Ο ερωτευμένος εγκέφαλος

Transcript

1 Ο ερωτευμένος εγκέφαλος Κωνσταντίνος Χρήστος Δαουλτζής, PhDc, MSc, BA KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 1 / 26

2 Τι είναι αγάπη ; «Αγάπη είναι απλά ο τρόπος του εγκεφάλου να φροντίσει έναν άλλον εγκέφαλο» KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 2 / 26

3 KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 3 / 26

4 KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 4 / 26

5 Τύποι αγάπης Εάν νοιώθετε κάτι διαφορετικό, τότε είναι διαφορετικό Τα τρία συστήματα της Fisher (2016): Λαγνεία (Σεξ) Έρωτας (Έρωτας πάθους / Ρομαντικός έρωτας) Δεσμός (Συντροφική αγάπη) KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 5 / 26

6 Πάθος: Μη επιλεκτικό, η καλή προσαρμογή δεν είναι σημαντική Κινητήριες δυνάμεις: Τεστοστερόνη: Αυξάνει τη σεξουαλική διέγερση σε άνδρες και γυναίκες Οιστραδιόλη: Σχετίζεται με αυξημένη σεξουαλική δραστηριότητα στις γυναίκες Μεγαλύτερη συχνότητα αυνανισμού Προτίμηση για «αρρενωπά» πρόσωπα Εγκεφαλικές περιοχές -κλειδιά: Ντοπαμίνη και Νορεπινεφρίνη Νησιωτικός φλοιός Φλοιός της πρόσθιας μοίρας της έλικας του προσαγωγίου Υποθάλαμος Επικλινής πυρήνας Κοιλιακή καλύπτρα KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 6 / 26

7 Αύξηση σε: Ντοπαμίνη Νορεπινεφρίνη Νευρικό αυξητικό παράγοντα Μείωση σε: Σεροτονίνη Δραστηριότητα μετωπιαίων λοβών Δραστηριότητα αμυγδαλής Δραστηριότητα βρεγματικού λοβού Έρωτας: Έξαρση και ευφορία Εγκεφαλικές περιοχές -κλειδιά: Φλοιός της πρόσθιας μοίρας της έλικας του προσαγωγίου Ιππόκαμπος Επικλινής πυρήνας Υποθάλαμος Κοιλιακή καλύπτρα Κερκοφόρος πυρήνας KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 7 / 26

8 Δεσμός: Συντροφική αγάπη Χωρίς εντάσεις τύπος αγάπης, συναισθηματικός δεσμός Παράδειγμα: ηλικιωμένοι, παντρεμένοι για 50 χρόνια Αύξηση σε: Οξυτοκίνη Βασοπρεσσίνη Μείωση σε: Σεροτονίνη Παράγεται στον υποθάλαμο Εκκρίνεται από την υπόφυση KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 8 / 26

9 Κέντρα ευχαρίστησης στον εγκέφαλο Orbitofrontal Cortex (OFC) 1. Ο αισθητήριος φλοιός στέλνει σήματα στην κοιλιακή καλύπτρα, δείχνοντας δραστηριότητα ευχαρίστησης 2. Η κοιλιακή καλύπτρα απελευθερώνει ντοπαμίνη η οποία φτάνει στον επικλινή πυρήνα 3. Μεγάλες ποσότητες ντοπαμίνης απελευθερώνονται στον επικλινή πυρήνα, προκαλώντας αισθήματα επιθυμίας και ευχαρίστησης τα οποία γίνονται αντιληπτά ως σημαντικά 4. Η ντοπαμίνη φτάνει στον προμετωπιαίο φλοιό, ενισχύοντας την αίσθηση της ευχαρίστησης KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 9 / 26

10 KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 10 / 26

11 Πείραμα πεδίου: Clark & Hatfield (1989) Φοιτητές προσέγγισαν άλλους φοιτητές του αντίθετου φύλου και τους πρότειναν: «Σ έχω δει στο πανεπιστήμιο και μου αρέσεις» Η δήλωση αυτή ακολουθήθηκε από μία από τις τρεις προσκλήσεις: «Θέλεις να βγούμε απόψε;» «Θέλεις να έρθεις σπίτι μου;» «Θέλεις να κοιμηθούμε μαζί;» KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 11 / 26

12 Ποσοστό ατόμων που είπαν «Ναι» Περίπου τα μισά άτομα ανεξαρτήτως φύλου είπαν «ναι» στο ραντεβού Ραντεβού Πρόσκληση στο σπίτι Σεξουαλική πρόσκληση KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 12 / 26

13 Ποσοστό ατόμων που είπαν «Ναι» Περίπου τα μισά άτομα ανεξαρτήτως φύλου είπαν «ναι» στο ραντεβού Ραντεβού Πρόσκληση στο σπίτι Σεξουαλική πρόσκληση KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 13 / 26

14 Ποσοστό ατόμων που είπαν «Ναι» Περίπου τα μισά άτομα ανεξαρτήτως φύλου είπαν «ναι» στο ραντεβού Ούτε μία γυναίκα δε δέχτηκε τη σεξουαλική πρόσκληση Ραντεβού Πρόσκληση στο σπίτι Σεξουαλική πρόσκληση KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 14 / 26

15 Ποσοστό ατόμων που είπαν «Ναι» Περίπου τα μισά άτομα ανεξαρτήτως φύλου είπαν «ναι» στο ραντεβού Ούτε μία γυναίκα δε δέχτηκε τη σεξουαλική πρόσκληση Ραντεβού Πρόσκληση στο σπίτι Σεξουαλική πρόσκληση KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 15 / 26

16 Ποσοστό ατόμων που είπαν «Ναι» Περισσότεροι άνδρες δέχτηκαν τη σεξουαλική πρόσκληση Περίπου τα μισά άτομα ανεξαρτήτως φύλου είπαν «ναι» στο ραντεβού Αν οι άνδρες αρνούνταν, τότε συνήθως έδιναν εξηγήσεις όπως «βγαίνω με κάποια» Ούτε μία γυναίκα δε δέχτηκε τη σεξουαλική πρόσκληση Ραντεβού Πρόσκληση στο σπίτι Σεξουαλική πρόσκληση KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 16 / 26

17 Προτιμήσεις γυναικών Οικονομική άνεση Καλές οικονομικές προοπτικές Υψηλή κοινωνική θέση Μεγαλύτεροι σε ηλικία άνδρες Φιλοδοξία και ευφυΐα Αξιοπιστία και σταθερότητα Φυσική ρώμη Καλή σωματική υγεία και Φυσική εμφάνιση Αγάπη και Δέσμευση Επιθυμία απόκτησης παιδιών KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 17 / 26

18 Προτιμήσεις ανδρών Οι άνδρες επιθυμούν γυναίκες που είναι: Έξυπνες Με ευγένεια Με χιούμορ Με κατανόηση Υγιείς Να έχουν παρόμοιες αξίες, προσωπικότητα και θρησκευτικές πεποιθήσεις KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 18 / 26

19 Επιπλέον... Νεότητα Ένδειξη γονιμότητας Ομορφιά Ένδειξη ευρωστίας KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 19 / 26

20 Νευροβιολογία των Διαπροσωπικών Σχέσεων (Daniel Siegel) Βασικές αρχές Ο νους είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει ροή ενέργειας και πληροφοριών. Το μυαλό αναπτύσσεται καθώς η γενετικά προγραμματισμένη ωρίμανση του εγκεφάλου ανταποκρίνεται στην αδιάκοπη απόκτηση εμπειριών. Το μυαλό (ενέργεια και ροή πληροφοριών) επεμβαίνει στην αλληλεπίδραση νευροφυσιολογικών διεργασιών και διαπροσωπικών σχέσεων. KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 20 / 26

21 Νευροβιολογία των Διαπροσωπικών Σχέσεων (Daniel Siegel) Συνδυασμός νευροβιολογίας και της θεωρίας του δεσμού Ανθρώπινες επαφές στις διαπροσωπικές σχέσεις διαμορφώνουν τις νευρικές συνδέσεις του εγκεφάλου από τις οποίες πηγάζει το μυαλό Οι σχέσεις μπορούν όχι μόνο να κωδικοποιούνται στη μνήμη, αλλά και να διαμορφώνουν οι ίδιες τα νευρωνικά κυκλώματα που επιτρέπουν την επεξεργασία μνημονικών πληροφοριών και την επίτευξη της αυτορρύθμισης. KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 21 / 26

22 Νευροβιολογία των Διαπροσωπικών Σχέσεων (Daniel Siegel) Το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου εμπλέκεται σε αυτό-καθησυχαστικές διεργασίες. Το αριστερό συμμετέχει περισσότερο σε διερευνητικές διεργασίες λειτουργίες ερμηνείας. Οι συνεκτικές αφηγήσεις είναι αποτέλεσμα ενσωμάτωσης των διεργασιών του αριστερού και του δεξιού ημισφαιρίου. Οι προμετωπιαίες περιοχές του εγκεφάλου αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου κυκλώματος που επιτρέπει την κοινωνική και ηθική συμπεριφορά. KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 22 / 26

23 Νευροβιολογία των Διαπροσωπικών Σχέσεων (Daniel Siegel) Ατελής ενσωμάτωση και αυτορρύθμιση στις προμετωπιαίες περιοχές παρατηρείται συνήθως στους εγκεφάλους των ατόμων με ανεπίλυτο τραύμα ή θλίψη. Κατώτερες ιεραρχικά καταστάσεις εγκεφαλικής λειτουργίας ενεργοποιούνται όταν η λειτουργία της ενσωμάτωσης στις προμετωπιαίες περιοχές διακόπτεται προσωρινά. Στη συνέχεια η συμπεριφορά προκαλείται από συναισθηματικές καταστάσεις και παρορμήσεις που προέρχονται από χαμηλότερες εγκεφαλικές περιοχές. Αυτό δημιουργεί έλλειψη συνοχής εμπειρίας και ευελιξίας απόκρισης, η οποία φυσιολογικά ρυθμίζεται από τον προμετωπιαίο φλοιό. KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 23 / 26

24 Συμπεράσματα Οι διαπροσωπικές σχέσεις κυρίως βασίζονται σε συναισθήματα. Τα συναισθήματα παράγονται στον εγκέφαλο. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι ένας άνθρωπος σε σχέση εκδηλώνει νευρική δραστηριότητα που βιοχημικά προσιδιάζει τον κύκλο εθισμού από ουσίες. Αλλά: Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι απλά ένα αποτέλεσμα βιολογίας; Είναι τα συναισθήματα αμιγώς βιολογικά; Χωρίς να επηρεάζονται από το περιβάλλον; Τα ίδια ευρήματα επιβεβαιώνονται για κάθε είδος σχέσης; KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 24 / 26

25 Βιβλιογραφία Clark, R. D. & Hatfield, E. (1989). Gender differences in receptivity to sexual offers. Journal of Applied Social Psychology, 20, Fisher, H. (2016). Anatomy of Love: A Natural History of Mating, Marriage, and Why We Stray (Completely Revised and Updated with a New Introduction). WW Norton & Company. Fisher, J, Aron, A. & Brown, L. L. (2005). Romantic Love: an fmri study of a neural mechanism for mate choice. The Journal of Comparative Neurology. 493(58), Fisher, H.E., Aron, A., Mashek, D., Haifang, L., & Brown, L.L. (2002). Defining the brain systems of lust, romantic attraction, and attachment. Archives of Sexual Behavior. 31(5), Johnson, S. (2009). Addicted to love. The Brain. Winter, Savulescu, J. & Sandberg, A. (2008). Neuroenhancement of love and marriage: chemicals between us. Neuroethics, 1(31), Zeki, S. (2006). The neurobiology of love. FEBS Letters 581, The KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 25 / 26

26 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! KΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΧΡΉΣΤΟΣ ΔΑΟΥΛΤΖΉΣ, PHDC, MSC, BA 26 / 26