ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 17 Ιουλίου 2001 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων προς την Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού σχετικά µε το µνηµόνιο της Επιτροπής για την δια βίου εκπαίδευση (SEC(2000)1832 C5-0192/ /2088 (COS)) Συντάκτης γνωµοδότησης: Herman Schmid AD\ doc PE

2 PE /9 AD\ doc

3 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίασή της στις 15 Φεβρουαρίου 2001 η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων όρισε συντάκτη γνωµοδότησης τον κ. Herman Schmid. Κατά τις συνεδριάσεις της στις 21 Ιουνίου 2001 και 9 και 10 Ιουλίου 2001, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε τα κατωτέρω συµπεράσµατα οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές: Michel Rocard, πρόεδρος Winfried Menrad και Marie-Thérèse Hermange, αντιπρόεδροι Herman Schmid, συντάκτης γνωµοδότησης Jan Andersson, María Antonia Avilés Perea, Regina Bastos, Alejandro Cercas, Luigi Cocilovo, Elisa Maria Damião, Harald Ettl, Ilda Figueiredo, Anne-Karin Glase, Stephen Hughes, Karin Jöns, Piia-Noora Kauppi, Ιωάννης Κουκιάδης, Ρόδη Κράτσα- Τσαγκαροπούλου, Jean Lambert, Elizabeth Lynne, Thomas Mann, Mario Mantovani, Claude Moraes, Paolo Pastorelli, Manuel Pérez Álvarez, Bartho Pronk, Tokia Saïfi, Miet Smet, Helle Thorning-Schmidt και Ieke van den Burg. AD\ doc 3/9 PE

4 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Το µνηµόνιο της Επιτροπής για τη δια βίου µάθηση (SEC(2000)1832) περιγράφει τη νέα κοινωνία της γνώσης καθώς και τις απαιτήσεις της για την περαιτέρω ανάπτυξη και µεταρρύθµιση των εκπαιδευτικών συστηµάτων. Αυτές οι απαιτήσεις συνοψίζονται σε έξι «βασικά µηνύµατα» µε έναν τρόπο ο οποίος είναι πλέον γνωστός και συναντάται σε όλα τα κείµενα και τις εκθέσεις σχετικά µε τη δια βίου µάθηση στη νέα κοινωνία της γνώσης: χρειαζόµαστε περισσότερες γνώσεις σε όλα τα επίπεδα, περισσότερα χρήµατα για την εκπαίδευση, νέες αντιλήψεις και αξίες, νέες παιδαγωγικές µεθοδολογίες και νέες µορφές καθοδήγησης κ.λπ. Κινητοποίηση των οικονοµικών πόρων Όλοι συµφωνούν πως απαιτείται µία ριζική αναδόµηση των συστηµάτων εκπαίδευσης και µάθησης, το πρόβληµα, όµως, είναι ότι γίνονται πολύ λίγα. Η κατάσταση θυµίζει τον τοµέα, π.χ., του περιβάλλοντος, όπου και εκεί υπάρχει µια αντίστοιχη καλοπροαίρετη οµοφωνία όσον αφορά το τι είναι απολύτως απαραίτητο, αλλά όχι και η αντίστοιχη οµοφωνία όσον αφορά το τι έχει µεγαλύτερη σηµασία και ποιος θα επωµισθεί το κόστος. Ως εκ τούτου, το πλέον σηµαντικό από τα έξι µηνύµατα του µνηµονίου της Επιτροπής είναι αυτό που αφορά την αύξηση των επενδύσεων στην ανθρώπινη γνώση. Ωστόσο, οι καθοριστικής σηµασίας δυσκολίες δεν εξετάζονται εις βάθος. Αυτό αφορά αφενός την εξεύρεση των οικονοµικών πόρων, αφετέρου το θέµα της σειράς προτεραιότητος σε σχέση µε τις οµάδες των αναγκών όταν οι πόροι είναι περιορισµένοι. Μορφές χρηµατοδότησης Στα σηµερινά εκπαιδευτικά συστήµατα των κρατών µελών υπάρχουν τρεις, κυρίως, µορφές χρηµατοδότησης: η δηµόσια χρηµατοδότηση που είναι το απολύτως κυρίαρχο µοντέλο, ενώ η επιχειρηµατική και η ατοµική χρηµατοδότηση, µπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν συµπληρωµατικούς µηχανισµούς. Θα διατηρηθεί αυτό το µοντέλο και στο µέλλον ή πρέπει να τροποποιηθεί; Στα υπάρχοντα εκπαιδευτικά συστήµατα κυριαρχεί το µοντέλο της δηµόσιας βασικής εκπαίδευσης για νέους. ίνοντας βάρος στη δια βίου µάθηση, το επίκεντρο µετατίθεται προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης των ανηλίκων και τη δια βίου µάθηση και υπερτονίζεται η σχέση µεταξύ των διαφόρων ειδών εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση γίνεται µία από τις παραµέτρους των πάσης φύσεως ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στον τοµέα της εργασίας όσο και γενικότερα στην κοινωνία. Αυτό έχει εντείνει το ενδιαφέρον για µορφές χρηµατοδότησης τόσο από επιχειρήσεις όσο και ατοµικές. Στην πράξη, ωστόσο, αποδεικνύεται ότι οι επιχειρήσεις είναι απρόθυµες να επενδύσουν σε δεξιότητες και γνώσεις οι οποίες µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τους υπαλλήλους τους και σε άλλες επιχειρήσεις και κλάδους, καθώς και ότι τα άτοµα δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν δικούς τους πόρους για τη δια βίου µάθηση. Συνεπώς, πρέπει να αναπτυχθούν και να αξιολογηθούν νέες αντιλήψεις και εναλλακτικές µορφές PE /9 AD\ doc

5 σπουδών. Παραδείγµατος χάρη, το υπόµνηµα της Επιτροπής αναφέρεται σε ατοµικούς λογαριασµούς αποταµίευσης, δίχως όµως να εξετάζει τις δυσκολίες που κάτι τέτοιο συνεπάγεται, καθώς και διάφορους τρόπους µείωσης του χρόνου εργασίας ενόψει σπουδών προσωπικού ενδιαφέροντος. Αυτά τα θέµατα, που αφορούν αφενός τη γραµµική αύξηση των πόρων για την εκπαίδευση και τη µάθηση, καθώς και τη διαµόρφωση νέων κανονισµών που µπορεί να χρειαστούν, πρέπει να εξεταστούν περισσότερο εις βάθος στο επόµενο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για τη δια βίου µάθηση. Η πλέον ενδεδειγµένη επιλογή θα ήταν να θεωρηθεί το εκπαιδευτικό σύστηµα ως µία εκ των ουσιωδών υποδοµών της κοινωνίας της γνώσης και ότι οι διάφορες µορφές σπουδών πρέπει να εκτιµηθούν σε µια συνολική θεώρηση. Καθορισµός προτεραιοτήτων όσον αφορά τη στοχοθέτηση οµάδων και αναγκών Καθώς θα συνεχίσει, και στην καλύτερη ακόµη των περιπτώσεων, να υπάρχει έλλειψη πόρων, πρέπει να συζητήσουµε και το θέµα του καθορισµού προτεραιοτήτων µεταξύ διαφόρων αναγκών. Στη στρατηγική της Λισσαβόνας σκιαγραφούνται τρεις διαφορετικοί στόχοι, οι οποίοι υποδηλώνουν τρεις διαφορετικές στρατηγικές για µια νέα πολιτική της εκπαίδευσης και της γνώσης. Κατ αρχάς, αναφέρεται εκεί η ανάπτυξη µιας νέας τεχνογνωσίας στα πλέον προωθηµένα σκέλη της αναδυόµενης οικονοµίας η οποία βασίζεται στην έρευνα (στρατηγική για την ελίτ) δεύτερον, γίνεται αναφορά στη σηµασία της καταπολέµησης του κοινωνικού αποκλεισµού και, εποµένως, στην πρόκριση µορφών βασικής εκπαίδευσης για περιθωριοποιηµένες οµάδες και άτοµα (στρατηγική αντιστάθµισης) και τρίτον, γίνεται αναφορά στο να δοθεί προτεραιότητα στον στόχο της πλήρους απασχόλησης (συνολική στρατηγική). Ακόµη κι αν υπάρξει συνδυασµός αυτών των τριών στρατηγικών, εξακολουθεί να παραµένει το πρόβληµα της σχετικής προβολής των τριών µεταξύ τους ανταγωνιστικών αναγκών. Εδώ, µπορούµε να σκεφτούµε το ενδεχόµενο να προτιµήσουν διάφορα κράτη µέλη ένα διαφορετικό µείγµα στρατηγικών, ωστόσο είναι σηµαντικό αυτές να γίνουν συγκεκριµένες και µάλιστα κατά τρόπο που να επιτρέπει τη σύγκριση και την αξιολόγηση στη βάση ποσοτικών δεικτών. Ο ειδικός ρόλος της ΕΕ Η εκπαίδευση εµπίπτει, κατά βάση, στο πεδίο των εθνικών αρµοδιοτήτων, ωστόσο, η δια βίου µάθηση αποτελεί ήδη ένα συστατικό στοιχείο της διαδικασίας του Λουξεµβούργου και κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Λισσαβόνας ετέθη το αίτηµα να αυξηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο συντονισµός της µελλοντικής εκπαιδευτικής πολιτικής. Αυτό θα προσέδιδε στην ΕΕ έναν ιδιαίτερο ρόλο όσον αφορά τον γενικότερο χειρισµό του εκπαιδευτικού προγραµµατισµού, καθώς επίσης και µια συγκεκριµένη ευθύνη για τον συντονισµό ο οποίος θα προωθείται µε διαφανείς µεθόδους. AD\ doc 5/9 PE

6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού, που είναι αρµόδια επί της ουσίας, να ενσωµατώσει στην υπό έγκριση πρόταση ψηφίσµατος τα ακόλουθα στοιχεία: Α. έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα της Συνόδου Κορυφής της Λισσαβόνας βάσει των οποίων επιδιώκεται να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση η ανταγωνιστικότερη οικονοµία και κοινωνία της γνώσης στον κόσµο 1. τονίζει ότι η προσαρµογή των συστηµάτων εκπαίδευσης και επαγγελµατικής κατάρτισης προκειµένου να ενσωµατώσουν την έννοια της δια βίου µάθησης εµπίπτει σύµφωνα µε την αρχή της επικουρικότητας πρωτίστως στην αρµοδιότητα των κρατών µελών φρονεί ωστόσο ότι είναι επιθυµητή η από κοινού συντονισµένη προσπάθεια στο επίπεδο της ΕΕ για να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη µέλη να ανταλλάξουν παραδείγµατα ορθής πρακτικής θεωρεί εποµένως ότι η ανοικτή µέθοδος συντονισµού αποτελεί το κατάλληλο πλαίσιο για τον καθορισµό κοινών στόχων για τη δια βίου µάθηση 2. θεωρεί ότι αυτό που αναστέλλει και εµποδίζει την ανάπτυξη των συστηµάτων της δια βίου µάθησης είναι, πρωτίστως, η έλλειψη συµφωνιών και οι θεµελιώδεις διαφωνίες σχετικά µε τις µορφές χρηµατοδότησης και τις προτεραιότητες 3. θεωρεί ότι είναι σηµαντικό να καταγραφούν οι υπάρχουσες επιλογές και τα θέµατα προτεραιότητας, ώστε να εστιαστεί η πολιτική δράση στα σηµαντικότερα θέµατα 4. εκτιµά ότι υπάρχει άµεση αλληλεξάρτηση µεταξύ ποιότητας της εργασίας και δια βίου εκπαίδευσης και ζητεί, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να διευκρινίσει µε ποιο τρόπο θα µπορούσε να επιτευχθεί η αµοιβαία υποστήριξη των πολιτικών για τη δια βίου εκπαίδευση, την ποιότητα της εργασίας και την οργάνωση της εργασίας 5. θεωρεί ότι, για την επίτευξη της απασχολησιµότητας, απαραίτητης προϋπόθεσης ώστε να είναι κανείς ενεργός πολίτης, και προκειµένου να υλοποιηθεί η οικονοµική ανάπτυξη στην οποία ο άνθρωπος θα αποτελεί το βασικό πόρο, καθώς και να καταπολεµηθεί ο κοινωνικός αποκλεισµός, είναι σηµαντικό η δια βίου εκπαίδευση να περιληφθεί ρητά µεταξύ των προτεραιοτήτων της πολιτικής δράσης 6. προσδοκά ότι θα καταγραφεί και θα συνεκτιµηθεί στη συνολική εικόνα και η κατάσταση που επικρατεί στις διάφορες υποψήφιες χώρες όσον αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση 7. επισηµαίνει την ανάγκη να υπάρξει εξέλιξη προς την κατεύθυνση µιας ολοκληρωµένης κοινωνίας που θα παρέχει σε όλους ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στην ποιοτική δια βίου εκπαίδευση PE /9 AD\ doc

7 8. θέτει το ερώτηµα σχετικά µε το πώς µπορούν να βελτιωθούν τα βασικά σχολικά συστήµατα που αποτελούν τη βάση της δια βίου µάθησης των κρατών µελών, όσον αφορά την ποιότητα και να µετεξελιχθούν έτσι, ώστε να καλύψουν τόσο τις τρέχουσες όσο και τις µελλοντικές ανάγκες 9. τονίζει τη γενικευµένη απαίτηση για σύγχρονα και καταλλήλων διαστάσεων σχολικά κτήρια, εξοπλισµό σύµφωνο µε τα σύγχρονα εκπαιδευτικά πρότυπα και, για παιδαγωγικούς λόγους, µικρότερες τάξεις, πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, γνώση προγραµµάτων και συνδέσεις µε το ιαδίκτυο 10. θεωρεί ότι ο εκπαιδευτικός, ως καίριο πρόσωπο σε µια κοινωνία της γνώσης, πρέπει να διαθέτει πρόσβαση σε δυνατότητες αναβάθµισης των γνώσεών του και σε ευρύτερο φάσµα επιµόρφωσης που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνίας και, λόγω της σπουδαιότητας του κοινωνικού του ρόλου, σε ανάλογες αποδοχές και στην προσήκουσα αναγνώρισης της δραστηριότητάς του 11. πιστεύει ότι οι εκπαιδευτικοί οργανισµοί πρέπει γενικώς να αποβάλουν τα γραφειοκρατικά χαρακτηριστικά, να αποκεντρωθούν και να ανοιχτούν προς την κοινωνία που τους περιβάλλει 12. τονίζει ότι η παροχή περισσότερων ευκαιριών στους εκπαιδευτικούς να προτείνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών, και περισσότερων δυνατοτήτων στενότερης και πιο ενεργού συµµετοχής στους µαθητές και τους γονείς µπορεί να συµβάλει στην βελτίωση της παρεχόµενης εκπαίδευσης 13. ζητεί, προκειµένου να εξασφαλιστεί µια καλή διασύνδεση µεταξύ του εκπαιδευτικού συστήµατος και των τοπικών αγορών εργασίας, να υποβληθούν προτάσεις για τον µετασχηµατισµό των σχολείων σε ανοιχτά και ελκυστικά τοπικά κέντρα µάθησης 14. επισηµαίνει την ανάγκη προώθησης της δια βίου εκπαίδευσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, µέσω της δηµιουργίας πραγµατικών δικτύων µεταξύ κοινοτήτων 15. αναγνωρίζει τη σηµασία των συστηµάτων εκπαίδευσης ενηλίκων τόσο όσον αφορά την παραγωγή και την απασχόληση όσο και για την ευηµερία, τον πολιτισµό και την προσωπική ανάπτυξη και, συνεπώς, πρέπει να διευρυνθούν, να ανανεωθούν και να διαφοροποιηθούν ώστε να καλύψουν την πληθώρα των νέων αναγκών 16. υπογραµµίζει ότι κάθε εργοδότης µεγάλης κλίµακας πρέπει να διαθέτει πρόγραµµα επιµόρφωσης και ανάπτυξης των δεξιοτήτων, το οποίο θα προκύπτει µετά από συµφωνία µεταξύ των κοινωνικών εταίρων και το οποίο θα διαχειρίζονται από κοινού, σύµφωνα µε τις σχετικές συµβάσεις και την εθνική νοµοθεσία AD\ doc 7/9 PE

8 17. αναγνωρίζει ότι η δια βίου εκπαίδευση είναι σηµαντική για όλες τις πτυχές της ζωής και όχι µόνο σε σχέση µε την αµειβόµενη απασχόληση ή την αγορά εργασίας η έννοια της δια βίου εκπαίδευσης πρέπει επίσης να εφαρµοστεί και στην περίοδο µετά τη συνταξιοδότηση, και πρέπει να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ηλικιωµένων ατόµων είτε βρίσκονται στη σύνταξη είτε είναι εν ενεργεία στα προγράµµατα δια βίου εκπαίδευσης 18. παροτρύνει τα κράτη µέλη να λάβουν µέτρα ώστε να δοθούν, στους ηλικιωµένους, στα άτοµα µε ειδικές ανάγκες και σε άλλους πολίτες οι οποίοι βρίσκονται εκτός του εργασιακού τοµέα, δυνατότητες επιµόρφωσης η οποία να ικανοποιεί τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και να τους επιτρέπει να έχουν ενεργό συµµετοχή σε πολιτιστικές δραστηριότητες 19. υπογραµµίζει ότι τα εκπαιδευτικά συστήµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει, µεταξύ άλλων, να υποστηρίζουν την αγορά εργασίας και την ανάπτυξη µιας γνήσιας ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας που οδηγεί σε µεγαλύτερη διασυνοριακή κινητικότητα ζητεί την αµοιβαία αναγνώριση των πτυχίων Χρηµατοδότηση 20. επισηµαίνει ότι η απαραίτητη βελτίωση της ποιότητας της βασικής εκπαίδευσης αναπόφευκτα συνεπάγεται σηµαντικές και, ενίοτε, πολύ σηµαντικές αυξήσεις των δαπανών 21. επισηµαίνει ότι η επαγγελµατική κατάρτιση, η επιµόρφωση και η ανώτατη εκπαίδευση, οι οποίες αναπτύσσονται πιο ταχύρρυθµα από τους υπόλοιπους κλάδους του εκπαιδευτικού συστήµατος, συνεπάγονται επίσης σηµαντικές αυξήσεις δαπανών 22. ζητεί τη διεξαγωγή συζήτησης για τον τρόπο κατανοµής αυτών των δαπανών στα κράτη µέλη µεταξύ ατόµων, εργοδοτών και δηµοσίων φορέων, µε αποτελεσµατικότητα και µε πνεύµα αλληλεγγύης 23. θεωρεί ότι οι δαπάνες για την κατάρτιση και επιµόρφωση του προσωπικού στους χώρους εργασίας αποτελούν επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο, και ότι οι χρηµατοδοτικοί πόροι, ο προϋπολογισµός, οι εκπαιδευτικοί στόχοι και τα αναγκαία µέσα θα καθορίζονται και θα οργανώνονται µε τη συµµετοχή εργοδοτών και εργαζοµένων και άλλων σχετικών κοινωνικών οµάδων και σύµφωνα µε τους κανόνες των εθνικών αγορών εργασίας 24. εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη µέλη στερούνται εξ ολοκλήρου ή εν µέρει µορφών χρηµατοδότησης για την αλλαγή επαγγελµατικού προσανατολισµού που είναι ιδιαίτερα απαραίτητη κατά τη διάρκεια καταστάσεων κρίσης και βιοµηχανικών µετατροπών 25. εφιστά την προσοχή στην πρόταση ότι κάθε άτοµο πρέπει να δικαιούται ορισµένα PE /9 AD\ doc

9 χρόνια δηµόσιας παιδείας, πράγµα που συνεπάγεται ότι όσοι εγκατέλειψαν το σχολείο νωρίς δικαιούνται αργότερα συµπληρωµατική εκπαίδευση, ώστε να αποκτήσουν τα απαραίτητα επαγγελµατικά προσόντα που θα τους επιτρέψουν να παίξουν ενεργό ρόλο στην κοινωνία και αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας 26. τονίζει τη σχέση µεταξύ των εκπαιδευτικών δαπανών τόσο ως επένδυσης όσο και ως πηγής προστιθέµενης αξίας και θεωρεί ότι η προσέγγιση αυτή πρέπει να διέπει την πολιτική της µακροπρόθεσµης χρηµατοδότησης της εκπαίδευσης Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης 27. ζητεί τη διεξαγωγή ανοικτής πολιτικής συζήτησης σχετικά µε τις τρεις στρατηγικές για την εκπαίδευση και την απασχόληση οι οποίες εγκρίθηκαν ταυτοχρόνως στη Λισσαβόνα και επισηµαίνει ότι το πρόβληµα του καθορισµού προτεραιοτήτων εξακολουθεί να παραµένει άλυτο 28. στηρίζει την πρόταση για την εφαρµογή ανοικτής µεθόδου συντονισµού στον τοµέα της δια βίου µάθησης και τονίζει ιδιαιτέρως την ανάγκη για τη χάραξη κατευθυντηρίων γραµµών αναφορικά µε τους πόρους, την οργάνωση και τη σύνδεση µεταξύ των διαφόρων εκπαιδευτικών οργάνων 29. θα ήθελε ο ανοικτός συντονισµός να λάβει τη µορφή εκ των κάτω προς τα άνω και όχι εκ των άνω προς τα κάτω διαδικασίας για την πολιτική απασχόλησης και ζητεί να δοθεί περισσότερη έµφαση στην καλλιέργεια θετικής στάσης απέναντι στη δια βίου εκπαίδευση µεταξύ των κοινωνικά αποκλεισµένων οµάδων 30. υπογραµµίζει την καθοριστική σηµασία που έχει η γνώση δύο γλωσσών για τη διασυνοριακή συνεργασία στην Ευρώπη και γενικότερα στον κόσµο 31. εφιστά την προσοχή στην ανάγκη για συντονισµό µεταξύ των χωρών, µε τον δέοντα σεβασµό στην αυτονοµία των κρατών µελών στον τοµέα αυτό, όσον αφορά τα εκπαιδευτικά προγράµµατα, την κινητικότητα σπουδαστών και εκπαιδευτικών, την αµοιβαία αναγνώριση των τίτλων σπουδών, τα κριτήρια εισαγωγής στους κύκλους σπουδών και επαγγελµατικής κατάρτισης και την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών 32. προσδοκά ότι οι απόψεις αυτές θα τύχουν της προσοχής της Επιτροπής και θα ληφθούν υπόψη κατά τη συνέχιση των εργασιών για το επικείµενο σχέδιο δράσης για τη δια βίου µάθηση. AD\ doc 9/9 PE