14552/11 ΧΜ/σα 1 DG G 2B

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 3 Οκτωβρίου 2011 (06.10) (OR.en) 14552/11 SOC 804 JEUN 53 CULT 66 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς : τις αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ. : 14061/1/11 REV 1 SOC 759 JEUN 47 CULT 57 + COR 1 Θέμα : Ο ρόλος των εθελοντικών δραστηριοτήτων στην κοινωνική πολιτική - Συμπεράσματα του Συμβουλίου Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπείες το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων του Συμβουλίου όπως εγκρίθηκε από το Συμβούλιο EPSCO (Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές) στις 3 Οκτωβρίου /11 ΧΜ/σα 1

2 Ο ρόλος των εθελοντικών δραστηριοτήτων στην κοινωνική πολιτική Συμπεράσματα του Συμβουλίου Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Εκτιμώντας ότι: 1. Λαμβανομένων δεόντως υπόψη των ιδιαιτεροτήτων της θέσης ενός εκάστου κράτους μέλους και όλων των μορφών εθελοντισμού, με τον όρο «εθελοντικές δραστηριότητες» νοείται κάθε τύπος εθελοντικής τυπικής, άτυπης ή ανεπίσημης δραστηριότητας που συντελείται με την ελεύθερη βούληση του ατόμου ως αποτέλεσμα προσωπικών επιλογών και κινήτρων, χωρίς να προσδοκάται χρηματικό αντάλλαγμα. Υπάρχει δε όφελος για τον ίδιο τον εθελοντή, τις διάφορες κοινότητες και το κοινωνικό σύνολο. Οι εθελοντικές δραστηριότητες χρησιμοποιούνται εξάλλου από τα μεμονωμένα άτομα και τις ενώσεις ως μέσο για την αντιμετώπιση των ανθρώπινων, κοινωνικών, σχετικών με τη διαφορά γενεών ή περιβαλλοντικών αναγκών και μελημάτων, και αναπτύσσονται συχνά προς στήριξη των πρωτοβουλιών μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης ή μιας κοινότητας, 2. Απαιτείται σαφής διάκριση μεταξύ των εθελοντικών δραστηριοτήτων και της έμμισθης απασχόλησης, την οποία δεν θα πρέπει με κανένα τρόπο να υποκαθιστούν 1. Δεν θα πρέπει να διαιωνίζουν τις ανισότητες μεταξύ των φύλων στην έμμισθη και άμισθη εργασία και δεν μπορούν να ενθαρρύνουν τη μείωση των ωρών εργασίας του υπαλλήλου ή την αποχώρηση από την αγορά εργασίας. 3. Εθελοντικές δραστηριότητες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συνολική ευθύνη του κράτους να εξασφαλίζει και να παρέχει οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. 1 Ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 16ης Μαΐου 2007, σχετικά με τους κοινούς στόχους των εθελοντικών δραστηριοτήτων των νέων, ΕΕ C 241, , σ /11 ΧΜ/σα 2

3 4. Προκειμένου να διασφαλιστεί το κράτος δικαίου και ο πλήρης σεβασμός της ακεραιότητας του ατόμου, οι εθελοντικές δραστηριότητες πρέπει να διέπονται από το υπάρχον νομικό πλαίσιο και να σέβονται πλήρως τα οικουμενικά και θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες, 5. Οι εθελοντικές δραστηριότητες έχουν εγκάρσιο χαρακτήρα, είναι πολυδιάστατες και ενδεχομένως σημαντικές για πολλές πολιτικές, ιδίως: την πολιτική στον τομέα της απασχόλησης και την κοινωνική πολιτική, τις ίσες ευκαιρίες, την κοινωνική πρόνοια, την εκπαίδευση και τη νεολαία, την πολιτισμική πολιτική, την περιφερειακή πολιτική, την έρευνα και την ανάπτυξη, τον αθλητισμό και την πολιτική υγείας, την προστασία του περιβάλλοντος, τα συμφέροντα του καταναλωτή, την πολιτική προστασία, την ανθρωπιστική βοήθεια και την αναπτυξιακή πολιτική συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών τους διαστάσεων. 6. Ο εθελοντισμός μπορεί να δημιουργήσει ευκαιρίες για μάθηση και η συμμετοχή σε εθελοντικές δραστηριότητες παρέχει στους πολίτες νέες δεξιότητες και ενισχύει την αίσθησή τους ότι αποτελούν μέρος της κοινωνίας και μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την κοινωνική αλλαγή. 7. Οι εθελοντικές δραστηριότητες μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη και την ενίσχυση του κοινωνικού κεφαλαίου μέσω της εδραίωσης ενός κοινωνικού δικτύου που βασίζεται στην εμπιστοσύνη και με την ενθάρρυνση των συμπεριφορών που βασίζονται στην ανάληψη δέσμευσης προς το κοινό καλό. 8. Οι εθελοντικές δραστηριότητες μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη της ενεργού συμμετοχής του πολίτη, της δημοκρατίας, της κοινωνικής συνοχής και συνεπώς στην εφαρμογή των βασικών αξιών και αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή: της αλληλεγγύης, της βιώσιμης ανάπτυξης, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ισότητας και της επικουρικότητας, προάγοντας έτσι την ευρωπαϊκή ταυτότητα. 9. Ο εθελοντισμός, ως έκφραση της ενεργού συμμετοχής του πολίτη, γίνεται πράξη σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής συνεισφέροντας π.χ. στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, βελτιώνοντας την κατάσταση των ευάλωτων ομάδων, ενισχύοντας την κοινωνική ένταξη και υποστηρίζοντας την ενεργό και αξιοπρεπή γήρανση, την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών καθώς και την οικονομική ανάπτυξη /11 ΧΜ/σα 3

4 10. Η προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων αποτελεί επίσης συνολικό στόχο του ευρωπαϊκού έτους εθελοντικών δραστηριοτήτων που προωθούν την ενεργό συμμετοχή του πολίτη (2011) 2 και πεδίο δράσης κατά προτεραιότητα στο ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας ( ) 3. Η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την κινητικότητα των νέων εθελοντών στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει την κινητικότητα των νέων εθελοντών Η προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων μπορεί να παίξει ρόλο στην εφαρμογή των πρωτοβουλιών του ευρωπαϊκού έτους ενεργού γήρανσης και αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών (2012) 5 και ευθυγραμμίζεται με τους στόχους του ευρωπαϊκού έτους για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (2010) 6, αποτελώντας έτσι θεμελιώδες στοιχείο αυτών των δύο δράσεων και βοηθώντας στην ισχυροποίηση των αποτελεσμάτων τους. 12. Ο εθελοντισμός μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» υποστηρίζοντας την κοινωνική ένταξη και την εκμάθηση, καθώς και μέσω δραστηριοτήτων που βελτιώνουν την απασχολησιμότητα. 13. Υφίστανται φραγμοί που περιορίζουν τις εθελοντικές δραστηριότητες και την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, όπως μεταξύ άλλων: Διαφορές στις συνθήκες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη εθελοντικών δραστηριοτήτων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, μεταξύ άλλων δικαιώματα και ευθύνες των εθελοντών και των οργανώσεών τους, Υποτίμηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων, Απόφαση του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2009, για το ευρωπαϊκό έτος εθελοντικών δραστηριοτήτων που προωθούν την ενεργό συμμετοχή του πολίτη (2011) (2010/37/ΕΚ). Βλέπε επίσης και COM(2011)569 τελικό. Ψήφισμα του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2009, για ένα ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας ( ) (ΕΕ C 311, ). Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την κινητικότητα των νέων εθελοντών στην Ευρωπαϊκή Ένωση της 20ής Νοεμβρίου 2008 (2008/C 319/03). COM(2010) 462 τελικό. Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2008, σχετικά με το ευρωπαϊκό έτος για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (2010) (1098/2008/ΕΚ) /11 ΧΜ/σα 4

5 Απουσία προσιτών πληροφοριών σχετικά με τις εθελοντικές δραστηριότητες, την αξία τους, τις δυνατότητές τους και τη σημασία τους για τα άτομα και την κοινωνία. Το Συμβούλιο τονίζει τη σημασία των εθελοντικών δραστηριοτήτων: 14. Για την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών, την ενεργοποίηση των πολιτών (συμπεριλαμβανομένων όσων ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες), την κοινωνική συνοχή, την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών, τον διαπολιτισμικό διάλογο, τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων και των βασικών ικανοτήτων, την ενθάρρυνση της προσωπικής ανάπτυξης, την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων, τη μείωση των υπαρχόντων κοινωνικών φραγμών, της μισαλλοδοξίας και κάθε μορφής διακρίσεων. 15. Για την ενοποίηση ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, τη διάδοση των αξιών της ΕΕ πέρα από τα σύνορά της και για την προώθηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας. 16. Για τη βελτίωση των ικανοτήτων και την υποστήριξη της σταδιοδρομίας των νέων, πράγμα που μπορεί να αυξήσει τις ευκαιρίες τους στην αγορά εργασίας, μεταξύ άλλων μέσα από τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων τους. Ομοίως, εθελοντικές δραστηριότητες δεν μπορούν να αντικαθιστούν την αξία της τυπικής εκπαίδευσης ή επαγγελματικής εμπειρίας. 17. Για την απόκτηση ικανοτήτων, την επίτευξη της κοινωνικής συνοχής, τη βελτίωση των ικανοτήτων και της ευημερίας των ηλικιωμένων, καθώς και για την αξιοποίηση των ωφελειών που προσφέρουν οι γνώσεις, οι δεξιότητες και η εμπειρία τους. 18. Για τη βελτίωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων των ευάλωτων ομάδων που μπορεί να συνεπάγεται επίσης ο εθελοντισμός και άρα το όφελος καλύτερης κοινωνικής ένταξης. 19. Ως παράγοντας για την ανάπτυξη του αθλητισμού και της σωματικής άσκησης στο επίπεδο που είναι πλησιέστερα στους πολίτες /11 ΧΜ/σα 5

6 Το Συμβούλιο καλεί συνεπώς τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πραγματοποιήσουν τις ακόλουθες δράσεις στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, δεδομένης της θεσμικής δομής τους: 20. Να λάβουν υπόψη τους αυτά τα συμπεράσματα κατά την υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των εμβληματικών πρωτοβουλιών της. 21. Να προωθήσουν τη συνεργασία για την ανάπτυξη των εθελοντικών δραστηριοτήτων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις χώρες της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από προγράμματα ανταλλαγής εθελοντών ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, καθώς και μέσω υποστήριξης εθελοντικών οργανώσεων. 22. Να ενθαρρύνουν τη συνεργασία, την πραγματοποίηση κοινών σχεδίων και τις ανταλλαγές εμπειριών και ορθών πρακτικών μεταξύ των διαφόρων επιπέδων δημόσιων αρχών, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού επιπέδου, μεταξύ των φορέων του κοινωνικού, οικονομικού, πολιτιστικού και εκπαιδευτικού τομέα και των φορέων της νεολαίας 7, 23. Να υποστηρίξουν την ανάπτυξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ως βασικών παραγόντων που προάγουν τις εθελοντικές δραστηριότητες) σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και τη συνεργασία μεταξύ τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να διατηρήσουν συνεχή διάλογο με την κοινωνία των πολιτών και να προωθήσουν την κατάρτιση των εθελοντών και των οργανώσεων στις οποίες συμμετέχουν εθελοντές. 24. Να εξετάσουν την ενθάρρυνση της παραγωγής, της έκδοσης και της ανταλλαγής εργαλείων, μεθοδολογίας και αποτελεσμάτων έρευνας που αφορούν τις εθελοντικές δραστηριότητες και την ενεργό συμμετοχή του πολίτη, μαζί με στατιστικά δεδομένα που περιλαμβάνουν μελέτες σχετικά με τον αντίκτυπο των εθελοντικών δραστηριοτήτων στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση των κρατών μελών και την κοινωνική ευημερία, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τη διάσταση του φύλου. 7 Από τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τον ρόλο του πολιτισμού στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (15448/10) /11 ΧΜ/σα 6

7 25. Να προωθήσουν τον ρόλο του εθελοντισμού ως μορφής άτυπης και ανεπίσημης μάθησης που συμβάλλει στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων και ικανοτήτων, καθώς και στην αύξηση της απασχολησιμότητας σε όλες τις ηλικίες και κοινωνικές ομάδες. 26. Να προωθήσουν την ορατότητα και την αναγνώριση των ικανοτήτων που αποκτώνται από εθελοντικές δραστηριότητες με τη χρήση μέσων όπως το Europass και ιδιαίτερα το μελλοντικό διαβατήριο δεξιοτήτων και το Youthpass. 27. Να υποστηρίξουν τις βραχυπρόθεσμες πρωτοβουλίες εθελοντισμού τις οποίες οι συμμετέχοντες μπορούν να συνδυάσουν πιο εύκολα με την έμμισθη εργασία και την οικογενειακή τους ζωή καθώς και να ενθαρρύνουν λύσεις που προάγουν τη μετάβαση από τον περιστασιακό εθελοντισμό στις πιο μακροπρόθεσμες εθελοντικές δραστηριότητες. 28. Να κινητοποιήσουν τις δυνατότητες των ανθρώπων που βιώνουν τον αποκλεισμό, που μπορεί να είναι ενεργοί πολίτες μέσω εθελοντικών δραστηριοτήτων που αυξάνουν την αίσθηση αποτελεσματικότητάς τους και αλλάζουν τη στερεότυπη εικόνα τους στην κοινωνία η οποία τους περιορίζει σε αποδέκτες βοήθειας. 29. Να προωθήσουν τον ηλεκτρονικό εθελοντισμό ως καινοτόμο μορφή εθελοντικών δραστηριοτήτων, που αποτελεί θετική πλευρά των εικονικών δραστηριοτήτων των χρηστών του διαδικτύου. 30. Να προωθήσουν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη εθελοντικών δραστηριοτήτων χρησιμοποιώντας μέσα που μπορεί να αποδειχθούν απαραίτητα, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών για την προώθηση και την ανάπτυξη εθελοντικών δραστηριοτήτων. 31. Να ενθαρρύνουν τις επιχειρήσεις και άλλους φορείς του ιδιωτικού τομέα να υποστηρίξουν τις πρωτοβουλίες που προάγουν και βελτιώνουν τον εθελοντισμό στο πλαίσιο του εθελοντισμού των υπαλλήλων 8. 8 Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 22ας Απριλίου 2008, σχετικά με τη συμβολή του εθελοντισμού στην οικονομική και κοινωνική συνοχή (2007/2149(INI)) (2009/C 259 E/02) /11 ΧΜ/σα 7

8 32. Να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι η ανάπτυξη των εθελοντικών δραστηριοτήτων θα αποτελέσει τμήμα των μελλοντικών ενωσιακών προγραμμάτων στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής, της εκπαίδευσης, της νεολαίας, της ιδιότητας του πολίτη, του πολιτισμού και του αθλητισμού, χωρίς να θίγονται οι διαπραγματεύσεις σχετικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. 33. Να εξασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε δράση που αναπτύσσεται σε επίπεδο ΕΕ, σχετικά με την κινητικότητα των εθελοντών, είναι σύμφωνη με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ποιότητας για την Κινητικότητα 9. Το Συμβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: 34. Να εξετάσει, όπου κρίνεται σκόπιμο, την ανάπτυξη εθελοντικών δραστηριοτήτων σε προγράμματα που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. 35. Να εξερευνήσει τις δυνατότητες που θα επέτρεπαν στις εθελοντικές δραστηριότητες να συμβάλλουν σε σχέδια που επιδοτούνται από ενωσιακά ταμεία και να αναπτύξει μηχανισμούς ώστε να καταστεί δυνατή η κατάλληλη αξιολόγηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων. 36. Να εξετάσει τα περιθώρια εμβάθυνσης των συζητήσεων για το ρόλο των εθελοντικών δραστηριοτήτων ως σημαντικού στοιχείου για περαιτέρω ανάπτυξη του εθελοντισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 37. Να αναλύσει το σύστημα των υπαρχόντων δεικτών όσον αφορά τις εθελοντικές δραστηριότητες και τον ρόλο τους σε συναφείς ενωσιακές πολιτικές, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τη διάσταση του φύλου, και να εξετάσει πού πρέπει να αναζητήσει στατιστικά εργαλεία, π.χ. το έγγραφο οδηγιών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας σχετικά με τη μέτρηση της εργασίας σε εθελοντική βάση, ώστε να εξασφαλιστεί η ύπαρξη συγκρίσιμων δεδομένων και να εντοπιστούν, ενδεχομένως, υπάρχοντες ή νέοι τομείς εθελοντικών δραστηριοτήτων που απαιτούν στενότερη συνεργασία εντός της ΕΕ. 9 Η σύσταση 2006/961/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τη διακρατική κινητικότητα εντός της Κοινότητας για σκοπούς εκπαίδευσης και κατάρτισης: Ευρωπαϊκός Χάρτης Ποιότητας για την Κινητικότητα [Επίσημη Εφημερίδα L 394, ] /11 ΧΜ/σα 8

9 38. Να διαδώσει, ενδεχομένως, όλα τα αποτελέσματα του διαλόγου με τα φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών που αφορούν την προώθηση των εθελοντικών δραστηριοτήτων. 39. Να διασφαλίσει ότι διατηρείται η επικουρικότητα στον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής των εθελοντικών δραστηριοτήτων των κρατών μελών, ιδίως στον τομέα της πολιτικής προστασίας /11 ΧΜ/σα 9