Παρόν και μέλλον της φαρμακο- οικονομίας στη θεραπεία της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα

Transcript

1 Παρόν και μέλλον της φαρμακο- οικονομίας στη θεραπεία της HIV λοίμωξης στην Ελλάδα Κώστας Αθανασάκης BScHS, BScEcon, MSc, PhD Οικονομολόγος Υγείας Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

2 Εξέλιξη Δαπανών Υγείας στον ΟΟΣΑ: η περίοδος της ανάπτυξης Πηγή : Health at a glance 2007: Focus on Quality of Care - OECD ISBN

3 Η μετά το 2009 εποχή στην υγεία: Ένα δραματικά διαφορετικό περιβάλλον ΟΟΣΑ: ρυθμός μεταβολής της δαπάνης ανά τομέα υγείας OECD. April 2015

4 Ένα δραματικά διαφορετικό περιβάλλον, με νέεες απαιτήσεις

5 Δρώντας σε ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον καλύπτοντας νέες ανάγκες Η κυρίαρχη πραγματικότητα των συστημάτων υγείας: συγκεκριμένοι πόροι πολύ περισσότερες ανάγκες υγείας Μοιραία, ανάγκη επιλογής Αποστολή των συστημάτων υγείας και ασφάλισης: η διασφάλιση της πρόσβασης στη θεραπεία Όχι το οικονομικό αποτέλεσμα (περιστολή του κόστους per se) >>> οικονομική αποδοτικότητα

6 Η ανάγκη ορθολογικών αποφάσεων Η λειτουργία των συστημάτων υγείας εντός ασφυκτικών οικονομικών πλαισίων, επιβάλλει τη λήψη αποφάσεων ορθολογικής κατανομής των (σπάνιων) υγειονομικών πόρων Οι σημαντικότερες οικονομικές αποφάσεις αφορούν: Ø στην κάλυψη (αποζημίωση) από πλευράς του συστήματος του κόστους μιας υγειονομικής παρέμβασης Ø στην τιμολόγηση μιας παρέμβασης (συνήθως ενός φαρμάκου ή μιας διαγνωστικής εξέτασης) πριν την ένταξη στο παροχολόγιο

7 Ορθολογικές αποφάσεις και Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας Το Διεθνές Δίκτυο Οργανισμών Αξιολόγησης της Τεχνολογίας Υγείας (Internaaonal Network of Agencies for Health Technology Assessment- INAHTA) χαρακτηρίζει την αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας ως «διεπιστημονικό πεδίο πολιτικής ανάλυσης το οποίο ερευνά τις ιατρικές, κοινωνικές, ηθικές και οικονομικές επιπτώσεις της ανάπτυξης, διάχυσης και χρησιμοποίησης της τεχνολογίας υγείας».

8 Τι περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη ΑΤΥ; Εκτιμήσεις και μετρήσεις σχετικά με Την Ασφάλεια της τεχνολογίας Τη Δραστικότητα και αποτελεσματικότητα: (τόσο σε ιδανικές όσο και σε πραγματικές συνθήκες) Την Αποδοτικότητα (οικονομική αξιολόγηση) Τις Κοινωνικές συνέπειες Ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα από τη χρήση της τεχνολογίας Την διαθεσιμότητα και τη δυνατότητα ισότιμης πρόσβασης (μπορεί το σύστημα υγείας να πληρώσει την καινοτομία για όλους;)

9 Η οικονομική αξιολόγηση: φαρμακοοικονομία Η Οικονομική Αξιολόγηση (Economic evaluaaon) είναι μια συγκριτική ανάλυση των εναλλακτικών τρόπων δράσης τόσο από την πλευρά των δαπανών (costs) όσο και από την πλευρά των αποτελεσμάτων (consequences)" Drummond et al,1987 Η εφαρµογή της οικονοµικής αξιολόγησης στο φάρµακο είναι γνωστή ως φαρµακοοικονοµία (pharmacoeconomics)

10 Η βασική λογική της φαρμακοοικονομίας στο πλαίσιο της χρόνιας νοσηρότητας Η χρόνια νοσηρότητα είναι το βασικό πεδίο ανάλυσης στα οικονομικά της υγείας σήμερα περί το 65% της συνολικής ζήτησης σε υπηρεσίες υγείας είναι λόγω χρόνιας νοσηρότητας Η μη εκρίζωση του νοσήματος συνεπάγεται ότι τα οφέλη προκύπτουν από τη διαχείριση Βασική παραδοχή: οι νέες θεραπείες Προσθέτουν στο κόστος της αγωγής, αλλά αφαιρούν από το κόστος των «επεισοδίων» Προσθέτουν σε ποιοτική επιβίωση (QALYs) Αν τα παραπάνω ισχύουν σε ικανό βαθμό, η σχέση κόστους αποτελεσματικότητας είναι ευνοϊκή

11 Η φαρμακο- οικονομία ως τμήμα της ΑΤΥ: βασική αλλά όχι η μόνη εισροή

12 Αξιολόγηση Τεχνολογίας Υγείας στην Ελλάδα: που βρισκόμαστε σήμερα;

13 Δεδηλωμένη πρόθεση και νομοθετική πρόβλεψη

14 Δεδηλωμένη πρόθεση και δημόσιες δηλώσεις...

15 Δεδηλωμένη πρόθεση αλλά μακριά (?) από την εφαρμογή Παρόλο που η γενική αρχή περί κριτηρίων κόστους οφέλους στην αποζημίωση έχει νομοθετηθεί, τίποτα περαιτέρω δεν έχει γίνει ποιος θα το κάνει, πώς θα το κάνει, ποιες τεχνολογίες θα συμπεριλαμβάνει κλπ Η ρευστή πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση δεν διευκολύνει την εφαρμογή Παρόλο που η «κρίσιμη μάζα» κλινικών και οικονομολόγων υπάρχει Η δυσκολία εφαρμογής τείνει να λάβει χρόνιο χαρακτήρα...

16 Το HIV/AIDS ως δυνητικό αντικείμενο της ΑΤΥ στην Ελλάδα: μια ευχάριστη έκπληξη (ίσως όχι και τόσο έκπληξη...)

17 Γιατί το HIV είναι ένα εξαιρετικό αντικείμενο ΑΤΥ (τεκμηριωμένων αποφάσεων) στην Ελλάδα: 1. Πολύ καλό επίπεδο καταγραφών: Συγκεντρωτικά στοιχεία καταγραφών Προχωρημένη επιδημολογική έρευνα 2. Εξαιρετικό επίπεδο κλινικής πρακτικής Η βάση κάθε προσπάθειας οικονομικών της υγείας 3. Ευαισθητοποίηση και στάση του κλινικού σώματος στο ζήτημα της νέας οικονομικής πραγματικότητας 4. Ήδη μια πρώτη «κρίσιμη μάζα» στο πεδίο της οικονομικής αξιολόγησης Εστίαση στο value for money και όχι απλά στο κόστος της θεραπείας

18 HIV/AIDS και οικονομική αξιολόγηση: μια μακροχρόνια σχέση

19 Από τα οικονομικά της υγείας στην evidence based health policy: τα επιτεύγματα του συστήματος αναφορικά με το HIV/AIDS και η ανάγκη διαφύλαξής τους

20 Πηγή slide: T. Noori, Presentaaon, November , Rome Το ποσοστό στην Ελλάδα προσεγγίζει το 100% (Progress Report ECDC 2012) 1. Η επίτευξη (και η ανάγκη διασφάλισης) του ποσοστού κάλυψης των ασθενών Proportion of PLHIV eligible for treatment and receiving it*, ( ) Of 36 with data, most countries report coverage >85% This means that people diagnosed and eligible for treatment are receiving it People still do not have access to treatment, especially in non-eu countries 11 countries reported <85%, most outside the EU * Country reported estimates. Most EU/EEA countries could not provide estimates of the number of PLHIV and many provided the proportion of diagnosed PLHIV on treatment.

21 2. Η ύπαρξη (και διασφάλιση/διατήρηση) της μηδενικής συμμετοχής Φάρμακα με ποσοστό συμμετοχής 0% Πρόβλεψη για πρόσβαση σε ανασφάλιστους, πρόβλεψη για πρόσβαση σε μη Ελληνες πολίτες Εξαιρετικά προοδευτικό μέτρο το οποίο έχει υιοθετηθεί εδώ και αρκετά χρόνια (πρωτοποριακό για την εποχή του) Η νέα νομοθεσία, θέτει και νέες προκλήσεις Μηδενική συμμετοχή: μια διαιτέρως σημαντική πρόβλεψη Σημαντικός αριθμός μελετών συσχετίζει τη συμμετοχή στο κόστος με τη μη συμμόρφωση (ενδ. Johnston et al 2012 κ.α.) Παραμένει, όμως, το ζήτημα της διάθεσης της αγωγής από τα φαρμακεία των νοσοκομείων Περιορισμοί των προϋπολογισμών, ζητήματα διαθεσιμότητας της αγωγής, ζητήματα προσωπικών δεδομένων κ.ά.

22 3. Η επίτευξη (και ανάγκη διατήρησης) των αποτελεσμάτων της τρέχουσας πρακτικής Καλή εικόνα της κλινικής κατάστασης του μέσου ασθενούς στην Ελλάδα Σε σύγκριση με τη βιβλιογραφία Boubouchairopoulou et al 2014 GR Mostard et al 2013 GER

23 3. Η επίτευξη (και ανάγκη διατήρησης) των αποτελεσμάτων της τρέχουσας πρακτικής Ανάγκη διατήρησης τόσο των θεραπευτικών όσο και των προληπτικών μέτρων, προκειμένου να διασφαλισθεί η πτωτική πορεία της επιδημιολογίας της νόσου

24 HIV/AIDS: Φορτίο νοσηρότητας και οικονομική διάσταση

25 Η νέα εποχή της ΑΤΥ διεθνώς: προς υψηλότερες απαιτήσεις

26 Η νέα εποχή της ΑΤΥ διεθνώς: προς υψηλότερες απαιτήσεις Το σύνολο, σχεδόν, των ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών (καθώς και άλλων) χρησιμοποιούν κάποιου τύπου αξιολόγηση η οποία περιλαμβάνει και στοιχεία οικονομικής αποδοτικότητας Προκειμένου να λαμβάνουν αποφάσεις περί αποζημίωσης και «δίκαιης τιμής» Το μείζον πεδίο συζήτησης σήμερα: πώς ενσωματώνουμε τα λοιπά κριτήρια μιας ΑΤΥ στη διαδικασία λήψης της απόφασης Χωρίς να υπάρχει η υποκειμενική διάσταση

27 Δηλαδή, πώς από εδώ... Κοινή πεποίθηση: κατά την αξιολόγηση μιας τεχνολογίας χρειάζεται ο συνυπολογισμός μιας σειράς δεδομένων:

28 ...πάμε εδώ

29

30 Ορισμένα συμπεράσματα

31 H Αξιολόγηση της Τεχνολογίας Υγείας (ΗΤΑ) σήμερα διακριτό αντικείμενο και σαφώς ευρύτερο από την οικονομική αξιολόγηση Η ΗΤΑ ξεκίνησε ως πολλά υποσχόμενη πρακτική, με φοβερό ενθουσιασμό σε Ευρωπαϊκό επίπεδο (περί τα μέσα της δεκαετίας του 2000) Σήμερα, έχουν ήδη αρχίσει και καταγράφονται επισήμως (π.χ. ISPOR European 2014) οι πρώτες Αμφιβολίες Προβληματικές Προτάσεις προς βελτίωση

32 Ορισμένες σκέψεις, ιδιαίτερα για την Health Technology Assessment Στην Ελλάδα υπάρχει δεδηλωμένη πρόθεση εφαρμογής Είναι εφικτό και το σύστημα διαθέτει πλεονεκτήματα Το μέλλον στην έρευνα υπηρεσιών υγείας: Big Data

33 Health Technology Assessment (ΗΤΑ) και Ελλάδα Η δυνητική εφαρμογή εγείρει απείρως περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις Ποιος θα το κάνει; Πώς θα το κάνει Θα είναι γρήγορο ή θα βάλει επιπλέον εμπόδια στην πρόσβαση; Θα είναι υποχρεωτικό ή συμβουλευτικό; Θα απορρίπτει; Αν ναι, υπάρχει κάποιος που θα πάρει το βάρος να το πει; Η νομοθετική πρόβλεψη δεν αρκεί, απατείται προετοιμασία. Διαφορετικά, καλύτερα να το προφέρουμε: ήττα

34 Ορισμένα συμπεράσματα HIV: παραμένει ένα ζήτημα δημόσιας υγείας με υψηλή προτεραιότητα στο σχεδιασμό της πολιτικής υγείας διεθνώς Ενθαρρυντικά μηνύματα για το φορτίο νοσηρότητας, κυρίως στην Ευρώπη Ικανοποιητικά τα δεδομένα από την Ελλάδα, καλύτερα από πολλές άλλες χώρες Η οπτική των πασχόντων αλλά και του κοινού απέναντι στη νόσο, πλέον, φαίνεται πως έχει αλλάξει Θετικό και αρνητικό σημείο

35 Ορισμένα συμπεράσματα Στην εποχή του έντονου περιορισμού της δαπάνης υγείας χρειάζεται περιφρούρηση των επιτευγμάτων του συστήματος Ώστε να διατηρηθεί η πτωτική πορεία στο φορτίο νοσηρότητας Προκειμένου να έχουμε τη δυνατότητα να προβούμε σε νέες στρατηγικές περαιτέρω περιορισμού της νόσου Στο ζήτημα αυτό, τα οικονομικά της υγείας και η οικονομική αξιολόγηση μπορούν να συνδράμουν Το κλινικό input όμως είναι απαραίτητο

36 Σας ευχαριστώ