόγειας) και των ηφαιστειακών αναβλύσεων είναι πολλή μεγαλύτερες από τις ποσότητες του νατρίου; Απάντηση: Τα πιο «ενεργά» στοιχεία έχουν μικρότερο Χρόνο Παραμονής. «Ενεργά» είναι τα στοιχεία που λαμβάνουν μέρος στις θαλάσσιες βιογεωχημικές διεργασίες, π.χ. : ο σίδηρος (Fe) και το αργίλιο (Al) έχουν Χρόνο Παραμονής ~100 έτη το ασβέστιο (Ca) έχει ~ έτη το νάτριο (Na) και το χλώριο (Cl) έχουν Χρόνο Παραμονής εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών

48 4. Μεθοδολογία Μέτρηση αγωγιμότητας Απλά ηλεκτρόδια. Διοχετεύεται εναλλασσόμενο ρεύμα υψηλής συχνότητας στο θαλασσινό νερό Επαγωγικά αγωγιμόμετρα. Συσκευές με δύο πηνία σύρματος που επιτρέπουν ανάμεσά τους την διέλευση του θαλασσινού νερού