ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2019) 81 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις έμμεσες υποχρεώσεις με δυνητικές επιπτώσεις στους δημόσιους προϋπολογισμούς EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις έμμεσες υποχρεώσεις με δυνητικές επιπτώσεις στους δημόσιους προϋπολογισμούς ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ EUROSTAT ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2011/85/EE ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Υποβολή στοιχείων σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 3 της οδηγίας 2011/85/ΕΕ Έγκαιρη υποβολή Περιγραφή των δεικτών Κρατικές εγγυήσεις ΣΔΙΤ εκτός ισολογισμού Μη εξυπηρετούμενα δάνεια της γενικής κυβέρνησης Υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης (δημόσιες επιχειρήσεις) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ EUROSTAT ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΟ ΑΙΡΕΣΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Πληρότητα και κάλυψη των στοιχείων Κρατικές εγγυήσεις ΣΔΙΤ εκτός ισολογισμού Μη εξυπηρετούμενα δάνεια Υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης Συγκρισιμότητα των στοιχείων ΑΛΛΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ EUROSTAT Υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου έναντι του χρηματοπιστωτικού τομέα Άλλες πηγές στοιχείων της Eurostat ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

3 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σύμφωνα με το άρθρο 11 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 549/2013 για το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1 (εφεξής «ΕΣΛ 2010»), η Επιτροπή υποβάλλει, έως το 2018, μια ακόμη έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στην οποία εκτιμάται σε ποιο βαθμό οι πληροφορίες περί υποχρεώσεων που δημοσιεύονται από την Επιτροπή (Eurostat) αντιπροσωπεύουν το σύνολο των έμμεσων υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων των ενδεχόμενων (υπό αίρεση) υποχρεώσεων, εκτός της δημόσιας διοίκησης. Η προηγούμενη έκθεση που εξέδωσε η Επιτροπή (Eurostat) σχετικά με το θέμα αυτό δημοσιεύτηκε το και παρουσίασε τις υπάρχουσες, σ εκείνο το στάδιο, πληροφορίες σχετικά με τις συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και άλλες έμμεσες υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων των υπό αίρεση υποχρεώσεων, εκτός της δημόσιας διοίκησης. Οι υποχρεώσεις καλούνται υπό αίρεση υπό την έννοια ότι είναι εκ φύσεως μόνο δυνητικές και όχι πραγματικές υποχρεώσεις. Η σημασία της συλλογής πληροφοριών αυτού του είδους αναγνωρίζεται ρητά από το ΕΣΛ 2010 στο παράρτημα Α παράγραφος 5.11: «Παρόλο που τα υπό αίρεση περιουσιακά στοιχεία και οι υπό αίρεση υποχρεώσεις δεν καταγράφονται στους λογαριασμούς, είναι σημαντικά για τη χάραξη πολιτικής και την ανάλυση και χρειάζεται να συλλέγονται στοιχεία γι αυτά και να υποβάλλονται ως συμπληρωματικά δεδομένα. Ακόμη και αν, τελικά, μπορεί να μην οφείλονται πληρωμές για υπό αίρεση περιουσιακά στοιχεία και υπό αίρεση υποχρεώσεις, ένα υψηλό επίπεδο υπό αίρεση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων αποτελεί ίσως ένδειξη ενός μη επιθυμητού επιπέδου κινδύνου από την πλευρά των μονάδων που τα προσφέρουν.» Θα πρέπει να υπογραμμιστεί περαιτέρω ότι οι υπό αίρεση υποχρεώσεις δεν αποτελούν μέρος του δημόσιου χρέους, όπως ορίζεται στον κανονισμό (EΚ) αριθ. 479/2009 του Συμβουλίου για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου σχετικά με τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος 3. Η παρούσα έκθεση παρέχει επισκόπηση των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή της η Eurostat. Επικεντρώνεται στα στοιχεία σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις που συγκεντρώθηκαν από τη Eurostat στο πλαίσιο της ενίσχυσης της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε το 2011 (η «δέσμη των έξι μέτρων»), και ιδίως στη συλλογή στοιχείων που προβλέπεται στην οδηγία 2011/85/ΕΕ σχετικά με τις απαιτήσεις για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών μελών 4. Το άρθρο 14 1 Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 549/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 2013, για το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΕ L 174 της , σ Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 479/2009 του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2009, για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου σχετικά με τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος το οποίο προσαρτάται στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ΕΕ L 145 της , σ Οδηγία 2011/85/ΕΕ του Συμβουλίου, της 8ης Νοεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών μελών, ΕΕ L 306 της , σ

4 παράγραφος 3 της εν λόγω οδηγίας προβλέπει νέες στατιστικές απαιτήσεις για τα κράτη μέλη: «Για όλους τους υποτομείς της γενικής κυβέρνησης, τα κράτη μέλη δημοσιεύουν σχετικές πληροφορίες για τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις οι οποίες είναι πιθανό να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών εγγυήσεων, των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη λειτουργία των δημόσιων επιχειρήσεων, όπως και για την έκτασή τους. Τα κράτη μέλη δημοσιεύουν επίσης πληροφορίες για τις συμμετοχές της γενικής κυβέρνησης στο κεφάλαιο ιδιωτικών και δημόσιων επιχειρήσεων για σημαντικά από οικονομικής απόψεως ποσά». Τα στοιχεία που συλλέγονται στο πλαίσιο της προαναφερόμενης οδηγίας είναι η κύρια πηγή πληροφοριών σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου στα κράτη μέλη. Επιπλέον, υπάρχουν άλλες συλλογές στοιχείων της Eurostat (ήτοι Συμπληρωματικός πίνακας για την χρηματοπιστωτική κρίση, ερωτηματολόγιο σχετικά με τη ΔΥΕ) με περιορισμένες και/ή εμπιστευτικές πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένους τύπους των υπό αίρεση υποχρεώσεων. Το φάσμα των πληροφοριών που διατίθενται από τις εν λόγω πηγές παρουσιάζεται επίσης στην παρούσα έκθεση. 2. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ EUROSTAT ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2011/85/EE ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ 2.1. Υποβολή στοιχείων σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 3 της οδηγίας 2011/85/ΕΕ Η εφαρμογή των στατιστικών απαιτήσεων της οδηγίας έγινε ευρέως αποδεκτή από την ειδική ομάδα (Task Force) που οργάνωσε η Eurostat σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τη ΓΔ ECFIN 5. Η τελική έκθεση της ειδικής ομάδας παρέχει, μεταξύ άλλων, σειρά υποδειγμάτων και σχετικές σημειώσεις στις οποίες επισημαίνεται η μεθοδολογία, το φάσμα των υποχρεωτικών πληροφοριών, η περιοδικότητα και η έγκαιρη δημοσίευση, τόσο από τις εθνικές αρχές όσο και από την Eurostat, των στοιχείων σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις. Διευκρινίζει ότι η Eurostat θα συλλέγει και θα δημοσιεύει επιλεγμένους δείκτες που σχετίζονται με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις, ήτοι εγγυήσεις του Δημοσίου, συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) εκτός ισολογισμού, υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης (δημόσιες επιχειρήσεις) και μη εξυπηρετούμενα δάνεια (περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου). Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημοσιεύουν τους ίδιους δείκτες σε εθνικό επίπεδο και, επιπλέον, τα στοιχεία σχετικά με τη συμμετοχή του Δημοσίου στο κεφάλαιο των επιχειρήσεων. Οι τροποποιήσεις που απαιτούνται για τα συστήματα συλλογής στοιχείων της Eurostat εισήχθησαν μέσω συμπληρώματος στο ερωτηματολόγιο της ΔΥΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 479/2009 του Συμβουλίου. Τα υποδείγματα και οι κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνονται στην απόφαση της Eurostat, της 22ας Ιουλίου 2013, στο Συμπλήρωμα σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις και τις πιθανές δεσμεύσεις στο 5 Πραγματοποιήθηκαν τρεις συνεδριάσεις της ειδικής ομάδας το 2012, συγκεκριμένα δε στις 29 Ιουνίου, στις 5 Σεπτεμβρίου και στις 6 Νοεμβρίου. 3

5 σχετικό ερωτηματολόγιο της ΔΥΕ 6. Η εν λόγω απόφαση διευκρινίζει επίσης ότι τα στοιχεία σχετικά με τις υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης (δημόσιες επιχειρήσεις) θα πρέπει να συγκεντρώνονται από την Eurostat με βάση τα στοιχεία που έχουν ήδη συγκεντρωθεί μέσω του ερωτηματολογίου σχετικά με τις κρατικά ελεγχόμενες μονάδες που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης το οποίο θεσπίστηκε το Όλοι οι δείκτες πρέπει να υποβάλλονται στην Eurostat σε εκατομμύρια του εθνικού νομίσματος στο επίπεδο των επιμέρους υποτομέων της γενικής κυβέρνησης. Τα μεταδεδομένα που διασαφηνίζουν την πληρότητα, τους ορισμούς, τη χρήση εκτιμήσεων ή την έγκαιρη υποβολή των στοιχείων πρέπει να υποβάλλονται στην Eurostat μαζί με τα στοιχεία Έγκαιρη υποβολή Το «Συμπλήρωμα σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις και τις πιθανές δεσμεύσεις στο σχετικό ερωτηματολόγιο της ΔΥΕ» θα πρέπει να υποβάλλεται στην Eurostat ετησίως πριν από την 31η Δεκεμβρίου του έτους Τ από την εθνική στατιστική αρχή. Τα στοιχεία θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον τέσσερα έτη (T-1 έως T-4) και, σε εθελοντική βάση, τις αναθεωρήσεις των ιστορικών στοιχείων (T-5 και παλαιότερα). Το Ερωτηματολόγιο για τις κρατικά ελεγχόμενες μονάδες που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης θα πρέπει να παρέχεται εντός της ίδιας προθεσμίας και θα πρέπει να αναφέρεται στο έτος T-1 (ή T-2, αν δεν υπάρχουν πιο πρόσφατα στοιχεία) Περιγραφή των δεικτών Το τμήμα αυτό παρουσιάζει τις συμφωνηθείσες έννοιες και ορισμούς για τη δημοσίευση των στοιχείων σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις, ενώ η εφαρμογή τους από τα κράτη μέλη στα στοιχεία που διαβιβάζονται στην Eurostat περιγράφεται στο τμήμα 3. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι κατωτέρω δείκτες έχουν ετερογενή χαρακτήρα και αντιπροσωπεύουν διαφορετικά είδη δυνητικών επιπτώσεων στα δημόσια οικονομικά. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ίδιος δημοσιονομικός κίνδυνος μπορεί να εκφράζεται από δύο ή περισσότερους δείκτες. Για παράδειγμα, όταν μια κυβέρνηση εγγυάται την υποχρέωση μιας κρατικά ελεγχόμενης οικονομικής οντότητας που κατατάσσεται εκτός της γενικής κυβέρνησης, οι δυνητικοί κίνδυνοι καλύπτονται τόσο από τα στοιχεία που υποβάλλονται για τις εγγυήσεις όσο και από τις υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης. Συνεπώς, η αξιολόγηση του συνολικού κινδύνου για τα δημόσια οικονομικά με την άθροιση των δεικτών θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερεκτίμηση του δυνητικού αντικτύπου Κρατικές εγγυήσεις Η Eurostat συλλέγει πληροφορίες για το οφειλόμενο ποσό των εγγυήσεων που παρέχονται από τη γενική κυβέρνηση. Μόνο οι εγγυήσεις που παρέχονται σε μονάδες που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης καλύπτονται από την υποβολή στοιχείων. Διατίθεται ανάλυση κατά υποτομείς, εκτός από τα ταμεία Το ερωτηματολόγιο έλαβε θετική γνώμη από την Επιτροπή Στατιστικών για θέματα Νομισματικά, Χρηματοπιστωτικά και Ισοζυγίου Πληρωμών (CMFB) το Τα στοιχεία συλλέγονται σε ετήσια βάση και η πρώτη διαβίβαση στοιχείων πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του

6 κοινωνικής ασφάλισης, τα οποία δεν είναι σημαντικά για τα περισσότερα κράτη μέλη. Τα στοιχεία παρέχονται στην ονομαστική τους αξία. Τα στοιχεία καλύπτουν τόσο τις έκτακτες όσο και τις τυποποιημένες εγγυήσεις. Οι έκτακτες εγγυήσεις ορίζονται ως εξατομικευμένες και οι εγγυητές δεν μπορούν να υπολογίσουν με αξιοπιστία τον κίνδυνο επίκλησης. Οι έκτακτες εγγυήσεις συνδέονται με χρεωστικούς τίτλους (π.χ. δάνεια, ομόλογα). Τα στοιχεία αναφέρονται στο συνολικό ύψος του χρέους των εγγυούμενων από το Κράτος μονάδων, με εξαίρεση το χρέος που ήδη καλύπτεται από το Δημόσιο, όπως έχουν καταγραφεί στους λογαριασμούς του ΕΣΛ Πρόσθετη κατανομή διατίθεται για έκτακτες εγγυήσεις που χορηγούνται σε δημόσιες επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικές εταιρείες. Οι τυποποιημένες εγγυήσεις είναι εγγυήσεις που εκδίδονται σε μεγάλο αριθμό, συνήθως για πολύ μικρά ποσά, και έχουν ταυτόσημα χαρακτηριστικά. Δεν είναι δυνατή η ακριβής εκτίμηση του κινδύνου αθέτησης που παρουσιάζει το κάθε συγκεκριμένο δάνειο, αλλά, μέσα από ένα ευρύ σύνολο δανείων, είναι δυνατή η εκτίμηση του αριθμού δανείων που θα περιέλθουν στην κατάσταση αυτή. Ως παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν οι εγγυήσεις για ενυπόθηκα δάνεια, οι εγγυήσεις φοιτητικών δανείων κ.λπ. Τα στοιχεία σχετικά με τις τυποποιημένες εγγυήσεις αναφέρονται στο συνολικό απόθεμα των περιουσιακών στοιχείων που καλύπτονται από το εν λόγω μέσο ΣΔΙΤ εκτός ισολογισμού Σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) 8 που καταγράφεται εκτός του ισολογισμού του Δημοσίου σημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία δεν θεωρούνται ότι ανήκουν οικονομικά στο Δημόσιο και οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου δεν καταγράφονται ως δημόσια δαπάνη κατά τη στιγμή που πραγματοποιούνται. Η Eurostat συλλέγει στοιχεία σχετικά με το σύνολο των εκκρεμών υποχρεώσεων που καταγράφονται εκτός ισολογισμού. Αυτές θα πρέπει να εκφράζονται στην προσαρμοσμένη αξία κεφαλαίου, που αντιστοιχεί σε αρχική συμβατική αξία σε κεφάλαιο που μειώνεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου από το ποσό της «οικονομικής απόσβεσης» που υπολογίζεται με βάση τις εκτιμήσεις ή πραγματικά στοιχεία. Η προσαρμοσμένη αξία κεφαλαίου αντανακλά την τρέχουσα αξία του περιουσιακού στοιχείου κατά τον χρόνο της υποβολής στοιχείων. Το ποσό αντιπροσωπεύει εκτίμηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου και των επιπτώσεων του χρέους σε περίπτωση που η κυβέρνηση θα έπρεπε να αναλάβει τα περιουσιακά στοιχεία κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Τα στοιχεία συλλέγονται για τη γενική κυβέρνηση και από όλους τους υποτομείς και αναφέρονται στην ονομαστική τους αξία Μη εξυπηρετούμενα δάνεια της γενικής κυβέρνησης Συλλέγονται πληροφορίες σχετικά με το απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (στοιχείων ενεργητικού) που παρέχονται από τη γενική κυβέρνηση. Ένα δάνειο χαρακτηρίζεται μη εξυπηρετούμενο όταν οι πληρωμές των τόκων ή του κεφαλαίου γίνονται με καθυστέρηση 90 και πλέον ημερών, ή πληρωμές τόκων 90 και πλέον ημερών έχουν κεφαλαιοποιηθεί, αναχρηματοδοτηθεί ή καθυστερήσει βάσει 8 Συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), όπως ορίζονται στο ΕΣΛ 2010 παράγραφος και διευκρινίζονται περαιτέρω στο Εγχειρίδιο της Eurostat για το δημόσιο έλλειμμα και χρέος, μέρος VI.4. 5

7 συμφωνίας ή οι πληρωμές δεν έχουν καθυστερήσει περισσότερο από 90 ημέρες, αλλά υπάρχουν άλλοι σοβαροί λόγοι (όπως η χρεοκοπία του οφειλέτη) που θέτουν υπό αμφισβήτηση την πλήρη καταβολή των οφειλών. Τα στοιχεία παρέχονται στην ονομαστική τους αξία. Διατίθενται ενοποιημένα αριθμητικά στοιχεία για τη γενική κυβέρνηση και αναλυτικά στοιχεία ανά υποτομέα Υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης (δημόσιες επιχειρήσεις) Οι κρατικά ελεγχόμενες οικονομικές οντότητες είναι μονάδες για τις οποίες το κράτος έχει την ικανότητα καθορισμού της γενικής πολιτικής ή του προγράμματος (ΕΣΛ 2010 παράγραφος 20.18) 9. Οι εν λόγω κρατικά ελεγχόμενες οικονομικές οντότητες (δημόσιες επιχειρήσεις) κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης, στις περισσότερες περιπτώσεις, λόγω της συμπεριφοράς τους ως εμπορικών μονάδων. Οι υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης (δημόσιες επιχειρήσεις) ορίζονται ως το σύνολο των υποχρεώσεων στο τέλος του έτους, συνήθως με βάση τους επιχειρησιακούς λογαριασμούς των επιχειρήσεων. Τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέγουν ποια έννοια να χρησιμοποιούν για την υποβολή στοιχείων, είτε την έννοια των επιχειρησιακών λογαριασμών (συμπεριλαμβανομένων όλων των υποχρεώσεων από τις οικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης) είτε την έννοια των εθνικών λογαριασμών (εξαιρουμένων των άλλων πληρωτέων λογαριασμών). Εφόσον είναι διαθέσιμα, θα μπορούσαν επίσης να υποβληθούν τα στοιχεία των υποχρεώσεων για οφειλές Μάαστριχτ. Τα στοιχεία καλύπτουν υποχρεώσεις υποβολής από κρατικά ελεγχόμενες μονάδες υψηλότερες από το 0,01 % του ΑΕΠ και ταξινομούνται σύμφωνα με το ΕΣΛ 2010 στους τομείς των μη χρηματοπιστωτικών εταιρειών, καθώς και των χρηματοπιστωτικών εταιρειών και του υπόλοιπου κόσμου. Τα στοιχεία υποβάλλονται για τις επιμέρους μονάδες και όχι για ενοποιημένους ομαδικούς λογαριασμούς. Τα στοιχεία παρέχουν κατανομή μεταξύ των υποχρεώσεων των μονάδων που συμμετέχουν σε οικονομικές δραστηριότητες 10 και των υποχρεώσεων των μονάδων που ασχολούνται με άλλες δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων με ζημιογόνες μη χρηματοπιστωτικές μονάδες. Επιπλέον, πρέπει επίσης να μπορεί να προσδιορίζεται από τα στοιχεία ο ελέγχων υποτομέας της γενικής κυβέρνησης. 9 Για τον καθορισμό του δημόσιου ελέγχου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από δείκτες (λεπτομερή στοιχεία για κάθε κριτήριο ορίζονται στο ΕΣΛ 2010, παράγραφος ). 10 Οι υποχρεώσεις των μονάδων που εμπλέκονται στις χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες NACE: (64) Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, εκτός της Κεντρικής Τράπεζας, (65) Ασφαλιστικές δραστηριότητες, (66) Δραστηριότητες συναφείς προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. 6

8 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ EUROSTAT ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΥΠΟ ΑΙΡΕΣΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Η πρώτη διαβίβαση στοιχείων πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2014 και έκτοτε η τακτική συλλογή στοιχείων πραγματοποιείται σε ετήσια βάση. Η Eurostat παρακολουθεί συστηματικά την ευθυγράμμιση των κρατών μελών με τις κατευθυντήριες γραμμές της ειδικής ομάδας, επισημαίνει τομείς που επιδέχονται βελτίωση και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την ποιότητα των στοιχείων. Οι παράγραφοι που ακολουθούν παρουσιάζουν το καθεστώς όσον αφορά την πληρότητα και την κάλυψη, λαμβανομένων υπόψη των αποτελεσμάτων της συλλογής στοιχείων του Όλα τα κράτη μέλη διαβίβασαν στην Eurostat το «Συμπλήρωμα σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις και τις πιθανές δεσμεύσεις», κοντά στην προθεσμία υποβολής που έληγε στα τέλη Δεκεμβρίου του Στις 29 Ιανουαρίου 2018 η Eurostat δημοσίευσε τα αριθμητικά στοιχεία σε εκατομμύρια του εθνικού νομίσματος και σε ποσοστά του ΑΕΠ 11 στη βάση δεδομένων της 12 μαζί με τα αντίστοιχα μεταδεδομένα και τις ειδικές ανά χώρα υποσημειώσεις 13. Επίσης, εκδόθηκε συνοδευτικό δελτίο Τύπου 14. Τα κύρια αποτελέσματα παρουσιάζονται στο παράρτημα 1 της παρούσας έκθεσης Πληρότητα και κάλυψη των στοιχείων Όλα τα κράτη μέλη υπέβαλαν το πλήρες «Συμπλήρωμα σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις και τις πιθανές δεσμεύσεις», καθώς και απάντηση στο ερωτηματολόγιο για τις κρατικά ελεγχόμενες οικονομικές οντότητες που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης. Η πληρότητα των στοιχείων ποικίλλει ανάλογα με τον δείκτη και με τα κράτη μέλη Κρατικές εγγυήσεις Όλα τα κράτη μέλη υπέβαλαν τα στοιχεία σχετικά με τις συνολικές κρατικές εγγυήσεις για τη γενική κυβέρνηση για τα υποχρεωτικά έτη Η πληρότητα και η κάλυψη των στοιχείων θεωρούνται καλές για τα περισσότερα κράτη μέλη. Για τρία κράτη μέλη την Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ιταλία εξακολουθούν να χρειάζονται βελτιώσεις όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και την εξαντλητικότητα των στοιχείων για τον υποτομέα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Για την Τσεχική Δημοκρατία, τα στοιχεία για τις επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στον τομέα της γενικής κυβέρνησης δεν είναι απολύτως πλήρη, ωστόσο, όμως, καλύπτονται όλες οι σημαντικές οντότητες. Για την Ουγγαρία, τα στοιχεία της κεντρικής και τοπικής δημοσιονομικής διοίκησης και των μεγάλων αναταξινομημένων κρατικών επιχειρήσεων είναι εξαντλητικά, αλλά δεν υπάρχει συλλογή στοιχείων από προσφάτως αναταξινομημένα ταμεία εγγυήσεων και αναταξινομημένες μικρές κρατικές επιχειρήσεις ή δημόσιες της τοπικής αυτοδιοίκησης και μη κερδοσκοπικά ιδρύματα σχετικά με τις παρεχόμενες 11 Τα αριθμητικά στοιχεία του ΑΕΠ που παρασχέθηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας κοινοποίησης του υπερβολικού ελλείμματος του Οκτωβρίου του 2017 χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των δεικτών και a5e1d38328f 7

9 εγγυήσεις και δεν υπάρχει σχέδιο για τη συλλογή διοικητικών ή στατιστικών στοιχείων από αναταξινομημένες μικρές μονάδες. Όσον αφορά τη Φινλανδία, τα στοιχεία δεν είναι πλήρως ενοποιημένα για την τοπική αυτοδιοίκηση. Για ορισμένα κράτη μέλη (Δανία, Κροατία και Πολωνία) δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τυποποιημένες εγγυήσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης ωστόσο, ο αντίκτυπος των ποσών δεν αναμένεται να είναι σημαντικός για το συνολικό επίπεδο των εγγυήσεων ΣΔΙΤ εκτός ισολογισμού Όλα τα κράτη μέλη υπέβαλαν στοιχεία σχετικά με τις εκτός ισολογισμού ΣΔΙΤ για την υποχρεωτική περίοδο Η πληρότητα και η κάλυψη των στοιχείων θεωρούνται καλές για τα περισσότερα κράτη μέλη. Απαιτούνται βελτιώσεις για τη Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την τοπική αυτοδιοίκηση Ωστόσο, τα ποσά δεν αναμένεται να είναι σημαντικά. Όσον αφορά τη Φινλανδία, η κάλυψη των στοιχείων μπορεί επίσης να μην είναι εξαντλητική για την τοπική αυτοδιοίκηση Μη εξυπηρετούμενα δάνεια Η πληρότητα και η κάλυψη των στοιχείων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια χρειάζεται ακόμη βελτιωθούν σημαντικά. 24 κράτη μέλη υπέβαλαν στοιχεία για τη ζητούμενη περίοδο Τέσσερα κράτη μέλη το Βέλγιο, η Γαλλία, η Κροατία και η Κύπρος εξακολουθούν να μην παρέχουν στοιχεία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της γενικής κυβέρνησης. Επιπλέον, η κάλυψη των στοιχείων δεν είναι εξαντλητική για την Ιταλία, την Πορτογαλία και τη Φινλανδία. Για την Ελλάδα, τα στοιχεία δεν καλύπτουν τον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης, ενώ για την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η κάλυψη των στοιχείων δεν είναι εξαντλητική για την τοπική αυτοδιοίκηση ωστόσο, τα ποσά δεν αναμένεται να είναι σημαντικά Υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης Όλα τα κράτη μέλη απάντησαν στο ερωτηματολόγιο της Eurostat για τις κρατικά ελεγχόμενες οικονομικές οντότητες, το οποίο αποτελεί τη βάση για τον υπολογισμό των σειρών στοιχείων σχετικά με τις υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης. Για τα περισσότερα κράτη μέλη, τα στοιχεία αναφέρονται στο 2016, εκτός από την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αυστρία και, εν μέρει, την Ιταλία και τη Μάλτα, για τα οποία τα στοιχεία αναφέρονται στο Τα περισσότερα κράτη μέλη υπέβαλαν πλήρη στοιχεία που κάλυπταν όλους τους υποτομείς του ελέγχου της γενικής κυβέρνησης ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, εξακολουθούν να χρειάζονται βελτιώσεις. Όσον αφορά τη Γαλλία και την Ιρλανδία, η κάλυψη των στοιχείων δεν είναι πλήρως εξαντλητική για την τοπική αυτοδιοίκηση. Στην περίπτωση της Ελλάδας και του Βελγίου, υπάρχουν επίσης ορισμένες μικρές κρατικά ελεγχόμενες μονάδες οι οποίες δεν αναφέρονται στα στοιχεία ωστόσο τα ποσά δεν αναμένεται να είναι σημαντικά. Για την Πολωνία, τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν μονάδες που απασχολούν λιγότερα από 10 άτομα. 8

10 3.2. Συγκρισιμότητα των στοιχείων Τα στοιχεία σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου είναι ανά χώρα και συνδέονται στενά με την οικονομική, χρηματοπιστωτική και νομική δομή του κράτους μέλους. Έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στην εν λόγω συλλογή στοιχείων όσον αφορά την κάλυψη και την πληρότητα των στοιχείων. Ωστόσο, η κάλυψη των στοιχείων δεν είναι ακόμη πλήρως εξαντλητική για ορισμένα κράτη μέλη, όπως περιγράφεται ανωτέρω και επισημαίνεται περαιτέρω στις υποσημειώσεις που δημοσιεύονται με τα στοιχεία των κρατών μελών. Σε γενικές γραμμές, η συγκρισιμότητα των κρατικών εγγυήσεων, των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των εκτός ισολογισμού ΣΔΙΤ είναι ικανοποιητική, ενώ είναι περιορισμένη για τις υποχρεώσεις των δημόσιων επιχειρήσεων. Για τον δείκτη αυτό, εκτός από τα θέματα κάλυψης των στοιχείων, κατά την ανάλυση των αριθμητικών στοιχείων στα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλες πτυχές. Πρώτον, τα στοιχεία σχετικά με τις υποχρεώσεις των δημόσιων επιχειρήσεων δεν είναι ενοποιημένα, πράγμα που σημαίνει ότι ένα μέρος των υποχρεώσεων των μονάδων αυτών θα μπορούσε να ανήκει σε οντότητες του ιδίου ομίλου εταιρειών και τα εν λόγω ποσά δεν μπορούν να εξακριβωθούν από τα στοιχεία που υποβλήθηκαν. Δεύτερον, η συλλογή στοιχείων αφορά μόνο τις υποχρεώσεις, χωρίς να τα σταθμίσει με τα περιουσιακά στοιχεία. Η πτυχή αυτή είναι πολύ σημαντική στην περίπτωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, που κατά κανόνα έχουν σημαντικά ποσά τόσο σε υποχρεώσεις όσο και σε περιουσιακά στοιχεία. Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν περισσότερες οντότητες που ελέγχονται από τη γενική κυβέρνηση και συμμετέχουν σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες από ό,τι άλλα και, ως εκ τούτου, αναφέρουν υψηλότερες υποχρεώσεις από εκείνα στα οποία δεν υπάρχουν καθόλου τέτοιες οντότητες ή είναι ελάχιστες. Ακόμη, για ορισμένα κράτη μέλη, ένα μεγάλο μέρος των υποχρεώσεων που αναφέρονται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αφορούν καταθέσεις που τηρούνται στις δημόσιες τράπεζες από νοικοκυριά ή από άλλου είδους ιδιωτικές ή δημόσιες οντότητες. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι, κατά τη συγκέντρωση των στοιχείων για τις υποχρεώσεις των δημόσιων επιχειρήσεων, τα κράτη μέλη μπορούσαν να επιλέξουν την έννοια που θα χρησιμοποιούσαν για τη δήλωση, δηλαδή τις έννοιες που διέπουν είτε τους λογαριασμούς επιχειρήσεων είτε τους εθνικούς λογαριασμούς. Από τους ορισμούς των λογαριασμών επιχειρήσεων, τα κράτη μέλη περιέλαβαν όλες τις υποχρεώσεις από τις οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένων επίσης των υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη θέση «λοιποί πληρωτέοι λογαριασμοί». Τα περισσότερα τα κράτη μέλη δήλωσαν τις υποχρεώσεις με βάση την προσέγγιση αυτή. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη (Ισπανία, Βέλγιο, Κάτω Χώρες και Σλοβακία) ανέφεραν τις υποχρεώσεις του Μάαστριχτ και, ιδίως, τα στοιχεία σχετικά με τις υποχρεώσεις για μετρητά και καταθέσεις, χρεόγραφα και δάνεια (όπως ορίζονται στο ΕΣΛ 2010) και εξαιρώντας τη θέση «λοιποί πληρωτέοι λογαριασμοί». 9

11 4. ΑΛΛΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΗΣ EUROSTAT 4.1. Υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου έναντι του χρηματοπιστωτικού τομέα Από τον Οκτώβριο του 2009 η Eurostat συλλέγει τακτικά (στο πλαίσιο της κάθε κοινοποίησης ΔΥΕ 15 ) πληροφορίες σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου, μέσω του «συμπληρωματικού πίνακα για την αναφορά των κρατικών παρεμβάσεων προς υποστήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων» 16. Ο εν λόγω πίνακας παρέχει στοιχεία σχετικά με τις πραγματικές και τις δυνητικές επιπτώσεις της υποστήριξης η οποία παρέχεται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στο κρατικό έλλειμμα και χρέος. Οι πληροφορίες σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου που συνδέονται με τον χρηματοπιστωτικό τομέα δημοσιεύονται στον ιστότοπο της Eurostat 17, για κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου συνοπτικού πίνακα με τα συγκεντρωτικά στοιχεία για την ΕΕ και την ευρωζώνη, και καλύπτουν την περίοδο Άλλες πηγές στοιχείων της Eurostat Για περισσότερο από δέκα έτη, ορισμένα στοιχεία σχετικά με τις κρατικές εγγυήσεις, καθώς και τις εκτός ισολογισμού ΣΔΙΤ, συλλέγονται επίσης από την Eurostat από τους πίνακες του ερωτηματολογίου της ΔΥΕ (που δεν είναι δημόσιοι), οι οποίοι υποβάλλονται μαζί με την κοινοποίηση της ΔΥΕ. Οι πληροφορίες που συλλέγονται δεν προορίζονται για δημοσίευση αλλά για εσωτερική χρήση από την Eurostat με στόχο τη διασφάλιση της ποιότητας των στοιχείων που υποβάλλονται στο πλαίσιο της ΔΥΕ. Επιπλέον, συλλέγονται επίσης συγκεντρωτικά στοιχεία σχετικά με τις κρατικές εγγυήσεις ως μέρος του ετήσιου «ερωτηματολογίου σχετικά με τη διάρθρωση του δημόσιου χρέους», τα οποία δημοσιεύονται στον ιστότοπο της Eurostat σε περίπου Τ+6 μήνες μετά το πέρας της περιόδου αναφοράς ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η συλλογή στοιχείων σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις στο πλαίσιο της οδηγίας 2011/85/ΕΕ του Συμβουλίου οδήγησε στην αύξηση της διαθεσιμότητας πληροφοριών σχετικά με τις έμμεσες υποχρεώσεις γενικής κυβέρνησης. Πριν από την εφαρμογή της οδηγίας συλλέγονταν από την Eurostat μόνο μερικά και κυρίως μη δημόσια στοιχεία σχετικά με τις εγγυήσεις και τις εκτός ισολογισμού ΣΔΙΤ. Μετά την έκθεση της ειδικής ομάδας, τα κράτη μέλη άρχισαν να δημοσιεύουν σε εθνικό επίπεδο και να διαβιβάζουν στην Eurostat τις σχετικές πληροφορίες με εναρμονισμένο και ολοκληρωμένο τρόπο. Από την πρώτη συλλογή στοιχείων, το 2014, ορισμένα κράτη μέλη επανεξέτασαν και αναθεώρησαν τα αριθμητικά στοιχεία προκειμένου να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ειδικής ομάδας. Σ αυτό το στάδιο, για τη μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών Ο «συμπληρωματικός πίνακας» καταρτίζεται σύμφωνα με την απόφαση της Eurostat, της 15ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τη στατιστική καταγραφή των δημόσιων παρεμβάσεων για την υποστήριξη χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματαγορών κατά την διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. «συμπληρωματικό πίνακα της Eurostat για την αναφορά των κρατικών παρεμβάσεων προς υποστήριξη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων: Ενημερωτικό σημείωμα (Απριλίου 2018)» Βλ. collection gov_dd_sgd. 10

12 είναι διαθέσιμα πλήρη και καλής κάλυψης στοιχεία για τους περισσότερους δείκτες. Η Eurostat εκτιμά ιδιαίτερα τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη και εκφράζει την ικανοποίησή της για τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, τα στοιχεία δεν είναι ακόμη πλήρως εξαντλητικά σε ορισμένες περιπτώσεις. Ειδικότερα, εξακολουθεί να απαιτείται πρόοδος όσον αφορά τα στοιχεία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τις υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης. Η Eurostat θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη σχετικά με την πληρότητα των πληροφοριών για τους εν λόγω δείκτες. Επιπλέον, η διαθεσιμότητα των μεταδεδομένων που τις συνοδεύουν θα μπορούσε να βελτιωθεί περαιτέρω με σκοπό την καλύτερη ενημέρωση των χρηστών σχετικά με τα εθνικά χαρακτηριστικά, τις αναθεωρήσεις και τις ετήσιες μεταβολές. Η δυνατότητα επέκτασης του υφιστάμενου υποδείγματος μεταδεδομένων θα διερευνηθεί στο πλαίσιο μελλοντικών συλλογών στοιχείων. Εν κατακλείδι, ενώ οι υπό αίρεση υποχρεώσεις αποτελούν προβληματικό τομέα των στατιστικών, κατά τα τελευταία έτη έχουν επιτευχθεί σημαντικές βελτιώσεις. Η νέα συλλογή στοιχείων αποτελεί ένα περαιτέρω βήμα προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης διαφάνειας των δημόσιων οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρέχοντας μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της χρηματοοικονομικής θέσης των κρατών μελών της ΕΕ. Η διαθεσιμότητα συγκρίσιμων και εναρμονισμένων στοιχείων σχετικά με τις υπό αίρεση υποχρεώσεις του Δημοσίου αποτελεί σημαντικό επίτευγμα, γεγονός που καθιστά την ΕΕ πρωτοπόρο στον τομέα αυτόν σε διεθνές επίπεδο. 11

13 Παράρτημα 1. Σύνολο των υπό αίρεση υποχρεώσεων του Δημοσίου και των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα κράτη μέλη της ΕΕ, 2016 (% του ΑΕΠ) Κρατικές εγγυήσεις Εφάπαξ Τυποποιημένα Σύνολο Υποχρεώσεις που σχετίζονται με τις εκτός ισολογισμού συμπράξεις δημόσιουιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) Υποχρεώσεις των κρατικά ελεγχόμενων οικονομικών οντοτήτων που κατατάσσονται εκτός της γενικής κυβέρνησης Οντότητες που συμμετέχουν σε χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες Οντότητες που συμμετέχουν σε άλλες δραστηριότητες Σύνολο Μη εξυπηρετούμενα δάνεια (κρατικά περιουσιακά στοιχεία) Βέλγιο 10,3 0,6 10,9 0,1 38,0 13,7 51,7 : Βουλγαρία 0,4 0,1 0,5 0,0 5,0 8,1 13,1 0,1 Τσεχική Δημοκρατία 0,3 0,0 0,3 0,0 0,0 10,7 10,8 1,4 Δανία 9,9 0,0 9,9 0,2 10,9 18,2 29,1 0,3 Γερμανία 14,3 0,0 14,3 0,0 96,4 4,3 100,7 0,1 Εσθονία 0,0 1,5 1,5 0,1 0,2 13,3 13,5 0,0 Ιρλανδία 1,9 0,0 1,9 0,7 36,4 6,4 42,8 0,8 Ελλάδα 6,1 0,0 6,1 0,1 136,1 8,1 144,2 0,2 Ισπανία 7,7 0,0 7,7 0,3 22,7 3,0 25,7 0,2 Γαλλία 3,0 2,2 5,2 0,0 42,8 19,2 62,0 : Κροατία 2,6 0,0 2,6 0,1 5,2 5,2 10,4 : Ιταλία 1,2 1,2 2,4 0,0 29,3 22,6 51,9 0,0 Κύπρος 9,1 0,3 9,4 0,8 76,2 13,6 89,8 : Λετονία 0,9 0,5 1,5 0,0-20,7 20,7 0,2 Λιθουανία 0,2 0,7 0,9 0,0 0,1 5,8 5,9 0,1 Λουξεμβούργο 12,0 0,9 12,9 0,0 74,4 7,1 81,5 0,0 Ουγγαρία 7,9 0,2 8,1 1,7 9,3 5,0 14,3 0,0 Μάλτα 14,1 0,0 14,1 0,1 3,2 16,2 19,4 0,0 Κάτω Χώρες 3,3 0,4 3,7 0,4 88,3 15,6 103,9 0,0 Αυστρία 20,5 0,0 20,5 0,1 14,6 13,4 28,0 1,1 Πολωνία 6,5 0,7 7,1 0,0 21,9 12,8 34,7 0,3 Πορτογαλία 5,6 0,0 5,6 3,2 62,4 3,9 66,2 1,5 Ρουμανία 0,4 1,9 2,2 0,0 3,9 3,5 7,4 0,0 Σλοβενία 9,6 0,0 9,6 0,0 40,1 18,2 58,2 5,9 Σλοβακία 0,0 0,0 0,0 3,1 0,3 1,0 1,3 0,1 Φινλανδία 27,0 1,1 28,0 0,0 20,5 22,2 42,7 0,1

14 Σουηδία 10,5 0,0 10,5 0,0 19,4 24,4 43,8 0,7 Ηνωμένο Βασίλειο 8,3 0,1 8,3 1,5 37,6 5,4 42,9 0,0 :' μη διαθέσιμα στοιχεία - άνευ αντικειμένου