70 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ της Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε. ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Transcript

1 70 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ της Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε. Δημόσια Έργα Ώρα Μηδέν Νέο Θεσμικό Πλαίσιο Δημόσιων Συμβάσεων: Εκσυγχρονισμός, ή μήπως, Οπισθοδρόμηση στον μεσαίωνα της διαπλοκής Αθήνα, Μαΐου 2014 ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ Το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ήταν ένα από τα λεγόμενα ευγενή ταμεία με αναλογία ασφαλισμένων συνταξιούχων 1/7 περίπου και ασφαλίζει την ιδιότητα του μηχανικού και του Εργολήπτη Δημοσίων Έργων και όχι την εργασία. Το Ταμείο διενεργεί τραπεζικές εργασίες από την δεκαετία του 1940 με αποτέλεσμα ένα μεγάλο κομμάτι των εσόδων του να προέρχεται από τις λοιπές δραστηριότητες (εκδόσεις εγγυητικών επιστολών, προεξοφλήσεις λογαριασμών κλπ).είναι βασικός μέτοχος της ATTICA BANK ενώ πριν την κρίση είχε υψηλά αποθεματικά, τεράστια ακίνητη περιουσία και προσέφερε παροχές στους ασφαλισμένους του, όχι ανάλογη των αποθεματικών του,αλλά σε κάθε περίπτωση καλύτερες από τον μέσο όρο των υπόλοιπων ασφαλιστικών ταμείων της χώρας. Τα τελευταία χρόνια λόγω της κατακόρυφης πτώσης της κατασκευαστικής δραστηριότητας και της επακόλουθης τεράστιας αύξησης της ανεργίας, μηχανικοί σύμφωνα με το Τ.Ε.Ε., αδυνατούν να πληρώσουν τις ασφαλιστικές τους εισφορές. Επίσης κυρίως νέοι, αλλά και παλιότεροι μηχανικοί, διαγράφονται από το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. μένοντας ανασφάλιστοι και χάνοντας την άδεια άσκησης επαγγέλματος, ενώ έχει μειωθεί και ο αριθμός των νεοεισερχόμενων ασφαλισμένων, καθώς μεγάλος αριθμός νέων πτυχιούχων αποφεύγουν την εγγραφή στο Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., προκειμένου να αποφύγουν τις δυσβάσταχτες εισφορές. Έτσι η αναλογία συνταξιούχων ασφαλισμένων έπεσε σε ελάχιστο διάστημα στο 1/5. Ταυτόχρονα το κούρεμα των αποθεματικών κατ εντολή των δανειστών μας, η ασυνέπεια του κράτους, όσο αφορά το κομμάτι που του αναλογεί από την τριμερή χρηματοδότηση του Ταμείου, τα προηγούμενα χρόνια και οι τουλάχιστον άστοχες επενδύσεις σε τραπεζικές μετοχές και ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών, δημιούργησαν μια νέα εκρηκτική κατάσταση για το άλλοτε ευγενές Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε.. Έτσι σήμερα τα αποθεματικά τείνουν να μηδενισθούν, και για να αντιμετωπισθεί ή έλλειψη ρευστού, προωθείται η αποστολή στοιχείων των οφειλετών μηχανικών στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, το γνωστό ΚΕΑΟ, προκειμένου να προχωρήσουν κατασχέσεις κινητών και ακίνητων περιουσιακών στοιχείων για οφειλές άνω των 5000 ευρώ, και επαναφέρεται στο προσκήνιο η αύξηση των ασφαλιστικών που προέβλεπε το μεσοπρόθεσμο Βενιζέλου, αύξηση η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται σε εκκρεμότητα και πιθανόν να πληρωθεί αναδρομικά. Η καθημερινότητα στα καταστήματα του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και ειδικά στα περιφερειακά αντικατροπτίζει την γενικότερη κατάσταση του Ταμείου και χαρακτηρίζεται από γραφειοκρατία, πεπαλαιωμένα λογισμικά και μόνιμη ταλαιπωρία των ασφαλισμένων. Παρατηρείται αυξημένος φόρτος εργασίας των υπαλλήλων πλήρη στροφή των εργοληπτών και των μελετητών δημοσίων έργων στην εγγυοδοσία και πιστοδοσία του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., διότι το σύνολο του κατασκευαστικού κλάδου είναι αποκλεισμένο από τις τράπεζες. Αυξημένος φόρτος εργασίας και λόγω των συνεχών αιτήσεων συνταξιοδοτήσεων συνέπεια της κρίσης, αλλά και της αδυναμίας επικοινωνίας των συναδέλφων με τα κεντρικά γραφεία για επίλυση ακόμη και απλών διαδικαστικών θεμάτων, αλλά πολλές φορές και αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ περιφερειακών και κεντρικών γραφείων. Αλλά και αυξημένος φόρτος εργασίας λόγω των συνεχών αλλαγών και της δαιδαλώδους σχετικής νομοθεσίας, καθώς και της έλλειψης ενημέρωσης και επιμόρφωσης των υπαλλήλων. (Τα θέματα των νέων ασφαλιστικών ρυθμίσεων αναλύονται διεξοδικά στην εισήγηση της συναδέλφου Ηρώς Μήτρου στη Σελίδα 1 από 7

2 συνδιάσκεψη των προεδρείων του Δεκεμβρίου). Ταυτόχρονα τα περιφερειακά γραφεία, τα περισσότερα από τα οποία ιδρύθηκαν, οργανώθηκαν και λειτούργησαν από τους τοπικούς εργοληπτικούς συνδέσμους και χρηματοδοτήθηκαν από τις εισφορές των μελών τους, λειτουργούν κάτω από την απειλή της πιθανής κατάργησης τους. Το νέο μεσοπρόθεσμο εκτός από την κατάργηση πόρων υπέρ Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., προβλέπει αλλαγές στο οργανωτικό σχήμα της κοινωνικής ασφάλισης, με σαρωτικές ενοποιήσεις Ταμείων και στόχο την δημιουργία τριών οργανισμών, το Ι.Κ.Α. για όσους απασχολούνται με σχέση μισθωτής εργασίας σε στενό, ευρύτερο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, τον Ο.Α.Ε.Ε. για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τον Ο.Γ.Α. για τους αγρότες, με ταυτόχρονη ενοποίηση πάνω από κλάδων ασφάλισης. Την αυτονομία του λέγεται ότι θα διατηρήσει μόνο το Ν.Α.Τ.. Οι νέοι φορείς θα έχουν την ευθύνη των κύριων και επικουρικών παροχών και του εφάπαξ. Στα αντίστοιχα Ταμεία θα ενταχθούν και οι αντίστοιχοι επικουρικοί φορείς και τα ταμεία πρόνοιας. Στα αρμόδια υπουργεία έχουν αρχίσει ήδη τον σχεδιασμό για τα παραπάνω, με στόχο να ολοκληρωθεί η διαδικασία και να ψηφισθούν τα σχετικά νομοσχέδια το φθινόπωρο. Δεν ξέρουμε τι πρόκειται να μας προκύψει, από την διαδικασία αυτή, για τη διεύθυνση εγγυοδοσίας και πιστοδοσίας του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε.. Αν δηλαδή θα εξακολουθήσει να υπάρχει με την σημερινή του δομή, αν θα καταργηθεί, ή αν θα ενσωματωθεί στην ATTICA BANK. Η απορρόφηση από την ATTICA BANK, πέραν των άλλων θεμάτων που δημιουργεί για τους σημερινούς πιστούχους του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και των προνομίων τους, ενέχει έναν ακόμη κίνδυνο: Όπως γνωρίζεται, η τράπεζα των μηχανικών, δεν μπήκε στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας διότι το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. συμμετείχε στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της με ένα σεβαστό ποσό εκατομμυρίων ευρώ. Επομένως, ή η τράπεζα είναι το πιο υγιές κομμάτι του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος και το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ο μεγαλύτερος επενδυτής που ξόδεψε εκατομμύρια ευρώ από την ασφαλιστική περιουσία των μηχανικών, ή συμβαίνει κάτι άλλο. Πολλοί λένε ότι εάν η τράπεζα έμπαινε στο Τ.Χ.Σ. θα έβγαιναν στην επιφάνεια θέματα χρηματοδότησης πρώην μεγάλων κομμάτων και άλλες αντίστοιχες αμαρτωλές ιστορίες και σε κάθε περίπτωση είναι θέμα χρόνου η ένταξη της στο Τ.Χ.Σ. Σχετικά με τον ασφαλιστικό τυφώνα που σάρωσε σαρώνει και πρόκειται να σαρώσει και τα τελευταία υπολείμματα του υφιστάμενου καθεστώτος ασφαλιστικών παροχών του Ταμείου μας, πρέπει να συνταχθούμε με τις θέσεις, προτάσεις και αντιδράσεις του Τ.Ε.Ε. και μαζί με όλες τις συνδικαλιστικές και επιστημονικές οργανώσεις των μηχανικών, να διεκδικήσουμε την ύπαρξη ενός ταμείου αντάξιου της προσφοράς του κλάδου στην ανάπτυξη της χώρας. Ταυτόχρονα πρέπει το θέμα των οφειλών συναδέλφων προς το Ταμείο να αναλυθεί διεξοδικά, και να αντιμετωπισθεί διαφορετικά κατά περίπτωση, ανάλογα με το ύψος, το είδος της οφειλής (ατομική, εργοδοτική κλπ), τον χρόνο δημιουργίας της οφειλής (πριν, κατά την διάρκεια της κρίσης κλπ), το προφίλ του οφειλέτη (εισοδήματα,ανεργία κλπ). Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να προβλέπεται πλήρης ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους τους ασφαλισμένους και ειδικά για αυτούς που αδυνατούν να πληρώσουν λόγω της κρίσης. Το σημείο όμως που θα πρέπει να εστιάσουμε το επόμενο διάστημα, και που κατά πάσα πιθανότητα οι εργολήπτες δημοσίων έργων θα είναι μόνοι τους, είναι ο αγώνας για την αντιμετώπιση της πιθανής κατάργησης της διεύθυνσης εγγυοδοσίας και πιστοδοσίας του Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ή η ένταξη της στην ATTICA BANK, κάτι που σημαίνει ολοκληρωτική παράδοση του κλάδου και κυρίως των μικρών και μεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων στις τράπεζες. Αθήνα, 10 Απριλίου 2014 Ευχαριστώ. Χρήστος Κοτορένης Πολιτικός Μηχανικός Εργολήπτης Δημοσίων Έργων Μέλος Δ.Σ. Π.Ε.Σ.Ε.Δ.Ε. Σελίδα 2 από 7

3 Συνημμένη εργασία της κας Ηρούς Μήτρου, Ταμία ΣΠΕΔΕΘ & ΚΜ, σχετικά με τις νέες ασφαλιστικές ρυθμίσεις ΗΡΩ ΜΗΤΡΟΥ Πολιτικός Μηχανικός Ταμίας του ΣΠΕΔΕ Θεσσαλονίκης και Κ. Μακεδονίας και εκπρόσωπός του στην Εποπτεύουσα του ΤΣΜΕΔΕ Θεσ/νίκης Τηλ.: , iromitrou@tee.gr ΜΑΡΙΑ ΤΣΟΚΟΠΟΥΛΟΥ Α. Δικηγόρος Τηλ.: , maria_gr85@hotmail.com ΟΙ ΝΕΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Με τις νέες διατάξεις καθορίζεται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 1/1/2013 ως γενικό όριο ηλικίας το 67ο έτος και ελάχιστος χρόνος ασφάλισης τα 15 έτη ασφάλισης (στα πλαίσια της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας 102/1952). Από 1/1/2013 ως γενική προϋπόθεση συνταξιοδότησης καθορίζεται η συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62ου έτους της ηλικίας. Β. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΕΤΑΑ Ειδικότερα, όσον αφορά στους Τομείς του κλάδου κύριας ασφάλισης του Ε.Τ.Α.Α. (Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Τ.Σ.Α.Υ., Τομέας Ασφάλισης Νομικών), επέρχονται οι εξής μεταβολές : ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕΧΡΙ 31/12/1992 (Παλαιοί Ασφαλισμένοι) 1. Συνταξιοδότηση με 37ετία Οι ασφαλισμένοι που μέχρι 31/12/2010 είχαν 37 έτη πραγματικής ασφάλισης σε φορείς αυτοαπασχολούμενων, συνταξιοδοτούνται και 1/1/2013 χωρίς όριο ηλικίας. 2. Συνταξιοδότηση με 35ετία α. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπλήρωσαν 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση 36 ή 37 ετών ασφάλισης κατά περίπτωση και συγκεκριμένη ηλικία και 1/1/2013 σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3863/2010. β. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και ηλικία 62 ετών. Σελίδα 3 από 7

4 Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος που συμπλήρωσαν 35 έτη μέχρι που συμπλήρωσαν 35 έτη μέχρι που συμπλήρωσαν 35 έτη μέχρι που συμπληρώνουν 35 έτη μέσα στο 2013 που συμπληρώνουν 35 έτη εφόσον έχει 37 έτη μέχρι τις Απαιτούμενα έτη ασφάλισης για συνταξιοδότηση Άντρες -- ο έτος της ηλικίας τους 36 έτη ο έτος της ηλικίας τους 37 έτη ο έτος της ηλικίας τους 40 έτη 40 έτη Γυναίκες 58 ο έτος της ηλικίας τους 58 ο έτος της ηλικίας τους 59 ο έτος της ηλικίας τους -- χωρίς όριο ηλικίας χωρίς όριο ηλικίας Παράδειγμα : Ασφαλισμένος συμπληρώνει το ο έτος της ηλικίας του και 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2010. Πρόκειται για θεμελιωμένο δικαίωμα, και ως εκ τούτου δεν μεταβάλλονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Παράδειγμα : Ασφαλισμένη συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2012, και ως εκ τούτου κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί και 1/1/2013 με τη συμπλήρωση 37 ετών ασφάλισης και ηλικία 59 ετών. Παράδειγμα : Ασφαλισμένος συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2011, και ως εκ τούτου κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί και 1/1/2013 με τη συμπλήρωση 36 ετών ασφάλισης και ηλικία ετών. Παράδειγμα : Ασφαλισμένος-η, συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης μέσα στο 2013, και ως εκ τούτου κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και ηλικία 62 ετών. Παράδειγμα : Ασφαλισμένος-η, που συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης 1/1/2014 έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και ηλικία 62 ετών. 3. Συνταξιοδότηση με 15ετία α. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που μέχρι 31/12/2012 συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης και το 65ο έτος της ηλικίας, έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τις ανωτέρω προϋποθέσεις και 1/1/2013. β. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) που συμπληρώνουν 15 έτη ασφάλισης ή το 65ο έτος της ηλικίας από 1/1/2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης και του 67ου έτους της ηλικίας. Σελίδα 4 από 7

5 Έτη ασφάλισης Ηλικία Έτος συμπλήρωσης Όριο ηλικίας που θα συνταξιοδοτηθεί Εφόσον έχει Εφόσον έχει Εφόσον έχει μέχρι τις μέχρι τις από και μετά Συνταξιοδότηση με ετία εφόσον έχει μέχρι Έτη ασφάλισης Ηλικία και όταν θα Μέγιστος αριθμός αναγνωρίσεων ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΔΡΕΣ Όριο ηλικίας που θα συνταξιοδοτηθεί ΓΥΝΑΙΚΕΣ 0 ΑΝΔΡΕΣ όταν θα έχει όταν θα όταν θα όταν θα και έχει ως τις ,5 εντός του 2011 εντός του 2012 εντός του Στρατιωτική θητεία 64, Παράδειγμα : Ασφαλισμένη εφόσον έχει έτη ασφάλισης μέχρι τις και όταν θα γίνει ετών, τότε θα έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί χωρίς να έχει το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου. Σελίδα 5 από 7

6 Παράδειγμα : Ασφαλισμένη όταν θα έχει έτη ασφάλισης μετά την, και θα γίνει ετών μέσα στο 2012, τότε θα έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση των 62 ετών ηλικιακά και έχοντας το δικαίωμα αναγνώρισης 5 ετών πλασματικού χρόνου. Παράδειγμα : Ασφαλισμένος εφόσον έχει έτη ασφάλισης μέχρι τις , και έχει μέχρι τις την ηλικία των 64,5 ετών, τότε θα έχει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί με μέγιστο αριθμό αναγνώρισης ετών μόνο το χρόνο της στρατιωτικής θητείας. 5. Πλασματικός χρόνος Επισημαίνουμε ότι το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης σύμφωνα με το άρθρο 40 του ν. 3996/2011 εξακολουθεί να υφίσταται και αρχίζει την και αφορά στους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις: α) θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατ αποκλειστικότητα από και εφεξής και β) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 12 έτη ασφάλισης (προκειμένου να συνυπολογιστεί ο χρόνος αναγνώρισης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος). Ως προς το είδος των αναγνωρίσεων χρόνου ασφάλισης είναι δυνατή (σύμφωνα με το άρθρο 40 του Ν.2084/1992, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 18, του άρθρου 10 του Ν. 3863/2010 και όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 40 του Ν.3996/2011): α) η αναγνώριση του χρόνου της στρατιωτικής υπηρεσίας [επισημαίνουμε ότι ο χρόνος αναγνώρισης της στρατιωτικής θητείας δεν συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος διπλοσυνταξιούχου δηλαδή συνταξιούχου και άλλου φορέα κύριας ασφάλισης (πλην του Δημοσίου) παρά μόνο για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης]. β) η αναγνώριση του χρόνου σπουδών γ) η αναγνώριση του χρόνου που μεσολαβεί από την απόκτηση του πτυχίου και μέχρι την απόκτηση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος και δ) η προσμέτρηση του πλασματικού χρόνου παιδιών (σύμφωνα με την παρ. 1, του άρθρου 141 του Ν. 3655/2008 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 39, του Ν. 3996/2011 ). ΠΡΟΣΟΧΗ : Ο δικαιούμενος ανώτατος χρόνος αναγνώρισης (ΔΕΣ ΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ) των 4 ετών για το 2011, των 5 ετών για το 2012 κ.λπ. μειώνεται για όσο χρόνο έχει γίνει αναγνώριση στο φορέα μας ή σε άλλο φορέα κύριας ασφάλισης ή στο Δημόσιο. Η σχετική αίτηση μπορεί να υποβληθεί προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους του οποίου επιθυμεί ο ασφαλισμένος να κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης (συμπλήρωση 35ετίας ) και πριν την παύση επαγγέλματος. Η εισφορά για την εξαγορά ορίζεται (σημερινό ασφάλιστρο): 1. για την κύρια σύνταξη σε: 167,85 ευρώ 2. για την ειδική προσαύξηση σε: 100,71 ευρώ. Σελίδα 6 από 7

7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΧΡΟΝΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος που συμπλήρωσαν 15 έτη μέχρι που συμπλήρωσαν 15 έτη που συμπλήρωσαν έτη μέχρι που συμπλήρωσαν 35 έτη μέχρι που συμπλήρωσαν 35 έτη μέχρι που συμπλήρωσαν 35 έτη μέχρι που συμπληρώνουν 35 έτη μέσα στο 2013 που συμπληρώνουν 35 έτη εφόσον έχει 37 έτη μέχρι τις Απαιτούμενα έτη ασφάλισης για συνταξιοδότηση Μέγιστος αριθμός ετών αναγνώρισης 36 έτη 4 37 έτη 5 40έτη 6 40έτη * Μόνο αναγνώριση του χρόνου στρατιωτικής θητείας. ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ 1/1/1993 (Νέοι Ασφαλισμένοι) 1. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) μετά από 01/01/93 θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με την συμπλήρωση 15 ετών ασφάλισης (μέχρι τις ) και του 65 ου έτους της ηλικίας τους. 2. Οι ασφαλισμένοι (άνδρες και γυναίκες) μετά από 01/01/93 θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με την συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 62 ου έτους ηλικίας (Ν. 4093/2012). Σελίδα 7 από 7