ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 EL EL EL

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2010) 185 τελικό ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά µε τη λειτουργία της διοργανικής συµφωνίας για δηµοσιονοµική πειθαρχία και χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση EL 1 EL

3 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά µε τη λειτουργία της διοργανικής συµφωνίας για δηµοσιονοµική πειθαρχία και χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η διοργανική συµφωνία για δηµοσιονοµική πειθαρχία και χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση είναι πολιτική συµφωνία µεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής. Περιέχει πολλές διατάξεις και αρχές που έχουν αποδειχθεί χρήσιµες και µάλιστα απαραίτητες για την εξασφάλιση της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας και οµαλών διαδικασιών του προϋπολογισµού. Η διοργανική συµφωνία επηρεάζει διάφορες πτυχές του προγραµµατισµού, της προετοιµασίας, της εκτέλεσης και του ελέγχου του προϋπολογισµού. Η διοργανική συµφωνία εγκρίθηκε στις 17 Μαΐου µε βάση τη συµφωνία που επιτεύχθηκε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο των Βρυξελλών στις εκεµβρίου 2005 και τις αλλαγές που συµφωνήθηκαν µεταγενέστερα µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αντιπροσωπεύει το πιο πρόσφατο ορόσηµο µιας µακράς παράδοσης συζητήσεων άνω των 50 ετών για τον προϋπολογισµό µεταξύ των ευρωπαϊκών θεσµικών οργάνων. Από το 1988, συνάφθηκαν διαδοχικά τέσσερις διοργανικές συµφωνίες: η διοργανική συµφωνία Delors I ( ), η διοργανική συµφωνία Delors II ( ), η Agenda 2000 ( ) και η τρέχουσα διοργανική συµφωνία Όλες οι συµφωνίες αυτές εξασφάλισαν την έγκαιρη και οµαλή έγκριση του προϋπολογισµού της ΕΕ κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών. Η παρούσα έκθεση περιέχει τη διεξοδική εξέταση της λειτουργίας της τρέχουσας διοργανικής συµφωνίας όπως προβλέπεται στη δήλωση 1 της διοργανικής συµφωνίας, η οποία ορίζει ότι σύµφωνα µε το σηµείο 7 της διοργανικής συµφωνίας, η Επιτροπή θα καταρτίσει έκθεση για τη λειτουργία της διοργανικής συµφωνίας «συνοδευόµενη, εφόσον απαιτείται, από σχετικές προτάσεις». Η παρακάτω ανάλυση ακολουθεί γενικά τη δοµή της διοργανικής συµφωνίας. Εστιάζεται πρώτα στις διαδικασίες εφαρµογής του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου (Π Π), ιδίως στις προσαρµογές και αναθεωρήσεις, καθώς και στην ευελιξία (περιθώρια και µέσα ευελιξίας). Στη συνέχεια αξιολογεί τις διατάξεις που έχουν σχέση µε τη διοργανική συνεργασία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του προϋπολογισµού. Τέλος, εξετάζει θέµατα σχετικά µε τη χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση των πόρων της ΕΕ (δηλώσεις αξιοπιστίας, δηµοσιονοµικός προγραµµατισµός και τα νέα χρηµατοδοτικά µέσα). Η παρούσα έκθεση δεν φιλοδοξεί να είναι εξαντλητική. Ορισµένα σηµαντικά θέµατα που αφορούν τη διοργανική συνεργασία δεν εξετάζονται στην έκθεση αυτή. Πολλές σηµαντικές πτυχές της µεταρρύθµισης του προϋπολογισµού πρόκειται να µελετηθούν 1 ιοργανική συµφωνία της 17 ης Μαΐου 2006 µεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συµβουλίου και της Επιτροπής για δηµοσιονοµική πειθαρχία και χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση, ΕΕ C 139 της EL 2 EL

4 κατά την «πλήρη και σφαιρική επανεξέταση» του προϋπολογισµού της ΕΕ σύµφωνα µε τη δήλωση 3 της διοργανικής συµφωνίας. Παράλληλα, η συνθήκη της Λισαβόνας προτείνει ή δίνει νέα έµφαση σε πολλούς τοµείς πολιτικής οι οποίοι, µακροπρόθεσµα, µπορεί να απαιτήσουν ορισµένες δηµοσιονοµικές αλλαγές. Αλλά αυτό θα απαιτήσει πρώτα την εκπόνηση νέων νοµικών πράξεων και την προσεκτική αξιολόγηση του ενδεχόµενου δηµοσιονοµικού τους αντικτύπου. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι η Επιτροπή έχει καταθέσει προτάσεις για την έκδοση κανονισµού για τον καθορισµό του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου σύµφωνα µε το άρθρο 312 παράγραφος 2 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2. Ο κανονισµός για το πολυετές δηµοσιονοµικό πλαίσιο µαζί µε την προτεινόµενη νέα διοργανική συµφωνία για τη συνεργασία σε δηµοσιονοµικά θέµατα 3 και ορισµένες διατάξεις του δηµοσιονοµικού κανονισµού 4 θα αντικαταστήσουν εξ ολοκλήρου τη διοργανική συµφωνία. 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΙΑ ΙΚΑΣΙΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟ Π Π Το Π Π, µαζί µε τις λοιπές διατάξεις της διοργανικής συµφωνίας, έχει εξασφαλίσει: δηµοσιονοµική πειθαρχία: η ετήσια διαδικασία του προϋπολογισµού πρέπει να τηρεί τα ανώτατα όρια του Π Π, οµαλή διαδικασία του προϋπολογισµού και αποτελεσµατική διοργανική συνεργασία χάρη στους διάφορους διαδικαστικούς κανόνες που έχουν συµφωνηθεί στη διοργανική συµφωνία. Είναι σηµαντικό να επισηµανθεί ότι από το 1988, η έγκριση όλων των προϋπολογισµών έγινε εγκαίρως, βελτίωση της προβλεψιµότητας όσον αφορά την εξέλιξη των δαπανών της ΕΕ. Η αναγνώριση της χρησιµότητας του Π Π εκφράζεται µε την ενσωµάτωση στη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης του άρθρου 312 παράγραφος 1 το οποίο ορίζει ότι «ο ετήσιος προϋπολογισµός της Ένωσης καταρτίζεται τηρουµένου του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου» ιαδικασίες για την προσαρµογή του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου Ετήσια τεχνική προσαρµογή Το σηµείο 16 της διοργανικής συµφωνίας προβλέπει ετήσια τεχνική προσαρµογή πριν από τη διαδικασία του προϋπολογισµού για το έτος ν+1. Αυτό συνεπάγεται, κυρίως, επαναξιολόγηση, σε τιµές του έτους ν+1, των ανώτατων ορίων και των συνολικών αριθµητικών στοιχείων για πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων και για πιστώσεις πληρωµών COM(2010) 72. COM(2010) 73. COM(2010) 71. Οι ίδιες διατάξεις διατηρήθηκαν στο άρθρο 4 του σχεδίου κανονισµού για το πολυετές δηµοσιονοµικό πλαίσιο (Π Π). EL 3 EL

5 Για τον λόγο αυτό, εφαρµόζεται σταθερός αποπληθωριστής 2% ετησίως και όχι ο αποπληθωριστής τιµών του ΑΕΠ, όπως συνέβαινε εν µέρει για τα προηγούµενα Π Π. Η πρακτική αυτή παρέχει σαφές πλεονέκτηµα διαφάνειας, δεδοµένου ότι τα ανώτατα όρια είναι γνωστά τόσο σε πραγµατικές όσο και σε ονοµαστικές αξίες για ολόκληρη τη διάρκεια του δηµοσιονοµικού πλαισίου. Αυτό µε τη σειρά του διευκολύνει τον µακροπρόθεσµο δηµοσιονοµικό προγραµµατισµό και προσφέρει περισσότερες εγγυήσεις σε όλα τα µέρη που συµµετέχουν στη διαδικασία του προϋπολογισµού. Τα πλεονεκτήµατα του παρόντος συστήµατος φαίνεται να αντισταθµίζουν την αναπόφευκτη θετική ή αρνητική απόκλιση µεταξύ των ανώτατων ορίων και των συνολικών αριθµητικών στοιχείων για τις πιστώσεις που προέκυψαν µε την εφαρµογή σταθερού αποπληθωριστή και των αριθµητικών στοιχείων που θα προέκυπταν µε την εφαρµογή του αποπληθωριστή παρατηρούµενων τιµών του ΑΕΠ. Το 2007, τα ανώτατα όρια θα ήταν κατά 1,7% υψηλότερα αν είχε χρησιµοποιηθεί ο αποπληθωριστής παρατηρούµενων τιµών του ΑΕΠ. Το 2008, η διαφορά αυτή εξαλείφθηκε. Το 2009, παρατηρήθηκε απόκλιση ως αποτέλεσµα της οικονοµικής ύφεσης: ο δείκτης του αποπληθωριστή που στηρίζεται στον σταθερό αποπληθωριστή ήταν ίσος µε 110,4 (έτος αναφοράς 2004 = 100), ενώ ο δείκτης του αποπληθωριστή που στηρίζεται στον αποπληθωριστή των παρατηρούµενων τιµών του ΑΕΠ ήταν ίσος µε 106,7. α) Σταθερός αποπληθωριστής που εφαρµόζεται για τεχνικές προσαρµογές β) Σωρευτικός δείκτης που στηρίζεται στον αποπληθωριστή 2% (2004=100) γ) Αποπληθωριστής τιµών του ΑΕΠ (προβλέψεις φθινοπώρου 2009 της Γ ECFIN) δ) Σωρευτικός δείκτης που στηρίζεται στον πραγµατικό αποπληθωριστή 2% (2004=100) ,0 % 2,0 % 2,0% 106,1 108,2 110,4 2,9 % 0,4 % -1,3% 107,8 108,2 106,7 ε) Σωρευτική απόκλιση (δ)-(β) 1,7 0,0-3, Προσαρµογή των πιστώσεων της πολιτικής συνοχής Το σηµείο 17 της διοργανικής συµφωνίας προβλέπει τεχνική προσαρµογή για το έτος 2011 εάν αποδειχθεί ότι το σωρευτικό ΑΕΠ οποιουδήποτε κράτους µέλους για την περίοδο παρουσιάζει απόκλιση µεγαλύτερη από +/- 5 % από το σωρευτικό ΑΕΠ που είχε εκτιµηθεί κατά την εκπόνηση της διοργανικής συµφωνίας. Στην περίπτωση αυτή, η Επιτροπή θα προσαρµόσει τα χορηγηθέντα ποσά βάσει κεφαλαίων για τη στήριξη της συνοχής στα οικεία κράτη µέλη, κατά την περίοδο αυτή. Η εκτίµηση της απόκλισης του ΑΕΠ και η αντίστοιχη προσαρµογή πραγµατοποιήθηκαν από την Επιτροπή στο πλαίσιο της τεχνικής προσαρµογής για το έτος 2011 που υποβλήθηκε τον Απρίλιο του Προσαρµογή του συνολικού ανώτατου ορίου πληρωµών Σύµφωνα µε το σηµείο 18 της διοργανικής συµφωνίας, η Επιτροπή ελέγχει κάθε χρόνο το συνολικό ανώτατο όριο των πιστώσεων πληρωµών, το οποίο καταρτίστηκε κατά την 6 COM(2010) 160. EL 4 EL

6 εκπόνηση του δηµοσιονοµικού πλαισίου, λαµβανοµένων υπόψη των όρων εκτέλεσης, ώστε να διασφαλίζεται η οµαλή εξέλιξη σε σχέση µε τις πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων 7. Κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών της περιόδου προγραµµατισµού, το πραγµατικό επίπεδο των πιστώσεων πληρωµών ήταν κατά πολύ χαµηλότερο από τα ανώτατα όρια, γεγονός το οποίο θα µπορούσε ενδεχοµένως να οδηγήσει σε φαινόµενο αναπλήρωσης, δηλαδή σε υψηλότερα από τα προβλεπόµενα επίπεδα πληρωµών κατά τα επόµενα έτη. Ωστόσο, µε βάση την τρέχουσα εκτίµηση των επιπέδων των πιστώσεων πληρωµών µέχρι το 2013, είναι πρόωρο να γίνει προσαρµογή των υφιστάµενων ανώτατων ορίων πληρωµών. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί προσεκτικά την εξέλιξη της κατάστασης και θα συνεχίσει να συντονίζει τις εκτιµήσεις της που αφορούν τις πληρωµές για διαρθρωτικές ενέργειες και για όλους τους άλλους τοµείς. Όσον αφορά τις πιστώσεις πληρωµών µετά το 2013, η Επιτροπή θα επικαιροποιήσει τις προβλέψεις το 2010, όπως προβλέπεται στο σηµείο 19 της διοργανικής συµφωνίας µε τη µορφή νέου «ελτίου» 11 όπως υποβλήθηκε στις 28 Απριλίου Προσαρµογή για την εφαρµογή των διαρθρωτικών ταµείων, του Ταµείου Συνοχής, της αγροτικής ανάπτυξης και του Ευρωπαϊκού Ταµείου Αλιείας Σύµφωνα µε το σηµείο 48 της διοργανικής συµφωνίας, σε περίπτωση που µετά την 1η Ιανουαρίου 2007 εγκριθούν νέοι κανόνες ή προγράµµατα που διέπουν τα διαρθρωτικά ταµεία, το Ταµείο Συνοχής, την αγροτική ανάπτυξη και το Ευρωπαϊκό Ταµείο Αλιείας, τα δύο σκέλη της αρµόδιας για τον προϋπολογισµό αρχής δεσµεύονται να επιτρέψουν, κατόπιν προτάσεως της Επιτροπής, τη µεταφορά στα επόµενα έτη, καθ' υπέρβαση των αντιστοίχων ανωτάτων ορίων δαπανών, των µη χρησιµοποιηθεισών κατά το 2007 πιστώσεων. Πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων συνολικής αξίας εκατ. EUR δεν εκτελέστηκαν το 2007 και δεν µεταφέρθηκαν στο Αντιπροσωπεύουν πιστώσεις του 2007 για 45 επιχειρησιακά προγράµµατα τα οποία δεν κατέστη δυνατό να εγκριθούν το 2007, κυρίως λόγω της καθυστερηµένης υποβολής τους στην Επιτροπή. Ο αναπρογραµµατισµός για τον τοµέα 1β και τον τοµέα 2 έγινε µε βάση την απόφαση 2008/371 8 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 29ης Απριλίου 2008, ως εξής: (σε τρέχουσες τιµές, σε εκατ. EUR) Τοµέας 1β Τοµέας Οι ίδιες διατάξεις διατηρήθηκαν στο άρθρο 6 του σχεδίου κανονισµού για το πολυετές δηµοσιονοµικό πλαίσιο (Π Π). ΕΕ L 128 της , σ. 8. EL 5 EL

7 Χάρη στη βελτίωση της προετοιµασίας από την Επιτροπή, το ποσό αυτό ήταν κατά πολύ χαµηλότερο από τα 6.152,3 εκατ. EUR του αναπρογραµµατισµού του Βασικά µηνύµατα σχετικά µε τις διαδικασίες προσαρµογής του Π Π Οι διαδικασίες για την προσαρµογή του Π Π φαίνεται ότι λειτουργούν. Το πλεονέκτηµα της χρησιµοποίησης σταθερού αποπληθωριστή (σηµείο 16) είναι ότι αντισταθµίζει την περιορισµένη µέση διαφορά µε τον αποπληθωριστή παρατηρούµενων τιµών του ΑΕΠ. Η προσαρµογή του συνολικού ανώτατου ορίου πληρωµών (σηµείο 18) δεν ήταν µέχρι τώρα αναγκαία, αλλά απαιτείται συνεχής προσεκτική παρακολούθηση. Τέλος, η προσαρµογή στους όρους εκτέλεσης (σηµείο 48) πραγµατοποιήθηκε οµαλά και τα εν λόγω ποσά ήταν κατά πολύ χαµηλότερα από τα ποσά του Ευελιξία του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου Ανάλυση των περιθωρίων Ο τοµέας 1α καλύπτει προτεραιότητες οι οποίες έχουν άµεση σχέση µε την ανανεωµένη ατζέντα της Λισαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Ο τοµέας αυτός, ο οποίος συγκεντρώνει τον µεγαλύτερο αριθµό πολιτικών της ΕΕ, υφίσταται συχνές πιέσεις λόγω της εξέλιξης του πλαισίου των παγκόσµιων προκλήσεων. Η χρηµατοδότηση του προγράµµατος Galileo, του ευρωπαϊκού ινστιτούτου καινοτοµίας και τεχνολογίας, καθώς και έργων που σχετίζονται µε την ενέργεια στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαµψη της οικονοµίας απαίτησε επανειληµµένες αναθεωρήσεις των ανωτάτων ορίων (βλ. κεφάλαιο ). Οι πιστώσεις για πιο πρόσφατες αποφάσεις ή προτάσεις, όπως η συνέχιση της χρηµατοδότησης για τον παροπλισµό του πυρηνικού σταθµού Kozloduy (Βουλγαρία), η θέσπιση νέων χρηµατοοικονοµικών εποπτικών αρχών, ο ευρωπαϊκός µηχανισµός µικροχρηµατοδοτήσεων και η έναρξη του λειτουργικού σταδίου του ευρωπαϊκού προγράµµατος γεωσκόπησης (GMES), έχουν ήδη συµπεριληφθεί στον επικαιροποιηµένο δηµοσιονοµικό προγραµµατισµό µε βάση την πρόταση της Επιτροπής. Τα διαθέσιµα περιθώρια και οι δυνατότητες ανταπόκρισης σε µελλοντικές καταστάσεις έχουν µειωθεί ανάλογα, αφήνοντας µόνο ένα κατ' εκτίµηση περιθώριο 50,1 εκατ. EUR για το 2011, 34,6 εκατ. EUR για το 2012 και 47,8 εκατ. EUR για το Τα επόµενα τρία έτη αναµένεται να ανακύψουν νέες συµπληρωµατικές ανάγκες, για παράδειγµα σε σχέση µε τον διεθνή θερµοπυρηνικό πειραµατικό αντιδραστήρα (ITER). Οι εκτιµώµενες συµπληρωµατικές πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων για τον ITER που πρέπει να χορηγηθούν από τον προϋπολογισµό της ΕΕ βάσει του τρέχοντος Π Π µπορεί να υπερβούν κατά πολύ το 1 δισεκατ. EUR. Οι ανάγκες για πιστώσεις πληρωµών πρέπει να εκτιµηθούν µε βάση το υπό εξέταση χρονοδιάγραµµα, αλλά οι πληρωµές αναµένεται να καταβληθούν κυρίως µετά το Το θέµα των περιθωρίων δεν είναι τόσο σηµαντικό για τον τοµέα 1β, διότι, σύµφωνα µε το σηµείο 13 της διοργανικής συµφωνίας, τα θεσµικά όργανα δεν υποχρεούνται να 9 Βλ. απόφαση 2001/692/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 3ης Μαΐου 2001, όπως εγκρίθηκε σύµφωνα µε το σηµείο 17 της διοργανικής συµφωνίας της 6 ης Μαΐου EL 6 EL

8 διατηρούν κανένα περιθώριο στο πλαίσιο αυτού του τοµέα, δηλαδή, το ανώτατο αυτό όριο αποτελεί στόχο για δαπάνες. Η κατάσταση του τοµέα 2 είναι αρκετά διαφορετική. Στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο των Βρυξελλών τον Οκτώβριο του 2002, οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ συµφώνησαν τα ανώτατα όρια για τις δαπάνες του πρώτου πυλώνα, της ΚΓΠ, στο επίπεδο του 2006, µε ετήσια αύξηση 1% σε τρέχουσες τιµές από το 2007 έως και το Με τη µεταγενέστερη µεταρρύθµιση της ΚΓΠ το 2003 θεσπίστηκε µηχανισµός δηµοσιονοµικής πειθαρχίας για να εξασφαλιστεί η µη υπέρβαση της ετήσιας χρηµατοδότησης της ΚΓΠ. Στην πράξη, η κατάσταση αυτή δεν αντιµετωπίστηκε, και κατά τα δηµοσιονοµικά έτη 2007 έως 2009 η εκτέλεση του προϋπολογισµού άφησε σηµαντικά περιθώρια κάτω από το ανώτατο όριο του τοµέα 2. Εποµένως, τα περιθώρια αυτά έχουν καταστεί πηγή ευελιξίας: δεδοµένου ότι οι αυξήσεις σε άλλους τοµείς αντισταθµίστηκαν από µειώσεις στον τοµέα 2, το συνολικό Π Π µπόρεσε να παραµείνει αµετάβλητο. Ωστόσο, τα περιθώρια αυτά θα µειωθούν εντός των επόµενων ετών, ιδιαίτερα λόγω της συνεχιζόµενης σταδιακής εφαρµογής αµέσων ενισχύσεων για τα νέα κράτη µέλη. Επί του παρόντος, στον προϋπολογισµό 2010 παραµένει περιθώριο 456 εκατ. EUR, το οποίο µπορεί να καταστεί διαθέσιµο προς το τέλος του έτους. Εκτός αν οι συνθήκες της αγοράς είναι πολύ ευνοϊκές, δεν υπάρχουν πολλές πιθανότητες να βρεθούν διαθέσιµα κονδύλια του προϋπολογισµού για την περίοδο στο επιµέρους ανώτατο όριο για τον πρώτο πυλώνα της ΚΓΠ, και ιδιαίτερα όχι στο αρχικό στάδιο λόγω της υποχρέωσης να διατηρηθεί ένα περιθώριο τουλάχιστον 300 εκατ. EUR, ώστε να αποφευχθεί η εφαρµογή του µηχανισµού δηµοσιονοµικής πειθαρχίας. Όσον αφορά τον τοµέα 3, η διαχείριση της εξέλιξης των δαπανών έγινε στο πλαίσιο των υφιστάµενων ανώτατων ορίων χωρίς σηµαντικά προβλήµατα από το 2007 έως το Όσον αφορά τον υποτοµέα 3α Ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη, η εξέλιξη αυτή ήταν δυνατή χάρη στη σχετικά έντονη εξέλιξη του προφίλ των δαπανών του ανώτατου ορίου, το ποσό του οποίου πολλαπλασιάστηκε επί 2,5 µεταξύ 2007 και Αντίθετα, η κατάσταση είναι πιο τεταµένη στον υποτοµέα 3β Ιθαγένεια, δεδοµένου του σχετικά σταθερού ανώτατου ορίου του, το οποίο εκφράζεται σε πολύ στενά περιθώρια µέχρι το τέλος της περιόδου. Όσον αφορά τον τοµέα 4, οι επαναλαµβανόµενες διεθνείς κρίσεις και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης οδηγούν συχνά σε ανεπαρκή περιθώρια και προβλήµατα ευελιξίας. Τα προβλήµατα στον τοµέα αυτόν είναι ιδιαίτερα σοβαρά λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα των εξωτερικών γεγονότων, για παράδειγµα, αιφνίδιες συγκρούσεις και φυσικές καταστροφές, όπως οι πρόσφατοι σεισµοί στην Αιτή, τη Χιλή ή την Τουρκία. Μολονότι µέχρι τώρα η κάλυψη των συµπληρωµατικών αναγκών µπορούσε να πραγµατοποιηθεί µε την προσφυγή σε διάφορα µέσα ευελιξίας κατά τη διάρκεια της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισµού, οι παρατεταµένες διαπραγµατεύσεις σχετικά µε την επισιτιστική διευκόλυνση, για παράδειγµα, έδειξαν καθαρά τα όρια των µηχανισµών ευελιξίας της διοργανικής συµφωνίας. Επιπλέον, ο τρέχων αυστηρός διαχωρισµός µεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών δαπανών, ο οποίος καταδείχθηκε όταν η αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή απέρριψε την πρόταση της Επιτροπής να διατεθεί µέρος της χρηµατοδότησης για την επισιτιστική διευκόλυνση στο πλαίσιο του διαθέσιµου περιθωρίου εντός του τοµέα 2, φαίνεται να περιορίζει την ικανότητα της Ένωσης να ανταποκρίνεται εγκαίρως στις παγκόσµιες προκλήσεις. Για τα εναποµένοντα έτη του παρόντος Π Π, τα προγραµµατισµένα περιθώρια για τον τοµέα 4 είναι πολύ περιορισµένα. Μετά τη συνεκτίµηση της χρηµατοδότησης των EL 7 EL

9 συνοδευτικών µέτρων για τις µπανάνες στις χώρες ΑΚΕ που ακολούθησε την εµπορική συµφωνία στο πλαίσιο των διαπραγµατεύσεων του ΠΟΕ, τα προβλεπόµενα περιθώρια ανέρχονται για το 2011 σε 70,3 εκατ. EUR, για το 2012 σε 132,3 εκατ. EUR και για το 2013 σε 134,6 εκατ. EUR. Στον τοµέα της κλιµατικής αλλαγής, ο προϋπολογισµός της ΕΕ αναµένεται να συνεισφέρει, κατά την περίοδο , 150 εκατ. EUR στη διεθνή χρηµατοδότηση ταχείας εκκίνησης, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της συµφωνίας της Κοπεγχάγης. Εκτός από το ποσό των 50 εκατ. EUR που συµπεριλαµβάνεται ήδη στον προϋπολογισµό του 2010, προβλέπονται 50 εκατ. EUR ετησίως το 2011 και το Ωστόσο, µπορούν να ανοίξουν νέες προοπτικές εάν από το 2013, ο προϋπολογισµός της ΕΕ µπορέσει να χρηµατοδοτήσει φιλόδοξη συµφωνία για το κλίµα, όπως προτάθηκε από την Επιτροπή τον Σεπτέµβριο του Κατά την περίοδο , οι δαπάνες στο πλαίσιο του τοµέα 5 εξελίχθηκαν σύµφωνα µε τα ανώτατα όρια δαπανών. Στο πλαίσιο των µέτρων που συµφωνήθηκαν για τη χρηµατοδότηση του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαµψη της οικονοµίας (βλ. τµήµα κατωτέρω), τα ανώτατα όρια δαπανών µειώθηκαν κατά 126,5 εκατ. EUR το 2010 (και κατά 173,5 εκατ. EUR το 2009). Η κατάσταση στον τοµέα 5 συµπιέζεται ακόµη περισσότερο το 2010 και µέχρι το τέλος της περιόδου, για δύο βασικούς λόγους: τον αντίκτυπο της έναρξης ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας, και τον αντίκτυπο της ετήσιας µισθολογικής προσαρµογής για το προσωπικό, που υπερβαίνει τις αρχικές προβλέψεις. Αφενός, διάφορα θεσµικά όργανα ζήτησαν συµπληρωµατικές πιστώσεις µετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας, γεγονός το οποίο διάβρωσε το διαθέσιµο περιθώριο. Επίσης, δεν µπορεί να αποκλεισθεί το γεγονός ότι µπορεί να απαιτηθούν συµπληρωµατικές δαπάνες για τη δηµιουργία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής ράσης (ΕΥΕ ). Αφετέρου, αν (µετά την προσφυγή της Επιτροπής) το ικαστήριο ακυρώσει την απόφαση του Συµβουλίου για τον περιορισµό της ετήσιας µισθολογικής προσαρµογής για το προσωπικό στο ήµισυ µόνο της προταθείσας αύξησης, θα σηµειωθεί συµπληρωµατική εφάπαξ αύξηση των δαπανών (µε αναδροµικό αποτέλεσµα), καθώς και αύξηση της βάσης των δαπανών στην οποία θα πρέπει να εφαρµοστούν οι µελλοντικές µισθολογικές προσαρµογές. Συνολικά, τα ανώτατα όρια του τοµέα 5 θα γίνουν πολύ πιο πιεστικά για τις δαπάνες από ότι µέχρι τώρα. Ωστόσο, υφίσταται ακόµα ένα περιορισµένο περιθώριο δεδοµένου ότι η Επιτροπή τηρεί την αυστηρή πολιτική της για µη αύξηση των ανθρώπινων πόρων (εκτός της διεύρυνσης) ενώ για την αντιµετώπιση των νέων καθηκόντων που απορρέουν από τη συνθήκη της Λισαβόνας και των άλλων νέων προτεραιοτήτων κάνει χρήση µόνο της ανακατανοµής Μέσα ευελιξίας Η διοργανική συµφωνία περιέχει διατάξεις σχετικά µε ορισµένα µέσα ευελιξίας: το αποθεµατικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ), το Ταµείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUSF), το Ευρωπαϊκό Ταµείο Προσαρµογής στην Παγκοσµιοποίηση (ΕΤΠ) και το µέσο ευελιξίας. Τα ποσά για το Ταµείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης εγγράφθηκαν στον προϋπολογισµό µόνο όταν κινητοποιήθηκε το Ταµείο, ενώ τα ποσά 10 Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συµβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών - Ενίσχυση της διεθνούς χρηµατοδότησης για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής: ευρωπαϊκός οδηγός ενόψει της συµφωνίας της Κοπεγχάγης, COM(2009) 475 τελικό της EL 8 EL

10 που αντιστοιχούν στο αποθεµατικό επείγουσας βοήθειας και στο Ευρωπαϊκό Ταµείο Προσαρµογής στην Παγκοσµιοποίηση έχουν ήδη εγγραφεί στον προϋπολογισµό από την αρχή του έτους, αλλά σε αποθεµατικό. Το µέσο ευελιξίας είναι διαφορετικής φύσεως: δεν έχει ποτέ εγγραφεί στον προϋπολογισµό αυτοτελώς, αλλά καθιστά δυνατή την εγγραφή δαπανών πάνω από το ανώτατο όριο του αντίστοιχου τοµέα του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου. Επίσης, οι διαδικασίες κινητοποίησης αυτών των µέσων διαφέρουν ελαφρά µεταξύ τους: Η κινητοποίηση του αποθεµατικού επείγουσας βοήθειας απαιτεί µεταφορά και διαδικασία τριµερούς σύσκεψης, «ενδεχοµένως σε απλουστευµένη µορφή». Οι πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων που κινητοποιήθηκαν πρόσφατα ανέρχονται σε 49 εκατ. EUR το 2007, σε 479 εκατ. EUR το και σε 188 εκατ. EUR το Η κινητοποίηση του Ταµείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτεί την υποβολή πρότασης για τον σκοπό αυτό, τη χρησιµοποίηση του «κατάλληλου δηµοσιονοµικού µέσου», το οποίο εκ των πραγµάτων είναι διορθωτικός προϋπολογισµός, και την έναρξη διαδικασίας τριµερούς σύσκεψης, «ενδεχοµένως σε απλουστευµένη µορφή». Μολονότι µπορεί να κινητοποιηθεί το Ταµείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης µέχρι 1 δισεκατ. EUR σε ένα δεδοµένο έτος, η µεγαλύτερη κινητοποίηση έγινε το πρώτο έτος, το 2002, και ανήλθε σε 728 εκατ. EUR. Όλα τα άλλα έτη τα επίπεδα της ετήσιας κινητοποίησης κυµάνθηκαν µεταξύ 22 εκατ. EUR και 615 εκατ. EUR. Επίσης, ποτέ δεν τέθηκε πρόβληµα όσον αφορά την τήρηση του κανόνα ότι το 25% του συνολικού ποσού πρέπει να παραµείνει αχρησιµοποίητο µέχρι την 1η Οκτωβρίου. Το Ευρωπαϊκό Ταµείο Προσαρµογής στην Παγκοσµιοποίηση κινητοποιήθηκε µέσω πρότασης για τη χρησιµοποίηση του µέσου και µεταφοράς. Το σύνολο των ποσών που κινητοποιήθηκε ανήλθε σε 18,6 εκατ. EUR το 2007, σε 49 εκατ. EUR το 2008 και σε 54 εκατ. EUR το Η πραγµατοποίηση µεταφοράς για το ΕΤΠ σηµαίνει εσπευσµένη διαδικασία. Ωστόσο, η ανάγκη συνδυασµού της διαδικασίας αυτής µε απόφαση κινητοποίησης επιβραδύνει τη διαδικασία αυτή. Μόνο µετά την οριστική έγκριση της απόφασης κινητοποίησης µπορεί να πραγµατοποιηθεί η µεταφορά στο λογιστικό σύστηµα, µολονότι έχει ήδη εγκριθεί από την αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή. Οι πρακτικές λεπτοµέρειες της διαδικασίας προσαρµόστηκαν µε βάση την πείρα που αποκτήθηκε τα τελευταία τρία χρόνια 12, όµως η διαδικασία αυτή µπορεί να απλουστευθεί ακόµη περισσότερο. Η κινητοποίηση του µέσου ευελιξίας συνοδεύεται από πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου. Στην πράξη, αυτή µπορεί να συνοδεύσει το [προ]σχέδιο προϋπολογισµού της Επιτροπής ή πρόταση της Επιτροπής για [προ] σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισµού ή για διορθωτική επιστολή. Η πρόταση µπορεί επίσης να εκπονηθεί µετά από πολιτική συµφωνία, κατά τη Λαµβανοµένης υπόψη της εφάπαξ αύξησης κατά 240 εκατ. EUR που αποφασίστηκε στο πλαίσιο της συµφωνίας η οποία επιτεύχθηκε κατά τη διαδικασία συνεννόησης της 21 ης Νοεµβρίου για τη χρηµατοδότηση της επισιτιστικής διευκόλυνσης. Σύµφωνα µε την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή υποβάλλει τώρα στην αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή µεµονωµένες αιτήσεις στο πλαίσιο του ΕΤΠ, και όχι δέσµες αιτήσεων. EL 9 EL

11 διαδικασία συνεννόησης για την κινητοποίηση του µέσου. Σύµφωνα µε τις διατάξεις της διοργανικής συµφωνίας, κινητοποιούνται πρώτα τα διαθέσιµα ποσά κατά σειρά αρχαιότητας. Η βασική διαφορά µεταξύ του παρόντος κειµένου της διοργανικής συµφωνίας και εκείνου της 6ης Μαΐου 1999 είναι η διαγραφή του ακόλουθου κειµένου «Το µέσο ευελιξίας δεν πρέπει, κατά κανόνα, να χρησιµοποιείται για να καλύψει τις ίδιες ανάγκες των δύο συνεχόµενων ετών». Ο όρος αυτός δεν εφαρµόζεται πλέον, και αυτό αποτελεί θετική εξέλιξη διότι όπως κατέδειξε η εµπειρία (π.χ. στο Κοσσυφοπέδιο ή στην Παλαιστίνη) ορισµένες κρίσεις µπορεί να απαιτήσουν επανειληµµένη προσφυγή στο µέσο ευελιξίας. Παράλληλα, υπάρχει εγγενής αντίφαση και αναπόφευκτοι συµβιβασµοί όταν ένα δηµοσιονοµικό µέσο το οποίο έχει σχεδιαστεί για να ανταποκρίνεται σε βραχυπρόθεσµες κρίσεις πρέπει να διαδραµατίσει ρόλο στην επίλυση διαρκών ή επαναλαµβανόµενων κρίσεων. Κοινός παρανοµαστής αυτών των τριών µέσων είναι η διαδικασία τριµερούς σύσκεψης «ενδεχοµένως σε απλουστευµένη µορφή». Τι περιλαµβάνει αυτή η «απλουστευµένη µορφή» δεν έχει διευκρινιστεί ποτέ. Η ρεαλιστική λύση, που εφαρµόζεται συχνά, είναι ότι η τριµερής σύσκεψη λαµβάνει χώρα, µόνο εάν προβλέπεται τακτική τριµερής σύσκεψη στο πλαίσιο της διαδικασίας του προϋπολογισµού. Το σχέδιο διοργανικής συµφωνίας σχετικά µε τη συνεργασία για θέµατα προϋπολογισµού ενσωµατώνει την τρέχουσα πρακτική και ορίζει ότι δεν γίνεται προσφυγή στη διαδικασία τριµερούς σύσκεψης παρά µόνο σε περίπτωση διαφωνίας µεταξύ των θεσµικών οργάνων όσον αφορά την κινητοποίηση των µέσων. Την περίοδο , το µέσο ευελιξίας κινητοποιήθηκε κυρίως για να καλύψει τις ανάγκες του τοµέα 4, τα περιθώρια του οποίου αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ περιορισµένα για την αντιµετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων. Μόλις λήφθηκε η πολιτική απόφαση κινητοποίησης, η διαδικασία προχώρησε αρκετά οµαλά. Το κυριότερο θέµα εδώ δεν είναι οι διαδικασίες, αλλά η διαθεσιµότητα µέσων σε σύγκριση µε µια ευρεία σειρά αναγκών που αντιστοιχούν σε σηµαντικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες. Μολονότι η διοργανική συµφωνία προβλέπει ότι ένα ποσό που δεν έχει χρησιµοποιηθεί µπορεί να µεταφερθεί µέχρι το έτος ν+2, το ποσό που είναι επί του παρόντος διαθέσιµο το 2010 περιορίζεται σε 115 εκατ. EUR, λόγω της επαναλαµβανόµενης χρησιµοποίησης του µέσου ευελιξίας υνατότητα απόκλισης κατά 5% από νοµοθετική πράξη Το σηµείο 37 της διοργανικής συµφωνίας ορίζει τις περιστάσεις όπου τα ποσά που εµφανίζονται στο [προ] σχέδιο προϋπολογισµού µπορούν να αποκλίνουν πάνω από 5% από τα ποσά αναφοράς που ορίζονται στη νοµοθετική πράξη, ενώ αφήνει στην Επιτροπή και στην αρµόδια για το προϋπολογισµό αρχή έναν ορισµένο βαθµό διακριτικής ευχέρειας ως προς τις αποκλίσεις εντός του ορίου του 5% 13. Αυτό είναι το αποτέλεσµα µιας σειράς κοινών κανόνων που πρέπει να εφαρµόζονται από την Επιτροπή κατά τη διαδικασία εγγραφής στον προϋπολογισµό και προγραµµατισµού: κατά γενικό κανόνα, οι τροποποιήσεις αντισταθµίζονται συστηµατικά κατά τα επόµενα έτη της περιόδου προγραµµατισµού, ώστε να συνεχίζεται η τήρηση των συνολικών δηµοσιονοµικών πιστώσεων για την αντίστοιχη νοµοθετική πράξη. 13 Οι ίδιες διατάξεις διατηρούνται στο σχέδιο νέας διοργανικής συµφωνίας (σηµείο 15). EL 10 EL

12 Μπορεί να προβλεφθούν εξαιρέσεις από αυτόν τον γενικό κανόνα, σε περίπτωση που η Επιτροπή µπορέσει να βρει ουσιαστικά επιχειρήµατα που να δικαιολογούν απόκλιση από τις δηµοσιονοµικές πιστώσεις και να εξηγήσει την απόκλιση αυτή στα έγγραφα του δηµοσιονοµικού προγραµµατισµού που διαβιβάζονται στην αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή. Μολονότι ο γενικός κανόνας αντιστάθµισης εφαρµόζεται στις προτάσεις της Επιτροπής, ο κανόνας αυτός δεν εφαρµόζεται όταν το Συµβούλιο ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τροποποιούν την πρόταση [προ] σχεδίου προϋπολογισµού µε συµπληρωµατικές πιστώσεις. Βασικά µηνύµατα σχετικά µε την ευελιξία του Π Π Τα περιθώρια κάτω από όλα τα ανώτατα όρια του Π Π γίνονται πολύ στενά. Τα περιθώρια στο πλαίσιο του τοµέα 2 αναµένεται να περιοριστούν σοβαρά τα επόµενα έτη. Παράλληλα, τα εναποµένοντα περιθώρια και οι δυνατότητες ανακατανοµής στο πλαίσιο των τοµέων 1α, 3β και 4, επιτρέπουν µόνο περιορισµένο βαθµό ανταπόκρισης σε µελλοντικές καταστάσεις. Γενικά, το περιθώριο ελιγµού που αποµένει στο πλαίσιο του Π στα επόµενα έτη είναι πολύ περιορισµένα. Τα διάφορα µέσα (µέσα 25 έως 28) τα οποία παρέχουν ευελιξία εκτός του Π χρησιµοποιήθηκαν σε διαφορετικούς βαθµούς έντασης. Επίσης, όσον αφορά το µέσο ευελιξίας, το βασικό θέµα αφορά τα διαθέσιµα µέσα σε σύγκριση µε ευρεία σειρά αναγκών που ανταποκρίνονται σε σηµαντικές ευρωπαϊκές προτεραιότητες. Εξάλλου, οι κανόνες βάσει των οποίων τα ποσά που είναι εγγεγραµµένα στο [προ] σχέδιο προϋπολογισµού µπορούν να αποκλίνουν από τα ποσά αναφοράς (σηµείο 37) είναι σαφείς και λειτουργούν καλά Αναθεωρήσεις του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου Ανάλυση των πρόσφατων αναθεωρήσεων του Π Π και τροποποιήσεις της διοργανικής συµφωνίας Εκτός τις πρώτες δηµοσιονοµικές προοπτικές ( ), η δυνατότητα αναθεώρησης του πολυετούς δηµοσιονοµικού πλαισίου (Π Π) χρησιµοποιήθηκε ελάχιστα πριν από το Το δηµοσιονοµικό πλαίσιο αναθεωρήθηκε µόνο µια φορά και το πλαίσιο καµία φορά, εκτός από τις προσαρµογές που αφορούσαν τις διευρύνσεις. Αντίθετα, για το δηµοσιονοµικό πλαίσιο , εξαιρετικά γεγονότα οδήγησαν ήδη σε δύο αναθεωρήσεις, καθώς και σε ακόµη µία τροποποίηση της διοργανικής συµφωνίας: το πρώτο εξάµηνο του 2007, οι διαπραγµατεύσεις µε τους ιδιώτες εταίρους για τη χρηµατοδότηση των προγραµµάτων του ευρωπαϊκού παγκόσµιου δορυφορικού συστήµατος πλοήγησης (GNSS) EGNOS και GALILEO απέτυχαν. Για να εξασφαλιστεί η εφαρµογή αυτού του στρατηγικά σηµαντικού έργου, καθώς και η χρηµατοδότηση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΙΤ), η αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή αποφάσισε, στις 18 εκεµβρίου 2007, να αναθεωρήσει το δηµοσιονοµικό πλαίσιο. Η αύξηση των ανωτάτων ορίων του τοµέα 1α κατά την περίοδο 2008 έως 2013 µε συνολικό ποσό 1,6 δισεκατ. EUR σε τρέχουσες τιµές αντισταθµίστηκε από αντίστοιχη µείωση του ανωτάτου ορίου του τοµέα 2 για το έτος Επίσης, διατέθηκαν 600 εκατ. EUR µε τη επαναδιάθεση κεφαλαίων από άλλα 14 ΕΕ L 6 της , σ. 7. EL 11 EL

13 προγράµµατα και γραµµές του προϋπολογισµού στο πλαίσιο του τοµέα 1α, και 200 εκατ. EUR µε την κινητοποίηση του µέσου ευελιξίας. Συνολικά, στο ποσό που προβλέφθηκε τον Μάιο του 2006 όταν εγκρίθηκε το δηµοσιονοµικό πλαίσιο, προστέθηκαν 2,4 δισεκατ. EUR µε χρηµατοδότηση της ΕΕ. Για την ταχεία αντιµετώπιση των διογκούµενων τιµών των τροφίµων στις αναπτυσσόµενες χώρες δηµιουργήθηκε επισιτιστική διευκόλυνση 1 δισεκατ. EUR στο τέλος του Η λύση που συµφωνήθηκε από τα τρία θεσµικά όργανα για τη χρηµατοδότηση αυτής της διευκόλυνσης απαιτούσε τροποποίηση της διοργανικής συµφωνίας για να ενισχυθεί, κατ εξαίρεση, το αποθεµατικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ) που προβλέπεται στο σηµείο 25 της διοργανικής συµφωνίας µε ποσό ύψους 240 εκατ. EUR το Έτσι κατέστη δυνατό να διατεθούν από το ΑΕΒ 340 εκατ. EUR στην επισιτιστική διευκόλυνση. Το υπόλοιπο ποσό διατέθηκε από το µέσο ευελιξίας (420 εκατ. EUR για το 2009) και µέσω της ανακατανοµής από άλλα προγράµµατα στο πλαίσιο του τοµέα 4 (240 εκατ. EUR το 2009 και το 2010). Στις 2 Απριλίου 2009 επιτεύχθηκε συµφωνία για τη χρηµατοδότηση µιας σειράς µέτρων ύψους 5 δισεκατ. EUR για την ενέργεια και την αγροτική ανάπτυξη που προτάθηκαν από την Επιτροπή στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαµψη της οικονοµίας (ΕΣΑΟ) της 26 ης Νοεµβρίου Η συµφωνία απαίτησε την άµεση αναθεώρηση του δηµοσιονοµικού πλαισίου 16, µε την οποία το ανώτατο όριο του 2009 για πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων στο πλαίσιο του τοµέα 1α αυξήθηκε κατά 2,0 δισεκατ. EUR. Η αύξηση αυτή αντισταθµίστηκε πλήρως µε τη µείωση του ανώτατου ορίου του 2009 για πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων στο πλαίσιο του τοµέα 2. Επιπλέον, διατέθηκαν 600 εκατ. EUR εντός του περιθωρίου του τοµέα 2 το 2009 για την αγροτική ανάπτυξη µε τη µορφή ευρυζωνικών υποδοµών και µέτρων σχετικών µε τις «νέες προκλήσεις» που εντοπίστηκαν βάσει του «διαγνωστικού ελέγχου» της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Ως δεύτερο βήµα, στη συνεδρίαση συνεννόησης του Νοεµβρίου 2009 διατέθηκαν άλλα 1980 εκατ. EUR για ενεργειακά έργα στο πλαίσιο του τοµέα 1α. Αυτό είχε ως επακόλουθο την περαιτέρω αναθεώρηση του δηµοσιονοµικού πλαισίου 17 µε την αύξηση του ανώτατου ορίου του 2010 για πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων στο πλαίσιο του τοµέα 1α η οποία αντισταθµίστηκε πλήρως από τη µείωση των ανώτατων ορίων του 2009 και του 2010 άλλων τοµέων (κυρίως του τοµέα 2). Επίσης, διατέθηκαν επιπλέον 420 εκατ. EUR για ευρυζωνικές υποδοµές και «νέες προκλήσεις» στο πλαίσιο του περιθωρίου 2010 του τοµέα 2. Οι προαναφερθείσες αναθεωρήσεις του Π Π αποσκοπούσαν στην αύξηση των ανώτατων ορίων για πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων στο πλαίσιο του τοµέα 1α. Οι απαιτούµενες προθεσµίες για την επίτευξη συµφωνίας (από την αρχική πρόταση της Επιτροπής) είχαν την τάση να αυξάνονται: χρειάστηκαν τρεις µήνες για την πρώτη αναθεώρηση (Galileo και ΕΙΤ) του Π Π Χρειάστηκαν πέντε µήνες για την επίτευξη συµφωνίας σχετικά µε µια σειρά µέτρων για το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαµψη της οικονοµίας (ΕΣΑΟ), χωρίς να ληφθούν υπόψη οι προθεσµίες που ΕΕ C 326 της , σ. 3. ΕΕ L 132 της , σ. 8. ΕΕ L 347 της , σ. 26. EL 12 EL

14 απαιτούνται για την αποτελεσµατική εφαρµογή του «µηχανισµού δηµοσιονοµικής αντιστάθµισης» που προβλέπεται σ' αυτή τη συµφωνία. Το Συµβούλιο δέχθηκε µόνο τη αρχή της αναθεώρησης στον βαθµό που η αύξηση των ανώτατων ορίων στο πλαίσιο του τοµέα 1α θα µπορούσε να αντισταθµιστεί πλήρως µε τη µείωση των ανώτατων ορίων σε άλλον τοµέα, έτσι ώστε το «συνολικό ανώτατο όριο» (δηλαδή, τα συνολικά ποσά που εκφράζονται σε τρέχουσες τιµές για πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων, καθώς και για πιστώσεις πληρωµών για όλους τους τοµείς και όλα τα έτη) του Π Π να παραµένει αµετάβλητο. Για τη χρηµατοδότηση 5 δισεκατ. EUR για τα µέτρα ΕΣΑΟ, αντί της άπαξ αναθεώρησης του Π Π, όπως πρότεινε η Επιτροπή, προτιµήθηκε µηχανισµός αντιστάθµισης ο οποίος µπορεί να επεκταθεί σε δύο ή τρεις διαδικασίες του προϋπολογισµού. Στην πράξη, αυτό περιόρισε την ευελιξία της διοργανικής συµφωνίας. Η πλήρης αντιστάθµιση της αύξησης των ανώτατων ορίων στο πλαίσιο του τοµέα 1α µε τη µείωση των ανώτατων ορίων του τοµέα 2 ήταν δυνατή µόνο χάρη στα κατ'εξαίρεση µεγάλα περιθώρια που παρέµειναν στο πλαίσιο του εν λόγω τοµέα κατά τα έτη 2007 έως Αυτά τα περιθώρια οφείλονταν στο συνδυασµένο αποτέλεσµα πολύ ευνοϊκών συνθηκών της αγοράς στον γεωργικό τοµέα, στα υψηλά επίπεδα εσόδων για ειδικό προορισµό και στη σταδιακή εφαρµογή άµεσων ενισχύσεων στα νέα κράτη µέλη. Γενικά, η εµπειρία δείχνει ότι χρειάζεται χρόνος για να επιτευχθεί συµφωνία σχετικά µε αναθεώρηση και ότι οι πρόσφατες αναθεωρήσεις διευκολύνθηκαν πολύ από τα υφιστάµενα περιθώρια. Ωστόσο, ένα τόσο ευνοϊκό περιβάλλον για αναθεωρήσεις δεν είναι εύκολο να βρεθεί στο προσεχές µέλλον, και έτσι τίθεται το ερώτηµα κατά πόσον η Ένωση έχει την ικανότητα να ανταποκρίνεται γρήγορα και αποτελεσµατικά σε µελλοντικές αλλαγές ιαδικασίες που εφαρµόζονται στις αναθεωρήσεις Το σηµείο 22 της διοργανικής συµφωνίας, το οποίο ορίζει τους κανόνες ψηφοφορίας για την αναθεώρηση του Π Π, καθορίζει σε 0,03 % του ΑΕΕ της ΕΕ το κατώτατο όριο πέρα από το οποίο το Συµβούλιο πρέπει να αποφασίζει µε οµοφωνία και όχι µε ειδική πλειοψηφία. Η διάταξη αυτή πρέπει να ερµηνευθεί µε τέτοιο τρόπο ώστε να συνδέεται µε καθένα από τα έτη που αφορά η αναθεώρηση, π.χ. για το 2009, το κατώτατο όριο καθορίστηκε στο 0,03 % του ΑΕΕ του 2009 της ΕΕ ή σε 3,6 δισεκατ. EUR 18. Μολονότι γενικά επιδιώκεται η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε συναινετική βάση, η δυνατότητα ψηφοφορίας στο Συµβούλιο µε ειδική πλειοψηφία είναι αποφασιστικής σηµασίας για την επίτευξη έγκαιρης συµφωνίας σχετικά µε την αναθεώρηση. Το σηµείο 22 της διοργανικής συµφωνίας προβλέπει επίσης ότι, «κατά γενικό κανόνα», κάθε αναθεώρηση του Π Π πρέπει να υποβάλλεται και να εγκρίνεται πριν αρχίσει η διαδικασία του προϋπολογισµού για το οικονοµικό έτος ή το πρώτο από τα οικονοµικά έτη τα οποία αφορά η αναθεώρηση αυτή. Ο όρος «κατά γενικό κανόνα» µπορεί να ερµηνευθεί ότι επιτρέπει κάποια ευελιξία όσον αφορά την ηµεροµηνία κατά την οποία η Επιτροπή υποβάλλει την πρότασή της κατά τη διάρκεια του οικείου οικονοµικού έτους. 18 Το ΑΕΕ που πρέπει να χρησιµοποιηθεί για τον καθορισµό του κατώτατου ορίου είναι αυτό που χρησιµοποιήθηκε για την τελευταία τεχνική προσαρµογή του δηµοσιονοµικού πλαισίου και πρόκειται για το ΑΕΕ που χρησιµοποιήθηκε για τους σκοπούς της απόφασης των ιδίων πόρων. EL 13 EL

15 Ωστόσο, δεν υπήρξε καµία συµφωνία µεταξύ των θεσµικών οργάνων για το κατά πόσο η αύξηση του ανώτατου ορίου για το τρέχον έτος ή για τα µελλοντικά έτη µπορεί να «αντισταθµιστεί» (κατά την έννοια της δεύτερης παραγράφου του σηµείου 23 της διοργανικής συµφωνίας) µε τη µείωση ανώτατου ορίου για ένα έτος για το οποίο η οικονοµική χρήση έχει περατωθεί. Κατά συνέπεια, η επιλογή αυτή αποκλείστηκε 19. Βασικά µηνύµατα σχετικά µε τις αναθεωρήσεις του Π Π Τα πρώτα τρία έτη του Π Π , το δηµοσιονοµικό πλαίσιο και η διοργανική συµφωνία τροποποιήθηκαν σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις για την ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών µε σηµαντικές χρηµατοδοτικές ανάγκες: τη χρηµατοδότηση του Galileo και του EIT, την αύξηση του αποθεµατικού επείγουσας βοήθειας για τη χρηµατοδότηση µέρους της επισιτιστικής διευκόλυνσης και του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαµψη της οικονοµίας. Οι προσαρµογές που αφορούν το τρέχον δηµοσιονοµικό πλαίσιο και τη διοργανική συµφωνία ανήλθαν συνολικά σε 8,4 δισεκατ. EUR. Ενώ τα θεσµικά όργανα συµφώνησαν για τις διαδικασίες και τα µέσα αντιµετώπισης του δηµοσιονοµικού αντικτύπου αυτών των απρόβλεπτων καταστάσεων (σηµεία 21 έως 23), σε κάθε περίπτωση η χρησιµοποίησή τους οδήγησε σε παρατεταµένες και πολύ δύσκολες πολιτικές διαπραγµατεύσεις. Τέλος, η επιτυχία ήταν δυνατή διότι οι αυξήσεις του ανώτατου ορίου για τον τοµέα 1α αντισταθµίστηκαν από µειώσεις άλλων ανώτατων ορίων, ιδιαίτερα του τοµέα 2, στον οποίον υπήρχαν µεγάλα διαθέσιµα περιθώρια. Η προσφυγή στην επιλογή αυτή θα είναι πολύ πιο δύσκολη κατά το δεύτερο ήµισυ του δηµοσιονοµικού πλαισίου, σε µια περίοδο που µπορεί να απαιτηθούν περισσότερες προσαρµογές. 3. ΙΟΡΓΑΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Τα σηµεία 31, 32 και 33 και το παράρτηµα II της διοργανικής συµφωνίας ορίζουν τις διατάξεις που αφορούν τη βελτίωση της διοργανικής συνεργασίας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του προϋπολογισµού. Οι διατάξεις αυτές αποδείχθηκαν ιδιαίτερα χρήσιµο πλαίσιο για την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισµού ιοργανική συνεργασία και διαδικασία του προϋπολογισµού εδοµένου ότι η συνθήκη της Λισαβόνας τροποποιεί σηµαντικά τη διαδικασία του προϋπολογισµού, οι διατάξεις σχετικά µε τη διοργανική συνεργασία, όπως έχουν προσαρµοστεί στη νέα διαδικασία, περιλαµβάνονται στο παράρτηµα της διοργανικής συµφωνίας σχετικά µε τη συνεργασία σε θέµατα προϋπολογισµού. Μολονότι αυτό το νέο παράρτηµα διατηρεί µερικές από τις καλά καθιερωµένες πρακτικές της προηγούµενης συµφωνίας, οι περισσότερες διατάξεις χρειάστηκε να προσαρµοστούν. Μεταξύ των διατάξεων που θα διατηρηθούν, αν και έχουν προσαρµοστεί στο νέο πλαίσιο, πρέπει να δοθεί η δέουσα σηµασία στις ακόλουθες πτυχές: Το σηµείο 33 αφορά την καλούµενη «επιστολή για τη δυνατότητα εκτέλεσης», στην οποία η Επιτροπή σχολιάζει τις τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά την πρώτη ανάγνωση. Η διοργανική συµφωνία διευκρινίζει ότι «τα δύο σκέλη της αρµόδιας για τον προϋπολογισµό αρχής λαµβάνουν υπόψη τις παρατηρήσεις 19 Οι ίδιες διατάξεις περιλαµβάνονται στο άρθρο 8 του σχεδίου κανονισµού για το πολυετές δηµοσιονοµικό πλαίσιο (Π Π). EL 14 EL

16 αυτές στο πλαίσιο της διαδικασίας συνεννοήσεων». Θα ήταν χρήσιµο η αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή να χρησιµοποιεί περισσότερο τις διατάξεις αυτές και αυτό είναι κάτι που θα συνεισφέρει οπωσδήποτε στη βελτίωση της εκτέλεσης του προϋπολογισµού. Βάσει της νέας διαδικασίας, η µορφή και το περιεχόµενο των παρατηρήσεων της Επιτροπής θα πρέπει να προσαρµόζονται, έτσι ώστε να λαµβάνεται υπόψη η θέση τόσο του Συµβουλίου όσο και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σύµφωνα µε τις διατάξεις του µέρους του παραρτήµατος II, και τα δύο σκέλη της αρµόδιας για τον προϋπολογισµό αρχής θα ενηµερώνουν την Επιτροπή µέχρι τα µέσα Ιουνίου για τις προθέσεις τους όσον αφορά τα πιλοτικά έργα/προπαρασκευαστικές δράσεις, µε σκοπό τη διεξαγωγή της πρώτης συζήτησης κατά τη συνεδρίαση συνεννόησης στην πρώτη ανάγνωση του Συµβουλίου. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του 2009, σηµειώθηκε σηµαντική πρόοδος ως προς το θέµα αυτό, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπέβαλε τις αρχικές του προτάσεις σε εύθετο χρόνο. Όλα τα µέρη συµφώνησαν ότι αυτό βελτίωσε πολύ τη διαδικασία, και ευελπιστούν ότι στο µέλλον θα µπορέσουν να στηριχθούν στην προσέγγιση αυτή Ταξινόµηση των δαπανών εδοµένου ότι το Συµβούλιο είχε τον τελευταίο λόγο για τις υποχρεωτικές δαπάνες και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις µη υποχρεωτικές δαπάνες, ο κίνδυνος συγκρούσεων ήταν πολύ σηµαντικός. Ωστόσο, µε τη θέσπιση διοργανικών συµφωνιών και την κατανοµή που συµφωνήθηκε µεταξύ των δύο κατηγοριών, το είδος αυτό σύγκρουσης εξαλείφθηκε σε µεγάλο βαθµό. Η συνθήκη της Λισαβόνας προχωρεί ακόµη παραπέρα µε την κατάργηση αυτής της διάκρισης Ανώτατο ποσοστό αύξησης Το άρθρο 272 παράγραφος 9 της συνθήκης, το οποίο καταργείται µε τη συνθήκη της Λισαβόνας, απαιτούσε από την Επιτροπή να δηλώνει κάθε έτος το «ανώτατο ποσοστό αύξησης» των µη υποχρεωτικών δαπανών στον προϋπολογισµό του επόµενου έτους και να κοινοποιεί το ποσοστό αυτό πριν από την 1 η Μαΐου σε όλα τα θεσµικά όργανα της Κοινότητας. Αυτό το ανώτατο ποσοστό, το οποίο βασιζόταν στη µέση αύξηση του ΑΕΠ, των δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης και του κόστους διαβίωσης στα κράτη µέλη, καθορίστηκε σε 4,6 % για τον προϋπολογισµό του , σε 5,0 % για τον προϋπολογισµό του 2009 και σε 4,7 % για τον προϋπολογισµό του εδοµένου ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο και η Επιτροπή έχουν συµφωνήσει να τηρούν τα ανώτατα όρια του Π Π, αυτό το ανώτατο ποσοστό εκ των πραγµάτων είναι ενδεικτικό Συµφωνίες αλιείας και ΚΕΠΠΑ Οι διατάξεις που αφορούν τις συµφωνίες αλιείας ορίζονται στο σηµείο 41 και στο παράρτηµα IV της διοργανικής συµφωνίας. Η Επιτροπή καταβάλλει προσπάθειες να ενηµερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά µε τις εξελίξεις, και κάθε 20 SEC(2009) 583 της 30ής Απριλίου EL 15 EL

17 τρίµηνο η Επιτροπή υποβάλλει λεπτοµερείς πληροφορίες σχετικά µε την εκτέλεση των υφιστάµενων συµφωνιών και δηµοσιονοµικές προβλέψεις σχετικά µε το υπόλοιπο έτος 21. Η διαδικασία αυτή φαίνεται ότι λειτουργεί καλά στην πράξη. εν υπάρχει λόγος να τροποποιηθεί. Οι διατάξεις σχετικά µε την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) περιλαµβάνονται στα σηµεία 42 και 43. Η ορθή πρακτική κοινών συνεδριάσεων µεταξύ του Συµβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (επιτροπές AFET και COBU), που πραγµατοποιούνται βάσει του σηµείου 43 τουλάχιστον πέντε φορές το χρόνο, απέδειξε ότι αποτελεί χρήσιµο εργαλείο όχι µόνο για τον διάλογο σε πολιτικά θέµατα που αφορούν την ΚΕΠΠΑ, αλλά και για τις τακτικές επικαιροποιήσεις σχετικά µε θέµατα προϋπολογισµού 22. Βασικά µηνύµατα σχετικά µε τις διατάξεις της διοργανικής συνεργασίας Η διοργανική συµφωνία αποτέλεσε χρήσιµο εργαλείο για τη διευκόλυνση της διοργανικής συνεργασίας. Οι αρχές και οι διαδικασίες συνεργασίας που προβλέπονται στο παράρτηµα II της διοργανικής συµφωνίας έχουν συµβάλει στην εξοµάλυνση των διαδικασιών διαπραγµάτευσης. Με βάση αυτή τη θετική εµπειρία, οι αρχές αυτές θα πρέπει προφανώς να αναθεωρηθούν, έτσι ώστε να ληφθούν υπόψη η νέα διαδικασία και οι αρµοδιότητες που απορρέουν από τη συνθήκη της Λισαβόνας. Η ρύθµιση µε την οποία η Επιτροπή παρέχει στο Κοινοβούλιο τριµηνιαίες πληροφορίες για την εκτέλεση των υφιστάµενων συµφωνιών αλιείας και δηµοσιονοµικές προβλέψεις για το υπόλοιπο έτος (σηµείο 41) φαίνεται ότι λειτουργεί καλά στην πράξη. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι τακτικές κοινές συναντήσεις µεταξύ του Συµβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε την ΚΕΠΠΑ (σηµείο 43) αποδείχθηκαν χρήσιµο εργαλείο. Παράλληλα, η αυξηµένη χρησιµοποίηση διατάξεων σχετικά µε την καλούµενη «επιστολή για τη δυνατότητα εκτέλεσης» και τις παρατηρήσεις της Επιτροπής στο νέο πλαίσιο της διαδικασίας συνεννόησης (σηµείο 33) θα βοηθήσει οπωσδήποτε τη βελτίωση της εκτέλεσης του προϋπολογισµού. Λόγω της σηµαντικής προόδου που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του 2009 για την ενηµέρωση σχετικά µε πιλοτικά έργα/προπαρασκευαστικές δράσεις (παράρτηµα II), υπάρχει ελπίδα ότι θα µπορέσουµε να στηριχθούµε στην προσέγγιση αυτή στο µέλλον. 4. ΧΡΗΣΤΗ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΤΗΣ ΕΕ 4.1. ηλώσεις αξιοπιστίας Για την εφαρµογή του σηµείου 44 της διοργανικής συµφωνίας, ο δηµοσιονοµικός κανονισµός και οι κανόνες εφαρµογής του συνοδεύτηκαν µε διατάξεις για την ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου στον τοµέα της επιµερισµένης διαχείρισης, σύµφωνα µε τις οποίες οι σχετικές ελεγκτικές αρχές των κρατών µελών έπρεπε να αξιολογούν τη συµµόρφωση των συστηµάτων διαχείρισης και ελέγχου µε τους κανονισµούς της Οι ίδιες διατάξεις περιλαµβάνονται στο σχέδιο νέας διοργανικής συµφωνίας (σηµείο 17). Οι διατάξεις που περιλαµβάνονται τόσο στο σχέδιο κανονισµού για το Π Π (άρθρο 12) όσο και στο σχέδιο νέας διοργανικής συµφωνίας (σηµεία 18 και 19). EL 16 EL

18 Κοινότητας µέσω ετήσιας περίληψης στο κατάλληλο εθνικό επίπεδο των διαθέσιµων λογιστικών ελέγχων και δηλώσεων 23. Η Επιτροπή παρείχε στα κράτη µέλη κατευθύνσεις σχετικά µε την προετοιµασία των δηλώσεων αξιοπιστίας και των ετήσιων περιλήψεων το 2007, τις οποίες αναθεώρησε µε βάση την εµπειρία των οικονοµικών ετών 2008 και 2009 για την ενίσχυση των στοιχείων προστιθέµενης αξίας. Μολονότι στον τοµέα της γεωργίας, η τοµεακή νοµοθεσία περιέχει τη νόµιµη υποχρέωση παροχής των ετήσιων δηλώσεων αξιοπιστίας, αυτό δεν συµβαίνει στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. Κατά συνέπεια, επί του παρόντος, η Επιτροπή µπορεί µόνο να συστήσει στα κράτη µέλη να συµπληρώνουν τις περιλήψεις τους στον τοµέα αυτό µε δήλωση αξιοπιστίας: επτά κράτη µέλη διαβίβασαν τις δηλώσεις αυτές στις ετήσιες περιλήψεις τους µέχρι τις 15 Φεβρουαρίου Όσον αφορά τις περιλήψεις αυτές, όλα τα κράτη µέλη τήρησαν την υποχρέωση και τελικά υπέβαλαν περιλήψεις σύµφωνες µε τις ελάχιστες απατήσεις. Για πρώτη φορά ετήσιες περιλήψεις παραλήφθηκαν επίσης στον τοµέα της δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας. Οι αρµόδιες υπηρεσίες εκτιµούν την ποιότητα των ετήσιων περιλήψεων και της συνεισφοράς τους στην αξιοπιστία των οικείων ετήσιων εκθέσεων δραστηριότητας. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται µε κράτη µέλη για να µεγιστοποιήσει την προστιθέµενη αξία των ετήσιων περιλήψεων και για να επιτύχει αυξηµένη αξιοπιστία όσον αφορά τα οικεία συστήµατα διαχείρισης και ελέγχου. Στην ετήσια έκθεσή του για το 2008, το Ελεγκτικό Συνέδριο παρατήρησε ότι ορισµένα κράτη µέλη είχαν υποβάλει στοιχεία ή αναλύσεις που προσέδιδαν προστιθέµενη αξία στις ετήσιες περιλήψεις, επιδιώκοντας την επισήµανση των συστηµικών ανεπαρκειών ή των διατοµεακών θεµάτων και τη διατύπωση σχετικών παρατηρήσεων. Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη τα ενθαρρυντικά σχόλια που διατυπώθηκαν στα διαδοχικά ψηφίσµατα απαλλαγής, στην πρότασή της για την τριετή αναθεώρηση του δηµοσιονοµικού κανονισµού, σκοπεύει να ενισχύσει τις διατάξεις για τις ετήσιες περιλήψεις ώστε να παρέχει προστιθέµενη αξία µε τη µορφή αξιοπιστίας, κυρίως µέσω της ενσωµάτωσης δηλώσεων αξιοπιστίας και γνωµοδοτήσεων ελέγχου. Παράλληλα µε τις εργασίες για τις ετήσιες περιλήψεις, η Επιτροπή στηρίζει τις εθελοντικές πρωτοβουλίες που λαµβάνουν ορισµένα κράτη µέλη για την παροχή εθνικών δηλώσεων διαχείρισης που καλύπτουν τα κεφάλαια της ΕΕ ηµοσιονοµικός προγραµµατισµός Σύµφωνα µε το σηµείο 46 της διοργανικής συµφωνίας, η Επιτροπή υποβάλλει τον δηµοσιονοµικό προγραµµατισµό στην αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή δύο φορές ετησίως µια φορά τον Μάιο/Ιούνιο ως µέρος του [προ] σχεδίου προϋπολογισµού, και µια φορά τον εκέµβριο/ιανουάριο µετά την έγκριση του προϋπολογισµού 24. Ο δηµοσιονοµικός προγραµµατισµός που αποστέλλεται κάθε Ιανουάριο είναι µια τεχνική επικαιροποίηση των αποτελεσµάτων της διαδικασίας του προϋπολογισµού και της εξέλιξης διαφόρων νοµοθετικών διαδικασιών. Κατά την παρουσίαση του δηµοσιονοµικού προγραµµατισµού, λαµβάνονται υπόψη οι διατάξεις του σηµείου 37 της διοργανικής συµφωνίας (βλ. ανωτέρω) Άρθρο 53β παράγραφος 3 του δηµοσιονοµικού κανονισµού και άρθρο 42α των κανόνων εφαρµογής του. Οι ίδιες διατάξεις περιλαµβάνονται στο σχέδιο νέας διοργανικής συµφωνίας (σηµείο 20). EL 17 EL

19 Ο δηµοσιονοµικός προγραµµατισµός, ο οποίος παρέχει προσανατολισµό για το µέλλον, παραµένει ενδεικτικός και, εποµένως, δεν προδικάζει τις αποφάσεις που µπορεί να λάβει η Επιτροπή ή η αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή κατά τη διάρκεια µελλοντικών ετήσιων διαδικασιών του προϋπολογισµού. Σύµφωνα µε τα αιτήµατα των δύο σκελών της αρµόδιας για τον προϋπολογισµό αρχής, η µορφή του εγγράφου του δηµοσιονοµικού προγραµµατισµού αναθεωρήθηκε το 2009 για να επισηµάνει καλύτερα τις µεταβολές που πραγµατοποιήθηκαν από τον τελευταίο δηµοσιονοµικό προγραµµατισµό. Το σηµείο 46 της διοργανικής συµφωνίας προβλέπει ότι «µε βάση τα στοιχεία που χορήγησε η Επιτροπή, θα πρέπει να πραγµατοποιείται ανασκόπηση σε κάθε τριµερή σύσκεψη». Στην πράξη αυτό δεν συµβαίνει, εκτός και αν ένα από τα θεσµικά όργανα ζητήσει να προστεθεί ειδικά το σηµείο αυτό στην ηµερήσια διάταξη της τριµερούς σύσκεψης. Αυτή η ευέλικτη προσέγγιση είναι πολύτιµη και η διάταξη αυτή δεν θα επαναληφθεί στη νέα διοργανική συµφωνία Οργανισµοί και Ευρωπαϊκά σχολεία Το σηµείο 47 της διοργανικής συµφωνίας, που αφορά τους οργανισµούς, προβλέπει µια διαδικασία ώστε τα δύο σκέλη της αρµόδιας για τον προϋπολογισµό αρχής να µπορούν να καταλήγουν εγκαίρως σε συµφωνία σχετικά µε τη χρηµατοδότηση νέου οργανισµού, όπως προτείνεται από την Επιτροπή. Τα τρία θεσµικά όργανα διευκρίνισαν την πρακτική εφαρµογή του σηµείου 47 σε κοινή δήλωση τον Νοέµβριο του 2009, µε την εφαρµογή τριών διαδικαστικών βηµάτων για την επίτευξη συµφωνίας. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή πρότεινε να συµπεριληφθεί το κείµενο της κοινής δήλωσης στη διοργανική συµφωνία σχετικά µε τη συνεργασία σε δηµοσιονοµικά θέµατα Νέοι δηµοσιονοµικοί µηχανισµοί Σύµφωνα µε το σηµείο 49, κατά την υποβολή του [προ] σχεδίου προϋπολογισµού, η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει έκθεση στην αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή για τις δραστηριότητες που χρηµατοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) για τη στήριξη επενδύσεων στον τοµέα της έρευνας και της ανάπτυξης, των Ε και των ΜΜΕ. Στο σηµείο αυτό, δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήµατα και ως εκ τούτου δεν υπάρχει καµία ανάγκη αλλαγής. 26 Βασικά µηνύµατα σχετικά µε τις διατάξεις χρηστής δηµοσιονοµικής διαχείρισης Γενικά, οι διατάξεις της διοργανικής συµφωνίας σχετικά µε τη χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση των κεφαλαίων της ΕΕ µπορούν να αξιολογηθούν µε θετικό τρόπο. Η νέα µορφή του δηµοσιονοµικού προγραµµατισµού (σηµείο 46) φαίνεται ότι αποτελεί πολύτιµο εργαλείο για τη στήριξη πολιτικών αποφάσεων. Οι εκθέσεις της Επιτροπής προς την αρµόδια για τον προϋπολογισµό αρχή σχετικά µε τις δραστηριότητες που χρηµατοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων (ΕΤΕ) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) για τη στήριξη επενδύσεων στον τοµέα της έρευνας και της ανάπτυξης, των Ε Σηµείο 21 του σχεδίου νέας διοργανικής συµφωνίας. Οι ίδιες διατάξεις περιλαµβάνονται στο σχέδιο νέας διοργανικής συµφωνίας (σηµείο 22). EL 18 EL