ΜΕΡΟΣ Α: ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΝΑΔΕΣ 14

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 30/05/2018 ΤΑΞΗ: Α ΧΡΟΝΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 2 ΩΡΕΣ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη και έξι (6) σελίδες. Να απαντήσετε σε όλα τα μέρη και σε όλα τα ερωτήματα στα φύλλα εξέτασης που σας έχουν δοθεί χρησιμοποιώντας μπλε μελάνι. Να σημειώσετε σε κάθε φύλλο εξέτασης τα στοιχεία σας: ονοματεπώνυμο, τμήμα, αριθμό. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. ΜΕΡΟΣ Α: ΓΛΩΣΣΑ ΜΟΝΑΔΕΣ 14 Κείμενο 1: Wi-Fi μου καλό, φέγγε μου να περπατώ Στην Αμερική ένα πειραματικό σχολείο επενδύει στην τεχνολογία. Τα παιδιά μαθαίνουν μόνο με υπολογιστές, παιχνίδια και Facebook. Οι βαθμοί τους, όμως, πέφτουν. Τελικά πόση τεχνολογία χωράει στην εκπαίδευση; Οι υπολογιστές είναι μονίμως ανοιχτοί. Ένας μαθητής του δημοτικού είναι στο Facebook και δημιουργεί το ψεύτικο προφίλ των ηρώων του βιβλίου «Όπως σας αρέσει» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Αυτό είναι το μάθημα της Λογοτεχνίας. Στη διπλανή τάξη τα μικρότερα παιδιά διδάσκονται Μαθηματικά. Έχουν ανοικτούς πάντα τους υπολογιστές τους και προσπαθούν με ένα κανόνι να καταρρίψουν διαστημόπλοια που έχουν μέσα αριθμούς, προκειμένου να σχηματιστεί το άθροισμα που τους ζητήθηκε. Κανείς δεν γκρινιάζει. Το σχολείο αυτό δεν προέρχεται από ένα φανταστικό μέλλον, αλλά από την πραγματικότητα. Την πειραματική πραγματικότητα του Kyrene School της Αριζόνας, το οποίο σε μία χρονιά απορρόφησε 46,3 εκατομμύρια δολάρια από την αμερικανική κυβέρνηση, προκειμένου να διδάξει τους μαθητές βασισμένο μόνο πάνω στην τεχνολογία. Χωρίς χαρτί, χωρίς βιβλίο, χωρίς πολλούς δασκάλους, μόνο με Wi-Fi και οθόνες. Συνήθως σε τέτοια πειράματα ο θαυμασμός είναι εύκολος. Μόνο που η πραγματικότητα στο Kyrene School είναι λιγότερο λαμπερή. Τα χρήματα τελειώνουν και οι βαθμοί πέφτουν. Η συζήτηση για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου σχολείου έχει ανοίξει. Ο πρόεδρος του συνδέσμου γονέων έθεσε το πρόβλημα ως εξής: «Είναι σαν να αγοράζεις ένα ακριβό κοστούμι, ενώ έχεις άδειο ψυγείο». Οι πολέμιοι της τεχνολογίας λένε ότι τα παιδιά μαθαίνουν Power Point, αλλά δεν έχουν ιδέα για την πραγματική ζωή. Και οι δάσκαλοι πειραματίζονται. 1

2 Η κυρία Φούρμαν, δασκάλα δημοτικού, είπε στα παιδιά το τόσο οικείο όσο και παραδοσιακό «βγάλτε μια κόλλα χαρτί» και τους ζήτησε να σχεδιάσουν μια καρδιά και μέσα να γράψουν τα ονόματα ανθρώπων που αγαπούσαν. Ένα κορίτσι έβαλε τα κλάματα, ένα άλλο ακολούθησε και σύντομα η συγκίνηση έβρεξε τις κόλλες χαρτί. «Ήταν κάτι που κανένας υπολογιστής δεν θα μπορούσε να πετύχει», είπε η Φούρμαν, προτού σκιστούν τα χαρτιά και, αναπόφευκτα, ανοίξει και πάλι ο υπολογιστής. Κείμενο 2: Το σκαμπίλι και το φιλί του δασκάλου Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Βλέμματα Περιοδικό ΒΗΜagazino Δεκαετία του 30. Εκείνο τον καιρό πήγαινα στο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων. Από τις πρώτες τάξεις θυμάμαι μια δασκάλα, την κυρία Άννα, μια μικροσκοπική γλυκιά κυρία. Στη Γ τάξη τα παιδιά τής έβγαζαν την πίστη, αλλά αυτή δεν σήκωνε ποτέ χέρι σε κανένα. Δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ την ημέρα που ήρθε στη Στ τάξη ένας πολύ αυστηρός δάσκαλος, ο κύριος Λ. Από την πρώτη στιγμή που τον αντικρίσαμε, ξέραμε ότι δεν θα τα βγάζαμε εύκολα πέρα μαζί του. Όχι, αυτός δεν ήταν παίξε γέλασε. Μας υποχρέωσε να κάνουμε στη Στ τάξη όλα τα μαθήματα από την αρχή, επειδή είχαμε μείνει πολύ πίσω. Επιθυμία του ήταν να μπούμε οι πιο πολλοί στο Γυμνάσιο. Εμένα με προόριζε για το Λύκειο που είχε πιο πολλά Μαθηματικά. Δεν σήκωνε μύγα στο σπαθί του. Έπρεπε όλοι να κοπιάσουμε. Το πρώτο σκαμπίλι, που μου τράνταξε το κεφάλι, το έφαγα από αυτόν. Είχα κάνει μια ερώτηση που εκείνη την εποχή ήταν πέρα για πέρα ανάρμοστη. Πραγματικά δεν ξέρω από πού μου ήρθε. Ήταν από τα σκαμπίλια που δεν θα ξεχνούσα ποτέ. Για να μας προετοιμάσει για τις εισαγωγικές εξετάσεις, ο αυστηρός αυτός δάσκαλος μας έκανε ιδιαίτερα μαθήματα, πέραν του κανονικού προγράμματος. Έπρεπε να διαβάζουμε εντατικά, να προσπαθούμε με κάθε τρόπο να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο. Την ημέρα της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων των εισαγωγικών εξετάσεων μάς κράτησε στο σχολείο και εκείνος πήγε στο Γυμνάσιο, που βρισκόταν απέναντι στην πλατεία. Εμείς τον περιμέναμε με γόνατα που έτρεμαν, να μας πει ποιος πέρασε και ποιος δεν πέρασε. Όταν γύρισε χαμογελαστός και ευδιάθετος, ήρθε κατευθείαν σε εμένα. Και δεν θα το ξεχάσω ποτέ, αυτός ο αυστηρός, τρομερός και δύσκολος δάσκαλος με σήκωσε στην αγκαλιά του, με φίλησε στο μάγουλο και μου είπε θριαμβευτικά: «Γιώργο, πέρασες πρώτος!». Έτσι έγινα γυμνασιόπαις. σκαμπίλι=μπάτσος, χαστούκι, γυμνασιόπαις=μαθητής γυμνασίου Γεώργιος Π. Γληνός, Εμπειρία, Περιοδικό ΒΗΜagazino 2

3 Ι. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ (ΜΟΝΑΔΕΣ 2) 1. Στα δύο κείμενα περιγράφονται δύο σχολεία διαφορετικών εποχών. Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του δασκάλου για το καθένα από τα δύο σχολεία που αναφέρονται στα κείμενα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας για το κάθε σχολείο ξεχωριστά. (μον. 1) 2. Τι πέτυχε η δασκάλα στο τέλος του Κειμένου 1, το οποίο δεν θα μπορούσε να πετύχει η χρήση της τεχνολογίας στη σχολική τάξη; (μον. 0,5) 3. Για ποιους δύο (2) λόγους ο συγγραφέας του Κειμένου 2 δεν ξέχασε ποτέ τον δάσκαλο που είχε στη Στ τάξη δημοτικού; (μον. 0,5) ΙΙ. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΜΟΡΦΗΣ (ΜΟΝΑΔΕΣ 4) Α. Οργάνωση Λόγου (μονάδα 1) 1. Ποιο από τα δύο κείμενα αποτελεί προσωπική εμπειρία του ίδιου του συγγραφέα και από πού το καταλαβαίνετε; (μον. 0,5) 2. Να καταγράψετε τη θεματική πρόταση και τη κατακλείδα της τέταρτης παραγράφου του Κειμένου 1 («Συνήθως σε τέτοια πειράματα... πειραματίζονται.»). (μον. 0,5) Β. Μορφοσυντακτικά φαινόμενα (μονάδες 2) 1. Να βρείτε και να γράψετε μια αποφαντική πρόταση από το Κείμενο 1. (μον. 0,25) 2. Να αναγνωρίσετε τον χρόνο και το ποιόν ενέργειας του πιο κάτω ρήματος και ακολούθως να το μεταφέρετε στον Υπερσυντέλικο διατηρώντας το πρόσωπο, στο οποίο βρίσκεται: (μον. 0,75) προόριζε (Κείμενο 2) 3. Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των υπογραμμισμένων λέξεων στις πιο κάτω προτάσεις. (μον. 0,5) (α) Συνήθως σε τέτοια πειράματα ο θαυμασμός είναι εύκολος. (Κείμενο 1) (β) Έτσι έγινα γυμνασιόπαις (Κείμενο 2) 4. Να μεταφέρετε την πιο κάτω ονοματική φράση στον αντίθετο αριθμό διατηρώντας την ίδια πτώση. (μον. 0,5) οι πολέμιοι της τεχνολογίας (Κείμενο 1) 3

4 Γ. Λεξιλογικά (μονάδα 1) 1. Να γράψετε το ρήμα από το οποίο παράγεται το πιο κάτω επίθετο: (μον. 0,25) πειραματικό (Κείμενο 1) 2. Να γράψετε τα δύο συνθετικά της πιο κάτω λέξης: (μον. 0,5) προετοιμάσει (Κείμενο 2) 3. Να αλλάξετε το α' συνθετικό του πιο κάτω ουσιαστικού, έτσι ώστε να αλλάξει και η σημασία του. (μον. 0,25) συγκίνηση (Κείμενο 1) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΛΟΓΟΥ (ΜΟΝΑΔΕΣ 8) Να γράψετε επιστολή σ' ένα φίλο/ σε μία φίλη σας μαθητή/-τρια, στην οποία να περιγράψετε ένα δάσκαλο/ α ή έναν καθηγητή/-τρια που σας έμεινε αξέχαστος/-η και να αφηγηθείτε κάποιο περιστατικό, ευχάριστο ή δυσάρεστο, σε σχέση με αυτόν/αυτήν. (200 λέξεις περίπου) ΜΕΡΟΣ Β : ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Κείμενο 1: Ανδρομάχης επάνοδος, Γιάννης Κουβαράς Δε θαυμάζεις ένα δάσκαλο που λέει πως δύο και δύο κάνουν τέσσερα Τον θαυμάζεις όμως που διάλεξε αυτό το υπέροχο επάγγελμα Απαρηγόρητους άφηνε τους μικρούς μαθητές της Η κυρία Βίκυ φεύγοντας για μετεκπαίδευση Δεν την αφήνανε να φύγει Της κλειδώναν την αίθουσα Της φράζαν τον διάδρομο Της κ λ ε ί ν α ν Την έξοδο, το δρόμο, την αυλόπορτα Κρεμόντουσαν πάνω της Τρέχανε πίσω απ το αυτοκίνητό της Λαχανιασμένα Και ʼκείνη Χωρίς κουράγιο να μαρσάρει Τά ʼβλεπε μέσα απ τον ραγισμένο καθρέπτη Θαλερόν δάκρυ χέουσα (Πολιορκητικός κλοιός αγάπης αξόδευτης Θρίαμβο που πραγματικά δεν εγνώρισαν Ποτέ νικητές Αυτοκράτορες. Παιδιών η Βασιλεία.) Γιάννης Κουβαράς, Μέσα θάλασσα, Σοκόλης, Αθήνα

5 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: Να απαντήσετε στην ερώτηση που ακολουθεί αφού διαβάσετε το Κείμενο (α) Σε ποιο είδος ποίησης ανήκει το πιο πάνω ποίημα (Κείμενο 1); (μον. 0,5) (β) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με δύο (2) στοιχεία από το ποίημα. (μον. 1,0) (γ) Ποια σχέση έχει η Ανδρομάχη, που αναφέρεται στον τίτλο, με το περιεχόμενο του ποιήματος; (μον. 0,5) Κείμενο 2: «Τώρα θα δεις» (απόσπασμα), Δημήτρης Γκιώνης Το σχολείο μόνιμος βραχνάς, αλλά και καταφύγιο. Γιατί όταν δεν είχα σχολείο, είχα δουλειά στο μαγαζί, θελήματα στο σπίτι. Μόνο που στο σχολείο έπρεπε να είμαι πάντα διαβασμένος και προσεχτικός, γιατί διαφορετικά έπεφτε ραβδί. Αυτά τα αναθεματισμένα μέρη του λόγου. Πόσο με ταλαιπωρούσαν! -Πόσα είναι, Κούκο; Με ρώτησε την ημέρα εκείνη ο Τζαναβάρας και ήμουν βέβαιος ότι ευχόταν να μην τα ξέρω, για να με λιανίσει στο ξύλο. - Δέκα, είπα εγώ. - Για πες τα - Άρθρο, όνομα ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία, ρήμα, πρόθεση Η φωνή μου έτρεμε. - Αυτά είναι έξι, δεν είναι δέκα. Τι τά κανες τ άλλα; Φτου ξεκινώ πάλι απ την αρχή: -Άρθρο, όνομα ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία, ρήμα - Τώρα τά ʼβγαλες πέντε! Είσαι με τα καλά σου; Σιωπή εγώ. Τι να τολμήσω να πω; Όρθιος, εκεί με τους άλλους! Ευτυχώς που στην τιμωρία ήμασταν μια παρέα, η οποία έφτασε στο τέλος να είναι αριθμητικά μεγαλύτερη από τα μέρη του λόγου. - Γιατί δε διαβάσατε ρε; Τσίριξε. Τσιμουδιά εμείς. Από ένα αστραφτερό χαστούκι στον καθένα. Και καθώς το δεχτήκαμε όλοι περίπου ατάραχοι ποιος τολμούσε να του αντιμιλήσει μας περνάει και δεύτερο χέρι από το άλλο μάγουλο. Και κάποια στιγμή βγάζει αφηνιασμένος τη λουρίδα και μας λιανίζει τα πόδια. -Αύριο να μου το χετε είκοσι φορές στο τετράδιο και να το ξέρετε φαρσί! βραχνάς= κάτι που προκαλεί άγχος, εφιάλτης, λουρίδα=μαστίγιο, λιανίζω=δέρνω πολύ και άγρια, φαρσί = μαθαίνω κάτι τέλεια, άπταιστα Δημήτρης Γκιώνης, Τώρα θα δεις (διασκευή), Καστανιώτης, Αθήνα

6 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: Να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν αφού διαβάσετε το Κείμενο 1 και το Κείμενο 2 που σας έχουν δοθεί: 1. (α) Ποια είναι τα συναισθήματα των μαθητών προς τη δασκάλα και προς τον δάσκαλό τους σε καθένα από το δύο κείμενα; (μον. 0,5) (β) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με δύο (2) στοιχεία από το κάθε κείμενο. (μον. 1) (γ) Σε ποιο από τα κείμενα αυτός που λέει την ιστορία είναι και πρωταγωνιστής; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με ένα (1) στοιχείο από το κείμενο. (μον. 0,5) 2. (α) Σε ποια εποχή (παλιότερη ή σύγχρονη) αναφέρεται το καθένα από τα κείμενα που σας έχουν δοθεί; (Κείμενο 1 και Κείμενο 2) (μον. 0,5) (β) Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας με δύο (2) στοιχεία από το κάθε κείμενο. (μον. 1) (γ) Ποιο από τα δύο κείμενα είναι πιο παραστατικό και ζωντανό και γιατί; (μον. 0,5) Η Διευθύντρια Αθηνά Κλεάνθους 6