Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 18/12/2015

Transcript

1 Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ 18/12/2015 ΕΜΠΟΡΙΟ Χωροθέτηση του εμπορίου στις μικρές και μεγάλες πόλεις Διεθνοποίηση η των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων

2 Παραδοσιακό εμπόριο Χονδρικό / Λιανικό μικρά εξειδικευμένα καταστήματα Εμπορικό κέντρο πόλεων καταστήματα καθημερινών αγορών γειτονιές Κριτήρια χωροθέτησης μιας εμπορικής επιχείρησης Κατώφλιφ επιβίωσης το ελάχιστο επίπεδο ζήτησης ης που επιτρέπει σε μια επιχείρηση να παραμείνει κερδοφόρα Πεδίο έλξης η απόσταση που είναι διατεθειμένοι να διανύσουν οι καταναλωτές για να αγοράσουν ένα προϊόν με δεδομένη τιμή αγοράς (προσβασιμότητα της περιοχής, ελεύθερος χρόνος,...) Μέγεθος της τοπικής αγοράς αριθμός καταναλωτών, διαθέσιμο εισόδημα, καταναλωτική συμπεριφορά, πυραμίδα ηλικιών,... Σχετική θέση σε σχέση με βασικούς ανταγωνιστές Τιμές ακινήτων

3 ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Κινητικότητα. Αυξημένη κινητικότητα των καταναλωτών (Long distance shopping trips, εκτεταμένο ωράριο) ) Διαθέσιμο Εισόδημα και αγοραστική συμπεριφορά (μείωση του μεριδίου της κατανάλωσης για φαγητό,, ρούχα,, καύσιμα και αύξηση η του μεριδίου για αναψυχή, ταξίδια, είδη σπιτιού) Ανακατανομή του πληθυσμού στο εσωτερικό των χωρών Νέα γεωγραφία των εισοδημάτων (νέες δυναμικές περιοχές (προάστεια), περιοχές σε παρακμή (Κυψέλη, Πατήσια) Αλλαγές στην ηλικιακή σύνθεση (μείωση της συμμετοχής της ομάδας 20 29, σημαντική αύξηση της ομάδας και εντυπωσιακή αύξηση της ομάδας άνω των 75) Αλλαγές έ στο μέγεθος των νοικοκυριών Νέες ομάδες καταναλωτών (yuppies, dinkies, εθνικότητα, πράσινη αγορά (ΙΚΕΑ, Boots, Body Shop)...

4 Κατανομή των εμπορικών καταστημάτων σε μικρές πόλεις Εμπορικό κέντρο της πόλης Καταστήματα σε επίπεδο γειτονιάς Ηλεκτρονικό εμπόριο

5 Κατανομή των εμπορικών καταστημάτων σε μεγάλες πόλεις Εμπορικό κέντρο της πόλης(central business district). Παρά τις ισχυρές αποκεντρωτικές τάσεις εξακολουθεί να διατηρεί την αίγλη του. Ισχυρός πόλος δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τον ελεύθερο χρόνο και την αναψυχή καθώς και καταστημάτων ακριβών αλυσίδων. Τοπικά εμπορικά κέντρα. π.χ. Περιστέρι, Γλυφάδα, Χαλάνδρι, Κιφησιά, κ.α. προαστικοποίηση, Χωροθέτηση κατα μήκος οδικών αξόνων: π.χ. Κηφισίας, Συγγρού, κόμβοι Αττικής Οδού, εύκολη πρόσβαση, μεγάλοι χώροι, «πιάτσες» Πάρκα λιανικού εμπορίου (malls): σε τοπικά εμπορικά κέντρα, οδικούς άξονες Καταστήματα σε επίπεδο γειτονιάς καταστήματα γειτονιάς αλυσίδων super market, τροφικές έρημοι, 7 11 Ηλεκτρονικό εμπόριο

6 Οι πλέον διεθνοποιημένες αλυσίδες ΛΕ με κριτήριο το ύψος των πωλήσεων εξωτερικού, 2005 Επωνυμία Χώρα έδρα Πωλήσεις εξωτερικού (εκατ. $US) % πωλήσεων εξωτερικού στο σύνολο Αριθμός χωρών προορισμού 1 Wal-Mart ΗΠΑ Carrefour Γαλλία Ahold Ολλανδία Metro Γερμανία Aldi Γερμανία Lidl & Schwarz Γερμανία Tesco ΗΒ Auchan Γαλλία Delhaize Βέλγιο IKEA Σουηδία Tengelmann Γερμανία Rewe Γερμανία Ito-Yokado Ιαπωνία Casino Γαλλία Pinault Γαλλία Πηγή: Coe et al, 2007:293.

7 H διεθνοποίηση των εμπορικών αλυσίδων δεν έχει λάβει αντίστοιχες διαστάσεις με τη διεθνοποίηση η των μεγάλων μεταποιητικών επιχειρήσεων. Είναι ενδεικτικό ότι περίπου το 1/3 από τις μεγαλύτερες εμπορικές αλυσίδες που δραστηριοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν παρουσία μόνο στη χώρα έδρα τους ενώ, άλλες τόσες έχουν παρουσία σε ένα μικρό αριθμό γειτονικών αγορών. Με δυο εξαιρέσεις, οι 13 αλυσίδες του πίνακα έχουν σαν κύρια δραστηριότητα το λιανικό εμπόριο τροφίμων. Πρόκειται για αλυσίδες γενικού εμπορίου. Είναι συντριπτική η υπεροχή των εταιριών με έδρα χώρα μέλος της ΕΕ Αθροιστικά οι 15 μεγαλύτερες αλυσίδες πραγματοποιούν ετήσιες πωλήσεις ύψους 10 δις. $ στο εξωτερικό (2005) Παρά τη σημαντική διεθνή εξάπλωση οι χώρες έδρες εξακολουθούν να αποτελούν την πιο σημαντική αγορά των ομίλων. Πρέπει να σημειωθεί το μικρό, συγκριτικά με τη μεταποίηση, γεωγραφικό εύρος της διεθνούς επέκτασης των μεγάλων αλυσίδων ΛΕΤ.

8 Προσδιοριστικοί παράγοντες της διεθνοποίησης των μεγάλων αλυσίδων Οι αγορές των χωρών εδρών έχουν μικρά περιθώρια ανάπτυξης. Στις ΗΠΑ ήδη το 1950 τα super markets εξυπηρετούσαν το 70% της αγοράς τροφίμων. Στα μέσα της δεκαετίας του 00 4 αλυσίδες: οι Tesco, Asda, Sainsbury και Morrisons, συμμετέχουν με μερίδιο μρ 75% στις συνολικές πωλήσεις των super markets στο ΗΒ. Στη Γαλλία οι 5 μεγαλύτερες αλυσίδες είχαν παρόμοιο μερίδιο (80%). Ενώ το CR5 κυμαίνεται σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα στη Γερμανία, 62%, και την Ισπανία 58%. Οι χώρες της ΕΕ πλήττονται από δημογραφική στασιμότητα και αλλοίωση της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού υπέρ των μεγάλων ηλικιών. Επιπλέον παρατηρείται σημαντική μείωση του ποσοστού του διαθέσιμου εισοδήματος που διατίθεται για την αγορά τροφίμων (νόμος του Engel). Πολλές χώρες εξασφαλίζουν πλέον καλές προϋποθέσεις και χαμηλό ανταγωνισμό. Η δεκαετία 1990 χαρακτηρίστηκε από την πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και τη φιλελευθεροποίηση των κανόνων του διεθνούς εμπορίου και των διεθνών επενδυτικών ροών και δημιούργησε ένα ευνοϊκό ϊόεπιχειρηματικό περιβάλλον για διεθνή επέκταση.

9 Οι επιχειρηματικές στρατηγικές των super markets επικεντρώνονται σε τρεις άξονες: στην επέκταση του είδους (φρέσκα τρόφιμα, ρούχα, ηλεκτρικές συσκευές, τράπεζες,.) και της γκάμας (επώνυμα, ιδιωτικής ετικέτας, οργανικά, ) των προσφερόμενων προϊόντων στη γεωγραφική επέκταση σε νέες περιοχές (επαρχία, γειτονιές, malls, νέες χώρες.) με νέους τύπους καταστημάτων (υπεραγορές, καταστήματα γειτονιάς, εκπτωτικά κέντρα, ηλεκτρονικό εμπόριο) στην οργάνωση και διαχείριση αποτελεσματικών δικτύων προμήθειας προϊόντων (κέντρα διανομής, αλυσίδες παραγωγής γής που συντονίζονται από τον αγοραστή, υπεργολαβίες,.)

10 Tρια κύματα διεθνοποίησης των εμπορικών αλυσίδων (Coe & Wringley 2007, Reardon, 2007) Πρώτο κύμα. Άρχισε να εκδηλώνεται, αμέσως μετά την πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και ολοκληρώθηκε στα μέσα της δεκαετίας Οι νέες χώρες στόχοι περιλάμβαναν τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Κ.Α. Ευρώπης, τις μεγάλες αγορές της Βραζιλίας και της Αργεντινής στη Λατινική Αμερική, και τις «τίγρεις της Α. Ασίας» (Χονγκ Κονγκ, Ταϊβάν, Σιγκαπούρη, Ν. Κορέα). Δεύτερο κύμα. Από τα μέσα της δεκαετίας 1990 οι χώρες στόχοι διευρύνονται και περιλαμβάνουν και το Μεξικό, τη Χιλή στη Λατινική Αμερική, τη Ν. Αφρική, Νέα Βιομηχανικά Κράτη Δεύτερης Γενιάς (Ταϋλάνδη, Μαλαισία, Ινδονησία) στη ΝΑ Ασία και τις Βαλκανικές χώρες. Τρίτο κύμα. Από τις αρχές του 2000, ευρίσκεται σε εξέλιξη ευρείας έκτασης επέκταση των μεγάλων αλυσίδων στη μεγάλη αγορά της Κίνας, ενώ συνεχίζεται η επέκταση στην Ν.Α. Ασία και σε χώρες της Κεντρικής Αμερικής (Ονδούρα, Γουατεμάλα,, Πουέρτο Ρίκο,..)., ) Ο πιο πρόσφατος σημαντικός στόχος των μεγάλων αλυσίδων είναι η Ινδία.

11 Παγκόσμια κατανομή των καταστημάτων της αλυσίδας Carrefour, 2003

12 Παγκόσμια κατανομή των καταστημάτων της ΑΛΕΤ Ahold, 2008 Πηγή: Ahold, 2009

13 Παγκόσμια κατανομή των καταστημάτων της ΑΛΕΤ Tesco, 2003 Πηγή: Coe & Hess, JEG 5/2005)