ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.» STATISTICAL ANALYSIS OF THE FUNCTIONING OF THE NATIONAL SYSTEM OF Δ.Ε.Η.

Transcript

1

2 Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.» STATISTICAL ANALYSIS OF THE FUNCTIONING OF THE NATIONAL SYSTEM OF Δ.Ε.Η. ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΡΗΜΑΔΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΓΡΑΙΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Α.Ε.Μ.: 3910 Α.Ε.Μ.: 4296 Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: ΚΟΓΙΑ ΓΡ. ΦΩΤΕΙΝΗ Καβάλα, Μάϊος 2013

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Εργασία αυτή αποτελεί την Πτυχιακή μας Εργασία στα πλαίσια των σπουδών μας στο Τμήμα Ηλεκτρολογίας του Τ.Ε.Ι. Καβάλας. Η εκπόνησή της ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2012 και ολοκληρώθηκε τον Μάϊο του 2013, υπό την επίβλεψη της Καθηγήτριας κας. Κόγια Γρ. Φωτεινής, Καθηγήτριας Εφαρμογών του Τομέα Φυσικής, του Γενικού Τμήματος Θετικών Επιστημών, της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών, του Τ.Ε.Ι. Καβάλας. Η παρούσα εργασία, είχε ως σκοπό την ανάλυση της λειτουργίας του εθνικού συστήματος της Δ.Ε.Η. Ο τελικός στόχος αυτής της εργασίας ήταν η συγκέντρωση πληροφοριών, στοιχείων και φωτογραφιών ώστε να γίνει μια ολοκληρωμένη μελέτη για το πως φτάνει το ηλεκτρικό ρεύμα σπίτι του και ότι δεν είναι μια τόσο απλή διαδικασία όσο φαίνεται από το πάτημα ενός διακόπτη. Αισθανόμαστε την υποχρέωση να ευχαριστήσουμε θερμά την Καθηγήτρια κα. Κόγια Φωτεινή, τόσο για την ανάθεση του θέματος, όσο και για το αμείωτο ενδιαφέρον και την προθυμία της στην εξεύρεση πληροφοριών. Η συμβολή της στην πραγματοποίηση αυτής της εργασίας ήταν καθοριστική. Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στους γονείς μας για την υποστήριξη και την συμπαράσταση που μας παρείχαν από την αρχή της φοίτησής μας στο Τ.Ε.Ι. Καβάλας. Καβάλα, Μάϊος 2013 iii ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟ...i ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ... ii ΠΡΟΛΟΓΟΣ... iii ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...iv ΠΕΡΙΛΗΨΗ.....vi ABSTRACT...vii ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Ιστορική αναδρομή Η ΔΕΗ σήμερα.3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΑ 2.1 Η παραγωγή σήμερα Εγχώρια παραγωγή ανά μορφή καυσίμου..6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΗ 3.1 Ιστορική ανασκόπηση Ορυχεία Κοιτάσματα Αποθέματα-Ποιότητα λιγνίτη Ο λιγνίτης και η παραγωγή του Λιγνιτικοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί Πτολεμαΐδα/Αμύνταιο Μεγαλόπολη...35 iv ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. 4.1 Υδροηλεκτρική ενέργεια Υδροηλεκτρικά έργα Αιολική ενέργεια Ηλιακή ενέργεια ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 5.1 Διαφορές ΑΜΔΣ με το Διασυνδεδεμένο σύστημα Το ενεργειακό σύστημα της Λέσβου Το δίκτυο της Λέσβου.. 57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 6.1 Το Σύστημα σήμερα Γραμμές μεταφοράς Κέντρα Υπερυψηλής Τάσεως (ΚΥΤ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΔΙΑΝΟΜΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 7.1 Γενική διεύθυνση Διανομής Ορισμός και δίκτυο Διανομής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 72 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ v ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείμενο της παρούσας Πτυχιακής Εργασίας είναι η ανάλυση της λειτουργίας του Εθνικού συστήματος της Δ.Ε.Η. και πιο συγκεκριμένα η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας, η μεταφορά αυτής και η διανομή προς του καταναλωτές. Στην παρούσα Πτυχιακή Εργασία παρουσιάζεται αναλυτικά ο τρόπος και τα μέσα που χρησιμοποιεί η Δ.Ε.Η. ώστε να φτάσει το ρεύμα στους καταναλωτές. Αρχικά γίνεται αναφορά στην παραγωγή και στους τρόπους που χρησιμοποιεί η Δ.Ε.Η. ώστε να παράγει την ηλεκτρική ενέργεια. Στη συνέχεια αναφέρουμε τα μέσα που χρησιμοποιεί για να μεταφέρει την ενέργεια αυτήν από τα κέντρα παραγωγής στους υποσταθμούς και από κει να γίνει η διανομή προς τους τελικούς αποδέκτες που είναι οι καταναλωτές. vi ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

7 ABSTRACT The present dissertation contemplates and comprehensively analyses the National Electricity Grid of Greece. More specifically, it touches upon the generation of electric power, its transmission via the electric power system and finally, its distribution to the end users. In an attempt to thoroughly study the way and the means by which the Public Power Corporation of Greece ( Δ.Ε.Η. ) distributes electric power to the consumers, this paper begins providing a scientific insight into the power generation process and its main variants. What follows is the meticulous analysis of the transmission means via which power travels from the generating plants to the step - down substations, only to reach its final destination, the primary and secondary customers. vii ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Το 1889 φτάνει το «ηλεκτρικό» στην Ελλάδα με το φωτισμό του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Από τότε, αρχίζουν σταδιακά να δημιουργούνται μικρές ιδιωτικές ή δημόσιες εταιρίες που παράγουν και διανέμουν την ηλεκτρική ενέργεια, η οποία καλύπτει μόνο το φωτισμό και μάλιστα με ωράριο, με συνεχείς διακοπές και σε τιμές υψηλές σχετικά για το μέσο Έλληνα (τρεις έως πέντε φορές ακριβότερες από τις τιμές που ίσχυαν στην Ευρώπη). Μέχρι την ίδρυση της Δ.Ε.Η., ηλεκτρικό ρεύμα είχαν μόνο οι πόλεις και κάποιες κωμοπόλεις. Τον Αύγουστο του 1950 ιδρύεται η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, με σκοπό τη χάραξη και εφαρμογή μιας εθνικής ενεργειακής πολιτικής, κατά την οποία θα γίνεται εντατική εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων Ξεκινά η ανάπτυξη του Συστήματος Μεταφοράς στην Ηπειρωτική χώρα με αρχική εγκατεστημένη ισχύ 212,5 MVA και 326 km Γραμμών Μεταφοράς (ΓΜ) υψηλής τάσης 150 kv Αρχίζει η λειτουργία του Συστήματος Μεταφοράς Κρήτης. Επίσης τίθενται σε λειτουργία οι πρώτες Υποβρύχιες διασυνδέσεις 150 kv (Κάλαμος - Αμάρυνθος) & 66 kv (Ηγουμενίτσα - Κέρκυρα) Οι πρώτοι διακόπτες 150 kv με τεχνολογία SF6 εγκαθίστανται στο Σύστημα Αρχίζει η λειτουργία του Συστήματος 400 kv στο Ηπειρωτικό Σύστημα Μεταφοράς Αρχίζει η λειτουργία του Συστήματος Μεταφοράς Ρόδου 66 kv Τίθεται σε λειτουργία ο πρώτος κλειστός Υποσταθμός (Υ/Σ) 150 kv GIS (Gas Insulated Switchgear) στην περιοχή Νέας Ελβετίας Θεσσαλονίκης. 1 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1995 Αρχίζει η λειτουργία του νέου Εθνικού και του Νότιου Περιφερειακού Κέντρου Ελέγχου Ενέργειας στον Αγ. Στέφανο Αττικής, καθώς επίσης και του Βόρειου Περιφερειακού Κέντρου Ελέγχου Ενέργειας στην Πτολεμαΐδα. Εγκαθίσταται για πρώτη φορά καλώδιο μονώσεως XLPE 150 kv στα Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Αγίου Στεφάνου και Θεσσαλονίκης Ο πρώτος κλειστός Υ/Σ 400 kv (GIS) λειτουργεί στο Λαύριο Τίθεται σε λειτουργία για πρώτη φορά ο αγωγός Ztacir στη ΓΜ ΚΥΤ Θεσσαλονίκης - Υ/Σ Μουδανιών. Τίθεται σε ισχύ ο Ν.2773/1999 για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργούνται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), ο ΔΕΣΜΗΕ και ορίζεται η Δ.Ε.Η. ως κύριος του Συστήματος Μεταφοράς. Τα Κέντρα Ελέγχου Ενέργειας και οι δραστηριότητες Μελετών Ανάπτυξης Συστήματος διαχωρίζονται από τη ΓΔ/Μ της Δ.Ε.Η. και εντάσσονται στις δραστηριότητες του ΔΕΣΜΗΕ Τα Δίκτυα Μεταφοράς Κρήτης και Ρόδου διαχωρίζονται από τη ΓΔ/Μ και εντάσσονται στη ΓΔ/Δ κατ επιταγή του Ν.2773/99. Το πρώτο συνεπτυγμένο διακοπτικό στοιχείο 150 kv τίθεται σε λειτουργία στον Υ/Σ Κομοτηνής Τίθεται σε λειτουργία η πρώτη διασύνδεση συνεχούς ρεύματος(ηvdc), η οποία συνδέει μέσω υποβρύχιας και εναέριας ΓΜ τα ηλεκτρικά Συστήματα της Ελλάδας και της Ιταλίας Τίθεται σε λειτουργία ο πρώτος υπαίθριος Υ/Σ 150/20 kv με αυτόματο σύστημα ελέγχου στη Λευκάδα Εγκαθίστανται οι πρώτοι πυκνωτές 150 kv με ελεγχόμενη ζεύξη στα ΚΥΤ Αγίου Στεφάνου, Παλλήνης και Αχαρνών Αναβαθμίζεται η υπάρχουσα διασύνδεση Ελλάδας - Π.Γ.Δ.Μ. από γραμμή 150 kv σε γραμμή 400 kv. Συνδέεται η Κέρκυρα με την Ηγουμενίτσα μέσω υποβρύχιας καλωδιακής ΓΜ 150 kv Ολοκληρώνεται η κατασκευή των ΓΜ 400 kv ΚΥΤ Φιλίππων ΚΥΤ Νέας Σάντας και ΚΥΤ Νέας Σάντας - Babaeski για τη διασύνδεση Ελλάδας - Τουρκίας. 2 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.2 Η Δ.Ε.Η. ΣΗΜΕΡΑ Η Δ.Ε.Η. Α.Ε. είναι σήμερα η μοναδική εταιρία διανομής στην Ελλάδα. Στην ιδιοκτησία της ανήκει επίσης και το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Το Φεβρουάριο του 2001 ξεκίνησε η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, στα πλαίσια της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οπότε συναντάται και είσοδος στην αγορά ανεξάρτητων παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, ανταγωνιστών της Δ.Ε.Η. Επίσης, το Δεκέμβριο του 2000 ιδρύθηκε ο ανεξάρτητος Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε.). Ο ΔΕΣΜΗΕ ανέλαβε την ευθύνη της λειτουργίας του συστήματος Μεταφοράς του ρεύματος και μεριμνά έτσι ώστε η ηλεκτρική ενέργεια να παρέχεται με ασφάλεια και ποιότητα, εντάσσοντας στο σύστημα τις μονάδες παραγωγή (της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και των ανεξάρτητων παραγωγών) με το συμφερότερο τρόπο. Από την 1η Ιανουαρίου 2001, με βάση το Ν. 2773/99 και το Π.Δ. 333 της 20ης Δεκεμβρίου του 2000, η ΔΕΗ μετατράπηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία. Από το Φεβρουάριο του 2001 ξεκίνησε η απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα (νόμος 2773/1999), στα πλαίσια της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ όμως η επιχείρηση έχει εισαχθεί στο Χρηματιστήριο από το 2001 και η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας απελευθερώθηκε πλήρως ήδη από την 1η Ιουλίου 2007, αντιμετωπίζεται από όλους και αντιμετωπίζει και εκείνη τον εαυτό της, ως ένα κρατικό, κοινωφελές μονοπώλιο. Ως συνέπεια αυτού, η ΔΕΗ δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στον καινούργιο της ρόλο, στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον. Η Δ.Ε.Η. προχωρά με γοργά αλλά σταθερά βήματα στην οργανωτική προσαρμογή της και στην ανάπτυξη μιας διαφορετικής επιχειρηματικής κουλτούρας - μέσα από το πρόγραμμα αναδιάρθρωσης που εφαρμόζει με επιτυχία - εστιάζοντας στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, στην αποτελεσματικότητα και τον προσανατολισμό στον πελάτη. 3 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Δ.Ε.Η. Α.Ε. είναι σήμερα μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρίες που διατηρεί ηγετική θέση στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η Εταιρία με βάση τον όγκο των πωλήσεων ηλεκτρικής ενέργειας, είναι η 15η μεγαλύτερη σε μέγεθος εταιρία ηλεκτρισμού στην Ευρώπη. 4 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2.1 Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΗΜΕΡΑ Η Δ.Ε.Η. με ένα τεράστιο κατασκευαστικό έργο εξασφαλίζει την επάρκεια της χώρας σε ηλεκτρική ενέργεια. Στο διασυνδεδεμένο σύστημα και στα νησιά της Κρήτης και της Ρόδου λειτουργούν οκτώ λιγνιτικοί σταθμοί παραγωγής (περιλαμβανομένου του ατμοηλεκτρικού σταθμού Φλώρινας ισχύος 330 MW), τέσσερις πετρελαϊκοί σταθμοί παραγωγής και δύο πετρελαϊκές μονάδες στον σταθμό παραγωγής που βρίσκεται στο Λαύριο, ένας σταθμός φυσικού αερίου στον Άγιο Γεώργιο Κερατσινίου, μία μονάδα συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου στην Κομοτηνή και δύο στο Λαύριο, καθώς και 24 υδροηλεκτρικοί σταθμοί. Η ενέργεια που παράγεται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς χρησιμοποιείται σε περιόδους αιχμής φορτίου. Επιπρόσθετα, στα υπόλοιπα μη διασυνδεδεμένα νησιά λειτουργούν συνολικά 36 αυτόνομοι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί, 18 αιολικά πάρκα και 5 ηλιακοί (φωτοβολταϊκοί σταθμοί). Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των σταθμών παραγωγής είναι MW. Η παραγόμενη ενέργεια μεταφέρεται στους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές και στ δίκτυο διανομής από όπου στην συνέχεια διανέμεται την ηπειρωτική χώρα. Τα τελευταία χρόνια η Επιχείρηση, πέραν της δημιουργίας νέων θερμικών (λιγνιτικών, πετρελαϊκών, φυσικού αερίου) και υδροηλεκτρικών σταθμών, στρέφεται και προς την αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας (άνεμος, ήλιος, γεωθερμία). Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των 98 συνολικά σταθμών της ανέρχεται σήμερα στα MW. Η καθαρή παραγωγή το 2007 έφτασε τις 53,09 ΤWh. 5 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2.2 ΕΓΧΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΑ ΜΟΡΦΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ Πίνακας 2.1 Εγκατεστημένη ισχύς σταθμών Δ.Ε.Η. ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (MW) ΣΤΑΘΜΩΝ Δ.Ε.Η. Α.Ε. (31/12/2007) ΘΗΣ Μονάδες Λιγνιτικές Πετρελαϊκές Φυσικού Σύνολο ΥΗΣ ΑΠΕ ΣΥΝΟΛΟ Μονάδες Μονάδες Αερίου ΘΗΣ* ** *** Διασυνδεδεμένο Κρήτη, Ρόδος & λοιπά αυτόνομα νησιά ΣΥΝΟΛΟ *Θερμοηλεκτρικοί-Σταθμοί **Υδροηλεκτρικοί-Σταθμοί *** Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα προέρχεται κυρίως από θερμικούς σταθμούς. Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παράγεται το 75% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας, εκ της οποίας το 50% στο νομό Κοζάνης. Με το νέο ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό της Μελίτης του νομού Φλωρίνης, η Δυτική Μακεδονία καλύπτει το 80% των απαιτήσεων σε ηλεκτρική ενέργεια της χώρας. Η συγκέντρωση των θερμικών ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών στο Βορρά της χώρας δημιουργεί αυξημένες απώλειες κατά τη μεταφορά και ανισορροπία στη λειτουργία. Ωστόσο ο σχεδιασμός τους βασίστηκε στην εγγύτητά τους στις περιοχές που είναι οι πλουτοπαραγωγικές πηγές του λιγνίτη, ο οποίος αποτελεί την καύσιμη πρώτη ύλη για αρκετούς σταθμούς. Στη χώρα μας υπάρχουν τέσσερις περιοχές με αποθέματα λιγνίτη, στη Δράμα, στη Δυτική Μακεδονία, στην Ελασσόνα και στη Μεγαλόπολη. Έτσι σύμφωνα με στοιχεία του 2008 για το Διασυνδεδεμένο Σύστημα (National Report ΡΑΕ 2009), το 67,7% της εγκατεστημένης ισχύος των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων είναι θερμικοί σταθμοί, εκ των οποίων με 6 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ λιγνίτη 4808 MW, με πετρέλαιο 1160 MW και με φυσικό αέριο 2447,7 MW. To 24,3% είναι υδροηλεκτρικοί σταθμοί και το 8% είναι μονάδες ΑΠΕ. Σχήμα 2.1 Εγχώρια παραγωγή Η.Ε. ανα μορφή καυσίμου Ο λιγνίτης είναι η πιο σημαντική εγχώρια ενεργειακή πηγή, συνεισφέροντας το 58,3% της εγχώριας παραγωγής για το Το πετρέλαιο έχει περιοριστεί στο 6,8% (2007) μετά την εισαγωγή του φυσικού αερίου (συμμετοχή 25,9%), το οποίο αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς. Ταυτόχρονα η ανάδειξη της προστασίας του περιβάλλοντος ως στόχου υψηλής προτεραιότητας της ελληνικής πολιτείας, οδηγεί σε προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, θέτοντας ως στόχο την αύξηση συμμετοχής τους στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στο 34% μέχρι το Στο ίδιο πλαίσιο δίνεται έμφαση στην επιτάχυνση της διείσδυσης του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο. Επειδή η χρονική διάρκεια ζωής των ήδη γνωστών εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων λιγνίτη δεν υπερβαίνει τα 35 χρόνια, έχει διατυπωθεί η άποψη ότι θα πρέπει να μπουν στο ελληνικό ισοζύγιο ηλεκτρισμού νέα καύσιμα, όπως ο λιθάνθρακας, ώστε να παραταθεί η διαθεσιμότητα και η χρήση του λιγνίτη σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Οι ανθρακικές μονάδες επιτυγχάνουν υψηλότερους βαθμούς απόδοσης από τις λιγνιτικές και κατά συνέπεια εκπέμπουν μικρότερες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα ανά παραγόμενη μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας. Όσον αφορά στις εκπομπές διοξειδίου του θείου, αυτές αντιμετωπίζονται με αντιρρυπαντικές εγκαταστάσεις όπως η αποθείωση καυσαερίων. Επιπλέον 7 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ανάμεσα στα πλεονεκτήματα του άνθρακα είναι ότι, ενώ το φυσικό αέριο θα είναι διαθέσιμο για τα επόμενα χρόνια, ο άνθρακας θα είναι διαθέσιμος τουλάχιστον για 200 χρόνια ακόμη. Σχήμα 2.2 Αναλυτικός Χάρτης Σταθμών Παραγωγής Ωστόσο η μελλοντική αξιοποίηση του άνθρακα θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα των ηλεκτροπαραγωγών μονάδων άνθρακα να υιοθετήσουν καθαρές και αποδοτικές τεχνολογίες καύσης, ώστε να προσαρμοστούν στο 8 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ αυστηρό πλαίσιο των περιβαλλοντικών απαιτήσεων του «Πρωτοκόλλου του Κυότο» και των αυστηρών Ευρωπαϊκών προδιαγραφών για νέες εγκαταστάσεις καύσης. Εικόνα 2.2 Θερμοηλεκτρικός σταθμός Εικόνα 2.3 Θερμοηλεκτρικός σταθμός 9 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Εικόνα 2.4 Θερμοηλεκτρικός σταθμός Εικόνα 2.5 Χάρτης ηλεκτρικού δικτύου 10 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Πίνακας 2.2 Θερμικοί σταθμοί παραγωγής ΔΕΗ Σταθμός Αρ. μονάδων Εγκατ. Ισχύς Περιοχή (MW) Αγίου Δημητρίου Δ. Μακεδονία Καρδιάς Δ. Μακεδονία Πτολεμαΐδας Δ. Μακεδονία Αμυνταίου Δ. Μακεδονία Αλιβερίου Εύβοια Λαυρίου Αττική Αγ. Γεωργίου Αττική Μεγαλόπολης Πελοπόννησος ΛΙΠΤΟΛ 2 43 Δ. Μακεδονία Αργοστολίου 1 11,6 Ν. Ιονίου Ζακύνθου 1 27 Ν. Ιονίου Πίνακας 2.3 Υδροηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής ΔΕΗ Υδροηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής ΔΕΗ (ισχύς μεγαλύτερη από 10MW) Όνομα ΥΗΣ Αρ. μονάδων Εγκατ. Ισχύς (MW) Περιοχή Άγρας 2 50 Μακεδονία Εδεσσαίος 1 19 Μακεδονία Ασωμάτων Μακεδονία Μακροχώρι (*) 3 10,8 Μακεδονία Πολύφυτο Μακεδονία Σφηκιά Μακεδονία Θησαυρός Θράκη Πλατανόβρυση Θράκη Καστράκι Κεντρ. Ελλάδα Κρεμαστά Κεντρ. Ελλάδα 11 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Πλαστήρας Κεντρ. Ελλάδα Στράτος Ι Κεντρ. Ελλάδα Πουρνάρι Ι & ΙΙ 5 332,4 Ήπειρος Πηγές Αώου Ήπειρος Λούρος 3 10,3 Ήπειρος Λάδωνας 2 70 Πελοπόννησος * Συνεχούς ροής Πίνακας 2.4 Νησιωτικό σύστημα ΤΡΟΦΟΔΟΤΟΥΜΕ ΝΑ ΝΗΣΙΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΑΤ/ΝΗ ΙΣΧΥΣ (kw) ΜΕΓΙΣΤΗ ΖΗΤΗΣΗ (kw) ΕΤΗΣΙΑ ΖΗΤΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (MWh) ΚΡΗΤΗ ΛΙΝΟΠΕΡΑΜΑΤΑ ΧΑΝΙΑ Σύνολο ΡΟΔΟΣ ΣΟΡΩΝΗ ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ ΑΓ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΓ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΜΟΡΓΟΣ ΑΜΟΡΓΟΣ ΑΝΑΦΗ ΑΝΑΦΗ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ ΔΟΝΟΥΣΑ ΔΟΝΟΥΣΑ ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ ΙΚΑΡΙΑ ΙΚΑΡΙΑ ΚΕΑΣ*** ΚΕΑΣ*** ΚΥΘΝΟΣ ΚΥΘΝΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΛΗΜΝΟΣ ΛΗΜΝΟΣ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΥΚΟΝΟΣ ΜΥΚΟΝΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΟΘΩΝΟΙ ΟΘΩΝΟΙ ΠΑΤΜΟΣ ΠΑΤΜΟΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΣΕΡΙΦΟΣ ΣΕΡΙΦΟΣ ΣΙΦΝΟΣ ΣΙΦΝΟΣ ΣΚΥΡΟΣ ΣΚΥΡΟΣ ΣΥΜΗ ΣΥΜΗ ΣΥΡΟΣ ΣΥΡΟΣ ΣΑΜΟΣ- ΣΑΜΟΣ ΦΟΥΡΝΟΙ ΧΙΟΣ-ΨΑΡΑ ΧΙΟΣ ΨΑΡΡΑ* ΑΝΔΡΟΣ-ΤΗΝΟΣ ΑΝΔΡΟΣ ΘΗΡΑ-ΘΗΡΑΣΙΑ ΘΗΡΑ ΙΟΣ-ΣΙΚΙΝΟΣ- ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ ΙΟΣ-ΣΙΚΙΝΟΣ- ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ ΚΑΛΥΜΝΟΣ- ΚΑΛΥΜΝΟΣ-ΚΩΣ ΛΕΡΟΣ-ΛΕΙΨΟΙ- ΤΕΛΕΝΔΟΣ- ΨΕΡΙΜΟΣ- ΚΩΣ- ΝΙΣΥΡΟΣ-ΤΗΛΟΣ- ΓΥΑΛΙ ΚΩΣ** ΝΙΣΥΡΟΣ* ΚΑΡΠΑΘΟΣ- ΚΑΣΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΣ- ΚΑΣΟΣ ΜΗΛΟΣ- ΜΗΛΟΣ ΚΙΜΩΛΟΣ ΠΑΡΟΣ-ΝΑΞΟΣ- ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ- ΗΡΑΚΛΕΙΑ- ΣΧΟΙΝΟΥΣΑ- ΚΟΥΦΟΝΗΣΙΑ ΠΑΡΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ *Ο σταθμός έπαυσε τη λειτουργία του και παραμένει σε εφεδρεία **Ο σταθμός λειτουργεί παράλληλα με τον ΑΣΠ Καλύμνου ***Ο σταθμός έπαυσε τη λειτουργία του και αποξηλώθηκε 14 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

22 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΛΙΓΝΙΤΗ 3.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για την εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στη χώρα μας άρχισε στο Αλιβέρι (Εύβοια) το Δυστυχώς μια φοβερή πλημμύρα το 1897 κατέστρεψε όλες τις επιφανειακές και υπόγειες εγκαταστάσεις εξόρυξης. Η εκμετάλλευση ξανάρχισε μετά τον πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Το 1922 η ετήσια παραγωγή έφθασε τους tn και διατηρήθηκε μέχρι το Το επόμενο έτος η εκμετάλλευση σταμάτησε για οικονομικούς λόγους. Μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η ανάγκη εξηλεκτρισμού της χώρας οδήγησε στην απόφαση κατασκευής ατμοηλεκτρικού σταθμού στο Αλιβέρι, που θα λειτουργούσε αποκλειστικά με λιγνίτη. Το 1951 ανέλαβε η ΔΕΗ την υπόγεια εκμετάλλευση των Ορυχείων στο Αλιβέρι, κατορθώνοντας να αυξήσει την παραγωγή σε tn το χρόνο και να τροφοδοτήσει μονάδες συνολικής ισχύος 230 MW. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σταμάτησε η λειτουργία του λιγνιτωρυχείου Αλιβερίου. Οι πρώτες συστηματικές έρευνες για την εντόπιση και αξιολόγηση των λιγνιτών της ευρύτερης περιοχής Πτολεμαΐδας άρχισαν μετά το Το 1955 συστάθηκε η εταιρία ΛΙΠΤΟΛ που είχε ως αντικείμενο την εκμετάλλευση του λιγνίτη και τη χρησιμοποίησή του για την παραγωγή μπρικετών, αζωτούχων λιπασμάτων, ημικώκ και ηλεκτρικής ενέργειας. Το 1959 το 90% των μετοχών της ΛΙΠΤΟΛ περιήλθαν στη Δ.Ε.Η. Το 1975 συγχωνεύθηκε η ΛΙΠΤΟΛ στη Δ.Ε.Η. Η παραγωγή λιγνίτη που ήταν το tn, αυξήθηκε το 1975 σε tn, το 1985 σε tn και το 2006 σε tn (συμπεριλαμβανομένου και του ορυχείου στη Φλώρινα). Το λιγνιτικό κοίτασμα Μεγαλόπολης μελετήθηκε επιστημονικά για πρώτη 15 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

23 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ φορά το 1957 και τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Το 1969 άρχισε από τη Δ.Ε.Η. η εκμετάλλευση του λιγνίτη. Το γεγονός αυτό ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή για πρώτη φορά τόσο φτωχός λιγνίτης εξορύσσεται και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το λιγνιτωρυχείο Μεγαλόπολης ξεκίνησε με μία ετήσια παραγωγή tn και έφθασε το 2006 τους tn. Σήμερα η Δ.Ε.Η. παράγει συνολικά περίπου tn λιγνίτη σε ετήσια βάση. Η εντυπωσιακή ανάπτυξη των Λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ επιτρέπει στη χώρα μας να κατέχει τη δεύτερη θέση στην παραγωγή λιγνίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την πέμπτη θέση στην Ευρώπη και την έκτη στον Κόσμο. 3.2 ΟΡΥΧΕΙΑ Τα λιγνιτωρυχεία της Δ.Ε.Η. στην Πτολεμαΐδα και τη Μεγαλόπολη εξασφαλίζουν το σημαντικότερο για την ελληνική οικονομία ενεργειακό καύσιμο, το λιγνίτη, στον οποίο βασίστηκε ο εξηλεκτρισμός της χώρας μας από τη στιγμή της ίδρυσης της Επιχείρησης. Ο λιγνίτης βρίσκεται σε αφθονία στο υπέδαφος της Ελλάδας. Η χώρα μας κατέχει τη δεύτερη θέση σε παραγωγή λιγνίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την έκτη θέση παγκοσμίως. Με βάση τα συνολικά αποθέματα και τον προγραμματιζόμενο ρυθμό κατανάλωσης στο μέλλον, υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα οι υπάρχουσες ποσότητες λιγνίτη επαρκούν για τα επόμενα 45 χρόνια. Μέχρι σήμερα έχουν εξορυχθεί συνολικά tn λιγνίτη ενώ τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα ανέρχονται σε tn περίπου. Tο 2006 εξορύχθησαν συνολικά tn. Σήμερα, οι 8 λιγνιτικοί σταθμοί της Δ.Ε.Η. αποτελούν το 42% της εγκατεστημένης ισχύος της και παράγουν το 56% περίπου της καθαρής ηλεκτρικής παραγωγής της Δ.Ε.Η. 16 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

24 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Σχήμα 3.1 Αποθέματα - Ποσότητα λιγνίτη Η χρήση του λιγνίτη, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αποφέρει στην Ελλάδα τεράστια εξοικονόμηση συναλλάγματος (περίπου 1 δισ. δολάρια ετησίως). Ο λιγνίτης είναι καύσιμο στρατηγικής σημασίας για τη Δ.Ε.Η., γιατί έχει χαμηλό κόστος εξόρυξης, σταθερή και άμεσα ελέγξιμη τιμή και παρέχει σταθερότητα και ασφάλεια στον ανεφοδιασμό καυσίμου. Συγχρόνως, προσφέρει χιλιάδες θέσεις εργασίας στην ελληνική περιφέρεια, ιδιαίτερα σε περιοχές που εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά ανεργίας. Ο λιγνίτης έχει συντελέσει τα μέγιστα στην αύξηση του εθνικού προϊόντος. 3.3 ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ Οι λιγνίτες ανήκουν στις στερεές ορυκτές καύσιμες ύλες με τη γενική ονομασία γαιάνθρακες και προήλθαν από φυτικά υπολείμματα μέσω μιας σειράς διεργασιών ενανθράκωσης. Οι διεργασίες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα 17 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

25 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ τον εμπλουτισμό των φυτικών υπολειμμάτων σε άνθρακα. Η μετατροπή των φυτών σε τύρφη και η μετάβαση από την τύρφη (αρχικό στάδιο ενανθράκωσης) στον ανθρακίτη (τελικό στάδιο ενανθράκωσης) είναι συνάρτηση της επίδρασης του χρόνου, της θερμοκρασίας και της πίεσης. Η αύξηση του βαθμού ενανθράκωσης επηρεάζει τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των γαιανθράκων. Οι λιγνίτες σχηματίστηκαν κατά τα πρώτα στάδια της ενανθράκωσης αμέσως μετά την τύρφη. Για το σχηματισμό ενός κυβικού μέτρου λιγνίτη, έχει υπολογισθεί ότι απαιτείται χρονικό διάστημα 1000 έως 4000 ετών. Το θερμιδικό περιεχόμενο των λιγνιτών είναι από 3 έως 7 φορές μικρότερο από το θερμιδικό περιεχόμενο του λιθάνθρακα και 5 έως 10 φορές μικρότερο από αυτό του πετρελαίου. Κατάλληλες συνθήκες για το σχηματισμό λιγνιτών στον ελλαδικό χώρο συνέτρεξαν, κατά περιόδους και κατά περιοχές, από τις αρχές του Καινοζωϊκού αιώνα μέχρι τους πρόσφατους γεωλογικούς χρόνους. Η κύρια φάση λιγνιτογένεσης συμπίπτει με την Νεοτριτογενή και Τεταρτογενή γεωλογική περίοδο. Τα σημαντικότερα κοιτάσματα λιγνίτη αναπτύχθηκαν σε αβαθείς λίμνες και έλη κλειστών ενδοηπειρωτικών λεκανών. Κύριο χαρακτηριστικό των κοιτασμάτων είναι ο έντονος τεκτονισμός. 3.4 ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΛΙΓΝΙΤΗ Τα συνολικά βεβαιωμένα γεωλογικά αποθέματα λιγνίτη στη χώρα ανέρχονται σε περίπου tn. Τα κοιτάσματα αυτά παρουσιάζουν αξιοσημείωτη γεωγραφική εξάπλωση στον ελληνικό χώρο. Με τα σημερινά τεχνικο-οικονομικά δεδομένα τα κοιτάσματα που είναι κατάλληλα για ενεργειακή εκμετάλλευση, ανέρχονται σε περίπου tn και ισοδυναμούν με tn πετρελαίου. Τα κυριότερα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα λιγνίτη βρίσκονται στις περιοχές Πτολεμαΐδας, Αμυνταίου και Φλώρινας με υπολογισμένο απόθεμα tn, στην περιοχή της Δράμας με απόθεμα tn και στην 18 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

26 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ περιοχή Ελασσόνας με tn. Επίσης στην Πελοπόννησο, περιοχή Μεγαλόπολης, υπάρχει λιγνιτικό κοίτασμα με απόθεμα περίπου tn. Με βάση τα συνολικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη της χώρας και τον προγραμματιζόμενο ρυθμό κατανάλωσης στο μέλλον, υπολογίζεται ότι τα αποθέματα αυτά επαρκούν για περισσότερο από 45 χρόνια. Μέχρι σήμερα οι εξορυχθείσες ποσότητες λιγνίτη φτάνουν περίπου στο 29% των συνολικών αποθεμάτων. Εκτός από λιγνίτη η Ελλάδα διαθέτει και ένα μεγάλο κοίτασμα Τύρφης στην περιοχή των Φιλίππων (Ανατολική Μακεδονία). Τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα στο κοίτασμα αυτό εκτιμώνται σε 4 δισεκατομμύρια m 3 και ισοδυναμούν περίπου με tn πετρελαίου. Γενικά η ποιότητα των Ελληνικών λιγνιτών είναι χαμηλή. Η θερμογόνος δύναμη κυμαίνεται από kcal/kg στις περιοχές Μεγαλόπολης, Αμυνταίου και Δράμας, από kcal/kg στην περιοχή Πτολεμαΐδας και στις περιοχές Φλώρινας και Ελασσόνας. Σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα των λιγνιτών της χώρας μας είναι η χαμηλή περιεκτικότητα σε καύσιμο θείο. 3.5 Ο ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ Εικόνα 3.1 Λιγνίτης 19 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

27 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Το ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται από διάφορες ύλες. Μια από αυτές είναι και ο λιγνίτης. Τι είναι όμως ο λιγνίτης (εικόνα3.2) και πώς δημιουργείται. Ο λιγνίτης είναι ορυκτό. Είναι άνθρακας (κάρβουνο) με κοκκινωπό χρώμα. Δημιουργείται από φυτά και δέντρα που φυτρώνουν δίπλα σε έλη, τα οποία καταπλακώνονται από κατολισθήσεις με το πέρασμα των χρόνων. Για να δημιουργηθεί ο λιγνίτης πρέπει να περάσουν πολλά εκατομμύρια έως και δισεκατομμύρια χρόνια. Οι γεωλόγοι μετά από έρευνες εντόπισαν μεγάλα κοιτάσματα λιγνίτη στην Ελλάδα στις εξής περιοχές: Αλιβέρι, Πτολεμαΐδα, Μεγαλόπολη, Δράμα, Ελασσόνα, Φλώρινα. Η Δ.Ε.Η. δημιούργησε λιγνιτικά κέντρα και σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (εικόνα 3.2) στο Αλιβέρι Ευβοίας το 1952, στην Πτολεμαΐδα Κοζάνης το 1957 και στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας το Αναξιοποίητα παραμένουν ακόμα τα μεγάλα κοιτάσματα στην Ελασσόνα και στη Δράμα, ενώ το λιγνιτικό κέντρο Αλιβερίου δε λειτουργεί πλέον. Εικόνα 3.2 Σταθμός παραγωγής Αλιβερίου 20 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

28 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Στα λιγνιτικά κέντρα υπάρχουν τα ορυχεία. Το ορυχείο είναι ένας βαθύς και πλατύς κρατήρας (λάκκος), ο οποίος είναι χωρισμένος σε χωμάτινα επίπεδα. Το βάθος του κρατήρα μπορεί να φτάσει έως και τα τριακόσια 300 m. Εικόνα 3.3 Ταινιόδρομος Η εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων γίνεται επιφανειακά με ορθές βαθμίδες. Οι απαιτήσεις, αφενός για εκλεκτική εξόρυξη του λιγνίτη ή των αγόνων υλικών και αφετέρου για υψηλή παραγωγή οδήγησαν στην επιλογή της «Γερμανικής μεθόδου» εκσκαφής, μεταφοράς και απόθεσης. 21 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

29 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Εικόνα 3.4 Εκσκαφή σε ορυχείο λιγνίτη 22 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

30 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Σχήμα 3.2 Σχηματική παράσταση εξόρυξης λιγνίτη με τη «γερμανική» μέθοδο που ακολουθείται και στην Ελλάδα Στη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται ως κύριος εξοπλισμός ένα σύστημα συνεχούς λειτουργίας που αποτελείται από ηλεκτροκίνητους καδοφόρους εκσκαφείς, ταινιόδρομους και αποθέτες. Για την εξόρυξη του κοιτάσματος χωρίζονται τα υπερκείμενα άγονα υλικά και τα λιγνιτικά στρώματα σε βαθμίδες ύψους 10 έως 30 m ανάλογα με τον τύπο του καδοφόρου εκσκαφέα. Το κοίτασμα εκσκάπτεται κατά στρώσεις και τα μεν άγονα υλικά (υπερκείμενα ή ενδιάμεσα) μεταφέρονται με τους ταινιόδρομους στους αποθέτες, ο δε λιγνίτης μεταφέρεται στις αυλές των ατμοηλεκτρικών σταθμών ή σε άλλους καταναλωτές ή σε υπαίθριες αποθήκες των λιγνιτορυχείων. 23 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

31 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Εικόνα 3.5. Εξόρυξη του λιγνίτη σε βαθμίδα και μεταφορά του με ταινιόδρομο. Η απόθεση των αγόνων υλικών γίνεται σε ειδικά επιλεγμένες περιοχές, όπου μεταφέρεται και η τέφρα, το υπόλειμμα της καύσης του λιγνίτη στους σταθμούς. Εκτός από τον κύριο εξοπλισμό στην παραγωγική διαδικασία εξόρυξης του λιγνίτη, χρησιμοποιούνται και άλλα μικρότερα χωματουργικά μηχανήματα, κυρίως φορτωτές, μπουλντόζες, εκσκαφείς, φορτηγά κ.λπ., τα οποία υποστηρίζουν τη λειτουργία του ορυχείου και ονομάζονται βοηθητικός εξοπλισμός. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η Δ.Ε.Η., όταν τα κοιτάσματα λιγνίτη σε κάποιο μέρος τελειώσουν, φροντίζει να αποκαταστήσει περιβαλλοντικά το χώρο του ορυχείου. Πιο συγκεκριμένα επανατοποθετούνται στον κρατήρα του ορυχείου τα άγονα χώματα και εκεί δημιουργούνται τεχνητές λίμνες, φυτεύονται δέντρα, λουλούδια κ.α. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν φυτευτεί πάνω από δέντρα. 24 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

32 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Εικόνα 3.6 Εργαζόμενοι στα λιγνιτορυχεία Επιπλέον έχουν γίνει πολλές πειραματικές καλλιέργειες (εικόνα 3.6), έχει δημιουργηθεί θερμοκήπιο στην Πτολεμαΐδα και χώροι εκτροφής θηραμάτων και πτηνών στη Μεγαλόπολη. 3.6 ΛΙΓΝΙΤΙΚΟΙ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ Το σημερινό σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Δ.Ε.Η. αποτελείται από το διασυνδεδεμένο σύστημα της ηπειρωτικής χώρας, δηλαδή τους θερμοηλεκτρικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς και τα αυτόνομα συστήματα παραγωγής των νησιών. Σήμερα η Δ.Ε.Η. έχει καταφέρει να προέρχονται το 70% περίπου της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνιτικούς θερμοηλεκτρικούς σταθμούς και το 10% από υδροηλεκτρικούς. Τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς είναι λιγνίτης, πετρέλαιο ντήζελ ή μαζούτ και φυσικό αέριο. 25 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

33 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, οι λιγντικοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί καλύπτουν το φορτίο βάσης του ελληνικού συστήματος. Η λειτουργία τους φαίνεται διαγραμματικά στα σχήματα 3.3,3.4. Σχήμα 3.3 Σχηματική λειτουργία λιγνιτικής μονάδας 26 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

34 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Σχήμα 3.4 Σχηματική λειτουργία λιγνιτικής μονάδας Ο λιγνίτης οδηγείται με ταινιόδρομους στο σιλό των μύλων, από όπου με τροφοδότες καταλήγει στους μύλους όπου αλέθεται. Ο λιγνίτης υπό μορφή σκόνης οδηγείται για καύση σε ειδικούς καυστήρες οι οποίοι θερμαίνουν τους ατμολέβητες για ατμοποίηση του νερού. Ο ατμολέβητας που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ατμού ύδατος λειτουργεί σε 540 ο C και πίεση 170 atm, παράγοντας υπέρθερμο ατμό. Ο ατμός αυτός οδηγείται με ατμαγωγούς στο στρόβιλο τον οποίο και στρέφει με 3000 στροφές το λεπτό. Ο ατμός μετά την εκτόνωσή του στο στρόβιλο, συμπυκνώνεται στο συμπυκνωτή και μέσω προθερμαντών νερού οδηγείται ξανά στο λέβητα για να συνεχίσει την ίδια διαδικασία. Ο ατμοστρόβιλος στρέφει τη γεννήτρια, η οποία παράγει ηλεκτρικό ρεύμα. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια, έχει τάση 20 kv, ανυψώνεται μέσω του μετασχηματιστή ανύψωσης στα 400 kv, καταλήγει στο Εθνικό Δίκτυο διαμέσου των Κέντρων Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ). Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς του διασυνδεδεμένου συστήματος παρουσιάζεται στον Πίνακα ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

35 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Πίνακας 3.1 παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς ΣΤΑΘΜΟΙ/ ΕΓΚΑΤΕΣΤ/ΝΗ ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΘΑΡΗ ΤΥΠΟΣ ΕΤΟΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΙΣΧΥΣ (MW) ΙΣΧΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΕΝΤΑΞΗΣ (MW) (GWb) ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ VIII Φ. ΑΕΡΙΟ 1997* ΑΛΙΒΕΡΙ Ι,ΙΙ 2x ΜΑΖΟΥΤ 1953 ΑΛΙΒΕΡΙ III ΜΑΖΟΥΤ 1968 ΑΛΙΒΕΡΙ IV ΜΑΖΟΥΤ ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ Ι ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1959 ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ ΙI ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1962 ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ ΙII ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1965 ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑ ΙV ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑ I ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1975 ΚΑΡΔΙΑ II ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1975 ΚΑΡΔΙΑ III ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

36 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ ΚΑΡΔΙΑ IV ΛΙΓΝΙΤΗΣ Αγ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ I ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1984 Αγ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ II ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1984 Αγ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ III ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1985 Αγ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ IV ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1986 Αγ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ V ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ Ι ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1970 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΙΙ ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1970 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΙΙΙ ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1975 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ Β ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΛΑΥΡΙΟ I ΜΑΖΟΥΤ 1972 ΛΑΥΡΙΟ II ΜΑΖΟΥΤ 1973 ΜΑΖΟΥΤ Σ. Κ. ΛΑΥΡΙΟΥ ή ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

37 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Φ. ΑΕΡΙΟ ΛΙΠΤΟΛ I 10 9 ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1959 ΛΙΠΤΟΛ II ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ Ι ΛΙΓΝΙΤΗΣ 1987 ΑΜΥΝΤΑΙΟ ΙΙ ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΝΤΗΖΕΛ 1995 ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΝΤΗΖΕΛ ,3 ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Δ.Ε.Η. 30 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

38 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Από τον Πίνακα 3.1 φαίνεται ότι το σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την καύση λιγνίτη περιλαμβάνει μονάδες συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 4900 MW (1997). Στη Δυτική Μακεδονία βρίσκεται το κυριότερο ηλεκτροπαραγωγικό - λιγνιτικό κέντρο της χώρας με εγκατεστημένη ισχύ 4050 MW, ενώ στο κέντρο της Πελοποννήσου βρίσκεται το νότιο ηλεκτροπαραγωγικό - λιγνιτικό κέντρο της χώρας (Μεγαλόπολη) με συνολική ισχύ 850 MW. Στα τέλη του 2002 αναμένεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή της λιγνιτικής μονάδας Φλώρινας εγκατεστημένης ισχύος 330 MW. Το 1997 η παραγωγή των λιγνιτικών μονάδων κάλυψε το 76,3% της ηλεκτρικής ενέργειας που παρήχθη από το διασυνδεδεμένο σύστημα. Τη χρονιά αυτή τα λιγνιτικά κέντρα σε όλη τη χώρα παρήγαν tn λιγνίτη. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η εξόρυξη λιγνίτη που χρησιμοποιείται για καύση στους λιγνιτικούς σταθμούς αποτελεί τη μεγαλύτερη εξορυκτική δραστηριότητα της χώρας μας και εντοπίζεται στη Δυτική Μακεδονία (λιγνιτικό κέντρο Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου) και στο πεδίο της Μεγαλόπολης. 3.7 ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ / ΑΜΥΝΤΑΙΟ Ο λιγνίτης Πτολεμαΐδας σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης χρονικής περιόδου (1 εκατομμύριο χρόνια περίπου) και εκτιμάται ότι οι διεργασίες τελείωσαν πριν 1 εκατομμύριο χρόνια. Η ευρύτερη λεκάνη Μοναστηρίου, Φλώρινας, Αμυνταίου, Πτολεμαΐδας, Κοζάνης και Σερβίων καλύπτονταν την εποχή εκείνη από αβαθείς λίμνες και έλη. Οι κλιματολογικές συνθήκες ευνόησαν τη μεγάλη βλάστηση, υδροχαρών φυτών (βρύα, καλάμια, κλπ) σε διάφορες θέσεις της λεκάνης. Με το χρόνο τα φυτά αυτά συγκεντρώθηκαν σε μεγάλες ποσότητες στον πυθμένα των λιμνών. Στη συνέχεια η βλάστηση καλύφθηκε από γαιώδη υλικά. 31 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

39 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Σχήμα 3.5. Λιγνιτικό Κέντρο Πτολεμαϊδας - Αμυνταίου Έτσι οι οργανικές ύλες των φυτών, ευρισκόμενες υπό πίεση και με την επίδραση διαφόρων μικροοργανισμών, μετατράπηκαν με το χρόνο σε στρώματα λιγνίτη. Αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές και τέλος πάνω από τα νεώτερα στρώματα λιγνίτη επικάθισαν άλλα γαιώδη υλικά, τα λεγόμενα «υπερκείμενα». Έτσι προέκυψαν λιγνιτικά κοιτάσματα μορφής Zebra. Το πάχος των υπερκειμένων υλικών κυμαίνεται από 12 μέχρι 230 m για τα ορυχεία που βρίσκονται σε λειτουργία στην περιοχή Πτολεμαΐδας. Τα υλικά αυτά είναι, συνήθως άμμος, αμμοχάλικα, μαλακός ασβεστόλιθος και άργιλος. Αλλά και το κοίτασμα του λιγνίτη δεν είναι ενιαίο διότι μέσα στο κοίτασμα αυτό υπάρχουν λεπτά στρώματα από τα γαιώδη υλικά και τα οποία επειδή βρίσκονται μεταξύ των λιγνιτικών στρωμάτων, ονομάζονται «ενδιάμεσα». Το μέσο πάχος των απολείψιμων στρωμάτων λιγνίτη ανέρχεται σε 2 m περίπου, ο αριθμός των οποίων κυμαίνεται από 20 έως ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

40 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Το μεγαλύτερο λιγνιτικό δυναμικό της χώρας είναι συγκεντρωμένο σε τρεις περιοχές - λεκάνες κατά μήκος του άξονα Φλώρινα - Αμύνταιο Πτολεμαΐδα Κοζάνη - Σέρβια. Σταδιακά στην περιοχή Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου δημιουργήθηκε ένα από τα μεγαλύτερα Λιγνιτικά Κέντρα στον κόσμο. Στο Λιγνιτικό Κέντρο Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου λειτουργούν σήμερα τέσσερα λιγνιτωρυχεία: Το Ορυχείο Νοτίου Πεδίου, το Ορυχείο Καρδιάς, το Ορυχείο Κυρίου Πεδίου και το Ορυχείο Αμυνταίου (συμπεριλαμβανομένου και του ορυχείου στη Φλώρινα). Επίσης στο Λιγνιτικό Κέντρο ανήκουν το Εργοστάσιο Λιγνιτοπλίνθων και ο ατμοηλεκτρικός σταθμός ΛΙΠΤΟΛ. Η παραγωγή λιγνίτη ανήλθε το 2006 σε tn. Για την επίτευξη του έργου αυτού χρησιμοποιούνται 42 καδοφόροι εκσκαφείς, 16 αποθέτες, 225 km περίπου ταινιόδρομοι (με πλάτος 1,0-2,4 m) και 1000 περίπου ντηζελοκίνητα μηχανήματα. Οι ενεργειακές μονάδες που τροφοδοτούνται με λιγνίτη από το Λιγνιτικό Κέντρο Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου είναι: Πίνακας 3.2 Μονάδες που τροφοδοτούνται με λιγνίτη από Πτολεμαϊδα- Αμύνταιο ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (MW) ΑΗΣ ΛΙΠΤΟΛ = 43 ΑΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ = 620 ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ = 1250 ΑΗΣ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ = 1595 ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ = 600 ΑΗΣ ΜΕΛΙΤΗΣ-ΑΧΛΑΔΑΣ = 330 ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

41 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Με λιγνίτη τροφοδοτείται και το Εργοστάσιο Λιγνιτοπλίνθων. Στο Λιγνιτικό Κέντρο Πτολεμαϊδας - Αμυνταίου απασχολούνται σήμερα περίπου 5000 άτομα. Εικόνα 3.8 Ορυχεία λιγνίτη Εικόνα 3.9 Ορυχεία λιγνίτη 34 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

42 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Εικόνα 3.10 Ορυχεία λιγνίτη 3.8 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ Σχήμα 3.6 Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης Στην Πελοπόννησο, στο Νομό Αρκαδίας έχει δημιουργηθεί το Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης. 35 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

43 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Σήμερα λειτουργούν εκεί τα Ορυχεία Χωρεμίου, Μαραθούσας και Κυπαρισσίων. Στη λεκάνη της Μεγαλόπολης η λιγνιτογένεση έγινε όπως και στη Δυτική Μακεδονία. Η ανάπτυξη πλούσιας βλάστησης έγινε σε τέλματα ή αβαθείς λίμνες στις θερμές περιόδους του Πλειστόκαινου, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τον ασυνεχή σχηματισμό λιγνιτικών στρωμάτων, που καλύπτοταν από φερτά γαιώδη υλικά του ποταμού Αλφειού. Συνολικά δημιουργήθηκαν τρεις λιγνιτικοί ορίζοντες με ιζήματα μεταξύ τους. Στη λεκάνη διακρίνονται τρία λιγνιτικά κοιτάσματα, πιθανόν λόγω της ύπαρξης τριών ανεξάρτητων λιμνών, με διαφορετικά φυσικοχημικά χαρακτηριστικά. Τα κοιτάσματα αυτά είναι: Χωρέμι - Μαραθούσα (ολικό βάθος 140 m), Θωκνία - Κυπαρίσσια (ολικό βάθος m) και Καρύταινας (ολικό βάθος 45 m). Το πάχος των λιγνιτικών στρωμάτων κυμαίνεται απο λίγα εκατοστά έως 5 m. Στο Λιγνιτωρυχείο υπάρχουν σήμερα 10 καδοφόροι εκσκαφείς, 6 αποθέτες αγόνων, 3 αποθέτες λιγνίτη, 43 km ταινιόδρομοι (με πλάτος 1,2-1,6 m) και περίπου 330 ντηζελοκίνητα μηχανήματα. Η μέση θερμογόνος δύναμη του λιγνίτη ανέρχεται σε 1000 kcal/kg. Το 2008 η παραγωγή λιγνίτη ανήλθε σε tn. Το Λιγνιτωρυχείο τροφοδοτεί με λιγνίτη τον ΑΗΣ Μεγαλόπολης Α με εγκατεστημένη ισχύ 550 MW (2 μονάδες 125 MW + 1 μονάδα 300 MW) και τον ΑΗΣ Μεγαλόπολης Β ισχύος 300 MW. Στο Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης απασχολούνται σήμερα περίπου 1000 άτομα. 36 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

44 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Εικόνα 3.11 Λιγνιτωρυχείο Εικόνα 3.12 Λιγνιτωρυχείο 37 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

45 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΛΙΓΝΙΤΗ Εικόνα 3.13 Λιγνιτωρυχείο Εικόνα 3.14 Λιγνιτωρυχείο 38 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. H διείσδυση των ΑΠΕ (και ιδίως Α/Π) στο Σύστημα Ηλεκτρικής Ενέργειας της χώρας αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για το ΔΕΣΜΗΕ από ιδρύσεώς του. Οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας ή ήπιες μορφές ενέργειας, ή νέες πηγές ενέργειας, ή πράσινη ενέργεια είναι μορφές εκμεταλλεύσιμης ενέργειας που προέρχονται από διάφορες φυσικές διαδικασίες, όπως ο άνεμος, η γεωθερμία, η κυκλοφορία του νερού και άλλες. Ο όρος «ήπιες» αναφέρεται σε δυο βασικά χαρακτηριστικά τους. Καταρχάς, για την εκμετάλλευσή τους δεν απαιτείται κάποια ενεργητική παρέμβαση, όπως εξόρυξη, άντληση ή καύση, όπως με τις μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενες πηγές ενέργειας, αλλά απλώς η εκμετάλλευση της ήδη υπάρχουσας ροής ενέργειας στη φύση. Δεύτερον, πρόκειται για «καθαρές» μορφές ενέργειας, πολύ «φιλικές» στο περιβάλλον, που δεν αποδεσμεύουν υδρογονάνθρακες, διοξείδιο του άνθρακα ή τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα, όπως οι υπόλοιπες πηγές ενέργειας που χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα. Έτσι οι ΑΠΕ θεωρούνται από πολλούς μία αφετηρία για την επίλυση των οικολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Γη. Ως «ανανεώσιμες πηγές» θεωρούνται γενικά οι εναλλακτικές των παραδοσιακών πηγών ενέργειας (π.χ. του πετρελαίου ή του άνθρακα), όπως η ηλιακή και η αιολική. Ο χαρακτηρισμός «ανανεώσιμες» είναι κάπως καταχρηστικός, μιας και ορισμένες από αυτές τις πηγές, όπως η γεωθερμική ενέργεια δεν ανανεώνονται σε κλίμακα χιλιετιών. Σε κάθε περίπτωση οι ΑΠΕ έχουν μελετηθεί ως λύση στο πρόβλημα της αναμενόμενης εξάντλησης των (μη ανανεώσιμων) αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων. Τελευταία από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και από πολλά μεμονωμένα κράτη, υιοθετούνται νέες πολιτικές για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που προάγουν τέτοιες εσωτερικές πολιτικές και για τα κράτη μέλη. Οι ΑΠΕ αποτελούν τη βάση του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης της πράσινης οικονομίας και 39 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. κεντρικό σημείο εστίασης της σχολής των οικολογικών οικονομικών, η οποία έχει κάποια επιρροή στο οικολογικό κίνημα. Τα πλεονεκτήματα της χρήσης τους είναι ότι: Είναι πολύ φιλικές προς το περιβάλλον, έχοντας ουσιαστικά μηδενικά κατάλοιπα και απόβλητα. Δεν πρόκειται να εξαντληθούν ποτέ, σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα. Μπορούν να βοηθήσουν την ενεργειακή αυτάρκεια μικρών και αναπτυσσόμενων χωρών, καθώς και να αποτελέσουν την εναλλακτική πρόταση σε σχέση με την οικονομία του πετρελαίου. Είναι ευέλικτες εφαρμογές που μπορούν να παράγουν ενέργεια ανάλογη με τις ανάγκες του επί τόπου πληθυσμού, καταργώντας την ανάγκη για τεράστιες μονάδες παραγωγής ενέργειας (καταρχήν για την ύπαιθρο) αλλά και για μεταφορά της ενέργειας σε μεγάλες αποστάσεις. Ο εξοπλισμός είναι απλός στην κατασκευή και στη συντήρηση και έχει πολύ μεγάλο χρόνο ζωής. Επιδοτούνται από τις περισσότερες κυβερνήσεις ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Υδραυλική και εν μέρει υδροηλεκτρική ενέργεια είναι η ενέργεια που αποταμιεύεται ως δυναμική ενέργεια μέσα σε βαρυτικό πεδίο με τη συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων νερού σε υψομετρική διαφορά από τη συνέχιση της ροής του ελεύθερου νερού, και αποδίδεται ως κινητική μέσω της υδατόπτωσης. Η κινητική ενέργεια, στη συνέχεια, μπορεί είτε να χρησιμοποιείται αυτούσια επιτόπου (π.χ. νερόμυλοι), είτε να μετατρέπεται σε ηλεκτρική ή άλλες, που την αποθηκεύουν, ώστε τελικά να μεταφέρεται σε μεγάλες αποστάσεις. Στον γήινο κύκλο του νερού η ενέργεια προέρχεται κυρίως από τον ήλιο που εξατμίζει, σηκώνει ψηλά δηλαδή (στην ατμόσφαιρα), μεγάλες ποσότητες νερού. Η εκμετάλλευση της ενέργειας στον κύκλο αυτό γίνεται με τη χρήση υδροηλεκτρικών έργων (υδατοταμιευτήρες, φράγματα, κλειστοί αγωγοί πτώσεως, υδροστρόβιλοι, ηλεκτρογεννήτριες, διώρυγες φυγής). 40 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. 4.2 ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑ Τα υδροηλεκτρικά έργα ταξινομούνται σε μεγάλης και μικρής κλίμακας. Τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα διαφέρουν σημαντικά από της μεγάλης κλίμακας σε ότι αφορά τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Οι μεγάλης κλίμακας υδροηλεκτρικές μονάδες απαιτούν τη δημιουργία φραγμάτων και τεράστιων δεξαμενών με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η κατασκευή φραγμάτων περιορίζει τη μετακίνηση των ψαριών, της άγριας ζωής και επηρεάζει ολόκληρο το οικοσύστημα καθώς μεταβάλλει ριζικά τη μορφολογία της περιοχής. Αντίθετα, τα μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά εγκαθίστανται δίπλα σε ποτάμια ή κανάλια και η λειτουργία τους παρουσιάζει πολύ μικρότερη περιβαλλοντική όχληση. Για το λόγο αυτό, οι υδροηλεκτρικές μονάδες μικρότερης δυναμικότητας των 30 MW χαρακτηρίζονται ως μικρής κλίμακας υδροηλεκτρικά έργα και συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Κατά τη λειτουργία τους, μέρος της ροής ενός ποταμού οδηγείται σε στρόβιλο για την παραγωγή μηχανικής ενέργειας και συνακόλουθα ηλεκτρικής μέσω της γεννήτριας. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού κατόπιν επιστρέφει στο φυσικό ταμιευτήρα ακολουθώντας τη φυσική της ροή. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ξέρουμε τον ρόλο και τις διαφορές αυτών καθώς παίζουν μεγάλο ρόλο ανάλογα με το σκοπό μας. 41 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. Σχήμα 4.1 Σχηματική παράσταση υδροηλεκτρικού εργοστασίου Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει σήμερα 15 μικρούς υδροηλεκτρικούς σταθμούς σε λειτουργία και κατασκευάζει 2 επί πλέον. Ταυτόχρονα, 7 νέα έργα έχουν λάβει άδεια παραγωγής. Στον πίνακα 4.1 υπάρχει κατάλογος έργων σε λειτουργία, με την ισχύ κάθε έργου σε MW. Περιοχή Πίνακας 4.1 ΜΥΗΣ που έχουν εγκατασταθεί Ισχύς (MW) ΜΥΗΣ Αγ. Βαρβάρα Βέροιας 0,90 ΜΥΗΣ Αγ. Ιωάννης Σερρών 0,70 ΜΥΗΣ Αλμυρός Χανίων 0,30 ΜΥΗΣ Βέρμιο Βέροιας 1,80 ΜΥΗΣ Βορεινό Αριδαίας 2,01 42 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

50 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. ΜΥΗΣ Γιτάνη Ηγουμενίτσας 2,06 ΜΥΗΣ Γκιώνα Άμφισσας 8,50 ΜΥΗΣ Γλαύκος Πάτρας 3,70 ΜΥΗΣ Ελεούσα Χαλκηδόνας 3,23 ΜΥΗΣ Λούρος Πρέβεζας 10,30 ΜΥΗΣ Μακροχώρι Βέροιας 10,80 ΜΥΗΣ Οινούσα Σερρών 1,50 ΜΥΗΣ Παπαδιά Φλώρινας 0,50 ΜΥΗΣ Σμοκόβο Καρδίτσας 10,40 ΜΥΗΣ Στράτος ΙΙ Αγρινίου 6,20 ΣΥΝΟΛΟ 62,90 43 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. Εικόνα 4.1 ΜΥΗΣ Αγ Βαρβάρα Βέροιας Εικόνα 4.2 ΜΥΗΣ Ελεούσα Χαλκηδόνας Εικόνα 4.3 ΜΥΗΣ Ελεούσα Χαλκηδόνας 44 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

52 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. Εικόνα 4.4 ΜΥΗΣ Ελεούσα Χαλκηδόνας 4.3 ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Γενικά αιολική ενέργεια ονομάζεται η ενέργεια που παράγεται από την εκμετάλλευση του πνέοντος ανέμου. Η ενέργεια αυτή χαρακτηρίζεται «ήπια μορφή ενέργειας» και περιλαμβάνεται στις «καθαρές» πηγές, όπως συνηθίζονται να λέγονται οι πηγές ενέργειας που δεν εκπέμπουν ή δεν προκαλούν ρύπους. Η αρχαιότερη μορφή εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας ήταν τα ιστία (πανιά) των πρώτων ιστιοφόρων πλοίων και πολυ αργότερα οι ανεμόμυλοι στην ξηρά. Ονομάζεται αιολική γιατί στην ελληνική μυθολογία ο Αίολος ήταν ο θεός του ανέμου. Η αιολική ενέργεια αποτελεί σήμερα μια ελκυστική λύση στο πρόβλημα της ηλεκτροπαραγωγής. Το «καύσιμο» είναι άφθονο, αποκεντρωμένο και δωρεάν. Δεν εκλύονται αέρια θερμοκηπίου και άλλοι ρύποι, και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μικρές σε σύγκριση με τα εργοστάσια 45 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. ηλεκτροπαραγωγής από συμβατικά καύσιμα. Επίσης, τα οικονομικά οφέλη μιας περιοχής από την ανάπτυξη της αιολικής βιομηχανίας είναι αξιοσημείωτα. Εικόνα 4.5 ΑΠ Μελανιός Χίου 46 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

54 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. Σχήμα 4.2 Mέση Ετήσια Αιολική Ταχύτητα 47 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ Η Δ.Ε.Η. Σχήμα 4.3 Σχηματικό διάγραμμα λειτουργίας ανεμογεννήτριας Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες αξιοποιεί τη δύναμη του ανέμου, δημιουργώντας Αιολικά Πάρκα (ΑΠ) σε νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας. Πέρα από τα περιβαλλοντικά οφέλη που απορρέουν από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι η δημιουργία ΑΠ σε νησιωτικές περιοχές όπου συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην ενεργειακή αυτονομία τους. Ενδεικτικό είναι ότι η λειτουργία ενός ΑΠ ισχύος 10 MW προσφέρει ετησίως την ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζονται 7250 νοικοκυριά και συμβάλλει στην εξοικονόμηση περίπου 7000 tn πετρελαίου. Η σημερινή τεχνολογία βασίζεται σε ανεμογεννήτριες οριζοντίου άξονα 2 ή 3 πτερυγίων, με αποδιδόμενη ηλεκτρική ισχύ kw. Όταν εντοπιστεί μια ανεμώδης περιοχή και εφόσον βέβαια έχουν προηγηθεί οι απαραίτητες μετρήσεις και μελέτες για την αξιοποίηση του αιολικού της δυναμικού τοποθετούνται μερικές δεκάδες ανεμογεννήτριες, οι οποίες απαρτίζουν ένα «αιολικό πάρκο». Η εγκατάσταση κάθε ανεμογεννήτριας διαρκεί 1-3 μέρες. Αρχικά ανυψώνεται ο πύργος και τοποθετείται τμηματικά πάνω στα θεμέλια. Μετά ανυψώνεται η άτρακτος στην κορυφή του πύργου. Στη βάση του πύργου συναρμολογείται ο ρότορας ή δρομέας (οριζοντίου άξονα, πάνω στον οποίο είναι προσαρτημένα τα πτερύγια), ο οποίος αποτελεί το κινητό μέρος της ανεμογεννήτριας. Η άτρακτος περιλαμβάνει το σύστημα μετατροπής της 48 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ Δ.Ε.Η.