ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΑ.Μ.Ε.

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΑ.Μ.Ε. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Αναπληρωτής Καθηγητής Ν. Νικητάκος Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΗ ΚΩΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (International Code for the Security of Ships and of Port Facilities ISPS Code) Παραδοτέα υπό του φοιτητού ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Χρήστος Χίος Ακαδημαϊκό έτος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΔΙΕΘΝΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Δ.Ν.Ο. & ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΔΟΕ) ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΟΚΤΩ ( 8 ) ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ISPS ΣΕ ΛΙΜΑΝΙΑ ΠΛΟΙΑ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΙΡΕΣΗΣ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ISPS Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ISPS ΣΤΙΣ ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ISPS ΣΤΑ ΠΛΟΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ) ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β 1

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως υπερβολή ότι τον σπουδαιότερο ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία του ανθρώπου και κατ επέκταση των εθνών του πλανήτη μας κατέχουν οι μεταφορές. Μεταφορά, δηλαδή η μετακίνηση από τόπο σε τόπο προσώπων και αγαθών είναι η ενέργεια εκείνη που παράγει τα πιο σημαντικά και χρήσιμα αποτελέσματα για τον άνθρωπο, πρώτες ύλες, μεταποιημένα αγαθά και ο ίδιος ο άνθρωπος είναι το αντικείμενο των μεταφορών και οποιοδήποτε θετικό ή αρνητικό γεγονός στη λειτουργία τους επιδρά άμεσα στην παγκόσμια οικονομική και πολιτική ζωή. Με πρωταρχικό στόχο την βελτίωση των παραγόντων που επηρεάζουν την μετακίνηση δηλαδή την υπερνίκηση του χρόνου του χώρου και την ασφάλεια της μεταφοράς από άποψη μέσου μειώθηκε το κόστος μεταφοράς αγαθών και ανθρώπων και οι κάτοικοι του πλανήτη μας αισθάνονται ότι ζουν στην ίδια χώρα (παγκοσμιοποίηση) απολαμβάνοντας τα παγκοσμίως παραγόμενα αγαθά και επικοινωνώντας με τους συνανθρώπους τους παντού στη Γη. Σημαντικότατο μερίδιο στην εξέλιξη της δράσης αυτής ανήκει στη ναυτιλία που με τα σύγχρονα εξειδικευμένα και ασφαλή για κάθε είδος μεταφορά, (Ε/Γ Φ/Γ Δ/Ξ Container Χημικά κ.α) πλοία συνέβαλε στην ανάπτυξη του θαλασσίου εμπορίου. Παρ ότι όμως η τεχνολογία πέτυχε την κατασκευή ασφαλών μέσων μεταφοράς η ανησυχία για την ασφάλεια της μεταφορά δεν έχει εκλείψει. Και τούτο διότι η προσβολή της από τον χρόνο της φόρτωσης ή επιβίβασης του αγαθού ή τους ανθρώπους μέχρι την ολοκλήρωση της είναι πιθανότατη. Ανθρώπινες ενέργειες όχι μόνον μπορούν να την ματαιώσουν αλλά και να προκαλέσουν καταστροφές. Ανέκαθεν η ανησυχία του ανθρώπου γι αυτού του είδους τις ενέργειες υπήρχε και δυστυχώς στην ιστορία των μεταφορών υπάρχουν περιπτώσεις που επαληθεύθηκε. Η ανησυχία αυτή σήμερα έχει ιδιαίτερα αυξηθεί μετά τα γεγονότα της 11 ης Σεπτεμβρίου και όπως είναι φυσικό οι θαλάσσιες μεταφορές δεν μπορούν να αποτελέσουν εξαίρεση. Αντίθετα μάλιστα λόγω του είδους και των ποσοτήτων των μεταφερόμενων αγαθών και ανθρώπων, κάθε τέτοια ενέργεια πολλαπλασιάζει τις καταστροφικές συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές. Λιμενικές εγκαταστάσεις και στο ήδη επιβαρημένο περιβάλλον. 2

4 Όλα ανεξαιρέτως τα πλοία μπορούν κάποια στιγμή να χρησιμοποιηθούν ως όπλα για επίθεση, για μεταφορά όπλων μαζικής καταστροφής ή για μεταφορά εν αγνοία τους επικίνδυνων φορτίων χωρίς την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την ασφάλεια και για τον έλεγχό τους. Τρομοκρατική ενέργεια κατά πλοίου είναι δυνατό να εκδηλωθεί κυρίως είτε με τη χρησιμοποίηση άλλου πλοίου είτε από το εσωτερικό του πλοίου-στόχου από τρομοκράτες που έχουν ήδη παρεισφρήσει σε αυτό ή που επιβιβάζονται σε αυτό με τη βία (π.χ πειρατεία). Τα επιβατηγά πλοία αποτελούν πρόσφορους στόχους λόγω του πλήθους των ανθρώπων που τίθενται άμεσα σε κίνδυνο σε περίπτωση εκδήλωσης τρομοκρατικής ενέργειας. Τα φορτηγά πλοία είναι εξίσου ευάλωτα, κυρίως λόγω των επικίνδυνων φορτίων που μεταφέρουν. Η ίδια η φύση ορισμένων επικίνδυνων φορτίων, μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για τους τρομοκράτες οι οποίοι ενδέχεται, για παράδειγμα, να αναζητήσουν τρόπους προκειμένου προκαλέσουν μια έκρηξη σε αυτά εντός του λιμένα. Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πόσες ζωές θα χαθούν και πόσο μεγάλη ζημιά θα προκληθεί στο περιβάλλον σε μια τέτοια περίπτωση και ασφαλώς δεν πρέπει να ξεχνάμε το διεξαγόμενο δια θαλάσσης παράνομο εμπόριο πυρηνικών, βακτηριολογικών ή χημικών προϊόντων, υλικά τα οποία ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν αργότερα κατά στις χώρας προορισμού του φορτίου. Η μέριμνα για την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές δεν πρέπει να οδηγεί στη θέσπιση και στην εφαρμογή πολυάριθμων δυσανάλογων και αδικαιολόγητα δαπανηρών μέτρων, τα οποία ενδεχομένως λαμβάνονται υπό την πίεση των γεγονότων στο πλαίσιο μιας υπερβολικής αντίδρασης που θα εξυπηρετεί περισσότερο τους τύπους παρά την ουσία. Θα πρέπει να βασίζεται σε ρεαλιστική ανάλυση των κινδύνων η οποία να επαναξιολογείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να καθίσταται δυνατή η λήψη των απαραίτητων διεθνώς μέτρων ασφάλειας και ταυτόχρονα να ελέγχεται το συναφές κόστος. Κάθε μηχανισμός ασφαλείας περιλαμβάνει μόνιμα μέτρα, όπως η εκπόνηση σχεδίων, ο καθορισμός των αρμόδιων αρχών, ή ακόμη η χρησιμοποίηση ορισμένων τεχνολογιών, αλλά και μεταβλητές διατάξεις οι οποίες εφαρμόζονται μόνο στο πλαίσιο μιας υγιούς διαχείρισης των κινδύνων, όταν η κατάσταση το απαιτεί. Συχνά, τα συμπληρωματικά αυτά μέτρα απαιτούν μεγαλύτερες ποσότητες πόρων πάσης φύσης από κάθε άλλο μέτρο. 3

5 Η εφαρμογή μέτρων για την ενίσχυση της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών δεν έχει μόνο επιπλέον κόστος αλλά δημιουργεί και ευνοϊκές συνθήκες όσον αφορά την προστασία των εργαζομένων στους λιμένες και στη θάλασσα, των επιβατών και την προστασία των στρατηγικών κόμβων ανεφοδιασμού. Ταυτόχρονα έχει και έμμεσες θετικές συνέπειες στην καταπολέμηση κάθε είδους παράνομης εμπορίας, στη φορολογία, και στην ασφάλεια της διαδρομής των μεταφερόμενων εμπορευμάτων. Τα μέτρα αυτά λειτουργούν ουσιαστικά αποτρεπτικά, λόγω της διενέργειας συνεχών ελέγχων και συμβάλουν στην καταστολή κάθε είδους παράνομης διακίνησης και κάθε είδους απάτης 1. Συνοψίζοντας, η βελτιωμένη διαφάνεια που χαρακτηρίζει στις διαδικασίες συμβάλει σίγουρα στην καλύτερη οργάνωσή τους και στον προγραμματισμό τους μέσα στον χρόνο προς όφελος όλων των αποτελεσματικών και έντιμων παραγόντων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό. 1.2 ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική και εμπορική ευρωστία της Ε.Ε, όπως προκύπτει από τα ακόλουθα στοιχεία. Επομένως, κρίνεται επιβεβλημένη η διαρκής βελτίωση των όρων ασφαλείας των ευρωπαϊκών θαλάσσιων μεταφορών προκειμένου να διαφυλαχθεί και να καλλιεργηθεί το πλεονέκτημα αυτό, καθώς και η εμπιστοσύνη των φορέων που δραστηριοποιούνται στον εν λόγω χώρο. Οι προσπάθειες που καταβάλλονται για τη βελτίωση της ασφάλειας στα πλοία και στους λιμένες της Κοινότητας πρέπει να εξετάζονται υπό το πρίσμα της σημασίας που έχει ο στόλος και το θαλάσσιο εμπόριο για την οικονομία στις Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αναφέρεται στις παραγράφους που ακολουθούν. Η συνολική αξία, των εξαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2001 ανήλθε σε 981 περίπου δισεκατομμύρια ευρώ και οι εισαγωγές της σε δισεκατομμύρια ευρώ. Ουσιαστικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο πρώτος εμπορικός εταίρος των δύο τρίτων του πλανήτη. Ένας από τους κυριότερους στόχους της εμπορικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σαφώς η διατήρηση των αγορών και των συνόρων ανοιχτών. Το σύστημα διαχειριστικής υποστήριξης των θαλάσσιων μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο περιλαμβάνει τη θαλάσσια μεταφορά εμπορευμάτων, τους λιμένες και τις υπηρεσίες διαχείρισης των λιμένων, συμμετέχει στα δύο και πλέον τρίτα των συνολικών συναλλαγών ανάμεσα στην Κοινότητα και στον υπόλοιπο κόσμο. Επομένως, επιβάλλεται η βελτίωση της ασφάλειας των 1 2 Για παράδειγμα, παρόλο που η εγκατάσταση ηλεκτρονικού μηχανήματος ελέγχου (σαρωτή) των εμπορευματοκιβωτίων στον λιμένα του Ρότερνταμ στοίχισε 15 εκατομμύρια ευρώ, η χρήση τους απέφερε, σε ένα χρόνο, έσοδα ύψους 88 εκατομμυρίων ευρώ από τελωνειακούς δασμούς και εισπράξεις φόρων. Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα ότι κατά μέσο όρο μόνο το 2% των εμπορευματοκιβωτίων υποβάλλεται σε τέτοιου είδους έλεγχο. Πηγή : Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΓΔ TRADE. 4

6 θαλασσίων μεταφορών καθώς και η διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητάς της με ταυτόχρονη διευκόλυνση των συναλλαγών. Κατά τα δέκα τελευταία χρόνια ο ελεγχόμενος από ευρωπαίους εφοπλιστές στόλος αντιστοιχεί στο 34% περίπου στις παγκόσμιας χωρητικότητας. Ο στόλος αυτός αποτελείται 3 από πλοία περίπου, εκ των οποίων πετρελαιοφόρα, πλοία μεταφοράς φορτίου χύδην, πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, φορτηγά πλοία (πλοία κλασικά και πλοία άμεσης φόρτωσης και εκφόρτωσης φορτίου) και 685 επιβατηγά πλοία. Ως προς τον όγκο, ο στόλος αυτός έχει δυνατότητα να μεταφέρει πάνω από 257 εκατομμύρια τόνους, στου οποίους περιλαμβάνονται και περισσότερες από 3,15 εκατομμύρια μονάδες TEU (εμπορευματοκιβώτια). Ως προς τη χωρητικότητα, το 67% του στόλου αυτού φέρει σημαίες κρατών που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό πλοίων που φέρουν σημαία Παναμά, Λιβερίας, Μπαχαμών, είναι υπό τον έλεγχο εφοπλιστών και επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα πλοία που φέρουν σημαίες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιπροσωπεύουν το 13% στις συνολικής παγκόσμιας χωρητικότητας, δηλαδή περίπου 102 εκατομμύρια τόνους, και ανέρχονται σε περισσότερα από Στα πλοία αυτά απασχολούνται ναυτικοί, εκ των οποίων το 40% είναι υπήκοοι τρίτων χωρών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει χλμ. ακτογραμμής και εκατοντάδες θαλάσσιους λιμένες. Από τους ευρωπαϊκούς λιμένες περνούν κάθε χρόνο περίπου δύο δισεκατομμύρια τόνοι διαφόρων προϊόντων, τα οποία είναι αναγκαία για την ευρωπαϊκή οικονομία και για το εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο (υδρογονάνθρακες στερεά και ορυκτά καύσιμα κατεργασμένα προϊόντα). Την ίδια στιγμή, το 90% της εμπορίας πετρελαίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιείται δια θαλάσσης και το 70% περίπου των εισαγωγών διαμετακομίζονται ανοιχτά των ακτών της Βρετανίας και της Μάγχης. Ο όγκος των δραστηριοτήτων (σε εκατομμύρια τόνους ανά χιλιόμετρο) των λιμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταμερίζεται ως ακολούθως: Περιφέρεια Υπερωκεάνια κυκλοφορία Διαπεριφερειακή κυκλοφορία Περιφερειακή κυκλοφορία Σύνολο Βαλτική Βόρεια Θάλασσα Ατλαντικός Μεσόγειος Σύνολο Εκτίμηση του όγκου των δραστηριοτήτων των λιμένων στις Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά περιοχή σε εκατομμύρια τόνους/χλμ ΓΔ Ενέργειας και Μεταφορών 3 Στοιχεία της 1 ης Ιανουαρίου 2002, πλοία μεικτής χωρητικότητας και άνω τόνων - πηγή: Institute of Shipping Economics and Logisitics, Shipping Statistics

7 Αν και υπάρχουν ορισμένοι λιμένες που ειδικεύονται σε συγκεκριμένους τύπους εμπορευμάτων, όπως για παράδειγμα στην πετρελαϊκή και χημική βιομηχανία, στην αυτοκινητοβιομηχανία και στις υπηρεσίες πορθμείων, στους περισσότερους λιμένες πραγματοποιούνται όλες οι δραστηριότητες, γι αυτό και δεν είναι δυνατή η διαμόρφωση αυστηρής τυπολογίας για τους ευρωπαϊκούς λιμένες Η άνθιση των θαλάσσιων μεταφορών οφείλεται στη χρήση ολοένα μεγαλύτερων πλοίων εμπορευματοκιβωτίων, στη δημιουργία ειδικευμένων λιμενικών σταθμών καθώς και στην οργάνωση κλειστών δρομολογίων «multi-spring». Από τις αρχές στις δεκαετίας 1990, εμφανίζονται σε όλες τις προαναφερθείσες θαλάσσιες περιφέρειες όλο και περισσότεροι νέοι λιμένες και κέντρα αποθήκευσης, τα λεγόμενα «transhipment hubs». Η ιδιαίτερη κλίση της Ε.Ε στο θαλάσσιο εμπόριο και η σημασία του εμπορίου αυτού για την ευρωστία της κοινοτικής οικονομίας επιβάλλουν την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα σε παγκόσμιο επίπεδο, και ιδιαιτέρως εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με σκοπό την αντιμετώπιση της γενικότερης ανασφάλειας που δημιουργεί η απειλή της τρομοκρατίας. 6

8 2. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ. Η ανάγκη για ενίσχυση της ασφάλειας στις θαλάσσιες μεταφορές έχει γίνει αντιληπτή σε διεθνές επίπεδο, όπως αποδεικνύεται από την αύξηση των συναφών εργασιών και πρωτοβουλιών τόσο στους κόλπους διεθνών οργανισμών και φορέων όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. 2.1 ΔΙΕΘΝΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Δ.Ν.Ο. & ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS Πρώτος από όλους, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (Δ.Ν.Ο) 4 άρχισε εργασίες σχετικές με την ασφάλεια στη θάλασσα εργασίες του τον Φεβρουάριο του Στις 12 Δεκεμβρίου 2002, μετά από διπλωματική διάσκεψη διάρκειας πέντε ημερών, ο Δ.Ν.Ο ενέκρινε την τροποποίηση της Διεθνούς Σύμβασης για την ασφάλεια στις ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα (Σύμβαση SOLAS Safety Of Life At Sea), και κατήρτισε ένα νέο κεφάλαιο με τίτλο «Ειδικά μέτρα για την ενίσχυση στις ασφάλειας στη θάλασσα», και έναν Διεθνή Κώδικα για την ασφάλεια των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων (κώδικας ISPS International Ship and Port Facility Security). Ουσιαστικά, η σύμβαση SOLAS αφορούσε οτιδήποτε είχε σχέση με την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές. Η τροποποίησή της Δ.Σ και ο κώδικας ISPS λαμβάνουν υπόψη τους την αλληλεπίδραση της ναυσιπλοΐας και των λιμενικών εγκαταστάσεων 5, συσχετιζόμενη με την ασφάλεια στη θάλασσα. Το αντικείμενο των σχετικών με την ασφάλεια στη θάλασσα εργασιών του Δ.Ν.Ο περιορίζεται στα πλοία και στις λιμενικές εγκαταστάσεις και ιδιαίτερα στη διασύνδεση πλοίου/ λιμένα. Η τροποποιημένη σύμβαση SOLAS και το πρώτο μέρος του κώδικα ISPS περιλαμβάνουν αποκλειστικά δεσμευτικές διατάξεις 6 το δεύτερο μέρος του εν λόγω κώδικα περιέχει συστάσεις τις οποίες καλούνται να εφαρμόσουν τα συμβαλλόμενα κράτη. Οι δεσμευτικές διατάξεις (τροποποιημένη σύμβαση SOLAS και το πρώτο μέρος του κώδικα ISPS) συνιστούν αδιαφιλονίκητο πλαίσιο για τη βελτίωση της ασφάλειας στη θάλασσα International Maritime Organization (IMO). Οι λιμενικές εγκαταστάσεις εντάσσονται στις εγκαταστάσεις που εκτελούν δραστηριότητες διασύνδεσης μεταξύ του λιμένα και του πλοίου. Οι διατάξεις αυτές ισχύουν για τα επιβατηγά πλοία, για τα φορτηγά πλοία μεικτής χωρητικότητας ίσης ή μεγαλύτερης των 500 τόνων, για τις κινητές μονάδες γεώτρησης στα ανοιχτά, και για τις λιμενικές εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν τη διεθνή κυκλοφορία. Η τροποποίηση της σύμβασης SOLAS έχει γίνει αποδεκτή από την 1η Ιανουαρίου η πιο πάνω τροποποίηση δεν θα γινόταν αποδεκτή εκτός και αν, πριν από την ημερομηνία αυτή, το ένα τρίτο τουλάχιστον των συμβαλλόμενων κυβερνήσεων, ή των συμβαλλόμενων κυβερνήσεων των οποίων οι εμπορικοί στόλοι αντιπροσωπεύουν συνολικά το 50% τουλάχιστον της μεικτής χωρητικότητας του παγκόσμιου εμπορικού στόλου, κοινοποιούσαν στον ΔΝΟ ενστάσεις για τις τροπολογίες αυτές. Ο κώδικας ISPS ισχύει από την 1η Ιουλίου 2004 σε ισχύ με το κεφάλαιο XI-2 της σύμβασης SOLAS (ειδικά μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα). 7

9 Συγκεκριμένα προβλέπουν τον εφοδιασμό των πλοίων με μόνιμη σήμανση του αριθμού αναγνώρισης του πλοίου, με σύστημα αυτόματου εντοπισμού του πλοίου (ΣΑΕΠ) 7, με συναγερμό ασφαλείας που ενεργοποιείται σε περίπτωση εχθρικής ενέργειας κατά του πλοίου και με συνεχές συνοπτικό αρχείο το οποίο είναι ουσιαστικά η ταυτότητα του πλοίου και περιέχει πληροφορίες για το ιστορικό του. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν επίσης διάφορα μέτρα ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας, τα οποία διαρθρώνονται γύρω από τρία επίπεδα ασφαλείας (κανονικό, ενισχυμένο, υψηλό) των οποίων η εφαρμογή συνδέεται με την ανάλυση κινδύνων. Από τα ανωτέρω, απορρέει και η υποχρέωση για καθορισμό αρμόδιων προσώπων για την εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας (το προσωπικό ασφάλειας του πλοίου, της εταιρείας και της λιμενικής εγκατάστασης), η εκπόνηση σχεδίων ασφάλειας βάσει της ανάλυσης κινδύνων (για το πλοίο και για τη λιμενική εγκατάσταση), και η έκδοση διεθνούς πιστοποιητικού ασφαλείας του πλοίου. Το πλέγμα αυτό των μέτρων συμπληρώνεται από μέτρα για την κατάρτιση του προσωπικού που τα εφαρμόζει και για τη διενέργεια ασκήσεων ετοιμότητας(εκπαίδευση). Ανάλογα με τους ενδεχόμενους κινδύνους για τον πληθυσμό, τα αγαθά και το περιβάλλον, προβλέπεται επίσης η δυνατότητα συμπλήρωσης, από το πλοίο και από τη λιμενική εγκατάσταση υποδοχής, δήλωσης ασφαλείας η οποία καθορίζει τις ευθύνες των δύο πλευρών σε θέματα ασφαλείας. Επίσης, είναι δυνατός ο έλεγχος, για λόγους ασφαλείας, ενός πλοίου εντός του λιμένα ή πριν από την είσοδό του σε αυτόν από τις αρχές του κράτους του λιμένα. Επιπλέον, καθορίζονται με σαφήνεια οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις των διαφόρων συμμετεχόντων (συμβαλλομένων κυβερνήσεων, εταιρειών, πλοιάρχων, λιμενικών εγκαταστάσεων). Το δεύτερο μέρος του κώδικα ISPS αποτελείται από πολύ λεπτομερείς συστάσεις, που στόχο έχουν να δώσουν κατευθύνσεις στους διάφορους εμπλεκόμενους φορείς σχετικά με την εφαρμογή των δεσμευτικών διατάξεων. Όσον αφορά την ευθύνη των συμβαλλόμενων κρατών, οι συστάσεις προτείνουν στα κράτη μέλη να ορίσουν έναν αναγνωρισμένο οργανισμό ασφαλείας (επιφορτισμένο να παρέχει υπηρεσίες ασφαλείας στις λιμενικές εγκαταστάσεις και στα πλοία) και εθνικές και περιφερειακές αρχές οι οποίες θα λειτουργούν ως σημεία επαφής για συναφή με την ασφάλεια στη θάλασσα θέματα, για τη διαχείριση στης ασφάλειας σε διάφορα επίπεδα και για την ανταλλαγή πληροφοριών σε θέματα ασφαλείας. Το μέρος αυτό του κώδικα ISPS διατυπώνει επίσης λεπτομερείς προτάσεις τόσο για τα πλοία όσο και για τις λιμενικές εγκαταστάσεις, όσον αφορά την ανάλυση των κινδύνων και για τα προς εκπόνηση σχέδια ασφαλείας, καθώς και επί θεμάτων κατάρτισης του προσωπικού και 7 Automatic Identification System (AIS). 8

10 διενέργειας ασκήσεων ετοιμότητας. Προσδιορίζει επίσης, το πως και σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να συμπληρώνεται δήλωση ασφαλείας από το πλοίο και από τη λιμενική εγκατάσταση υποδοχής. 2.2 ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΔΟΕ) Όπως σε κάθε παραγωγική διαδικασία, έτσι και στα πλοία οι εργαζόμενοι σε αυτά ναυτικοί, με την μορφή συγκροτημένου πληρώματος και την ιδιαίτερη ιεραρχία και πειθαρχία αποτελούν τον απαραίτητο και ισχυρό παράγοντα για την συντέλεση της μεταφοράς με ασφάλεια. Ασφάλεια που είναι δυνατόν να επηρεασθεί είτε από τις συνθήκες εργασίας στο πλοίο, είτε από την επικοινωνία του ναυτικού με τις κοινωνίες των λιμένων που ευρίσκεται το πλοίο. Λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών ζωής και εργασίας των ναυτικών, η ΔΟΕ έχει εγκρίνει ένα ευρύ φάσμα συμβάσεων και συστάσεων που ισχύουν ειδικά για τους ναυτικούς. Τον Ιανουάριο του 2001, η ΔΟΕ αποφάσισε να πραγματοποιήσει εντός του 2005 ( μετατέθηκε για τον Φεβρουάριο του 2006 ) σύνοδο για τα συναφή με την εργασία στη θάλασσα θέματα, στο πλαίσιο της Συνδιάσκεψης της Οργάνωσης, με σκοπό την υϊοθέτηση ενός ενιαίου νομοθετικού κειμένου που θα συγκεντρώνει κατά το μέγιστο δυνατό όλους τους συναφείς με την εργασία στη θάλασσα κανόνες που περιέχονται στις περίπου πενήντα ισχύουσες συμβάσεις και συστάσεις. Ωστόσο, και πιο συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 2002, εγγράφηκε στην ημερήσια διάταξη της 91 ης συνόδου στις Διεθνούς Συνδιάσκεψης Εργασίας τον Ιούνιο του 2002, επείγουσα ερώτηση σχετικά με την εφαρμογή ενός πιο ασφαλούς συστήματος εξακρίβωσης της ταυτότητας των ναυτικών, εν όψει της αναθεώρησης της Διεθνούς Σύμβασης αριθ. 108 για τις ταυτότητες των ναυτικών, που ισχύει από το Αλλά, και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ ΙΜΟ) στα πλαίσια των εργασιών του για την βελτίωση της ασφάλειας στην θάλασσα θεώρησε ως σημαντικό θέμα επείγουσας φύσεως, την προώθηση νομικού πλαισίου για την εξακρίβωση της ταυτότητας των ναυτικών, θέμα που εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) 8. Κάθε ναυτικός θα πρέπει να κατέχει ένα έγγραφο το οποίο να καθιστά δυνατή τη θετική και επαληθεύσιμη εξακρίβωση της ταυτότητάς του: θετική διότι θα προσδιορίζει ότι το άτομο που έχει στην κατοχή του το εν λόγω έγγραφο είναι όντως αυτό για το οποίο εκδόθηκε το έγγραφο, και επαληθεύσιμη διότι θα είναι δυνατός ο έλεγχος της αυθεντικότητας του εγγράφου ως προς την προέλευσή του. 8 International Labor Organization (I.L.O). 9

11 2.3 ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΟΚΤΩ ( 8 ) Η διάσκεψη κορυφής του KANANASKIS (26 και 27 Ιουνίου 2002) εξέτασε το θέμα της ασφάλειας στη θάλασσα τόσο γενικά όσο και ειδικά, όσον αφορά συγκεκριμένα τα εμπορευματοκιβώτια. Έτσι, τα μέλη της ομάδας των 8 κατέληξαν σε ορισμένες συνεργατικές ενέργειες δράσεις με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας στις μεταφορές και ταυτόχρονα τη διευκόλυνση του εμπορίου. Η ομάδα των 8 υλοποίησε τις ακόλουθες δράσεις: α.) Ασφάλεια στη θάλασσα Υποστήριξε, στους κόλπους του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ), την τροποποίηση της Διεθνούς Σύμβασης για την ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα (σύμβαση SOLAS) προκειμένου: επισπευσθεί η εγκατάσταση συστημάτων αυτόματου εντοπισμού (AIS) σε ορισμένα πλοία με τελική προθεσμία τον Δεκέμβριο του καταστεί υποχρεωτική η ύπαρξη σχεδίων ασφαλείας και η παρουσία υπευθύνων ασφαλείας στα πλοία μέχρι τον Ιούλιο του καταστούν υποχρεωτικές, μέχρι τον Ιούλιο του 2004, η επεξεργασία σχεδίων ασφαλείας και η εκπόνηση αξιολογήσεων ασφαλείας για τις λιμενικές εγκαταστάσεις των λιμένων που χρησιμοποιούν τα πλοία τα οποία εκτελούν διεθνή δρομολόγια. Β.) Ασφάλεια των εμπορευματοκιβωτίων Ταχεία επεξεργασία και υλοποίηση, σε συμφωνία και σε στενή συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους διεθνείς οργανισμούς, ενός συστήματος ενισχυμένης ασφάλειας για τα εμπορευματοκιβώτια σε παγκόσμια κλίμακα με στόχο τον εντοπισμό και τον έλεγχο των εμπορευματοκιβωτίων υψηλού κινδύνου και τη διασφάλιση της ακεραιότητάς τους καθ όλη τη διάρκεια της μεταφοράς τους. Ανάπτυξη, σε συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες χώρες που δεν είναι μέλη της ομάδας των 8, πειραματικών έργων με στόχο την ανάπτυξη ενός προτύπου ολοκληρωμένου συστήματος ασφαλείας για τα εμπορευματοκιβώτια. Ταχεία εφαρμογή, εντός του 2005 αν είναι δυνατό, κοινών προδιαγραφών για τις ηλεκτρονικές τελωνειακές δηλώσεις, και δραστηριοποίηση στους κόλπους της Παγκόσμιας Οργάνωσης Τελωνείων (ΠΟΤ) προκειμένου να εφαρμόσουν τις ίδιες κοινές προδιαγραφές και οι χώρες μη μέλη της ομάδας των 8. 10

12 Ταχεία έναρξη εργασιών, στους κόλπους της ομάδας των 8 και της ΠΟΤ, με στόχο την εκ των προτέρων τροφοδότηση δια στις ηλεκτρονικής οδού της αλυσίδας διαχειριστικής υποστήριξης με πληροφορίες για τα εμπορευματοκιβώτια, που θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις θέσεις και στους όρους μεταφοράς τους, όσο το δυνατό νωρίτερα. Τέλος, τα μέλη της ομάδας των 8 συμφώνησαν στην επεξεργασία, στους κόλπους των Ηνωμένων Εθνών και άλλων αρμόδιων διεθνών οργανισμών, ενός αποτελεσματικού και αναλογικού συστήματος ασφαλείας για τις χερσαίες μεταφορές και τη μεταφορά επικίνδυνων υλικών που συνιστούν ενδεχομένως σοβαρή απειλή για την ασφάλεια. Η πρόοδος των εργασιών αποτελεί αντικείμενο εξαμηνιαίας αξιολόγησης από την ομάδα των ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ Μετά τα γεγονότα της 11 ης Σεπτεμβρίου 2001, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής προχώρησαν στη λήψη μονομερών μέτρων προστασίας, χωρίς να περιμένουν την έκβαση των συναφών διαπραγματεύσεων στους κόλπους των Διεθνών Οργανισμών. Όσον αφορά τη θάλασσα συγκεκριμένα, η ασφάλεια θεωρείται από αυτούς ως «εσωτερικό θέμα». Οι κοινοβουλευτικές εργασίες οδήγησαν στην ανάληψη διαφόρων πρωτοβουλιών. Το Κογκρέσο ενέκρινε συγκεκριμένα στις 14 Νοεμβρίου 2002, την «Maritime Security Act of 2002» η οποία έχει τεθεί σε εφαρμογή πλήρως. Επιπλέον, η δημιουργία ενός μεγάλου υπουργείου εσωτερικής ασφάλειας (Department of Homeland Security) από την 1 η Μαρτίου 2003, το οποίο συνενώνει περισσότερους από είκοσι κυβερνητικούς οργανισμούς αρμόδιους για τον τομέα αυτό, παρέχει ακόμη περισσότερες αρμοδιότητες στις διάφορες διοικητικές αρχές που είναι αρμόδιες επί του παρόντος για τα ζητήματα ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνονται τρεις τύποι μέτρων που ελήφθησαν με γνώμονα την ασφάλεια στη θάλασσα. 11

13 1. Η πρωτοβουλία για την ασφάλεια των εμπορευματοκιβωτίων: Μετά τα μέσα του 2002, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν την «Container Security Initiative» (CSI), που σε πρώτη φάση εφαρμόζεται σε είκοσι ευρωπαϊκούς και ασιατικούς λιμένες 9 μέσω των οποίων διεξάγεται κατά κύριο λόγο το θαλάσσιο εμπόριο με εμπορευματοκιβώτια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρωτοβουλία αυτή, που εφαρμόζεται με την υποστήριξη ομάδων «τελωνειακών παρατηρητών», διαρθρώνεται γύρω από: τη θέσπιση κριτηρίων ασφάλειας που διευκολύνουν τον εντοπισμό των εμπορευματοκιβωτίων υψηλού κινδύνου τον προκαταρκτικό ενδελεχή έλεγχο των εμπορευματοκιβωτίων πριν από την άφιξή στους λιμένες των Ηνωμένων Πολιτειών τη χρήση τεχνολογικών μέσων για τη διενέργεια ενδελεχούς ηλεκτρονικού ελέγχου στα εμπορευματοκιβώτια υψηλού κινδύνου τη χρησιμοποίηση εμπορευματοκιβωτίων ασφαλείας που διευκολύνουν την «έξυπνη» παρακολούθησή στις Οι αμερικανικές τελωνειακές αρχές κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν τη συνεργασία των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών, καθώς και των ενδιαφερόμενων ασιατικών χωρών, όσον αφορά τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία 10. Στην CSI συμμετέχουν και άλλοι λιμένες 11. Οι διατάξεις αυτές συντάχθηκαν και εφαρμόστηκαν εν αγνοία του κοινοτικού κεκτημένου και χωρίς διαβούλευση με την Ε.Ε, η οποία αναγκάστηκε να αντιδράσει σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης περί ιδρύσεως στις Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ όλα αυτά, κατόπιν διαβουλεύσεων, επήλθε συμφωνία μεταξύ Η.Π.Α και Ε.Ε για την πρωτοβουλία «Container Security Initiative». 2. Ο κανονισμός της λεγόμενης «εικοσιτετράωρης προειδοποίησης»: Τον Αύγουστο του 2002, οι αμερικανικές τελωνειακές αρχές έκαναν γνωστή την πρόθεσή τους να τροποποιήσουν τον Τελωνειακό τους Κώδικα, ώστε οι εταιρείες μεταφοράς δια θαλάσσης να υποχρεούνται να τους κοινοποιούν τη δήλωση φόρτωσης (φορτωτική) 24 ώρες προτού πραγματοποιηθεί η φόρτωση των πλοίων με προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι αμερικανικές Algéciras, Αμβέρσα, Bremerhaven, Busan, Felixtowe, Γένοβα, Αμβούργο, Χονγκ Κονγκ, Kaohsiung, Kobe, La Spezia, Laem Chabang, Χάβρη, Nagoya, Ρότερνταμ, Σαγκάη, Shenzhen, Σιγκαπούρη, Τόκιο, Γιοκοχάμα. Στις 13 Φεβρουαρίου 2003, μόνο οι λιμένες Kaohsiung (Ταϊβάν) και Laem Chabang (Ταϊλάνδη) από τον προαναφερθέντα κατάλογο δεν είχαν υπογράψει ακόμη συναφείς συμφωνίες. Από τις 13 Φεβρουαρίου 2003, συναφείς συμφωνίες έχουν συνάψει επίσης και οι λιμένες Γκέτεμποργκ (Σουηδία), Klang και Tanjung Pelepas (Μαλαισία). 12

14 τελωνειακές αρχές έκριναν ότι χρειάζονται τις πληροφορίες αυτές προκειμένου να μπορούν να αξιολογούν τον κίνδυνο τρομοκρατικής ενέργειας που κρύβουν ενδεχομένως τα εμπορευματοκιβώτια με προορισμό τις ΗΠΑ. Ο κανονισμός αυτός τέθηκε σε ισχύ στις 2 Δεκεμβρίου 2002 και άρχισε να εφαρμόζεται από τις 2 Φεβρουαρίου 2003, χωρίς όμως να προβλεφθεί κάποια εξαίρεση ή διαφορετική απαίτηση για λιμένες που απείχαν στην πράξη λιγότερο από 24 ώρες από λιμένες των Η.Π.Α, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται γραφειοκρατικής φύσεως ζητήματα, δυσχεραίνοντας έτσι την διακίνηση των αγαθών. 3. Ο κανονισμός για την κατάργηση των θεωρήσεων που εκδίδονται με βάση στις καταλόγους των πληρωμάτων : Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, κατήρτισε έναν κανονισμό σύμφωνα με τον οποίο ουσιαστικά καταργεί την πρακτική να εκδίδονται θεωρήσεις (VISA) με βάση τους καταλόγους των πληρωμάτων για τα μέλη πληρώματος των ξένων πλοίων που ζητούν ελλιμενισμό σε λιμένα των ΗΠΑ. Στο παρελθόν η έκδοση των θεωρήσεων VISA με βάση τους καταλόγους των πληρωμάτων φαινόταν αποδεκτή ως πρακτική και από τις δύο πλευρές, ακόμη και εάν οι Η.Π.Α είναι μια από τις λίγες κύριες χώρες που απαιτούν θεωρήσεις για τα μέλη πληρώματος. Στην υφιστάμενη συνέπεια της οικονομικής επιβάρυνσης των ναυτιλιακών εταιρειών για έκδοση θεωρήσεων στα πληρώματα των ναυτιλιακών εταιρειών των οποίων τα πλοία καταπλέουν σε λιμένες των Η.Π.Α, προστίθενται νέες επιβαρύνσεις και γραφειοκρατικές διαδικασίες καθώς πλέον για κάθε άτομο απαιτείται ατομική θεώρηση (VISA). Πέραν του ότι η οικονομική αυτή επιβάρυνση μετακυλύετε στο κόστος μεταφοράς και τελικά στο τελικό προϊόν που προορίζεται για τον καταναλωτή, δεν είναι λίγες οι φορές όπου δημιουργούνται πολλά και ποικίλα προβλήματα καθυστερήσεων. Ειδικότερα τα trump ships, δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν το επόμενο λιμάνι προσέγγισής τους, μη εφοδιάζοντας έτσι τα πληρώματά τους με την απαιτούμενη θεώρηση, που έχει σαν αποτέλεσμα την δυσχέρεια μετακίνησης των ναυτικών. 2.5 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην χώρα μας, οι συνέπειες κατάρτισης και εφαρμογής του Κώδικα ISPS ήταν άμεσες, πρώτον λόγω της γεωγραφικής της ιδιομορφίας και δεύτερον των ναυτιλιακών και άλλων συναφών με αυτές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ελλαδικό χώρο. Σχετικά με την ιδιομορφία της χώρας μας αρκεί μόνο να αναφέρουμε ότι, καθ ότι αποτελούμε ένα αρχιπελαγικό κράτος, μέσα από τα χωρικά θαλάσσια ύδατα μας διαπλέουν καθημερινά εκατοντάδες πλοία όλων των εθνικοτήτων, και ότι 13

15 δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός λιμένων, απόρροια του πολυάριθμου νησιωτικού μας συμπλέγματος, εκ των οποίων κάποιοι αποτελούν και πύλες εισόδου διαφόρων εμπορευμάτων προς την Ε.Ε. Όσο για την δραστηριοποίηση και την εμπλοκή πολυάριθμων εταιρειών προσώπων αρκεί να αναφέρουμε ότι οι έλληνες εφοπλιστές κατέχουν το ένα τρίτο και πλέον της χωρητικότητας του στόλου της Ε.Ε όπως και των αριθμό των εν ενεργεία ελλήνων ναυτικών που στην τελευταία απογραφή (2003) προσέγγιζε τις Η εφαρμογή των απαιτήσεων του ISPS στην χώρα μας εγκαίρως, ήταν μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις διότι πέραν των υπό ελληνική σημαία πλοίων που έπρεπε να εφοδιασθούν με τα απαραίτητα πιστοποιητικά προκειμένου αυτά συνεχίσουν απρόσκοπτα να εκτελούν τις μεταφορές τους, δεν πρέπει να παραβλέπουμε και το γεγονός ότι ειδικά την θερινή περίοδο (που η συγκεκριμένη συνέπεσε με την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων 2004), δραστηριοποιούνται στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο πλήθος κρουαζιερόπλοιων τα οποία αναζητούν κατάπλου σε αναγνωρισμένους από τον Κώδικα λιμένες. Στην χώρα μας εφαρμόζεται πλήρως ο Κώδικας ISPS πέραν των απαιτήσεων του ΙΜΟ και λόγω της Κοινοτικής Οδηγίας 725/ 2004 σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη οφείλουν να υιοθετούν πέραν των απαιτήσεων του πρώτου μέρους και απαιτήσεις του δευτέρου μέρους που για τις εκτός Ε.Ε κυβερνήσεις είναι προαιρετικές. Την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων του Κώδικα σε ενικό επίπεδο, ελέγχει το Port State. Σύμφωνα με το Μέρος Α/ του Κώδικα ISPS υπεύθυνο για την έγκριση του Σχεδίου Ασφαλείας Πλοίου ή των τροποποιήσεων αυτού καθώς και την διενέργεια έλεγχο των πλοίων επιφορτισμένο στη χώρα μας με αυτά τα καθήκοντα, είναι το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (Υ.Ε.Ν). Το Υ.Ε.Ν είναι επίσης και ο αρμόδιος φορέας για την διενέργεια των Αξιολογήσεων Ασφάλειας των Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ΑΑΛΕ), την έγκριση των Σχεδίων ασφάλειας Λιμενικών εγκαταστάσεων (ΣΑΛΕ) καθώς και την έγκριση της ΑΑΛΕ εφόσον αυτή διενεργείται από Αναγνωρισμένο Οργανισμό Ασφάλειας (ΑΟΑ). Επι του παρόντος το ΥΕΝ απασχολείται μόνον με τα υπο Ελληνική Σημαία Πλοία. Σε κάθε περίπτωση, η Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου, θα πρέπει να εξασφαλίζει την πληρότητα και την αποδοτικότητα της επαλήθευσηςπροκειμένου επικυρώσει πιστοποιητικά. Όταν μια Εταιρεία επιθυμεί να νηολογήσει ένα πλοίο από την Ελληνική σημαία στη σημαία μιας στις Συμβαλλόμενης Κυβέρνησης, το ΥΕΝ, θα διαβιβάσει το συντομότερο δυνατόν στη λαμβάνουσα Αρχή τα αντίγραφα, ή στις πληροφορίες σχετικά με, το Διεθνές Πιστοποιητικό Ασφάλειας Πλοίου που είναι εφοδιασμένο το πλοίο πριν από τη νηολόγηση και τα αντίγραφα των διαθέσιμων εκθέσεων έλεγχου. Μετά τα μέσα του 2002, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέπτυξαν την «Container Security Initiative» (CSI), στην οποία συμμετέχει και το λιμάνι του Πειραιά. 14

16 3. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ. Η ασφάλεια στη θάλασσα συγκαταλέγεται μεταξύ των θεμάτων που απασχολούν την Ε.Ε και μάλιστα πολύ πριν από την 11 η Σεπτεμβρίου 2001, όπως αποδεικνύεται και από τη Λευκή Βίβλο 12 για τις μεταφορές. Για τον λόγο αυτό οι υπηρεσίες τις Ε.Ε παρείχαν την αμέριστη υποστήριξή τους στην πρωτοβουλία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) να εξετάσει ο ίδιος το θέμα της ασφάλειας στη θάλασσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση νοιώθει την ανάγκη για εξεύρεση καθολικών λύσεων στα θέματα ασφαλείας μέσα σε ένα παγκόσμιο οικονομικό πλαίσιο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ενεθάρρυνε και υποστηρίζει όλες τις διεθνείς πρωτοβουλίες που αναμένεται να έχουν απτά και άμεσα αποτελέσματα. Γι αυτό και συνεχίζει τον διάλογο στους κόλπους του ΔΝΟ, όπως και στους κόλπους άλλων διεθνών οργανισμών (ομάδες των 7/8, ΔΟΕ, ΠΟΤ), καθώς και με τους εταίρους που έχουν τις ίδιες ανησυχίες. Για τον σκοπό αυτό η Ε.Ε επιλέγει μια πολυτομεακή προσέγγιση (μεταφορές, τελωνεία, μετανάστευση, εμπόριο, διεθνής πολιτική) τόσο κατά τις συναντήσεις με τους διεθνείς εταίρους, μεταξύ αυτών και οι Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και κατά τον απαραίτητο συντονισμό με τα κράτη μέλη της, στο σχετικό πλαίσιο των με την ασφάλεια στη θάλασσα εργασιών στις κόλπους των διεθνών οργανισμών (ΔΝΟ, ΔΟΕ, ΠΟΤ). Η Ε.Ε σε αντιδιαστολή με τις Η.Π.Α, αντιτίθεται στην λήψη μονομερών μέτρων, τα οποία ενδέχεται όχι μόνο να έχουν αρνητικές συνέπειες για το διεθνές εμπόριο, αλλά και να είναι ανεπαρκή ή και αντίθετα ως προς τους στόχους της ασφάλειας, οι οποίοι απαιτούν την εξεύρεση καθολικών λύσεων. Συγκεκριμένα, αμφισβητείται έντονα η άποψη ότι ο κίνδυνος περιορίζεται αποτελεσματικά όταν το πρόβλημα αντιμετωπίζεται μόνο στους μεγάλους λιμένες και μόνο όσον αφορά τη μεταφορά αγαθών με εμπορευματοκιβώτια. Στο ίδιο μήκος κύματος, η προαναφερθείσα υποχρέωση της εικοσιτετράωρης προειδοποίησης που επιβλήθηκε αιφνίδια, ακόμη και αν συμβάλλει τελικά στην επίτευξη της αναγκαίας διαφάνειας όσον αφορά την ασφάλεια αλλά και πέρα από αυτή, ενέχει κινδύνους τόσο ενδογενείς (καθώς δεν εξετάζει τι γίνονται τα εν λόγω εμπορευματοκιβώτια τα οποία επιχειρεί να προστατεύσει μέσα στο εικοσιτετράωρο αυτό) όσο και εξωγενείς (καθώς συνιστά απειλή για τις μικρές εταιρείες μεταφορών που δεν έχουν ούτε τον χρόνο ούτε τους πόρους για να αντιδράσουν στις πιο πάνω αναφερόμενες απαιτήσεις των Η.Π.Α). 12 Λευκή Βίβλο της Ε.Ε για τις μεταφορές, η οποία αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας των επιβατών που επιβιβάζονται σε πλοία τα οποία πραγματοποιούν ταξίδια αναψυχής στην Ευρώπη. 15

17 Με δεδομένη την κατάσταση αυτή και τις μεμονωμένες απαντήσεις των κρατών μελών στα αιτήματα των ΗΠΑ, η Ε.Ε στις 18 Μαρτίου 2003 ανέλαβε διαδικασίες διαπραγμάτευσης στα θέματα που υπάγονται στην κοινοτική δικαιοδοσία προκειμένου να καταλήξει, σε συνεργασία με τις αμερικανικές τελωνειακές αρχές, σε συμφωνία μεταξύ της Κοινότητας και των Ηνωμένων Πολιτειών για την ανάπτυξη ενός συστήματος ελέγχου των εξαγωγών, το οποίο θα διασφαλίζει την ανάγκη προστασίας του διεθνούς εμπορίου που πραγματοποιείται με τη χρήση εμπορευματοκιβωτίων. Η συμφωνία αυτή, έως τώρα δεν έχει συναφθεί μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Αναμένεται να αντικαταστήσει τις διμερείς συμφωνίες, που έχουν ήδη συνάψει ορισμένα κράτη μέλη με τις αμερικανικές τελωνειακές αρχές. Θα βασίζεται στις αρχές της αμοιβαιότητας και της εξάλειψης των διακρίσεων που ισχύουν για τις συναλλαγές ανάμεσα στην Κοινότητα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η συμφωνία αυτή, θα επιτρέπει τελικά τον από κοινού έλεγχο της υλοποίησης των μέτρων που θα σχεδιάζονται κοινή συναινέσει. Στη συνεργασία αυτή, μπορούν ασφαλώς να συμμετάσχουν όλοι οι διεθνείς εταίροι. Ωστόσο, η Ε.Ε έχει ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα με σκοπό τη μηχανογράφηση των τελωνειακών ελέγχων κατά την εξαγωγή, ιδίως στις περιπτώσεις που τα σημεία εξαγωγής και εξόδου από την Ε.Ε βρίσκονται σε δύο διαφορετικά κράτη μέλη. 3.1 Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Η Ε.Ε δεν θέλει το θέμα της ασφάλειας στη θάλασσα να καταστεί στοιχείο αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των λιμένων, πόσο μάλλον εντός της Ε.Ε και έχει επισημάνει πόσο αναγκαίο είναι να θεσπίζονται κοινά πρότυπα ασφάλειας, καθώς και κοινά κριτήρια για τους τελωνειακούς ελέγχους, προκειμένου επιτυγχάνετε η ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων. Είναι κατανοητό ότι η ασφάλεια μιας ολόκληρης αλυσίδας διαδικασιών καθορίζεται από την ασφάλεια του πιο αδύναμου κρίκου της. Επομένως, οι έλεγχοι πρέπει να εφαρμόζονται από όλους ανεξαιρέτως, και πρέπει να διαταράσσουν το λιγότερο δυνατό, αν όχι να βελτιώνουν, το επίπεδο αποτελεσματικότητας στο οποίο έχει φθάσει σήμερα το παγκόσμιο εμπόριο, καθιστώντας το ζήτημα της αμοιβαιότητας εξαιρετικά σημαντικό, καθώς διακυβεύεται και η ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι ο κίνδυνος μπορεί να προέλθει από οπουδήποτε, είτε πρόκειται για τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε για κάποια Τρίτη χώρα. Η πρόληψη και η καταστολή τρομοκρατικών ενεργειών εις βάρος του θαλάσσιου εμπορίου επιβάλλουν επομένως τη λήψη μέτρων ασφαλείας, των οποίων η εφαρμογή εξαρτάται κυρίως από τις συμβαλλόμενες κυβερνήσεις. Επιβάλλεται πάντως να διασφαλιστεί η ομοιογενής εφαρμογή στους κόλπους της Ε.Ε, προκειμένου να διατηρηθεί το επίπεδο ποιότητας και αποτελεσματικότητας των 16

18 διεθνών συναλλαγών των χωρών στην Ε.Ε και να αποφευχθούν κρούσματα αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των λιμένων. Για τους ανωτέρω λόγους η Επιτροπή έκρινε αναγκαίο και μετέτρεψε ορισμένες συστάσεις του δεύτερου μέρους του κώδικα ISPS σε δεσμευτικές διατάξεις, προκειμένου αφενός να βελτιώσει το επιδιωκόμενο επίπεδο ασφαλείας και αφετέρου να αποφύγει στις διαφορετικές ερμηνείες από κράτος σε κράτος. Στα παραπάνω ζητήματα που απασχολούν την Ε.Ε, προστίθενται και ορισμένες διατάξεις που περιέχονται στην τροποποιημένη σύμβαση SOLAS η οποία εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2002 και οι οποίες επηρεάζουν ορισμένες νομοθετικές πράξεις που είναι ήδη ενσωματωμένες στο κοινοτικό δίκαιο. Συγκεκριμένα, πρόκειται για στις διατάξεις που αφορούν το Σύστημα Αυτόματου Εντοπισμού των πλοίων (AIS), τον αριθμό αναγνώρισης των πλοίων και το αρχείο συνεχούς σύνοψης των πλοίων. Όσον αφορά τους λιμένες που εξυπηρετούν εκτάκτως τις διεθνείς μεταφορές, κρίνεται ιδιαίτερα δαπανηρή η μόνιμη εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στα προαναφερθέντα διεθνή νομοθετικά κείμενα. Η περιστασιακή, αλλά αποτελεσματική, εφαρμογή των μέτρων αυτών, στις σχετικές με τις διεθνείς μεταφορές περιπτώσεις, κρίνεται ως πιο ευέλικτη και οικονομική. Για τον λόγο αυτό η Ε.Ε κάνει χρήση, στο εσωτερικό στις Κοινότητας, των διατάξεων ευελιξίας που προβλέπονται στην τροποποιημένη σύμβαση SOLAS 13, σε ειδικές περιπτώσεις και κατά περίπτωση, προκειμένου τα μέτρα αυτά να εφαρμόζονται μόνο όταν είναι απολύτως αναγκαίο. Ο ΔΝΟ δεν προβλέπει ειδικά μέτρα ασφαλείας τα οποία να ισχύουν συγκεκριμένα για τα κρουαζιερόπλοια. Η Ε.Ε όπως έχει ήδη αναφερθεί, στη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές, θεωρεί ότι πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή σε αυτή την κατηγορία πλοίων. Δεδομένης της φύσης των ταξιδιών που εκτελούν και του μεγάλου αριθμού επιβατών που μεταφέρουν, μπορούν να αποτελέσουν έναν πολύ εύκολο στόχο όπως και τα άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς. Επομένως, επιβάλλεται η πρόσβαση στα πλοία αυτά να υπόκειται σε ενισχυμένους ελέγχους οι έλεγχοι αυτοί αφορούν συγκεκριμένα τα άτομα, τα αγαθά αλλά και τη διαδικασία ανεφοδιασμού του πλοίου. Οι διατάξεις που εφαρμόζονται για την επιβίβαση των επιβατών στα κρουαζιερόπλοια στον λιμένα της Γένοβας και οι οποίες είναι εμπνευσμένες από τα μέτρα που εφαρμόζονται στις αερομεταφορές, θα μπορούσαν να υιοθετηθούν και στους υπόλοιπους λιμένες της Ε.Ε. 13 Κανόνας 2, παράγραφος 2 (εμβέλεια της εφαρμογής στις λιμενικές εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν εκτάκτως τις διεθνείς μεταφορές) του κεφαλαίου XI-2 της σύμβασης SOLAS. 17

19 Απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε συστήματος ασφαλείας είναι η ευρύτητά του. Η αμερικανική ακτοφυλακή μελετά την εκτεταμένη εφαρμογή της αρχής αυτής, εξετάζοντας αφενός το ενδεχόμενο να εφαρμόσει όλους τους νέους κανόνες ασφαλείας του ΔΝΟ σε όλα τα πλοία που κινούνται στα αμερικανικά ύδατα, ακόμη και σε αυτά που εξυπηρετούν τη διεθνή κυκλοφορία, και αφετέρου να καταστήσει δεσμευτικό ολόκληρο το δεύτερο μέρος του κώδικα ISPS. Η Ε.Ε δεν θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν στην Κοινότητα τόσο εκτεταμένα μέτρα. Αντιθέτως, κρίνει αναγκαίο να εφαρμοστούν ορισμένες διατάξεις στις εθνικές θαλάσσιες μεταφορές προκειμένου να επιτευχθεί ο γενικός στόχος στις ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών. Εκτιμά δε ότι, για να διασφαλιστούν ίσοι όροι πρόσβασης στην αγορά, τα μέτρα αυτά πρέπει να λαμβάνονται ομοιόμορφα σε όλα τα κράτη μέλη. Μάλιστα πρέπει τα προς εφαρμογή μέτρα να είναι ανάλογα των πιθανών κινδύνων. Έτσι, προτεραιότητα έχει η εφαρμογή των εν λόγω μέτρων στον τομέα στις μεταφοράς επιβατών, όπου οι συνέπειες ενδεχόμενης ηθελημένης παράνομης ενέργειας θα είναι πολύ πιο βαριές από την άποψη των απειλούμενων ανθρώπινων ζωών. Πάντως, η εφαρμογή των μέτρων αυτών δεν πρέπει να παρεμποδίζει σημαντικά τα τακτικά θαλάσσια δρομολόγια, υπό τον όρο βέβαια ότι δεν διακυβεύεται το γενικό επιδιωκόμενο επίπεδο ασφάλειας. 3.2 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ ΤΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Η ασφάλεια στη θάλασσα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ασφάλεια των άλλων μέσων μεταφοράς που την τροφοδοτούν. Η ασφάλεια κάθε αλυσίδας ισούται πάντοτε με την ασφάλεια του πιο αδύναμου κρίκου της. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στις περιπτώσεις μεταφοράς φορτίων δια θαλάσσης, όπου οι όγκοι είναι τόσο μεγάλοι που είναι αδύνατος ο πλήρης έλεγχος των εμπορευμάτων κατά την είσοδό τους στη λιμενική περιοχή. Σε αυτές τις περιπτώσεις δυνατός είναι μόνο ο δειγματοληπτικός έλεγχος. Ο δειγματοληπτικός έλεγχος βασίζεται στην ανάλυση κινδύνων, στην επεξεργασία των εγγράφων και στην αξιοποίηση των πληροφοριών. Στον τομέα αυτόν πρέπει να τονισθεί ο καίριος ρόλος που διαδραματίζουν οι τελωνειακές αρχές στον έλεγχο των εμπορευμάτων σε όλη την διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα. Τα ανωτέρω ισχύουν ιδιαίτερα στην περίπτωση των εμπορευματοκιβωτίων. Είναι επομένως πολύ σημαντική η εξακρίβωση της ταυτότητας των εμπορευμάτων που περιέχουν τα εμπορευματοκιβώτια και των ατόμων που εμπλέκονται στη μεταφορά τους (προμηθευτές και μεταφορείς), καθώς και ο καθορισμός των αντίστοιχων ευθυνών, από τη στιγμή κιόλας της φόρτωσης του προς μεταφορά δια θαλάσσης φορτίου στην είσοδο της αποθήκης του αρχικού προμηθευτή. Η 18

20 διαδικασία αυτή πρέπει να ακολουθείται καθ όλη τη διάρκεια της μεταφοράς του φορτίου μέχρι τον λιμένα, ιδίως δε στην περίπτωση συμπληρωματικών φορτώσεων κατά τη διαδρομή. Η διαδικασία αυτή εφαρμόζεται αποσπασματικά επί του παρόντος, καθώς οι πρακτικές που συνηθίζονται σήμερα (στις έγγραφη δήλωση φόρτωσης, μη ασφαλής σφράγιση των εμπορευματοκιβωτίων, συμπληρωματική φόρτωση την τελευταία στιγμή) δεν τηρούν κανένα μέτρο ασφαλείας 14. Για τον λόγο αυτό η Επιτροπή υποστηρίζει την προσέγγιση στις ομάδας των 8 σχετικά με την ασφάλεια των εμπορευματοκιβωτίων. Μάλιστα, εκτιμά ότι πρέπει να ενθαρρυνθεί κάθε τεχνολογική λύση που θα συμβάλει στην κατασκευή ασφαλών εμπορευματοκιβωτίων και θα επιτρέψει την «έξυπνη» παρακολούθησή τους, και να γενικευθεί η χρήση τους σε όλα τα μέσα μεταφοράς 15. Η πρόσφατη πρωτοβουλία για τη μηχανοργάνωση των τελωνείων 16 έχει ως σκοπό να καθιερωθεί μια τεχνολογική λύση στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι παράγοντες της αλυσίδας διακίνησης των εμπορευμάτων στο πλαίσιο του ιδίου συστήματος ψηφιακής παρακολούθησης των εμπορευμάτων. Η γενίκευση αυτή παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα, το βασικότερο εκ των οποίων είναι η ενίσχυση της ασφάλειας σε ολόκληρη την αλυσίδα μεταφοράς καθώς θα είναι δυνατή η γνώση σε πραγματικό χρόνο στις φύσης των μεταφερόμενων εμπορευμάτων, καθώς και της ταυτότητας των διαφόρων εμπλεκόμενων και των ευθυνών τους. Με τον τρόπο αυτό αναμένεται λοιπόν εύλογα η βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της αλυσίδας μεταφοράς, ο περιορισμός της χρήσης της για παράνομους σκοπούς, και η μείωση των κλοπών κατά τη διάρκεια της μεταφοράς. Ομοίως, η διαχείριση του στόλου των εμπορευματοκιβωτίων θα πρέπει να απλουστευθεί και να καταστεί πιο αποδοτική, ώστε όλα τα εμπορευματοκιβώτια να μπορούν να χρησιμοποιούνται για όλους τους προορισμούς και σε όλα τα μέσα μεταφοράς 17. Η πρόσφατη πρωτοβουλία μηχανογράφησης των τελωνειακών διαδικασιών αποσκοπεί λοιπόν σε μια τεχνολογική λύση η οποία συνεπάγεται την εμπλοκή όλων των παραγόντων της εφοδιαστικής αλυσίδας στο ίδιο σύστημα μηχανογραφημένης παρακολούθησης των εμπορευμάτων Η πρακτική του «said to contain» Ως προς αυτό αξίζει να σημειωθεί το έργο SIMTAG (Safe and Secure Intermodal Transport Across the Globe) στο πλαίσιο του 5ου προγράμματος πλαισίου έρευνας, το οποίο καλύπτει μεγάλο μέρος των ζητημάτων αυτών από τεχνικής άποψης. Συντάσσεται ανακοίνωση της Ε.Ε με θέμα το απλοποιημένο και ψηφιακά οργανωμένο περιβάλλον για τα τελωνεία. Αντιθέτως, η χρησιμοποίηση των «έξυπνων» εμπορευματοκιβωτίων αποκλειστικά στις διεθνείς μεταφορές, γεγονός που αυξάνει ακόμη περισσότερο το έλλειμμα ασφάλειας στα άλλα μέσα μεταφοράς, συνεπάγεται περιττό κόστος όσον αφορά στην αποθήκευση και στη μεταφορά των κενών «διεθνών», όπως λέγονται, εμπορευματοκιβωτίων (το 2001 το ποσοστό των εμπορευματοκιβωτίων που μεταφέρθηκα κενά υπολογίζεται σε 21,7% των συνολικώς μεταφερθέντων - πηγή: Policy Research Corporation). Κρίνεται εντούτοις σκόπιμο να υπενθυμιστεί ότι επιβάλλεται να τηρούνται οι ελάχιστες προδιαγραφές στον τομέα των ειδών ανθρώπινης και ζωικής διατροφής ώστε να αποφεύγονται οι μολύνσεις, επισημαίνοντας ότι εν προκειμένω, η καλύτερη εναλλακτική δυνατότητα θα ήταν να χρησιμοποιούνται ειδικά εμπορευματοκιβώτια. 19

21 Κρίνεται επομένως αναγκαία η εντός συγκεκριμένης προθεσμίας γενίκευση της χρήσης αυτού του τύπου εμπορευματοκιβωτίων, τόσο για αδιαφιλονίκητους λόγους ασφαλείας, όσο και για να αποφευχθεί η ανομοιογένεια μεταξύ των διαφόρων μέσων μεταφοράς 18. Η εφαρμογή αυτής της μεθόδου ενδέχεται να ικανοποιήσει τις ανάγκες για ταχύτερη διεκπεραίωση και μεγαλύτερη ασφάλεια των εμπορευματοκιβωτίων στη μεταφόρτωση (Τranshipment) εντός των λιμένων, διαδικασία για την οποία απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, κάτι που δεν συμβαίνει πάντοτε από την άποψη της ασφάλειας με δεδομένη την κατάσταση που ισχύει σήμερα. 3.3 ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Οι νέοι κανόνες που ενέκρινε ο ΔΝΟ καθορίζουν με σαφήνεια ορισμένες ευθύνες σε θέματα ασφαλείας, και ιδίως τις ευθύνες των συμβαλλομένων κυβερνήσεων και των ναυτιλιακών εταιρειών. Πάντως, εξακολουθούν να υπάρχουν κάποια σκοτεινά ή διφορούμενα σημεία, τα οποία δυσχεραίνουν την επίτευξη της μέγιστης ασφάλειας. Η Ε.Ε εκτιμά ότι πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά την εξακρίβωση της ταυτότητας των φορέων εκμετάλλευσης των πλοίων. Σχετικά με αυτό επισημαίνει ότι η Ε.Ε για τις θαλάσσιες μεταφορές του ΟΟΣΑ ανέλαβε τον Ιούλιο του 2002 να καταγράψει τις πρακτικές που επιτείνουν ενδεχομένως την έλλειψη διαφάνειας. Ωστόσο, πέραν του θεσμικού πλαισίου (κοινοτικό κεκτημένο, ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα) υπάρχει πληθώρα αντιδράσεων παρεμβάσεων που ανακόπτουν την πορεία της πρωτοβουλίας αυτής. Επίσης, θα πρέπει όλα ανεξαιρέτως τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια πολυτομεακή προσέγγιση στο θέμα αυτό, ακολουθώντας το παράδειγμα της Επιτροπής η οποία οργανώθηκε εσωτερικά για να διαχειριστεί τις συναφείς με την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών πτυχές. Η Ε.Ε έχει πλήρη συνείδηση των ιστορικών και πολιτιστικών λόγων, καθώς και των λόγων σκοπιμότητας, που οδήγησαν τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν το καθένα ξεχωριστά διαφορετικά διοικητικά και οικονομικά συστήματα σε συναφή με τη θάλασσα και τους λιμένες θέματα, κυρίως όσον αφορά τις αρχές ελέγχου. Η Ε.Ε δεν αμφισβητεί τα εν λόγω συστήματα, απλώς επιθυμεί πρωτίστως τη θέσπιση σαφών και κατανοητών διαδικασιών τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, σε θέματα ασφάλειας στη θάλασσα. Εξάλλου, η τροποποιημένη συνθήκη SOLAS και ο κώδικας ISPS παραχωρούν στις συμβαλλόμενες κυβερνήσεις σημαντικές αρμοδιότητες σε θέματα ασφάλειας. Το δεύτερο μέρος του εν λόγω κώδικα συστήνει τον καθορισμό ενός εθνικού φορέα, που θα λειτουργεί ως σημείο επαφής, ο 18 Η Επιτροπή θα υποστηρίξει την άποψη αυτή σε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις διατροπικές μονάδες φόρτωσης, που θα υποβάλει προσεχώς. 20

22 οποίος θα είναι αρμόδιος για θέματα ασφάλειας στη θάλασσα σε εθνικό επίπεδο, και θα βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους αντίστοιχους φορείς των άλλων συμβαλλόμενων κυβερνήσεων. Η Ε.Ε εκτιμά ως αναγκαίο τον καθορισμό σε όλα τα κράτη μέλη τέτοιων φορέων, οι οποίοι θα λειτουργούν σαν σημεία επαφής και θα αποτελούν τη μοναδική αρμόδια για την ασφάλεια των πλοίων και των λιμενικών εγκαταστάσεων εθνική αρχή. Ομοίως, κρίνεται επιβεβλημένη η σύσταση «αρμόδιας αρχής για την ασφάλεια του λιμένα» η οποία θα συντονίζει για κάθε λιμένα της Κοινότητας την εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας στα πλοία και στις λιμενικές εγκαταστάσεις. 21

23 4.ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ISPS ΣΕ ΛΙΜΑΝΙΑ ΠΛΟΙΑ. Στη διπλωματική διάσκεψη που συγκλήθηκε το Δεκέμβριο του 2002 στον στην έδρα του ΙΜΟ στο Λονδίνο υιοθετήθηκαν μια σειρά τροποποιήσεων στη ΔΣ SOLAS 74. Συγκεκριμένα τροποποιήθηκαν τα Κεφ. V και ΧΙ. Το Κεφ. ΧΙ διαιρέθηκε σε δύο κεφάλαια, το Κεφ. ΧΙ-1 και το ΧΙ- 2. Επιπλέον της εφαρμογής του Κεφαλαίου ΧΙ-2 που αφορά την «ενίσχυση της ναυτικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες» υιοθετήθηκε ένας κώδικας για την ασφάλεια (security) πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων (ISPS) ο οποίος είναι Διεθνής και αποτελείται από δύο Μέρη εκ των οποίων το Α Μέρος είναι υποχρεωτικό και το Β Μέρος είναι συμβουλευτικό. 4.1 ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΕΞΑΙΡΕΣΗΣ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ISPS Στο σημείο αυτό θα αναλύσουμε το πεδίο εφαρμογής του νέου Κεφαλαίου ΧΙ-2 για την «ενίσχυση της ναυτικής ασφάλειας από έκνομες ενέργειες» των πλοίων καθώς του Διεθνούς Κώδικα (ISPS). Όλα τα πλοία για τα οποία ισχύουν οι κανονισμοί του Κεφ ΧΙ-2, οι οποίοι αποτελούν και το υποχρεωτικό μέρος Α του κώδικα, έχουν προσαρμοστεί (από την 1η Ιουλίου 2004) σε αυτούς τους κανονισμούς και τον κώδικα ISPS, σε σχέση με το πλοίο τροποποιήσεις /πρόσθετες απαιτήσεις καθώς και απαιτήσεις σε τεκμηρίωση / πληροφορίες και λειτουργικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται. Οι κανονισμοί και ο κώδικας ISPS εφαρμόζονται : 1. στα επιβατηγά πλοία, συμπεριλαμβανομένου των επιβατηγών ταχυπλόων πλοίων. 2. στα φορτηγά πλοία, συμπεριλαμβανομένου των ταχυπλόων πλοίων Ολικής Χωρητικότητας 500 G.T. και πάνω και 3. στις παράκτιες κινητές μονάδες γεωτρήσεων Οι κανονισμοί αυτοί του Κώδικα εφαρμόζονται επίσης και στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν τα αντίστοιχα πλοία που εκτελούν διεθνείς πλόες υπό την προϋπόθεση ότι οι Συμβαλλόμενες Κυβερνήσεις έχουν αποφασίσει την έκταση εφαρμογής του μέρους Α του Κώδικα ISPS σε εκείνες τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις μέσα στο έδαφός τους που, αν και χρησιμοποιούνται πρώτιστα για πλοία που δεν εκτελούν διεθνείς πλόες, ενδέχεται, περιστασιακά, να εξυπηρετήσουν τα πλοία που καταπλέουν ή που αναχωρούν προς εκτέλεση διεθνούς πλου. Οι κανονισμοί και ο κώδικας ISPS δεν ισχύουν για τα πολεμικά, τα βοηθητικά ναυπηγήματα ή άλλα πλοία που ανήκουν ή που χρησιμοποιούνται από μια Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση και χρησιμοποιούνται μόνο για κυβερνητική μη εμπορική υπηρεσία. 22

24 Πορθμεία (Ε/Γ Ο/Γ, Ο/Γ πλοία) Ειδικότερα, για τα πλοία πορθμειακών γραμμών, το κεφάλαιο ΧΙ-2 (κανονισμός 11 - εναλλακτικές συμφωνίες ασφάλειας) δίνει τη δυνατότητα σε ένα συμβεβλημένο κράτος να συμμετέχει σε διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες με άλλες συμβαλλόμενες Κυβερνήσεις για εναλλακτικές ρυθμίσεις ασφάλειας για πλοία που καλύπτουν βραχείς διεθνείς πλόες, σε σταθερές διαδρομές μεταξύ των Λιμενικών Εγκαταστάσεων που βρίσκονται μέσα στα εδάφη τους. Αυτές οι συμφωνίες πρέπει να αναθεωρούνται περιοδικά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διακυβεύουν το επίπεδο ασφάλειας άλλων πλοίων ή των Λιμενικών Εγκαταστάσεων που δεν καλύπτονται από την συμφωνία. Σύμφωνα με τον κανονισμό, τα πλοία που καλύπτονται από μια τέτοια συμφωνία, δεν επιτρέπεται να διενεργήσουν οποιαδήποτε δραστηριότητα χαρακτηριζόμενη ως από πλοίο σε πλοίο, με ένα πλοίο που δεν καλύπτεται από τη προαναφερόμενη συμφωνία. Οι διαχειριστές των πορθμείων και των πλοίων που εκτελούν βραχείς διεθνείς πλόες και επιθυμούν να θεσπίσουν εναλλακτικά μέτρα ασφάλειας με εκείνα που ορίζονται στους κανονισμούς και το Μέρος Α του Κώδικα ISPS, οφείλουν να έλθουν σε επαφή με το Υ.Ε.Ν και τις Κυβερνήσεις των λιμένων όπου καταπλέουν τα πλοία τους προκειμένου τα συμβουλευθούν σχετικά με τις απαιτούμενες εναλλακτικές ρυθμίσεις ασφάλειας. Ισοδύναμες ρυθμίσεις ασφάλειας Σύμφωνα με τον κανονισμό ΧΙ-2 / 12 το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, μπορεί να επιτρέψει σε ένα συγκεκριμένο πλοίο ή μια ομάδα πλοίων που φέρουν την Ελληνική σημαία να εφαρμόσει άλλα μέτρα ασφάλειας ισοδύναμα με εκείνα που ορίζονται από τους κανονισμούς ή το Α μέρος του Κώδικα ISPS, υπό τον όρο ότι τέτοια μέτρα ασφάλειας είναι τουλάχιστον τόσο αποτελεσματικά όσο εκείνα που ορίζονται. Οι ναυτιλιακές εταιρίες που επιθυμούν να εκμεταλλευθούν αυτήν την παροχή δυνατότητα, υποβάλουν στην αρμόδια Αρχή του κράτους τις προς εξέταση προτάσεις τους για ισοδύναμες ρυθμίσεις που αφορούν τα μέτρα ασφάλειας. Ένα ερώτημα που σίγουρα απασχολεί ολόκληρη την ναυτιλιακή κοινότητα, είναι το πως αυτός ο Κώδικας εφαρμόζεται στην πράξη ώστε να έχουμε όλες εκείνες τις θετικές απολαβές που απορρέουν από την ανάπτυξη των διαδικασιών, των σχεδίων και των μέτρων ασφαλείας που υιοθετήθηκαν από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό. Παρακάτω θα εξετάσουμε τμηματικά τις απαιτήσεις του Κώδικα για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις και τα Πλοία, παρουσιάζοντας υποβοηθητικές ενέργειες για την ασφαλή εφαρμογή του. 23

25 Οι υποβοηθητικές αυτές ενέργειες, δρομολογούν τους ακόλουθους τέσσερις στόχους: την ευαισθητοποίηση, την πρόληψη, την αντιμετώπιση, και την διαχείριση συνεπειών. Το προσωπικό της εγκατάστασης πρέπει συνεχώς να γνωρίζει το περιβάλλον του και την περιοχή στην οποία λειτουργεί, ως ένα πρώτο κρίσιμο βήμα για να αποτρέψει τις πράξεις που απειλούν την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης. Τα μέτρα πρόληψης είναι εκείνα που έχουν ως σκοπό να αυξήσουν τη δυσκολία μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης και να αποτρέψουν την είσοδο απαγορευμένων όπλων, εμπρηστικών, ή εκρηκτικών υλών. Το προσωπικό της εγκατάστασης πρέπει να είναι προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πράξη απειλεί την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης ή τα πλοία που προσεγγίζουν σε αυτή. Η διαχείριση των συνεπειών μπορεί να συνδεθεί άμεσα με τη δυνατότητα μιας εγκατάστασης να ανταποκριθεί σωστά και γρήγορα, προκειμένου μετριαστούν οι συνέπειες μιας πράξης που παραβιάζει την ασφάλειά της. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτά από μόνα τους είναι αρκετά, και διάφορα λειτουργικά στοιχεία, όπως : Οι πληροφορίες που έχουν συλλεχθεί και αξιολογηθεί όσον αφορά τις απειλές ασφάλειας και η ανταλλαγή τέτοιων πληροφοριών με τους κατάλληλους συμμέτοχους. Η καθιέρωση και διατήρηση πρωτοκόλλων επικοινωνίας για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις και τα πλοία. Η αποτροπή ή πρόληψη μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις, τις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης και τα πλοία που δένουν στην εγκατάσταση. Η αποτροπή ή παρεμπόδιση της εισόδου όπλων, εμπρηστικών συσκευών, ή εκρηκτικών υλών άνευ κατάλληλης άδειας στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις. Η παροχή των μέσων συναγερμού ως αντίδραση στις απειλές ασφάλειας ή τα γεγονότα ασφάλειας. Η ανάπτυξη των σχεδίων ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης που βασίζονται στις αξιολογήσεις ασφάλειας Η διεξαγωγή εκπαιδεύσεων, γυμνασίων και ασκήσεων ώστε να εξασφαλιστεί η ουσιαστική κατανόηση των σχεδίων και των διαδικασιών ασφάλειας Η πρόβλεψη σχεδιασμός για έγκαιρη ανταπόκριση του προσωπικού επιβολής του νόμου, σε οποιοδήποτε γεγονός. 24

26 4.2 Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ISPS ΣΤΙΣ ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Πριν την ανάπτυξη ανάλυση των υποβοηθητικών ενεργειών και προκειμένου καταστεί ευχερέστερη η εφαρμογή τους, ακολουθεί η επεξήγηση των παρακάτω όρων Ορισμοί Ο επικεφαλής του λιμένα είναι ο προϊστάμενος της Λιμενικής Αρχής στην περιοχή δικαιοδοσίας της οποίας ανήκει η Λιμενική Εγκατάσταση. Δήλωση ασφάλειας (Declaration of Security DοS) είναι η συμφωνία που εκτελείται μεταξύ του αρμόδιου αξιωματούχου ασφαλείας πλοίου και του υπευθύνου ασφαλείας Λιμενικής Εγκατάστασης παρέχοντας την εξασφάλιση ότι, κρίσιμα θέματα ασφάλειας εξετάζονται κατάλληλα και το καθεστώς ασφάλειας θα παραμείνει σε ισχύ για όλο το διάστημα που ένα πλοίο είναι δεμένο στην Λιμενική Εγκατάσταση. Η ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης εξετάζεται κατάλληλα με τη ανάλυση των ευθυνών για τις ρυθμίσεις ασφάλειας και τις διαδικασίες μεταξύ ενός πλοίου και της εγκατάστασης Γυμνάσια και ασκήσεις είναι η συχνή και λεπτομερή εκπαίδευση που καταρτίζεται από την Λιμενική Εγκατάσταση και εξασφαλίζει ότι το προσωπικό είναι ικανό για όλα τα καθοριζόμενα καθήκοντα ασφάλειας, για όλα τα επίπεδα ασφάλειας, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα οποιεσδήποτε σχετικές με την ασφάλεια ανεπάρκειες, οι οποίες πρέπει να εξεταστούν. Οι ασκήσεις είναι περιεκτικά γεγονότα εκπαίδευσης που διεξάγονται σε αραιά χρονικά διαστήματα με άλλους εμπλεκόμενους φορείς σε αντίθεση με τα γυμνάσια που είναι συχνότερα αλλά λιγότερο περιεκτικά και χρησιμοποιούνται για να διατηρήσουν ένα υψηλό επίπεδο ετοιμότητας ασφάλειας. Θαλάσσιος λιμένας είναι η χερσαία και θαλάσσια περιοχή, η οποία διαθέτει έργα και εξοπλισμό που επιτρέπει, κυρίως την υποδοχή πλοίων, τη φόρτωση και εκφόρτωσή τους, την αποθήκευση εμπορευμάτων, την παραλαβή και παράδοση των εμπορευμάτων αυτών και την επιβίβαση και αποβίβαση επιβατών. Λιμενική Εγκατάσταση 19 είναι όλες τις παρακείμενες δομές ή εγκαταστάσεις που βρίσκονται εντός του λιμένος ή εντός ή δίπλα σε οποιαδήποτε θαλάσσια ύδατα της χώρας, όπου διεξάγεται διασύνδεση πλοίου/λιμένα. Η Λιμενική Εγκατάσταση συμπεριλαμβάνει περιοχές όπως τα αγκυροβόλια, τις θέσεις αναμονής και προσέγγισης από τη θάλασσα.. Το όριο μιας Λιμενικής Εγκατάστασης επεκτείνεται από τη διεπαφή πλοίου/ λιμένα, εφόσον ενδείκνυται, στην ενδότατη 19 Λιμενικές Εγκαταστάσεις που δεν δέχονται πλοία υποκείμενα στη SOLAS δεν υποχρεούνται να εφαρμόζουν της απαιτήσεις αυτής. Ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής της εγκατάστασης έχει την αρχική αρμοδιότητα για την εξασφάλιση της ασφάλειας της εγκατάστασης. Ακόμη και οι μέτριες διαδικασίες ασφάλειας μπορούν να μειώσουν την τρωτότητα. Κάθε διαχειριστής εγκατάστασης ενθαρρύνεται να εκτελέσει ένα πρόγραμμα ασφάλειας που ενσωματώνει την κατάλληλη προετοιμασία, την πρόληψη, και τις δραστηριότητες αντιμετώπισης εάν προκύψει η ανάγκη. 25

27 συνεχή περίμετρο ασφάλειας εσωκλείοντας τις περιοχές όπου αποθηκεύεται το φορτίο, διαχειρίζεται ή υποβάλλεται σε επεξεργασία, καθώς και όλες τις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης, και τις ζώνες απ όπου οι επιβάτες παραλαμβάνονται για τα πλοία Όταν οι ζώνες περιορισμένης πρόσβασης ή άλλες ουσιαστικές περιοχές δεν είναι παρακείμενες ή συνεχόμενες με την Λιμενική Εγκατάσταση, ο ιδιοκτήτης ή/και διαχειριστής, κατόπιν διαβουλεύσεων με τον επικεφαλή του λιμένα και τον υπεύθυνο ασφαλείας του λιμένα, καθορίζει την ανάγκη ενσωμάτωσης της μη-παρακείμενης περιοχής στο σχέδιο ασφάλειας. Διαδικασίες φορτίου (εγκατάσταση Α, σχήμα 1): Σχήμα 1 Για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις που βρίσκονται δίπλα στα ύδατα της χώρας που δεν δέχονται πλοία αλλά που διαχειρίζονται, αποθηκεύουν, ή μεταφέρουν φορτία η περίμετρος περιβάλει εκείνες τις περιοχές που διαχειρίζονται, αποθηκεύουν, ή μεταφέρουν τα φορτία. αυτά. Για τις εγκαταστάσεις που είναι δίπλα στα θαλάσσια ύδατα της χώρας που υποδέχονται πλοία (η εγκατάσταση Β, σχήμα 1), η περίμετρος θα πρέπει να επεκταθεί, τουλάχιστον, στο εμπόδιο 2 όταν διαχειρίζονται, αποθηκεύονται, ή μεταφέρονται φορτία στην περιοχή 2. Η περίμετρος μπορεί να περιοριστεί στο εμπόδιο 1 (δηλ. μια μικρότερη περιοχή) όταν η περιοχή 1 αφορά την διασύνδεση πλοίου/ εγκατάστασης για τα πλοία που εκτελούν διεθνείς πλόες που δεν χειρίζονται φορτία. Διαδικασίες επιβατών (εγκατάσταση Β, σχήμα 2): Σχήμα 2 26

28 Όταν όλες οι ουσιαστικές δραστηριότητες ασφάλειας βρίσκονται στην περιοχή 1 για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις που δέχονται πλοία πιστοποιημένα για να μεταφέρουν επιβάτες, η περίμετρος μπορεί να περιοριστεί στο εμπόδιο 1. Εντούτοις, η περίμετρος θα πρέπει να επεκταθεί στο εμπόδιο 2 όταν οι δραστηριότητες που είναι ουσιαστικές στην ασφάλεια, όπως η εξέταση επιβατών ή αποσκευών, διενεργούνται στην περιοχή 2. Ο υπεύθυνος ασφάλειας της λιμενικής εγκατάστασης (ΑΑΣΛΕ) είναι το πρόσωπο που διορίζεται ως αρμόδιο για την ανάπτυξη, την εφαρμογή, την αναθεώρηση, και τη συντήρηση του Σχεδίου Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης και χρησιμεύει ως σύνδεσμος με τους αξιωματούχους ασφαλείας των πλοίων και τους υπευθύνους ασφαλείας των εταιρειών. Το σχέδιο ασφάλειας εγκατάστασης (ΣΑΛΕ) είναι ένα σχέδιο που αναπτύσσεται για να εξασφαλίσει την εφαρμογή των μέτρων που έχουν σκοπό να προστατεύσουν την εγκατάσταση και τα πλοία, τα φορτία τους, και τα πρόσωπα εν πλω από τους κινδύνους ενός γεγονότος ασφάλειας. Η αξιολόγηση ασφάλειας της λιμενικής εγκατάστασης είναι η ανάλυση που εξετάζει και αξιολογεί τις πιθανές απειλές, τις τρωτότητες, και τα υπάρχοντα προστατευτικά μέτρα, τις διαδικασίες και τις λειτουργίες.. Το επίπεδο ασφάλειας 1 είναι το επίπεδο για το οποίο, τα ελάχιστα κατάλληλα προστατευτικά μέτρα πρέπει να διατηρούνται πάντα.. Το επίπεδο ασφάλειας 2 είναι το επίπεδο για το οποίο τα κατάλληλα πρόσθετα προστατευτικά μέτρα ασφάλειας θα διατηρηθούν για μια χρονική περίοδο ως αποτέλεσμα ενός ανακύπτοντα κινδύνου ασφάλειας για τις μεταφορές. Το επίπεδο ασφάλειας 3 είναι το επίπεδο για το οποίο τα περαιτέρω προστατευτικά μέτρα ασφάλειας θα διατηρηθούν για μια περιορισμένη χρονική περίοδο όταν ένα ενδεχόμενο γεγονός που θίγει την ασφάλεια στις μεταφορές, είναι πιθανό ή επικείμενο, αν και μπορεί να μην είναι δυνατό να προσδιοριστεί ο συγκεκριμένος στόχος. Τα επίπεδα ασφάλειας καθιερώθηκαν για να επιτρέψουν στα Κυβερνήσεις εύκολα και σαφώς να προσδιορίζουν και να πληροφορούνται την έκταση της απειλής που είναι παρούσα σε έναν λιμένα. Τα επίπεδα ασφάλειας παράλληλα δίνουν τη δυνατότητα στον επικεφαλή του λιμένα, να προγραμματίζει και να υποδεικνύει την κατάλληλη αντιμετώπιση για κάθε επίπεδο απειλής. Διαχειριστής είναι το πρόσωπο, η επιχείρηση, η κυβερνητική αντιπροσωπεία, ή ο αντιπρόσωπος μιας εταιρείας ή μιας κυβερνητικής αντιπροσωπείας που διατηρεί το λειτουργικό έλεγχο μιας Λιμενικής Εγκατάστασης. Οι ζώνες περιορισμένης πρόσβασης είναι εκείνες οι περιοχές μιας εγκατάστασης που προσδιορίζονται από τον ιδιοκτήτη/διαχειριστή ως ουσιαστικές για την ασφάλεια των λειτουργιών, του ελέγχου, του φορτίου ή της ασφάλειας μιας εγκατάστασης. Για παράδειγμα περιλαμβάνονται, 27

29 αλλά δεν περιορίζονται σ αυτά, τα κέντρα επικοινωνιών ή ελέγχου, οι ευκολίες υποδοχής, τα αντλιοστάσια, οι δεξαμενές και τα συστήματα σωληνώσεων, οι περιοχές χειρισμού και αποθήκευσης επικινδύνων και χύδην συσκευασμένων φορτίων όπως και οι χώροι παρακολούθησης των κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης με κάμερες. Σαν εναλλακτική λύση, ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής μπορεί να υποδείξει ολόκληρη την εγκατάσταση ως μια ζώνη περιορισμένης πρόσβασης, εφ' όσον παρέχεται σε ολόκληρη την εγκατάσταση το κατάλληλο επίπεδο ασφάλειας. Έκνομο γεγονός στην ασφάλεια των μεταφορών είναι το γεγονός ασφάλειας εκείνο που είχε ως συνέπεια μια σημαντική απώλεια ζωής, περιβαλλοντική ζημία, διάσπαση της αλυσίδας μεταφορών, ή οικονομική διάσπαση σε μια ιδιαίτερη περιοχή. Ο Αξιωματούχος Ασφαλείας Πλοίου (ΑΑΠ) είναι το πρόσωπο στο πλοίου, υπεύθυνο απέναντι στον πλοίαρχο για την ασφάλεια του πλοίου, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής και της υποστήριξης του σχεδίου ασφάλειας πλοίου και χρησιμεύσει ως ο σύνδεσμος με τον Αξιωματούχο Ασφαλείας της Εταιρείας (ΑΑΕ) και τον υπεύθυνο Ασφαλείας της Λιμενικής Εγκατάστασης (ΑΑΣΛΕ). Διασύνδεση πλοίου/ Λιμενικής Εγκατάστασης είναι οι δραστηριότητες εκείνες που υφίστανται όταν, το πλοίο επηρεάζεται απευθείας και άμεσα από μια δράση που περιλαμβάνει την κυκλοφορία των ατόμων, την διακίνηση των εμπορευμάτων ή την παροχή λιμενικών υπηρεσιών από και προς το πλοίο. Στις επόμενους παραγράφους επεξηγούνται οι συνιστώμενες κατά τομέα ενέργειες που δύνανται να εφαρμοστούν προκειμένου, καταστεί ευχερέστερη η εφαρμογή των απαιτήσεων του Κώδικα για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης Για κάθε Λιμενική Εγκατάσταση, πρέπει να υποδειχθεί ένας υπεύθυνος ασφάλειας. Τα καθήκοντα του Υπευθύνου Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης μπορούν να μεταβιβαστούν σε άλλο καταρτισμένο προσωπικό, αλλά ο Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης είναι τελικά αρμόδιος για τα καθήκοντα αυτά. Ένα πρόσωπο που υποδεικνύεται ως ο Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης μπορεί να ενεργεί ως υπεύθυνος ασφάλειας της εγκατάστασης για μια ή περισσότερες εγκαταστάσεις, ανάλογα με τον αριθμό ή τους τύπους εγκαταστάσεων που μια εταιρεία διαχειρίζεται. Όπου ένα πρόσωπο ενεργεί ως Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης για περισσότερες από μια εγκαταστάσεις, πρέπει να προσδιορίζεται σαφώς για ποιες εγκαταστάσεις το πρόσωπο αυτό είναι αρμόδιο. Ο Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης μπορεί να είναι ένα πρόσωπο παράλληλων καθηκόντων υπό τον όρο ότι το πρόσωπο αυτό είναι πλήρως ικανό για να 28

30 εκτελέσει τα καθήκοντα και τις ευθύνες που απαιτούνται για τον Υπεύθυνο Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. Τα καθήκοντα και οι ευθύνες του Υπεύθυνου Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να περιλάβουν, χωρίς να περιορίζονται μόνο σ αυτά, τα παρακάτω: Προετοιμασία μιας αρχικής γενικής αξιολόγησης ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης προκειμένου να προετοιμαστεί ένα σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης Εφαρμογή και άσκηση του σχεδίου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης Ανάληψη των κανονικών επιθεωρήσεων ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης για να εξασφαλισθεί η συνέχεια των κατάλληλων μέτρων ασφάλειας Σύσταση και ενσωμάτωση, ανάλογα με την περίπτωση, των τροποποιήσεων του σχεδίου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης προκειμένου να διορθωθούν οι ελλείψεις και για να ενημερωθεί το σχέδιο ώστε να λάβει υπόψη τις σχετικές αλλαγές της εγκατάστασης Ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της επαγρύπνησης ασφάλειας Εξασφάλιση επαρκούς κατάρτισης για το προσωπικό που είναι αρμόδιο για την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης Υποβολή έκθεσης στις αρμόδιες αρχές και διατήρηση αρχείου των περιστατικών που απειλούν την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης Συντονισμένη εφαρμογή του σχεδίου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης με τον Πλοίαρχο ή τον Αξιωματικό ασφάλειας πλοίου ανάλογα με την περίπτωση Συντονισμό με τις υπηρεσίες ασφάλειας, ανάλογα με την περίπτωση Εξασφάλιση ότι τα πρότυπα για το προσωπικό που είναι αρμόδιο για την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης συναντώνται και Ρύθμιση για μια έγκαιρη αντιμετώπιση από το προσωπικό επιβολής του νόμου, σε οποιοδήποτε γεγονός Αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης Η αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης είναι ένα ουσιαστικό και αναπόσπαστο τμήμα της διαδικασίας ανάπτυξης του σχεδίου ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Εκτός από τις περιοδικές αναπροσαρμογές και τις αναθεωρήσεις, η αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης παρέχει την ευκαιρία για τους ιδιοκτήτες να ελέγχουν τη συμμόρφωση με το σχέδιο ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης και να κάνουν τροποποιήσεις ανάλογα με τις ανάγκες. Ο Υπεύθυνος Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης μπορεί να εξουσιοδοτήσει την διενέργεια της αξιολόγησης σε ένα πρόσωπο προκειμένου πραγματοποιηθεί η αξιολόγηση της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. 29

31 Πριν από την έναρξη μιας αξιολόγησης ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης, ο Υπεύθυνος Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης, πρέπει να λαμβάνει τις τρέχουσες πληροφορίες για την αξιολογούμενη απειλή της τοπικής περιοχής και πρέπει να γνωρίζει τον τύπο πλοίων που εξυπηρετεί η Λιμενική Εγκατάσταση. Το πρόσωπο αυτό, πρέπει να προσδιορίζει και να αξιολογεί τις πιθανές απειλές που μπορούν να πλήξουν ζωτικές λειτουργίες της Λιμενικής Εγκατάστασης καθώς και τις πιθανότητες που έχουν τέτοιες απειλές να λάβουν χώρα, προκειμένου καθιερωθούν μέτρα ασφαλείας και δοθεί προτεραιότητα σε αυτά. Οι πιθανές απειλές στις βασικές λειτουργίες της Λιμενικής Εγκατάστασης και του πλοίου μπορούν να περιλάβουν: Τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών Δολιοφθορά Μη εξουσιοδοτημένη χρήση Λαθρεμπόριο Παραβίαση φορτίου Λαθρεπιβάτες και Παραβίαση ηλεκτρονικών δικτύων Ο Υπεύθυνος Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να μελετάει τις προηγούμενες εκθέσεις σχετικά με παρόμοιες απαιτήσεις ασφάλειας. Όταν είναι εφικτό, ο Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να συσκέπτεται με το αρμόδιο προσωπικό του λιμένα και άλλους Υπεύθυνους Ασφάλειας Λιμενικών Εγκαταστάσεων στη μεθοδολογία και τις πτυχές της αξιολόγησης. Ο Υπεύθυνος Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να εξετάζει τα σημεία πρόσβασης, συμπεριλαμβανομένου της σιδηροδρομικής πρόσβασης, της οδικής, της πλευράς της θάλασσας και των εισόδων της (πύλες), και να αξιολογεί την πιθανότητά να χρησιμοποιηθούν από μη εξουσιοδοτημένα άτομα για την πρόκληση έκνομων ενεργειών στην ασφάλεια των μεταφορών. Αυτό, περιλαμβάνει τόσο άτομα που διαθέτουν νόμιμη πρόσβαση όσο και άτομα που επιδιώκουν να επιτύχουν μη εξουσιοδοτημένη είσοδο. 30

32 Η αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να περιλάβει μια επί σκηνής αξιολόγηση, προκειμένου περιλάβει τα ακόλουθα στοιχεία: Το γενικό σχεδιάγραμμα της Λιμενικής Εγκατάστασης Τη θέση και τη λειτουργία κάθε πραγματικού ή πιθανού σημείου πρόσβασης της Λιμενικής Εγκατάστασης Υπάρχοντα προστατευτικά μέτρα συμπεριλαμβανομένης της επιθεώρησης, του εξοπλισμού ελέγχου - παρακολούθησης, επικοινωνίας, των εγγράφων ταυτοποίησης του προσωπικού, του συναγερμού, του φωτισμού, του ελέγχου της πρόσβασης, και των παρόμοιων συστημάτων Αριθμητική δύναμη, αξιοπιστία, και καθήκοντα ασφάλειας του προσωπικού της Λιμενικής Εγκατάστασης Πόρτες, κιγκλιδώματα και φωτισμό ασφάλειας Θέση των περιοχών που πρέπει να έχουν περιορισμένη πρόσβαση, όπως οι σταθμοί ελέγχου, τα κέντρα επικοινωνιών, οι περιοχές αποθήκευσης φορτίου, κ.λπ. Ο εξοπλισμός έκτακτης ανάγκης και ο εφεδρικός εξοπλισμός που είναι διαθέσιμοι για να υποστηρίξουν τις ουσιώδεις υπηρεσίες Διαδικασίες δράσης για πυρκαγιά ή άλλες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Υπάρχων εξοπλισμός προστασίας και ασφάλειας για την προστασία του προσωπικού και των επισκεπτών Το επίπεδο επίβλεψης του προσωπικού της Λιμενικής Εγκατάστασης, των προμηθευτών, των τεχνικών επισκευής, των εργαζομένων στις αποβάθρες, κ.λπ. Τις υπάρχουσες συμφωνίες με ιδιωτικές επιχειρήσεις ασφάλειας που παρέχουν υπηρεσίες ασφάλειας εγκαταστάσεων σε όλα τα επίπεδα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων οποιωνδήποτε δυνάμεων ασφάλειας συμβεβλημένων με τα εξυπηρετούμενα πλοία Διαδικασίες για τον έλεγχο των κλειδιών κωδικών ασφάλειας και άλλων συστημάτων πρόληψης πρόσβασης Διαδικασίες φορτίου και εφοδίων πλοίου Ικανότητα ανταπόκρισης στα γεγονότα Η αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να τεκμηριώνεται και να διεξάγεται από την εγκατάσταση. Η αξιολόγηση ασφάλειας της εγκατάστασης πρέπει να εκτελείται περιοδικά, λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβαλλόμενες απειλές ή/και τις σημαντικές αλλαγές στην εγκατάσταση. 31

33 4.2.4 Παράδειγμα σχεδίου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης Κάθε διαχειριστής λιμενικών εγκαταστάσεων πρέπει να αναπτύξει ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα ασφάλειας που ενσωματώνει λεπτομερή προετοιμασία, πρόληψη, και δράσεις ανταπόκρισης για κάθε επίπεδο απειλής με τον προσδιορισμό των οργανισμών, ή του αρμόδιου προσωπικού για την εκπλήρωση αυτών των δραστηριοτήτων. Ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής της λιμενικής εγκατάστασης είναι υπεύθυνος για την τεκμηρίωση του προγράμματος ασφάλειας με τη μορφή ενός γραπτού σχεδίου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. Το σχέδιο πρέπει να εξετάζει τις αποκλίσεις που προσδιορίζονται στην αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης και να αναπτύσσει τα συνιστώμενα μέτρα που είναι κατάλληλα για την αντιμετώπιση των συνεπειών έκνομων ενεργειών σε βάρος της Λιμενικής Εγκατάστασης. Στο επίπεδο ασφάλειας 1, οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις θα πρέπει να πραγματοποιήσουν τις ακόλουθες ενέργειες για να προλάβουν ή να αποτρέψουν έκνομες ενέργειες κατά της ασφάλειας των μεταφορών: Να ορίσουν τους επαρκείς πόρους που απαιτούνται για να εκτελεσθούν τα καθορισμένα καθήκοντα ασφάλειας Να ελέγξουν τις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης για να εξασφαλισθεί ότι μόνο τα εξουσιοδοτημένα πρόσωπα έχουν πρόσβαση Να ελέγξουν την πρόσβαση στην Λιμενική Εγκατάσταση Να ελέγχουν και να επιτηρούν την Λιμενική Εγκατάσταση, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών πρόσδεσης Να εποπτεύουν την ασφάλεια του φορτίου και των εφοδίων του πλοίου Να εξασφαλίζουν ότι η επικοινωνία ασφάλειας είναι εύκολα διαθέσιμη και σε ετοιμότητα. 32

34 Στο Επίπεδο Ασφαλείας 2, εκτός από τα προστατευτικά μέτρα του επιπέδου ασφαλείας 1, οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις πρέπει να λαμβάνουν πρόσθετα προστατευτικά μέτρα σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που παρέχονται στο Β μέρος του Κώδικα. Στο Επίπεδο Ασφαλείας 3, εκτός από τα προστατευτικά μέτρα του επιπέδου 1 και 2, οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις πρέπει να λαμβάνουν πρόσθετα προστατευτικά μέτρα, τα οποία ορίζονται στο σχέδιο ασφάλειας λιμενικής εγκατάστασης για κάθε δραστηριότητα σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που παρέχονται στο Β μέρος του Κώδικα. Επιπροσθέτως, στο επίπεδο ασφάλειας 3, οι λιμενικές εγκαταστάσεις οφείλουν να ανταποκρίνονται στις σχετικές με την ασφάλεια οδηγίες που δίδονται από το συμβαλλόμενο κράτος στην επικράτεια του οποίου βρίσκονται και να τις εφαρμόζουν Το σχέδιο ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης, πέραν των απαιτήσεων του Κώδικα μπορεί να αναπτυχθεί λαμβάνοντας απαιτήσεις για: Μέτρα ή/ και εξοπλισμό που αποσκοπεί στην πρόληψη και αποτροπή μη εξουσιοδοτημένης μεταφορά όπλων, επικίνδυνων ουσιών, και συσκευών προοριζόμενων για χρήση ενάντια σε ανθρώπους, πλοία, ή λιμένες. Προσδιορισμό των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης και των μέτρων ή/και εξοπλισμό για την πρόληψη της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης στην Λιμενική Εγκατάσταση και στις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης της Λιμενικής Εγκατάστασης Διαδικασίες ανταπόκρισης στις απειλές ασφάλειας ή τις παραβιάσεις ασφάλειας, Διαδικασίες εκκένωσης σε περίπτωση απειλών ασφάλειας ή παραβιάσεων της ασφάλειας Καθήκοντα του προσωπικού της Λιμενικής Εγκατάστασης υπεύθυνου επί θεμάτων ασφάλειας της εγκατάστασης Διαδικασίες ελέγχου των δραστηριοτήτων επί θεμάτων ασφάλειας, διαδικασίες για την εκπαίδευση,τα γυμνάσια και τις ασκήσεις Διαδικασίες για την διασύνδεση των δραστηριοτήτων ασφάλειας λιμένων και πλοίων Διαδικασίες για την περιοδική αναθεώρηση και την ενημέρωση του σχεδίου Διαδικασίες για την αναφορά έκνομων γεγονότων στην ασφάλεια των μεταφορών Διαδικασίες για την απαίτηση παρουσίας προσωπικού έκτακτης ανάγκης, ασφάλειας ναυσιπλοΐας, ή το προσωπικό ασφάλειας για αντιμετώπιση έκνομων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων τοπικών υπηρεσιών αστυνομίας και πυροσβεστικής, μονάδες πυροτεχνουργών, δυτών, νοσοκομείο κ.λπ. Προσδιορισμό του υπευθύνου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης συμπεριλαμβανομένων των λεπτομερειών επικοινωνίας επί 24ωρου βάσεως Μέτρα για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στο σχέδιο 33

35 Μέτρα που αποσκοπούν στην εξασφάλιση αποτελεσματικής ασφάλειας του φορτίου και του εξοπλισμού διακίνησης του φορτίου στην Λιμενική Εγκατάσταση. Διαδικασίες για έλεγχο του σχεδίου της Λιμενικής Εγκατάστασης Διαδικασίες απόκρισης σε περίπτωση που έχει ενεργοποιηθεί το σύστημα προειδοποίησης ασφαλείας ενός πλοίου στην Λιμενική Εγκατάσταση και Διαδικασίες για την εξυπηρέτηση επαναπατρισμού του πληρώματος του πλοίου ή κατά τις αλλαγές πληρώματος, καθώς επίσης και της πρόσβασης των επισκεπτών στο πλοίο συμπεριλαμβανομένων των αντιπροσώπων των συνδικαλιστικών οργανώσεων των ναυτικών. Το σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης μπορεί να συνδυαστεί με άλλα συστήματα διαχείρισης ασφάλειας και μπορεί να διατηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Σε μια τέτοια περίπτωση, πρέπει να προστατεύεται από διαγραφή, καταστροφή, ή επανεγγραφή. Το σχέδιο πρέπει να προστατεύεται από μη εξουσιοδοτημένη χρήση ή αντιγραφή και αντιμετωπίζεται ως εμπιστευτική πληροφορία. Το σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να περιέχει πληροφορίες που αναφέρονται στην πρόληψη έκνομων ενεργειών ασφάλειας, όπως διαδικασίες επικοινωνίας και συντονισμού για μείωση του κινδύνου. Κατά την μετάβαση προς ή από το επίπεδο ασφάλειας 2 και 3, η Λιμενική Εγκατάσταση πρέπει να ενημερώσει τον επικεφαλή του λιμένα. Κατά την μετάβαση στο Επίπεδο Ασφαλείας όπως αυτό περιγράφεται στο εφαρμόσιμο σχέδιο ασφάλειας λιμένα,. η Λιμενική Εγκατάσταση πρέπει να ενημερώσει οποιοδήποτε πλοίο προσεγγίζει σε αυτήν, ή είναι εν πλώ προς την Λιμενική Εγκατάσταση, ότι η Λιμενική Εγκατάσταση εφαρμόζει τα κατάλληλα μέτρα και τις διαδικασίες όπως αναφέρονται λεπτομερώς στο σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης για το συγκεκριμένο επίπεδο ασφάλειας που έχει καθορισθεί. Η Λιμενική Εγκατάσταση πρέπει να αναφέρει οποιεσδήποτε δυσκολίες στην εφαρμογή των διαδικασιών ασφάλειας μέσα στη Λιμενική Εγκατάσταση στα πλοία που είναι εντός του χώρου της ή που προσεγγίζουν σε αυτή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο υπεύθυνος ασφαλείας της εγκατάστασης και ο αξιωματικός ασφαλείας πλοίου πρέπει να συντονίσουν τις κατάλληλες ενέργειες. Η αρμοδιότητα των ιδιοκτητών ή των διαχειριστών της Λιμενικής Εγκατάστασης σε θέματα ασφάλειας εγκατάστασης παραμένει αμετάβλητη. Η διατήρηση της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης είναι ένας τρέχων στόχος. Τα πρόσθετα μέτρα ασφάλειας πρέπει να εφαρμοστούν για να αντιμετωπίσουν τους αυξανόμενους κινδύνους. 34

36 4.2.5 Αρχεία Τα αρχεία των ακόλουθων δραστηριοτήτων που εξετάζονται στο σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να διατηρούνται για διάστημα τουλάχιστον δύο ετών: Εκπαίδευσης γυμνασίων, και ασκήσεων Αναφορών των έκνομων γεγονότων στην ασφάλεια των μεταφορών Αναφορές των παραβιάσεων της ασφάλειας Αλλαγών στα Επίπεδα Ασφαλείας Συντήρησης, βαθμολόγησης, και δοκιμής του εξοπλισμού ασφάλειας Επικοινωνιών που έχουν άμεσα σχέση με την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης όπως οι συγκεκριμένες απειλές στην λιμενική εγκατάσταση Περιοδικών αναθεωρήσεων της αξιολόγησης ασφάλειας Περιοδική εκπαίδευση, γυμνάσια, και ασκήσεις Τα γυμνάσια πρέπει να πραγματοποιούνται κάθε τρεις μήνες και οι ασκήσεις να γίνονται κάθε 12 μήνες για να εξασφαλισθεί η επάρκεια των σχεδίων ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης που περιγράφονται από αυτήν την εγκύκλιο. Οι ασκήσεις αυτές μπορούν να σχετίζονται μόνο με την Λιμενική Εγκατάσταση ή μέρος ενός προγράμματος συνεργασίας με τα εφαρμόσιμα σχέδια ασφάλειας πλοίων και εγκαταστάσεων. Οι επικοινωνίες και οι διαδικασίες κοινοποίησης πρέπει να περιληφθούν σε κάθε γυμνάσιο ή άσκηση. Η εκπαίδευση μπορεί να περιλάβει, αλλά δεν περιορίζεται, στα παρακάτω, ανάλογα με την περίπτωση: Την διαχείριση ασφαλείας Τις σχετικές εθνικές και διεθνείς συμβάσεις, κώδικες, και συστάσεις Τη Σχετική εθνική νομοθεσία και κανονισμούς Τις ευθύνες και τους τομείς δραστηριότητας άλλων εμπλεκομένων οργανισμών Τις αξιολογήσεις κινδύνων, απειλών και τρωτότητας Τις Αξιολογήσεις και επιθεωρήσεις ασφάλειας Τις λειτουργίες και τις συνθήκες στα πλοία και στους λιμένες Τα μέτρα ασφάλειας πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων Την ετοιμότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και την αντιμετώπισή τους καθώς και το σχεδιασμό όσον αφορά την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων Τις τεχνικές καθοδήγησης όσον αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση σε θέματα ασφάλειας συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών και μέτρων ασφαλείας 35

37 Τον χειρισμό κρίσιμων για την ασφάλεια πληροφοριών και της σχετικής με την ασφάλεια επικοινωνίας Γνώση των υφιστάμενων απειλών για την ασφάλεια και των μοντέλων που ακολουθούνται Την αναγνώριση και τον εντοπισμό όπλων, επικίνδυνων ουσιών και συσκευών Την αναγνώριση χωρίς διακρίσεις, σε αμερόληπτη βάση, των χαρακτηριστικών και των μοντέλων συμπεριφοράς προσώπων που είναι πιθανό να απειλήσουν την ασφάλεια Τις τεχνικές οι οποίες χρησιμοποιούνται για να παρακαμφθούν τα μέτρα ασφάλειας Τον εξοπλισμό και τα συστήματα ασφάλειας καθώς και τους περιορισμούς όσον αφορά την λειτουργία τους Τις μεθόδους εξέτασης, επιθεωρήσεις, ελέγχου, και παρακολούθησης Μεθόδους φυσικών ερευνών και επιθεωρήσεων για μη παρείσφρηση Τα γυμνάσια και τις ασκήσεις ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων των γυμνασίων και των ασκήσεων με πλοία Την αξιολόγηση των σχετικών με την ασφάλεια γυμνασίων και ασκήσεων Δήλωση ασφάλειας Η Δήλωση ασφάλειας (ΔΑ) παρέχει τα μέσα προς εξασφάλιση ότι οι κρίσιμες ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια εξετάζονται κατάλληλα και η ότι η ασφάλεια θα παραμείνει σε ισχύ σε όλη την παραμονή ενός πλοίου στην Λιμενική Εγκατάσταση ή κατά τη διάρκεια της διεπαφής πλοίου/ λιμένα.. Η ασφάλεια, εξετάζεται κατάλληλα με τη σκιαγράφηση των ευθυνών για τις ρυθμίσεις ασφάλειας και των διαδικασιών μεταξύ ενός πλοίου και μιας Λιμενικής Εγκατάστασης ή μεταξύ πλοίων. Στο επίπεδο ασφάλειας 1, τα πλοία που μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία πρέπει να συμπληρώνουν μια δήλωση ασφαλείας για κάθε διεπαφή. Στο Επίπεδο Ασφαλείας 2 και 3, μια δήλωση ασφαλείας πρέπει να συμπληρώνεται για όλες τις διεπαφές πλοίου / Λιμενικής Εγκατάστασης. Ο επικεφαλής του λιμένα μπορεί μετά την αξιολόγηση του κινδύνου, να απαιτεί τη χρήση της δήλωσης ασφάλειας σε πρόσθετες περιστάσεις, βασισμένες στον κίνδυνο. Η Δήλωση ασφάλειας πρέπει να συμπληρώνεται από: Τον πλοίαρχο ή τον αξιωματικό ασφάλειας του πλοίου ή/και Τον υπεύθυνο ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης ή ένα πρόσωπο που υποδεικνύεται στο σχέδιο ασφάλειας για να ενεργήσει εξ ονόματος του υπεύθυνου ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Η Δήλωση ασφάλειας πρέπει να εξετάζει τις απαιτήσεις ασφάλειας που θα μπορούσαν να μοιραστούν μεταξύ μιας Λιμενικής Εγκατάστασης και ενός πλοίου και πρέπει να δηλώνει τα 36

38 συγκεκριμένα καθήκοντα και ευθύνες αυτών. Ο υπεύθυνος ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να εξοικειωθεί με τις απαιτήσεις του Κώδικα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι κρίσιμες ευθύνες ασφάλειας σκιαγραφούνται κατάλληλα και παραμένουν σε ισχύ ενώ ένα σκάφος είναι δεμένο σε μια Λιμενική Εγκατάσταση. Η Λιμενική Εγκατάσταση και το πλοίο πρέπει να διαθέτουν στην κατοχή τους ένα αντίγραφο της Δήλωσης Ασφάλειας. Για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις που δέχονται συχνά το ίδιο πλοίο, δεν απαιτείται Δήλωση Ασφάλειας για κάθε διεπαφή εφόσον το πλοίο και η Λιμενική Εγκατάσταση συμμετέχουν σε μια γραπτή συμφωνία που δηλώνει την ευθύνη τους κατά τη διάρκεια της διεπαφής πλοίου / εγκατάστασης. Αυτές οι συμφωνίες πρέπει να περιλαμβάνονται στο σχέδιο ασφάλειας πλοίου και το σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης Κατευθύνσεις για την ασφάλεια των Λιμενικών Εγκαταστάσεων Γενικά: Στην παρούσα ενότητα επιχειρείται η παροχή συγκεκριμένων κατευθύνσεων σχετικές με τον καθορισμό των μέτρων προστασίας που πρέπει να εφαρμόζονται από τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις προκειμένου επιτευχθούν οι ακόλουθοι τέσσερις στόχοι: της ευαισθητοποίησης, της πρόληψης, της αντιμετώπισης, και της διαχείρισης συνεπειών. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις που δεν δέχονται πλοία υπαγόμενα στην Δ.Σ SOLAS δεν υποχρεούνται στην τήρηση των κατευθύνσεων που ακολουθούν. Ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής της εγκατάστασης έχει την αρχική αρμοδιότητα για την εξασφάλιση της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Ακόμη και οι μέτριες διαδικασίες ασφάλειας μπορούν να μειώσουν την τρωτότητα. Κάθε διαχειριστής εγκατάστασης θα πρέπει να εκτελεί ένα πρόγραμμα ασφάλειας το οποίο θα ενσωματώνει την κατάλληλη προετοιμασία, την πρόληψη, και τις δραστηριότητες αντιμετώπισης σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη. Η ενότητα αυτή είναι δομημένη κατά θέματα όπου αναλύονται οι συνιστώμενες κατευθύνσεις, οι οποίες απορρέουν από την παράγραφο 16 του Μέρους Β του κώδικα ISPS. Έτσι, αυτές αναλύονται στην: Οργάνωση και εκτέλεση σχετικών με την ασφάλεια καθηκόντων σε Λιμενική Εγκατάσταση Πρόσβαση στην Λιμενική Εγκατάσταση Ζώνες περιορισμένης πρόσβασης εντός της Λιμενικής Εγκατάστασης Διαχείριση του φορτίου Παραλαβή των εφοδίων του πλοίου Διαχείριση των ασυνόδευτων αποσκευών Παρακολούθηση της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης 37

39 Οργάνωση και εκτέλεση σχετικών με την ασφάλεια καθηκόντων σε Λιμενική Εγκατάσταση Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις θα πρέπει να ενσωματώσουν τα σχετικά στοιχεία ασφάλειας στα καθήκοντα και τις ευθύνες όλου του προσωπικού ασφάλειας. Τέτοια στοιχεία θα πρέπει να περιλάβουν, χωρίς να περιορίζονται μόνο σε αυτά, τα ακόλουθα : Αύξηση της ευαισθητοποίησης συμπεριλαμβανομένης της παρατήρησης και της υποβολής αναφορών για τον εξοπλισμό ασφάλειας που δυσλειτουργεί, των ύποπτων προσώπων, των αντικειμένων, και των δραστηριοτήτων. Εφαρμογή μέτρων που απαιτούνται από το σχέδιο ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα προστατευτικά μέτρα προκειμένου ενισχυθούν τα μέτρα ασφάλειας μέσω της χρήσης του προσωπικού ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα. Ανάπτυξη και εφαρμογή των διαδικασιών για το πρόσθετο προσωπικό ασφάλειας έξω από την Λιμενική Εγκατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της τοπικής αστυνομίας, της πυροσβεστικής, ή των ιατρικών υπηρεσιών. Το προσωπικό ασφάλειας θα πρέπει να επανεξετάσει και να ασκήσει τα καθήκοντα και τις ευθύνες ασφάλειας μέσω των γυμνασίων και της εκπαίδευσης. Παροχή των πληροφοριών ασφάλειας σε όλο το προσωπικό ασφάλειας που περιλαμβάνεται στο συγκεκριμένο επίπεδο ασφάλειας. Οι εγκαταστάσεις επικίνδυνων φορτίων θα πρέπει να αναπτύξουν διαδικασίες για το προσωπικό ασφάλειας προκειμένου καταγράφουν ή αναφέρουν την παρουσία τους σε βασικά σημεία κατά τη διάρκεια των περιπόλων τους. 38

40 Πρόσβαση στην Λιμενική Εγκατάσταση Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα προστατευτικά μέτρα για να προληφθεί ή να αποτραπεί μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις και τα πλοία που καταπλέουν στην Λιμενική Εγκατάσταση για όλα τα Επίπεδα Ασφαλείας. Περιορισμός του αριθμού των σημείων πρόσβασης στην Λιμενική Εγκατάσταση. Έλεγχος ή διασφάλιση όλων των σημείων πρόσβασης στην Λιμενική Εγκατάσταση. Ταυτοποίηση των οχημάτων, των προσώπων, των αποσκευών, των φορτίων, των εφοδίων ή άλλων υλικών που εγκρίνονται προς είσοδο εντός της Λιμενικής Εγκατάστασης. Άρνηση πρόσβασης σε οποιοδήποτε πρόσωπο αρνείται να συμβάλει στην επαλήθευση ασφάλειας σε κάποιο σημείο πρόσβασης. Κάθε πρόσωπο για το οποίο έχει αμφισβητηθεί η είσοδος λόγω της άρνησής του να συμβάλει στην επαλήθευση ασφάλειας θα πρέπει να προσδιορίζεται και να αναφέρεται στις αρμόδιες αρχές. Παροχή των μεθόδων προσδιορισμού για όλους τους υπαλλήλους και τους επισκέπτες. Καθιέρωση των διαδικασιών στάθμευσης και υπόδειξη των περιοχών στάθμευσης. Χορήγηση άδειας εισόδου μόνο στο εξουσιοδοτημένο προσωπικό για την πρόσβαση στα πλοία που καταπλέουν σε μια Λιμενική Εγκατάσταση. Προγραμματισμός των αφίξεων των πλοίων και των εργασιών που είναι να εκτελεστούν στην Λιμενική Εγκατάσταση σε συνεργασία με την κατάλληλη αρχή. Κάθετοι φράκτες ή άλλα εμπόδια ώστε να διαμορφωθεί μια περίμετρος εκεί όπου δεν υπάρχουν φυσικά εμπόδια που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν κάποιο είδος συνόρων. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις επικίνδυνων φορτίων θα πρέπει να καθιερώσουν διαδικασίες για την συνοδεία στους προορισμούς τους των επισκεπτών, των προμηθευτών, και άλλων μη - εργαζομένων στην λιμενική εγκατάσταση. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα προστατευτικά μέτρα για να προληφθεί ή να αποτραπεί η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση τόσο στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις όσο και στα πλοία που δένονται σ αυτή κατά τη διάρκεια των αυξημένων επιπέδων ασφαλείας. Εφαρμογή των διαδικασιών για την συνοδεία των επισκεπτών στους προορισμούς τους, των προμηθευτών, και άλλων υπαλλήλων, μη εργαζομένων στην εγκατάσταση, στους προορισμούς τους. Έρευνα / επιθεώρηση όλων των οχημάτων, των προσώπων, των αποσκευών, των διανομών, η των συσκευασιών που εισέρχονται στην Λιμενική Εγκατάσταση. 39

41 Εξέταση του ενδεχομένου για περιορισμό της πρόσβασης στην Λιμενική Εγκατάσταση στο μη εξουσιοδοτημένο και μη απαραίτητο προσωπικό. Μόνο τα πρόσωπα που έχουν επίσημη εργασία στην εγκατάσταση ή στο πλοίο πρέπει να εξουσιοδοτούνται για την αποβίβαση από ή την επιβίβασή τους σ ένα πλοίο που είναι προσδεδεμένο στην Λιμενική Εγκατάσταση. Τα σχέδια ασφάλειας εγκαταστάσεων επικινδύνων φορτίων, θα πρέπει να περιλαμβάνουν ένα πρόγραμμα ελέγχου της κυκλοφορίας για τα οχήματα που εισέρχονται και εξέρχονται στην εγκατάσταση. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις θα πρέπει να εφαρμόζουν ένα σύστημα προσδιορισμού ώστε να ταυτοποιείται όλο το προσωπικό. Το προσωπικό που εισέρχεται σε μια Λιμενική Εγκατάσταση, προκειμένου να του επιτραπεί η πρόσβαση, θα πρέπει να κατέχει και να παρουσιάζει μια έγκυρη κάρτα ταυτοποίησης με φωτογραφία, με κατάλληλη προστασία για την πλαστογράφησής της,που να φέρει το όνομα της εκδούσας Αρχής. Το προσωπικό ασφάλειας ή άλλες αρμόδιες αρχές θα πρέπει να πιστοποιούν ότι η κάρτα αυτή ταυτοποίησης αντιστοιχεί στο πρόσωπο που την παρουσιάζει. Αυτές οι διαδικασίες θα πρέπει να παρακολουθούνται και να επιβάλλονται προς χάριν της διατήρησης της ακεραιότητας των διαδικασιών επιθεώρησης, ελέγχου και παρακολούθησης της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Τα αποδεκτά μέσα ταυτοποίησης και των διαδικασιών που ακολουθούνται θα πρέπει να προβλέπονται συγκεκριμένα στο σχέδιο ή τις διαδικασίες ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης Οι μόνιμοι υπάλληλοι θα πρέπει να επιδεικνύουν ένα διακριτικό ή την κάρτα ταυτοποίησης τους, πάντοτε κατά την κυκλοφορία και εργασία τους εντός των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης. Τα οχήματα δεν θα πρέπει να σταθμεύουν στις αποβάθρες ή τις προκυμαίες. εκτός αν πρόκειται να παρέξουν μια ουσιαστική συγκεκριμένη υπηρεσία στο πλοίο. Προκειμένου να παρέχεται μια ανεμπόδιστη οπτική επίβλεψη στο προσωπικό ασφάλειας, ο καθοριζόμενος χώρος στάθμευσης, θα πρέπει να είναι μακριά από τις αποβάθρες και τις προκυμαίες, τις περιοχές που χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση επικίνδυνων φορτίων και άλλες περιοχές που χαρακτηρίζονται ως ουσιαστικές για την ασφάλεια της Λιμενικής Εγκατάστασης. Όπου είναι δυνατόν, ο καθοριζόμενος χώρος στάθμευσης πρέπει να είναι έξω από τον περιφραγμένο λειτουργικό, χώρο διαχείρισης φορτίου και τις περιοχές αποθήκευσης. Το προσωπικό ασφάλειας πρέπει να ελέγχει ή να επιτηρεί την πρόσβαση στις περιοχές χώρων στάθμευσης που έχουν καθορισθεί. Οι εγκαταστάσεις επικίνδυνων φορτίων πρέπει να επιβεβαιώνουν-καταγράφουν στο γραφείο ασφαλείας τα ιδιωτικά οχήματα όπως και τα οχήματα των συμβαλλομένων στα οποία επιτρέπεται στερεότυπη πρόσβαση στη Λιμενική Εγκατάσταση. Επιπλέον, θα ρέπει να διατηρούνται αρχεία τα οποία να περιλαμβάνουν το προσωπικό με τον αύξοντα αριθμό των αδειών τους και την ταυτοποίηση 40

42 των οχημάτων τους. Προσωρινές άδειες θα πρέπει να διανέμονται στους προμηθευτές και τους επισκέπτες για να σταθμεύουν στις περιοχές στάθμευσης που έχουν καθορισθεί. Το προσωπικό ασφάλειας πρέπει να οργανώνει και να πραγματοποιεί τυχαίους ελέγχους αυτών των αδειών στάθμευσης. Οι διαδικασίες για το προσωπικό των πλοίων (πιλότοι, μέλη του πληρώματος, πράκτορες, συμβαλλόμενοι, προμηθευτές και επιβάτες στα εμπορικά πλοία) για να αναχωρήσουν ή να αφιχθούν μέσω της Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να συνεργαστούν εκ των προτέρων με το κατάλληλο προσωπικό ασφάλειας σύμφωνα με το σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. Η περίφραξη πρέπει να είναι επαρκής για να αποτρέπει την μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε μια εγκατάσταση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την υιοθέτηση των αναγνωρισμένων προτύπων στον κλάδο. Γενικά, τα πρότυπα αυτά συστήνουν ότι ένας φράκτης είναι ένα κατ ελάχιστο 2.13 μέτρα ύψος με μια πρόσθετη «φρουρά κορυφής» 0.31 μέτρων για ένα συνολικό ελάχιστο ύψος 2.44 μέτρων. Ζώνες περιορισμένης πρόσβασης εντός της Λιμενικής Εγκατάστασης Οι λιμενικής εγκαταστάσεις οφείλουν να καθιερώσουν ζώνες περιορισμένης πρόσβασης προκειμένου να ελέγχεται η πρόσβαση σε βασικές περιοχές. Όλες οι ζώνες περιορισμένης πρόσβασης θα πρέπει να καθορισθούν σαφώς και να σημανθούν δείχνοντας ότι σε μια περιοχή υπάρχει περιορισμός πρόσβασης. Η σήμανση πρέπει να είναι σαφώς ορατή σε όλο το προσωπικό. Τα ακόλουθα είναι συνιστώμενα προστατευτικά μέτρα για όλα τα Επίπεδα Ασφαλείας που οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν για να ενισχύσουν την ασφάλεια στις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης: Περιορισμός του αριθμού των σημείων πρόσβασης. Παρακολούθηση ή διασφάλιση της πρόσβασης εντός των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης Κάθετοι φράκτες ή άλλα εμπόδια για να σκιαγραφηθεί η περίμετρος σε όποιες περιπτώσεις τα φυσικά εμπόδια δεν επαρκούν για να διαμορφώσουν από μόνα τους ένα όριο. Παρεμπόδιση της εισόδου δια μέσου παραθύρων, εντός των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης (π.χ. εγκατάσταση κιγκλιδωμάτων στα παράθυρα). 41

43 Τα ακόλουθα είναι συνιστώμενα προστατευτικά μέτρα για τις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης κατά τη διάρκεια των αυξημένων επιπέδων ασφαλείας. Καθιέρωση προσωπικού για την φύλαξη ή την επιτήρηση ζωνών περιορισμένης πρόσβασης (Επίπεδο ασφάλειας 2). Ενίσχυση της ασφάλειας μέσω συνεχούς φρούρησης ή επιτήρησης των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης (Επίπεδο ασφάλειας 2). Τα ακόλουθα είναι συνιστώμενα προστατευτικά μέτρα για τις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης κατά τη διάρκεια των αυξημένων επιπέδων ασφαλείας για τις εγκαταστάσεις επικινδύνων φορτίων. Εξασφάλιση ασφάλειας στα σημεία πρόσβασης ή εκτέλεση στερεότυπων περιπόλων ασφάλειας. Περιορισμός της πρόσβασης εντός των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης με εξαίρεση το προσωπικό ασφαλείας και το βασικό προσωπικό. Καθιέρωση προσωπικού για την φύλαξη ή την επιτήρηση των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης (Επίπεδο Ασφαλείας 2). Ενίσχυση της ασφάλειας μέσω συνεχούς φρούρησης ή επιτήρησης των ζωνών περιορισμένης πρόσβασης (Επίπεδο ασφάλειας 3). Διαχείριση του φορτίου Τα μέτρα ασφάλειας που σχετίζονται με την διαχείριση του φορτίου θα πρέπει: Nα προλαμβάνουν παραβιάσεις του φορτίου Να αποτρέπουν την αποδοχή και την αποθήκευση φορτίου στην Λιμενική Εγκατάσταση το οποίο δεν προορίζεται προς μεταφορά. 42

44 Πιο συγκεκριμένα οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις θα πρέπει να μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα προστατευτικά μέτρα για να προστατευθεί το φορτίο ενάντια στις απειλές ασφάλειας σε όλα τα Επίπεδα Ασφαλείας. Έλεγχο και επιθεώρηση των μονάδων μεταφοράς φορτίου και των περιοχών αποθήκευσης φορτίου. Ανάπτυξη των διαδικασιών ελέγχου των καταλόγων απογραφής. Μετά την μεταφορά του στην εγκατάσταση,το φορτίο θα πρέπει να μπορεί να αναγνωρίζεται ότι έχει ελεγχθεί και έχει γίνει δεκτό για φόρτωση σε πλοίο ή για προσωρινή αποθήκευση σε ζώνη περιορισμένης πρόσβασης πριν από την φόρτωσή του. Μπορεί να κριθεί σκόπιμη η ύπαρξη μέτρων για τον περιορισμό της εισόδου, στην εγκατάσταση φορτίου για το οποίο δεν υπάρχει επιβεβαιωμένη ημερομηνία φόρτωσης. Ανάπτυξη διαδικασιών μετακίνησης και αποθήκευσης φορτίου. Οι διαδικασίες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τέτοιες λειτουργίες όπως χειρισμός φορτίου, παραλαβής και παράδοσης του φορτίου, καθορισμός των θέσεων αποθήκευσης, και το συντονισμό του ελέγχου των διαδικασιών απογραφής των εμπορευμάτων. Υπόδειξη περιοχής-(ων) περιορισμένης πρόσβασης για την εκτέλεση των επιθεωρήσεων του φορτίου. Παράδοση του φορτίου μόνο στο μεταφορέα που καθορίζεται στη διαταγή παράδοσης εκτός αν μια εξουσιοδοτημένη παράδοση σε έναν άλλο μεταφορέα παρουσιάζεται και επιβεβαιώνεται Στερεότυπος έλεγχος του φορτίου μέσα στην Λιμενική Εγκατάσταση πριν από, και κατά τη διάρκεια, των διαδικασιών διαχείρισης του φορτίου. Ελέγχους για να εξασφαλισθεί ότι το φορτίο που εισάγεται στην Λιμενική Εγκατάσταση αντιστοιχεί με το αποδεικτικό παράδοσης ή ισοδύναμο αποδεικτικό τεκμηρίωσης φορτίου και Εξέταση των οχημάτων. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα προστατευτικά μέτρα για να προστατευθεί το φορτίο ενάντια στις απειλές ασφάλειας κατά τη διάρκεια των αυξημένων επιπέδων ασφαλείας Διαχωρισμός του εισερχόμενου φορτίου, του εξερχόμενου φορτίου, και των εφοδίων των πλοίων. Αύξηση της συχνότητας και της έντασης των οπτικών και φυσικών επιθεωρήσεων. Περιορισμός του αριθμού των θέσεων όπου το επικίνδυνο φορτίο μπορεί να αποθηκευτεί. Οι εγκαταστάσεις επικίνδυνων φορτίων παραδίδουν το φορτίο μόνο παρουσία του υπεύθυνου ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης ή ενός οριζόμενου αντιπροσώπου του ανώτερου υπευθύνου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. 43

45 Η επαλήθευση και η επιθεώρηση του φορτίου για τον εντοπισμό και τον προσδιορισμό των απαγορευμένων όπλων, των εμπρηστικών, ή εκρηκτικών συσκευών μπορούν να ολοκληρωθούν μέσω: Οπτικής και φυσικής εξέτασης Χρησιμοποίησης εξοπλισμού σάρωσης / εντοπισμού, μηχανικών συσκευών, ή σκύλων Συντονισμού με το φορτωτή ή άλλο αρμόδιο συμβαλλόμενο μέρος., ανάπτυξη και εφαρμογή ενός διαπιστευμένου προγράμματος φορτωτών. Το φορτίο που αποθηκεύεται σε ανοικτές περιοχές, σε παλέτες ή το στοιβαγμένο φορτίο σε εγκαταστάσεις αποθηκών εμπορευμάτων, θα πρέπει να στοιβάζεται κατάλληλα και να τοποθετείται εντός, μακριά από, και παράλληλα σε χώρους που δεν κλείνονται περιμετρικά από φράκτες και τοίχους για να εξασφαλισθεί η ανεμπόδιστη οπτική επαφή από το προσωπικό ασφάλειας. Παράδοση των εφοδίων του πλοίου Τα μέτρα ασφάλειας όσον αφορά την παράδοση των εφοδίων πλοίου θα πρέπει να : διασφαλίζουν τον έλεγχο των εφοδίων του πλοίου και την ακεραιότητα της συσκευασίας αποτρέπουν την περίπτωση αποδοχής των εφοδίων του πλοίου χωρίς επιθεώρηση προλαμβάνουν τις παραβιάσεις αποτρέπουν την αποδοχή των εφοδίων του πλοίου μέχρι κάτι τέτοιο να διαταχθεί διασφαλίζουν ότι τα οχήματα μεταφοράς υποβάλλονται σε έρευνα και διασφαλίζουν τη συνοδεία εντός της Λιμενικής Εγκατάστασης. των οχημάτων μεταφοράς. Οι ακόλουθες κατευθύνσεις είναι για την διευκόλυνση της εποπτείας της ασφάλειας των εφοδίων του πλοίου για να προσδιοριστούν επαρκώς και να ληφθούν τα προληπτικά μέτρα ενάντια στις απειλές ασφάλειας σε όλα τα Επίπεδα Ασφαλείας. Έλεγχος και επιθεώρηση των εφοδίων του πλοίου, τις μονάδες μεταφορών, και τις περιοχές αποθήκευσης. Απαίτηση έγκαιρης κοινοποίησης ως προς τη σύνθεση του φορτίου, των λεπτομερειών σχετικά με τους οδηγούς και της επιβεβαίωσης πιστοποίησης των οχημάτων τους Υπόδειξη της-(των) ζώνης-(ων) περιορισμένης πρόσβασης για να εκτελεστούν οι επιθεωρήσεις των εφοδίων. Εξέταση των οχημάτων παράδοσης. Έλεγχοι για να εξασφαλισθεί ότι τα εφόδια του πλοίου που εισάγονται στην Λιμενική Εγκατάσταση ταιριάζουν με το αποδεικτικό παράδοσης ή ισοδύναμης τεκμηρίωσης και 44

46 Ανάπτυξη διαδικασιών ελέγχου απογραφής των εμπορευμάτων. Μετά την μεταφορά τους στην εγκατάσταση για τα εφόδια του πλοίου, θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα αναγνώρισής τους ότι έχουν ελεγχθεί και έχουν γίνει δεκτά για φόρτωση επάνω σε ένα πλοίο ή έχουν γίνει δεκτά για την προσωρινή τους αποθήκευση σε μια ζώνη πρόσβασης αναμένοντας τη φόρτωση. Μπορεί να κριθεί σκόπιμη η ύπαρξη μέτρων για τον περιορισμό της εισόδου στην εγκατάσταση αποθήκευσης εφοδίων για τα οποία δεν υπάρχει επιβεβαιωμένη ημερομηνία φόρτωσης. Οι ακόλουθες κατευθύνσεις παρέχονται για την εποπτεία της ασφάλειας των εφοδίων του πλοίου ώστε να προσδιορισθούν επαρκώς και να ληφθούν προληπτικά μέτρα ενάντια στις απειλές ασφάλειας σε αυξημένα Επίπεδα Ασφαλείας. Αύξηση της συχνότητας και της έντασης των οπτικών και φυσικών επιθεωρήσεων. Περιορισμός του αριθμού των θέσεων όπου μπορούν να αποθηκευτούν τα εφόδια του πλοίου. Προετοιμασία για τον περιορισμό ή την αναστολή παραλαβής ή παράδοσης των εφοδίων του πλοίου μέσα στο σύνολο ή μέρος της Λιμενικής Εγκατάστασης. Ο έλεγχος και η επιθεώρηση των εφοδίων για την ανίχνευση και τον προσδιορισμό απαγορευμένων όπλων, εμπρηστικών, ή εκρηκτικών συσκευών μπορούν να ολοκληρωθούν μέσω: Οπτικής και φυσικής εξέτασης Χρησιμοποίησης εξοπλισμού σάρωσης / εντοπισμού μηχανικών συσκευών, ή σκύλων Συντονισμού με το φορτωτή ή άλλο αρμόδιο συμβαλλόμενο μέρος. Συνοδεία του οχήματος παράδοσης μέσα στην Λιμενική Εγκατάσταση. Τα εφόδια του πλοίου που αποθηκεύονται σε ανοικτές περιοχές, σε παλέτες ή το στοιβαγμένο φορτίο σε εγκαταστάσεις αποθηκών εμπορευμάτων, θα πρέπει να στοιβάζεται κατάλληλα και να τοποθετείται εντός, απομακρυσμένο από, και παράλληλα σε χώρους που δεν κλείνονται περιμετρικά από φράκτες και τοίχους για να εξασφαλισθεί ανεμπόδιστη οπτική επαφή από το προσωπικό ασφάλειας. Διαχείριση των ασυνόδευτων αποσκευών Σε όλα τα επίπεδα ασφάλειας, η Λιμενική Εγκατάσταση θα πρέπει να καθορίσει τα μέτρα ασφάλειας για να εξασφαλιστεί ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές (δηλ. οποιεσδήποτε αποσκευές, συμπεριλαμβανομένων των αντικειμένων, τα οποία δεν έχει μαζί του κάποιος επιβάτης ή μέλος του πληρώματος του πλοίου στο σημείο επιθεώρησης ή έρευνας) υποβάλλονται σε κατάλληλη εξέταση και έρευνα συμπεριλαμβανομένου του 100 τοις εκατό, προτού επιτραπεί ή είσοδός τους στην 45

47 Λιμενική Εγκατάσταση και, ανάλογα με τις συμφωνίες όσον αφορά την αποθήκευση, προτού να μεταφερθούν από την εγκατάσταση στο πλοίο. Τέτοιες αποσκευές δεν θα πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση και από την εγκατάσταση και από το πλοίο. Ακόμη, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να εξασφαλισθεί ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές αντιμετωπίζονται ασφαλώς μετά από την εξέταση. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις δύνανται να εφαρμόσουν τα παρακάτω προστατευτικά μέτρα για να προστατευθεί η εγκατάσταση από τις απειλές που τίθενται από τις ασυνόδευτες αποσκευές κατά τη διάρκεια των αυξημένων επιπέδων ασφαλείας. Εξασφάλιση ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές υποβάλλονται σε εκτενέστερη εξέταση, όπως η ακτινοσκόπησή τους από τουλάχιστον δύο διαφορετικές γωνίες. Προετοιμασία για απαγόρευση ή αναστολή μεταφοράς ασυνόδευτων αποσκευών και Προετοιμασία για άρνηση αποδοχής ασυνόδευτων αποσκευών στην Λιμενική Εγκατάσταση. Παρακολούθηση της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης Προστατευτικά μέτρα που οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν για να ελέγξουν την ασφάλεια της εγκατάστασης και των πλοίων που καταπλέουν σ αυτή για όλα τα Επίπεδα Ασφαλείας. Συνεχής παρακολούθηση της Λιμενικής Εγκατάστασης με τη χρήση συναγερμών, κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης (CCTV), ή τυχαίων περιπόλων ασφάλειας. Εκτέλεση των περιπόλων σε μη καθορισμένα χρονικά διαστήματα προς αποφυγή καθιέρωσης διαδικασιών που έχουν χαρακτήρα ρουτίνας. Παροχή της ασφάλειας, όπως π.χ. στερεότυπoι περίπολοι ή / και ηλεκτρονική επιτήρηση, για τα πλοία που δένουν στην Λιμενική Εγκατάσταση και είναι μη επανδρωμένα. Έρευνα των από θαλάσσης περιοχών για εκρηκτικές ύλες ή άλλες επικίνδυνες συσκευές πριν από την άφιξη ενός πλοίου στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις ή τις περιοχές από θαλάσσης που είναι μη επανδρωμένες ή μη παρακολουθούμενες. Προστατευτικά μέτρα που οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν για να ελέγξουν την ασφάλεια της εγκατάστασης και των πλοίων που δένουν σ αυτή κατά τη διάρκεια των αυξημένων επιπέδων ασφαλείας. Αύξηση των τυχαίων περιπόλων ασφαλείας. Αφιέρωση προσωπικού στη φύλαξη ή την επιτήρηση της Λιμενικής Εγκατάστασης και των πλοίων που δένουν σ αυτήν. 46

48 Έρευνα των από θαλάσσης περιοχών για εκρηκτικές ύλες ή άλλες επικίνδυνες ουσίες και συσκευές πριν από την άφιξη ενός πλοίου στις εγκαταστάσεις ή τις προκυμαίες επικίνδυνων φορτίων που είναι ανεπάνδρωτες ή μη παρακολουθούμενες. Ο έλεγχος μιας Λιμενικής Εγκατάστασης μπορεί να ολοκληρωθεί με τη χρήση συναγερμών κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης, αισθητήρων ανίχνευσης κινήσεων ή / και προσωπικό όπως οι περίπολοι ασφάλειας ή συνδυασμός αυτών των μέτρων. Οι αισθητήρες, όταν χρησιμοποιούνται ως μέσα για να διασφαλιστεί μια περιοχή, θα πρέπει να ενεργοποιούν έναν ευδιάκριτο και οπτικό συναγερμό όταν ανιχνεύεται μια εισβολή. Ο συναγερμός θα πρέπει να ηχεί σε μια θέση που είναι συνεχώς επανδρωμένη από προσωπικό με ευθύνες ασφάλειας. Προκειμένου να θεωρηθεί ως αποτελεσματική η χρήση συσκευών εντοπισμού εισβολέων θα πρέπει να εξασφαλίζεται η άμεση ανταπόκριση έπειτα από ενεργοποίησή της Το σύστημα θα πρέπει να εξετάζεται μηνιαία ή σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Οι παρακάτω αναφερόμενες περιοχές θα πρέπει να φωτίζονται από την Δύση μέχρι την Ανατολή του ηλίου ή κατά τη διάρκεια των περιόδων χαμηλής ορατότητας. Σε μερικές περιστάσεις μπορεί να είναι επιτρεπτό να καταργηθεί ο φωτισμός, αλλά οι περιστάσεις για κάτι τέτοιο θα πρέπει να εξεταστούν αναλυτικά στο σχέδιο ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης και να εξασφαλίζεται ότι, η απουσία φωτισμού δεν επηρεάζει αρνητικά την τρωτότητα της Λιμενικής Εγκατάστασης. Επίσης στο σχέδιο Ασφαλείας θα πρέπει να περιληφθούν όλα τα εναλλακτικά μέτρα που χρησιμοποιούνται. Ωστόσο, είναι κατανοητό ότι, σαν αποτέλεσμα θα προκύψει μη επιθυμητή σκίαση και ότι δεν είναι πρακτική η ύπαρξη άπλετου φωτισμού για όλες τις περιστάσεις και όλες τις περιοχές. Σημεία πρόσβασης Περίμετρος Αποβάθρες Ζώνες περιορισμένης πρόσβασης Καθορισμένες περιοχές χώρων στάθμευσης και Ύδατα που περιβάλουν τα πλοία και τις αποβάθρες Συνιστώμενες κατευθύνσεις για την εγκατάσταση του φωτισμού ασφάλειας: Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις θα πρέπει να φωτιστούν στα αποδεκτά πρότυπα κατά τα αναγνωρισμένα πρότυπα της βιομηχανίας Για να παρέχεται καλύτερη ορατότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί σύγχρονη τεχνολογία φωτισμού, όπως νάτριο υψηλής πίεσης, ατμός υδραργύρου, ή φωτισμός αλογονιδίων μετάλλων. Ο φωτισμός πρέπει να κατευθυνθεί προς τα κάτω, μακριά από τις φρουρές ή τα γραφεία, ή τις πλεύσιμες υδάτινες οδούς και πρέπει να παραγάγει υψηλή αντίθεση με λίγες σκιές. 47

49 Το αρχικό σύστημα πρέπει να αποτελείται από μια σειρά φώτων που ρυθμίζονται για να φωτίσουν μια συγκεκριμένη περιοχή συνεχώς κατά τη διάρκεια των ωρών του σκοταδιού ή της χαμηλής ορατότητας. Σε μερικές περιστάσεις, μπορεί να είναι προτιμητέο να χρησιμοποιηθούν τέτοια συστήματα φωτισμού μόνο σε ανταπόκριση σε έναν συναγερμό ή κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων διαδικασιών. Φορητοί προβολείς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συμπληρώσουν το αρχικό σύστημα. Όταν χρησιμοποιούνται φορητοί προβολείς θα πρέπει να έχουν την ικανοποιητική ευελιξία να επιτρέψουν την εξέταση των εμποδίων που είναι υπό παρατήρηση και τις παρακείμενες μη φωτιζόμενες περιοχές Οι έλεγχοι, οι διακόπτες, και οι διανομείς για το φωτισμό ασφάλειας θα πρέπει να βρίσκονται σε ζώνη περιορισμένης πρόσβασης. Οι εγκαταστάσεις επικίνδυνων φορτίων θα πρέπει να παρέχουν δεύτερη γραμμή παροχής ηλεκτρικού ρεύματος που χωρίζεται από το αρχικό ηλεκτροφόρο καλώδιο. Η εγκατάσταση θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να μεταπηδήσει γρήγορα στο δεύτερο ηλεκτροφόρο καλώδιο κατά τη διάρκεια των διακοπών ρεύματος. Η φωταγώγηση συστήνεται όποτε είναι δυνατόν, αλλά ισοδύναμα μέτρα όπως οι ανιχνευτές κινήσεων ή οι συναγερμοί παρείσφρησης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελέγξουν τις περιοχές στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις, όπου ο φωτισμός της περιμέτρου είναι μη πρακτικός ή προσκρούει στους κανονισμούς για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας. Οι περιοχές αυτές θα πρέπει να προσδιοριστούν στο σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. Το προσωπικό ασφάλειας θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ειδοποιήσει αμέσως το κατάλληλο προσωπικό για τις απειλές ή τις παραβιάσεις της ασφάλειας. Αυτό περιλαμβάνει την ικανότητα για λήψη πληροφοριών επιπέδων απειλής από την Αρχή με τον τρόπο που ορίζεται στο σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. Αυτό, μπορεί να επιτευχθεί μέσω της χρήσης των συστημάτων ασφάλειας και των συστημάτων επικοινωνιών που είναι: Συντηρημένα και λειτουργικά Εύκολα διαθέσιμα Ικανά να επικοινωνήσουν μέσα στην Λιμενική Εγκατάσταση και με το πλοίο αν χρειαστεί Ικανά να ελέγξουν και να αναμεταδώσουν τις ουσιαστικές πληροφορίες από ένα κεντρικό σημείο. Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις μπορούν να εφαρμόσουν τα ακόλουθα προστατευτικά μέτρα για να ενισχυθεί η ανίχνευση και η υποβολή έκθεσης των απειλών μέσω της χρήσης συναγερμών ασφάλειας και των συστημάτων επικοινωνιών: 48

50 Σε κάθε σημείο πρόσβασης της εγκατάστασης, να παρέχονται μέσα επικοινωνίας με την αστυνομία, τον έλεγχο ασφάλειας, ή ένα κέντρο διαδικασιών έκτακτης ανάγκης (π.χ., τηλέφωνα, κινητά τηλέφωνα και φορητά ραδιόφωνα) Παροχή ενός εφεδρικού τρόπου επικοινωνίας. Συνήθης εξέταση των συστημάτων επικοινωνιών. Οι εγκαταστάσεις επικίνδυνων φορτίων πρέπει να παρέχουν μια εναλλακτική ή ανεξάρτητη πηγή ενέργειας για τα συστήματα ασφάλειας και επικοινωνιών. 4.3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Όλα τα παραπάνω μέτρα, σίγουρα βοηθούν στην αποτροπή έκνομων ενεργειών αλλά, μπορούν να αποδειχθούν ανεπαρκή εάν δεν τα χρησιμοποιήσουμε αναλόγως, δεδομένων των ιδιόμορφων καταστάσεων που διαμορφώνονται σε κάθε τόπο την εκάστοτε χρονική στιγμή. Έτσι, η λήψη αποφάσεων που βασίζεται στην επικινδυνότητα είναι ένα από τα καλύτερα εργαλεία για να εκτελεσθεί μια αξιολόγηση ασφάλειας προκειμένου καθορισθούν τα κατάλληλα μέτρα ασφάλειας για μια Λιμενική Εγκατάσταση. Η λήψη αποφάσεων βασισμένη στην επικινδυνότητα είναι μια συστηματική και αναλυτική διαδικασία, για να εξετασθεί η πιθανότητα εάν μια παραβίαση ασφάλειας βάλει σε κίνδυνο ένα στοιχείο του ενεργητικού, ένα άτομο, ή μια λειτουργία και προσδιορίζει τις ενέργειες που θα μειώσουν την τρωτότητα και θα μετριάσουν τις συνέπειες από μία παραβίαση της ασφάλειας. Η αξιολόγηση της ασφάλειας είναι μια διαδικασία που προσδιορίζει τις αδυναμίες στις φυσικές υποδομές, τα συστήματα προστασίας προσωπικού, τις διαδικασίες, ή άλλες περιοχές που μπορούν να οδηγήσουν σε μια παραβίαση της ασφάλειας, και μπορούν να προτείνουν τις επιλογές για 49

51 να εξαλειφθούν ή να μετριαστούν αυτές οι αδυναμίες. Μία αξιολόγηση ασφάλειας μπορεί να αποκαλύψει τις αδυναμίες στην οργάνωση των συστημάτων ή τα μη προστατευμένα σημεία πρόσβασης όπως, η περίμετρος της εγκατάστασης που δεν φωτίζεται ή τις πύλες που δεν διασφαλίζονται ή που δεν παρακολουθούνται κατά τις προχωρημένες ώρες. Για να μετριαστεί αυτή η τρωτότητα, μια Λιμενική Εγκατάσταση θα μπορούσε να εφαρμόσει διαδικασίες για να εξασφαλίσει ότι τέτοια σημεία πρόσβασης διασφαλίζονται και ελέγχονται κατά κάποιο τρόπο. Μια άλλη ενδυνάμωση της ασφάλειας μπορεί να είναι η τοποθέτηση μηχανισμών κλειδώματος ή / και ένα σύστημα πλέγματος καλωδίων στις πόρτες και τα παράθυρα που παρέχουν πρόσβαση στις ζώνες περιορισμένης πρόσβασης για να αποτρέψουν σε μη εξουσιοδοτημένο προσωπικό την είσοδο σε αυτούς τους χώρους. Τέτοιες αξιολογήσεις μπορούν να προσδιορίσουν τις τρωτότητες στις διαδικασίες της εγκατάστασης, την ασφάλεια προσωπικού, και τη φυσική και τεχνική ασφάλεια. Η απλουστευμένη αξιολόγηση ασφαλείας που ακολουθεί, βασισμένη στην επικινδυνότητα που περιγράφεται στο ακόλουθο διάγραμμα ροής, το οποίο μπορεί να καθοριστεί περαιτέρω και να προσαρμοστεί στις συγκεκριμένες Λιμενικές Εγκαταστάσεις. Η διαδικασία και τα αποτελέσματα πρέπει να τεκμηριωθούν, (πίνακας 5), κατά την εκτέλεση της αξιολόγησης. 1. Επιλέξτε ένα σενάριο Επαναλάβετε τη διαδικασία έως ότου έχουν αξιολογηθεί όλα τα μοναδικά σενάρια. 2. Αξιολογήστε/σημειώστε σενάριο από την άποψη πιθανής συνέπειας (πίνακας 2) 3. Αξιολογήστε/σημειώστε το σενάριο από την άποψη της τρωτότητας του πλοίου (πίνακας 3) 4. Καθορίστε εάν το σενάριο απαιτεί μια στρατηγική μετριασμού (πίνακας 4) 5. Εφαρμόστε στρατηγική μετριασμού (προστατευτικά μέτρα) 50

52 ΒΗΜΑ 1: ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ Για να αρχίσει την αξιολόγηση, μια Λιμενική Εγκατάσταση ή μια επιχείρηση πρέπει να θεωρήσει το σενάριο επίθεσης που αποτελείται από μια πιθανή απειλή στην Λιμενική Εγκατάσταση κάτω από συγκεκριμένες περιστάσεις. Είναι σημαντικό τα σενάριο να είναι μέσα στη σφαίρα της πιθανότητας και να αφορά γνωστές δυνατότητες και προθέσεις όπως δίνονται από μια αξιολόγηση της απειλής. Πρέπει επίσης να είναι σύμφωνο με τα σενάρια που χρησιμοποιούνται για να αναπτυχθεί το Σχέδιο Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Παραδείγματος χάριν, μια απειλή βόμβας σε μια σημαντική πετροχημική εγκατάσταση είναι ένα πιθανό σενάριο. Στον πίνακα 1 παρέχεται ένας εννοιολογικός κατάλογος σεναρίων που μπορούν να συνδυαστούν με συγκεκριμένους κρίσιμους στόχους για την εν συνεχεία ανάπτυξη των σεναρίων που αξιολογούνται στην αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Ο αριθμός σεναρίων αφήνεται στην κρίση της Λιμενικής Εγκατάστασης ή της επιχείρησης. Μια αρχική αξιολόγηση πρέπει τουλάχιστον να εξετάσει εκείνα τα σενάρια που παρέχονται στον πίνακα 1. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί προκειμένου αποφευχθούν μη απαραίτητες αξιολογήσεις ενός υπερβολικού αριθμού σεναρίων που έχουν ως αποτέλεσμα λιγοστές συνέπειες. Οι δευτερεύουσες παραλλαγές του ίδιου σεναρίου επίσης δεν πρέπει να αξιολογηθούν χωριστά εκτός αν υπάρχουν μετρήσιμες διαφορές στις συνέπειες. Εισβολή ή/και λήψη του ελέγχου του στόχου και... Πίνακας 1: Εννοιολογικός κατάλογος σεναρίων Χαρακτηριστικοί τύποι σεναρίων Παράδειγμα εφαρμογής Πρόκληση ζημίας/καταστροφής Ο εισβολέας «φυτεύει» τις εκρηκτικές του στόχου μέσω κακόβουλων ύλες. διαδικασιών/πράξεων Ζημιά/καταστροφή στόχου μέσω κακόβουλων διαδικασιών /πράξεων Δημιουργία ενός κινδύνου ή γεγονότος ρύπανσης χωρίς καταστροφή του στόχου Ο εισβολέας παίρνει τον έλεγχο μιας εγκατάστασης και σκόπιμα ανοίγει τις βαλβίδες για να απελευθερώσει το πετρέλαιο ή επικίνδυνες ουσίες που μπορεί έπειτα να αναφλεγούν. Ο εισβολέας ανοίγει τις βαλβίδες/τις διεξόδους για να απελευθερώσει πετρέλαιο ή τοξικά υλικά. Εξωτερική επίθεση στην εγκατάσταση μέσω... Χρησιμοποίηση της εγκατάστασης ως μέσο διακίνησης... Κατάσταση ομηρίας/ θανάτωση ανθρώπων Πυροβολισμοί με όπλα από μια απόσταση Υλικών, παράνομη διακίνηση, ή/και μετρητών εντός/εκτόςαπό τη χώρα Ανθρώπων εντός/εκτός της χώρας Ο στόχος του εισβολέα είναι να σκοτώσει ανθρώπους. Πυροβολώντας σε έναν στόχο με τη χρήση τυφεκίου, βλήματος, κ.λπ... για να βλάψει ή να καταστρέψει μαζική αποθήκευση σε δεξαμενές, επικίνδυνά φορτία, κ.λπ. Η εγκατάσταση χρησιμοποιείται ως μέσο για έκνομα γεγονότα στην ασφάλεια των μεταφορών 51

53 ΒΗΜΑ 2: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ Για το βήμα αυτό ένας υπεύθυνος ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης ή αξιωματούχος της εταιρίας πρέπει να καθορίσει το ανάλογο με την περίπτωση επίπεδο συνεπειών (3,2, ή 1) όπως καθορίζεται στον παρακάτω πίνακα 2. Το ανάλογο με την περίπτωση επίπεδο συνεπειών πρέπει να βασιστεί στη "περιγραφή" της εγκατάστασης (δηλ., κάποια εγκατάσταση στην οποία μεταφέρονται, αποθηκεύονται, ή ειδάλλως περιέχονται ορισμένα επικίνδυνα φορτία θα είχε ένα επίπεδο συνεπειών "3"). Πίνακας 2: Επίπεδο συνεπειών Επίπεδο συνεπειών Περιγραφή 3 Οι Λιμενικές Εγκαταστάσεις που δέχονται πλοία διεθνών πλόων και μεταφέρουν, αποθηκεύουν, ή ειδάλλως χειρίζονται ορισμένα επικίνδυνα φορτία (1) Εγκαταστάσεις που δέχονται πλοία διεθνών πλόων και εξυπηρετούν 2 φορτία (εκτός από επικίνδυνα) (2) Δέχονται πλοία διεθνών πλόων που είναι πιστοποιημένο για να μεταφέρουν επιβάτες 1 Εγκαταστάσεις, εκτός από ανωτέρω. ΒΗΜΑ 3: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ Κάθε σενάριο πρέπει να αξιολογηθεί από την άποψη της τρωτότητας της εγκατάστασης σε μια επίθεση. Τέσσερα στοιχεία τρωτότητας θα μπορούσαν να εξεταστούν και να ληφθούν υπόψη για τον υπολογισμό του σκόρ τρωτότητας: η διαθεσιμότητα, η προσβασιμότητα, η οργανική ασφάλεια, και η στεγανότητα της Λιμενικής Εγκατάστασης, που περιγράφονται ως εξής: ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ Η προβλεψιμότητα της εγκατάστασης που έχει σχέση με την δυνατότητα να προγραμματιστεί μια επίθεση. Η δυνατότητα πρόσβασης της Λιμενικής Εγκατάστασης με βάση το σενάριο ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ επίθεσης. Αυτό αφορά τα φυσικά και γεωγραφικά εμπόδια που αποτρέπουν την απειλή, χωρίς την ύπαρξη οποιασδήποτε οργανικής ασφάλειας. Η δυνατότητα του προσωπικού ασφαλείας να αποτρέψει την επίθεση ΟΡΓΑΝΙΚΗ Περιλαμβάνει τα σχέδια ασφαλείας τις δυνατότητες επικοινωνίας, τις ΑΣΦΑΛΕΙΑ δυνάμεις φρούρησης, τα συστήματα εντοπισμού εισβολέων και την δυνατότητα έγκαιρης παρέμβασης επιβολής του νόμου για να προληφθεί η επίθεση. ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΛΙΜΕΝΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Η δυνατότητα της Λιμενικής Εγκατάστασης να αντισταθεί στη συγκεκριμένη επίθεση βασισμένη στην πολυπλοκότητα του σχεδιασμού της εγκατάστασης και τα χαρακτηριστικά των υλικών κατασκευής. 52

54 Ο υπεύθυνος ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης ή ο αξιωματούχος της εταιρείας πρέπει να συζητήσει και να σταθμίσει κάθε στοιχείο τρωτότητας για ένα δεδομένο σενάριο. Η αρχική αξιολόγηση της τρωτότητας πρέπει να αντιμετωπισθεί μόνο με τις υπάρχουσες υφιστάμενες στρατηγικές και προστατευτικά μέτρα που λαμβάνονται, σχεδιασμένα να ελαττώσουν τις τρωτότητες και οι οποίες είναι ήδη σε ισχύ. Αφότου έχει εκτελεσθεί η αρχική αξιολόγηση, μια συγκριτική αξιολόγηση μπορεί να διενεργηθεί λαμβάνοντας υπόψη νέες στρατηγικές και υπό εξέταση προστατευτικά μέτρα. Αξιολογώντας την τρωτότητα μόνο με τις υπάρχουσες στρατηγικές και προστατευτικά μέτρα παρέχεται μια καλύτερη κατανόηση του γενικού κινδύνου που συνδέεται με το εξεταζόμενο σενάριο και με ποιο τρόπο στη συνέχεια οι νέες στρατηγικές και τα προστατευτικά μέτρα θα μετριάσουν τον κίνδυνο. Έχοντας κατανοήσει ότι η Λιμενική Εγκατάσταση έχει το μέγιστο έλεγχο επί της προσβασιμότητας και των στοιχείων οργανικής ασφάλειας, λαμβάνονται υπόψη μόνο τα στοιχεία αυτά (χωρίς να εξετάζει τη διαθεσιμότητα ή τη στεγανότητα της Λιμενικής Εγκατάστασης) στην αξιολόγηση κάθε σεναρίου. Το σκόρ και τα κριτήρια τρωτότητας με τα παραδείγματα συγκριτικής μέτρησης επιδόσεων παρέχονται στον ακόλουθο πίνακα. Κάθε σενάριο πρέπει να αξιολογηθεί για να πάρει ένα σκόρ προσβασιμότητας και ένα σκόρ οργανικής ασφάλειας. Κατόπιν αθροίζοντας τα στοιχεία αυτά παίρνουμε το συνολικό σκόρ τρωτότητας (βήμα 3 στον πίνακα 5). Αυτό το αποτέλεσμα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως σκόρ τρωτότητας κατά την αξιολόγηση κάθε σεναρίου στο επόμενο βήμα. Πίνακας 3: Σκορ τρωτότητας Score Προσβασιμότητα Οργανική ασφάλεια 3 Καμία αποτροπή (π.χ. μη περιορισμένη πρόσβαση στην εγκατάσταση και μη περιορισμένη δυνατότητα εσωτερικής μετακίνησης) πρόληψη, καμία ικανότητα ανίχνευσης 2 1 Μέση αποτροπή (π.χ. ενιαίο ουσιώδες εμπόδιο μη περιορισμένη πρόσβαση μέσα σε 100 μέτρα στις δεξαμενές αποθήκευσης) Καλή αποτροπή (που αναμένεται να αποτρέψει την επίθεση πρόσβαση που περιορίζεται εντός 500 μέτρων από τις δεξαμενές αποθήκευσης πολλαπλάσια φυσικά/γεωγραφικά εμπόδια) Καμία ικανότητα αποτροπής (π.χ. κανένα σχέδιο, καμία δύναμη φρούρησης, καμία επικοινωνία έκτακτης ανάγκης, μη διαθέσιμη δύναμη επιβολής του νόμου για την έγκαιρη Μέση ικανότητα αποτροπής (π.χ. μερικό σχέδιο ασφάλειας, μερικές επικοινωνίες, δύναμη ασφάλειας περιορισμένου μεγέθους σε σχέση με το μέγεθος της Λιμενικής Εγκατάστασης δύναμη εξωτερικής επιβολής του νόμου με περιορισμένη διαθεσιμότητα ως προς την έγκαιρη πρόληψη, περιορισμένα συστήματα ανίχνευσης ) Η καλή ικανότητα αποτροπής αναμένεται να αποτρέψει την επίθεση (π.χ., λεπτομερές σχέδιο ασφάλειας, αποτελεσματικές επικοινωνίες έκτακτης ανάγκης, καλά εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο προσωπικό ασφάλειας,πολλαπλάσια συστήματα ανίχνευσης [κάμερα, ακτίνες X, κ.λπ.), έγκαιρη επέμβαση εξωτερικής δύναμης επιβολής του νόμου προς πρόληψη). 53

55 ΒΗΜΑ 4: ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΣ Κατόπιν, η Λιμενική Εγκατάσταση ή η εταιρία καθορίζει για ποια σενάρια πρέπει να εφαρμοσθούν οι στρατηγικές μετρίασης (προστατευτικά μέτρα). Αυτό καθορίζεται όποτε το σενάριο εμπίπτει στον πίνακα 4 βασιζόμενο στο σκόρ της αξιολόγησης τρωτότητας και του επιπέδου συνεπειών. Ο πίνακας 4 είναι ένα ευρύ, σχετικό εργαλείο για να βοηθήσει στην ανάπτυξη του σχεδίου ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης. "Τα αποτελέσματα" δεν θα είναι η μόνη βάση για να προκληθεί ή να εξαληφθεί η ανάγκη για λήψη συγκεκριμένων μέτρων, αλλά είναι ένα στοιχείο για τον προσδιορισμό των πιθανών τρωτοτήτων και για την αξιολόγηση των ενδεχόμενων μεθόδων αντιμετώπισής τους. Οι ακόλουθοι όροι χρησιμοποιούνται στον πίνακα 4 ως κατηγορίες μετριασμού: "Μετριάστε" σημαίνει ότι στρατηγικές μετριασμού, όπως προστατευτικά μέτρα ασφάλειας ή/και διαδικασίες, πρέπει να αναπτυχθούν για να μειώσουν τον κίνδυνο για το συγκεκριμένο σενάριο. Ένα παράρτημα στο σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να περιέχει το σενάριο που αξιολογείται, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, και τα μέτρα μετριασμού που επιλέγονται. "Εξετάστε," σημαίνει ότι οι στρατηγικές μετριασμού πρέπει να αναπτυχθούν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να εξετάζεται ξεχωριστά κάθε περίπτωση. Το σχέδιο ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης πρέπει να περιέχει το σενάριο που αξιολογείται, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, και τους λόγους που αυτά τα μέτρα μετριασμού επιλέχθηκαν ή δεν επιλέχθηκαν. "Τεκμηριώστε" σημαίνει ότι το σενάριο μπορεί να μην χρειαστεί λήψη μέτρων μετριασμού και επομένως πρέπει μόνο να τεκμηριωθεί. Εντούτοις, τα μέτρα που έχουν μικρό κόστος μπορούν ακόμα να αξίζουν εκτίμησης. Το σχέδιο ασφάλειας πρέπει να περιέχει το σενάριο που αξιολογείται και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης. Αυτό θα είναι ευεργετικό στις περαιτέρω αναθεωρήσεις του σχεδίου ασφάλειας, προκειμένου να είναι γνωστό εάν οι ελλοχεύουσες υποθέσεις έχουν αλλάξει από την τελευταία αξιολόγηση ασφάλειας. Πίνακας 4: Μήτρα τρωτότητας & συνεπειών Συνολικό σκόρ τρωτότητας (πίνακας 3) Εξετάστε Μετριάστε Μετριάστε Επίπεδο Συνέπειών (Πίνακας 2) 2 Τεκμηριώστε Εξετάστε Μετριάστε 1 Τεκμηριώστε Τεκμηριώστε Εξετάστε 54

56 ΒΗΜΑ 5: ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Προκειμένου καθορισθούν οι περιπτώσεις των σεναρίων που απαιτούν μεθόδους μετριασμού, ο υπεύθυνος ασφαλείας της Λιμενικής Εγκατάστασης ή ο Αξιωματούχος της εταιρείας εισαγάγει τα στοιχεία που διαθέτει στον πίνακα 5 που ακολουθεί. Η Λιμενική Εγκατάσταση ή η εταιρία καταγράφει τα εξεταζόμενα σενάρια, το επίπεδο συνεπειών (πίνακας 2), το σκόρ για κάθε στοιχείο της τρωτότητας (πίνακας 3), το συνολικό σκόρ τρωτότητας, και την κατηγορία μετριασμού (πίνακας 4). Η επιθυμία είναι να μειωθεί ο γενικός κίνδυνος που συνδέεται με το προσδιορισμένο σενάριο έχοντας π0άντα υπόψη ότι γενικά, είναι ευκολότερο να μειωθούν οι τρωτότητες από να μειωθούν οι συνέπειες ή οι απειλές. Πίνακας 5 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ Βήμα 1 Βήμα 2 Βήμα 3 Βήμα 4 Σενάριο/περιγραφή Επίπεδο Συνεπειών (πίνακας 2) Από την στιγμή που μια εγκατάσταση ενταχθεί σε συγκεκριμένη κατηγορία το επίπεδο συνεπειών παραμένει το ίδιο Σκόρ τρωτότητας (πίνακας 3) Προσβασιμότητα + Οργανική Ασφάλεια = Συνολικό Σκορ Ασφαλείας Μετριάστε, Εξετάστε, ή Τεκμηριώστε Πίνακας 4 Ο υπεύθυνος Ασφαλείας της Λιμενικής Εγκατάστασης ή ο Αξιωματούχος της εταιρείας, προκειμένου καταστεί ευχερέστερη η αξιολόγηση των συγκεκριμένων στρατηγικών μετριασμού (προστατευτικά μέτρα), είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσει τον πίνακα 6 που ακολουθεί κατωτέρω. 55

57 Πίνακας 6 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ Στρατηγική Μετριασμού (Προστατευτικά Μέτρα) Σενάριο(α) που επηρεάζονται από την Στρατηγική μετριασμού (από το βήμα 1 του Πίνακα 5 1. Επίπεδο Συνεπειών (Πίνακας 2) Νέο σκόρ τρωτότητας (πίνακας 3) Προσβασιμό + τητα Οργανική Ασφάλεια = Συνολικό Αποτέλεσμα Ασφάλειας Νέο Σκόρ Μετριασμού (Πίνακας 4) Τα ακόλουθα βήματα αντιστοιχούν σε κάθε στήλη στον πίνακα Για τα σενάρια εκείνα που σημείωσαν σκόρ : «εξετάστε» ή «μετριάστε», η Λιμενική Εγκατάσταση ή η εταιρία θα πρέπει να σκεφθεί στρατηγικές μετριασμού (προστατευτικά μέτρα) και να τα καταγράψει στην πρώτη στήλη του πίνακα Χρησιμοποιώντας το σενάριο (α) από τον πίνακα 5, απαριθμούμε όλα τα σενάρια που θα επηρεάζονταν από την επιλεγμένη στρατηγική μετριασμού. 3. Διατηρούμε το επίπεδο συνεπειών το ίδιο όπως καθορίστηκε στον πίνακα 2 για κάθε σενάριο. 4. Επαναξιολογούμε την προσβασιμότητα και τα αποτελέσματα οργανικής ασφάλειας (πίνακας 3) για να εξετάσουμε εάν η νέα στρατηγική μετριασμού μειώνει το συνολικό σκόρ τρωτότητας για κάθε σενάριο. 5. Με το επίπεδο συνεπειών και το νέο συνολικό σκόρ τρωτότητας, χρησιμοποιούμε τον πίνακα 4 για να καθορίσουμε τις νέες κατηγορίες μετριασμού. Μια στρατηγική μπορεί να κριθεί ως αποτελεσματική εάν με την εφαρμογή της χαμηλώνει η κατηγορία μετριασμού (π.χ. από μετριάστε σε εξετάστε στον πίνακα 4). Μια στρατηγική μπορεί να κριθεί ως αποτελεσματική εάν χαμηλώσει το γενικό σκόρ τρωτότητας όταν εφαρμόζεται από μόνη της ή με μια ή περισσότερες άλλες στρατηγικές. Παραδείγματος χάριν, για μια Λιμενική Εγκατάσταση με επίπεδο συνεπειών "2", εάν μια στρατηγική μετριασμού μειώνει το αποτέλεσμα τρωτότητας από "5-6" "σε 3-4", η κατηγορία μετριασμού μεταβάλλεται από «μετριάστε» σε «τεκμηριώστε» και η στρατηγική μετριασμού είναι αποτελεσματική. Για μια εγκατάσταση με ένα επίπεδο συνεπειών "3", η κατηγορία μετριασμού θα παρέμενε η ίδια (μετριάστε) για μια παρόμοια μείωση του σκόρ τρωτότητας από "5-6" "σε 3-4". 56

58 Εάν μια στρατηγική μετριασμού, όταν εξετάζεται χωριστά, δεν μειώνει την τρωτότητα, τότε πολλαπλές στρατηγικές είναι δυνατόν να εξεταστούν σε συνδυασμό. Η εξέταση των στρατηγικών μετριασμού ως σύνολο μπορεί να μειώσει την τρωτότητα σε ένα αποδεκτό επίπεδο. Ένα πιθανό μέτρο μετριασμού τρωτότητας για μια Λιμενική Εγκατάσταση ή μια εταιρία είναι η σύναψη συμφωνίας για πρόσθετο προσωπικό ασφάλειας προκειμένου αποτραπεί η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση κατά τη διάρκεια που υφίστανται αυξημένα επίπεδα απειλής. Το μέτρο αυτό θα βελτίωνε τη φυσική ασφάλεια και μειώνοντας το συνολικό αποτέλεσμα τρωτότητας από "3-4" σε "2". Η επιλογή αυτή όμως είναι συγκεκριμένη για το σενάριο και φέρει επίσης ένα ορισμένο κόστος. Μια στρατηγική μπορεί να κριθεί εφικτή εάν μπορεί να εφαρμοστεί με χαμηλό λειτουργικό αντίκτυπο ή χρηματοδότηση ανάλογη με την ενδεχόμενη μείωση της τρωτότητας. Μια στρατηγική μπορεί να κριθεί μερικώς εφικτή εάν η εφαρμογή της απαιτεί σημαντικές αλλαγές ή χρηματοδότηση ανάλογη με την ενδεχόμενη μείωση της τρωτότητας. Μια στρατηγική μπορεί να κριθεί μη εφικτή εάν η εφαρμογή της είναι εξαιρετικά προβληματική ή είναι απαγορευτική από πλευράς κόστους. Το εφικτό μιας στρατηγικής μετριασμού μπορεί να ποικίλει βασιζόμενη στο Επίπεδο Ασφαλείας. Συνεπώς. Μερικές στρατηγικές πιθανώς να μην είναι αποτελεσματικές για το Επίπεδο Ασφαλείας 1, αλλά μπορούν να είναι αποτελεσματικές σε Επίπεδα Ασφαλείας 2 ή 3. Έτσι, η χρησιμοποίηση δυτών για να επιθεωρηθούν οι υποβρύχιες υποδομές των κρηπιδωμάτων και του πλοίου μπορεί να μην είναι απαραίτητη σε Επίπεδο Ασφαλείας 1, αλλά μπορεί να είναι κατάλληλη εάν υπάρχει μια συγκεκριμένη απειλή ή/και μια αύξηση του επιπέδου ασφαλείας. Οι στρατηγικές μετριασμού πρέπει να εξασφαλίσουν ότι το γενικό επίπεδο κινδύνου για την Λιμενική Εγκατάσταση παραμένει σταθερό σχετικά με την αύξηση της απειλής. Οι πίνακες 7 και 8 παρέχουν ένα συντετμημένο παράδειγμα για το πώς οι πίνακες 5 και 6 θα συμπληρώνονταν για μια εγκατάσταση πετρελαίου που δέχεται τα πλοία που εκτελούν διεθνείς πλόες. Αυτό το παράδειγμα υποθέτει ότι η Λιμενική Εγκατάσταση έχει μια μέση ικανότητα αποτροπής όσον αφορά την οργανική ασφάλεια, εντούτοις δεν έχει μια περιφραγμένη περίμετρο για να περιορίσει την πρόσβαση στην εγκατάσταση. 57

59 Πίνακας 7 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ Βήμα 1 Βήμα 2 Βήμα 3 Βήμα 4 Σενάριο/περιγραφή 1. Εξασφάλιση Αναρμόδιας εισόδου μέσα στην εγκατάσταση. 2. Εξωτερική επίθεση στην Επίπεδο Συνεπειών (πίνακας 2) Σκόρ τρωτότητας (πίνακας 3) + οργανική ασφάλεια Προσβασιμότ ητα = Συνολικό αποτέλεσμα ασφάλειας Εξετάστε ή τεκμηριώστε Πίνακας 4) Μετριάστε εγκατάσταση με ένα όπλο Χρησιμοποίηση της εγκατάστασης ως μέσο μεταφοράς ανθρώπων από ένα πλοίο σε ένα όχημα για να εισέλθουν παράνομα στη χώρα. Μετριάστε Μετριάστε ΠΙΝΑΚΑΣ 8 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ Σενάρια που Νέο σκορ τρωτότητας(πίνακας 3) επηρεάζονται από Επίπεδο + = την Στρατηγική Συνεπειών Δυνατότητα Μετριασμού(Από Πίνακας 2 πρόσβασης Οργανική Συνολικό το βήμα 1 του Ασφάλεια Σκορ πίνακα 5) Ασφαλείας Στρατηγική Μετριασμού (Προστατευτι κά μέτρα) 1. Περιμετρικός φράκτης που περιορίζει την πρόσβαση στην εγκατάσταση (σύμφωνα με τα ASIS πρότυπα) 1. Εισβολή στην εγκατάσταση 2. Χρησιμοποίηση της εγκατάστασης ως μέσο μεταφοράς ανθρώπων από ένα πλοίο σε ένα όχημα για να εισέλθουν παράνομα στην χώρα. 2 Νέα Αποτελέσματα Μετριασμού (Πίνακας 4) Εξετάστε Εξετάστε Βιβλιογραφία: USCG NVIC

60 4.4 Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ISPS ΣΤΑ ΠΛΟΙΑ Απαιτήσεις για τον εφοδιασμό με ναυτιλιακά συστήματα πλοήγησης και εξοπλισμό Αυτόματο Σύστημα Αναγνώρισης Πλοίων Σύμφωνα με την τροποποίηση του Κεφαλαίου V του Κανονισμού 19 που αφορά την εγκατάσταση του AIS (Automatic Identification System Αυτόματο Σύστημα Αναγνώρισης Πλοίων) στα πλοία 20, εκτός από τα επιβατηγά πλοία και τα Δεξαμενόπλοια, Ολικής Χωρητικότητας 300 GT και πάνω αλλά λιγότερο από GT, ως ημερομηνία εφαρμογής είχε καθορισθεί το αργότερο έως την πρώτη επιθεώρηση εξοπλισμού ασφάλειας μετά από την 1η Ιουλίου 2004 ή μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2004, οποιοδήποτε εμφανίζετο νωρίτερα. (Για τα Επιβατηγά πλοία και τα Δεξαμενόπλοια, και τα πλοία άνω των GT, είχε ήδη απαιτηθεί να εγκαταστήσουν τον εξοπλισμό αυτόν πριν την ημερομηνία εκείνη.) Επιπλέον, στα πλοία που έχει εγκατασταθεί το AIS απαιτείται να διατηρούν πάντα τις μεταδόσεις AIS σε λειτουργία εκτός από "όπου οι διεθνείς συμφωνίες, οι κανόνες ή τα πρότυπα προβλέπουν για την προστασία των πληροφοριών πλοήγησης." [Κανονισμός 8 του κεφαλαίου XΙ- 2 της ΔΣ SOLAS δίνει την διακριτική ευχέρεια στον Πλοίαρχο να θέσει την ασφάλεια (safety) του πλοίου πάνω από τις απαιτήσεις ασφάλειας (security). Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να έχουν την δυνατότητα να λαμβάνουν πληροφορίες που διαβιβάζονται από το AIS). 20 Οι οδηγίες για την εγκατάσταση του AIS εκδόθηκαν από τον ΙΜΟ στις 6 Ιανουαρίου 2003 με την εγκύκλιο SN/Circ.227 και ζητήθηκε από τις Κυβερνήσεις μέλη να τις θέσουν στην προσοχή όλων των ενδιαφερομένων 59

61 Αριθμός Ταυτότητας Πλοίου Σύμφωνα με την τροποποίηση του κεφαλαίου XI-1 του Κανονισμού 3 σε όλα τα πλοία απαιτείται να φαίνεται μόνιμη χάραξη του αριθμού ταυτότητας του πλοίου 21, απλά και ορατά, πάνω από οποιωνδήποτε άλλων χαράξεων και χρωματισμένος με ένα αντιπαραβαλλόμενο χρώμα, εσωτερικά και εξωτερικά, το αργότερο έως τον πρώτο προγραμματισμένο Δεξαμενισμό του πλοίου μετά από την 1η Ιουλίου Η μόνιμη χάραξη μπορεί να γίνει με αυξημένη εγγραφή ή με κοπή σε ή με κεντρικό ποντάρισμα ή με οποιαδήποτε άλλη ισοδύναμη μέθοδο χάραξης που εξασφαλίζει ότι δεν είναι εύκολο να εξαλειφθεί. Ο αριθμός πρέπει να χαραχθεί: στο εξωτερικό του πλοίου σε μια ορατή θέση είτε στην πρύμνη του πλοίου είτε σε κάθε πλευρά στη γάστρα, στο μέσον του πλοίου Δεξιά και Αριστερά, επάνω από τη έμφορτο ίσαλο γραμμή είτε στην πλευρά της υπερκατασκευής, Δεξιά και Αριστερά είτε στο μέτωπο της υπερκατασκευής ή, στην περίπτωση επιβατηγού πλοίου, σε μια οριζόντια επιφάνεια ορατή από αέρος. και να έχει διαστάσεις πάνω από 200mm στο ύψος με το πλάτος αναλογικά προς το ύψος 21 (Απόφαση Α 600(15) ΙΜΟ) 60

62 στο εσωτερικό του πλοίου σε μια ευπρόσιτη θέση, είτε σε ένα από τα εγκάρσια διαφράγματα των χώρων μηχανημάτων, είτε σε ένα από τα στόμια κυτών, είτε, στην περίπτωση των Δεξαμενοπλοίων, στο χώρο αντλιοστασίου είτε, στην περίπτωση πλοίου με χώρους RO/RO σε ένα από τα εγκάρσια διαφράγματα των χώρων RO/RO. Με διαστάσεις πάνω από 100mm στο ύψος και με πλάτος αναλογικό προς το ύψος. Σύστημα Συναγερμού Ασφάλειας Πλοίου (Ship Security Alert System) Σύμφωνα με το Κεφάλαιο ΧΙ-2 του Κανονισμού 6, όλα τα Επιβατηγά πλοία, πετρελαιοφόρα, χημικά δεξαμενόπλοια, υγραεριοφόρα, μεταφοράς χύδην φορτίου (Bulk Carriers) και ταχύπλοα φορτηγά πλοία, 500 GT και πάνω, το αργότερο από την πρώτη ραδιοτηλεπικοινωνιακή επιθεώρηση μετά από την 1η Ιουλίου 2004 και τα υπόλοιπα φορτηγά πλοία 500 GT και πάνω και των κινητών μονάδων παράκτιων γεωτρήσεων, το αργότερο έως την πρώτη ραδιοτηλεπικοινωνιακή επιθεώρηση μετά από την 1η Ιουλίου 2006, απαιτούνται να έχουν ένα Σύστημα Συναγερμού Ασφάλειας Πλοίου 22 το οποίο όταν ενεργοποιείται: αρχίζει και διαβιβάζει ένα σήμα συναγερμού ασφάλειας από το πλοίο προς την Διαχειρίστρια «εταιρεία» και αυτή με την σειρά της ενημερώνει την αρμόδια Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου, προσδιορίζοντας το πλοίο, τη θέση και την ένδειξη ότι η ασφάλεια του πλοίου είναι κάτω από απειλή ή ότι ασφάλεια έχει υποβαθμιστεί δεν πρέπει να στέλνει το σήμα συναγερμού ασφάλειας πλοίου σε οποιαδήποτε άλλα πλοία δεν πρέπει να ενεργοποιεί οποιονδήποτε συναγερμό επί του πλοίου και πρέπει να συνεχίζει τον συναγερμό ασφάλειας πλοίου μέχρι να απενεργοποιηθεί ή/και να αποκατασταθεί. Το σύστημα συναγερμού ασφάλειας πλοίου πρέπει να είναι ικανό να ενεργοποιείται από τη γέφυρα ναυσιπλοΐας και τουλάχιστον από μια άλλη θέση καθώς και να προσαρμόζεται σε πρότυπα απόδοσης όχι κατώτερα από εκείνα που θα υιοθετηθούν από τον ΙΜΟ. Τα σημεία ενεργοποίησης πρέπει να είναι σχεδιασμένα ώστε να αποτρέπουν την άσκοπη έναρξη του συναγερμού ασφάλειας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια υπάρχουσα ραδιοεγκατάσταση, αφού πρώτα έχει συμμορφωθεί με όλες τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού. Η «εταιρεία» που λαμβάνει το σήμα ενός συναγερμού ασφάλειας πλοίου οφείλει να ειδοποιήσει αμέσως την αρμόδια Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου η οποία με την σειρά της ενημερώνει το κράτος κοντά στο οποίο το πλοίο κινείται τη δεδομένη στιγμή. Όταν σε αρμόδια Αρχή κράτους της γνωστοποιείται ένας συναγερμός ασφάλειας πλοίου από ένα πλοίο που 22 Απόφαση MSC 147(77) - Εγκύκλιος MSC/Circ.1072 του ΙΜΟ 61

63 δεν φέρει σημαία του κράτους της, αυτή πρέπει αμέσως να ειδοποιήσει το αρμόδιο κράτος σημαίας και, εάν κριθεί απαραίτητο, τα κράτη κοντά στα οποία το πλοίο κινείται τη δεδομένη στιγμή. Παράδειγμα σχεδίου ασφάλειας στο πλοίο Ο Κώδικας ISPS απαιτεί ότι κάθε πλοίο πρέπει να φέρει ένα σχέδιο ασφάλειας πλοίου. Το σχέδιο αυτό πρέπει να είναι εγκεκριμένο από την Αρχή της σημαίας του κράτους που φέρει το πλοίο ή από έναν Αναγνωρισμένο Οργανισμό Ασφάλειας (Α.Ο.Α) που έχει εξουσιοδοτηθεί να παρέχει τέτοιες εγκρίσεις για λογαριασμό της Αρχής. Την ευθύνη για την προετοιμασία του σχεδίου προκειμένου υποβοληθεί για έγκριση έχει ο Υπεύθυνος Ασφάλειας «Εταιρείας» (ΥΑΕ). Το περιεχόμενο κάθε μεμονωμένου σχεδίου ασφάλειας πλοίου ποικίλει ανάλογα με την ιδιαιτερότητα του πλοίου που καλύπτει. Στην αξιολόγηση της ασφάλειας πλοίου προσδιορίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του πλοίου και των πιθανών απειλών και τρωτοτήτων. Στην προετοιμασία του σχεδίου ασφάλειας πλοίου απαιτείται τα χαρακτηριστικά αυτά γνωρίσματα να εξετασθούν λεπτομερώς. Οι Υ.Α.Ε και οι Αξιωματικοί Ασφάλειας Πλοίου πρέπει να αναπτύξουν διαδικασίες αξιολόγησης της διαρκούς αποτελεσματικότητας του σχεδίου ασφάλειας του πλοίου και προετοιμασίας των τροποποιήσεων του σχεδίου μετά την έγκρισή του. Περιεχόμενο σχεδίου ασφάλειας πλοίου Το σχέδιο ασφάλειας πλοίου λαμβάνει μέτρα για τρία, διεθνώς υιοθετημένα, επίπεδα ασφάλειας: επίπεδο ασφάλειας 1, -κανονικό- το επίπεδο στο οποίο τα πλοία θα αναπτύξουν δραστηριότητες κανονικά επίπεδο ασφάλειας 2, -αυξημένο- το επίπεδο που ισχύει εφ' όσον υπάρχει ένας αυξημένος κίνδυνος γεγονότος ασφάλειας και επίπεδο ασφάλειας 3, -εξαιρετικό-, το επίπεδο που ισχύει για περιορισμένη χρονική περίοδο όταν υπάρχει πιθανός ή επικείμενος κίνδυνος γεγονότος ασφάλειας. Το σχέδιο ασφάλειας πλοίου πρέπει να καθορίζει τα λειτουργικά και φυσικά μέτρα ασφάλειας που το ίδιο το πλοίο πρέπει να λάβει για να εξασφαλίσει ότι πάντα λειτουργεί σε επίπεδο ασφάλειας 1 και να καθορίζει τα πρόσθετα, ή αυξημένα, μέτρα ασφάλειας που το ίδιο το πλοίο μπορεί να λάβει για να κινηθεί προς το επίπεδο ασφάλειας 2 και να λειτουργήσει σε αυτό όταν του δοθούν οδηγίες να πράξει έτσι. 62

64 Επιπλέον, το σχέδιο πρέπει να καθορίζει τις πιθανές προπαρασκευαστικές ενέργειες που το πλοίο θα μπορούσε να κάνει, για να επιτρέψει τη γρήγορη απόκριση στις οδηγίες που μπορούν να εκδοθούν στο πλοίο, από εκείνους που αποκρίνονται σε επίπεδο ασφάλειας 3, σε ένα γεγονός ή μια απειλή ασφάλειας επ' αυτού. Η προετοιμασία ενός αποτελεσματικού σχεδίου ασφάλειας πλοίου πρέπει να στηρίζεται σε μια λεπτομερή αξιολόγηση όλων των θεμάτων που αφορούν την ασφάλεια του πλοίου, συμπεριλαμβανομένης ειδικότερα, μιας λεπτομερούς εκτίμησης των φυσικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένου του σχεδίου ταξιδιού, του μεμονωμένου πλοίου. Έτσι λοιπόν το σχέδιο ασφάλειας πλοίου πρέπει: να παρουσιάζει με λεπτομέρεια την οργανωτική δομή της ασφάλειας του πλοίου να παρουσιάζει με λεπτομέρεια τις σχέσεις του πλοίου με την «εταιρεία», τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις, τα άλλα πλοία και τις αρμόδιες Αρχές με ευθύνες ασφάλειας να παρουσιάζει με λεπτομέρεια τα συστήματα επικοινωνιών για να επιτρέπουν την αποτελεσματική συνεχή επικοινωνία μέσα στο πλοίο και μεταξύ του πλοίου και άλλων, συμπεριλαμβανομένων των Λιμενικών Εγκαταστάσεων να παρουσιάζει με λεπτομέρεια τα βασικά μέτρα ασφάλειας για το επίπεδο ασφάλειας 1 και τα λειτουργικά και τα φυσικά, τα οποία θα είναι πάντα σε ισχύ να παρουσιάζει με λεπτομέρεια τα πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που θα επιτρέπουν στο πλοίο να προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση στο επίπεδο ασφάλειας 2 και, όταν χρειάζεται, στο επίπεδο ασφάλειας 3 να προβλέπει την κανονική αναθεώρηση, ή τον ανεξάρτητο έλεγχο, του Σχεδίου Ασφαλείας Πλοίου (Σ.Α.Π) και την τροποποίησή του σε σχέση με την εμπειρία που αποκτάται ή τις μεταβαλλόμενες περιστάσεις να περιλαμβάνει υποβολή αναφορών διαδικασιών στα κατάλληλα σημεία επαφής των Συμβαλλόμενων Κυβερνήσεων Επιπλέον, το σχέδιο ασφάλειας πλοίου πρέπει σε όλα τα επίπεδα ασφάλειας να καθορίζει τα παρακάτω που αφορούν: τα καθήκοντα και τις ευθύνες όλου του προσωπικού πλοίου που έχουν ρόλο ασφάλειας τις διαδικασίες ή τα μέτρα προστασίας απαραίτητα για να επιτρέψουν να διατηρηθούν πάντα τέτοιες συνεχείς επικοινωνίες τις διαδικασίες που χρειάζονται να αξιολογήσουν τη συνεχιζόμενη αποτελεσματικότητα των διαδικασιών ασφάλειας και οποιουδήποτε εξοπλισμού και των συστημάτων ασφάλειας και επιτήρησης, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών για αναγνώριση και απόκριση στην αστοχία ή τη δυσλειτουργία εξοπλισμού ή των συστημάτων 63

65 τις διαδικασίες και πρακτικές για να προστατευθούν οι ευαίσθητες πληροφορίες ασφάλειας που τηρούνται σε έγγραφο ή ηλεκτρονική μορφή τον τύπο και τις απαιτήσεις συντήρησης, του εξοπλισμού και των συστημάτων της ασφάλειας και επιτήρησης, τις διαδικασίες για να εξασφαλισθεί η έγκαιρη υποβολή, και αξιολόγηση, των εκθέσεων σχετικά με τις πιθανές παραβιάσεις της ασφάλειας ή των απειλών ασφάλειας και τις διαδικασίες που καθιερώνουν, διατηρούν και που ενημερώνουν έναν κατάλογο των επικίνδυνων εμπορευμάτων ή επιβλαβών ουσιών που μεταφέρονται στο πλοίο, συμπεριλαμβανομένης της θέσης τους. Το σχέδιο πρέπει να συντάσσεται στην επίσημη γλώσσα που είναι γραμμένα και κατανοητά τα άλλα θεσμοθετημένα εγχειρίδια του πλοίου. Εάν η γλώσσα ή οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται δεν είναι τα αγγλικά, πρέπει να περιληφθεί μια μετάφραση σε μια από τις γλώσσες αυτές. Το σχέδιο πρέπει να εξετάζει, τουλάχιστον, τα παρακάτω: μέτρα που αποσκοπούν στην αποτροπή μεταφοράς όπλων, επικίνδυνων ουσιών και συσκευών προοριζόμενων για χρήση ενάντια στους ανθρώπους, τα πλοία ή τους λιμένες και για τα οποία δεν υφίσταται εξουσιοδότηση για να μεταφερθούν ή για να παραληφθούν με οποιονδήποτε τρόπο στο πλοίο προσδιορισμό των περιοχών περιορισμένης πρόσβασης και των μέτρων για την πρόληψη της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης προς αυτές μέτρα για την πρόληψη της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης στο πλοίο διαδικασίες για ανταπόκριση στις απειλές ή στις παραβιάσεις της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των παροχών για τη διατήρηση των κρίσιμων διαδικασιών του πλοίου ή της διεπαφής πλοίου/ λιμένα διαδικασίες για την ανταπόκριση σε οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας ενδεχομένως δώσουν οι Συμβαλλόμενες Κυβερνήσεις σε επίπεδο ασφάλειας 3 διαδικασίες για την εκκένωση σε περίπτωση απειλών ασφάλειας ή παραβιάσεων της ασφάλειας καθήκοντα του προσωπικού του πλοίου με καθορισμένες ευθύνες από πλευράς ασφάλειας και άλλου προσωπικού του πλοίου στα θέματα ασφάλειας διαδικασίες για έλεγχο των δραστηριοτήτων ασφάλειας διαδικασίες για την εκπαίδευση, γυμνάσια και ασκήσεις που συνδέονται με το σχέδιο διαδικασίες για την διεπαφή με τις δραστηριότητες ασφάλειας των Λιμενικής Εγκατάστασης διαδικασίες για την περιοδική ενημέρωση και αναθεώρηση του σχεδίου 64

66 διαδικασίες για αναφορά συμβάντων ασφάλειας προσδιορισμό του Αξιωματικού Ασφάλειας Πλοίου προσδιορισμό του Υπευθύνου Ασφάλειας «Εταιρείας» συμπεριλαμβάνοντας τις λεπτομέρειες για εικοσιτετράωρο επαφή διαδικασίες ώστε να εξασφαλισθεί η επιθεώρηση, η δοκιμή, η βαθμολόγηση, και η συντήρηση οποιουδήποτε εξοπλισμού ασφάλειας υπάρχει στο πλοίο συχνότητα της δοκιμών - γυμνασίων, βαθμολόγηση οποιουδήποτε εξοπλισμού ασφάλειας παρέχεται στο πλοίο προσδιορισμό των θέσεων όπου έχουν εγκατασταθεί τα σημεία ενεργοποίησης συστημάτων συναγερμού ασφάλειας πλοίου διαδικασίες, οδηγίες και καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση του συστήματος συναγερμού ασφάλειας πλοίου, συμπεριλαμβανομένης της δοκιμής, της ενεργοποίησης, της απενεργοποίησης και της επαναρίθμησης και για τον περιορισμό λανθασμένων συναγερμών Το σχέδιο μπορεί να τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να προστατευεταιί από ενέργειες που στοχεύουν στην μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση, κοινοποίηση, διαγραφής, καταστροφή ή τροποποίηση. Το σχέδιο πρέπει να εξετάζει τα μέτρα ασφάλειας που λαμβάνονται σε κάθε επίπεδο ασφάλειας που καλύπτει: 1. πρόσβαση στο πλοίο από το προσωπικό του πλοίου, τους επιβάτες, τους επισκέπτες, κ.λπ. 2. περιοχές περιορισμένης πρόσβασης στο πλοίο 3. διαχείριση του φορτίου 4. παράδοση των προμηθειών του πλοίου 5. διαχείριση ασυνόδευτων αποσκευών και έλεγχο της ασφάλειας του πλοίου. Πρόσβαση στο πλοίο Τα μέτρα πρέπει να καλύπτουν όλα τα μέσα πρόσβασης στο πλοίο που προσδιορίζονται στην ΑΑΣΠ. Αυτό πρέπει να συμπεριλαμβάνει οπωσδήποτε: σκάλες αποεπιβίβασης κινητούς πλευρικούς διάδρομους αποεπιβίβασης κεκλιμένες ράμπες πρόσβασης πόρτες πρόσβασης, πλευρικές πόρτες, παράθυρα και φινιστρίνια σχοινιά πρόσδεσης και αλυσίδες αγκύρων γερανούς και μηχανισμούς ανύψωσης Για κάθε ένα από αυτά στο ΣΑΠ θα πρέπει να προσδιορίζονται οι κατάλληλες θέσεις όπου οι περιορισμοί ή οι απαγορεύσεις πρόσβασης πρέπει να εφαρμόζονται για κάθε ένα από τα επίπεδα 65

67 ασφάλειας. Για κάθε επίπεδο ασφάλειας στο ΣΑΠ πρέπει να καθιερώνεται ο τύπος περιορισμού ή απαγόρευσης που εφαρμόζεται και τα μέσα για την επιβολή του. Στo ΣΑΠ θα πρέπει να καθιερώνονται για κάθε επίπεδο ασφάλειας, τα μέσα αναγνώρισης που απαιτούνται για να επιτρέψουν την πρόσβαση και παραμονή ατόμων στο πλοίο. Αυτό μπορεί να περιλάβει την ανάπτυξη ενός κατάλληλου συστήματος ταυτοποίησης που επιτρέπει μόνιμη και προσωρινή ταυτοποίηση, για το προσωπικό του πλοίου και τους επισκέπτες αντίστοιχα. Οποιοδήποτε σύστημα ταυτοποίησης για τα πλοία θα πρέπει, να συνεργάζεται με αυτό που χρησιμοποιεί η Λιμενική Εγκατάσταση. Οι επιβάτες, θα πρέπει να είναι σε θέση να επιδείξουν την ταυτότητά τους, με κάρτες επιβίβασης, εισιτήρια, κ.λπ., αλλά δεν πρέπει να τους επιτρέπεται να έχουν πρόσβαση στις περιορισμένες περιοχές, εκτός αν εποπτεύονται. Παράλληλα πρέπει να καθιερώνονται ρυθμίσεις για να εξασφαλίζεται ότι τα συστήματα ταυτοποίησης ενημερώνονται τακτικά. Στα άτομα που δεν επιθυμούν ή δεν κατέχουν προς επίδειξη την ταυτότητά τους ή να επιβεβαιώσουν το σκοπό της επίσκεψής τους όταν τους ζητηθεί, θα πρέπει να τους απαγορεύεται η πρόσβαση στο πλοίο. Η προσπάθειά τους για επιτυχή πρόσβαση στο πλοίο, θα πρέπει να αναφέρεται, αρμοδίως ανάλογα των περιστάσεων, στον ΑΑΠ, τον ΥΑΕ, τον Υπεύθυνο Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης (ΥΑΛΕ) και στις εθνικές ή τοπικές αρχές υπευθύνων ασφάλειας. Στο ΣΑΠ θα πρέπει να ορίζεται η συχνότητα εφαρμογής οποιωνδήποτε ελέγχων πρόσβασης, ιδιαίτερα εάν πρόκειται να εφαρμοστούν σε τυχαία, ή περιστασιακή, βάση. Περιοχές περιορισμένης πρόσβασης στο πλοίο Στο ΣΑΠ θα πρέπει να προσδιορίζονται οι περιοχές περιορισμένης πρόσβασης που πρέπει να καθιερωθούν στο πλοίο, να διευκρινίζεται η έκτασή τους, οι χρόνοι εφαρμογής, τα μέτρα ασφάλειας που πρέπει να ληφθούν στον έλεγχο πρόσβασης προς αυτές καθώς και τα άτομα εκείνα που ασχολούνται σε αυτές τις δραστηριότητες ελέγχου. Ο σκοπός των περιοχών περιορισμένης πρόσβασης είναι : η αποτροπή της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης η προστασία των επιβατών, του προσωπικού του πλοίου, και του προσωπικού της Λιμενικής Εγκατάστασης ή άλλων πρακτόρων που είναι εξουσιοδοτημένοι να είναι στο πλοίο η προστασία των ευαίσθητων περιοχών ασφάλειας μέσα στο πλοίο η προστασία του φορτίου και των προμηθειών του πλοίου από παραβίαση 66

68 Στο ΣΑΠ θα πρέπει να ορίζεται ότι όλες οι περιοχές περιορισμένης πρόσβασης πρέπει να σημαίνονται κατάλληλα δείχνοντας ότι η πρόσβαση στην δεδομένη περιοχή είναι ελεγχόμενη και ότι η μη εξουσιοδοτημένη παρουσία μέσα στην περιοχή συνιστά παραβίαση της ασφάλειας. Οι περιοχές περιορισμένης πρόσβασης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν: την γέφυρα ναυσιπλοΐας, τους χώρους μηχανημάτων και τους άλλους σταθμούς ελέγχου όπως καθορίζεται στο Κεφάλαιο ΙΙ-2 της ΔΣ SOLAS 74 τους χώρους που περιέχουν τον εξοπλισμό και τα συστήματα ασφάλειας και επιτήρησης και των ελέγχων τους και των ελέγχων συστημάτων φωτισμού τα συστήματα εξαερισμού και κλιματισμού και άλλους παρόμοιους χώρους τους χώρους με πρόσβαση στις δεξαμενές πόσιμου ύδατος, τις αντλίες, ή στις θέσεις πολλαπλών επιστομίων τους χώρους που περιέχουν τα επικίνδυνα φορτία ή τις επιβλαβείς ουσίες τους χώρους που βρίσκονται οι αντλίες φορτίου και απ όπου γίνεται ο έλεγχος χειρισμού τους τους χώρους φορτίου και τους χώρους που περιέχουν τις προμήθειες του πλοίου τις ενδιαιτήσεις πληρώματος οποιεσδήποτε άλλες περιοχές όπως καθορίζεται από τον ΥΑΕ, μέσω της ΑΑΣΠ όπου η πρόσβαση πρέπει να είναι ελεγχόμενη για να διατηρηθεί η ασφάλεια του πλοίου Διαχείριση του φορτίου Τα μέτρα ασφάλειας σχετικά με τη διαχείριση φορτίου θα πρέπει : 1. να αποτρέπουν τη παραβίαση και 2. να αποτρέπουν την αποδοχή φορτίου που δεν προορίζεται για μεταφορά και αποθήκευση στο πλοίο. Τα μέτρα ασφάλειας, μερικά εκ των οποίων ίσως πρέπει να εφαρμοστούν σε συνεργασία με την Λιμενική Εγκατάσταση, θα πρέπει να συμπεριλάβουν διαδικασίες ελέγχου με καταλόγους στα σημεία πρόσβασης στο πλοίο. Από την στιγμή που το φορτίο είναι στο πλοίο, θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα αναγνώρισης του αφού έχει εγκριθεί η φόρτωση σε αυτό. Επιπλέον, θα πρέπει να αναπτυχθούν μέτρα ασφάλειας για να εξασφαλισθεί ότι το φορτίο, από την στιγμή που είναι στο πλοίο, δεν επιδέχεται παραβίαση. 67

69 Παράδοση των εφοδίων πλοίου Τα μέτρα ασφάλειας σχετικά με την παράδοση των εφοδίων του πλοίου θα πρέπει να: εξασφαλίζουν τον έλεγχο της ακεραιότητας των εφοδίων του πλοίου και της συσκευασίας τους αποτρέπουν την αποδοχή των εφοδίων του πλοίου χωρίς επιθεώρηση αποτρέπουν τη δολιοφθορά και αποτρέπουν την αποδοχή των εφοδίων του πλοίου που δεν έχουν παραγγελθεί. Για πλοία που χρησιμοποιούν τακτικά την Λιμενική Εγκατάσταση μπορούν να καθιερωθούν διαδικασίες που περιλαμβάνουν το πλοίο, τους προμηθευτές του και την Λιμενική Εγκατάσταση και καλύπτουν την γνωστοποίηση, το χρόνο των παραδόσεων και την τεκμηρίωσή τους. Θα πρέπει πάντα να υπάρχει κάποιος τρόπος ώστε τα εφόδια που είναι για παράδοση να συνοδεύονται από παραστατικά στοιχεία, που να φαίνεται ότι έχουν παραγγελθεί από το πλοίο. Διαχείριση ασυνόδευτων αποσκευών Στο ΣΑΠ θα πρέπει να καθορίζονται τα μέτρα ασφάλειας που πρέπει να εφαρμόζονται για να εξασφαλισθεί ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές (δηλ. οποιεσδήποτε αποσκευές, συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών αντικειμένων, οι οποίες δεν είναι με τους επιβάτες ή μέλους προσωπικού του πλοίου στο σημείο της επιθεώρησης ή της έρευνας) προτού φορτωθούν προσδιορίζονται και υποβάλλονται σε κατάλληλη εξέταση, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας, στο πλοίο. Δεν προβλέπεται ότι τέτοιες αποσκευές θα υποβάλλονται σε εξέταση και από το πλοίο και τη Λιμενική Εγκατάσταση, σε περιπτώσεις όπου και οι δύο είναι κατάλληλα εξοπλισμένοι. Η ευθύνη για την εξέταση θα πρέπει να στηριχτεί στην Λιμενική Εγκατάσταση. Η στενή συνεργασία με τη Λιμενική Εγκατάσταση είναι ουσιαστική και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να εξασφαλισθεί ότι η διαχείριση των ασυνόδευτων αποσκευών γίνεται με ασφάλεια μετά από την εξέταση. Παρακολούθηση της ασφάλειας του πλοίου Όταν το πλοίο ευρίσκεται στο λιμένα ή στο αγκυροβόλιο θα πρέπει να έχει την ικανότητα το ίδιο το πλοίο, να ελέγξει τις περιοχές περιορισμένης πρόσβασης του πλοίου και τις περιοχές που περιβάλλουν αυτό. Τέτοια μέτρα ελέγχου μπορούν να συμπεριλάβουν τη χρήση: φωτισμού 68

70 παρατηρητών, φρουρών ασφάλειας και φυλακές γεφυρών συμπεριλαμβανομένων των περιπολιών 23 αυτόματων συσκευών ανίχνευσης παρείσφρησης και εξοπλισμού επιτήρησης. Όταν χρησιμοποιούνται, οι αυτόματες συσκευές ανίχνευσης παρείσφρησης, θα πρέπει οι συσκευές αυτές να ενεργοποιήσουν έναν ακουστικό ή/και οπτικό συναγερμό σε μια θέση που παρακολουθείται ή ελέγχεται συνεχώς και αδιαλείπτως. Στο ΣΑΠ θα πρέπει να καθορίζονται οι διαδικασίες και ο εξοπλισμός που απαιτείται σε κάθε επίπεδο ασφάλειας και τα μέσα που θα εξασφαλίζουν ότι ο εξοπλισμός ελέγχου είναι σε θέση να λειτουργεί συνεχώς, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης των πιθανών επιδράσεων των καιρικών συνθηκών ή των διακοπών ενέργειας. Διαφορετικά επίπεδα ασφάλειας Στο ΣΑΠ θα πρέπει να καθορισθούν οι λεπτομέρειες των διαδικασιών και των μέτρων ασφάλειας που το πλοίο μπορεί να υϊοθετήσει, εάν το πλοίο βρεθεί σε πιο υψηλό επίπεδο ασφάλειας από αυτό που ισχύει για μια Λιμενική Εγκατάσταση. Δραστηριότητες που δεν καλύπτονται από τον κώδικα Στο ΣΑΠ θα πρέπει να καθορισθούν οι λεπτομέρειες των διαδικασιών και των μέτρων ασφάλειας που το πλοίο θα πρέπει να εφαρμόσει όταν: είναι σε έναν λιμένα ενός κράτους του οποίου η Κυβέρνηση δεν είναι Συμβαλλόμενη παραβάλλεται με ένα πλοίο για το οποίο ο κώδικας αυτός δεν εφαρμόζεται παραβάλλεται σε μόνιμες ή πλωτές πλατφόρμες ή μια κινητή μονάδα γεώτρησης σε θέση προσεγγίζει σε έναν λιμένα ή μια Λιμενική Εγκατάσταση που δεν απαιτείται να συμμορφωθεί με το κεφάλαιο ΧΙ-2 και το Μέρος Α του Κώδικα ISPS. Δήλωση Ασφάλειας (ΔΑ) Στο ΣΑΠ θα πρέπει να παρουσιάζεται με λεπτομέρεια, οι ενέργειες αντιμετώπισης αιτήματος για ΔΑ από μια Λιμενική Εγκατάσταση και οι περιστάσεις κάτω από τις οποίες το ίδιο το πλοίο πρέπει να ζητήσει μια ΔΑ. 23 Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο θέμα κόπωσης λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις απαιτήσεις της ΔΣ ILO 180 όταν γίνεται διαίρεση για φυλακές safety και security 69

71 Εσωτερικός έλεγχος και αναθεώρηση Στο ΣΑΠ θα πρέπει να καθορίζεται πώς ο ΥΑΕ και ο ΑΑΠ σκοπεύουν να ελέγξουν τη συνεχή αποτελεσματικότητα του ΣΑΠ και τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθείται για να αναθεωρήσουν, να ενημερώσουν ή να τροποποιήσουν το ΣΑΠ. Έγκριση σχεδίων ασφάλειας πλοίου Όλα τα σχέδια ασφάλειας πλοίων θα πρέπει να εγκριθούν απο την Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο, ή κατ εξουσιοδότηση για λογαριασμό του ΥΕΝ. Το ΥΕΝ μπορεί να εκχωρήσει την αρμοδιότητα αυτή σε έναν Αναγνωρισμένο Οργανισμό Ασφάλειας (ΑΟΑ) αφού του έχει παρασχεθεί σχετική εξουσιοδότηση, για τον σκοπό αυτόν. Η υποβολή ενός σχεδίου ασφάλειας πλοίου για έγκριση πρέπει να συνοδεύεται από μια αξιολόγηση της ασφάλειας βάσει της οποίας έχει αναπτυχθεί το σχέδιο. Αναγνωρισμένος Οργανισμός Ασφάλειας (ΑΟΑ) Η Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο, δύναται να εξουσιοδοτεί Αναγνωρισμένους Οργανισμούς Ασφάλειας (ΑΟΑ) προκειμένου, αναλάβουν ορισμένες δραστηριότητες, σχετικές με την ασφάλεια που περιλαμβάνουν: έγκριση των σχεδίων ασφάλειας πλοίου, ή τροποποιήσεις επιπλέον, της Αρχής του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο επαλήθευση και πιστοποίηση της συμμόρφωσης των πλοίου με απαιτήσεις των κανονισμών και του Μέρους Α του κώδικα ISPS εξ ονόματος της Αρχής του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο Ένας ΑΟΑ μπορεί να συμβουλέψει ή να παρέξει βοήθεια σε εταιρείες σε θέματα ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των αξιολογήσεων της ασφάλειας πλοίου, των σχεδίων ασφάλειας πλοίου. Αυτό μπορεί να συμπεριλάβει την ολοκλήρωση μιας αξιολόγησης της ασφάλειας πλοίου. Εντούτοις, εάν ένας ΑΟΑ έχει διενεργήσει μια αξιολόγηση ή έχει αναπτύξει ένα Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου τότε ο ΑΟΑ δεν πρέπει να εξουσιοδοτηθεί για να εγκρίνει εκείνο το Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου. Κατά το στάδιο αρχικού ελέγχου για συμμόρφωση από την Αρχής του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο ή ένα άλλο φορέα που υποδεικνύεται απόαυτήν (την Αρχή), θα πρέπει να διαπιστωθεί ότι τα μέτρα ασφάλειας που συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο ασφάλειας πλοίου είναι σε ισχύ για τουλάχιστον δύο μήνες, ειδάλλως το Διεθνές Πιστοποιητικό Ασφάλειας Πλοίου δεν μπορεί να εκδοθεί. 70

72 Τροποποιήσεις Καμία τροποποίηση δεν μπορεί να γίνει στο Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου χωρίς τη γραπτή έγκριση της Αρχής του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο.οι τροποποιήσεις του σχεδίου που χρειάζονται έγκριση είναι αυτές που αφορούν: Αλλαγές εξοπλισμού Αλλαγή στον προσδιορισμό: επιπέδων προστασίας σημείων πρόσβασης και μη εξουσιοδοτημένων περιοχών πρόσβασης Αλλαγή των σημείων επαφής πλοίου Αλλαγή των σημείων επαφής επιχείρησης, και Αλλαγές στις διαδικασίες ασφάλειας εν πλω Τα υπόλοιπα μέρη του σχεδίου διατηρούνται και ενημερώνονται από τους διαχειριστές και τους διευθυντές. Εντούτοις, καμία τροποποίηση δεν μπορεί να γίνει στο σχέδιο χωρίς την τεκμηριωμένη άδεια του ΥΑΕ. Τέτοια τεκμηριωμένη άδεια θα σταλεί στο πλοίο και θα τηρείται στο πλοίο από τον ΑΑΠ. Οποιεσδήποτε τέτοιες αλλαγές πρέπει να είναι τουλάχιστον τόσο αποτελεσματικές όσο τα μέτρα που ορίζονται στους κανονισμούς και τον κώδικα ISPS. Η φύση των αλλαγών στο Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου ή του εξοπλισμού ασφάλειας που έχουν εγκριθεί συγκεκριμένα, πρέπει να τεκμηριώνονται με έναν τρόπο που να δείχνει σαφώς ότι υπάρχει τέτοια έγκριση. Η έγκριση αυτή πρέπει να είναι διαθέσιμη στο πλοίο και πρέπει να επιδεικνύεται μαζί με το Διεθνές Πιστοποιητικό Ασφάλειας Πλοίου. Εάν οι αλλαγές είναι προσωρινές, μόλις επανεγκατασταθούν τα αρχικά εγκεκριμένα μέτρα ή ο εξοπλισμός, η τεκμηρίωση αυτή (η έγκριση) δεν πρέπει πλέον να διατηρηθεί στο πλοίο. Οι τροποποιήσεις σε οποιαδήποτε από τα στοιχεία ενός εγκεκριμένου σχεδίου, για το οποίο, η Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο έχει καθορίσει ότι απαιτείται έγκριση, πρέπει να υποβληθούν για αναθεώρηση και έγκριση πριν ενσωματωθούν στο εγκεκριμένο σχέδιο και την εφαρμογή τους στο πλοίο. Η υποβολή, για έγκριση, των τροποποιήσεων σε ένα προηγουμένως εγκεκριμένο σχέδιο, πρέπει να συνοδεύεται από μια αξιολόγηση της ασφάλειας βάσει της οποίας οι τροποποιήσεις έχουν αναπτυχθεί. Εάν υπάρχει οποιαδήποτε επακόλουθη ανακολουθία του εξοπλισμού ή των συστημάτων ασφάλειας, ή αναστολή ενός μέτρου ασφάλειας για οποιοδήποτε λόγο, τα ισοδύναμα προσωρινά μέτρα ασφάλειας πρέπει να υιοθετηθούν, αφού ανακοινωθούν και συμφωνηθούν από την Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο. 71

73 Επιθεωρήσεις Τα σχέδια ασφάλειας πλοίου, δεν υπόκεινται σε επιθεώρηση από τα Οργανα που έχουν εξουσιοδοτηθεί αρμοδίως από τις Λιμενικές Αρχές (PSCO) για να λάβουν τα μέτρα ελέγχου και συμμόρφωσης, εκτός αν τα όργανα αυτά έχουν σαφείς λόγους να θεωρήσουν, ότι το πλοίο δεν είναι συμμορφωμένο με τις απαιτήσεις και τα μόνα μέσα για να ελεγχθεί ή να αποκατασταθεί η μη συμμόρφωση είναι να αναθεωρηθούν οι σχετικές απαιτήσεις του σχεδίου ασφάλειας πλοίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η περιορισμένη επέμβαση στα συγκεκριμένα τμήματα του σχεδίου σχετικά με τη μη συμμόρφωση επιτρέπεται εξαιρετικά, αλλά μόνο με τη συγκατάθεση είτε της Αρχής του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο είτε του Πλοιάρχου του ενδιαφερομένου πλοίου. Εντούτοις, οι πληροφορίες στο σχέδιο σχετικά με: τον προσδιορισμό των περιοχών περιορισμένης πρόσβασης και των μέτρων για πρόληψη της μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης τις διαδικασίες για ανταπόκριση στις απειλές ασφάλειας ή τις παραβιάσεις της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των παροχών για τη διατήρηση των κρίσιμων λειτουργιών του πλοίου ή της διεπαφής πλοίου/λιμένων τις διαδικασίες για οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας οι Συμβαλλόμενες Κυβερνήσεις που μπορούν να δώσουν σε Επίπεδο Ασφάλειας 3 τα καθήκοντα του προσωπικού πλοίου που τους έχουν ανατεθεί, οι ευθύνες ασφάλειας και επιπλέον άλλου προσωπικού πλοίου σε θέματα ασφάλειας τις διαδικασίες που εξασφαλίζουν την επιθεώρηση, την δοκιμή, την βαθμολόγηση, και την συντήρηση οποιουδήποτε εξοπλισμού ασφάλειας που παρέχεται στο πλοίο τον προσδιορισμό των θέσεων όπου παρέχονται τα σημεία ενεργοποίησης Συστήματος Συναγερμού Ασφάλειας πλοίου τις διαδικασίες, οδηγίες και καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση του συστήματος συναγερμού ασφάλειας πλοίου, συμπεριλαμβανομένης της δοκιμής, της ενεργοποίησης, της απενεργοποίησης και της επαναρύθμισης για να περιορίσουν τους λανθασμένους συναγερμούς θεωρούνται ως εμπιστευτικές πληροφορίες, και δεν μπορεί να υπόκεινται σε επιθεώρηση εκτός αν ειδάλλως συμφωνηθεί αρμοδίως από την Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο. Διακριτική ευχέρεια του Πλοιάρχου για την ασφάλεια και την προστασία του πλοίου Στον κανονισμό 8 του κεφαλαίου XΙ-2 απαιτείται τυπικά η δήλωση του πλοιάρχου, στο Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου ότι δεν πρόκειται να περιοριστεί από την «εταιρεία», τον ναυλωτή ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο κατά τη λήψη ή την εκτέλεση οποιασδήποτε απόφασης, που σύμφωνα 72

74 με την επαγγελματική κρίση του, είναι απαραίτητη για να διατηρήσει την ασφάλεια και την προστασία του πλοίου. Αυτό περιλαμβάνει την άρνηση πρόσβασης σε πρόσωπα (εκτός από εκείνους που προσδιορίζονται ως αρμόδια και έχουν έγκριση από μια Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση) ή τα προσωπικά τους αντικείμενα και την άρνηση φόρτωσης του φορτίου, συμπεριλαμβανομένων των εμπορευματοκιβωτίων ή άλλων κλειστών μονάδων μεταφορών φορτίου. Το σχέδιο ασφάλειας πλοίου πρέπει επίσης να καθορίζει ότι ο Πλοίαρχος έχει την υπερισχύουσα εξουσία και ευθύνη να λαμβάνει αποφάσεις όσον αφορά την ασφάλεια του πλοίου και να ζητάει τη βοήθεια της «Εταιρείας» ή οποιασδήποτε Συμβαλλόμενης Κυβέρνησης εάν είναι απαραίτητο. Εάν, κατά τη διάρκεια των λειτουργιών του πλοίου προκύψει μια σύγκρουση μεταξύ οποιασδήποτε απαίτησης ασφάλειας (safety) και ασφάλειας (security) ο Πλοίαρχος πρέπει κατά την επαγγελματική κρίση του να εφαρμόσει εκείνες τις απαιτήσεις που είναι απαραίτητες για την διατήρηση της ασφάλειας (safety) του πλοίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο Πλοίαρχος μπορεί να εφαρμόσει τα προσωρινά μέτρα ασφάλειας και πρέπει αμέσως να ενημερώσει το την Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο, και, εάν κριθεί απαραίτητο, τις Λιμενικές Αρχές στον λιμένα των οποίων το πλοίο κινείται ή σκοπεύει να εισέλθει. Οποιαδήποτε τέτοια προσωρινά μέτρα ασφάλειας πρέπει να είναι, στον υψηλότερο πιθανό βαθμό, σε σχέση με το επικρατούν επίπεδο ασφάλειας. Όταν τέτοιες περιπτώσεις προσδιορίζονται, η Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίοο πρέπει να εξασφαλίσει ότι τέτοιες αντιφάσεις επιλύονται και ότι η δυνατότητα της υποτροπής σε τέτοια αντίφαση ελαχιστοποιείται. Πάντα ο Πλοίαρχος ενός πλοίου έχει την τελευταία ευθύνη για την ασφάλεια του πλοίου. Ακόμη και σε Επίπεδο Ασφάλειας 3, ένας Πλοίαρχος μπορεί να επιδιώξει διευκρίνιση ή τροποποίηση των οδηγιών που εκδίδονται από εκείνους που αποκρίνονται σε ένα γεγονός ασφάλειας, ή την απειλή επ' αυτού, εάν υπάρχουν λόγοι να θεωρείται ότι η συμμόρφωση με οποιαδήποτε οδηγία μπορεί να θέσει την ασφάλεια του πλοίου σε κίνδυνο. Αξιωματικός Ασφάλειας Πλοίου (ΑΑΠ) 73

75 Στην παράγραφο 12 του Μέρους Α (υποχρεωτικό) του κώδικα ISPS υπάρχει η απαίτηση οι εταιρείες να υποδείξουν έναν Αξιωματικό ασφάλειας πλοίου ΑΑΠ σε κάθε πλοίο. Τα καθήκοντα και οι ευθύνες του ΑΑΠ περιλαμβάνουν, χωρίς να περιορίζονται μόνο σε αυτά, να: εκτελεί κανονικές επιθεωρήσεις ασφάλειας του πλοίου προς εξασφάλιση της διατήρησης των καταλλήλων μέτρων ασφαλείας διατηρεί και εποπτεύει την εφαρμογή του σχεδίου ασφάλειας πλοίου, συμπεριλαμβανομένων οποιωνδήποτε τροποποιήσεων στο σχέδιο συντονίζει τα θέματα ασφάλειας χειρισμού του φορτίου και των εφοδίων πλοίου με άλλο προσωπικό του πλοίου και με τους αρμόδιους Υπευθύνους Ασφάλειας Λιμενικών Εγκαταστάσεων, όπως και να προτείνει τροποποιήσεις στο σχέδιο ασφάλειας πλοίων αναφέρει στον Υπεύθυνο Ασφάλειας «Εταιρείας» για οποιεσδήποτε ελλείψεις και μη-συμμορφώσεις που προσδιορίζονται κατά τη διάρκεια των εσωτερικών ελέγχων, περιοδικών αναθεωρήσεων, επιθεωρήσεων ασφάλειας και επαληθεύσεων της συμμόρφωσης και εφαρμογής οποιωνδήποτε διορθωτικών ενεργειών ενισχύει την συνειδητοποίηση και την επαγρύπνηση για την ασφάλεια στη θάλασσα εξασφαλίζει ότι έχει παρασχεθεί επαρκής εκπαίδευση στο προσωπικό του πλοίου ανάλογα με την περίπτωση αναφέρει όλα τα συμβάντα ασφάλειας συντονίζει την εφαρμογή του σχεδίου ασφάλειας πλοίου και του αρμόδιου Υπευθύνου Ασφάλειας «Εταιρείας» και του αρμόδιου Υπευθύνου Ασφάλειας Λιμενικών Εγκαταστάσεων εξασφαλίζει ότι ο εξοπλισμός ασφάλειας χρησιμοποιείται κατάλληλα, ελέγχεται, βαθμονομείται και διατηρείται. Στην παράγραφο 13 του Μέρους Α (υποχρεωτικό) του κώδικα ISPS απαιτείται ο ΑΑΠ να έχει γνώση, και να είναι εκπαιδευμένος σε μερικά ή όλα από τα παρακάτω, ανάλογα με την περίπτωση: διοίκηση ασφάλειας σχετικές Διεθνείς Συμβάσεις, Κώδικες και Συστάσεις σχετική κυβερνητική νομοθεσία και κανονισμούς ευθύνες και ρόλους άλλων οργανισμών ασφάλειας μεθοδολογία της αξιολόγησης ασφάλειας πλοίων μέθοδοι ελέγχων και επιθεωρήσεων ασφάλειας πλοίων λειτουργίες και συνθήκες πλοίου και λιμένα μέτρα ασφάλειας πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων 74

76 προετοιμασία για έκτακτη ανάγκη, ανταπόκριση και σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης τεχνικές οδηγίες για την κατάρτιση και την εκπαίδευση ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων και των διαδικασιών ασφάλειας διαχείριση ευαίσθητης σχετικά με την ασφάλεια ενημέρωσης και σχετικές με την ασφάλεια επικοινωνίες γνώση των τρεχόντων απειλών και των σχεδίων ασφάλειας αναγνώριση και ανίχνευση των όπλων, των επικίνδυνων ουσιών και των συσκευών αναγνώριση, σε μη μεροληπτική βάση, των χαρακτηριστικών και τρόπου συμπεριφοράς των προσώπων που είναι πιθανό να απειλήσουν την ασφάλεια τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να καταστρατηγήσουν τα μέτρα ασφάλειας εξοπλισμός και συστήματα ασφάλειας και λειτουργικοί περιορισμοί τους μέθοδοι διεξαγωγής έρευνας, επιθεώρησης, ελέγχου και παρακολούθησης μέθοδοι φυσικών ερευνών (π.χ. σωματική) προσώπων ή αποπσκευών και διακριτικής εξέτασης γυμνάσια και ασκήσεις ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των γυμνασίων και των ασκήσεων με τις εγκαταστάσεις λιμένων αξιολόγηση των γυμνασίων και των ασκήσεων ασφάλειας τεχνικές διαχείρισης και ελέγχου του πλήθους το σχεδιάγραμμα του πλοίου το σχέδιο ασφάλειας πλοίου και τις σχετικές διαδικασίες (συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης βασισμένης σε σενάριο) διαδικασίες του εξοπλισμού και των συστημάτων ασφάλειας δοκιμή, βαθμονόμηση και συντήρηση του εξοπλισμού και των συστημάτων ασφάλειας ενώ το πλοίο είναι εν πλω Το προσωπικό του πλοίου που έχει συγκεκριμένα καθήκοντα ασφάλειας θα πρέπει να έχει ικανοποιητική γνώση, εκπαίδευση και ικανότητα να εκτελέσει τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί, ανάλογα με την περίπτωση και τα οποία συμπεριλαμβάνουν: γνώση των τρεχόντων απειλών και των σχεδίων ασφάλειας αναγνώριση και ανίχνευση των όπλων, των επικίνδυνων ουσιών και των συσκευών αναγνώριση των χαρακτηριστικών και τρόπου συμπεριφοράς των προσώπων που είναι πιθανό να απειλήσουν την ασφάλεια τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να καταστρατηγήσουν τα μέτρα ασφάλειας τεχνικές διαχείρισης και ελέγχου πλήθους σχετικές με την ασφάλεια επικοινωνίες γνώση των διαδικασιών έκτακτης ανάγκης και των σχεδίων έκτακτης ανάγκης 75

77 λειτουργίες του εξοπλισμού και των συστημάτων ασφάλειας δοκιμή, βαθμονόμηση και συντήρηση του εξοπλισμού και των συστημάτων ασφάλειας, επιθεώρηση, έλεγχο, και τεχνικές ελέγχου και μεθόδους φυσικών ερευνών των προσώπων, των προσωπικών τους αντικειμένων, των αποσκευών, του φορτίου, και των εφοδίων του πλοίου. Παράλληλα όλο το άλλο προσωπικό πλοίου, θα πρέπει να έχει ικανοποιητική γνώση και να είναι εξοικειωμένο με τις σχετικές διατάξεις του ΣΑΠ, που συμπεριλαμβάνει: την έννοια και τις επακόλουθες απαιτήσεις των διαφορετικών επιπέδων ασφάλειας γνώση των διαδικασιών έκτακτης ανάγκης και των σχεδίων έκτακτης ανάγκης αναγνώριση και ανίχνευση των όπλων, των επικινδύνων ουσιών και συσκευών αναγνώριση, σε αμερόληπτη βάση, των χαρακτηριστικών και του τρόπου συμπεριφοράς των προσώπων που είναι πιθανό να απειλήσουν την ασφάλεια και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να καταστρατηγήσουν τα μέτρα ασφάλειας. Σύμφωνα με την εγκύκλιο MSC/Circ του IMO το Πιστοποιητικό του πλοίου είναι η και η απόδειξη ότι ο Αξιωματικός Ασφάλειας Πλοίου είναι εκπαιδευμένος. Μέχρι την υιοθέτηση από τον ΙΜΟ του σχετικού Model Course, ο ελεγκτής μπορεί ή να ζητάει έγγραφη απόδειξη για την εκπαίδευση του Αξιωματικού από σχολείο το οποίο είναι εγκεκριμένο από την Αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο ή από σχολείο του εξωτερικού που έχει εγκριθεί από την χώρα του η οποία έχει συνάψει διμερείς συμφωνίες με την εκάστοτε χώρα για την αναγνώριση των πιστοποιητικών στα πλαίσια του Κανονισμού Ι/10 της ΔΣ STCW 78/95 ή να ελέγχει τον ΑΑΠ με την μέθοδο προφορικής εξέτασης. Γυμνάσια και ασκήσεις στην ασφάλεια πλοίου Ο αντικειμενικός στόχος των γυμνασίων και των ασκήσεων είναι να εξασφαλιστεί ότι το προσωπικό του πλοίου είναι ικανό σε όλα τα καθορισμένα καθήκοντα ασφάλειας όλων των επιπέδων ασφάλειας και ο προσδιορισμός οποιωνδήποτε σχετικών με την ασφάλεια ελλείψεων, οι οποίες πρέπει να εξεταστούν. Για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων του σχεδίου ασφάλειας πλοίου, θα πρέπει να διενεργούνται γυμνάσια τουλάχιστον μία φορά κάθε τρεις μήνες. Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου έχει αντικατασταθεί περισσότερο από το 25 τοις εκατό του προσωπικού του πλοίου, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, με προσωπικό που δεν έχει συμμετάσχει προηγουμένως σε οποιοδήποτε γυμνάσιο στο πλοίο αυτό, μέσα στους τελευταίους 3 μήνες θα πρέπει να διεξαχθεί 76

78 ένα γυμνάσιο μέσα σε μια εβδομάδα από την αντικατάσταση του πληρώματος. Στα γυμνάσια αυτά θα πρέπει να εξετάζονται τα μεμονωμένα στοιχεία του σχεδίου όπως εκείνες οι απειλές ασφάλειας που απαριθμούνται. Οι διάφοροι τύποι ασκήσεων που μπορούν να περιλαμβάνουν τη συμμετοχή των Υπευθύνων ασφάλειας «Εταιρείας», Υπευθύνων ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης, αρμοδίων Αρχών Συμβαλλομένων Κυβερνήσεων καθώς επίσης και Αξιωματικών ασφάλειας πλοίου, εφόσον είναι διαθέσιμοι, θα πρέπει να διενεργούνται τουλάχιστον μία φορά κάθε ημερολογιακό έτος και όχι περισσότερο από 18 μήνες μεταξύ των ασκήσεων. Οι ασκήσεις αυτές θα πρέπει να εξετάζουν τις επικοινωνίες, το συντονισμό, τη διαθεσιμότητα των πόρων, και την απόκριση. Οι ασκήσεις αυτές μπορούν να είναι: πλήρους κλίμακας ή ζωντανές επιτραπέζιας προσομοίωσης ή υπό μορφή σεμινάριο συνδυασμένες με άλλες ασκήσεις που πραγματοποιούνται όπως οι ασκήσεις έρευνας και διάσωσης ή αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. Πόροι Η «εταιρεία» θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι στον Υπεύθυνο ασφάλειας «Εταιρείας», στον Πλοίαρχο και στον Αξιωματικό ασφάλειας πλοίου παρέχεται η κατάλληλη υποστήριξη για την εκπλήρωση των καθήκόντων και των ευθυνών σύμφωνα με τους κανονισμούς και το μέρος Α του κώδικα ISPS. Διεθνές Πιστοποιητικό Ασφάλειας Πλοίου Το κεφάλαιο XΙ-2, του Κανονισμού 4 της ΔΣ SOLAS εισάγει την απαίτηση για τη ναυτιλιακή εταιρία να μεριμνήσει για τον εφοδιασμό του πλοίου με ένα Διεθνές Πιστοποιητικό Ασφάλειας Πλοίου, το οποίο εκδίδεται και επικυρώνεται απο, ή εξ ονόματος, του Αρχής του κράτους της σημαίας του πλοίου, αποδεικνύοντας ότι το πλοίο συμμορφώνεται με όλες τις απαιτήσεις των κανονισμών και του μέρους Α του Κώδικα ISPS. Εάν η γλώσσα που χρησιμοποιείται δεν είναι τα αγγλικά, το κείμενο θα πρέπει να περιλαμβάνει μια μετάφραση στη γλώσσα αυτή. Προτού εκδοθεί ένα διεθνές πιστοποιητικό ασφάλειας πλοίου, η αρχή του κράτους της σημαίας που φέρει το πλοίο, πρέπει να ελέγξει ότι το σύστημα ασφάλειας του πλοίου, οποιοσδήποτε σχετικός εξοπλισμός ασφάλειας και το εγκεκριμένο σχέδιο ασφάλειας πλοίου καλύπτουν τις απαιτήσεις των κανονισμών και του Μέρους Α του Κώδικα ISPS και ότι αυτό 77

79 εφαρμόζεται για τουλάχιστον δύο μήνες. Οι έλεγχοι στο πλοίο πρέπει να πραγματοποιηθούν από το προσωπικό τής Αρχής του κράτους της σημαίας του πλοίου ή από έναν ΑΟΑ που έχει αναγνωρισθεί από την Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου, ή, κατόπιν αιτήσεως του κράτους άλλης σημαίας, προς την Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου. Σε κάθε περίπτωση, η Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου, θα πρέπει να εξασφαλίσει την πληρότητα και την αποδοτικότητα της επαλήθευσης και να επικυρώσει το πιστοποιητικό. Ο χρόνος ισχύος του Διεθνούς Πιστοποιητικού Ασφάλειας Πλοιου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε έτη, οπότε και απαιτείται επικύρωση ανανέωσης. Επιπλέον, πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένας ενδιάμεσος έλεγχος μεταξύ της δεύτερης και τρίτης επετειακής ημερομηνίας του πιστοποιητικού ασφάλειας πλοίου. Μετά την ολοκλήρωση του ενδιάμεσου ελέγχου επικυρώνεται το πιστοποιητικό. Αφότου έχει ολοκληρωθεί οποιοσδήποτε έλεγχος, καμία αλλαγή δεν μπορεί να γίνει στα συστήματα ασφάλειας, οποιοδήποτε σχετικό εξοπλισμό ασφάλειας ή το εγκεκριμένο σχέδιο ασφάλειας πλοίου χωρίς την έγκριση της Αρχής του κράτους της σημαίας του πλοίου. Η μορφή του πρότυπου Διεθνούς Πιστοποιητικού Ασφάλειας Πλοίου, έχει υιοθετηθεί από τον ΙΜΟ, και παρέχεται στο Προσάρτημα 1 του Μέρους Α του Κώδικα ISPS Aρχείο Διαρκούς Σύνοψης Σε όλα τα πλοία που καλύπτονται από την ΔΣ SOLAS 74 απαιτείται να τηρούν ένα «Αρχείο Διαρκούς Σύνοψης» (CSR) που εκδίδεται μόνον η Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου, στα Αγγλικά. Αυτό πρέπει πάντα να είναι διαθέσιμο στο πλοίο για επιθεώρηση. Η Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου, εν αναμονή της έκδοσης ενός αναθεωρημένου και ενημερωμένου CSR, εγκρίνει και απαιτεί είτε από την «εταιρεία» είτε από τον Πλοίαρχο του πλοίου να τροποποιήσει το CSR να απεικονίσει τις αλλαγές και να ενημερώσει το ΥΕΝ αρμοδίως. Εάν ένα πλοίο πρόκειται να αλλάξει σημαία, η «εταιρεία» πρέπει να ειδοποιήσει το προηγούμενο κράτος σημαίας να επιτρέψει να διαβιβάσει ένα αντίγραφο του CSR στην Αρχή του κράτους της σημαίας του πλοίου που καλύπτει την περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας το σκάφος ήταν κάτω από την διακαιοδοσία του. Το ίδιο ισχύει και για το αντίθετο. Πρόσθετες ανάγκες σε πληροφορίες Στο κεφάλαιο ΧΙ-2, Κανονισμός 5 της ΔΣ SOLAS 74 εισάγεται η απαίτηση για κάθε πλοίο, να φερει πληροφορίες (στα αγγλικά) που τίθενται στην διάθεση, κατόπιν αιτήσεως, των επιθεωρητών λιμένων που αντιπροσωπεύουν τις Συμβαλλόμενες Κυβερνήσεις, καταδεικνύοντας: 78

80 τα συμβαλλόμενα μέρη αρμόδια για το διορισμό του προσωπικού πλοίου, όπως διαχειρίστριες εταιρείες πλοίων, πρακτορεία επάνδρωσης, υπεργολάβους, ενοικιαστές (παραδείγματος χάριν των καταστημάτων λιανικών πωλήσεων, των χαρτοπαικτικών λεσχών) κ.λπ. τα συμβαλλόμενα μέρη αρμόδια για την απόφαση απασχόλησης του πλοίου συμπεριλαμβανομένου, του χρονοναυλωτή ή του ναυλωτή του «πλοίου γυμνού» ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που ενεργεί σε τέτοια θέση σε περιπτώσεις που χρησιμοποιείται το πλοίο και απασχολείται υπό όρους ενός ναυλοσυμφώνου, τις λεπτομέρειες επαφής εκείνων των συμβαλλόμενων μερών συμπεριλαμβανομένου του χρονοναυλωτή ή του ναυλωτή ταξιδιών Η «εταιρεία» είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει και να τηρεί τις πληροφορίες αυτές όταν και εμφανίζονται αλλαγές. Αρχείο των προηγούμενων λιμένων Μετά την εισαγωγή του κώδικα ISPS, απαιτείεται τα πλοία να έχουν τη δυνατότητα παροχής πληροφοριών για το επίπεδο ασφάλειας στο οποίο το πλοίο κινήθηκε το πλοίο τουλάχιστον τους τελευταίους δέκα (10) προηγούμενους λιμένες, μαζί με μια διαβεβαίωση ότι οι κατάλληλες διαδικασίες ασφάλειας πλοίου διατηρήθηκαν, και τα οποιαδήποτε ειδικά ή πρόσθετα μέτρα ασφάλειας λήφθηκαν. Άλλες πληροφορίες Στην παράγραφο 10 του κώδικα ISPS, απαιτείται να διατηρείται ένα αρχείο των ακόλουθων δραστηριοτήτων στο πλοίο για 5 χρόνια. Ο λόγος είναι ότι αυτά τα αρχεία μπορούν να αποδειχθούν χρήσιμα στις επιθεωρήσεις ασφάλειας Λιμενικών Αρχών. Τα αρχεία πρέπει να διατηρηθούν στην επίσημη γλώσσα εργασίας ή τις γλώσσες του πλοίου. Εάν η γλώσσα ή οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται δεν είναι τα αγγλικά, τότε πρέπει να περιληφθεί μια μετάφραση στην γλώσσα αυτήν. Η τήρηση των δρασρτηριοτήτων του πλοίου για τα τελευταία 5 έτη πρέπει να περιλαμβάνει: κατάρτιση, γυμνάσια και ασκήσεις απειλές ασφάλειας και γεγονότα ασφάλειας παραβιάσεις της ασφάλειας 79

81 αλλαγές στο επίπεδο ασφάλειας επικοινωνίες σχετικά με την άμεση ασφάλεια του πλοίου όπως οι συγκεκριμένες απειλές στο πλοίο ή στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις που ευρίσκεται ή ευρίσκετο το πλοίο συμμετέχοντας σε διεπαφή πλοίου/λιμένα εσωτερικός έλεγχος και αναθεωρήσεις δραστηριοτήτων ασφάλειας περιοδική αναθεώρηση της αξιολόγησης της ασφάλειας πλοίου περιοδική αναθεώρηση του σχεδίου ασφάλειας πλοίου εφαρμογή οποιωνδήποτε τροποποιήσεων στο σχέδιο και συντήρηση, βαθμονόμηση και δοκιμή του εξοπλισμού ασφάλειας, εφόσον υπάρχει, συμπεριλαμβάνομένης της δοκιμής του συστήματος συναγερμού ασφάλειας πλοίου. Τα αρχεία αυτά πρέπει να προστατεύονται από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση ή κοινοποίηση. Εάν τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή, θα πρέπει να προστατεύονται από τις διαδικασίες που στοχεύουν στην παρεμπόδιση της αναρμόδιας διαγραφής, της καταστροφής ή της τροποποίησης τους. 4.5 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ Η αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης είναι ένα ουσιαστικό και αναπόσπαστο τμήμα της διαδικασίας ανάπτυξης του σχεδίου ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Εκτός από τις περιοδικές αναπροσαρμογές και τις αναθεωρήσεις, η αξιολόγηση ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης παρέχει την ευκαιρία για τους ιδιοκτήτες να ελέγχουν τη συμμόρφωση με το σχέδιο ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης και να κάνουν τροποποιήσεις ανάλογα με τις ανάγκες. Ο Υπεύθυνος Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης μπορεί να εξουσιοδοτήσει την διενέργεια της αξιολόγησης σε ένα πρόσωπο προκειμένου πραγματοποιηθεί η αξιολόγηση της ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης. Πριν από την έναρξη μιας αξιολόγησης ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης, ο Υπεύθυνος Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης, πρέπει να λαμβάνει τις τρέχουσες πληροφορίες για την αξιολογούμενη απειλή της τοπικής περιοχής και πρέπει να γνωρίζει τον τύπο πλοίων που εξυπηρετεί η Λιμενική Εγκατάσταση. 80

82 Βασικές έννοιες κινδύνου για λόγους αξιολόγησης της ασφάλειας Μια πρακτική εξήγηση του κινδύνου Προκειμένου εξηγήσουμε την έννοια του όρου «κίνδυνος» ας υποθέσουμε ότι έχουμε τον τραυματισμό ενός πεζού που προήλθε από ένα ατύχημα με αυτοκίνητο διασχίζοντας διαφορετικούς τύπους δρόμων. Αυτό αφορά βασικά τη σοβαρότητα του ατυχήματος και τη συχνότητά του. Το μεν πρώτο αναφέρεται στη συνέπεια του ατυχήματος, ή απλά "C", ενώ η συχνότητα αναφέρεται στην πιθανότητα ατυχήματος που εμφανίζεται, ή απλά "P". Είναι χρήσιμο να σχεδιαστεί η συνέπεια σε σχέση με την πιθανότητα του περιστατικού για μια σειρά σεναρίων (Σχήμα 1) και ως χαρακτηριστικά σενάρια επιλέγονται τα παρακάτω: Σενάριο 1: Κεντρικοί οδοί πόλεων Είναι σύνηθες το φαινόμενο πολλοί άνθρωποι να προσπαθούν να διασχίσουν σημεία κεντρικών οδών πόλεων τυχαία αντί να αναμένουν το "πράσινο" στις οδικές συνδέσεις ή στα καθορισμένα ειδικά σημεία διαβάσεων πεζών. Δεδομένου ότι η ταχύτητα της κυκλοφορίας είναι γενικά αρκετά χαμηλή, οι πεζοί μπορούν κανονικά να αποφύγουν το ατύχημα με προσεκτικό συγχρονισμό και γρήγορη διέλευση, επειδή ένας οδηγός που πλησιάζει επιβραδύνει εθελοντικά. Συγχρόνως, όμως, ο αριθμός πεζών που προσπαθούν να διασχίσουν τις οδούς κατ' αυτό τον τρόπο είναι μεγάλος, και έτσι ο αριθμός ατυχημάτων θα είναι αντίστοιχα υψηλός αν και οι τραυματισμοί που υφίστανται δεν είναι γενικά πάρα πολύ σοβαροί. Με άλλα λόγια, η συνέπεια (C) είναι χαμηλή, αλλά η πιθανότητα, του περιστατικού (P) είναι υψηλή. Η θέση αυτού του σεναρίου απεικονίζεται στο διάγραμμα C v P από το σημείο 1 στο Σχήμα 1. 81

83 Σενάριο 2: Αστικές εθνικές οδοί Η ταχύτητα της κυκλοφορίας στους δρόμους αυτούς είναι αρκετά υψηλή και οι περισσότεροι πεζοί θα προσπαθήσουν να τους διασχίσουν στις διαβάσεις που ελέγχονται από τα φώτα κυκλοφορίας ή με τη βοήθεια μιας γέφυρας για πεζούς. Κατά συνέπεια ο αριθμός ατυχημάτων είναι χαμηλότερος απ' ότι στο σενάριο 1, αλλά τα ατυχήματα αυτά που εμφανίζονται τείνουν να είναι αρκετά σοβαρά. Αυτό σημαίνει ότι η συνέπεια (C) είναι υψηλότερη απ'ό,τι στο προηγούμενο σενάριο, αλλά η πιθανότητα του περιστατικού (P) είναι χαμηλότερη. Η θέση αυτού του σεναρίου απεικονίζεται στο διάγραμμα C v P από το σημείο 2. Σενάριο 3: Αυτοκινητόδρομοι υψηλής ταχύτητας Πολλοί λίγοι άνθρωποι προσπαθούν να διασχίσουν έναν αυτοκινητόδρομο με τα πόδια λόγω της ταχύτητας της κυκλοφορίας. Εντούτοις, εάν γίνει μια τέτοια προσπάθεια και δημιουργηθεί ένα ατύχημα, είναι πιθανό να οδηγήσει σε πολύ σοβαρό τραυματισμό ή ακόμα και θάνατο. Στην περίπτωση αυτή η συνέπεια (C) είναι πολύ υψηλή, αλλά η πιθανότητα του περιστατικού (P) είναι εξαιρετικά χαμηλή.η θέση αυτού του σεναρίου απεικονίζεται στο διάγραμμα C v P από το σημείο3. Από τα τρία αυτά σημεία μπορεί να διέλθει μια καμπύλη, η οποία τείνει να δείξει ότι η πιθανότητα ενός ατυχήματος που εμφανίζεται είναι σχεδόν αντιστρόφως ανάλογη προς τη συνέπειά του. Κατά συνέπεια πολύ λίγοι πεζοί θα προσπαθήσουν να διασχίσουν έναν 82

84 αυτοκινητόδρομο επειδή οποιοδήποτε ατύχημα συνέβαινε θα ήταν πολύ σοβαρό, ή ακόμα και μοιραίο. Αφ' ετέρου, ένας μεγάλος αριθμός διαβάσεων πεζών κεντρικών οδών πόλεων τα πιθανά ατυχήματα που προκαλούνται εκεί γίνονται αντιληπτά και είναι λιγότερο σοβαρά. Η σχέση μεταξύ του C και του P προσεγγίζεται ως εξής: C 1 P (ή η συνέπεια είναι αντιστρόφως ανάλογη προς την πιθανότητα του περιστατικού.) Με μαθηματικούς όρους η σχέση αυτή γίνεται: C = Εάν η σταθερά συμβολιστεί με το R έχουμε: C= P R Constant P ή: R = P x C..(Εξίσωση 1) Στη σταθερά R δίνεται συνήθως το όνομα κίνδυνος. Σχήμα 1. Συνέπειες και πιθανότητα Ο κίνδυνος εκφράζεται γενικά ως προϊόν της χρονικής συνέπειας συχνότητας (π.χ., γεγονότα ετησίως) (π.χ., μοιραία περιστατικά ανά γεγονός, ευρώ ανά γεγονός, βαρέλια διαρροή πετρελαίου ανά γεγονός). Για τη δυνατότητα σχετικά σπάνια γεγονότα να εμφανιστούν σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, η συχνότητα αντικαθίσταται συνήθως από την πιθανότητα ενός γεγονότος σε εκείνο το χρονικό πλαίσιο. 83

85 Εάν τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν, τα θέσουμε κατ αντιστοιχία σε εφαρμογή καταστάσεων έκνομων ενεργειών έναντι των θαλασσίων μεταφορών είναι αντιληπτό ότι, η συνέπεια είναι το ποσό των πιθανών αποτελεσμάτων της επίθεσης που δίνει το σενάριο. Αυτές οι συνέπειες μπορούν να συμπεριλάβουν όλες ή μερικές από τις διάφορες κατηγορίες αποτελεσμάτων (π.χ., θάνατος/ζημία, οικονομικές επιδράσεις, περιβαλλοντικές επιπτώσεις), επομένως η γενική συνέπεια είναι το ποσό εκείνων των αποτελεσμάτων, τα οποία μπορούν να παρουσιαστούν όπως: C =C θάνατος / ζημία + C οικονομική + C περιβάλλον +... (Εξίσωση 2) Η συνέχεια της ανωτέρω εξίσωσης δείχνει ότι για οποιαδήποτε δεδομένη αξιολόγηση κινδύνου μπορούν να υπάρξουν και άλλες κατηγορίες συνέπειας (π.χ., αντίκτυπος στην εθνική υπεράσπιση, συμβολικά αποτελέσματα) που είναι ενδιαφέρουσες για τον φορέα που εκτελεί την αξιολόγηση του κινδύνου. Επίσης, έχοντας την ικανότητα προσθήκης συνεπειών ο φορέας μπορεί να εκφράσει όλες τις συνέπειες στις ίδιες μονάδες (π.χ., νομισματικές μονάδες) ή μπορεί να καθορίσει το αντίτιμο εργασίας (π.χ., ισοδύναμα "επίπεδα πόνου") για κάθε τύπο συνέπειας. Η συχνότητα Στις αξιολογήσεις του κινδύνου εκτός από τις εφαρμογές ασφάλειας, η πιθανότητα στην εξίσωση 1 υπολογίζεται από τα ιστορικά στοιχεία ή υπολογίζεται με βάση τις πιθανότητες των συνδυασμών εξωτερικών γεγονότων, ανθρώπινων λαθών, και αποτυχιών συστημάτων /εξοπλισμού που πρέπει να εμφανιστούν για τις συνέπειες που πραγματοποιούνται. Εντούτοις, για λόγους ασφάλειας, η πιθανότητα ενός σεναρίου αξιολογείται γενικά με την εξέταση της συγκεκριμένης απειλής στην ασφάλεια του πλοίου και την τρωτότητα του πλοίου σε εκείνη την απειλή. Αυτό μπορεί να παρουσιαστεί όπως: P = T x V... (Εξίσωση 3) όπου T = απειλή V = τρωτότητα Η απειλή, αντιπροσωπεύει την πιθανότητα μιας επίθεσης που βασίζεται στην ύπαρξη της πληροφόρησης και υπό το κράτος της ναυτικής συνειδητοποίησης. Για τη ναυτική ασφάλεια, η απειλή απεικονίζεται στον καθορισμό του επιπέδου ασφάλειας και στην προσέγγιση ότι τα μέτρα ασφάλειας προγραμματίζονται διαφορετικά για διάφορα επίπεδα ασφάλειας. Σε μια λεπτομερή αξιολόγηση της ασφάλειας, μπορεί να γίνει μια εκτίμηση της απειλής και να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογηθεί καλύτερα η πιθανότητα μιας επίθεσης. Στην απλουστευμένη προσέγγιση αξιολόγησης της ασφάλειας πλοίου που αναλύεται, το επίπεδο απειλής θεωρείται ως σταθερό, έτσι ο κίνδυνος αξιολογείται βασισμένος στις διαφορές της τρωτότητας και στην συνέπεια για κάθε 84

86 σενάριο που εξετάζουμε. Όταν ένας διαχειριστής πλοίου έχει τις πληροφορίες που του επιτρέπουν να κρίνει τον σχετικό κίνδυνο για συγκεκριμένα πλοία ή για συγκεκριμένα ταξίδια, οι πληροφορίες αυτές μπορούν παράλληλα να χρησιμοποιηθούν από την ομάδα αξιολόγησης της ασφάλειας ως μια άλλη πτυχή για να ταξινομηθεί ο σχετικό κίνδυνος του πλοίου της «Εταιρείας». Η τρωτότητα είναι η πιθανότητα της επιτυχίας μιας επίθεσης και αξιολογείται εξετάζοντας τους παράγοντες που συμβάλλουν στην τρωτότητα του πλοίου. Τα τέσσερα στοιχεία που χρησιμοποιούνται συνήθως για την αξιολόγηση της τρωτότητας των περιουσιών είναι: η διαθεσιμότητα, η δυνατότητα πρόσβασης, η οργανική ασφάλεια, και η αντοχή πλοίου. Ωστώσο, στην απλουστευμένη προσέγγιση αξιολόγησης που αναλύουμε, εξετάζονται μόνο η δυνατότητα πρόσβασης και η οργανική ασφάλεια. Έτσι εστιάζουμε στις πτυχές της τρωτότητας, πέρα από τις οποίες ο διαχειριστής πλοίου έχει τον περισσότερο έλεγχο. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ Όπως αναφέραμε και σε προηγούμενο τμήμα του κεφαλαίου, η λήψη αποφάσεων που βασίζεται στον κίνδυνο, είναι ένα από τα καλύτερα εργαλεία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης της ασφάλειας και για τον καθορισμό των κατάλληλων μέτρων ασφάλειας για ένα πλοίο. Η λήψη αποφάσεων που βασίζεται στον κίνδυνο είναι μια συστηματική και αναλυτική διαδικασία προκειμένου εξετασθεί η πιθανότητα, εάν μια παραβίαση ασφάλειας θέτει σε κίνδυνο μια περιουσία, ένα άτομο, ή μια λειτουργία και ώστε να προσδιορισθούν οι ενέργειες για να μειωθεί η τρωτότητα και να μετριαστούν οι συνέπειες μιας παραβίασης ασφάλειας. Η αξιολόγηση της ασφάλειας είναι μια διαδικασία που προσδιορίζει τις αδυναμίες στις φυσικές δομές, τα συστήματα προστασίας προσωπικού, τις διαδικασίες, ή άλλες περιοχές που μπορούν να οδηγήσουν σε μια παραβίαση ασφάλειας, με σκοπό την παρουσίαση επιλογών για να αποβληθούν ή να μετριαστούν οι αδυναμίες αυτές. Έτσι, μια αξιολόγηση της ασφάλειας μπορεί να αποκαλύψει τις οργανικές αδυναμίες στα συστήματα ασφάλειας ή τα μη προστατευμένα σημεία πρόσβασης όπως η σκάλα του πιλότου που δεν έχει ανυψωθεί ή τα πλευρικά ανοίγματα που δεν έχουν ασφαλισθεί ή ελεγχθεί μετά από την φόρτωση εφοδίων. Για να μετριαστεί η απειλή αυτή, το πλοίο θα πρέπει να εφαρμόσει διαδικασίες για να εξασφαλισθεί ότι τα σημεία αυτά πρόσβασης, ασφαλίζονται και ελέγχονται με κάποια μέσα. Μια άλλη ενίσχυση ασφάλειας είναι η τοποθέτηση μηχανισμών κλειδώματος ή/και πλέγματος καλωδίων στις πόρτες και τα παράθυρα που παρέχουν πρόσβαση στις περιοχές περιορισμένης πρόσβασης για να αποτρέψουν στο μη εξουσιοδοτημένο προσωπικό την είσοδο σε αυτού τους χώρους. Τέτοιες αξιολογήσεις μπορούν να προσδιορίσουν τις τρωτότητες στις λειτουργίες των πλοίων, την του ασφάλεια προσωπικού, και τη φυσική και τεχνική ασφάλεια. 85

87 Στο σημείο, αυτό παρουσιάζεται ένας απλουστευμένος τρόπος αξιολόγησης της ασφάλειας των πλοίων που βασίζεται στο κίνδυνο που μπορεί να επεξεργαστεί περαιτέρω και να προσαρμοστεί στα πλοία. Η διαδικασία και τα αποτελέσματα μπορούν να τεκμηριωθούν κατά το στάδιο εκτέλεσης της αξιολόγησης. Η τεκμηρίωση της διαδικασίας και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον πίνακα Επιλέξτε ένα σενάριο Επαναλάβετε τη διαδικασία έως ότου έχουν αξιολογηθεί όλα τα μοναδικά σενάρια. 2. Αξιολογήστε/σημειώστε σενάριο από την άποψη πιθανής συνέπειας (πίνακας 2) 3. Αξιολογήστε/σημειώστε το σενάριο από την άποψη της τρωτότητας του πλοίου (πίνακας 3) 4. Καθορίστε εάν το σενάριο απαιτεί μια στρατηγική μετριασμού (πίνακας 4) 5. Εφαρμόστε στρατηγική μετριασμού (προστατευτικά μέτρα) 1 ο ΒΗΜΑ: ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ Για να ξεκινήσει μια αξιολόγηση η «εταιρεία» πρέπει να εξετάσει ένα σενάριο επίθεσης που αποτελείται από μια πιθανή απειλή στο πλοίο κάτω από συγκεκριμένες περιστάσεις. Είναι σημαντικό ότι το σενάριο ή τα σενάρια πρέπει να είναι μέσα στη σφαίρα της δυνατότητας, του εφικτού και, τουλάχιστον να καλύπτει γνωστές ικανότητες και προθέσεις όπως παρέχονται από μια αξιολόγηση του κινδύνου. Έτσι λοιπόν, μια βάρκα που περιέχει εκρηκτικές ύλες (είναι ένα συγκεκριμένο σενάριο επίθεσης) και εμβολίζει ένα Δεξαμενόπλοιο (στόχος) που εξέρχεται από 86

88 ένα σημείο («μπούκα» π.χ) (συγκεκριμένη περίσταση) είναι ένα αξιόπιστο σενάριο. Μπορεί να είναι λιγότερο αξιόπιστο με ένα φορητό βλήμα που εκτοξεύθηκε από μια απόσταση προς ένα μεγάλο Δεξαμενόπλοιο όπου μπορούσε σκόπιμα να βυθίσει το πλοίο που εξέρχεται από ένα στενό σημείο («μπούκα» π.χ). Ο αριθμός των σεναρίων που θα τύχουν επεξεργασίας αφήνεται στην κρίση της «Εταιρείας» του πλοίου. Σε μια όμως πρώτη αξιολόγηση είναι απαραίτητο να εξετασθούν τουλάχιστον εκείνα τα σενάρια που παρέχονται στον Πίνακα 1 δίνοντας έμφαση στο σενάριο της χειρότερης περίπτωσης, και τα αμέσως επόμενα πιθανότερα σενάρια. Υπερβολικά σενάρια θα πρέπει να αποφεύγονται διότι οδηγούν σε χαμηλές συνέπειες. Δευτερεύουσες παραλλαγές του ίδιου σεναρίου, επίσης δεν πρέπει να αξιολογούνται χωριστά εκτός αν υπάρχουν μετρήσιμες διαφορές στις συνέπειες. Πίνακας 1: Εννοιολογικός κατάλογος σεναρίων Χαρακτηριστικοί τύποι σεναρίων 1. Εισβολή ή/και λήψη ελέγχου του στόχου και Εξωτερική επίθεση στο πλοίο από... α. Βλάβη/καταστροφή του πλοίου με εκρηκτικές ύλες β. Βλάβη/καταστροφή του πλοίου μέσω κακόβουλων διαδικασιών/πράξεων Γ. Δημιουργία επιβλαβούς περιστατικού ρύπανσης χωρίς καταστροφή του πλοίου δ. Ομηρία/ Θάνατος ανθρώπων α. Κίνηση εκρηκτικών υλών δίπλα στο πλοίο από την θάλασσα από την πλευρά της ξηράς κάτω από την επιφάνεια Παράδειγμα εφαρμογής Ο εισβολέας φυτεύει εκρηκτικές ύλες. Ο εισβολέας παίρνει τον έλεγχο ενός πλοίου και το προσαράζει ή συγκρούεται με κάτι σκόπιμα. Ο εισβολέας ανοίγει σκόπιμα τα επιστόμια για να απελευθερώσει βλαβερό υλικό Ο εισβολέας ανοίγει τα επιστόμια/εξαεριστικά για απελευθέρωση τοξικού υλικού ή απελευθερώνεται τοξικό υλικό που έχει μεταφερθεί. ο εισβολέας παραβιάζει τις διασυνδέσεις-συναρμολογήσεις που οδηγούν σε ζημία/ καταστροφή Ο στόχος του εισβολέα είναι να σκοτώσει τους ανθρώπους. Επίθεση τύπου USS Cole. Βόμβα σε αυτοκίνητο/ φορτηγό. Βατραχάνθρωπος που τοποθετεί εκρηκτικά 87

89 β. Εμβολισμός ενός στάσιμου στόχου: Με ένα πλοίο με ένα επίγειο όχημα γ. Εκτόξευση ή πυροβολισμός από μια απόσταση Το σκόπιμο χτύπημα που προορίζεται να βλάψει/καταστρέφει το στόχο (δηλ. σημείο έμφραξης υδάτινων οδών). ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αξιολογήστε τις γενικές συνέπειες από το χτύπημα, αλλά μόνο αξιολογήστε τις τρωτότητες του πλοίου και όχι τις τρωτότητες βύθισης του στόχου. Πυροβολώντας ένα πλοίο χρησιμοποιώντας ένα τουφέκι, ένα βλήμα, κ.λπ. 3. Χρήση του πλοίου ως μέσο μεταφοράς Μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση α. Υλικά που χρησιμοποιούνται ως όπλο σε/εκτός της χώρας β. άνθρωποι εκτός της χώρας Κλοπή 2 ο ΒΗΜΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑΣ Κάθε σενάριο πρέπει να αξιολογείται από την άποψη των πιθανών συνεπειών της επίθεσης. Τρία στοιχεία συμπεριλαμβάνονται στην αξιολόγηση της συνέπειας: ο θάνατος και η ζημία, ο οικονομικός αντίκτυπος, και η περιβαλλοντική επίδραση. Μία περιγραφή των τμημάτων συνέπειας παρέχεται παρακάτω: ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΖΗΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ Ο πιθανός αριθμός ζωών που θα μπορούσε να χαθεί και τραυματισμών που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα ενός σεναρίου επίθεσης. Ο πιθανός οικονομικός αντίκτυπος ενός σεναρίου επίθεσης. Η πιθανή περιβαλλοντική επίδραση ενός σεναρίου επίθεσης. Το κατάλληλο αποτέλεσμα βαθμολογίας συνέπειας, πρέπει να αξιολογείται για κάθε σενάριο. Η βαθμολογία και τα κριτήρια συνέπειας με τις συγκριτικές μετρήσεις επιδόσεων παρέχονται στον πίνακα που ακολουθεί (πίνακας 2). Η βαθμολογία που παρουσιάζεται αποσκοπεί στο να είναι ευρείες οι σχετικές εκτιμήσεις. Η κατάλληλη βαθμολογία καθορίζεται με τη χρήση του τμήματος συνέπειας που οδηγεί στην υψηλότερη βαθμολογία. Έτσι, εάν ο θάνατος και η ζημία και ο οικονομικός αντίκτυπος οδηγούν σε βαθμολογία μέτρια ή "1" αλλά το αποτέλεσμα περιβαλλοντικής επίδρασης είναι σημαντικό ή βαθμολογίας "2" τότε το ολικό αποτέλεσμα συνέπειας θα οριζόταν σε βαθμό "2." Ο ακριβής υπολογισμός των στοιχείων αυτών δεν είναι απαραίτητος. 88

90 Πίνακας 2: Βαθμολογία συνέπειας Καθορισμός βαθμού: Καθορισμός αντίκτυπου 3 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΣ = πολυάριθμη απώλεια ζωής ή τραυματισμών, σημαντικός εθνικός ή μακροπρόθεσμος οικονομικός αντίκτυπος, πλήρης καταστροφή των πολλαπλάσιων πτυχών του οικοσυστήματος πέρα από μια μεγάλη περιοχή 2 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ = πολλαπλάσια απώλεια ζωής ή τραυματισμών, σημαντικός περιφερειακός οικονομικός αντίκτυπος, μακροπρόθεσμη ζημία σε μια μερίδα του οικοσυστήματος 1 ΣΥΓΚΡΑΤΗΘΕΙΣ = ελάχιστη ή καμία απώλεια ζωής ή τραυματισμών, ελάχιστος οικονομικός αντίκτυπος, ή κάποια περιβαλλοντική ζημία 3 ο ΒΗΜΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΤΡΩΤΟΤΗΤΑΣ Κάθε σενάριο πρέπει να αξιολογείται από την άποψη της τρωτότητας του πλοίου σε μια επίθεση. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, υπάρχουν τέσσερα στοιχεία του αποτελέσματος τρωτότητας : η διαθεσιμότητα, η δυνατότητα πρόσβασης, η οργανική ασφάλεια, και η αντοχή του πλοίου. Κατανοώντας ότι η «εταιρεία» έχει τον μέγιστο έλεγχο της δυνατότητας πρόσβασης και των οργανικών στοιχείων ασφάλειας, τα στοιχεία αυτά μπορούν να εξεταστούν για κάθε σενάριο. Οι περιγραφές των δύο αυτών στοιχείων τρωτότητας καθορίζονται παρακάτω: ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Δυνατότητα πρόσβασης του πλοίου στο σενάριο επίθεσης. Αυτό αφορά τα φυσικά και γεωγραφικά εμπόδια που αποτρέπουν την απειλή χωρίς οργανική ασφάλεια. Η δυνατότητα του προσωπικού ασφάλειας να αποτρέψει την επίθεση. Περιλαμβάνει τα σχέδια ασφάλειας, τις ικανότητες επικοινωνίας, τη δύναμη φρουράς, τα συστήματα ανίχνευσης εισβολής, και την έγκαιρη επέμβαση δυνάμεων καταστολής για να αποτρέψει την επίθεση. Ο πλοιοκτήτης ή/και ο διαχειριστής πρέπει να επεξεργαστούν κάθε στοιχείο τρωτότητας για ένα δεδομένο σενάριο. Η αρχική αξιολόγηση της τρωτότητας κανονικά, αντιμετωπίζεται μόνο με τις υπάρχουσες στρατηγικές και τα προστατευτικά μέτρα, που προορίζονται να ελαττώσουν τις τρωτότητες, οι οποίες είναι ήδη σε ισχύ. Αφού εκτελεσθεί η αρχική αξιολόγηση, μπορεί να γίνει μια αξιολόγηση σύγκρισης με τις νέες στρατηγικές και τα εξεταζόμενα προστατευτικά μέτρα. Η αξιολόγηση της τρωτότητας με τις υπάρχουσες μόνο στρατηγικές και προστατευτικά μέτρα παρέχει μια καλύτερη κατανόηση του γενικού κινδύνου που συνδέεται με το σενάριο και το πώς οι νέες στρατηγικές και τα προστατευτικά μέτρα θα μετριάσουν τον κίνδυνο. 89

91 Το αποτέλεσμα και τα κριτήρια τρωτότητας με τα παραδείγματα συγκριτικής μέτρησης επιδόσεων παρουσιάζονται στον κάτωθι πίνακα. Κάθε σενάριο πρέπει να αξιολογηθεί ώστε να εξαχθεί η μεμονωμένη βαθμολογία για κάθε στοιχείο και αξιολογώντας έπειτα τα στοιχεία αυτά θα εξαχθεί η συνολική βαθμολογία τρωτότητας (βήμα 3 στον πίνακα 5). Η βαθμολογία αυτή πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βαθμολογία τρωτότητας κατά την αξιολόγηση κάθε σεναρίου στο επόμενο βήμα. Πίνακας 3: Βαθμολογία τρωτότητας Κατηγορία Δυνατότητα πρόσβασης Οργανική ασφάλεια 3 Καμία αποτροπή (π.χ. απεριόριστη πρόσβαση στο πλοίο και εσωτερική κίνηση) Καμία ικανότητα αποτροπής (π.χ. κανένα σχέδιο, καμία δύναμη φρουράς, καμία επικοινωνία έκτακτης ανάγκης, εξωτερική επιβολή νόμου μη διαθέσιμη για την έγκαιρη 2 Καλή αποτροπή (π.χ. ενιαίο ουσιαστικό εμπόδιο απεριόριστη πρόσβαση μέσα στα 100 μέτρα του πλοίου) πρόληψη, καμία ικανότητα ανίχνευσης) Καλή ικανότητα αποτροπής (π.χ. ελάχιστο σχέδιο ασφάλειας, μερικές επικοινωνίες, ένοπλη δύναμη φρουράς περιορισμένου μεγέθους σχετικά με το πλοίο εξωτερική επιβολή νόμου μη διαθέσιμη για την έγκαιρη πρόληψη, περιορισμένα συστήματα ανίχνευσης) 1 Άριστη αποτροπή (που αναμένεται για να αποτρέψει την επίθεση. Πρόσβαση περιορίζεται στα 500 μέτρα από το πλοίο πολλαπλάσια φυσικά/γεωγραφικά εμπόδια) Η άριστη ικανότητα αποτροπής αναμένεται να αποτρέψει την επίθεση, συγκεκαλυμμένα στοιχεία ασφάλειας που αντιπροσωπεύουν τα πρόσθετα στοιχεία μη ορατά ή προφανή) 4 ο ΒΗΜΑ: ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΣ Ο ιδιοκτήτης ή/και ο διαχειριστής πλοίου πρέπει κατόπιν να καθορίσουν για ποια σενάρια μπορούν να εφαρμόσουν στρατηγικές μετριασμού (προστατευτικά μέτρα). Αυτό γίνεται με τον καθορισμό του ποιο μέρος του σεναρίου, εμπίπτει στον πίνακα 4 βασισμένο στα αποτελέσματα αξιολόγησης της συνέπειας και τρωτότητας. Στο σημείο αυτό, κρίνεται αναγκαία η επεξήγηση των όρων που χρησιμοποιούνται στον πίνακα 4 ως κατηγορίες μετριασμού: "Μετριάστε" σημαίνει ότι οι στρατηγικές μετριασμού, όπως τα προστατευτικά μέτρα ασφάλειας ή/και οι διαδικασίες, μπορούν να αναπτυχθούν για να μειώσουν τον κίνδυνο του σεναρίου που έχει επιλεχθεί. Ένα παράρτημα στο σχέδιο ασφάλειας πλοίων μπορεί να περιέχει το σενάριο που αξιολογείται, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, μια περιγραφή του μέτρου μετριασμού που αξιολογείται, και τους λόγους για τους οποίους τα μέτρα μετριασμού επιλέχτηκαν ή όχι. 90

92 "Εξετάστε" σημαίνει ότι το σενάριο πρέπει να εξεταστεί και οι στρατηγικές μετριασμού πρέπει να αναπτυχθούν σε κάθε περίπτωση χωριστά. Το σχέδιο ασφάλειας πλοίων μπορεί να περιέχει το σενάριο που αξιολογείται, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, και τους λόγους για τους οποίους τα μέτρα μετριασμού επιλέχτηκαν ή όχι. "Τεκμηρίωση" σημαίνει ότι το σενάριο μπορεί να μην χρειάζεται μέτρο μετριασμού αυτή τη στιγμή και επομένως πρέπει μόνο να τεκμηριωθεί. Εντούτοις, τα μέτρα μετριασμού που έχουν μικρό κόστος, είναι πιθανό να αξίζουν να ληφθούν υπόψη. Το σχέδιο ασφάλειας μπορεί να περιέχει το σενάριο που αξιολογείται και τα αποτελέσματα. Αυτό θα είναι ευεργετικό στις περαιτέρω αναθεωρήσεις του σχεδίου ασφάλειας, προκειμένου γίνεται άμεσα αντιληπτό εάν οι υπογεγραμμένες υποθέσεις έχουν αλλάξει από την τελευταία έκδοση της αξιολόγησης της ασφάλειας. Ο πίνακας 4 σκοπό έχει τη χρήση του ως μέσο για την παροχή βοήθειας στην ανάπτυξη του σχεδίου ασφάλειας πλοίων. "Τα αποτελέσματα" δεν προορίζονται να είναι η μόνη βάση για να προκαλέσουν ή να παραμερίσουν την ανάγκη για τα συγκεκριμένα μέτρα, αλλά είναι ένας τρόπος προσδιορισμού των πιθανών τρωτοτήτων και αξιολόγηση των ενδεχόμενων μεθόδων προς εξέταση. Πίνακας 4: Πίνακας τρωτότητας & συνέπειας Βαθμολογία Συνέπειας Συνολική βαθμολογία τρωτότητας Εξετάστε Μετριάστε Μετριάστε 2 Τεκμηρίωση Εξετάστε Μετριάστε 1 Τεκμηρίωση Τεκμηρίωση Εξετάστε Για να βοηθηθεί ο πλοιοκτήτης ή /και ο διαχειριστής του πλοίου στον καθορισμό των σεναρίων που ενδεχομένως χρειασθούν μεθόδους μετριασμού, ο πλοιοκτήτης ή/και ο διαχειριστής μπορεί να κάνει χρήση του πίνακα 5 που παρατίθεται κατωτέρω. Ο πλοιοκτήτης ή/και ο διαχειριστής πλοίου μπορεί να καταγράψει τα εξεταζόμενα σενάρια, τη βαθμολογία συνέπειας (πίνακας 2), την έκβαση του κάθε στοιχείου της τρωτότητας (πίνακας 3), τη συνολική βαθμολογία τρωτότητας, και την κατηγορία μετριασμού (πίνακας 4). 91

93 Πίνακας 5: Προσδιορισμού Μετριασμού ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣIΑΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ Βήμα 1 Βήμα 2 Βήμα 3 Σενάριο/περιγραφή Βαθμολογία Συνέπειας (πίνακας 2) Βαθμολογία τρωτότητας (πίνακας 3) Δυνατότητα πρόσβασης + οργανική ασφάλεια = συνολική βαθμολογία Βήμα 4 Βαθμολογία Μετριασμού (Πίνακας 4) 5 ο ΒΗΜΑ: ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η πραγματική αξία της αξιολόγησης φαίνεται, μόλις ο πλοιοκτήτης ή/και ο διαχειριστής πλοίου καθορίσουν ποια είναι τα σενάρια που απαιτούν το μετριασμό, όταν εφαρμόζονται οι στρατηγικές μετριασμού (προστατευτικά μέτρα) για να μειώσουν τις τρωτότητες. Η γενική επιθυμία είναι να μειωθεί ο κίνδυνος που συνδέεται με το προσδιορισμένο σενάριο. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, είναι ευκολότερο να μειωθούν οι τρωτότητες από το να μειωθούν οι συνέπειες ή οι απειλές κατά την εξέταση των στρατηγικών μετριασμού. Στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των συγκεκριμένων στρατηγικών μετριασμού (προστατευτικά μέτρα), ο πλοιοκτήτης ή/και ο διαχειριστής διευκολύνονται κάνοντας χρήση του πίνακα 6 που παρουσιάζεται παρακάτω. Πίνακας 6: Εφαρμογή Μετριασμού ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ Στρατηγική μετριασμού (Προστατευτι κό μέτρο) Σενάριο (α) που επηρεάζεται από τη στρατηγική μετριασμού (από το βήμα 1 στον πίνακα 5) 1. Βαθμολογία Συνέπειας (παραμένει η ίδια) Νέα βαθμολογία τρωτότητας (πίνακας 3) Δυνατότητα πρόσβασης + οργανική ασφάλεια = συνολική βαθμολογία 5 Αποτελέσματα Ν μετριασμού (πίνακας 4) 92

94 Οι κάτωθι ενέργειες αντιστοιχούν σε κάθε στήλη στον πίνακα Η «εταιρεία» τις ιδέες που έχει για στρατηγικές μετριασμού (προστατευτικά μέτρα) τις καταγράφει στην πρώτη στήλη του πίνακα Χρησιμοποιώντας το επιλεγμένο σενάριο από τον πίνακα 5, απαριθμούνται όλα τα σενάρια που θα επηρεαζόνταν από την επιλεγμένη στρατηγική μετριασμού. 3. Η βαθμολογία συνέπειας παραμένει η ίδια όπως καταγράφηκε στον πίνακα 5 για κάθε σενάριο. 4. Γίνεται επαναξιολόγηση της βαθμολογίας τρωτότητας (πίνακας 3) για κάθε στοιχείο, που λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική μετριασμού κάθε σεναρίου. 5. Με τη βαθμολογία συνέπειας και τη νέα συνολική βαθμολογία τρωτότητας, γίνεται χρήση τον πίνακα 4 προκειμένου καθοριστούν τα νέα αποτελέσματα μετριασμού. 6. Υπάρχουν δύο παράγοντες, της αποτελεσματικότητας και της εφικτότητας, που λαμβάνονται υπόψη στον καθορισμό για το εάν θα εφαρμοστεί μια στρατηγική μετριασμού. Μια στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί ως ιδιαίτερα αποτελεσματική εάν η εφαρμογή της μειώνει την κατηγορία μετριασμού (π.χ. από "μετριάστε" σε " εξετάσετε" στον πίνακα 4). Μια στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί ως μερικώς αποτελεσματική εάν η στρατηγική μειώσει τη γενική βαθμολογία τρωτότητας όταν εφαρμόζεται σε συνδυασμό με μια ή περισσότερες άλλες στρατηγικές. Έτσι, εάν μια στρατηγική μετριασμού μειώνει τη βαθμολογία τρωτότητας από "5-6" "σε 3-4" ενώ τη βαθμολογία συνέπειας παραμένει "σε 3" και οι κατηγορίες μετριασμού παραμένουν στο "μετριάστε." Πρέπει να σημειωθεί ότι, εάν μια στρατηγική μετριασμού, όταν εξετάζεται χωριστά, δεν μειώνει την τρωτότητα, τότε οι πολλαπλάσιες στρατηγικές μπορούν να εξεταστούν σε συνδυασμό. Η εξέταση των στρατηγικών μετριασμού συνολικά μπορεί να επιτρέψει στην τρωτότητα να μειωθεί. Μια στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί ως εφικτή εάν μπορεί να εφαρμοστεί με μειωμένο λειτουργικό αντίκτυπο ή χρηματοδότηση, σχετικά με την ενδεχόμενη μείωση της τρωτότητας. Μια στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί ως μερικώς εφικτή εάν η εφαρμογή της απαιτεί σημαντικές αλλαγές ή χρηματοδότηση σχετικά με την ενδεχόμενη μείωση της τρωτότητας. Μια στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί ως μη εφικτή εάν η εφαρμογή της είναι εξαιρετικά προβληματική ή έχει απαγορευτικό κόστος. Η «εταιρεία» πρέπει να λάβει υπόψη ότι μερικές στρατηγικές μπορούν να επεκταθούν ανάλογα με τα διάφορα επίπεδα απειλής της ασφάλειας που καθιερώνονται. Η εφικτότητα μιας στρατηγικής μετριασμού, μπορεί να ποικίλει βασισμένη στο ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, επομένως μερικές στρατηγικές δεν μπορούν να επιτραπούν σε ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 1, αλλά μπορούν να είναι σε ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 ή 3. Παραδείγματος χάριν, η χρήση δυτών για επιθεώρηση των υποβρύχιων δομών αποβαθρών και των υφάλων του πλοίου μπορεί να μην είναι απαραίτητη 93

95 σε ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 1, αλλά μπορεί να είναι απαραίτητη εάν υπάρχει μια συγκεκριμένη απειλή ή/και μια αύξηση στο ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2. Οι στρατηγικές μετριασμού πρέπει τελικά να εξασφαλίσουν ότι ένα επίπεδο ασφάλειας διατηρείται για να επιτύχει τους στόχους που εξετάζουμε στο παρόν. Έτσι, ένα πιθανό μέτρο μετριασμού της τρωτότητας, μια επιχείρηση μπορεί να εφαρμόσει τις περιπόλους ασφάλειας με την πρόσληψη του πρόσθετου προσωπικού για να ανιχνεύσει και να αποτρέψει τα μη εξουσιοδοτημένα πρόσωπα από την είσοδο στους χώρους κάτω από το κύριο κατάστρωμα σε ένα Ε/Γ-Ο/Γ.Το μέτρο αυτό βελτιώνει την οργανική ασφάλεια και μειώνει τη γενική βαθμολογία τρωτότητας από "υψηλή" σε "μέση". Η επιλογή αυτή, εντούτοις, είναι συγκεκριμένη για το επιλεγμένο σενάριο και επιφέρει επίσης ένα ορισμένο κόστος. Μια άλλη επιλογή είναι να ασφαλιστούν όλα τα σημεία πρόσβασης στους χώρους κάτω από το κύριο κατάστρωμα. Αυτό μπορεί να μειώσει τη βαθμολογία δυνατότητας πρόσβασης από "υψηλή" σε "μέση". Η επιλογή αυτή δεν απαιτεί πρόσθετο προσωπικό και είναι ένα παθητικό μέτρο μετριασμού. Ομοίως, άλλα σενάρια μπορούν να εξεταστούν για να καθοριστούν αποτελεσματικότερες στρατηγικές. Κάθε εταιρεία, οφείλει να αναπτύξει μια διαδικασία μέσω της οποίας η γενική ασφάλεια θα αξιολογείται συνεχώς, με την εξέταση των συνεπειών και των τρωτοτήτων, το βαθμό μεταβολής τους κατά τη διάρκεια του χρόνου και τις πρόσθετες στρατηγικές μετριασμού που μπορούν να εφαρμοστούν. 94

96 5. Ο ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. 5.1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ (ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ). Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την πληθώρα των πληροφοριών σε όλες τις δραστηριότητες και λειτουργίες της οικονομίας τόσο σε μικροοικονομικό όσο και σε μακροοικονομικό επίπεδο. Είναι γνωστό ότι, η διακίνηση του μεγαλύτερου όγκου αγαθών προϊόντων από και προς διάφορους γεωγραφικούς προορισμούς στον πλανήτη μας γίνεται διαμέσου των θαλασσίων αρτηριών. Οι θαλάσσιες μεταφορές και η ομαλή ή προβληματική διεξαγωγή αυτών είναι σε θέση να επηρεάσει ολόκληρη την παγκόσμια κλίμακα οικονομίας. Συνεπώς, οτιδήποτε δυσχεραίνει τις θαλάσσιες μεταφορές πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα επεμβαίνοντας στα αρνητικά εκείνα σημεία που κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου αυτά είτε να εξαλειφθούν, είτε να προσαρμοστούν κατάλληλα προς χάριν της απρόσκοπτης πραγματοποίησής τους. Αντιστοίχως, τα σημεία εκείνα που συνεισφέρουν στην ομαλή διεξαγωγής τους πρέπει να αναλύονται και να αναπροσαρμόζονται διαρκώς προς τις νέες απαιτήσεις λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι θαλάσσιες μεταφορές διεξάγονται μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον. Ένα από τα γεγονότα που επηρέασε σχετικώς πρόσφατα τις συνθήκες διεξαγωγής των θαλασσίων μεταφορών ήταν τραγικό συμβάν της 11 ης Σεπτεμβρίου, απόρροια του οποίου αποτελεί ο Κώδικας ISPS. Αναμφισβήτητα, ο τελευταίος καταρτίστηκε και τέθηκε σε εφαρμογή προκειμένου διατηρηθεί η αδιάκοπη ροή των αγαθών, περιβάλλοντας τη διακίνησή τους με ένα αίσθημα ασφάλειας (security). Ωστόσο, πέραν των θετικών στοιχείων που επέφερε η θέση του Κώδικα σε ισχύ, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αρνητικών επικρίσεων από την πλευρά των ναυτιλιακών εταιρειών. Τις κριτικές αυτές, εφόσον επιθυμία της Διεθνούς Κοινότητας είναι ο Κώδικας αυτός να καταστεί πραγματικά λειτουργικός και όχι ένα ακόμη τμήμα της γραφειοκρατικής εργασίας που εκπονούν τα πλοία και οι εταιρείες τους, πρέπει να τις λάβουμε υπόψη, αφού πρώτα αναλυθούν και αξιολογηθούν για την βαρύτητα τους ώστε σε περίπτωση που αυτό κριθεί απαραίτητο, οι όποιες τροποποιήσεις βελτιώσεις επέλθουν, κινηθούν προς την κατάλληλη κατεύθυνση. Συνεπώς, για να ληφθούν ασφαλή συμπεράσματα, θα πρέπει να γίνει ποσοτική ανάλυση των εντυπώσεων που έχουν διαμορφωθεί σε ένα δείγμα ναυτιλιακών εταιρειών κάνοντας χρήση της επαγωγικής στατιστικής. Συγκεκριμένα, επιλέχθηκε η μέθοδος της στρωματοποιημένης τυχαίας δειγματοληψίας με σκοπό να καλύψουμε όσο το δυνατό πιο αντιπροσωπευτικά το υπό εξέταση δείγμα. 95

97 Με αυτήν τη μέθοδο μπορούμε να εκτιμήσουμε τα χαρακτηριστικά (ποιοτικά) μίας ομάδας με βάση τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τις παρατηρήσεις ενός δείγματος και χρησιμοποιώντας την εκτίμηση του δείγματος να διεξάγουμε τα συμπεράσματά μας ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Για να καταλήξουμε στα συμπεράσματα που αναζητούμε για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω, υποβλήθηκε από ένα ερωτηματολόγιο σε είκοσι ναυτιλιακές εταιρείες. Το ερωτηματολόγιο αυτό, περιείχε δώδεκα ερωτήσεις τις οποίες παρουσιάζουμε συνοπτικά ως κάτωθι και στις οποίες εζητείτο από τον αποκρινόμενο να απαντήσει με βάση μία κλίμακα ιεράρχησης των παρατηρήσεων του, οι τιμές των οποίων ελάμβαναν αριθμητικά, από τη μικρότερη προς την μεγαλύτερη, τους αριθμούς 1 έως 5 αντιστοιχώντας στους χαρακτηρισμούς από Καθόλου έως Πάρα πολύ. Ερωτήσεις που τέθηκαν: 1. Πιστεύεται ότι ο Κώδικας ISPS προστατεύει ικανοποιητικά τα πλοία και τις θαλάσσιες μεταφορές από έκνομες ενέργειες; 2. Έναντι ποιών από των κάτωθι έκνομων ενεργειών θεωρείται ότι ο Κώδικας ISPS έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα και σε ποιο βαθμό; Πειρατεία Τρομοκρατική ενέργεια Παράνομη επιβίβαση Πλαστά πιστοποιητικά 3. Η εφαρμογή του Κώδικα ISPS θεωρείται ότι επιβαρύνει οικονομικά την εταιρεία σας; Θεωρείται ότι το κόστος αυτό θα είναι διαρκώς αυξανόμενο; 4. Η εφαρμογή του Κώδικα ISPS σε ποιο βαθμό θεωρείται ότι προσθέτει σημαντικό όγκο εργασίας στις υπάρχουσες υποχρεώσεις των κάτωθι ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας 5. Πόσο εξοικειωμένοι θεωρείται ότι είναι με τις απαιτήσεις του Κώδικα ISPS οι κάτωθι ειδικότητες ναυτικών ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας 6. Κατά την άποψή σας, κρίνεται σκόπιμη την εκπαίδευση των κάτωθι ειδικοτήτων προκειμένου επιτευχθεί η σωστή εφαρμογή του Κώδικα ISPS και αν ΝΑΙ σε ποιο βαθμό ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας 96

98 7. Σύμφωνα με την εμπειρία σας, θεωρείται ότι η εφαρμογή του Κώδικα ISPS δυσχεραίνει την κίνηση των ναυτικών (π.χ έξοδος στα λιμάνια, επαναπατρισμός κλπ.) και αν ναι, σε ποιους από τους αναφερόμενους γεωγραφικούς τόπους ; Αυστραλία Η.Π.Α Καναδά Ε.Ε Λατινική Αμερική Ασία Ιαπωνία 8. Διαπιστώνεται ελαστικότητα των απαιτήσεων του Κώδικα ISPS, ανάλογη του λιμένα που προσεγγίζει το πλοίο (π.χ σε Αυστραλία, Η.Π.Α - Καναδά, Ε.Ε, Λατινική Αμερική, Αφρική, Κεντρική Ασία, Ιαπωνία); Σε θετική απάντηση σας, αξιολογήσατε το βαθμό στον οποίο συμβαίνει στους κάτωθι γεωγραφικούς τόπους. Αυστραλία Η.Π.Α Καναδά Ε.Ε Λατινική Αμερική Ασία Ιαπωνία 9. Κατά την άποψη σας, υπάρχουν περιπτώσεις που οι απαιτήσεις του Κώδικα ISPS αντιτίθενται στις απαιτήσεις του I.S.M. ; 10. Σας ανησυχεί το γεγονός ότι η εταιρεία σας μπορεί να επέχει νομικών κυρώσεων ευθυνών στην περίπτωση που πλοίο σας χρησιμοποιηθεί για έκνομες ενέργειες; 11. Μελλοντικά θεωρείται ότι οι απαιτήσεις του Κώδικα ISPS θα τείνουν σε μια ολοένα αυστηρότερη κατεύθυνση; 12. Κατά την άποψή σας, με την πάροδο του χρόνου η ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων του Κώδικα ISPS θα είναι φθίνουσα; Τα πρωτογενή δεδομένα που συλλέχθηκαν, για την ευχερέστερη μελέτη και εξαγωγή συμπερασμάτων απεικονίζονται υπό την μορφή ιστογραμμάτων και υπό την μορφή κυκλικού διαγράμματος για την κατανομή των παρατηρήσεων. Σημειώνεται ότι, κατεβλήθη προσπάθεια ώστε το δείγμα των ναυτιλιακών εταιρειών που επιλέχθηκαν να περιλαμβάνει κατά το δυνατόν σε ίσα ποσοστά πλοία που δραστηριοποιούνται τόσο στον διεθνή χώρο όσο και στον εγχώριο 97

99 5.3 Επεξεργασία Παρουσίαση στοιχείων. 1. Από την έρευνα προκύπτει ότι τα αρμόδια στελέχη (CSO) των ναυτιλιακών εταιρειών που συμμετείχαν στο ερωτηματολόγιο είναι της άποψης ότι η εφαρμογή του κώδικα ISPS δεν έχει Ερώτηση 1 Πολύ Λίγο 45% Λίγο 35% Πολύ 5% Καθόλου 15% αποδώσει κατά τον πρώτο χρόνο επιβολής του τα προσδοκούμενα από τους συντάκτες του αποτελέσματα. 2. Η ερώτηση 2 είχε σκοπό να καταδείξει το εύρος της επιτυχίας ή αποτυχίας του κώδικα στους επιμέρους τομείς που τον απαρτίζουν/αποτελούν. Από τις απαντήσεις που δόθηκαν φαίνεται πως ενώ σε κάποιους από αυτούς τους τομείς εμφανίστηκε σαφής βελτίωση σε σχέση με την προ της εφαρμογής του κώδικα κατάσταση, σε κάποιους άλλους όμως τα αποτελέσματα είναι μάλλον αμφίβολα. Ερώτηση Πειρατεία Τρομοκρατική Ενέργεια Παράνομη Επιβίβαση Πλαστά Πιστοποιητικά Αξίζει να σημειωθεί πως οι τομείς στους οποίους η ασφάλεια φαίνεται πως δεν έχει βελτιωθεί αισθητά, είναι οι τομείς εκείνοι που αποτελούν τον πρωταρχικό λόγο εισαγωγής και επιβολής του κώδικα ISPS. 98

100 Η παράνομη επιβίβαση και τα πλαστά πιστοποιητικά μπορούν να θεωρηθούν απλώς παράπλευρα οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή των απαιτούμενων διαδικασιών του κώδικα προκειμένου να επιτευχθεί ο βασικός στόχος που είναι η αποτροπή έκνομων ενεργειών που στρέφονται κατά της ανθρώπινης ζωής και περιουσιακών στοιχείων, όπως είναι οι τρομοκρατικές ενέργειες και η πειρατεία. 3. Ένα από τα θετικά στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα είναι πως η εισαγωγή και τήρηση του κώδικα ISPS δεν επιβάρυνε ιδιαίτερα τις ναυτιλιακές εταιρείες στον οικονομικό τομέα. Ερώτηση 3α Ναι 60% Καθόλου 40% Ερώτηση 3β Πάρα πολύ Πολύ Λίγο Πολύ Λίγο Καθόλου Αυτό οφείλεται αφ ενός στο ότι οι διαδικασίες που προβλέπουν οι διατάξεις του κώδικα κατανεμήθηκαν στο ήδη υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό χωρίς την ανάγκη αύξησης του προσωπικού των εταιρειών ή της σύνθεσης των πληρωμάτων, αφ ετέρου στο ότι ο αναγκαίος επιπλέον εξοπλισμός είναι χαμηλού σχετικά κόστους. 99

101 4. Η σχεδόν ομόφωνη εκτίμηση ότι ο όγκος εργασίας των Αξιωματικών Γέφυρας έχει αυξηθεί σημαντικά, σε αντίθεση δε με το υπόλοιπο πλήρωμα, οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι οι προαναφερθέντες αξιωματικοί έχουν αναλάβει σχεδόν αποκλειστικά την εφαρμογή και διατήρηση των διαδικασιών που προβλέπει ο κώδικας, καθώς και την επίβλεψη της συμμόρφωσης του υπόλοιπου πληρώματος προς αυτές. Ερώτηση 4α Αξιωματικοί Γέφυρας Αξιωματικοί Μηχανής Λοιπό Πλήρωμα Υπάλληλοι Εταιρείας Ερώτηση 4β Υπάλληλοι Εταιρείας 33% Αξιωματικοί Γέφυρας 51% Λοιπό Πλήρωμα 9% Αξιωματικοί Μηχανής 7% Σημαντικά όμως θεωρείται πως έχει αυξηθεί και ο όγκος εργασίας των υπαλλήλων της εταιρείας, ιδιαίτερα αυτών που έχουν επιφορτισθεί με την παρακολούθηση της εφαρμογής του κώδικα, και ειδικότερα εκείνων που έχουν επωμισθεί τις υποχρεώσεις του Αξιωματικού Ασφαλείας της Εταιρείας (CSO). 100

102 5. Με δεδομένο ότι Εθνικοί και Διεθνείς Κανονισμοί είχαν αναθέσει τα καθήκοντα τήρησης της ασφάλειας και τάξης του πλοίου στους Αξιωματικού Γέφυρας, πολύ πριν την εισαγωγή του κώδικα ISPS, ήταν αναμενόμενο οι ίδιοι αυτοί αξιωματικοί να θεωρούνται εξ αρχής πιο εξοικειωμένοι με αυτά τα θέματα σε σχέση με το υπόλοιπο πλήρωμα. Για τον λόγο αυτό ανατέθηκαν σε αυτούς πλήρως τα σχετικά με τον καθήκοντα ISPS, όπως προκύπτει και από την προηγούμενη ερώτηση. 70 Ερώτηση Αξιωματικοί Γέφυρας Αξιωματικοί Μηχανής Λοιπό Πλήρωμα Υπάλληλοι Εταιρείας Η έλλειψη εξοικείωσης που παρατηρείται στο υπόλοιπο πλήρωμα - συμπεριλαμβανομένων και των Αξ. Μηχανής - οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο μικρό βαθμό συμμετοχής τους στις τις διαδικασίες που ορίζονται από τον κώδικα και τα ελάχιστα καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί. Τέλος, η εξοικείωση των υπαλλήλων της εταιρείας εμφανίζεται αναμενόμενα υψηλή. Σημαντική αιτία για αυτό αποτελεί η ενεργή συμμετοχή τους όχι μόνο στην εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα (σύνταξη σχεδίου ασφαλείας πλοίου, έκδοση σχετικών πιστοποιητικών, επίβλεψη της ορθής εφαρμογής των διαδικασιών στο πλοίο κ.λ.π.), αλλά και στο ότι οι ίδιοι καλούνται να εξοικειώσουν με τη σειρά τους τα πληρώματα. 6. Ενώ θεωρείται ότι οι Αξιωματικοί Μηχανής και το κατώτερο πλήρωμα χρειάζονται μια στοιχειώδη εκπαίδευση προκειμένου να αφομοιώσουν τις διαδικασίες που οφείλουν να ακολουθούν ως μέλη του πληρώματος, η επικρατέστερη άποψη είναι ότι την μεγαλύτερη ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση προκειμένου να εξακολουθούν να τον εφαρμόζουν αποδοτικά 101

103 αλλά και να παραμένουν ενήμεροι για τις σχετικές εξελίξεις την έχουν οι Αξιωματικοί Ερώτηση Αξιωματικοί Γέφυρας Αξιωματικοί Μηχανής Λοιπό Πλήρωμα Υπάλληλοι Εταιρείας Γέφυρας και οι υπάλληλοι της εταιρείας, αυτοί δηλαδή που σύμφωνα με τις δύο προηγούμενες ερωτήσεις έχουν αναλάβει τα ανάλογα καθήκοντα. 7. Η εφαρμογή του κώδικα ISPS έχει δημιουργήσει προβλήματα στην ελεύθερη μετακίνηση των ναυτικών, τα οποία μάλιστα εμφανίζονται έντονα όταν αφορούν μετακινήσεις από και προς τις οικονομικά ισχυρές χώρες. 70 Ερώτηση Πρέπει βέβαια να ληφθεί υπ όψη ότι και πριν από την εφαρμογή του κώδικα, λαμβάνονταν στις χώρες αυτές μέτρα ελέγχου τα οποία είχαν σκοπό αφ ενός την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και αφ ετέρου τον περιορισμό της μετανάστευσης, η αυστηρότητα όμως των οποίων φαίνεται πως αυξήθηκε ραγδαία. 102

104 8. Ο βαθμός συμμόρφωσης με τις επιταγές του κώδικα ISPS εμφανίζεται άμεσα συνδεδεμένος και αυτός με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Αυτό οφείλεται κυρίως στην διοικητική, δημοσιονομική και αστυνομική ικανότητα των εύρωστων οικονομικά χωρών που σε συνδυασμό με την επάρκεια ή και αφθονία πόρων και εξοπλισμού καθιστά Ερώτηση 8 Ιαπωνία/ Ν.Κορέα Ασία Λατινική Αμερική Ε.Ε. Κανδάς Η.Π.Α. Αυστραλία αποτελεσματικότερη την υιοθέτηση του κώδικα και τον έλεγχο που ασκείται στα πλοία για το κατά πόσο τα ίδια τον ακολουθούν. Δεν μπορούμε όμως να παραβλέψουμε και το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες χώρες, είτε λόγω της ίδιας της οικονομικής τους ανάπτυξης, είτε λόγω της θέσης τους στην διεθνή πολιτική σκηνή αποτέλεσαν ή πιστεύεται πως θα αποτελέσουν στόχο τρομοκρατικών επιθέσεων. 9. Παρά τον εσπευσμένο τρόπο με τον οποίο εισηγήθηκε και εφαρμόστηκε ο κώδικας ISPS, από τις απαντήσεις που δόθηκαν αποδεικνύεται ότι δόθηκε ιδιαίτερη φροντίδα έτσι ώστε οι διαδικασίες που ορίζει να μην αντιτίθενται σε προϋπάρχοντες κώδικες, νομοθεσίες και διατάξεις. Υπάρχει βέβαια ένα ποσοστό που διακρίνει αντιφάσεις, οι οποίες όμως ενδεχομένως να οφείλονται είτε σε παρερμηνεία των σχετικών άρθρων, είτε σε λανθασμένη εφαρμογή κάποιων διατάξεων του κώδικα. 103

105 Ερώτηση Πάρα πολύ Πολύ Λίγο Πολύ Λίγο Καθόλου Ακόμα όμως κι αν όντως υφίστανται σημεία στα οποία ο ISPS αντικρούει τον ISM ή άλλους κώδικες και διατάξεις, οι περιπτώσεις αυτές θεωρούνται μάλλον αμελητέες και ελάχιστης σημασίας. 10. Η ποικιλία των απαντήσεων στη συγκεκριμένη ερώτηση δείχνει ότι το συγκεκριμένο θέμα είτε δεν έχει μελετηθεί αρκετά, είτε ότι η όποια μελέτη έχει γίνει δεν έχει εφοδιάσει την ναυτιλιακή κοινότητα με σαφή στοιχεία ώστε να εξαχθούν κάποια κοινά συμπεράσματα. Σε αυτό συμβάλλει και το γεγονός ότι δεν έχει παρουσιαστεί μέχρι στιγμής κάποια σχετική περίπτωση Ερώτηση 10 Καθόλου Πολύ Λίγο Λίγο Πολύ Πάρα πολύ ώστε να δοκιμασθεί στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και να δημιουργηθεί έτσι μια γνωστή σταθερά. Από μόνη της αυτή η αβεβαιότητα αποτελεί ίσως επαρκή αιτία για το τόσο μικρό δείγμα απαντήσεων όπου δεν εκφράζεται κανένας βαθμός ανησυχίας. 104

106 11. Όπως προέκυψε και από την πρώτη ερώτηση, η εφαρμογή του κώδικα ISPS δεν έχει επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ως εκ τούτου, είναι φυσικό να αναμένεται πως η εφαρμογή του κώδικα σε επίπεδο ελέγχου αλλά και προβλεπόμενων διατάξεων να ακολουθήσει μια σαφώς αυστηρότερη κατεύθυνση. Ερώτηση 11 Πολύ Λίγο 45% Καθόλου 5% Πάρα πολύ 0% Πολύ 10 % Λίγο 40% Φαίνεται όμως να υπάρχει η πεποίθηση ότι ο βαθμός κατά τον οποίο θα γίνει αυστηρότερη η εφαρμογή του κώδικα στο μέλλον, θα είναι αρκετά μικρός ώστε να μην αποτελεί τροχοπέδη στην ομαλή διεξαγωγή των θαλάσσιων μεταφορών. 12. Η εμπειρία από το παρελθόν έχει αποδείξει ότι διεθνείς κανονισμοί όπως ο ISM και ο ISPS, όχι μόνο δεν αποκτούν φθίνουσα σημασία αλλά αντιθέτως αποτελούν ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στην ομαλή λειτουργία του κλάδου των θαλασσίων μεταφορών και υπεισέρχονται όλο και σε περισσότερους τομείς των ναυτιλιακών εταιρειών. Ερώτηση 12 Πάρα πολύ 0% Πολύ 5% Λίγο 10 % Καθόλου 35% Πολύ Λίγο 50% Εντούτοις μια σχετική χαλάρωση των μέτρων είναι λογικό να αναμένεται όσο συνεχίζουν να σπανίζουν οι τρομοκρατικές ενέργειες σε θαλάσσια μεταφορικά μέσα. 105

107 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Η αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων για την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές προϋποθέτει εντατική προπαρασκευαστική εργασία εκ μέρους των διαφόρων ενδιαφερομένων (ναυτιλιακές εταιρείες, λιμενικές αρχές), αλλά και των συμβαλλόμενων κυβερνήσεων με ουσιαστικές αρμοδιότητες. Επισημαίνουμε ότι, μέχρι τον Ιούνιο του 2004, οι κυβερνήσεις όφειλαν να φέρουν εις πέρας πολυάριθμες δράσεις. Συγκεκριμένα, όφειλαν να θεσπίσουν τους κανόνες που θα καθορίζουν τα τρία επίπεδα ασφαλείας και τους όρους εφαρμογής τους, να εγκρίνουν τις αξιολογήσεις ασφαλείας των λιμενικών εγκαταστάσεων που θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί, να καταρτίσουν τον κατάλογο των λιμενικών εγκαταστάσεων που θα κληθούν να ορίσουν υπεύθυνο ασφαλείας και να προετοιμάσουν σχέδιο ασφαλείας, να επικυρώσουν το εν λόγω σχέδιο ασφαλείας, καθώς και τα σχέδια ασφαλείας των πλοίων που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία τους, να εκδώσουν τα πιστοποιητικά ασφαλείας των εν λόγω πλοίων, και να προσδιορίσουν τα απαιτούμενα μέτρα ελέγχου. Οι ναυτιλιακές εταιρείες, από την πλευρά τους, όφειλαν συγκεκριμένα να ορίσουν τους υπεύθυνους ασφαλείας τους, καθώς και τους υπεύθυνους ασφαλείας των πλοίων τους, να πραγματοποιήσουν τις αξιολογήσεις ασφαλείας των πλοίων και να εκπονήσουν τα σχέδια ασφαλείας τους, καθώς και να εξοπλίσουν τα πλοία με τα τεχνικά μέσα (AIS, συστήματα συναγερμού, σήμανση) που προβλέπουν οι νέες διατάξεις του ΔΝΟ. Η επίτευξη του κύριου στόχου, δηλαδή η ενίσχυση της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών, δεν θα καταστεί δυνατή εάν οι προσπάθειες περιοριστούν μόνο στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές. Επιβάλλεται η επέκταση των μέτρων αυτών στην εθνική θαλάσσια κυκλοφορία, γεγονός που μπορεί να επιτευχθεί με εναρμονισμένο τρόπο μόνο με την ανάληψη δράσης σε κοινοτικό επίπεδο. Kαλό είναι να θεσπιστούν διατάξεις οι οποίες να παρέχουν κίνητρα στα κράτη μέλη ώστε να ενθαρρύνουν την τακτική ενδοκοινοτική θαλάσσια κυκλοφορία η οποία διεξάγεται βάσει προκαθορισμένων δρομολογίων και κάνει χρήση συγκεκριμένων συναφών λιμενικών εγκαταστάσεων. Όσον αφορά τους ναυτικούς, ενώ αρχικά είχε εκτιμηθεί ότι ο εφοδιασμός τους με έγγραφο ταυτότητος Ναυτικού (Ε.Τ.Ν Δ.Σ 185/ 2004), θα συνέβαλε τόσο στην ασφάλεια, λόγω της συμπερίληψης σε αυτό βιομετρικών στοιχείων, όσο και στη βελτίωση των όρων ζωής και εργασίας των εν λόγω εργαζομένων, λόγω αποδοχής του Ε.Τ.Ν ως visa waiver, τίποτε από τα παραπάνω δεν φαίνεται να κινείται προς την σωστή κατεύθυνση καθώς από τη μία πλευρά η Δ.Σ 185 έχει κυρωθεί από ελάχιστα κράτη, γεγονός που την καθιστά 106

108 ανίσχυρη ως Δ.Σ και από την άλλη, οι Η.Π.Α δεν αποδέχονται το Ε.Τ.Ν ως εναλλακτική visa προσδίδοντας στους ναυτικούς τον χαρακτηρισμό εν δυνάμει τρομοκράτες. Για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα ISPS όπως έχει εκτεθεί, ο ανθρώπινος παράγων έχει ουσιαστική συμμετοχή. Κατά συνέπεια, η επιβάρυνση συγκεκριμένης κατηγορίας υπαλλήλων ναυτιλιακών εταιρειών και των πληρωμάτων των πλοίων με τις αυξημένες ευθύνες του Κώδικα, είναι δυνατόν να αποτελέσει ένα αδύνατο κρίκο στην αλυσίδα των διαδικασιών προστασίας των μεταφορών. Συνεπώς, οι διεθνείς οργανισμοί και οι εθνικές νομοθεσίες δεν θα πρέπει να ενθαρρύνουν περαιτέρω μειώσεις των συνθέσεων των πλοίων και αντιθέτως θα πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο αύξησης αυτών. Η μέριμνα για την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές θα πρέπει να βασίζεται σε ρεαλιστική ανάλυση των κινδύνων η οποία να επαναξιολογείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να καθίσταται δυνατή η λήψη των απαραίτητων διεθνώς μέτρων ασφάλειας και ταυτόχρονα να ελέγχεται το συναφές κόστος. Κάθε μηχανισμός ασφαλείας περιλαμβάνει μόνιμα μέτρα, όπως η εκπόνηση σχεδίων, ο καθορισμός των αρμόδιων αρχών, ή ακόμη η χρησιμοποίηση ορισμένων τεχνολογιών, αλλά και μεταβλητές διατάξεις οι οποίες εφαρμόζονται μόνο στο πλαίσιο μιας υγιούς διαχείρισης των κινδύνων, όταν η κατάσταση το απαιτεί. Συχνά, τα συμπληρωματικά αυτά μέτρα απαιτούν μεγαλύτερες ποσότητες πόρων πάσης φύσης από κάθε άλλο μέτρο. Επομένως, πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο. Αυτή τη λογική ακολουθούν τα μέτρα που ενέκρινε ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός. Η μέριμνα αυτή δεν πρέπει να οδηγήσει στη θέσπιση και στην εφαρμογή πολυάριθμων δυσανάλογων και αδικαιολόγητα δαπανηρών μέτρων, τα οποία θα ληφθούν ενδεχομένως στο πλαίσιο μιας υπερβολικής αντίδρασης που θα εξυπηρετεί περισσότερο τους τύπους παρά την ουσία. Όμως, η διάσταση της ασφάλειας στις θαλάσσιες μεταφορές θα πρέπει να ενσωματωθεί σε όλα τα στάδια των συναφών διαδικασιών. Παρόλο που δεν μας έχει απασχολήσει μέχρι σήμερα πολύ, πρέπει να καταστεί τρόπος σκέψης που θα στηρίζει κάθε ρεαλιστική δράση, δηλαδή κάθε δράση που δεν θα χαρακτηρίζεται από υπερβολή. Για παράδειγμα, είναι αυτονόητο ότι, στους πλέον μεγάλους λιμένες, όπου η ροή είναι συνεχής, δεν είναι δυνατός ο έλεγχος όλων των εμπορευματοκιβωτίων, ακόμη κι αν χρησιμοποιηθούν συσκευές ακτινογραφίας (σαρωτές). Παράλληλα, δεν είναι σωστό να δεχόμαστε την περιγραφή του περιεχομένου αυτών των εμπορευματοκιβωτίων με την έκφραση «said to contain..» (ενδέχεται να περιέχει). Θα πρέπει να υπάρχει στο εξής μεγαλύτερη σαφήνεια και μεγαλύτερη διαφάνεια, και τούτο σε όλα τα στάδια της αλυσίδας διαχειριστικής υποστήριξης. Σε αυτό πρέπει να συμβάλουν η πρόοδος της τεχνολογίας, και οι προσπάθειες οργάνωσης καθώς και απόδοσης των ευθυνών. Μόνο έτσι θα διασφαλιστεί η ασφάλεια των μεταφορών και η απρόσκοπτη λειτουργία των διεθνών συναλλαγών. 107

109 Είναι επίσης σημαντικό να επισημανθεί ότι τα μέτρα που θα εφαρμοστούν για την ενίσχυση της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών δεν θα έχουν μόνο επιπλέον κόστος. Θα έχουν σίγουρα και θετικές επιπτώσεις όσον αφορά την προστασία των εργαζομένων στους λιμένες και στη θάλασσα, όπως και των επιβατών, στην προστασία των στρατηγικών ανεφοδιασμών, αλλά και έμμεσες συνέπειες στην καταπολέμηση κάθε είδους παράνομης εμπορίας, στη φορολογία, στην έκδοση πλαστών πιστοποιητικών και στην ασφάλεια της διαδρομής των μεταφερόμενων εμπορευμάτων. Τα μέτρα αυτά θα λειτουργούν ουσιαστικά αποτρεπτικά, λόγω της διενέργειας συνεχών ελέγχων, και θα συμβάλουν στην καταστολή κάθε είδους παράνομης διακίνησης και κάθε είδους απάτης. Τέλος, η βελτιωμένη διαφάνεια που θα πρέπει να χαρακτηρίζει τις διαδικασίες, θα συμβάλει σίγουρα στην καλύτερη οργάνωσή τους και στον προγραμματισμό τους μέσα στον χρόνο προς όφελος όλων των αποτελεσματικών και έντιμων παραγόντων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό. Η Ε.Ε για να πετύχει τη βελτίωση της ασφάλειας στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών θα πρέπει να στοχεύει στη συνεκτική και καθολική δράση των καρτών μελών της. Χωρίς να σταματήσει στιγμή να τάσσεται υπέρ της προόδου - όσον αφορά το θέμα αυτό - στους κόλπους των διεθνών οργανισμών, η Ε.Ε θα πρέπει πέραν της εφαρμογής των απαιτήσεων του Κώδικα, να προσδιορίσει εκείνα τα μέτρα ασφαλείας που είναι αναγκαία, αλλά που δεν καλύπτονται από τις επικείμενες διεθνείς συμφωνίες διασφαλίζοντας, σε διεθνές επίπεδο, την αναγνώριση των υλοποιημένων δράσεων, ενθαρρύνοντας έτσι τις εμπορικές συναλλαγές και απαλλάσσοντάς τις από κάθε κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού. Το ίδιο πνεύμα πρέπει να κυριαρχεί και κατά τις διαπραγματεύσεις που έχει η Ε.Ε με τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και με τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους (Κίνα Ρωσία). Τέλος, θα πρέπει να ελέγχεται η καθολική συνοχή και η αποτελεσματική εφαρμογή των εγκεκριμένων μέτρων, προκειμένου να διασφαλίζεται η αξιοπιστία της στο θέμα της ασφάλειας των θαλασσίων μεταφορών. Η πορεία των δράσεων αυτών μέχρι σήμερα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ικανοποιητική από την άποψη της κατανόησης της ανάγκης λήψης μέτρων προστασίας των θαλασσίων μεταφορών, παράλληλα όμως, διαπιστώνεται ότι οι απαιτήσεις του Κώδικα ISPS τηρούνται σ ένα σημαντικό ποσοστό με γραφειοκρατική νοοτροπία. Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Κώδικα, απαιτείται ειλικρινής και ουσιαστική συνεργασία αρχών, ναυτιλιακών εταιρειών και εργαζομένων στις λιμενικές εγκαταστάσεις με στόχο την πρόληψη έκνομων ενεργειών. Συνεργασία, που θα κινείται στους τομείς της συγκέντρωσης το δυνατόν περισσοτέρων πληροφοριών για τα φορτία (είδος, τόπος προέλευσης κλπ.), την περιοχή και την εικόνα των λιμενικών εγκαταστάσεων. Επίσης πρέπει να γίνει πεποίθηση ότι ικανά και κατάλληλα πρόσωπα που στελεχώνουν ναυτιλιακές επιχειρήσεις, 108

110 πλοία και προσωπικό λιμενικών εγκαταστάσεων συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στην πρόληψη και αποτροπή έκνομων ενεργειών. Τέλος, θα πρέπει να θεσπιστούν μέτρα για την αντιμετώπιση των κακόβουλων ενεργειών που ενδέχεται να εκδηλωθούν κατά κρουαζιερόπλοιων ενώ αυτά πλέουν στα ανοιχτά. Ορισμένα κράτη είναι ήδη καλά προετοιμασμένα για τέτοιο ενδεχόμενο. Καλό θα ήταν η τεχνογνωσία που έχουν αναπτύξει να εφαρμοστεί σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, και να καταρτιστούν πρωτόκολλα επέμβασης. Έτσι, η Ε.Ε θα μπορούσε να ενθαρρύνει περισσότερο δυναμικά τη στενότερη συνεργασία μεταξύ όλων των κρατών όσον αφορά τη λήψη μέτρων κατά των τρομοκρατικών ενεργειών στη θάλασσα σε περίπτωση εκδήλωσης κακόβουλων ενεργειών κατά πλοίων, και κυρίως εκείνων των ενεργειών που έχουν ως άμεσο στόχο κρουαζιερόπλοια και επιβατηγά πλοία, ή ως έμμεσο στόχο τους ευρωπαϊκούς λιμένες. Εφόσον όμως η ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας των προσώπων, ακόμη και σε συνδυασμό με μέτρα ασφαλείας των εμπορευμάτων, δεν μπορούν να αποκλείσουν τελείως το ενδεχόμενο βλάβης - ζημίας, είτε τυχαίας είτε κακόβουλης προέλευσης, θα πρέπει να αρχίσει ένας προβληματισμός σχετικά με τα υπάρχοντα μέτρα προκειμένου να περιορισθούν οι συνέπειες τέτοιων ατυχημάτων. Έτσι, για να μετριασθούν οι συνέπειες των ατυχημάτων στους κατοίκους και το περιβάλλον, σκόπιμο είναι η εξέταση κατάρτισης προγραμμάτων με σκοπό ιδίως την ελάχιστη πληροφόρηση των κατοίκων για τον τρόπο αντίδρασής τους στις περιπτώσεις αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, θετική κίνηση για την Ε.Ε, θα χαρακτηριζόταν και η διεξαγωγή ασκήσεων μεταξύ των κρατών μελών, επί σχεδίων έκτακτης ανάγκης, έτσι ώστε να υπάρχει βέλτιστη οργάνωση της παροχής βοήθειας σε περίπτωση ανάγκης. Η εμβέλεια των εργασιών του ΔΝΟ για την ασφάλεια στη θάλασσα περιορίζεται στα πλοία και στις λιμενικές εγκαταστάσεις, και ειδικότερα στη διασύνδεση πλοίου/λιμένα. Πέρα όμως από τη διασύνδεση αυτή, ο λιμένας αποτελεί έναν χώρο όπου διασταυρώνονται άτομα και εμπορεύματα προερχόμενα είτε από τη θάλασσα είτε από την ενδοχώρα. Στον χώρο αυτό συγκεντρώνεται επίσης μεγάλος αριθμός εργαζομένων, με τελείως διαφορετικές επαγγελματικές δραστηριότητες οι οποίες είναι όμως απολύτως απαραίτητες για την εύρυθμη διεξαγωγή των εμπορικών συναλλαγών. Συνεπώς, θα πρέπει να γενικευθούν ορισμένες καλές πρακτικές σε θέματα ασφάλειας, λαμβάνοντας υπόψη ταυτόχρονα την ουσιαστική ανάλυση κινδύνων, τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και τη δραστηριότητα κάθε λιμένα. Ως προς αυτό, μπορούν να διαμορφωθούν στο εξής κάποια σταθερά σημεία αναφοράς. Κατά την άφιξή τους στους λιμένες με διάφορα μέσα μεταφοράς, θα πρέπει να μελετηθούν και να διαχωριστούν οι ροές εμπορευμάτων, επιβατών και εργαζομένων στους λιμένες, ώστε να 109

111 διευκολύνεται τόσο η κινητικότητά τους όσο και η διεξαγωγή των κατάλληλων ελέγχων ασφαλείας. Πρέπει να καθοριστούν ζώνες περιορισμένης πρόσβασης, βάσει αυστηρών ρυθμίσεων, ανάλογα με την ευαισθησία ή την επικινδυνότητα των εγκαταστάσεων που βρίσκονται σε αυτές (για παράδειγμα, χώροι επιβίβασης, ζώνες αποθήκευσης ευαίσθητων ή επικίνδυνων προϊόντων) 24. Ορθολογικοί θα πρέπει να είναι και οι έλεγχοι που θα διεξάγονται στην είσοδο της λιμενικής περιοχής, κυρίως όσον αφορά τα εμπορεύματα. Η ύπαρξη πολλών αρμόδιων αρχών περιπλέκει τις διαδικασίες, καθυστερεί τη ροή της κυκλοφορίας, και προκαλεί σφάλματα και παραλείψεις, κυρίως σε θέματα ελέγχων ασφαλείας. Για τον έλεγχο των εμπορευμάτων, τα τελωνεία αποτελούν την αρμόδια αρχή που είναι σε θέση να εκτελεί τους ελέγχους αυτούς και στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους να συντονίζει τους ελέγχους που επιμελούνται άλλες εθνικές αρχές. Έτσι, είναι η θέσπιση ενός συστήματος ενιαίας θυρίδας που θα εκπροσωπεί όλες τις εμπλεκόμενες αρχές, και που θα πραγματοποιεί όλους τους έλεγχους, φαίνεται να είναι μία προοπτική Αφού διέλθουν από αυτή την ενιαία θυρίδα, επιβάτες και εμπορεύματα θα πρέπει να θεωρούνται ως ασφαλή και κατάλληλα για επιβίβαση ή φόρτωση αντίστοιχα. Τέλος, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι ο Κώδικας ISPS καταρτίσθηκε από την διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα προκειμένου παρασχεθούν αυξημένα επίπεδα ασφάλειας (security) στις θαλάσσιες μεταφορές και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται από τις χώρες υποδοχής πλοίων ως μέσο άσκησης πίεσης σε πλοία ανταγωνιστικών σημαιών. 24 Ιδίως στους τομείς αυτούς, οι ετήσιες εκθέσεις από το θεματικό δίκτυο SIT (Safe Intermodal Transport), που χρηματοδοτεί η Επιτροπή για την περίοδο θα δώσουν στοιχεία επίλυσης. 110

112 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (Τ.Ν.Ε.Υ) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΝΑΥΤΙΛΙΑ, ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΝΑ.Μ.Ε) ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΩΔΙΚΑ ISPS Ονοματεπώνυμο Επωνυμία εταιρείας Τηλέφωνο Fax Θέση στην εταιρεία Παρακαλώ πολύ, όπως για την αρτιότητα της έρευνας που εκπονείται, απαντήσετε κατά το δυνατόν στο σύνολο των ερωτήσεων, σημειώνοντας με Χ το επιθυμητό σας πεδίο. α/α Ερωτήσεις Πάρα πολύ (5) 1. Πιστεύεται ότι ο Κώδικας ISPS προστατεύει ικανοποιητικά τα πλοία και τις θαλάσσιες μεταφορές από έκνομες ενέργειες; Πολύ (4) Λίγο (3) Πολύ λίγο (2) Καθόλου (1) 2. Έναντι ποιών από των κάτωθι έκνομων ενεργειών θεωρείται ότι ο Κώδικας ISPS έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα και σε ποιο βαθμό; Πειρατεία Τρομοκρατική ενέργεια Παράνομη επιβίβαση Πλαστά πιστοποιητικά 3. Η εφαρμογή του Κώδικα ISPS θεωρείται ότι επιβαρύνει οικονομικά την εταιρεία σας; Εάν απαντήσετε Καθόλου, μεταβείτε στη Νο. 4 ερώτηση. Θεωρείται ότι το κόστος αυτό θα είναι διαρκώς αυξανόμενο; 4. Η εφαρμογή του Κώδικα ISPS σε ποιο βαθμό θεωρείται ότι προσθέτει σημαντικό όγκο εργασίας στις υπάρχουσες υποχρεώσεις των κάτωθι ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας

113 α/α Ερωτήσεις Πάρα πολύ (5) 5. Πόσο εξοικειωμένοι θεωρείται ότι είναι με τις απαιτήσεις του Κώδικα ISPS οι κάτωθι ειδικότητες ναυτικών ; Πολύ (4) Λίγο (3) Πολύ λίγο (2) Καθόλου (1) Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας 6. Κατά την άποψή σας, κρίνεται σκόπιμη την εκπαίδευση των κάτωθι ειδικοτήτων προκειμένου επιτευχθεί η σωστή εφαρμογή του Κώδικα ISPS και αν ΝΑΙ σε ποιο βαθμό ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας Σύμφωνα με την εμπειρία σας, θεωρείται ότι η εφαρμογή του Κώδικα ISPS δυσχεραίνει την κίνηση των ναυτικών (π.χ έξοδος στα λιμάνια, επαναπατρισμός κλπ.) και αν ναι, σε ποιους από τους αναφερόμενους γεωγραφικούς τόπους ; Αυστραλία Η.Π.Α Καναδά Ε.Ε Λατινική Αμερική Ασία Ιαπωνία Διαπιστώνεται ελαστικότητα των απαιτήσεων του Κώδικα ISPS, ανάλογη του λιμένα που προσεγγίζει το πλοίο (π.χ σε Αυστραλία, Η.Π.Α - Καναδά, Ε.Ε, Λατινική Αμερική, Αφρική, Κεντρική Ασία, Ιαπωνία); Σε θετική απάντηση σας, αξιολογήσατε το βαθμό στον οποίο συμβαίνει στους κάτωθι γεωγραφικούς τόπους. Αυστραλία Η.Π.Α Καναδά Ε.Ε Λατινική Αμερική Ασία Ιαπωνία 2

114 α/α Ερωτήσεις Πάρα πολύ (5) 9. Κατά την άποψη σας, υπάρχουν περιπτώσεις που οι απαιτήσεις του Κώδικα ISPS αντιτίθενται στις απαιτήσεις του I.S.M. ; Πολύ (4) Λίγο (3) Πολύ λίγο (2) Καθόλου (1) 10. Σας ανησυχεί το γεγονός ότι η εταιρεία σας μπορεί να επέχει νομικών κυρώσεων ευθυνών στην περίπτωση που πλοίο σας χρησιμοποιηθεί για έκνομες ενέργειες; * 11. Μελλοντικά θεωρείται ότι οι απαιτήσεις του Κώδικα ISPS θα τείνουν σε μια ολοένα αυστηρότερη κατεύθυνση; 12. Κατά την άποψή σας, με την πάροδο του χρόνου η ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων του Κώδικα ISPS θα είναι φθίνουσα; Εάν για την συμπλήρωση του ερωτηματολογίου χρειαστείτε οποιαδήποτε πληροφορία ή διευκρίνηση παρακαλώ μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με τoν στο τηλέφωνο :. Σας ευχαριστώ πολύ. Ημερομηνία Συμπλήρωσης Υπογραφή * TRIA 2002 Insurance Against Yerrorist Acts / Risks. 3

115 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. Ο Κώδικας ISPS ( Νικολάου ΠΡΩΤΟΝΟΤΑΡΙΟΥ Εκδόσεις: Ναυτικά & Τεχνικά Βιβλία Γ. ΜΠΟΣΤΑΝΟΓΛΟΥ / 2003 ). 2. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΓΔ TRADE. 3. Κεφάλαιο XI-2 της σύμβασης SOLAS 4. Λευκή Βίβλο της Ε.Ε για τις μεταφορές 5. Εγκύκλιος SN/Circ.227 ΙΜΟ 6. Απόφαση Α 600(15) ΙΜΟ 7. Απόφαση-πλαίσιο 2002/475/JAI του Συμβουλίου της 13 Ιουνίου 2002 για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (ΕΕ L 164). 8. U.S.C.G. NVIC Institute of Shipping Economics and Logisitics, Shipping Statistics Policy Research Corporation 11. International Labor Organization (I.L.O Δ.Σ 180/ 185).

116 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. HELLENIC REPUBLIC MINISTRY OF MERCANTILE MARINE DEPARTMENT.. INTERNATIONAL SHIP SECURITY CERTIFICATE Certificate No. xxxx.yyyy.vvvv.01/03 Issued under the provisions of the INTERNATIONAL CODE FOR THE SECURITY OF SHIPS AND OF PORT FACILITIES (ISPS CODE) Under the authority of the Government of GREECE by the Department of Name of ship: Distinctive number or letters: Port of registry: Type of ship: - Gross tonnage: IMO Number: -- Name and address of the Company: THIS IS TO CERTIFY: 1 that the security system and any associated security equipment of the ship has been verified in accordance with section 19.1 of part A of the ISPS Code; 2 that the verification showed that the security system and any aααπciated security equipment of the ship is in all respects satisfactory and that the ship complies with the applicable requirements of chapter XI-2 of the Convention and part A of the ISPS Code; 3 that the ship is provided with an approved Ship Security Plan. Date of initial / renewal verification on which this certificate is based This Certificate is valid until. subject to verifications in accordance with section of part A of the ISPS Code. Issued at Piraeus. Date of issue The Director (Seal or stamp of issuing authority, as appropriate) (signature of the duly authorized official issuing the Certificate)

117 ENDORSEMENT FOR INTERMEDIATE VERIFICATION THIS IS TO CERTIFY that at an intermediate verification required by section of part A of the ISPS Code the ship was found to comply with the relevant provisions of chapter XI-2 of the Convention and part A of the ISPS Code. Intermediate verification (μεταξύ της δεύτερης και τρίτης επετειακής ημερομηνίας) Signed (Signature of authorized official) Place Date (Seal or stamp of the authority, as appropriate) ENDORSEMENT FOR ADDITIONAL VERIFICATIONS* Additional verification Signed (Signature of authorized official) Place Date (Seal or stamp of the authority, as appropriate) Additional verification Signed (Signature of authorized official) Place Date (Seal or stamp of the authority, as appropriate) Additional verification Signed (Signature of authorized official) Place Date (Seal or stamp of the authority, as appropriate) * This part of the certificate shall be adapted by the Administration to indicate whether it has established additional verifications as provided for in section

118 HELLENIC REPUBLIC MINISTRY OF MERCANTILE MARINE DEPARTMENT.. INTERIM INTERNATIONAL SHIP SECURITY CERTIFICATE Certificate No. xxxx.yyyy.vvvv.01/03 Issued under the provisions of the INTERNATIONAL CODE FOR THE SECURITY OF SHIPS AND OF PORT FACIL1T1ES (ISPS CODE) Under the authority of the Government of GREECE by the Department of Name of ship : Distinctive number or letters :... Port of registry :... Type of ship :... Gross tonnage :...:... IMO Number :... Name and address of company :... Is this a subsequent, consecutive interim certificate? Yes/ No* If Yes, date of issue of initial interim certificate... THIS IS TO CERTIFY THAT the requirements of section A/ of the ISPS Code have been complied with. This Certificate is issued pursuant to section A/19.4* of the ISPS Code. This Certificate is valid until... Issued at Piraeus Date of issue... The Director... (signature of the duly authorized Official issuing the Certificate) (Seal or stamp of issuing authority, as appropriate)

119 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΚΟΠΟΣ Το ΑΑΣΠ πρέπει να εξετάσει τη διαρκή σχετικότητα των υπαρχόντων μέτρων ασφάλειας και της καθοδήγησης, τις διαδικασίες και τις λειτουργίες, και υπό τη ρουτίνα και τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και πρέπει να καθορίσει την καθοδήγηση ασφάλειας. Για πρακτικούς λόγους, και για το σχέδιο αυτού του πίνακα ελέγχου, υποθέτουμε ότι ένα σχέδιο ασφάλειας πλοίου (ΣΑΠ) είναι ήδη στην παραγωγή ή/και εν πλω. Εάν αυτό δεν ισχύει ακόμα όχι η περίπτωση, παρακαλώ μην δώσετε πάρα πολλή έμφαση στις ερωτήσεις σε αυτόν τον πίνακα ελέγχου που αναφέρεται άμεσα στο ΣΑΠ ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ Α: Με την άμεση αναφορά στο Μέρος Α του κώδικα ISPS ΣΑΠ: Σχέδιο ασφάλειας πλοίου ΑΑΠ: Αξιωματούχος ασφάλειας πλοίου ΑΑΕ: Αξιωματούχος ασφάλειας εταιρείας PFSO: Αξιωματούχος ασφάλειας Λιμενικής Εγκατάστασης AIS: Αυτόματο σύστημα προσδιορισμού ΑΑΣΠ: Αξιολόγηση της ασφάλειας πλοίου

120 ΜΕΡΟΣ 1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS 1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ A Είναι ο Πλοίαρχος, ο Αξιωματούχος Ασφάλειας Πλοίου (ΑΑΠ), και το πλήρωμα εξοικειομένο με τους στόχους και την πολιτική ασφάλειας της Εταιρείας,; A Το σχέδιο ασφάλειας πλοίου (ΣΑΠ) που τηρείται στο πλοίο, συμπεριλαμβανει την πολιτική της Εταιρείας για την ασφάλεια πλοίου; Το ΣΑΠ ήταν σε λειτουργία για τουλάχιστον 2 μήνες; Υπάρχει μια πολιτική της Εταιρείας, και σχετικές διαδικασίες, για ισορροπία και χειρισμό της Εταιρείας των συγκρουόμενων ζητημάτων safety & security; Παρέχονται για το πλοίο επαρκείς πόροι, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης από την ξηρά, για επίτευξη των στόχων της πολιτικής αςφάλειας Εταιρείας; Υπάρχουν διαδικασίες για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης, την απόκριση και επάνδρωση για έκτακτη ανάγκη; Υπάρχουν διαδικασίες για τον χειρισμό ευαίσθητων θεμάτων ασφαλείας σχετικά με την ενημέρωση και την επικοινωνία; Υπάρχει οποιαδήποτε συμφωνία με κάποια ιδιωτική εταιρεία ασφάλειας; 2. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Η οργάνωση ασφάλειας Εταιρείας που περιγράφεται σε ένα διάγραμμα οργάνωσης, συμπεριλαμβάνει την περιγραφή των ακόλουθων θεμάτων; Αμοιβαίες σχέσεις στο πλοίο (ΑΑΕ εναντί των αρμοδιοτήτων του Πλοιάρχου.), Χειρισμός των διαφορετικών τύπων αμοιβαίων σχέσεων πλοίου-ξηράς (εταιρεία, Λιμενικές Εγκαταστάσεις, Ναυτιλιακές αρχές); Είναι οι περιγραφές εργασίας, ή/και οι ευθύνες και οι αρχές εύκολα διαθέσιμες για το προσωπικό καταστρώματος; 3. ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ A A A A A A Η εταιρεία έχει διορίσει έναν ΑΑΕ Προσδιορίζεται για ποια πλοία ο ΑΑΕ είναι αρμόδιος; Υπάρχουν διαθέσιμες στο πλοίο λεπτομέρειες επαφών επί 24ώρου βάσεως για τον ΑΑΕ; Είναι ο Αξιωματούχος Ασφάλειας Πλοίου και ο Πλοίαρχος πεπειραμένοι για το πώς να έρθουν σε επαφή με τον ΑΑΕ; Τα καθήκοντα και οι ευθύνες του ΑΑΕ περιγράφονται σαφώς στο Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου (ΣΑΠ); Ο ΑΑΕ ρυθμίζει τους εσωτερικούς ελέγχους σε θέματα αςφάλειας; O ΑΑΕ εξετάζει αμέσως τις ελλείψεις και τις μη-συμμορφώσεις; Οι διορθωτικές ενέργειες του ΑΑΕ τεκμηριώνονται; O ΑΑΕ παρέχει επαρκή κατάρτιση στο αρμόδιο προσωπικό ασφαλείας του πλοίου; A Ο ΑΑΕ εξασφαλίζει την αποτελεσματική επικοινωνία και το συντονισμό μεταξύ του Αξιωματούχου Ασφάλειας Πλοίου και του αρμοδίου Αξιωματούχου Ασφάλειας της Λιμενικής Εγκατάστασης;

121 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS A Υπάρχουν στοιχεία ότι ο ΑΑΕ απασχολείται για να ενισχύσει την ασφάλεια, την συνειδητοποίηση και την επαγρύπνηση στη θάλασσα; A Ο ΑΑΕ εξασφαλίζει την συνέπεια μεταξύ των απαιτήσεων ασφάλειας (security) και απαιτήσειων ασφαλείας (safety); Περιγράφονται τα αναφερθέντα ζητήματα σχετικά με τον ΑΑΕ στο Σχεδιο Ασφαλειας Εταιρειας; Ο ΑΑΕ έχει τη γνώση των τρεχόντων απειλών και των σχεδίων ασφάλειας; 4. ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ A Στο πλοίο έχει διορισθεί ένας ΑΑΠ; A Το πρόσωπο αυτό έχει ενεργήσει ως ΑΑΠ για τους τελευταίους 2 μήνες; A Έχει ο ΑΑΠ τα προσόντα ως "ειδικός ασφάλειας" (π.χ., μέ ειδική κατάρτιση ειδική κατάρτιση ή/και εκπαίδευση;) A Τα καθήκοντα και οι ευθύνες του ΑΑΠ, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής έκθεσής του περιγράφονται σαφώς στο ΣΑΠ; A Υπάρχουν στοιχεία που να φαίνεται ότι ο ΑΑΠ αναλαμβάνει τις κανονικές επιθεωρήσεις ασφαλείας του πλοίου; A Υπάρχουν στοιχεία ότι ο ΑΑΠ αναφέρει όλες τις ελλείψεις ασφάλειας, μη-συμμορφώσεις, και γεγονότα ασφάλειας; A Υπάρχουν στοιχεία ότι οι διορθωτικές ενέργειες εφαρμόζονται; Υπάρχει μια πολιτική και διαδικασίες για το πώς ο ΑΑΠ πρέπει να χειριστεί συγκρουόμενα ζητήματα ασφάλειας (safety) και ασφαλείας (security) ; Ο ΑΑΠ έχει τη γνώση των τρεχουσών απειλών ασφάλειας και των σχεδίων; Ο ΑΑΠ έχει τη γνώση σχετικά με το πώς να αναγνωρίσει και να ανιχνεύςει όπλα, επικίνδυνες ουσίες και συσκευές; A Ο ΑΑΠ έχει τη γνώση σχετικά με το πώς να αναγνωρίσει τα χαρακτηριστικά και τα σχέδια συμπεριφοράς των προσώπων που είναι πιθανό να απειλήσουν την ασφάλεια; Ο ΑΑΠ ξέρει τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να παρακάμψουν τα μέτρα ασφάλειας; 5. ΠΛΟΙΑΡΧΟΣ Έχει καθιερωθεί στο ΣΑΠ ότι ο Πλοίαρχος έχει την γενική ευθύνη για την ασφάλεια (safety) του πλοίου και ασφάλεια (security); Υπάρχουν στοιχεία ότι ο Πλοίαρχος γνωρίζει όλες τις ευθυνές του σε σχέση με: Τον προγραμματισμό ασφάλειας του πλοίου, Την εφαρμογή και συντήρηση ασφάλειας πλοίου, Tην ευθύνη του Πλοιάρχου να ζητήσει από την εταιρεία βοήθεια εάν είναι απαραίτητο, και τα λοιπά; Έχει ο Πλοίαρχος διαβάσει το ΣΑΠ;

122 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS Υπάρχουν στοιχεία ότι ο Πλοίαρχος εκτελεί έλεγχο της ασφάλειας πλοίου σύμφωνα με τις διαδικασίες της Εταιρείας, συμπεριλαμβανομένου του έλεγχου των διάφορων βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων: Του ΣΑΠ, Του βιβλίου αρχείων κατάρτισης Το ημερολόγιο γεφυρας Βιβλίο αρχείων φορτίου, κ.λπ... Ο Πλοίαρχος έχει την πλήρη κατανόηση των καθηκόντων του ΑΑΠ σε σχέση με τα δικά του; Ο Πλοίαρχος έχει διαθέσιμες ενημερωμένες τεκμηριωμένες πληροφορίες για ποιος διορίζει το πλήρωμα, ποιός αποφάσισε και αποφασίζει την απασχόληση του πληρώματος, και ποιός υπέγραψε και υπογράφει σαν συμβαλλόμενα μέρη στο ναυλοσύμφωνο. Υπάρχουν στοιχεία ότι ο Πλοίαρχος (και ο ΑΑΠ) παρέχουν κίνητρα στο πλήρωμα όσον αφορά την ασφάλεια πλοίου, όπως περιγραφεται στο ΣΑΠ; Είναι τα σχετικά με την ασφάλεια καθήκοντα που μεταβιβάζονται στους αξιωματικούς που βρίσκονται υπό τις εντολές του Πλοιάρχου καθορισμένα με έναν σαφή και απλό τρόπο, όπως περιγράφονται στο ΣΑΠ; 5. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Είναι το πλήρωμα εξοικειομένο με το περιεχόμενο της πολιτικής ασφάλειας της Εταιρείας και τις σχετικές διαδικασίες, όπως περιγράφονται στο ΣΑΠ; Υπάρχουν στοιχεία για τη συνειδητοποίηση του πληρώματος σε θέματα ασφάλειας (π.χ., έλεγχος πρόσβασης των ανθρώπων, έλεγχος φορτίου, απαγορευμένες περιοχές στο πλοίο, αρμοδιότητες σε περίπτωση απειλών ασφάλειας, κ.λπ...); Το πλήρωμα ξέρει ποιος διορίζεται στα διαφορετικά καθήκοντα ασφαλείας ; Το πλήρωμα ξέρει πώς να αποκριθεί σε μια επίθεση ή μια κατάσταση απειλής; (π.χ. ενεργοποίηση του Συστήματος Συναγερμού Ασφάλειας;) 6. ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ & ΠΡΟΣΟΝΤΑ A A Υπάρχουν διαδικασίες για τα γυμνάσια ασφάλειας στο πλοίο (και για τους Αξιωματικούς και τους κατώτερους); Η κατάρτση ασφάλειας καταγράφεται κατάλληλα; A Οι ανάγκες για την κατάρτιση ασφάλειας προσδιορίζονται και διενεργούνται επιμορφωτικά προγράμματα για το νέο και το υπάρχον πλήρωμα; A Το πλήρωμα έχει λάβει επαρκή κατάρτιση σε θέματα ασφάλειας, όπως περιγράφονται στο ΣΑΠ; 7. ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ A Είναι το Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου διαθέσιμο στο πλοίο; A Είναι το σχέδιο ασφάλειας πλοίου εγκεκριμμένο από την Αρχή; A Είναι όλες οι αλλαγές στο Σχέδιο Ασφάλειας εγκεκριμμένες από την Αρχή; A Είναι το πλοίο ικανό να κινηθεί από το Επίπεδο Ασφάλειας 1, προς το Επίπεδο Ασφάλειας χωρίς εξωτερική βοήθεια;

123 Παρ. ISPS ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ A Περιγράφονται διαδικασίες για το πώς να αποκριθεί στις οδηγίες από την Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση στο Επίπεδο Ασφάλειας 3; A Είναι τα σχέδια ασφάλειας επαρκώς προστατευόμενα από μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση ή κοινοποίηση; Υπάρχει διαδικασία απόκρισης για πυρκαγιά ή άλλες καταστάσεις έκτακτη ανάγκης; Το ΣΑΠ περιέχει οδηγίες και διαδικασίες για: Λεπτομέρειες πλοίου Οργανωτική δομή της ασφάλειας του πλοίου; Καθήκοντα του προσωπικού αρμόδιου για την ασφάλεια (ΑΑΕ, ΑΑΠ, Πλοίαρχος, Αξιωματούχοι & κατώτερο προσωπικό); Λεπτομέρειες στις σχέσεις του πλοίου με την εταιρεία, Λιμένικές Εγκαταστάσεις, άλλα πλοία και αρμόδιες αρχές με αρμοδιότητα ασφάλειας; Λεπτομέρειες των συστήματων επικοινωνιών με άλλα πλοία και Λιμενικές Εγκαταστάσεις; Λεπτομέρειες στα βασικά μέτρα ασφάλειας για το Επίπεδο Ασφάλειας 1; Λεπτομέρειες στο πώς να αναβαθμιστεί το πλοίο στο Επίπεδο Ασφάλειας 2 χωρίς καθυστέρηση; Λεπτομέρειες στο πώς να αποκριθεί στις οδηγίες από την Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση στο Επίπεδο Ασφάλειας 3; Διαδικασίες για τις ενέργειες ασφάλειας σε περίπτωση απειλών ή παραβιάσεων της ασφάλειας; Διαδικασίες για την κανονική αναθεώρηση/τους εσωτερικούς ελέγχους και την ενημέρωση του ΣΑΠ; Διαδικασίες για την υποβολή εκθέσεων-αναφορών των γεγονότων ασφάλειας; Διαδικασίες για τον εσωτερικό έλεγχο των δραστηριοτήτων ασφάλειας; Διαδικασίες για την αξιολογήση του εξοπλισμού ασφάλειας; Το πλοίο προστατεύει τις ευαίσθητες πληροφορίες ασφάλειας, που είναι διαθέσιμες είτε ηλεκτρονικά είτε σε έγγραφα; 8. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ, ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ A Είναι (οι εσωτερικοί) εσωτερικοί έλεγχοι ασφάλειας που διενεργούνται στο πλοίο σύμφωνα με τις διαδικασίες στο ΣΑΠ; A Διεξάγονται οι εσωτερικοί έλεγχοι από ανεξάρτητο προσωπικό σε σχέση με τις δραστηριοτήτες που ελέγχονται; 9. ΑΡΧΕΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ A Τα αρχεία κατάρτισης, γυμνασίων και ασκήσεων διατηρούνται επί του πλοίου; A Τα αρχεία των αναφορών γεγονότων ασφάλειας διατηρούνται επί του πλοίου; A Τα αρχεία των παραβιάσεων ασφάλειας διατηρούνται επί του πλοίου; A Τα αρχεία των αλλαγών των επιπέδων ασφάλειας διατηρούνται επί του πλοίου; A Τηρούνται στο πλοίο αρχεία συντήρησης, βαθμολόγησης και δοκιμής των μέτρων ασφάλειας και του σχετικού εξοπλισμού; A Τηρούνται στο πλοίο αρχεία των επικοινωνιών σχετικά με την ασφάλεια του πλοίου; Παρ. ISPS ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ

124 Τηρούνται στο πλοίο τα αρχεία με τα υπομνήματα από τις συνεδριάσεις στο πλοίο για την ασφάλεια; 10. ΔΙΕΠΑΦΗ ΠΛΟΙΟΥ/ΞΗΡΑΣ Ο ΑΑΠ επικοινωνεί και συντονίζει θέματα ασφάλειας με τον PFSO; Το πλοίο είναι εφοδιασμένο με ένα ισχύον πιστοποιητικό ασφάλειας πλοίου; Είναι οι σχετικές με τον λιμένα πληροφορίες ασφάλειας (π.χ. απειλές και τα προστατευτικά μέτρα τους) εύκολα διαθέσιμες; A Είναι τα αρχεία των εσωτερικών ελέγχων και οι αναθεωρήσεις δραστηριοτήτων ασφάλειας; Υπάρχουν διαδικασίες για ενημέρωση του PFSO εάν το πλοίο έχει πιό υψηλό επίπεδο ασφάλειας από το λιμένα; Είναι ο ΑΑΠ σε επικοινωνία με τον PFSO για να συμφωνήσουν σχετικά με τα μέτρα για να αποκριθούν στα πιό υψηλά επίπεδα ασφάλειας; Υπάρχει μια διαδικασία διαθέσιμη για τον ΑΑΠ για να προετοιμάσει μία Δήλωση Ασφάλειας με σκοπό το συντονισμό του ΑΑΠ και των υπευθυνότητων του PFSO; Υπάρχει μια μορφή διαθέσιμη ώστε ο ΑΑΠ να προετοιμάσει μια Δήλωση Ασφάλειας; (Το Μέρος Β, Παράρτημα 1 Κώδικα ISPS είναι ένα προτεινόμενο σχήμα).

125 Παρ. ISPS ΜΕΡΟΣ 2 - ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ Το ΣΑΠ περιέχει μέτρα ασφάλειας που καλύπτουν την πρόσβαση στο πλοίο; Οι σκάλες πρόσβασης προσδιορίζονται και ελέγχονται; Οι δίοδοι πρόσβασης προσδιορίζονται και ελέγχονται; Οι κεκλιμένες ράμπες πρόσβασης προσδιορίζονται και ελέγχονται; Οι πόρτες πρόσβασης, τα πλευρικά φινιστρίνια, τα παράθυρα, οι πόρτες και τα παρκαρίζα προσδιορίζονται και ελέγχονται; Τα σχοινιά πρόσδεσης και οι αλυσίδες αγκυρών προσδιορίζονται και ελέγχονται; Οι γερανοί και τα ανυψωτικά μέσα προσδιορίζονται και ελέγχονται; Άλλα σημεία πρόσβασης προσδιορίζονται στην ΑΑΣΠ; Είναι τα έγγραφα ταυτότητας όλων των προσώπων που επιδιώκουν επιβίβαση στο πλοίο ελεγμένα; Υπάρχουν διαδικασίες και αρχεία διαθέσιμα για το πώς ελέγχεται αυτό; Έχουν επιβεβαιωθεί οι λόγοι για τους ανθρώπους που επιβιβάζονται στο πλοίο, με ελέγχο των οδηγιών, εισιτηρίων επιβατών, καρτών επιβίβασης, διαταγών εργασίας κ.λπ...; Τα προσωπικά είδη των επιβατών ελέγχονται; Η επιβίβαση του πληρώματος ελέγχεται; Τα προσωπικά πράγματα του πληρώματος ελέγχονται; Υπάρχουν διαδικασίες στο πώς να ελεγχθούν οποιοιδήποτε άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στο πλοίο (π.χ. επισκέπτες, προμηθευτές, τεχνικοί επισκευής, προσωπικό Λιμενικής Εγκατάστασης κ.λπ...) Υποδεικνύονται οι καθιερωμένες ασφαλείς περιοχές σε συνεργασία με την Λιμενική Εγκατάσταση όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί έρευνα ανθρώπων, αποσκευών (συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων μεταφοράς προσωπικών αντικειμένων, οχημάτων και του περιεχομένου τους) ; Τα οχήματα που προορίζονται να φορτωθούν στα οχηματαγωγά πλοία, RO/RO και άλλα επιβατηγά πλοία ερευνήθηκαν πριν από τη φόρτωση σύμφωνα με τη συχνότητα που απαιτήθηκε στο ΣΑΠ; Τα ελεγχθέντα πρόσωπα και τα προσωπικά τους αντικείμενα διαχωρίζονται από τα μη ελεγμένα πρόσωπα και τα προσωπικά τους αντικείμενα; Η επιβίβαση επιβατών διαχωρίζεται από την αποβίβάση επιβατών ; Υπάρχουν αφύλακτες γειτονικές περιοχές στις οποίες έχει εξασφαλιστεί η ασφαλής πρόσβαση επιβατών, κλειδώνοντάστες με άλλα μέσα; Υπάρχουν ενημερώσεις ασφάλειας που παρέχονται σε όλο το προσωπικό του πλοίου για πιθανές απειλές, τις διαδικασίες για την αναφορά υπόπτων προσώπων, τα αντικείμενα ή τις δραστηριότητες και την ανάγκη για επαγρύπνηση;

126 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS Υπάρχουν διαδικασίες για το πώς να ενεργοποιήσει το συναγερμό ασφάλειας και να αντιδράσει εάν ανιχνευθεί μη εξουσιοδοτημένη επιβίβαση ; Υπάρχουν διαδικασίες ελέγχου με τον PFSO εάν οι έλεγχοι ταυτότητας και του σκοπού επιβίβασης των ανθρώπων έχουν διενεργηθεί πριν από την είσοδο στην διεπαφή πλοίου/λιμένα; Υπάρχουν διαδικασίες για πρόσθετα μέτρα που λαμβάνονται κατά την παραμονή στο λιμένα (μιας άλλης Συμβαλλόμενης Κυβέρνησης); Υπάρχουν διαδικασίες για το πώς να ενεργοποιήσει το συναγερμό και να αντιδράσει εάν ανιχνεύεται μη εξουσιοδοτημένη επιβίβαση; Υπάρχουν διαδικασίες για τον έλεγχο του PFSO εάν οι έλεγχοι ταυτότητας και σκοπού των ανθρώπων έχουν διενεργηθεί πριν από την είσοδο στην διεπαφής πλοίου/λιμένα; Υπάρχουν διαδικασίες για πρόσθετα μέτρα που λαμβάνονται κατά την παραμονή στο λιμένα (μιας άλλης Συμβαλλόμενης Κυβέρνησης); Είναι τα επιβιβασθέντα πρόσωπα επί του πλοίου ή τα φορτωθέντα εφόδια ή το φορτίο σε έναν λιμένα από ένα άλλο πλοίο όπου είτε η Λιμενική Εγκατάσταση του άλλου πλοίου είναι σε παραβίαση με είτε δεν απαιτείται να συμμορφωθεί με το κεφάλαιο ΧΙ-2 η το Μέρος Α; Το πλοίο θα δεχθεί τους επιβάτες, τις προμήθειες ή το φορτίο που ξεφορτώνονται από ένα αεροπλάνο άγνωστης κατάστασης ασφάλειας; Υπάρχουν διαδικασίες για τα επιβιβασθέντα πρόσωπα ή τα αγαθά στο πλοίο ως αποτέλεσμα παροχής βοήθειας στο πλοίο; Είναι προσδιορισμένες θέσεις και λειτουργίες κάθε πραγματικού ή πιθανού σημείου πρόσβασης του πλοίου ; Οι διαδρομές εκκένωσης και οι σταθμοί συγκέντρωσης καθορίζονται και διατηρούνται; 1. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Διορίζεται πρόσθετο προσωπικό για να περιπολεί στις περιοχές της γέφυρας κατά τη διάρκεια των ωρών σιγής για να αποτρέψει την αναρμόδια πρόσβαση; Είναι ο αριθμός σημείων πρόσβασης στο πλοίο περιορισμένος, προσδιορίζοντας εκείνους που πρέπει να κλείνονται και τα μέσα επαρκούς ασφάλισής τους ; Αποτρέπεται η πρόσβαση στο πλοίο, συμπεριλαμβανομένης της παροχής περιπολικών σκαφών από την πλευρά της θαλάσσας ; Είναι η πλευρά του πλοίου προς την ακτή που καθιερώνεται ως απαγορευμένη περιοχή, σε στενή συνεργασία με τη Λιμενική Εγκατάσταση ; Η συχνότητα και η λεπτομέρεια έρευνας των ατόμων, των προσωπικών τους αντικειμένων, και των οχημάτων αυξάνονται; Συνοδεύονται οι επισκέπτες στο πλοίο ;

127 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS 1. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Παρέχονται πρόσθετες συγκεκριμένες ενημερώσεις ασφάλειας σε όλο το προσωπικό του πλοίου σε οποιεσδήποτε προσδιορισμένες απειλές, προκειμένου να τονιστεί και πάλι διαδικασίες για τα ύποπτα πρόσωπα, τα αντικείμενα, ή τις δραστηριότητες και την ανάγκη για την αυξανόμενη επαγρύπνηση; A Σε επίπεδο ασφάλειας 3, είναι το πλοίο έτοιμο να ανταποκριθεί και να εφαρμόσει οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας που εκδίδονται από τη συμβαλλόμενη κυβέρνηση η οποία έχει θέσει το επίπεδο ασφάλειας 3; Η πρόσβαση στο πλοίο περιορίζεται σε ένα ενιαίο, ελεγχόμενο, σημείο πρόσβασης; Είναι μόνο εκείνες που αποκρίνονται στο γεγονός ή την απειλή ασφάλειας στις οποίες χορηγήθηκε η πρόσβαση; Έχουν τα επί του πλοίου πρόσωπα λάβει κατευθύνσεις; Η επιβίβαση ή η αποβίβαση αναστέλλεται; Οι διαδικασίες διαχείρησης φορτίου, οι παραδόςεις κ.λπ. αναστέλλονται; Η εκκένωση του πλοίου είναι προγραμματιζμένη; Η μετακίνηση του πλοίου επανεξετάζεται ή ολοκληρώνεται; 2. ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ A Καθορίζονται οι περιορισμένες περιοχές, και στις σχετικές περιπτώσεις, χαρακτηρίζονται σαφώς; A Είναι το προςωπικό του πλοίου (Πλοίαρχος, ΑΑΠ, πλήρωμα) ικανό να αναγνωρίσει τις περιορισμένες περιοχές εν πλω; Χρησιμοποιέιται ο εξοπλισμός επιτήρησης, π.χ., συναγερμοί ασφάλειας, για να ελέγχονται οι περιορισμένες περιοχές; Χρησιμοποιούνται οι φρουρές ή οι περίπολοι για να ελέγχονται οι περιορισμένες περιοχές; Χρησιμοποιούνται οι αυτόματες συσκευές ανίχνευσης, παρείσφρυσης για να ειδοποιεί το προσωπικό του πλοίου για αναρμόδια πρόσβαση; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλώ η πρόσβαση στη γέφυρα πλοήγησης από αναρμόδια πρόσωπα; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση στους χώρους μηχανημάτων (κατηγορία Α) από αναρμόδια πρόσωπα; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση στους σταθμούς ελέγχου (που καθορίζονται στον κώδικα ISPS, το κεφάλαιο ΙΙ-2) από αναρμόδια πρόσωπα ; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση στους χώρους που περιέχουν τον εξοπλισμό και τα συστήματα ασφάλειας και επιτήρησης και τους ελέγχους τους και τους ελέγχους συστημάτων φωτισμού από αναρμόδια πρόσωπα; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα στα συστήματα εξαερισμού και κλιματισμού και άλλους παρόμοιους χώρους ;

128 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα σε χώρους με πρόσβαση στις πόσιμες δεξαμενές ύδατος, αντλίες, ή πολλαπλές; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα στους χώρους που περιέχουν τα επικίνδυνα αγαθά ή τις επικίνδυνες ουσίες; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα στους χώρους που περιέχουν τις αντλίες φορτίου και τους χώρους ελέγχου τους; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα σττους χώρους φορτίου και τους χώρους που περιέχουν τα εφόδια του πλοίου; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω ή πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα στους χώρους ενδιαίτηςης; Υπάρχουν μέτρα για να αποτραπεί εν πλω η πρόσβαση από αναρμόδια πρόσωπα σε οποιεσδήποτε περιοχές όπως καθορίζονται από τον ΑΑΕ, μέσω ΑΑΣΠ στο οποίο η πρόσβαση πρέπει να περιοριστεί για να διατηρηθεί η ασφάλεια του πλοίου; 2. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Υπάρχουν πρόσθετες περιορισμένες περιοχές ιδιαίτερα δίπλα στα σημεία πρόσβασης προσδιοριζμένες και ελεγχόμενες; Ο εξοπλισμός επιτήρησης ελέγχεται συνεχώς; Υπάρχει πρόσθετο προσωπικό αφιερωμένο για να φρουρεί και περιπολεί τις περιορισμένες περιοχές; 3. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 A Στο επίπεδο ασφάλειας 3, είναι το πλοίο προετοιμαζμένο να αποκριθεί και να εφαρμόσει οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας που εκδίδονται από την συμβαλλόμενη Κυβέρνηση που έχει θέσει το επίπεδο ασφαλείας 3 ; Υπάρχουν πρόσθετες περιορισμένες περιοχές στο πλοίο που τίθενται σε σχέση με το γεγονός ασφαλείας ή τη θεωρούμενη θέση της απειλής ασφάλειας, στην οποία η πρόσβαση αμφισβητείται; Οι περιορισμένες περιοχές ελέγχονται ως τμήμα του ελέγχου του πλοίου; 3. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ Υπάρχουν ρουτίνες σε ισχύ για τον έλεγχο των μονάδων φορτίου, μεταφορών φορτίου και των χώρων φορτίου πριν από, και κατά τη διάρκεια, των διαδικασιών διαχείρησης φορτίου; Υπάρχουν στοιχεία, μέσω των αρχείων, ότι οι διαδικασίες (έλεγχος φορτίου) ακολουθούνται; Ο χειρισμός του φορτίου εποπτεύεται από το προσωπικό πλοίου (ΑΑΠ); Υπάρχουν διαδικασίες για το χειρισμό των επικίνδυνων αγαθών ή των επικίνδυνων ουςιών; Υπάρχει ενημερωμένος κατάλογος για οποιαδήποτε επικίνδυνα εμπορεύματα ή επικίνδυνα υλικά που μεταφέρονται εν πλω;

129 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ NAI OXI ΣΧΟΛΙΑ ISPS Υπάρχουν οποιοιδήποτε έλεγχοι που πραγματοποιούνται (διαδικασίες για) για να εξασφαλίσουν ότι το φορτίο που έχει φορτωθεί βρίσκεται σε αντιστοιχία με τα παραστατικά φορτίου.; Οι διαδικασίες για τον έλεγχο του φορτίου διαβιβάζονται στον PFSO; Υπάρχουν διαδικασίες που να εξασφαλίζουν, σε συνδυασμό με τη Λιμενική Εγκατάσταση ότι τα οχήματα που φορτώνονται στα οχηματαγωγά πλοία, τα RO/RO και τα επιβατηγά πλοία υποβάλλονται σε έλεγχο πριν από τη φόρτωση, σύμφωνα με τη συχνότητα που απαιτείται από το ΣΑΠ; Χρησιμοποιείται ο έλεγχος των σφραγίδων ή άλλες μέθοδοι για να αποτραπεί το πείραγμα; Το φορτίο ελέγχεται οπτικά ή από εξέτάση; Χρησιμοποιούνται ανιχνευτές ή εξοπλισμός ανίχνευσης, μηχανικές συσκευές ή σκυλιά ; 3.1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Εκτελείται πιό λεπτομερής έλεγχος του φορτίου των μονάδων μεταφοράς φορτίου, και των χώρων φορτίου ; Τα σχετικά αρχεία διατηρούνται εν πλω; Υπάρχουν έλεγχοι εντεινόμενοι για να εξασφαλίσουν ότι μόνο το αναμενόμενο φορτίο έχει φορτωθεί; Εντείνεται η έρευνα των οχημάτων που πρόκειται να φορτωθούν στα οχηματαγωγά πλοία, τα RO/RO και τα επιβατηγά πλοία ; Η συχνότητα αυξάνεται με τον έλεγχο των σφραγίδων ή άλλων μεθόδων που χρησιμοποιούνται για να αποτραπεί το πείραγμα ; Ελέγχεται το φορτίο με αυξανόμενη συχνότητα και λεπτομέρεια οπτικής και φυσικής εξέτασης; Η συχνότητα χρήσης του εξοπλισμού (scanning/detection), των μηχανικών συσκευών, ή των σκυλιών αυξάνεται; Ta ενισχυμένα μέτρα ασφάλειας συντονίζονται με το ναυλωτή ή άλλο αρμόδιο συμβαλλόμενο μέρος εκτός από τη σύναψη της συμφωνίας και των διαδικασιών; 3.2 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 A Στο επίπεδο ασφάλειας 3, είναι το πλοίο προετοιμασμένο για να αποκριθεί και να εφαρμόσει μέσο οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας εκδίδονται από τη συμβαλλόμενη κυβέρνηση που έχει θέσει το επίπεδο ασφάλειας 3; Η φόρτωση ή η εκφόρτωση του φορτίου αναστέλλεται; Ελέγχεται ο κατάλογος επικίνδυνων εμπορευμάτων και επικίνδυνων μεταφερομένων ουσιών εν πλω; 4. ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Υπάρχουν διαδικασίες σε ισχύ για την επίβλεψη της παράδοσης των εφοδίων του πλοίου (για να αποτρέψουν την αποδοχή χωρίς επιθεώρηση);

130 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS Υπάρχουν διαδικασίες για το χειρισμό των εφοδίων του πλοίου για να αποτρέψουν την αποδοχή εκτός αν αυτό διαταχθεί; Υπάρχουν στοιχεία, μέσω των αρχείων, ότι οι διαδικαςίες (έλεγχος εφοδίων του πλοίου) ακολουθούνται; Ένας ενημερωμένος κατάλογος για οποιαδήποτε επικίνδυνα αγαθά ή επικίνδυνα υλικά φέρεται εν πλω; Ελέγχεται η ακεραιότητα των εφοδίων και της συσκευασίας τους ; Για τα πλοία που χρησιμοποιούν τακτικά τη Λιμενική Εγκατάσταση καθιερώνονται οι διαδικασίες με τη Λιμενική Εγκατάσταση για να καλύψουν την ανακοίνωση και το συγχρονισμό των παραδόσεων και την τεκμηρίωσή τους; Ελέγχεται εάν τα εφόδια ταιριάζουν με την Παραγγελία πριν αυτά φορτωθούν στο πλοίο; Εξασφαλίζεται η άμεση ασφαλής εναποθήκευση των εφοδίων του πλοίου ; 4.1 ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Οι έλεγχοι ασκούνται πριν από την λήψη τους εν πλω και την ενίσχυση των επιθεωρήσεων; A 4.2. ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Στο επίπεδο ασφάλειας 3, είναι το πλοίο προετοιμαζμένο για να αποκριθεί και να εφαρμόσει οποιεςδήποτε οδηγίες ασφάλειας εκδίδονται από τη συμβαλλόμενη κυβέρνηση που έχει θέσει το επίπεδο ασφάλειας 3; Τα εφόδια του πλοίου ελέγχονται εκτενέστερα; Ο χειριςμός των εφοδίων του πλοίου περιορίζεται ή αναστέλλεται; Το πλοίο αρνείται να δεχτεί νέες παραδόσεις εφοδίων; 5. ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ Υπάρχουν διαδικασίες σε ισχύ για το πώς να γίνει χειρισμός και πού να αποθηκευτούν οι ασυνόδευτες αποσκευές; Υπάρχουν στοιχεία ότι οι διαδικασίες ακολουθούνται; Υπάρχουν οποιεσδήποτε ασυνόδευτες αποσκευές κατάλληλα ελεγμένες (100%) και που ελέγχονται από το λιμένα ή το πλοίο, προτού φορτωθούν στο πλοίο; Υπάρχουν διαδικασίες και μέτρα σε ισχύ για στενή συνεργασία με τη Λιμενική Εγκατάσταση για να εξασφαλισθεί ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές αντιμετωπίζονται ασφαλώς μετά από τη διαλογή τους ; 5.1 ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Παρακολουθείται-ελέγχεται το 100% των ασυνόδευτων αποσκευών από ακτίνα X ;

131 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS 5.2 ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 A Στο επίπεδο ασφαλείας 3, είναι το πλοίο προετοιμασμένο για να αποκριθεί και να εφαρμόσει οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας που εκδίδονται από την συμβαλλόμενη Κυβέρνηση που έχει θέσει το επίπεδο αςφάλειας 3; Είναι τέτοιες αποσκευές αντικείμενο πιο εκτενούς ελέγχου, για παράδειγμα ακτινοσκόπηση με ακτίνες Χ από τουλάχιστον δύο διαφορετικές γωνίες; Ο χειρισμός των ασυνόδευτων αποσκευών περιορίζεται ή αναστέλλεται; Το πλοίο αρνείται να δεχτεί τις ασυνόδευτες αποσκευές εν πλω; 5. ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Παρακολουθείται-ελέγχεται το 100 /ο των ασυνόδευτων αποσκευών από ακτίνα Χ 5. ΑΣΥΝΟΔΕΥΤΕΣ ΑΠΟΣΚΕΥΕΣ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Το πλοίο είναι προετοιμασμένο για να αποκριθεί και να εφαρμόσει οποιεσδήποτε οδηγίες ασφάλειας που εκδίδονται από την Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση που έχει θέσει τα επίπεδο Ασφάλειας 3 Είναι τέτοιες αποσκευές αντικείμενο πιο εκτενούς ελέγχου, για παράδειγμα ακτινοσκόπηση με ακτίνες Χ από τουλάχιστον δύο διαφορετικές γωνίες Ο χειρισμός των ασυνόδευτων αποσκευών περιορίζεται ή αναστέλλεται Το πλοίο αρνείται να δεχτεί τι ασυνόδευτες αποσκευές στο πλοίο Α 6. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Υπάρχουν διαδικασίες για την επιθεώρηση, τη δοκιμή, τη βαθμολόγηση και συντήρηση οποιουδήποτε εξοπλισμού ασφάλειας στο πλοίο Παρακολουθούνται οι απαγορευμένες περιοχές ; (βλέπε επίσης το στοιχείο 2) Ελέγχονται οι περιοχές καταστρώματος; Ελέγχονται οι περιβάλλουσες περιοχές; Είναι ο εξοπλισμός ασφάλειας επικοινωνίας εύκολα διαθέσιμος Είναι οι πληροφορίες ασφάλειας εύκολα διαθέσιμες στο πλοίο Είναι εγκατεστημένη στο πλοίο αυτόματη συσκευή ανίχνευσης παρείσφρησης;

132 Παρ. ISPS ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Σε αυτή την περίπτωση, ενεργοποιεί έναν ευδιάκριτο ή/και οπτικό συναγερμό σε μια θέση που παρακολουθείται συνεχώς ή ελέγχεται; Είναι ο εγκατεστημένος εξοπλισμός ασφάλειας κατάλληλα συντηρημένος σε λειτουργία και εύκολα διαθέσιμος; ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ καθιερώνονται διαδικασίες για να εξασφαλίσουν ότι ο εξοπλισμός ελέγχου θα είναι σε θέση να αποδίδει συνεχώς συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης των πιθανών αποτελεσμάτων των καιρικών συνθηκών των διασπάσεων δύναμης Τα σημεία καταστρωμάτων και πρόσβασης του πλοίου φωτίζονται πάντα ενώ διενεργούνται οι δραστηριότητες διεπαφών πλοίου/λιμένων ή σε μια Λιμενική Εγκατάσταση ή ένα αγκυροβόλιο λιμένα Στο πλοίο χρησιμοποιείται ο μέγιστος φωτισμός διαθέσιμος ενώ εν εξελίξει, σύμφωνα με την ασφαλή ναυσιπλοΐα; (Λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις COLREGS του 1972) ; Είναι ο φωτισμός επαρκής για να εξασφαλίσει το προσωπικό του πλοίου να είναι σε θέση να ανιχνεύσει τις δραστηριότητες πέρα από το πλοίο, και από την πλευρά της ξηράς και του νερού ; Η κάλυψη φωτισμού περιλαμβάνει την περιοχή επι και γύρω από το πλοίο Η κάλυψη φωτισμού διευκολύνει τον προσδιορισμό προσωπικού στα σημεία πρόσβασης ; Η κάλυψη φωτισμού παρέχεται μέσω συντονισμού με την Λιμενική Εγκατάσταση ; 6.1 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 2 Η συχνότητα και η λεπτομέρεια των περιπόλων ασφαλέιας αυξάνονται ; Η κάλυψη και η ένταση του φωτισμού αυξάνονται ; Η χρήση του εξοπλισμού ασφαλείας και επιτήρησης αυξάνεται ; Έχει διατεθεί πρόσθετο Προσωπικό επιφυλακή ασ λειας. Εξασφαλίζονται όταν παρέχεται ο συντονισμός περιπόλων με περιπολικά σκάφη, και οι πεζοί ή με οχήματα στην πλευρά της ξηράς ;

133 Παρ. ISPS ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ 6.2 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ - ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 Α A Α A Α Α Α Στο επίπεδο ασφαλείας 3, είναι το πλοίο προετοιμασμένο για να αποκριθεί και να εφαρμόσει οποιεσδήποτε οδηγίες ασφαλείας που εκδίδονται από την Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση που έχει θέσει το επίπεδο ασφαλείας 3 ; Όλος ο φωτισμός ενεργοποιείται; Η εγγύτητα του πλοίου φωτίζεται; Είναι όλος ο εξοπλισμός επιτήρησης ικανός για την καταγραφή των δραστηριοτήτων επάνω, ή κοντά, στο πλοίο ; Είναι το χρονικό διάστημα μεγιστοποιημένο που τέτοιος εξοπλισμός επιτήρησης μπορεί να συνεχίσει να καταγράφει; Υπάρχει προετοιμασμένη υποβρύχια επιθεώρηση της γάστρας του πλοίου ; Υπάρχουν μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της αργής περιστροφής των ελίκων του πλοίου, εφόσον είναι πρακτικό, να αποτρέψουν την υποβρύχια πρόσβαση στη γάστρα του πλοίου ; Έχει εγκατασταθεί στο πλοίο Σύστημα συναγερμού Ασφαλείας Το Σύστημα Συναγερμού Ασφαλείας λειτουργεί για το σκοπό που προορίζεται ; ( Μη ενεργοποιήσετε το συναγερμό στο πλοίο, που διαβιβάζει τις πληροφορίες στην ακτή ); Υπάρχουν τουλάχιστον 2 θέσεις όπου το Σύστημα Συναγερμού Ασφαλείας μπορεί να ενεργοποιηθεί (στη γέφυρα και τουλάχιστον μία άλλη θέση); Το Σύστημα Συναγερμού Ασφαλείας προστατεύεται από αμελή ενεργοποίηση ; Υπάρχουν διαδικασίες για τη χρήση του Συστήματος Συναγερμού Ασφαλείας πλοίου ; Οι θέσεις για την ενεργοποίηση του Συστήματος Συναγερμού Ασφαλείας προσδιορίζονται ; (Πρέπει να κρατηθεί σε ένα περιορισμένο / εμπιστευτικό έγγραφο) ; Στο πλοίο έχει εγκατασταθεί AIS ; Είναι το ΑΙS πάντα σε λειτουργία ; Είναι ο αριθμός του πλοίου που χαρακτηρίζεται μόνιμα σύμφωνα με το κώδικα ISPS ; Το πλοίο είναι εφοδιασμένο με ένα Αρχείο Σύνοψης (που εκδίδεται από το ΥΕΝ) σύμφωνα με τον Κανονισμό XI-1/5; Το Αρχείο Διαρκούς Σύνοψης ενημερώνεται; Είναι η ιστορία των αλλαγών του αρχείου διαθέσιμη; Εάν υπάρχουν τα πυροβόλα στο πλοίο υπάρχουν διαδικασίες / διαταγές για τη χρήση τους;

134 Παρ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΣΧΟΛΙΑ ISPS ΑΛΛΟ A Έχει στο πλοίο εγκατασταθεί ένα SSAS; A Το SSAS λειτουργεί για τον σκοπό που προορίζεται; (Μη ενεργοποιείτε τον συναγερμό στο πλοίο, καθότι διαβιβάζει τις πληροφορίες στην ακτή;) A Υπάρχουν τουλάχιστον 2 θέσεις επί όπου μπόρει να ενεργοποιηθεί το SSAS (στη γέφυρα και τουλάχιστον μια άλλη θέση); A Το SSAS προστατεύεται από την αμελή έναρξη; A Υπάρχουν διαδικασίες για τη χρήση του SSAS πλοίου A Οι θέσεις για την ενεργοποίηση του SSAS προσδιορίζονται; (Πρέπει να κρατηθεί σε ένα περιορισμένο/εμπιστευτικό έγγραφο) Στο πλοίο έχει εγκατασταθεί AIS; Είναι το AIS σε λειτουργία πάντα; Είναι ο αριθμός ΙΜΟ μόνιμα χαραγμένο σύμφωνα με τον κώδικα ISPS ; Το πλοίο έχει εφοδιασθεί με ένα Αρχείο Διαρκούς Συνόψης (που εκδίδεται από την Αρχή) σύμφωνα με τον κανονισμό ΧΙ-1/5 της ΔΣ solas; Το Αρχείο Διαρκούς Συνόψης ενημερώνεται; Είναι η ιστορία των αλλαγών του αρχείου διαθέσιμη;

135 1, Πρόσβαση στο πλοίο από το προσωπικό του πλοίου, επιβάτες επισκέπτες κ.λ.π, Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζονται τα μέτρα ασφάλειας που καλύπτουν όλα τα μέσα πρόσβασης ατό πλοίο που προσδιορίζονται στην ΑΑΣΠ. Αυτό θα περιλαμβάνουν οποιεσδήποτε: 1. Σκάλες πρόσβασης 2. διόδους πρόσβασης 3. κεκλιμένες ράμπες πρόσβασης 4. πόρτες πρόσβασης φινιστρίνια, παράθυρα και ανοίγματα 5, σχοινιά πρόσδεσης και αλυσίδες αγκύρων 6. γερανοί και μηχανισμούς ανακρέμασης και 7. Άλλα σημεία πρόσβασης που προσδιορίζονται ΑΑΣΠ. ΜΕΤΡΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Επίπεδο ασφάλειας 1 Επίπεδο ασφάλειας 2 Επίπεδο ασφάλειας 3 Το ΣΑΠ πρέπει να καθιερώσει μέτρα ασφάλειας για τον έλεγχο πρόσβασης στο πλοίο, όπου μπορούν να εφαρμοστούν τα εξής: 1. έλεγχος της ταυτότητας όλων των προσώπων που επιδιώκουν να επιβιβαστούν στο πλοίο και επιβεβαιώνοντας τους λόγους τους που πράττουν έτσι με τον έλεγχο των οδηγιών πρόσληψης, εισιτήρια επιβατών, άδειες επιβίβασης διαταγές εργασίας κ.λ.π σε συνδυασμό με την Λιμενική Εγκατάσταση το πλοίο πρέπει να εξασφαλίσει ότι έχουν δημιουργηθεί καθορισμένες ασφαλείς περιοχές στις οποίες μπορούν να γίνουν επιθεωρήσεις και έρευνα ανθρώπων, αποσκευών (συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών τους ειδών), τα προσωπικό πράγματα, τα οχήματα και το περιεχόμενό τους. 3. σε συνδυασμό με τη Λιμενική Εγκατάσταση το πλοίο πρέπει να εξασφαλιστεί ότι οχήματα που προορίζονται για να φορτωθούν επάνω στα οχηματαγωγά, RO/RO και άλλα επιβατηγά πλοία υποβάλλονται σε έρευνα πριν από τη φόρτωση, σύμφωνα με την συχνότητα που καθορίζεται στο ΣΑΠ 4. διαχωρισμός των ελεγμένων προσώπων και των προσωπικών τους ειδών από τα ανεξέλεγκτα πρόσωπα και των προσωπικών τους ειδών 5. διαχωρισμός των επιβιβαζόμενων από τους αποβιβαζόμενους επιβάτες 6. προσδιορισμός των σημείων πρόσβασης που πρέπει να είναι εξασφαλισμένα ή για να αποτραπεί μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση 7. ασφαλίζοντας, κλειδώνοντας ή με άλλα μέσα, πρόσβαση σε αφύλακτους γειτονικούς χώρους στους οποίους Το ΣΑΠ πρέπει να καθιερώσει μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται για προστασία από τον αυξημένο κίνδυνο γεγονότος ασφάλειας για εξασφάλιση αυξημένης επαγρύπνησης και το αυστηρά έλεγχο, που μπορούν να περιλαμβάνει: 1. διάθεση πρόσθετου προσωπικού για περιπολία περιοχών καταστρώματος κατά τη διάρκεια των ωρών ησυχίας για να αποτραπεί μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση 2. περιορισμό του αριθμού σημείων πρόσβασης στο πλοίο, προσδιορίζοντας εκείνες που είναι κλειστές και τα μέσα που τις ασφαλίζουν επαρκώς 3. αποτροπή της πρόσβασης στο πλοίο από την ακτή, που περιλαμβάνει, παραδείγματος χάριν, σε συνδυασμό με τη Λιμενική Εγκατάσταση παροχή περιπολικών σκαφών. 4. καθιέρωση μιας απαγορευμένης περιοχής στο πλοίο προς την -πλευρά της ακτής σε στενή συνεργασία με την Λιμενική Εγκατάσταση 5. αύξηση της συχνότητας και της λεπτομέρειας των ερευνών στους ανθρώπους προσωπικά είδη, και οχήματα που επιβιβάζονται ή φορτώνονται επάνω στο πλοίο 6. συνοδεία των επισκεπτών στο πλοίο 7, παροχή πρόσθετων συγκεκριμένων ενημερώσεων ασφάλειας σε όλο το προσωπικό πλοίου για οποιεσδήποτε προσδιορισμένες απειλές σχετικά επαναυπογραμμίζοντας τις διαδικασίες για ύποπτα πρόσωπα, αντικείμενα, ή δραστηριότητες και τονίζοντας την ανάγκη για την αυξανόμενη επαγρύπνηση και, 8. Διενέργεια μιας πλήρους ή Το πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί με οδηγίες που εκδίδονται από εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός ή απειλή ασφάλειας επ' αυτού. Στο ΣΑΠ πρέπει να απαριθμούνται τα μέτρα ασφάλειας που θα μπορούσαν να ληφθούν από το πλοίο, σε στενή συνεργασία με εκείνους που αποκρίνονται και την Λιμενική Εγκατάσταση, οποίο μπορεί να περιλάβει: 1. περιορισμού πρόσβασης σε έναν ενιαίο, ελεγχόμενο, σημείο πρόσβασης 2. χορηγώντας πρόσβαση μόνο σε εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός ή απειλή ασφάλειας επ' αυτού 3. κατευθύνσεις των προσώπων στο πλοίο 4. αναστολή επιβίβασης ή του ξεμπαρκαρίσματος 5. αναστολή των διαδικασιών διαχείρισης φορτίου, παραδόσεων κ.λ.π εκκένωση του πλοίου 7. μετακίνηση του πλοίου 8. Προετοιμασία για μια πλήρη ή μερική έρευνα του πλοίου.

136 οι επιβάτες και οι επκ7κέητες μερικής έρευνας του πλοίου. έχουν πρόσβαση και 8. Παροχή των ενημερώσεων ασφάλειας σε όλο το προσωπικό πλοίου, για τις πιθανές απειλές, τις διαδικασίες για ύποπτα πρόσωπα, αντικείμενα ή δραστηριότητες και την ανάγκη για επαγρύπνηση. 2. Απαγορευμένες περιοχές στο πλοίο. Το ΣΑΠ Θα πρέπει να προσδιορίζει απαγορευμένες περιοχές που καθιερώνονται στο πλοίο, διευκρινίζοντας ας την επέκταση τους χρόνους εφαρμογής που λαμβάνονται τα μέτρα ελέγχου ασφάλειας στην πρόσβαση και εκείνων που λαμβάνονται για έλεγχο δραστηριοτήτων μέσα σε αυτούς. Απαγορευμένες περιοχές μπορεί να περιλαμβάνονται: 1. γέφυρα ναυσιπλοΐας χώρους Μηχανοστασίου κατηγορίας Α και άλλοι σταθμοί έλεγχου όπως καθορίζονται στο Κεφ. ΙΙ χώροι που περιέχουν τον εξοπλισμό και συστήματα ασφάλειας και επιτήρησης και των έλεγχων τους και έλεγχων συστημάτων φωτισμού 3. συστήματα εξαερισμού και κλιματισμού και άλλους παρόμοιους χώρους 4. χώρους με πρόσβαση σε δεξαμενές πόσιμου ύδατος αντλίες ή πολλαπλές (manifolds) 5. χώρους που περιέχουν επικίνδυνα αγαθά ή επικίνδυνες ουσίες 6. χώρους που περιέχουν τις αντλίες φορτίου και οι έλεγχων τους 7. χώροι φορτίου και χώροι των εφοδίων του πλοίου 8. Ενδιαίτηση πληρώματος 9. και οποιεσδήποτε άλλες περιοχές όπως καθορίζονται από τον ΑΑΕ, μέσω της ΑΑΣΠ στις οποίες πρέπει να περιορισθεί η πρόσβαση για την διατήρηση της ασφάλειας του πλοίου. Επίπεδο Ασφάλειας 1 Επίπεδο ασφάλειας 2 Επίπεδο ασφάλειας 3 Στο ΣΑΠ θα πρέπει να καθορίζονται τα μέτρα ασφάλειας πυ εφαρμόζονται σε απαγορευμένες περιοχές τα όποια μπορεί να περιλαμβάνουν; 1. κλείσιμο ή ασφάλιση των σημείων πρόσβασης 2. χρήση εξοπλισμού επιτήρησης για έλεγχο των περιοχών 3. χρήση των φρουρών ή των περιπόλων και 4. χρήση των αυτόματων συσκευών ανίχνευσης παρείσφρησης για προειδοποίήση του προσωπικού του πλοίου για μη εξουσιοδοτημένη πρόσβασή. Η συχνότητα και η έκταση παρακολούθησης και ο έλεγχος της πρόσβασης στις απαγορευμένες περιοχές πρέπει να αυξηθούν για να εξασφαλίσουν ότι μόνο εξουσιοδοτημένα πρόσωπα έχουν πρόσβαση. Στο ΣΑΠ πρέπει να καθορίζονται πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: 1. καθιέρωση των απαγορευμένων περιοχών δίπλα στα σημεία πρόσβασης 2. συνεχή επιτήρηση εξοπλισμού ελέγχου και 3. διάθεση πρόσθετου προσωπικού για φρούρηση και περιπολίες στις απαγορευμένες περιοχές. Το πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που εκδίδονται απο εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός απειλή ασφάλειας επ' αυτού. Στο ΣΑΠ πρέπει να απαριθμούνται τα μέτρα ασφάλειας που θα μπορούσαν να ληφθούν οπο το πλοίο, σε στενή συνεργασία με εκείνους που αποκρίνονται και την λιμενική Εγκατάσταση, τα οποίά μπορούν να περιλαμβάνουν: 1. οργάνωση των πρόσθετων απαγορευμένων περιοχών στο πλοίο στην εγγύτητα με το γεγονός ασφάλειας, ή θεωρημένη θέση της απειλής ασφάλειας στην οποία αμφισβητείται η πρόσβαση και 2. έρευνα των περιοχών ως τμήμα μιας έρευνας στο πλοίο.

137 3. Διαχείριση φορτίου Επίπεδο ασφάλειας 1 Επίπεδο ασφάλειας 2 Επίπεδο ασφάλείας 3 Τα μέτρα ασφάλειας σχετικά με την διαχείριση φορτίου πρέπει; 1. να αποτρέπουν την επέμβαση, και 2. να αποτρέπουν το φορτίο που δεν νοείται για μεταφορά στο να παραληφθεί και να στοιβαχτεί στο πλοίο. Τα μέτρα ασφάλειας πρέπει να περιλαμβάνουν τις διαδικασίες ελέγχου απογραφής στα σημεία πρόσβασης στο, πλοίο. Μόλις το φορτίο φορτωθεί επι του πλοίου, θα πρέπει να μπορεί να προσδιορισθεί καθότι έχει εγκριθεί για φόρτωση πάνω στο πλοίο. Επιπλέον, πρέπει α αναπτυχθούν μέτρα ασφάλειας που εξασφαλίζουν ότι μόλις το φορτίο ευρίσκεται στο πλοίο, δεν έχει πειραχθεί. Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίσει τα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια διαχείρισης φορτίου, τα οποία μπορούν να περιλαμβάνουν: 1. στερεότυπος έλεγχος των μονάδων μεταφορών φορτίου, και των χώρων φορτίου πριν από, και κατά τη διάρκεια, των διαδικασιών διαχείρισης φορτίου 2. έλεγχοι για εξασφάλιση ότι το φορτίο που είναι φορτωμένο αντιστοιχεί στα έγγραφα ου φορτίου 3. εξασφάλιση, σε συνδυασμό με την Λιμενική Εγκατάσταση, ότι οχήματα που φορτώνονται στα οχηματαγωγά, Ro -Ro και τα επιβατηγό Πλοία υποβάλλονται σε έρευνα πριν από τη φόρτωση, σύμφωνα με την συχνότητα που απαιτείται από το ΣΑΠ και 4. έλεγχο των σφραγίδων ή άλλων μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την αποτροπή επέμβασης. Ο έλεγχος του φορτίου μπορεί να ολοκληρωθεί με τα παρακάτω μέσα: 1. οπτική και φυσική εξέταση και 2.χρηση του εξοπλισμού ανίχνευσης/ανίχνευσης μηχανικές συσκευές ή σκυλιά. Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζει τα πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια διαχείρισης φορτίου, που μπορούν να περιλαμβάνουν: 1. λεπτομερή έλεγχο των μονάδων μεταφοράς φορτίου και των χώρων φορτίου. 2. εντεταμένους έλεγχους για εξασφάλιση ότι μόνο το προοριζόμενο φορτίο φορτώνεται. 3. εντεταμένη έρευνα των οχημάτων που φορτώνονται στα οχηματαγωγό Πλοία, Ro/Ro και των επιβατηγών πλοίων, αύξηση της συχνότητας και λεπτομέρεια στον έλεγχο σφραγίδων ή άλλων μεθόδων που χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν την επέμβαση. Ο λεπτομερής έλεγχος του φορτίου μπορεί να επιτευχθεί με τα ακόλουθα μέσο: 1. αύξηση της συχνότητας και της λεπτομέρειας οπτικής και φυσικής εξέτασης 2. αύξηση της συχνότητας της χρήσης της ανίχνευσης/ εξοπλισμό ανίχνευσης μηχανικές συσκευές σκυλιά και 3. συντονισμό ενισχυμένων μέτρων ασφάλειας με τον ναυλωτή ή άλλο συμβαλλόμενο μέρος σύμφωνα με συναπτόμένες συμφωνίες και διαδικασίες Το πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που εκδίδονται απο εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός ή απειλή ασφάλειας. Στο ΣΑΠ πρέπει να απαριθμούνται τα μέτρα ασφάλειας που θα μπορούσαν να ληφθούν από το πλοίο, σε ή συνεργασία με εκείνους που αποκρίνονται και την Λιμενική Εγκατάσταση, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: 1. αναστολή της φόρτωσης ή της εκφόρτωσης και 2. έλέγχο απογραφής των επικίνδυνων αγαθών και επικίνδυνων ουσιών που μεταφέρονται στο Πλοίο, εάν υπάρχουν, και η θέση τους,

138 4. Παράδοση εφοδίων του πλοίου Τα μέτρα ασφάλειας σχετικά με τη παράδοση των εφοδίων του πλοίου πρέπει; 1. να εξασφαλίζουν τον έλεγχο των εφοδίων του πλοίου και ακεραιότητα σκευασίας 2. να αποτρέπουν την αποδοχή των εφοδίων του πλοίου χωρίς να επιθεωρηθούν 3. να αποτρέπουν την επέμβαση και 4. να αποτρέπουν την αποδοχή των εφοδίων του πλοίου εκτός εάν διαταχθούν. Για το πλοία που χρησιμοποιούν τακτικά την Λιμενική Εγκατάσταση μπορεί να είναι αρμόζον να καθιερώσουν διαδικασίες που αφορούν το πλοίο, τους προμηθευτές του και την Λιμενική Εγκατάσταση καλύπτοντας γνωστοποίηση, χρόνο παραδόσεως και τα έγγραφά τους. Πρέπει πάντα να υπάρχει κάποιος τρόπος επιβεβαίωσης ότι τα εφόδια που παρουσιάζονται για παράδοση συνοδεύονται από στοιχεία ότι αυτά έχουν παραγγελθεί από το πλοίο Επίπεδο ασφάλειας 1 Επίπεδο ασφάλειας 2 Επίπεδο ασφάλειας 3 Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζει μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια παράδοσης εφοδίων πλοίου, τα οποία μπορούν να περιλαμβάνουν; 1. έλεγχο για εξασφάλιση ότι τα εφόδια ταιριάζουν με την παραγγελία πριν φορτωθούν στο πλοίο και 2. εξασφάλιση άμεσης ασφαλούς αποθήκευσης των εφοδίων του πλοίου. Το ΣΑΠ, πρέπει να καθορίζει πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια παράδοση των εφοδίων του πλοίου με την άσκηση των ελέγχων πριν την παραλαβή των εφοδίων στο πλοίο και εντατικοποίηση των ελέγχων Το πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που εκδίδονται απο εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός ή απειλή ασφάλειας. Στο ΣΑΠ πρέπει να απαριθμούνται τα μέτρα ασφάλειας που θα μπορούσαν να ληφθούν από το πλοίο, σε ή συνεργασία με εκείνους που αποκρίνονται και την Λιμενική Εγκατάσταση, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: 1. υποβολή των εφοδίων του πλοίου σε πιο εκτενή έλεγχο 2. προετοιμασία για τον περιορισμό ή την αναστολή διαχείρισης των εφοδίων του πλοίου και 3. άρνηση να γίνουν αποδεκτό τα εφόδια του πλοίου

139 5. Διαχείριση ασυνόδευτων αποσκευών Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζει μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται για να εξασφαλίζουν ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές (δηλ, οποιεσδήποτε αποσκευές συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών ειδών, τα όποια δεν είναι με τον επιβάτη ή μέλους του προσωπικού του πλοίου στο σημείο επιθεώρησης ή έρευνας) προσδιορίζεται και υπόκεινται σε ανάλογο έλεγχο συμπεριλαμβανομένης της έρευνας πριν φορτωθεί στο πλοίο. Δεν προβλέπεται ότι τέτοιες αποσκευές θα υποβληθούν σε διαλογή και από τους δυο και από το πλοίο και από την Λιμενική Εγκατάσταση, και στις περιπτώσεις όπου και τα δύο είναι κατάλληλα εξοπλισμένα, η ευθύνη για την διαλογή πρέπει να βασίζεται με την Λιμενική Εγκατάσταση. Η ή συνεργασία με την Λιμενική Εγκατάσταση είναι ουσιαστική και πρέπει να ληφθούν βήματα για να εξασφαλισθεί ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές διαχειρίζονται ασφαλώς μετά από τη διαλογή Επίπεδο ασφάλειας 1 Επίπεδο ασφάλειας 2 Επίπεδο ασφάλειας 3 Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίσει μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται κατά την διαχείριση ασυνόδευτων αποσκευών ώστε να εξασφαλισθεί ότι οι ασυνόδευτες αποσκευές έχουν ελεγχθεί ή ψαχθεί μέχρι και συμπεριλαμβανομένων το 100%, που μπορεί να περιλαμβάνει διαλογή με χρήση ακτίνων Χ. Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζει πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται κατά την διαχείριση των ασυνόδευτων αποσκευών που πρέπει να περιλαμβάνουν διαλογή του 100% όλων των ασυνόδευτων αποσκευών με ακτίνες Χ Το πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που εκδίδονται απο εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός ή απειλή ασφάλειας. Στο ΣΑΠ πρέπει να απαριθμούνται τα μέτρα ασφάλειας που θα μπορούσαν να ληφθούν από το πλοίο, σε ή συνεργασία με εκείνους που αποκρίνονται και την Λιμενική Εγκατάσταση, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: 1. υποβολή τέτοιων αποσκευών σε πιο εκτενή διαλογή, παραδείγματος χάριν ακτινοσκοπώντας αυτές από δύο διαφορετικές γωνίες τουλάχιστον, 2. προετοιμασία για περιορισμό ή την αναστολή διαχείρισης των ασυνόδευτων αποσκευών 3. άρνηση να yivoυv αποδεκτές οι ασυνόδευτες αποσκευές επάνω στο πλοίο.

140 6. Παρακολούθηση της ασφάλειας στο πλοίο Το πλοίο πρέπει να έχει την ικανότητα να παρακολουθεί το πλοίο, τις απαγορευμένες περιοχές και περιοχές που περιβάλουν το πλοίο. Τέτοιες ικανότητες ελέγχου μπορούν να περιλαμβάνουν τη χρήση; 1. φωτισμού 2. φυλακές, φρουρές ασφάλειας και 3. φυλακές καταστρώματος συμπεριλαμβανομένων των περιπόλων, και 4. συσκευές αυτόματης ανίχνευσης παρείσφρησης και εξοπλισμό επιτήρησης, Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζει διαδικασίες και εξοπλισμό που απαιτούνται σε κάθε επίπεδο ασφάλειας και τα μέσα για την εξασφάλιση ότι ο εξοπλισμός ελέγχου θα είναι σε θέση να λειτουργεί συνεχώς συμπεριλαμβανομένης εκτίμησης του πιθανού αποτελέσματος των καιρικών συνθηκών ή διασπάσεις ισχύος Επίπεδο ασφάλειας 1 Επίπεδο ασφάλειας 2 Επίπεδο ασφάλειας 3 Το ΣΑπ πρέπει να καθορίζει τα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται και που μπορούν να είναι συνδυασμός φωτισμού, φύλακες καταστρώματος φρουρές ασφάλειας ή χρήση εξοπλισμού ασφάλειας και επιτήρησης για να επιτρέψει στο προσωπικό ασφάλειας του πλοίου να παρατηρεί το πλοίο γενικά, και ιδιαίτερα εμπόδια και απαγορευμένες περιοχές. Το κατάστρωμα του πλοίου και τα σημεία πρόσβασης στο Πλοίο πρέπει πάντα να φωτίζονται κατά την διενέργεια δραστηριοτήτων διεπαφής πλοίου/λιμένα ή σε μία Λιμενική Εγκατάσταση ή σε ένα αγκυροβόλιο. Κατά την πορεία, όταν χρειασθεί, το πλοία πρέπει να χρησιμοποιήσουν τον μέγιστο διαθέσιμο φωτισμό σύμφωνα με την ασφαλή ναυσιπλοΐα, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις των COLRΕGS Τα παρακάτω πρέπει να εξετασθούν κατά την καθιέρωση του κατάλληλου επιπέδου και θέση του φωτισμού; 1. το προσωπικό του Πλοίου πρέπει να είναι σε θέση να ανιχνεύσει δραστηριότητες πέρα από το Πλοίο, και από τις δύο πλευρές και από την πλευρά της ακτής και του νερού 2. η κάλυψη πρέπει να περιλαμβάνει την περιοχή επάνω και γύρω από το πλοίο. 3. η κάλυψη πρέπει να διευκολύνει τον προσδιορισμό προσωπικού στα σημεία πρόσβασης και 4. η κάλυψη μπορεί να παρασχεθεί μέσω του συντονισμού με τη Λιμενική Εγκατάσταση Το ΣΑΠ πρέπει να καθορίζει πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται ενισχύοντας τις δυνατότητες ελέγχου και επιτήρησης οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν: 1. αύξηση της συχνότητας και της λεπτομέρειας των περιπόλων ασφάλειας 2. αύξηση της κάλυψης και της έντασης του φωτισμού ή της χρήσης εξοπλισμού ασφάλειας και επιτήρησης 3. διορισμός πρόσθετου προσωπικού ως επιφυλακές ασφάλειας και 4. εξαοφάλιση συντονισμού με περιπολικά σκάφη, και περιπόλους με πεζούς ή οχήματα στην πλευρά της ξηράς, όταν παρέχεται. Ο πρόσθετος φωτισμός μπορεί να ναι απαραίτητος για να προστατεύσει ενάντια σε έναν αυξημένο κίνδυνο γεγονότων μιας ασφάλειας. Όταν χρειάζεται, οι απαιτήσεις σε πρόσθετο φωτισμό μπορούν να επιτευχθούν σε συντονισμό με την Λιμενική Εγκατάσταση για την παροχή πρόσθετου φωτισμού προς την πλευρά της ξηράς, Το πλοίο πρέπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που εκδίδονται από εκείνους που αποκρίνονται σε γεγονός ή απειλή ασφάλειας. Στο ΣΑΠ πρέπει να απαριθμούνται τα μέτρα ασφάλειας που θα μπορούσαν να ληφθούν από το πλοίο, σε ή συνεργασία με εκείνους που αποκρίνονται και την Λιμενική Εγκατάσταση, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν: 1. άναμμα όλου του φωτισμού επάνω, ή διαφώτιση της εγγύτητας, του πλοίου 2. άναμμα όλου του επι του πλοίου εξοπλισμού επιτήρησης ικανός στο να καταγραφεί τις δραστηριότητες επάνω, ή μέσα στην εγγύτητα, του πλοίου 3. μεγιστοποίηση του χρονικού διαστήματος που τέτοιος εξοπλισμός επιτήρησης μπορεί να συνεχίζει να καταγράφει 4. προετοιμασία για υποβρύχια επιθεώρηση της γάστρας του Πλοίου και 5. έναρξη των μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της αργής περιστροφής των ελίκων του πλοίου, εφόσον εφαρμόζεται, για την αποτροπή υποβρύχιας πρόσβασης στην γάστρα του πλοίου.

141 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 ΕΙΔΟΣ ΑΙΤΟΥΜΕΝΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗ** ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ Απαιτείται παράβολο. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΠΛΟΙΟ 1. ΕΠΩΝΥΜΙΑ : 1 Κ.Α. 2. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: Τ.Κ.: 3..ΤΗΛ. - FAX: ΑΚΡΙΒΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΚΤΗΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΝΑΥΛΩΤΗΣ ΑΛΛΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΟΙΟΥ ΠΟΥ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΟΝΟΜΑ ΠΛΟΙΟΥ: ΝΗΟΛΟΓΙΟ: ΤΥΠΟΣ ΠΛΟΙΟΥ:. GT: IMO No:. ΑΑΠΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΙΤΟΥΝΤΟΣ ΟΝΟΜΑ: ΟΝΟΜΑ ΠΑΤΡΟΣ: ΕΠΩΝΥΜΟ: Α.Δ.Τ.: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΤΚ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ: ΕΠΙΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙ: 1. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ Ημερομηνία 2. ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΠΛΟΙΟΥ (ΓΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗ) 3. ΠΑΡΑΒΟΛΑ Υπογραφή αιτούντος

142 CURRENT CONTINUOUS SYNOPSIS RECORD INFORMATION 1. Ship Identification Number: I M O _ 2. Ship Name: 3. Flag State: 4. Port of Registry 5. Date of Registration 6. Name of the registered owner(s) and their registered address(es): 7. Name and address (es) of any registered bareboat charterers: 8. Name of the Company, as defined in SOLAS regulation IX/1 and its registered address(es) 9. Address from where the Company in 8 (above) carries out safety management activities; 10. Name of all classification society(ies) with which the ship is classed; 11. Name of organization issuing the Document of Compliance (DoC) specified in the ISM Code; 12. Name of any other body which carried out the audit on the basis of which the Document of Compliance (11 above) was issued 13. Name of organization issuing the Safety Management Certificate (SMC) specified in the ISM Code to this ship 14. Name of any other body which carried out the audit on the basis of which the Safety Management Certificate (13 above) was issued 15. Name of organization issuing this ship s International Ship Security Certificate (ISSC) 16. Name of any other body which carried out the verification on the basis of which the International Ship Security Certificate (15 above) was issued Date:. Company Security Officer:.. (Name & Signature)

143 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΑ/ΠΛΟΙΟ ΕΛΕΓΚΤΗΣ: Ημερομηνία: Αρ. ΕΛΕΓΧΟΥ: ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΣ: ΑΡΧΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ Ξεκίνησε την: Ολοκληρώθηκε την: Παρόντες: Λεπτομέρειες: Περιγράφεται ο σκοπός και το πεδίο εφαρμογής του ελέγχου ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (εφ όσον πρόκειται να επιθεωρηθούν περισσότερα του ενός στοιχεία του ΣΑΠ θα πρέπει να δοθούν οι διαφορετικοί χρόνοι του κάθε στοιχείου) Αρχή: Τέλος: Λεπτομέρειες: Συνεντεύξεις, έλεγχος αποδεικτικών στοιχείων κ.λ.π. ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ Άρχισε την: Ολοκληρώθηκε την: Παρόντες: Λεπτομέρειες: Συζήτηση αποτελεσμάτων. Γνωστοποίηση μη συμμορφώσεων. Συμφωνηθέν πρόγραμμα αποκατάστασης.

144 ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Ημερομηνία: ΕΤΑΙΡΕΙΑ/ΠΛΟΙΟ Αρ. ΕΛΕΓΧΟΥ: ΕΛΕΓΚΤΗΣ: ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΣ: ΣΚΟΠΟΣ: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΣΑΠ ΠΟΥ ΘΑ ΕΛΕΓΧΘΟΥΝ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ISPS. ΠΟΥ ΘΑ ΕΛΕΓΧΘΟΥΝ: ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΟΙ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΙ ΕΝΗΜΕΡΩΘΗΚΑΝ ΜΕ: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΡΧΙΣΕ: Υπογραφή: (Ελεγκτής)

145 ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΡΧΙΚΟΣ : ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΣ: ΑΝΑΝΕΩΣΗ: Αρ. Φακέλου: Αρ. Ελέγχου: Έναρξη Ελέγχου: / / Ώρα Ολοκλήρωση Ελέγχου: / / Ώρα. ΓΡΑΦΕΙΑ Τόπος Ελέγχου Επικεφαλής Ελεγκτής Ελεγκτής; Παρατηρητές ΠΛΟΙΟ ΣΑΠ εγκρίθηκε από : την: Όνομα Εταιρείας:. Διεύθυνση:. Παράρτημα Εταιρείας: Διεύθυνση:.. ΑΑΕ: ΑΑΠ: Αρχή έκδοσης DOC: Αρχή έκδοσης SMC: ISPC Αρ.. Εκδόθηκε την Λήξη: Όνομα πλοίου:.. Νηολόγιο ΔΔΣ. ΙΜΟ Νο. Τύπος Πλοίου..GT..Κλάσση: Υπάρχει Αρχείο Διαρκούς Σύνοψης: Ναι Όχι Συγκεντρωτικά στοιχεία Ελεγκτή: Αριθ. ΜΣ: ΜΣ έκλεισαν; Ναι Όχι Προηγούμενες ΜΣ έκλεισαν: Ναι Όχι Σχόλια: Απαιτείται επιπρόσθετος έλεγχος; Ναι Όχι (Σχολίασε) Πρόταση Ελεγκτή Έκδοση ISPC ισχύος από (ημερομηνία ολοκλήρωσης του ελέγχου). Έκδοση Προσωρινού ISPC ισχύος από: Μέχρι: (Μέχρι 6 Μήνες) Θεώρηση ISPC: ΝΑΙ / ΟΧΙ Ημερ/νία:.. (Όνομα & Υπογραφή ) Εταιρεία ενημερώθηκε:. (Όνομα & Υπογραφή ). Ημερομηνία.. Ημερομηνία

146 ΑΝΑΦΟΡΑ ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Αρ. Φακέλου: Αρ. Ελέγχου: Έναρξη Ελέγχου: / / Ώρα.. Ολοκλήρωση Ελέγχου: / / Ώρα. Τόπος Ελέγχου:.. Ελεγκτής α):.. Ελεγκτής β):.. Παρατηρητές:1) 2) 3).. Όνομα Εταιρείας:. Διεύθυνση:... ΑΑΕ: ΑΑΠ: Αρχή έκδοσης DOC: Αρχή έκδοσης SMC: ISPC Αρ.. Εκδόθηκε την Από Αρχή ή Α.Ο:... Ημερομηνία Λήξης:. Ενδιάμεσος έλεγχος: Κατά απαίτηση της:. Όνομα πλοίου:. Νηολόγιο. ΔΔΣ. ΙΜΟ Νο.. Τύπος Πλοίου GT..Κλάση. Συγκεντρωτικά στοιχεία Ελεγκτή: Αριθ. ΜΣ: ΜΣ έκλεισαν; Ναι Όχι Απαιτείται επιπρόσθετος έλεγχος; Ναι Όχι (Εάν Ναι Σχολίασε) ISPC Θεωρήθηκε: Ναι Όχι Ημερ/νία:.. Σχόλια: Πρόταση Ελεγκτή Απαιτείται επιπρόσθετος έλεγχος: Ναι Όχι Μετά: Μήνες Έκδοση για αντικατάσταση ISPC Νέο Όνομα Πλοίου Αλλαγή Σημαίας (Εξουσιοδότηση) Νέο Όνομα Εταιρείας Άλλο:.. (Όνομα & Υπογραφή ) Εταιρεία ενημερώθηκε:. (Όνομα & Υπογραφή ). (Ημερομηνία).. (Ημερομηνία) Σκοπός: Αλλαγή Ονόματος/Αλλαγή Σημαίας/Προτάσεις/Κλείσιμο ΜΣ/Κράτηση Πλοίου

147 ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ Πρέπει να σημειωθεί στην εταιρεία ότι ο έλεγχος βασίζεται στη δειγματοληπτική μέθοδο. Ο καθορισμός της Μή Συμμόρφωσης αυτής δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλες. Ημερομηνία: Όνομα εταιρείας: Α/Α Αναφοράς: Α/Α Φακέλου: Όνομα Πλοίου: Τμήμα Κώδικα ISPS: Διαδικασίες ΣΑΠ: ΜΣ: Μη Συμμόρφωση: Ελεγκτής: Εκπρόσωπος εταιρείας: Σχόλια ελέγχου: Προτεινόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης: Εκπρόσωπος εταιρείας: Ημερ/νία ολοκλήρωσης: ΜΣ αποκ/θηκε: (Ημερ/νία, Ναι/Όχι) Πρόταση εταιρείας: Διορθωτική ενέργεια: Κλείσιμο ΜΣ Ημερ/νία: Ελεγκτής: Σχόλια Ελεγκτή για το κλείσιμο ΜΣ:.. (Όνομα & Υπογραφή ) Εταιρεία ενημερώθηκε:. (Όνομα & Υπογραφή ). (Ημερομηνία).. (Ημερομηνία)

148 Έντυπο ISPS 06 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΕΩΝ Όνομα Εταιρείας: Διεύθυνση:.. Όνομα πλοίου: Νηολ.: ΙΜΟ Νο.GT:. Τύπος ελέγχου: Ημερ/νία ελέγχου: Επικεφαλής Ελεγκτής:.. Α/Α ΜΣ ΜΕΡΟΣ Κώδικα ISPS Προτεινόμενη Ημερ/νία ολοκλήρωσης Ημερ/νία ολοκλήρωσης ΜΣ Ολοκληρώθηκε Από Υπογραφή/Σφραγίδα.. (Όνομα & Υπογραφή ). (Ημερομηνία)

149 ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΕΛΕΓΚΤΗ ΓΙΑ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ MONON ISPS Όνομα:.. Επωνυμο:.. Βαθμος:. Κατηγορία Ελέγχου:. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. Εκπαίδευση (Σχολές) (Δίπλωμα/Πτυχίο) Ημερομηνία Κτήσης Ίδρυμα Έτη σπουδών: 2. Εμπειρία Είδος Επιθεωρήσεις πλοίων Σύμφωνα με Εθνική και Διεθνή Νομοθεσία (PSO, κ.λ.π.) Πιστοποιημένος Αξιωματικός Ε.Ν (Bridge Watchkeeping Officer 3000 GT ή Engine room Watchkeeping Officer 3000 Kw) Αρχιμηχανικός σε εταιρεία/αρχιπλοίαρχος 3. Θεωρητική εκπαίδευση σε θέματα ελέγχου σύμφωνα με Κώδικα ISPS Σχολείο /Νηογνώμονας/Άλλο Έτη Διάρκεια ωρών Συνοδεύεται από αποδεικτικά στοιχεία 4. Εμπειρία σε ελέγχους σύμφωνα με το Κώδικα ISPS Είδος Έλεγχοι εταιρειών (Αρχικοί/Ανανέωση) Έλεγχοι εταιρειών (Περιοδικοί/Επιπρόσθετοι) Έλεγχοι πλοίων (Αρχικοί/Ανανέωση) Έλεγχοι πλοίων (Ενδιάμεσοι/Επιπρόσθετοι) Αριθμός 5. Γλώσσες (Κυρίως σε ορολογία Τεχνική Ναυτιλιακή) Επίπεδο Άριστα Καλή Μέτρια i. ii... (Υπογραφή Ελεγκτή).. (Ημερομηνία)

150 PLAN APPROVAL a) SHIP DETAILS Λεπτομέρειες πλοίου Έγκριση σχεδίου Name of ship: Gross Tonnage International call sign: Όνομα Πλοίου Ολική Χωρητικότητα ΔΔΣ.... Flag state: Port of Registry Registry No. Σημαία Λιμένας Νηολόγησης Αριθμός Νηολόγησης GREEK.. Ship s Identification Number: ΙΜΟ _ Αριθμός Ταυτότητας Πλοίου This ship s identification number is marked on the exterior of the vessel [state location] and on the Ο αριθμός ταυτότητας του πλοίου είναι χαραγμένος εξωτερικά του πλοίου (καθόρισε θέση) και στο interior bulkhead in the [state location] εσωτερικό διάφραγμα (καθόρισε θέση) b) APPROVAL DETAILS Λεπτομέρειες έγκρισης THIS SHIP S SECURITY PLAN WAS APPROVED BY, OR ON BEHALF OF, THE HELLENIC Σχέδιο Ασφάλειας Πλοίου εγκρίθηκε από την Ελληνική ή* κατά εξουσιοδότηση της Ελληνικής Το παρόν ADMINISTRATION BY Αρχής από NAME OF PERSON: Όνομα Προσώπου NAME OF APPROVING ORGANISATION: Όνομα Οργανισμού Έγκρισης ADDRESS OF APPROVING ORGANISATION: Διεύθυνση Οργανισμού Έγκρισης Telephone: Fax: Τηλέφωνο c) HELLENIC ADMINISTRATION DETAILS Λεπτομέρειες Ελληνικής Αρχής Hellenic Administration: Ελληνική Αρχή Contact Address: Διεύθυνση επαφής Telephone: Fax: Τηλέφωνο Date of Approval: Ημερομηνία Έγκρισης PLACE OF APPROVAL: PIRAEUS, GREECE Signature Τόπος έγκρισης Υπογραφή/Σφραγίδα

151 Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΗ ΚΩΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Παπακωνσταντίνου Χρήστος Υπεύθυνος Καθηγητής: Α.Καθηγητής Ν.ΝικητάκοςΝικητάκος Ακαδημαϊκό έτος Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σχολή Επιστημών της Διοίκησης Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ΝΑ.Μ.Ε.

152 O ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS Μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, και κατόπιν της 22 ης Συνόδου του ΙΜΟ ( ) 2002) εγκρίθηκε η τροποποίηση της Δ.Σ SOLAS και ένα νέο κεφάλαιο με τίτλο ειδικάειδικά μέτρα για την ενίσχυση της ασφάλειας στη θάλασσα Οι κανονισμοί και ο κώδικας τέθηκαν σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2004 Ο Διεθνής Κώδικας (ISPS) διαιρείται σε δύο μέρη, το Α μέρος που είναι υποχρεωτικό για όλα τα συμβαλλόμενα κράτη και το Β μέρος που είναι προαιρετικό. Στόχοι του Κώδικα είναι: Η θέσπιση διεθνούς πλαισίου για τη συνεργασία μεταξύ συμβαλλόμενων κρατών για τον εντοπισμό απειλών κατά της ασφάλειας και τη λήψη προληπτικών μέτρων Ο προσδιορισμός των ρόλων και αρμοδιοτήτων των συμβαλλομένων κρατών-υπηρεσιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για την θωράκιση της ασφάλειας των θαλασσίων μεταφορών Η διασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής συλλογής και ανταλλαγής των σχετικών με την ασφάλεια πληροφοριών Η παροχή μεθοδολογίας διενέργειας αξιολογήσεων της ασφάλειας Η διασφάλιση της πεποίθησης ότι εφαρμόζονται επαρκή και ανάλογα μέτρα ναυτικής ασφάλειας

153 O ΚΩΔΙΚΑΣ ISPS Οι κανονισμοί και ο κώδικας ISPS εφαρμόζεται στα : επιβατηγά πλοία, συμπεριλαμβανομένου του επιβατικού ταχύπλοου πλοίου φορτηγά πλοία, συμπεριλαμβανομένου του ταχύπλοου πλοίου Ολικής Χωρητικότητας 500 G.T. και άνω κινητές μονάδες γεωτρήσεων ανοικτής θαλάσσης Ισχύουν επίσης για τις Λιμενικές Εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν τέτοια πλοία που εκτελούν διεθνείς πλόες με τον όρο ότι οι Συμβαλλόμενες Κυβερνήσεις θα αποφασίσουν την έκταση Οι κανονισμοί και ο κώδικας ISPS δεν ισχύουν για : τα πολεμικά, τα βοηθητικά ναυπηγήματα ή άλλα πλοία που ανήκουν ή που χρησιμοποιούνται από μια Συμβαλλόμενη Κυβέρνηση και χρησιμοποιούνται μόνο για κυβερνητική μη εμπορική υπηρεσία.

154 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην χώρα μας, οι συνέπειες κατάρτισης και εφαρμογής του Κώδικα ISPS ήταν άμεσες, λόγω της γεωγραφικής της ιδιομορφίας και των ναυτιλιακών και άλλων συναφών με αυτές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ελλαδικό χώρο Στην χώρα μας εφαρμόζεται πλήρως ο Κώδικας ISPS πέραν των απαιτήσεων του ΙΜΟ και λόγω της Κοινοτικής Οδηγίας 725/ 2004 σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη οφείλουν να υιοθετούν πέραν των απαιτήσεων του πρώτου μέρους και απαιτήσεις του δευτέρου μέρους που για τις εκτός Ε.Ε κυβερνήσεις είναι προαιρετικές Την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων του Κώδικα σε εθνικό επίπεδο, ελέγχει το Port State. Σύμφωνα με το Μέρος Α/ του Κώδικα ISPS υπεύθυνο για την έγκριση του Σχεδίου Ασφαλείας Πλοίου ή των τροποποιήσεων αυτού καθώς και την διενέργεια έλεγχο των πλοίων επιφορτισμένο στη χώρα μας με αυτά τα καθήκοντα, είναι το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (Υ.Ε.Ν). Το Υ.Ε.Ν είναι επίσης και ο αρμόδιος φορέας για την διενέργεια των Αξιολογήσεων Ασφάλειας των Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ΑΑΛΕ), την έγκριση των Σχεδίων ασφάλειας Λιμενικών εγκαταστάσεων (ΣΑΛΕ) καθώς και την έγκριση της ΑΑΛΕ εφόσον αυτή διενεργείται από Αναγνωρισμένο Οργανισμό Ασφάλειας (ΑΟΑ). Επί του παρόντος το ΥΕΝ απασχολείται μόνον με τα υπό Ελληνική Σημαία Πλοία

155 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Η ασφάλεια στη θάλασσα συγκαταλέγεται μεταξύ των θεμάτων που απασχολούν την Ε.Ε πολύ πριν από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 Στις 18 Μαρτίου 2003 η Ε.Ε ανέλαβε διαδικασίες διαπραγμάτευσης στα θέματα που υπάγονται στην κοινοτική δικαιοδοσία προκειμένου καταλήξει, σε συνεργασία με τις αμερικανικές τελωνειακές αρχές, σε συμφωνία μεταξύ της Κοινότητας και τις Η.Π.Α για την ανάπτυξη ενός συστήματος ελέγχου των εξαγωγών, το οποίο θα διασφαλίζει την ανάγκη προστασίας του διεθνούς εμπορίου που πραγματοποιείται με τη χρήση εμπορευματοκιβωτίων Αμφισβητεί έντονα την άποψη ότι ο κίνδυνος περιορίζεται αποτελεσματικά όταν το πρόβλημα αντιμετωπίζεται μόνο στους μεγάλους λιμένες και μόνο όσον αφορά τη μεταφορά αγαθών με εμπορευματοκιβώτια Η Ε.Ε έχει ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα με σκοπό τη μηχανογράφηση των τελωνειακών ελέγχων κατά την εξαγωγή, ιδίως στις περιπτώσεις που τα σημεία εξαγωγής και εξόδου από την Ε.Ε βρίσκονται σε δύο διαφορετικά κράτη μέλη

156 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙSPS ΣΤΙΣ ΛΙΜΕΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Καθορίζει την πρόσβαση στην Λιμενική Εγκατάσταση Ζώνες περιορισμένης πρόσβασης εντός της Λιμενικής Εγκατάστασης Διαχείριση του φορτίου Παράδοση των εφοδίων στο πλοίο Διαχείριση των ασυνόδευτων αποσκευών Συνεχής παρακολούθηση της Λιμενικής Εγκατάστασης με τη χρήση συναγερμών, κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης (CCTV), ή τυχαίων περιπόλων ασφάλειας Παροχή της ασφάλειας, όπως π.χ. στερεότυπoι περίπολοι ή / και ηλεκτρονική επιτήρηση, για τα πλοία που δένουν στην Λιμενική Εγκατάσταση και είναι μη επανδρωμένα Έρευνα των από θαλάσσης περιοχών για εκρηκτικές ύλες ή άλλες επικίνδυνες συσκευές πριν από την άφιξη ενός πλοίου στις Λιμενικές Εγκαταστάσεις ή τις περιοχές από θαλάσσης που είναι μη επανδρωμένες ή μη παρακολουθούμενες.

157 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ISPS ΣΤΑ ΠΛΟΙΑ Απαιτήσεις για τον εφοδιασμό με ναυτιλιακά συστήματα πλοήγησης και εξοπλισμό Αυτόματο Σύστημα Αναγνώρισης Πλοίων (Automatic Identification System-AIS AIS) Αριθμός Ταυτότητας Πλοίου Σύστημα Συναγερμού Ασφάλειας Πλοίου (Ship Security Alert System) Πρόσβαση στο πλοίο Περιοχές περιορισμένης πρόσβασης στο πλοίο Διαχείριση του φορτίου Παράδοση των εφοδίων πλοίου Διαχείριση ασυνόδευτων αποσκευών

158 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Πιστεύεται ότι ο Κώδικας ISPS προστατεύει ικανοποιητικά τα πλοία και τις θαλάσσιες μεταφορές από έκνομες ενέργειες; Ερώτηση 1 Πολύ Λίγο 45% Λίγο 35% Πολύ 5% Καθόλ ου 15%

159 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Έναντι ποιών από των κάτωθι έκνομων ενεργειών θεωρείται ότι ο Κώδικας ISPS έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα και σε ποιο βαθμό; Πειρατεία Τρομοκρατική ενέργεια Παράνομη επιβίβαση Πλαστά πιστοποιητικά Ερώτηση Πειρατεία Τρομοκρατική Ενέργεια Παράνομη Επιβίβαση Πλαστά Πιστοποιητικά

160 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η εφαρμογή του Κώδικα ISPS θεωρείται ότι επιβαρύνει οικονομικά την εταιρεία σας; Θεωρείται ότι το κόστος αυτό θα είναι διαρκώς αυξανόμενο; Ερώτηση 3β Ερώτηση 3α Ναι 60% 5 Καθόλου 40% 0 Πάρα πολύ Πολύ Λίγο Πολύ Λίγο Καθόλου

161 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η εφαρμογή του Κώδικα ISPS σε ποιο βαθμό θεωρείται ότι προσθέτει σημαντικό όγκο εργασίας στις υπάρχουσες υποχρεώσεις των κάτωθι ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Ερώτηση 4α Λοιπό πλήρωμα 40 Υπάλληλοι εταιρείας 35 Ερώτηση 4β Υπάλληλοι Εταιρείας 33% Αξιωματικοί Γέφυρας 51% Λοιπό Πλήρωμα 9% Αξιωματικοί Μηχανής 7% 0 Αξιωματικοί Γέφυρας Αξιωματικοί Μηχανής Λοιπό Πλήρωμα Υπάλληλοι Εταιρείας

162 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Πόσο εξοικειωμένοι θεωρείται ότι είναι με τις απαιτήσεις του Κώδικα ISPS οι κάτωθι ειδικότητες ναυτικών ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας 70 Ερώτηση Αξιωματικοί Γέφυρας Αξιωματικοί Μηχανής Λοιπό Πλήρωμα Υπάλληλοι Εταιρείας

163 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Κατά την άποψή σας, κρίνεται σκόπιμη την εκπαίδευση των κάτωθι ειδικοτήτων προκειμένου επιτευχθεί η σωστή εφαρμογή του Κώδικα ISPS και αν ΝΑΙ σε ποιο βαθμό ; Αξιωματικοί γεφύρας Αξιωματικοί μηχανής Λοιπό πλήρωμα Υπάλληλοι εταιρείας Ερώτηση Αξιωματικοί Γέφυρας Αξιωματικοί Μηχανής Λοιπό Πλήρωμα Υπάλληλοι Εταιρείας

164 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Σύμφωνα με την εμπειρία σας, θεωρείται ότι η εφαρμογή του Κώδικα ISPS δυσχεραίνει την κίνηση των ναυτικών (π.χ έξοδος στα λιμάνια, επαναπατρισμός κλπ.) και αν ναι, σε ποιους από τους αναφερόμενους γεωγραφικούς τόπους ; Αυστραλία Η.Π.Α Καναδά Ε.Ε Λατινική Αμερική Ασία Ιαπωνία 70 Ερώτηση

165 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Διαπιστώνεται ελαστικότητα των απαιτήσεων του Κώδικα ISPS, ανάλογη του λιμένα που προσεγγίζει το πλοίο (π.χ σε Αυστραλία, Η.Π.Α - Καναδά, Ε.Ε, Λατινική Αμερική, Αφρική, Κεντρική Ασία, Ιαπωνία); Σε θετική απάντηση σας, αξιολογήσατε το βαθμό στον οποίο συμβαίνει στους κάτωθι γεωγραφικούς τόπους. Αυστραλία Η.Π.Α Καναδά Ε.Ε Λατινική Αμερική Ασία Ιαπωνία Ερώτηση 8 Ιαπωνία/ Ν.Κορέα Ασία Λατινική Αμερική Ε.Ε. Κανδάς Η.Π.Α. Αυστραλία

166 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Κατά την άποψη σας, υπάρχουν περιπτώσεις που οι απαιτήσεις του Κώδικα ISPS αντιτίθενται στις απαιτήσεις του I.S.M.. ; Ερώτηση Πάρα πολύ Πολύ Λίγο Πολύ Λίγο Καθόλου

167 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Σας ανησυχεί το γεγονός ότι η εταιρεία σας μπορεί να επέχει νομικών κυρώσεων ευθυνών στην περίπτωση που πλοίο σας χρησιμοποιηθεί για έκνομες ενέργειες; Ερώτηση 10 Καθόλου Πολύ Λίγο Λίγο Πολύ Πάρα πολύ

168 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Μελλοντικά θεωρείται ότι οι απαιτήσεις του ολοένα αυστηρότερη κατεύθυνση; Κώδικα ISPS θα τείνουν σε μια Ερώτηση 11 Πολύ Λίγο 45% Καθόλου 5% Πάρα πολύ 0% Πολύ 10 % Λίγο 40%

169 Ο ISPS ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Κατά την άποψή σας, με την πάροδο του χρόνου η ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων του Κώδικα ISPS θα είναι φθίνουσα; Ερώτηση 12 Πάρα πολύ 0% Πολύ 5% Λίγο 10 % Καθόλου 35% Πολύ Λίγο 50%

170 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η επίτευξη του κύριου στόχου, δηλαδή η ενίσχυση της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών, δεν θα καταστεί δυνατή εάν οι προσπάθειες περιοριστούν μόνο στις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές. Επιβάλλεται η επέκταση των μέτρων αυτών στην εθνική θαλάσσια κυκλοφορία, γεγονός που μπορεί να επιτευχθεί με εναρμονισμένο τρόπο και την ανάληψη δράσης σε κοινοτικό επίπεδο. Ο εφοδιασμός των ναυτικών με το Έγγραφο Ταυτότητος Ναυτικού (Ε.Τ.Ν Δ.Σ 185/ 2004), δεν φαίνεται να επιτυγχάνει το σκοπό του. Η ύπαρξη πολλών αρμόδιων αρχών περιπλέκει τις διαδικασίες, καθυστερεί τη ροή της κυκλοφορίας, και προκαλεί σφάλματα και παραλείψεις, κυρίως σε θέματα ελέγχων ασφαλείας Για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα ISPS, ο ανθρώπινος παράγων έχει ιδιαίτερη σημασία. Η επιβάρυνση συγκεκριμένης κατηγορίας υπαλλήλων ναυτιλιακών εταιρειών και των πληρωμάτων με τις αυξημένες ευθύνες του Κώδικα, είναι δυνατόν να αποτελέσει ένα αδύνατο κρίκο στην αλυσίδα της διαδικασίας προστασίας των μεταφορών. Πρέπει να αποφεύγεται η περαιτέρω μείωση των συνθέσεων των πλοίων.

171 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του Κώδικα, απαιτείται ειλικρινής και ουσιαστική συνεργασία αρχών, ναυτιλιακών εταιρειών και εργαζομένων στις λιμενικές εγκαταστάσεις με στόχο την πρόληψη έκνομων ενεργειών Θέσπιση διατάξεων οι οποίες να παρέχουν κίνητρα στα κράτη μέλη ώστε να ενθαρρύνουν την τακτική ενδοκοινοτική θαλάσσια κυκλοφορία η οποία διεξάγεται βάσει προκαθορισμένων δρομολογίων και κάνει χρήση συγκεκριμένων συναφών λιμενικών εγκαταστάσεων Η μέριμνα για την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές δεν πρέπει να οδηγήσει στη θέσπιση και στην εφαρμογή πολυάριθμων δυσανάλογων και αδικαιολόγητα δαπανηρών μέτρων, τα οποία θα ληφθούν ενδεχομένως στο πλαίσιο μιας υπερβολικής αντίδρασης που θα εξυπηρετεί περισσότερο τους τύπους παρά την ουσία. ρεαλιστική ανάλυση των κινδύνων επαναξιολογείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα

172 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΛΙΜΕΝΩΝ Καθορισμός ζώνων περιορισμένης πρόσβασης, βάση αυστηρών ρυθμίσεων, ανάλογα με την ευαισθησία ή την επικινδυνότητα των εγκαταστάσεων που βρίσκονται σε αυτές (για παράδειγμα, χώροι επιβίβασης, ζώνες αποθήκευσης ευαίσθητων ή επικίνδυνων προϊόντων) Βελτιωμένη διαφάνεια που θα χαρακτηρίζει τις διαδικασίες θα συμβάλει σίγουρα στην καλύτερη οργάνωσή τους και στον προγραμματισμό τους μέσα στον χρόνο προς όφελος όλων των αποτελεσματικών και έντιμων παραγόντων που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό Θέσπιση ενός συστήματος «ενιαίας θυρίδας» που θα εκπροσωπεί όλες τις εμπλεκόμενες αρχές, και που θα πραγματοποιεί όλους τους έλεγχους της ροή της κυκλοφορίας, για αποφυγή σφαλμάτων και παραλείψεων, κυρίως σε θέματα ελέγχων ασφαλείας Θα πρέπει να γενικευθούν ορισμένες καλές πρακτικές σε θέματα ασφάλειας, λαμβάνοντας υπόψη ταυτόχρονα την ουσιαστική ανάλυση κινδύνων, τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και τη δραστηριότητα κάθε λιμένα Διαχωρισμός ροής εμπορευμάτων, επιβατών και εργαζομένων στους λιμένες, ώστε να διευκολύνεται τόσο η κινητικότητά τους όσο και η διεξαγωγή των κατάλληλων ελέγχων ασφαλείας

173 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΛΟΙΩΝ Θέσπιση μέτρων για την αντιμετώπιση των κακόβουλων ενεργειών που ενδέχεται να εκδηλωθούν κατά κρουαζιερόπλοιων ενώ αυτά πλέουν στα ανοιχτά Εκμετάλλευση τεχνογνωσίας άλλων κρατών για κατάρτιση πρωτοκόλλων επέμβασης. Πραγματοποιήσουν αξιολογήσεις ασφαλείας των πλοίων και να εκπονήσουν τα σχέδια ασφαλείας τους, καθώς και να εξοπλίσουν τα πλοία με τα τεχνικά μέσα (AIS, συστήματα συναγερμού, σήμανση) που προβλέπουν οι νέες διατάξεις του ΔΝΟ. Στενότερη συνεργασία μεταξύ όλων των κρατών όσον αφορά τη λήψη μέτρων κατά των τρομοκρατικών ενεργειών στη θάλασσα σε περίπτωση εκδήλωσης κακόβουλων ενεργειών κατά πλοίων, και κυρίως εκείνων των ενεργειών που έχουν ως άμεσο στόχο κρουαζιερόπλοια και επιβατηγά πλοία, ή ως έμμεσο στόχο τους ευρωπαϊκούς λιμένες

174 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Μεγαλύτερη σαφήνεια και μεγαλύτερη διαφάνεια, σε όλα τα στάδια της αλυσίδας διαχειριστικής υποστήριξης με τη συμβολή της νέας τεχνολογίας και εντονότερες προσπάθειες οργάνωσης καθώς και απόδοσης των ευθυνών Για να μετριασθούν οι συνέπειες των ατυχημάτων στους κατοίκους και το περιβάλλον, είναι σκόπιμο να ληφθούν μέτρα με σκοπό την ελάχιστη πληροφόρηση των κατοίκων για τον τρόπο αντίδρασής τους σε περίπτωση ατυχήματος. Βελτίωση ασφάλειας ολόκληρης της διαχειριστικής αλυσίδας των θαλάσσιων μεταφορών, από τον προμηθευτή έως τον καταναλωτή Η θέσπιση ενός συστήματος «ενιαίας θυρίδας» που θα εκπροσωπεί όλες τις εμπλεκόμενες αρχές, και που θα πραγματοποιεί όλους τους έλεγχους. Αφού διέλθουν από αυτή την ενιαία θυρίδα, επιβάτες και εμπορεύματα θα πρέπει να θεωρούνται ως ασφαλή και κατάλληλα για επιβίβαση ή φόρτωση αντίστοιχα