Συμπληρώματα Διατροφής

Transcript

1 Συμπληρώματα Διατροφής Τρόφιμα ή Φάρμακα; Τερζής Αναστάσιος, Φαρμακοποιός M.Sc., M.B.A., Πρόεδρος Φαρμακευτικού Συλλόγου Έβρου Θεσσαλονίκη, 20 Οκτωβρίου 2018

2 Τρόφιμα ή Φάρμακα; Περιέχουν συστατικά που λαμβάνουμε από τις τροφές; Έχουν φαρμακολογική δράση; Έχουν αλληλεπιδράσεις με φαρμακευτική αγωγή; Έχουν τοξικότητα σε υπερδοσολογία; Ποιο πλαίσιο ρυθμίζει την παραγωγή και κυκλοφορία τους; Ποιος εγγυάται τα ποιοτικά στάνταρ παρασκευής και διάθεσης των προϊόντων αυτών; Ποιος μπορεί να τα χορηγήσει; Η χρήση τους είναι evidence based?

3 Τρόφιμα... ευρείας χρήσης Παγκόσμια αγορά στα $180 δις το 2020 Το 80% των ενηλίκων στις ΗΠΑ κάνουν χρήση κάπου ΣΔ Στη Βρετανία (2007) το ποσοστό ήταν 40%

4 Με ένα χάπι είναι καλά, με δύο καλύτερα; Τα περισσότερα Σ/Δ στα επίσημα δίκτυα διανομής έχουν περιεκτικότητες κοντά στη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη Μπορεί να μην υποκαθιστούν πλήρως την υγιεινή διατροφή, αλλά μπορούν να μειώσουν τα διατροφικά κενά. Μελέτες δείχνουν μείωση σε καρδιαγγειακά και κάποιες μορφές καρκίνου (πχ παχέως εντέρου), αλλά μικρή αύξηση σε άλλες (πχ προστάτη) ενώ καμία επίδραση στον καρκίνο του πνεύμονα Δύσκολα τα συμπεράσματα γιατί οι χρήστες Σ/Δ συνήθως υιοθετούν και πιο υγιεινό τρόπο ζωής, καθώς και διαφορετικές διατροφικές συνήθειες (πχ έχει βρεθεί χρήστες Σ/Δ είχαν χαμηλότερα επίπεδα Ca και Vit D, πιθανά λόγω μικρότερης κατανάλωσης γαλακτοκομικών)

5 Evidence based?

6

7

8

9 Ζητήματα ασφάλειας... Μικρότερη (ή μεγαλύτερη) πραγματική περιεκτικότητα από την αναγραφόμενη Επιμόλυνση με άλλες ουσίες Συνθετικό ενεργό συστατικό ενώ ισχυρίζεται φυσικής προέλευσης Προσθήκη ουσιών που θεωρούνται φάρμακα ή ανάλογα φαρμάκων σε ΣΔ Ζητήματα απορρόφησης του δραστικού συστατικού Φαρμακοκινητικές ασυμβατότητες Συστατικά και παρασκευή "άγνωστης προέλευσης"

10 Γιατί ανησυχούμε για την ασφάλεια; Η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και διανομής Σ/Δ κάνει εξαιρετικά δύσκολη τη διασφάλιση της ποιότητάς τους Πολλά Σ/Δ από τρίτες χώρες μπορεί να είναι αγνώστου προελεύσεως ή να έχουν άλλη σύσταση από την αναγραφόμενη Πχ ο Κινέζικος Γλυκάνισος έχει σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες (σικιμικό όξύ, πρόδρομος του tamiflu). Ο Γιαπωνέζικος γλυκάνισος είναι τοξικός και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο. Πολλά Σ/Δ έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά και αλληλεπιδράσεις με, άλλα Σ/Δ, ΜΗΣΥΦΑ και Σ/Φ Η προμήθεια Σ/Δ μπορεί να γίνει από διάφορες πηγές (διαδίκτυο, telemarketing, καταστήματα βιολογικών, λαϊκές, Σ/Μ) κι όχι μόνο από το φαρμακείο, οπότε η χρήσης τους, αλλά και η σύνθεσή τους μπορεί να μην είναι γνωστή στον γιατρό ή τον φαρμακοποιό του χρήστη.

11

12 Μέτρα διασφάλισης της ασφάλειας και ποιότητας των ΣΔ Εκπαιδευτικές καμπάνιες ενημέρωσης (κοινού και Ε/Υ) για τη σημασία της ποιότητας στα ΣΔ Δημόσιοι Οργανισμοί Υγείας, Επιστημονικοί Σύλλογοι και Εταιρίες, Βιομηχανία πρέπει να επενδύσουν σε εκπαιδευτικές ενημερωτικές καμπάνιες ως προς την επιλογή ποιοτικών ΣΔ και να ενημερώσουν για τους πιθανούς κινδύνους από προϊόντα αμφιβόλου ποιότητας και προέλευσης Οι καταναλωτές πρέπει να είναι ενήμεροι ότι τα προϊόντα που προμηθεύονται πρέπει να ελέγχονται από ανεξάρτητους οργανισμούς πιστοποίησης ώστε να διασφαλίζεται ότι πράγματι περιέχουν ό,τι αναγράφεται. Αλλά και ότι αυτό που αναγράφεται είναι ασφαλές Οι καμπάνιες αυτές πρέπει να επικεντρωθούν στα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, παιδιά, εγκύους, στρατιωτικοί και άτομα που γυμνάζονται εντατικά)

13 Μέτρα διασφάλισης της ασφάλειας και ποιότητας των ΣΔ Πρέπει να γίνουν επαρκείς δημόσιες επενδύσεις σε φορείς πιστοποίησης των ΣΔ Είναι ευθύνη του κράτους, αλλά και της ΕΕ να δημιουργήσει και να στελεχώσει φορείς πιστοποίησης των προϊόντων αυτών Διασφάλιση ότι όλα τα ΣΔ συμμορφώνονται με θεσμοθετημένες, καθολικές και επιστημονικά βασισμένες απαιτήσεις ως προς την ταυτότητα των Δ/Σ, την περιεκτικότητα, την ποιότητα κατασκευής και την καθαρότητα Με αυτό τον τρόπο θα αποφεύγεται και η κυκλοφορία Σ/Δ που περιέχουν αμιγώς φαρμακευτικές ουσίες ή ανάλογα αυτών

14 Μέτρα διασφάλισης της ασφάλειας και ποιότητας των ΣΔ Εισαγωγή μιας καθολικής "κοινής ονομασίας" (INN), στα πλαίσια που αυτό γίνεται και για τα φάρμακα Με αυτό τον τρόπο, όταν αναφερόμαστε σε συγκεκριμένη δραστική ή συγκεκριμένο εκχύλισμα, θα εννοούμε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Ενίσχυση των διαρκών ελέγχων ποιότητας, αλλά και της φαρμακοεπαγρύπνισης στα ΣΔ Τέτοια δεδομένα θα ενισχύσουν την ασφάλεια των χρηστών Σ/Δ, αλλά και θα βοηθήσουν την πολιτεία να κατανοήσει αν τα "εθελοντικά" στάνταρ είναι αρκετά ή αν θα πρέπει να προχωρήσει σε περαιτέρω αυστηροποίηση του πλαισίου.

15 Συμπεράσματα Η χρήση των Σ/Δ θα βαίνει διαρκώς αυξανόμενη Το κοινό είναι όλο και πιο (παρα)πληροφορημένο από διάφορες αναξιόπιστες πηγές Η αύξηση της αγοράς δημιουργεί «ευκαιρίες» για καθένα που επιθυμεί να κερδίσει γρήγορα κι εύκολα χωρίς να σέβεται την ποιότητα και τη Δημόσια Υγεία Τα Σ/Δ έχουν τοξικότητα, αλληλεπιδράσεις, ασυμβατότητες Η αποτελεσματικότητά τους δεν είναι πάντα αποδεδειγμένη

16 Συμπεράσματα Η πολιτεία πρέπει να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών και τη διασφάλιση της ποιότητας των Σ/Δ Οι επιστήμονες υγείας έχουν κομβικό ρόλο στην ορθή ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση του κοινού, καθώς και στην αποφυγή χρήσης επικίνδυνων και κακών ποιοτικά Σ/Δ Για να το κάνουν αυτό απαιτείται η συνδρομή από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς στα θέματα ποιότητας και η διαρκής εκπαίδευσή τους στη βαθύτερη γνώση των Σ/Δ σε όλο τους το φάσμα (ενδείξεις, αντενδείξεις, αλληλεπιδράσεις, ασυμβατότητες, τοξικότητες, evidence based δράση)

17