ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΧΟΣ. Δήμος Φωτόπουλος MD, MA Ψυχίατρος Εξαρτήσεων ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (ΟΚΑΝΑ)

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΧΟΣ. Δήμος Φωτόπουλος MD, MA Ψυχίατρος Εξαρτήσεων ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (ΟΚΑΝΑ)"

Ζεβεδαῖος Βαρουξής
4 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΓΧΟΣ Δήμος Φωτόπουλος MD, MA Ψυχίατρος Εξαρτήσεων ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ (ΟΚΑΝΑ)

2 I have no real or perceived conflicts of interest that relate to this presentation

3 Η εξάρτηση από το κάπνισμα είναι μία χρόνια, υποτροπιάζουσα νόσος στην οποία εμπλέκονται τα συστήματα ανταμοιβών, κινητοποίησης, ελέγχου της συμπεριφοράς και μνήμης του εγκεφάλου.

4 Μια σύνθετη συμπεριφορά στην οποία το άτομο χρησιμοποιεί την ουσία παρά τη βλάβη που του προκαλεί και παρά το ότι συχνά επιθυμεί να διακόψει

5 ΠΩΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Ο ΚΑΠΝΙΣΤΗΣ;

6 ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΝΤΟΠΑΜΙΝΗΣ! (ντοπαμινεργική υπόθεση)

8 ΝΤΟΠΑΜΙΝΕΡΓΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ Η επαναλαμβανόμενη χρήση ουσιών διεγείρει το σύστημα ανταμοιβών του εγκεφάλου (mesolimbic dopamine system - NAcc) περισσότερο από τις φυσιολογικές απολαύσεις και εδραιώνεται ως συμπεριφορά.

10 Neurobiology of the Addicted Brain During intoxication, the drug stimulates large bursts of dopamine in the mesolimbic reward system that reinforce drug taking (bingeing). As effects wear off: withdrawal phase, which is associated with negative mood, including anhedonia, increased sensitivity to stress, and significant dysphoria and anxiety. During craving stage, the conditioned stimuli (drug cues) themselves elicit dopamine release in the striatum, triggering the motivation to seek and consume the drug. Nora D. Volkow, M.D., Maureen Boyle, Ph.D., Neuroscience of Addiction: Relevance to Prevention and Treatment, American Journal of Psychiatry, Published Online:25 Apr 2018

11 Nora D. Volkow, M.D., Maureen Boyle, Ph.D., Neuroscience of Addiction: Relevance to Prevention and Treatment, American Journal of Psychiatry, Published Online:25 Apr 2018

12 Benowitz N, Nicotine Addiction, N Engl J Med June 17; 362(24):

13 έλικα του προσαγωγίου (anterior cingulate gyrus acg) ραβδωτό σώμα (striatum) 1 προμετωπιαίος φλοιός prefrontal cortex Επικλινής πυρήνας Nucleus accumbens NEUROCOGNITIVE SYSTEM No 1: LIKING Ανταμοιβή και ενίσχυση

14 NK1 Antagonists CRF Antagonists Glutamate NICOTINE Varenicline Acetylcholine VTA Dopamine NAcc Naltrexone STIMULANT S Opioid GABA OPIATES ALCOHOL Acamprosate Topiramate

16 2 Ραβδωτό σώμα Striatum Αμυγδαλή Ιππόκαμπος NEUROCOGNITIVE SYSTEM No 2: MEMORY Μνήμη, μαθημένη συμπεριφορά και συνήθειες

17 3 μετωποκογχικός φλοιός NEUROCOGNITIVE SYSTEM No 3: WANTING orbitofrontal cortex Craving και καταναγκαστική λήψη ουσιών

18 4 NEUROCOGNITIVE SYSTEM No 4: CONTROL προμετωπιαίος φλοιός prefrontal cortex Εκτελεστικός έλεγχος

19 4. Εκτελεστικός έλεγχος prefrontal cortex PFC anterior cingulate gyrus acg 3. Παρόρμηση και craving orbitofrontal cortex OFC 1. Ανταμοιβή και ενίσχυση nucleus accumbens Nacc 2. Μνήμη, μαθημένη συμπεριφορά hippocampus amygdala και συνήθειες Πλαστικότητα στη νευροανατομία της εξάρτησης

20 Πλαστικότητα στη νευροανατομία της εξάρτησης CONTROL 3 CONTROL 3 1 LIKING 2 1 LIKING WANTING MEMORY MEMORY

21 Δυαδικό μοντέλο εξάρτησης. Η συμπεριφορά είναι το δυναμικό αποτέλεσμα ελεγχόμενων και αυτόματων διαδικασιών. Στην εξάρτηση διαταράσσεται η ισορροπία ανάμεσα σε αυτές τις διαδικασίες. Οι αυτόματες διαδικασίες συντελούν στη συνέχιση της εξαρτητικής συμπεριφοράς. R. vandermeeren, M. hebbrecht, Het duale procesmodel van verslaving; op weg naar een integratieve visie? tijdschrift voor psychiatrie 54 (2012) 8

22 ΑΛΛΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Αναπαράσταση των σωματικών αναγκών INSULA (Νήσος του Reil) (απαρτίωση ερεθισμάτων από το αυτόνομο ΝΣ) Stress Άξονας Υποθάλαμος Υπόφυση Επινεφρίδια (HPA axis).

23 Εξάρτηση και άγχος S N Avery, The Human BNST: Functional Role in Anxiety and Addiction Neuropsychopharmacology Jan; 41(1):

24 Εξάρτηση και άγχος Hodgson K Genome-wide significant loci for addiction and anxiety, Eur Psychiatry Aug;36:47-54.

25 Rinah T. Yamamoto, Nicotine Related Brain Activity: The Influence Of Smoking History and Blood Nicotine Levels, an Exploratory Study, Drug Alcohol Depend Apr 1; 129(1-2):

28 ΜΥΘΟΣ: Το τσιγάρο με ηρεμεί, μου μειώνει το άγχος Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι καπνιστές όταν καπνίζουν αισθάνονται ότι χαλαρώνουν. Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα; Ο εγκέφαλος του χρόνιου καπνιστή προσαρμόζεται στη λήψη νικοτίνης, έτσι ώστε όταν καπνίζει τα επίπεδα της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο είναι φυσιολογικά. Όταν δεν καπνίζει τα επίπεδα ντοπαμίνης μειώνονται ραγδαία, προκαλώντας άγχος και δυσφορία. Με το κάπνισμα ο καπνιστής απαλλάσσεται από το άγχος που του προκαλεί το στερητικό σύνδρομο της ίδιας της νικοτίνης.

29 Pharmacological treatments

30 Behavioral treatments

31 ΣΥΝΟΨΗ (1) Η νικοτίνη είναι ισχυρά εξαρτησιογόνος ουσία. Η ντοπαμίνη παίζει κεντρικό ρόλο στην εξάρτηση. Εμπλέκονται μια σειρά από υποσυστήματα: - Επικλινής πυρήνας (Nacc) - Μετωποκογχικός φλοιός (OFC) - Προμετωπιαίος φλοιός (PFC) - Αμυγδαλή και ιππόκαμπος, τα οποία αλληλεπιδρούν οδηγώντας σε εξαρτητική συμπεριφορά

32 ΣΥΝΟΨΗ (2) Κοινά υποσυστήματα εγκεφάλου αλλά και κοινά γενετικά μονοπάτια άγχους και εξάρτησης Μικρός χρόνος ημισείας ζωής νικοτίνης Με το κάπνισμα απαλλάσσεται απο το στερητικό που προκαλεί η ίδια η νικοτίνη Με φαρμακοθεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη τα στερητικά συμπτώματα μειώνονται στο ελάχιστο

33 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

Σχετικά έγγραφα

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015

Κατερίνα Μιχοπούλου Γ 3 Σχ. έτος 2014-2015 Περιεχόμενα: Η νικοτίνη και ο εγκέφαλος Τι είναι η ακετυλοχολίνη; Συνέπειες Η νικοτίνη και ο εγκέφαλος Ο καπνός προέρχεται από το φυτό Nicotiana tabacum. Αν και