Περιεχόμενα. Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών Από Έξι έως Εννέα Μηνών Από Τριών έως Έξι Μηνών... 43

Transcript

1 Περιεχόμενα Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών Παιχνίδια για Νεογέννητα Μωράκι μου, Σ αγαπώ Μιλώντας στο Μωρό σας Απαλή Μουσική Παίζοντας με τον Αέρα Μη Λεκτικά Παιχνίδια Αγκαλιές και Φιλιά Γεια Σου Πού Πήγε; Κάνε ό,τι Κάνω Το Παιχνίδι με την Κουδουνίστρα Το Παιχνίδι με τα Καπέλα Εμπειρίες που αφορούν στα Αισθητήρια Όργανα Σκιές Γίνετε και Εσείς Μωρό Το Παιχνίδι του Προσανατολισμού Ποδήλατο Λυγίζοντας τα Γόνατα Παίζοντας με τη Γλώσσα Κοιτάζοντας Επίμονα Αλλάζοντας τον Τόνο της Φωνής σας Τα Τραγούδια της Πάνας Μιλώντας στο Μωρό σας Το Παιχνίδι της Πάνας Γυρίζοντας το Μωρό στο Πλάι Κυλάμε, Κυλάμε Από Τριών έως Έξι Μηνών Κοίτα ό,τι βλέπω Ποιο είναι αυτό το Μωρό; Ακουμπώ, Ακουμπώ, Ακουμπώ Ας Παρακολουθήσουμε Τρίβοντας τη Μύτη σας Πού είναι το Μωρό μου; Ένα, Δύο, Ψηλά Παιχνίδι Με Τα Πόδια Ανεβαίνοντας μια Σκάλα Μιλώντας Με το Μωρό σας Παίζοντας με το Κασετόφωνο Αναπτύξτε τη Σχέση με το Μωρό σας μέσω της Συζήτησης Διάβασε τα Χείλη μου Μπα μπα λέει το Μωρό μου Ας Δώσουμε μια Κλωτσιά Στριφογυρίζοντας Χορεύοντας με το Μωρό σας Φύγε, Φύγε, Ποντικάκι Ένα, Δύο, Τρία, Ωπ! Ας Χοροπηδήσουμε Τσαφ, Τσουφ, το Τρένο Κάνοντας Κούνια Κινήσεις και Στροφές Παροτρύνοντας το Μωρό σας Να Κινηθεί προς τα Μπρος Εναλλάσσοντας Χέρια Να το Φως Πού είναι το Παιχνίδι; Από Έξι έως Εννέα Μηνών Παιχνίδια με τον Καθρέφτη Ήχοι Παντού Από πού Έρχεται ο Ήχος; Παίζοντας με τα Κουζινικά Μπαμ, Μπαμ Παίζοντας με Κουτιά Το Παιχνίδι της Αφής Η Σαρδελίτσα... 79

2 Παίζοντας με την Μπάλα Χοροπηδώντας Παίζοντας με τα Σημεία του Προσώπου Κούκου-Τα Κουκλίτσα! Κούκου-Τα! Πού είναι η Μπάλα; Παίζοντας Κρυφτό Να το Μωρό μου Ένα Παιχνίδι Κρυφτού Παιχνίδια Κρυφτού Παιχνίδια Κρυφτού με Μουσική Πού Είμαι; Ο Σφουγγαράκης Παίζοντας με Μικρά Αντικείμενα Παίζοντας με την Αίσθηση της Αφής Αρακάς και Καρότα Άλλο ένα Παιχνίδι για το Ποντικάκι Μιλώντας και Τραγουδώντας στο Μωρό σας Τραγουδώντας για Ό,τι Κάνετε Τραγουδώντας Απαλά στο Μωρό σας Ένα Τραγουδάκι για Καληνύχτα Παίζοντας με τα Κλειδιά Χαιρετώντας Παιχνίδια με το Νερό Παίζοντας με τους Ήχους Η Συμβολή της Ανάγνωσης Ας Σκαρφαλώσουμε Το Παιχνίδι των Μιμήσεων Από Εννέα έως Δώδεκα Μηνών Εξερευνώντας τον Κόσμο Πού ναι Πού ναι το Ρολόι Μέσα και Έξω Πού Είναι ; Πού Είναι το Μωρό; Αγγίζω Το Ναυτάκι του Αιγαίου Αυτός Είναι ο Άρης Παίζοντας με το Νερό Παιχνίδια στην Μπανιέρα Παίζοντας με το Νερό και τον Πάγο Άλλο Ένα Παιχνίδι στην Μπανιέρα Ένα, Δύο, Τρία, Κλοτσάμε Τα Χεράκια Πάνω, Τα Χεράκια Κάτω Παίζοντας με τις Γροθιές του Μωρού Αστείες Γκριμάτσες Τι Μπορείτε να Κάνετε με Ένα Παιχνίδι με Κρίκους; Ανεβαίνοντας στους Ώμους Τα Παπάκια Μάγουλο με Μάγουλο Το Παιχνίδι της Μίμησης Ας Τραβήξουμε Γρήγοροι και Αργοί Ρυθμοί Παίζοντας με το Στόμα Αχ! Βρε Σκυλάκι Η Καλή μας Αγελάδα Τραγουδώντας για τα Συναισθήματα Οι Πρώτοι Ήχοι Πηγούνι, Μάγουλο, Καρέκλα Πες το Ξανά Το Ποιηματάκι για τα Δόντια Το Κρυμμένο Δαχτυλάκι Πηγαίνοντας Βόλτα με το Καροτσάκι Ανακαλύπτοντας τα Βιβλία Ψωνίζοντας στο Σούπερ Μάρκετ Χαρούμενα Προσωπάκια...143

3 Εισαγωγή Τα παιγνίδια με τον δύο μηνών εγγονό μου είναι πραγματική διασκέδαση. Οι αγκαλιές και τα χαμόγελά του με κάνουν να λιώνω. Κι εκείνος λατρεύει να τον κρατούν αγκαλιά, να τον κουνούν, να παίζουν και να ασχολούνται μαζί του. Στο παρελθόν, η αντίδρασή μου σε όλα αυτά ήταν: «Δεν είναι γλύκας;» ή «Δεν είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε;». Σήμερα, όμως, έχω διαφορετική άποψη για το θέμα. Παραμένει πολύ γλυκός και πολύτιμος αλλά τώρα γνωρίζω ότι η αγκαλιά, το κούνημα, το τραγούδι και το παιχνίδι θα βοηθήσουν στη διανοητική του ανάπτυξη. Μέχρι τη στιγμή που ένα παιδί γίνεται τριών ετών, ο εγκέφαλός του έχει σχηματίσει τρισεκατομμύρια συνδέσεις τις διπλάσιες περίπου απ όσες υπάρχουν στον εγκέφαλο των ενηλίκων. Κάποια εγκεφαλικά κύτταρα, οι νευρώνες, έχουν ήδη συνδεθεί με άλλα κύτταρα πριν από τη γέννηση. Αυτά ελέγχουν τον καρδιακό παλμό του μωρού, την αναπνοή και τα αντανακλαστικά του και ρυθμίζουν άλλες λειτουργίες ουσιώδεις για την επιβίωση του παιδιού. Οι υπόλοιπες από τις εγκεφαλικές συνδέσεις περιμένουν να «τεθούν σε λειτουργία». Οι συνδέσεις που δημιουργούν οι νευρώνες μεταξύ τους ονομάζονται συνάψεις. Ενώ διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου αναπτύσσονται με διαφορετικό ρυθμό, μελέτες έχουν δείξει ότι οι συνάψεις βρίσκονται στο αποκορύφωμα της παραγωγικής τους περιόδου από τη γέννηση ως την ηλικία των 10 ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι λαμβάνουσες διακλαδώσεις των νευρικών κυττάρων που ονομάζονται δενδρίτες, αναπτύσσονται και επεκτείνονται ώστε να σχηματίσουν τρισεκατομμύρια συνάψεις. Ένα κύτταρο μπορεί να συνδεθεί με άλλα κύτταρα. Το βάρος του εγκεφάλου τριπλασιάζεται, φτάνοντας σχεδόν το βάρος 11

4 125 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ εξυπνα και χαρουμενα ΜΩΡα του εγκεφάλου ενός ενήλικα. Περίοδοι ταχείας παραγωγής συνάψεων σε συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου φαίνεται να αντιστοιχούν στην ανάπτυξη συμπεριφορών που συνδέονται με τα συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι τα ερεθίσματα που λαμβάνουν τα μωρά και τα μικρά παιδιά, καθορίζουν ποιες συνάψεις σχηματίζονται στον εγκέφαλο, δηλαδή, ποια τμήματα του εγκεφάλου συνδέονται στενά μεταξύ τους. Πώς γνωρίζει ο εγκέφαλος ποιες συνδέσεις να διατηρήσει; Αυτό είναι το σημείο όπου εντοπίζεται η σημασία της εκπαίδευσης από τους πρώτους μήνες ζωής ενός μωρού. Όταν μία σύνδεση χρησιμοποιείται συνεχώς κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, σταθεροποιείται. Αντιθέτως, μία σύνδεση που δεν χρησιμοποιείται καθόλου ή δεν χρησιμοποιείται συχνά, είναι απίθανο να διατηρηθεί. Για παράδειγμα, ένα παιδί στο οποίο σπάνια μιλούν ή του διαβάζουν κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, ίσως αργότερα αντιμετωπίσει δυσκολία στην ανάπτυξη του λόγου. Ένα παιδί με το οποίο σπάνια παίζει κανείς, ίσως αντιμετωπίσει δυσκολία στις κοινωνικές του συναναστροφές καθώς θα μεγαλώνει. Ο εγκέφαλος ενός παιδιού αναπτύσσεται σε αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Συνδέει τον εαυτό του με σκέψεις και συναισθήματα ανάλογα με τις εμπειρίες του. Οι περιοχές του εγκεφάλου που σχηματίζονται, επηρεάζουν την ανάπτυξη του παιδιού. Είναι σχεδόν απίθανο ένα παιδί που δεν έχει καμία λεκτική επικοινωνία από τη στιγμή της γέννησής του, να μάθει να μιλάει πολύ καλά. Ένα μωρό του οποίου τα χάδια αντιμετωπίζονται με χαμόγελα, αντί με απάθεια, είναι πολύ πιθανό να γίνει τρυφερό. Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι επιστήμονες έχουν μάθει περισσότερα από όσα όλα τα προηγούμενα χρόνια μαζί για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Η ανακάλυψή τους ότι οι πρώτες παιδικές εμπειρίες επηρεάζουν σημαντικά τον εγκέφαλο του παιδιού, αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τις ανάγκες των παιδιών. Πρόσφατες έρευνες στον τομέα του εγκεφάλου έχουν προσφέρει τρεις βασικές ανακαλύψεις. Πρώτον, η ικανότητα ενός ατόμου να μάθει και να αναπτυχθεί μέσα από διαφορετικές κατευθύνσεις εξαρτάται από την αλληλεπίδραση μεταξύ της φύσης (το γενετικό του χάρισμα) και της 12

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ανατροφής (το είδος φροντίδας, ερεθισμάτων και διαπαιδαγώγησης που λαμβάνει). Δεύτερον, ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει δημιουργηθεί με τέτοιο μοναδικό τρόπο ώστε να επωφελείται των εμπειριών και της σωστής διαπαιδαγώγησης κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων ζωής. Και τρίτον, ενώ οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων ζωής, η μάθηση συντελείται καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του ανθρώπου. Ο καλύτερος τρόπος για να αναπτύξετε τις εγκεφαλικές συνδέσεις ενός μωρού, είναι να κάνετε αυτό που χρειάζονται τα μωρά, αρχίζοντας με τη φροντίδα. Με λίγα λόγια, να είστε προσεκτικοί γονείς και να τους προσφέρετε στοργή. Τα μωρά χρειάζονται ένα περιβάλλον που να έχει ενδιαφέρον ώστε να προσπαθήσουν να το ανακαλύψουν. Χρειάζονται ένα περιβάλλον που να είναι ασφαλές και γεμάτο από ανθρώπους που θα ανταποκριθούν στις συναισθηματικές και πνευματικές τους ανάγκες. Ανθρώπους που θα τους τραγουδούν, θα τους αγκαλιάζουν, θα τους μιλούν, θα τους διαβάζουν και όχι βιαστικούς ανθρώπους που θα περνούν σαν κομήτες μπροστά από τα μάτια τους. Όλες αυτές οι εγκεφαλικές συνδέσεις δεν έχουν ως στόχο να πιέσουν προς την πρόωρη μάθηση αλλά μάλλον να αναπτύξουν το δυναμικό του παιδιού για τη μελλοντική μάθηση. Όταν η ανάπτυξη του εγκεφάλου πραγματοποιείται όπως θα έπρεπε, η μελλοντική μάθηση, πιθανότατα, θα είναι επιτυχής. Όλα τα παιχνίδια αυτού του βιβλίου αναπτύσσουν την πνευματική ικανότητα του παιδιού. Αποτελούν τους θεμέλιους λίθους της αυριανής μάθησης μια καλή, ολοκληρωμένη αρχή για τα μωρά. Και επιπλέον, είναι και διασκεδαστικά! Η συγγραφή αυτού του βιβλίου υπήρξε για εμένα μια συναρπαστική εμπειρία. Πιστεύω ότι όποιος έχει βρεθεί κοντά σε μωρά αντιλαμβάνεται τις εκπληκτικές ικανότητές τους. Σήμερα, η επιστήμη έχει αποδείξει πολλά απ αυτά που ήδη γνωρίζαμε ενστικτωδώς. Κάθε φορά που παίζω με ένα μωρό και το βλέπω να κουνάει μια αρμαθιά κλειδιά, να χτυπάει το τραπέζι ή να απλώνει το χέρι του για να αρπάξει κάτι από το δικό μου χέρι, σκέφτομαι: «Ουάου, κάνει συνδέσεις στο μυαλό του». Ελπίζω αυτό το βιβλίο να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε πολλές «Ουάου» στιγμές με το μωρό σας. 13

6

7 Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών

8 125 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ εξυπνα και χαρουμενα ΜΩΡα 1 Παιχνίδια για Νεογέννητα στον τομέα του εγκεφάλου Όσο πιο ήπια είναι τα ερεθίσματα που δίνετε στο μωρό σας τόσο περισσότερες είναι οι εγκεφαλικές συνάψεις και συνδέσεις που σχηματίζονται. _ Τα βρέφη αναγνωρίζουν τη φωνή των γονιών τους από την πρώτη κιόλας ημέρα της ζωής τους. Αν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης χαϊδεύατε την κοιλιά σας και μιλούσατε στο μωρό σας, τότε αυτό θα αναγνωρίζει τη φωνή σας. _ Ενώ το μωρό σας ξεκουράζεται, πηγαίνετε στη μία πλευρά της κούνιας και φωνάξτε το όνομά του. _ Συνεχίστε να το φωνάζετε μέχρι να στρέψει τα μάτια ή το κεφάλι του προς την κατεύθυνση του ήχου. _ Πηγαίνετε στην άλλη πλευρά της κούνιας και πείτε πάλι το όνομά του. _ Κάντε του απαλό μασάζ καθώς του χαμογελάτε, κοιτώντας το στα μάτια και λέγοντας το όνομά του. 16

9 Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών Μωράκι μου, Σ αγαπώ 2 στον τομέα του εγκεφάλου Έρευνες αναφέρουν ότι όσο περισσότερο χαίρεται ένα παιδί τις αγκαλιές και τα χάδια τόσο περισσότερο ασφαλές και ανεξάρτητο θα αισθάνεται καθώς μεγαλώνει. _ Κρατήστε το μωρό στην αγκαλιά σας και λικνίστε το διαδοχικά μπρος- πίσω. _ Καθώς το λικνίζετε, πείτε του: «Μωράκι μου, σ αγαπώ». _ Λέγοντας τη λέξη «Σ αγαπώ» δώστε του ένα φιλί σε κάποιο σημείο του σώματός του στο κεφάλι, τη μύτη, τα πόδια. _ Καθώς το παιδί σας θα μεγαλώνει, ίσως σας ζητάει να παίξετε αυτό το παιχνίδι. _ Το παιχνίδι αυτό αναπτύσσει το δέσιμο μεταξύ σας. 17

10 125 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ εξυπνα και χαρουμενα ΜΩΡα 3 Μιλώντας στο Μωρό σας στον τομέα του εγκεφάλου Τα μωρά ανταποκρίνονται όταν οι γονείς τους μιλούν με τρυφερό τρόπο. _ Όταν μιλάτε τρυφερά στο μωρό σας επικοινωνείτε μαζί του και ενθαρρύνετε τις λεκτικές αντιδράσεις. Αυτή η διαδικασία βοηθάει στην ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας. _ Πείτε του για παράδειγμα: «Είσαι τόσο γλυκό μωράκι» ή «Κοίτα κάτι ωραία δαχτυλάκια». _ Καθώς μιλάτε τρυφερά με το μωρό σας, κρατήστε το κοντά στο πρόσωπό σας και κοιτάξτε το στα μάτια. 18

11 Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών Απαλή Μουσική 4 στον τομέα του εγκεφάλου Τα νεογέννητα αντιδρούν αυθόρμητα στη μουσική, λόγω της συνήθειάς τους στους ρυθμούς, τους ήχους και την κίνηση το διάστημα που βρίσκονται στην κοιλιά της μητέρας. _ Τοποθετήστε ένα μικρό κασετόφωνο δίπλα στην κούνια του μωρού σας. _ Επιλέξτε απαλή ορχηστρική μουσική ή νανουρίσματα. _ Η μουσική που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες μελωδίες λειτουργεί καθησυχαστικά στα μωρά, επειδή μοιάζει με τους ήχους που άκουγαν όταν βρίσκονταν στην κοιλιά σας. _ Ηχογραφήστε τους ήχους του πλυντηρίου πιάτων και βάλτε το στο μωρό σας να το ακούσει. Αυτός ο ήχος είναι παρόμοιος με εκείνους που άκουγε στην κοιλιά σας. 19

12 125 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ εξυπνα και χαρουμενα ΜΩΡα 5 Παίζοντας με τον Αέρα στον τομέα του εγκεφάλου Έρευνες δείχνουν ότι απλές πρακτικές που δραστηριοποιούν τα αισθητήρια όργανα, όπως και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με ενήλικες, αναπτύσσουν την ικανότητα αντίληψης των μωρών. _ Το παιχνίδι αυτό βοηθά το παιδί να αποκτήσει υποκειμενική εμπειρία του σώματός του. _ Φυσήξτε απαλά τις παλάμες του μωρού σας. Καθώς φυσάτε, τραγουδήστέ του το ακόλουθο: Να, οι παλάμες του μωρού μου. _ Στη συνέχεια, φιλήστε τις παλάμες του. _ Φυσήξτε και σε άλλα σημεία του σώματός του. Στα περισσότερα μωρά αρέσει να τα φυσούν απαλά στους αγκώνες, τα δάχτυλα των χεριών, το λαιμό, τα μάγουλα και τα δάχτυλα των ποδιών. 20

13 Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών Μη Λεκτικά Παιχνίδια 6 στον τομέα του εγκεφάλου Το άγγιγμα, η αγκαλιά και τα χάδια, όχι μόνο το κάνουν να νιώθει άνετα αλλά συμβάλλουν και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του. _ Επικοινωνήστε με τα μωρά κοιτώντας τα στα μάτια, κρατώντας τα σφιχτά στο σώμα σας και αντιδρώντας στους ήχους τους. _ Κρατώντας το μωρό σφιχτά στο σώμα σας βοηθάτε ώστε να αναπτυχθεί η ασφαλής προσκόλληση που είναι απαραίτητη καθώς αυτό μεγαλώνει. _ Κρατήστε το μωρό σας σφιχτά και περπατήστε στο δωμάτιο. _ Σταματήστε και κοιτάξτε το στα μάτια, χαμογελάστε και τρίψτε τη μυτούλα του. _ Περπατήστε και πάλι, έπειτα σταματήστε. Επαναλάβετε αυτή την άσκηση αρκετές φορές. 21

14 125 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ εξυπνα και χαρουμενα ΜΩΡα 7 Αγκαλιές και Φιλιά στον τομέα του εγκεφάλου Η ικανότητα ενός παιδιού να ελέγχει τα συναισθήματά του εξαρτάται από τις εμπειρίες και τους δεσμούς που αναπτύσσει στην πρώτη παιδική ηλικία. _ Ο τρόπος με τον οποίο αγγίζουμε, συμπεριφερόμαστε και περιποιούμαστε τα μωρά μας μπορεί να επιδράσει σημαντικά στο χαρακτήρα που θα αναπτύξουν μεγαλώνοντας. Το παιχνίδι αυτό θα κάνει το μωρό σας να αισθάνεται σίγουρο και ασφαλές. _ Τραγουδήστε το ακόλουθο τραγούδι καθώς λικνίζετε και φιλάτε το μωρό σας: Αγγελούδι μου γλυκό πόσο σ αγαπώ Θα σε πάρω αγκαλιά, θα σε γεμίσω με φιλιά Αγγελούδι και μωρό μου σ αγαπώ _ Όταν αλλάζετε την πάνα του μωρού σας, μπορείτε να τραγουδάτε αυτό το τραγουδάκι και να το φιλάτε στη μύτη, στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών. 22

15 Από τη Γέννηση ως την ηλικία των Τριών Μηνών Να το Δάχτυλό Μου 8 στον τομέα του εγκεφάλου Η προσπάθεια του μωρού να φτάσει ένα αντικείμενο, βοηθά τον εγκέφαλο ώστε να αναπτύξει συντονισμό χεριών και ματιών. _ Το παιχνίδι αυτό δυναμώνει τα χέρια και τα δάχτυλα του μωρού. _ Κρατήστε το μωρό στα γόνατά σας. _ Τοποθετήστε το δείκτη σας στο χεράκι του. _ Πιθανότατα θα σφίξει το δάχτυλό σας, καθώς αυτή είναι μια έμφυτη αντανακλαστική κίνηση των νεογέννητων. _ Κάθε φορά που θα σφίγγει το δάχτυλό σας, ενθαρρύνετέ το, με λόγια όπως «Μπράβο το μωρό μου!» ή «Τι δυνατό που είσαι!». _ Το παιχνίδι αυτό βοηθάει, επίσης, και στα πρώτα βήματα του μωρού σας. 23

16 125 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ εξυπνα και χαρουμενα ΜΩΡα 9 Γεια Σου στον τομέα του εγκεφάλου Όταν το μωρό σας είναι νεογέννητο, η όρασή του είναι καλύτερη μεταξύ εκατοστών από το ύψος των ματιών του. _ Όταν το μωρό σας αντικρίζει το πρόσωπό σας, αισθάνεται χαρούμενο. _ Πείτε το ακόλουθο ποιηματάκι έχοντας το πρόσωπό σας κοντά στο πρόσωπο του μωρού σας: Γεια σου μπεμπούλι (μπεμπούλα), πολύ σ αγαπάω Γεια σου μπεμπούλι, θα είμαι κοντά Γεια σου μπεμπούλι, τη μύτη σου πιάνω (πιάστε τη μύτη του μωρού) Γεια σου μπεμπούλι, σου δίνω φιλιά (φιλήστε το στη μύτη) _ Επαναλάβετε αυτό το ποίημα και αλλάξτε τους δύο τελευταίους στίχους με διαφορετικά σημεία του προσώπου του μωρού σας: αυτιά, μάτια, μάγουλα, χείλη. 24