ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο A8-0191/

Transcript

1 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Έγγραφο συνόδου A8-09/ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για την επικύρωση και την προσχώρηση των κρατών μελών, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πρωτόκολλο του 200 της διεθνούς σύμβασης για την αστική ευθύνη και αποζημίωση για ζημία σε σχέση με τη θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών, με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις (3806/205 C8-040/ /035(NLE)) Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Εισηγητής: Pavel Svoboda RR\ doc PE v02-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 PR_Consent_Interim ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 9 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ... 2 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ... 9 PE v /9 RR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για την επικύρωση και την προσχώρηση των κρατών μελών, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πρωτόκολλο του 200 της διεθνούς σύμβασης για την αστική ευθύνη και αποζημίωση για ζημία σε σχέση με τη θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών, με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις (3806/205 C8-040/ /035(NLE)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου (3806)205), έχοντας υπόψη την αίτηση του Συμβουλίου για παροχή έγκρισης σύμφωνα με το άρθρο 00 παράγραφος 2 και το άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α) σημείο (v) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C8-040/205), έχοντας υπόψη το άρθρο 3 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τη γνώμη του Δικαστηρίου της 4ης Οκτωβρίου 204, έχοντας υπόψη τη διεθνή σύμβαση του 996 σχετικά με την ευθύνη και την αποζημίωση για ζημίες σε σχέση με τη θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών (εφεξής «σύμβαση HNS του 996»), έχοντας υπόψη το πρωτόκολλο του 200 στη σύμβαση HNS του 996 (εφεξής «σύμβαση HNS του 200»), έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου (COM(205)0304), έχοντας υπόψη την απόφαση 2002/97/ΕΚ του Συμβουλίου της 8ης Νοεμβρίου 2002 με την οποία εξουσιοδοτούνται τα κράτη μέλη να επικυρώσουν ή να προσχωρήσουν προς το συμφέρον της Κοινότητας στη σύμβαση HNS του 996 2, έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας (εφεξής «οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης», ή «ΟΠΕ») 3, έχοντας υπόψη τη δήλωση της Επιτροπής στα πρακτικά της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων και του Συμβουλίου της 20ής Νοεμβρίου και της 8ης Δεκεμβρίου 205 4, έχοντας υπόψη το έγγραφο των ναυτιλιακών επιχειρήσεων της 8ης Σεπτεμβρίου 205 Γνώμη του Δικαστηρίου της 4ης Οκτωβρίου 204, /3, ECLI:EU:C:204: ΕΕ L 337 της , σ ΕΕ L 43 της , σ Σημείωμα σημείου 342/5. RR\ doc 3/9 PE v02-00

4 με το οποίο καλούνται μετ' επιτάσεως τα κράτη μέλη να επικυρώσουν ή να προσχωρήσουν το ταχύτερο δυνατόν στο πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης HNS σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, έχοντας υπόψη την τελική έκθεση που εκπόνησε στις 9 Φεβρουαρίου 204 για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η BIO Intelligence Service με τίτλο «Μελέτη σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ΟΠΕ: πεδίο εφαρμογής και εξαιρέσεις» 2, έχοντας υπόψη το σημείωμα της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της ης Φεβρουαρίου 206 σχετικά με τη νομική βάση της προαναφερθείσας πρότασης απόφασης του Συμβουλίου (SJ-0066/6) και την επακόλουθη γνωμοδότηση υπό μορφήν επιστολής σχετικά με την κατάλληλη νομική βάση της εν λόγω πρότασης απόφασης που εξέδωσε η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων στις 9 Φεβρουαρίου 206 3, έχοντας υπόψη το άρθρο 99 παράγραφος 3 του Κανονισμού του έχοντας υπόψη την προσωρινή έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A8-09/206), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος της σύμβασης HNS του 200 είναι να διασφαλίσει, μέσω του ειδικευμένου διεθνούς ταμείου αποζημιώσεων HNS, λογοδοσία και την καταβολή επαρκούς, άμεσης και ουσιαστικής αποζημίωσης για απώλειες ή ζημίες σε πρόσωπα, περιουσιακά στοιχεία και στο περιβάλλον που προκαλούνται από τη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών Β. λαμβάνοντας, συνεπώς, υπόψη ότι η εν λόγω σύμβαση αποσκοπεί αφενός στην εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και των αρχών της πρόληψης και της προφύλαξης σύμφωνα με τις οποίες, σε περίπτωση πιθανής περιβαλλοντικής ζημίας, πρέπει να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα, και ως εκ τούτου εμπίπτει στην πολιτική της Ένωσης και στις γενικές αρχές που αφορούν το περιβάλλον, και αφετέρου στη ρύθμιση ζητημάτων που προκύπτουν από ζημιές που προκαλούνται από τις θαλάσσιες μεταφορές και στην πρόληψη και ελαχιστοποίηση των ζημιών αυτών και ως εκ τούτου εμπίπτει στην πολιτική της Ένωσης για τις μεταφορές Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής (COM(205)0304), η σύναψη της σύμβασης HNS του 200 θα οδηγήσει συνεπώς σε αλληλεπικάλυψη, όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής, με τις ρυθμίσεις της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύμβαση HNS του 200 επικαλύπτει το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης στο μέτρο που αφορά περιβαλλοντικές ζημίες που προκαλούνται στην επικράτεια και στα χωρικά ύδατα που τελούν υπό τη δικαιοδοσία ενός συμβαλλόμενου κράτους, ζημιές από ρύπανση του περιβάλλοντος στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) ή ισοδύναμη περιοχή ενός συμβαλλόμενου κράτους (έως και 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσεως) και τη λήψη προληπτικών Διατίθεται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: 2 Διατίθεται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: 3 PE PE v /9 RR\ doc

5 μέτρων για την αποτροπή και την ελαχιστοποίηση των εν λόγω ζημιών Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύμβαση HNS του 200 θεσπίζει αντικειμενική ευθύνη του πλοιοκτήτη για κάθε ζημία που προξενείται από τη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών που καλύπτονται από τη σύμβαση και την υποχρέωσή του να ασφαλιστεί ή να προβεί σε άλλη οικονομική διασφάλιση για την κάλυψη της ευθύνης του για ζημίες στο πλαίσιο της σύμβασης, και απαγορεύει για το σκοπό αυτό όλες τις άλλες αξιώσεις εις βάρος του πλοιοκτήτη πλην εκείνων βάσει της εν λόγω σύμβασης (άρθρο 7 παράγραφοι 4 και 5) ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει συνεπώς κίνδυνος δυνητικής σύγκρουσης μεταξύ της ΟΠΕ και της σύμβασης HNS του 200, ο κίνδυνος δε αυτός μπορεί να αποτραπεί δυνάμει του άρθρου 4 παράγραφος 2 της ΟΠΕ, το οποίο ορίζει ότι η οδηγία «δεν εφαρμόζεται σε περιβαλλοντική ζημία ή σε τυχόν επικείμενη απειλή τέτοιας ζημίας που προκύπτει λόγω συμβάντος, η ευθύνη ή η αποζημίωση για το οποίο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής μιας από τις διεθνείς συμβάσεις που απαριθμούνται στο παράρτημα IV, συμπεριλαμβανομένων τυχόν μελλοντικών τροποποιήσεων των συμβάσεων αυτών, η οποία ισχύει στο οικείο κράτος μέλος» Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΟΠΕ εξαιρεί, συνεπώς, από το πεδίο εφαρμογής της περιβαλλοντικές ζημίες ή επικείμενες απειλές τέτοιων ζημιών που καλύπτονται από τη σύμβαση HNS του 200 μετά την έναρξη ισχύος της, σε περίπτωση δε που όλα τα κράτη μέλη δεν επικυρώσουν ή δεν προσχωρήσουν εντός της ίδιας προθεσμίας στη σύμβαση HNS του 200, θα προκύψει ένα κατακερματισμένο νομικό πλαίσιο, με ορισμένα κράτη μέλη να υπάγονται στη σύμβαση HNS του 200 και άλλα στην οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης τούτο θα προκαλέσει άνιση μεταχείριση για τα θύματα της ρύπανσης, όπως παράκτιες κοινότητες, αλιείς κ.λπ., και θα ήταν αντίθετο με το πνεύμα της σύμβασης HNS του 200 Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι βασικές αρχές που διέπουν τις συμβάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού και οι οποίες ισχύουν και για τη σύμβαση HNS του 200 είναι: αντικειμενική ευθύνη του πλοιοκτήτη, υποχρεωτική ασφάλιση για την κάλυψη ζημιών τρίτων, δικαίωμα άμεσης προσφυγής των προσώπων που υφίστανται ζημίες κατά του ασφαλιστή, περιορισμός της ευθύνης και, όταν πρόκειται για πετρέλαιο και επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες, δημιουργία ειδικού ταμείου για την καταβολή αποζημιώσεων όταν οι ζημίες υπερβαίνουν τα όρια ευθύνης του πλοιοκτήτη Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι προς το συμφέρον της Ένωσης συνολικά να διαθέτει ένα ομοιογενές καθεστώς ευθύνης, το οποίο να διέπει τις περιβαλλοντικές ζημίες που προξενούνται από τη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν είναι απολύτως σαφές εάν, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της ΟΠΕ, η εφαρμογή δεν είναι δυνατή σε ένα κράτος μέλος που έχει επικυρώσει τη σύμβαση HNS του 200 ή ότι η απαγόρευση αυτή περιορίζεται στο μέτρο στο οποίο η ευθύνη ή η αποζημίωση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω σύμβασης ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύμβαση HNS του 200 αποτελεί ένα σύστημα παροχής αποζημίωσης και έχει, συνεπώς, λιγότερο δραστικό χαρακτήρα από την ΟΠΕ, η οποία RR\ doc 5/9 PE v02-00

6 θεσπίζει ένα καθεστώς, στο πλαίσιο του οποίου οι φορείς εκμετάλλευσης υποχρεούνται αυτοβούλως ή μετά από παρέμβαση των αρμοδίων αρχών να αποτρέψουν μία επικείμενη απειλή περιβαλλοντικής ζημίας ή να αποκαταστήσουν μια επελθούσα περιβαλλοντική ζημία L. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε αντίθεση με την ΟΠΕ, δεν χορηγείται σύμφωνα με τη σύμβαση HNS του 200 αποζημίωση για ζημία που δεν έχει οικονομικό χαρακτήρα ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΟΠΕ δεν απαιτεί από τους φορείς εκμετάλλευσης πρόβλεψη επαρκούς ασφαλιστικής κάλυψης προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι αυτοί διαθέτουν επαρκή κεφάλαια για να αποσοβήσουν και αποκαταστήσουν περιβαλλοντικές ζημίες, εκτός εάν ένα κράτος μέλος έχει θεσπίσει αυστηρότερες διατάξεις από την ΟΠΕ ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι με τη σύμβαση HNS του 200 θεσπίζεται σαφής υποχρέωση του πλοιοκτήτη να συνάψει ασφάλιση ή να παρέχει άλλη χρηματοοικονομική ασφάλεια προκειμένου να καλύψει την ευθύνη του για ζημίες βάσει της σύμβασης ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λοιπές συμβάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού που περιλαμβάνονται στο παράρτημα IV της ΟΠΕ έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές, δεδομένου ότι έχουν επιτύχει μία εξισορρόπηση μεταξύ περιβαλλοντικών και επιχειρηματικών συμφερόντων μέσω ενός σαφούς καταλογισμού της ευθύνης, στο πλαίσιο του οποίου δεν υπάρχει συνήθως αμφιβολία για το ποιος φέρει την ευθύνη, καθώς και μέσω της σύναψης υποχρεωτικής ασφάλισης και μηχανισμών ταχείας αποκατάστασης που δεν περιορίζονται μόνο σε περιβαλλοντικές ζημίες. καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να λάβουν υπόψη τις εξής συστάσεις: (i) να διασφαλιστεί η τήρηση της αρχής της δοτής αρμοδιότητας της Ένωσης που θεσπίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος ΣΕΕ και της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία «η επιλογή της νομικής βάσης για ένα κοινοτικό μέτρο πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικούς παράγοντες επιδεκτικούς δικαστικού ελέγχου, όπως είναι ειδικότερα ο σκοπός και το περιεχόμενο του μέτρου» (ii) να ληφθεί, συνεπώς υπόψη, η γνώμη υπό μορφήν επιστολής, της 9ης Φεβρουαρίου 206, που διατύπωσε η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων σύμφωνα με την οποία: «εφόσον η προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου έχει ως σκοπό να εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να κυρώσουν το πρωτόκολλο HNS του 200, ή να προσχωρήσουν σε αυτό, εξ ονόματος της Ένωσης, και, κατά συνέπεια, να δεσμευθούν από τη σύμβαση HNS του 200 και λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύμβαση αυτή καλύπτει όχι μόνο περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζημίας (μέσω της εφαρμογής των αρχών ότι πρέπει να αναλαμβάνεται προληπτική δράση και ότι ο ρυπαίνων πρέπει να πληρώνει), αλλά και περιπτώσεις μη περιβαλλοντικής ζημίας, που προκαλούνται αμφότερες από τη θαλάσσια μεταφορά ορισμένων ουσιών, τα άρθρα 00 παράγραφος 2, 92 παράγραφος και 28 παράγραφος 6 Απόφαση του Δικαστηρίου της 9ης Ιουλίου 202, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, C-30/0, ECLI:EU:C:202:472, σκέψη 42. PE v /9 RR\ doc

7 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ αποτελούν τις κατάλληλες νομικές βάσεις της πρότασης.» (iii) να διασφαλιστεί ότι, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, οι διεθνείς υποχρεώσεις που θα αναληφθούν με την επικύρωση ή την προσχώρηση στη σύμβαση HNS του 200 δεν θα θίξουν τον ενιαίο χαρακτήρα, την ακεραιότητα και αποτελεσματικότητα των κοινών διατάξεων της ΕΕ (iv) να δοθεί στη συνάρτηση αυτή προσοχή στην επικάλυψη μεταξύ της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης και της σύμβασης HNS του 200 όσον αφορά την περιβαλλοντική ζημία που προκαλείται στην επικράτεια και τα χωρικά ύδατα που βρίσκονται στη δικαιοδοσία ενός συμβαλλόμενου κράτους, ζημιές από ρύπανση του περιβάλλοντος προκληθείσα στην ΑΟΖ ή ισοδύναμη περιοχή (έως και 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσεως) ενός συμβαλλόμενου κράτους και τα προληπτικά μέτρα για την αποτροπή ή ελαχιστοποίηση μίας τέτοιας ζημίας (προληπτικά μέτρα, πρωτογενής αποκατάσταση και συμπληρωματική αποκατάσταση) (v) να ληφθεί μέριμνα ώστε να ελαχιστοποιηθεί το ενδεχόμενο σύγκρουσης μεταξύ της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης και της σύμβασης HNS του 200, μέσω της λήψης κάθε κατάλληλου μέτρου προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ρήτρα αποκλειστικότητας βάσει του άρθρου 7 παράγραφοι 4 και 5 της σύμβασης HNS του 200, στο πλαίσιο της οποίας δεν επιτρέπεται να ασκηθούν άλλες αγωγές εις βάρος του πλοιοκτήτη πλην εκείνων σύμφωνα με την προαναφερθείσα σύμβαση, γίνεται πλήρως σεβαστή από τα κράτη μέλη που επικυρώνουν ή προσχωρούν στη σύμβαση, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 και του παράρτημα IV της οδηγίας περί περιβαλλοντικής ευθύνης (vi) να διασφαλιστεί ότι ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος δημιουργίας και παγίωσης ενός ανταγωνιστικού μειονεκτήματος για τα κράτη που προτίθενται να προσχωρήσουν στη σύμβαση HNS του 200 σε σύγκριση με τα κράτη που προτίθενται ενδεχομένως να αναβάλλουν τη διαδικασία αυτή και να συνεχίσουν να υπόκεινται μόνο στις διατάξεις της ΟΠΕ (vii) να διασφαλιστεί ότι δεν θα συνυπάρχουν στο διηνεκές δύο καθεστώτα ευθύνης στον τομέα της ναυτιλίας ένα ενωσιακό και ένα διεθνές τα οποία θα οδηγούσαν στον κατακερματισμό της νομοθεσίας της ΕΕ και, επιπλέον, θα αναιρούσαν τον σαφή καταλογισμό ευθυνών και θα προκαλούσαν χρονοβόρες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες προς βλάβην των θυμάτων και των ναυτιλιακών επιχειρήσεων (viii) να διασφαλιστεί συναφώς ότι θα επιβληθεί στα κράτη μέλη μία σαφής υποχρέωση να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την επίτευξη συγκεκριμένου Γνώμη του Δικαστηρίου της 9ης Μαρτίου 993, 2/9, ECLI:EU:C:993:06, σκέψη 25 απόφαση του Δικαστηρίου της 5ης Νοεμβρίου 2002, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Βασιλείου της Δανίας, C- 467/98, ECLI:EU:C:2002:625, σκέψη 82 γνώμη του Δικαστηρίου της 7ης Φεβρουαρίου 2006, /03, ECLI:EU:C:2006:8, σκέψεις 20 και 26 γνώμη του Δικαστηρίου της 4ης Οκτωβρίου 204, /3, ECLI:EU:C:204:2303. RR\ doc 7/9 PE v02-00

8 αποτελέσματος, δηλαδή να επικυρώσουν ή να προσχωρήσουν στη σύμβαση HNS του 200 εντός ενός ευλόγου χρονικού διαστήματος, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει τα δύο έτη από την ημερομηνία που θα τεθεί σε ισχύ η απόφαση του Συμβουλίου 2. φρονεί ότι με την προσωρινή αυτή έκθεση θα δοθεί στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή μία ακόμη δυνατότητα να ανταποκριθούν στις συστάσεις που εκτίθενται στην παράγραφο 3. αναθέτει στον Πρόεδρό του να ζητήσει τη διενέργεια περαιτέρω διαλόγου με την Επιτροπή και το Συμβούλιο 4. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών. PE v /9 RR\ doc

9 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Το Κοινοβούλιο έλαβε στις 7 Δεκεμβρίου 205 επιστολή, με την οποία του ζητήθηκε να εγκρίνει το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για την επικύρωση και την προσχώρηση των κρατών μελών εξ ονόματος της Ένωσης στο πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης HNS. Ελλείψει ρήτρας οργανισμού περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης (ΟΠΟΟ/REIO) στο κείμενο της σύμβασης ή του πρωτοκόλλου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνάψουν τη διεθνή αυτή συμφωνία για λογαριασμό της Ένωσης, μετά από απόφαση του Συμβουλίου και έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με βάση πρόταση της Επιτροπής (άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α) ΣΛΕΕ). Ο εισηγητής υποβάλλει σχέδιο προσωρινής έκθεσης προκειμένου να επιτευχθεί θετικό αποτέλεσμα σε συνεργασία με το Συμβούλιο και την Επιτροπή. Ο εισηγητής πιστεύει ότι το Κοινοβούλιο δεν θα πρέπει να παράσχει την έγκρισή του, αν δεν έχει προηγουμένως διασφαλιστεί ο ενιαίος χαρακτήρας, η ακεραιότητα και η αποτελεσματικότητα του ενωσιακού δικαίου καθώς και η θεμελιώδης αρχή της δοτής ενωσιακής αρμοδιότητας. Η διεθνής σύμβαση του 996 για την αστική ευθύνη και αποζημίωση για ζημίες σε σχέση με τη θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών αποτελεί την τελευταία από μια σειρά συμβάσεων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) που ρυθμίζουν θέματα αντικειμενικής ευθύνης και αποζημίωσης για ζημίες που προκαλούνται από τη θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και το υγραέριο (LPG), η οποία, ωστόσο, δεν έχει ακόμη επικυρωθεί. Έχοντας αποκτήσει εμπειρία σε συνάρτηση με παρόμοιες διεθνείς συνθήκες που διέπουν την ευθύνη για αποζημίωση που προκύπτει από άλλες ναυτιλιακές δραστηριότητες, όπως μεταφορά πετρελαίου με πετρελαιοφόρα, ο ΔΝΟ ενέκρινε τη διεθνή αυτή συμφωνία, όπως τροποποιήθηκε με το πρωτόκολλο HNS του 200, προκειμένου να συμπληρωθεί με μία εξειδικευμένη πράξη το σύστημα των συμβάσεων για την ευθύνη στη θάλασσα. Τόσο η σύμβαση HNS του 996 όσο και το πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης HNS δεν έχουν τεθεί σε ισχύ. Η σύμβαση HNS του 200 θεσπίζει την αντικειμενική ευθύνη του πλοιοκτήτη που μεταφέρει ΕΕΟ για κάθε ζημία που είναι αποτέλεσμα συμβάντος επί του πλοίου που συναρτάται με τη θαλάσσια μεταφορά ΕΕΟ. Υπάρχουν περιορισμένες εξαιρέσεις στην αντικειμενική ευθύνη του πλοιοκτήτη, η οποία συναρτάται με την υποχρέωσή του να συνάψει ασφάλιση ή άλλη χρηματοοικονομική ασφάλεια προκειμένου να καλύψει την ευθύνη του για αποζημίωση σύμφωνα με τη σύμβαση. Σημαντικότερη είναι η σύσταση ενός ειδικού κεφαλαίου αποζημιώσεων για την καταβολή αποζημίωσης σε οποιοδήποτε πρόσωπο υφίσταται ζημία από τη θαλάσσια μεταφορά ΕΕΟ, εφόσον το εν λόγω πρόσωπο δεν μπόρεσε να λάβει από τον πλοιοκτήτη και τον ασφαλιστή του πλήρη και επαρκή αποζημίωση. Το συνολικό ποσό αποζημίωσης που διατίθεται ανέρχεται σε 250 εκατομμύρια λογιστικές μονάδες (περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ με την τρέχουσα νομισματική συναλλαγματική ισοτιμία), βάσει ενός εξελιγμένου συστήματος εισφορών στο κεφάλαιο ΕΕΟ από πρόσωπα που παραλαμβάνουν ΕΕΟ σε κάθε συμβαλλόμενο κράτος. Τόσο η σύμβαση του 996 όσο και σύμβαση HNS του 200 επικαλύπτουν το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά με την ευθύνη των φορέων εκμετάλλευσης SGS5/4574 σχετικά με την απόφαση 3806/5. RR\ doc 9/9 PE v02-00

10 επαγγελματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλίας, όσον αφορά i) τις περιβαλλοντικές ζημίες που προκαλούνται στην επικράτεια συμβαλλόμενου κράτους, συμπεριλαμβανομένων των χωρικών υδάτων του, ii) τη ζημία από μόλυνση του περιβάλλοντος που προκαλείται στην ΑΟΖ ή σε ισοδύναμη ζώνη (μέχρι 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσεως) συμβαλλομένου κράτους και iii) τα «προληπτικά μέτρα, όποτε λαμβάνονται, για να αποσοβηθούν ή να ελαχιστοποιηθούν οι εν λόγω ζημίες». Σήμερα, η οδηγία περί περιβαλλοντικής ευθύνης δεν περιλαμβάνει διατάξεις για την παροχή αποζημίωσης στα θύματα πέραν των ορίων ευθύνης του πλοιοκτήτη. Εξάλλου, ενώ το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στην ΕΕ δεν προβλέπει μια υποχρεωτική ασφάλιση, η σύμβαση θεσπίζει ρητά σχετική υποχρέωση των πλοιοκτητών σε συνδυασμό με το δικαίωμα των εναγόντων να προσφύγουν άμεσα κατά του ασφαλιστή. Υπό τις συνθήκες αυτές, ο εισηγητής κατανοεί ότι με τη σύναψη του πρωτοκόλλου του 200 στη σύμβαση HNS θα εξασφαλιστεί ενιαία εφαρμογή των διατάξεων περί ευθύνης και αποζημίωσης σε σχέση με ατυχήματα που προκαλούνται από τη θαλάσσια μεταφορά ΕΕΟ στην ΕΕ. Διασφαλίζεται επίσης η διάθεση επαρκών κεφαλαίων για την αποζημίωση των θυμάτων από τα ατυχήματα αυτά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο όρος «ζημία από ρύπανση» στη σύμβαση HNS του 200 είναι στενότερος από τον όρο «περιβαλλοντική ζημία» στο πλαίσιο της ΟΠΕ και ότι συνεπώς με την υπαγωγή στο πεδίο εφαρμογής της ΟΠΕ ατυχημάτων σε σχέση με επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες διανοίγονται δυνατότητες αποζημίωσης για αμιγώς περιβαλλοντικές ζημίες, ο εισηγητής φρονεί ότι η εφαρμογή της ΟΠΕ σε συμβάντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης HNS του 200 θα ακύρωνε ουσιαστικά την προσέγγιση του ΔΝΟ από την ΕΕ, γεγονός το οποίο θα είχε σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Συγκεκριμένα, οι νομοθετικές διατάξεις της ΕΕ δεν θα ήταν δεσμευτικές για τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των χωρών με μεγάλη ναυτιλία, γεγονός που θα δημιουργούσε προβλήματα σε περίπτωση αντιμετώπισης αξιώσεων αποζημίωσης σε διεθνές επίπεδο λόγω εκροής επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών. Εξάλλου, θα μπορούσαν να προκύψουν καταστάσεις στις οποίες γειτονικές προς τα κράτη μέλη της ΕΕ χώρες να είναι συμβαλλόμενα μέρη στις συμβάσεις HNS του 200 η Νορβηγία και η Τουρκία έχουν ήδη υπογράψει τη σύμβαση και ένα ατύχημα να πλήττει τόσο ένα κράτος μέλος της ΕΕ όσο και μία γειτονική χώρα, με αποτέλεσμα στην περίπτωση αυτή οι αιτούντες αποζημίωση και οι πλοιοκτήτες να υπόκεινται σε διαφορετικά (και αλληλοσυγκρουόμενα) καθεστώτα. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τον χαρακτήρα της ναυτιλίας ως μιας διεθνούς επιχειρηματικής δραστηριότητας με διασυνοριακό αντίκτυπο, ο εισηγητής φρονεί ότι, προκειμένου να διασφαλίζεται ενιαία εφαρμογή των διατάξεων περί ευθύνης και αποζημίωσης σε σχέση με ατυχήματα που προκαλούνται από θαλάσσια μεταφορά ΕΕΟ στην ΕΕ, η θέσπιση ενός διεθνούς καθεστώτος είναι πιο ενδεδειγμένη από τη θέσπιση ρυθμίσεων σε περιφερειακό επίπεδο. Λόγω του σημαντικού μεριδίου που κατέχουν τα φορτία ΕΕΟ στο πλαίσιο των θαλάσσιων εμπορευματικών μεταφορών, του διεθνούς χαρακτήρα των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων καθώς και του διασυνοριακού αντικτύπου που ενδέχεται να προκαλέσουν ατυχήματα σε σχέση με φορτία ΕΕΟ, ο εισηγητής πιστεύει ότι είναι προς το συμφέρον της Ένωσης ΕΕ L 43 της , σ. 56. PE v /9 RR\ doc

11 συνολικά να διαθέτει ένα ομοιογενές καθεστώς ευθύνης, το οποίο να διέπει τις περιβαλλοντικές ζημίες που προξενούνται από τη θαλάσσια μεταφορά ΕΕΟ, αυτό δε μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον Συμβούλιο και Επιτροπή λάβουν με τον δέοντα τρόπο υπόψη τους τις συστάσεις του Κοινοβουλίου. Ο εισηγητής υπογραμμίζει ότι η παρούσα προσωρινή έκθεση δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως εμπόδιο στη θέσπιση ενός ενιαίου καθεστώτος ευθύνης αλλά ως προσπάθεια να διασφαλιστεί ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί με τον πιο αποτελεσματικό και δίκαιο τρόπο, χωρίς να θίγεται ο ενιαίος χαρακτήρας, η ακεραιότητα και η αποτελεσματικότητα των κοινών διατάξεων του ενωσιακού δικαίου και χωρίς να προκαλείται υπερβολική ανισότητα για τα θύματα της μόλυνσης (παράκτιες κοινότητα, αλιείς, κ.λπ.) και τον κλάδο της ναυτιλίας. Ο εισηγητής προσβλέπει, συνεπώς, σε διάλογο με το Συμβούλιο και την Επιτροπή με στόχο να διαμορφωθεί μια συνεκτική πολιτική της ΕΕ στον τομέα της ευθύνης και της αποζημίωσης για περιβαλλοντικές ζημίες που προξενούνται από τη θαλάσσια μεταφορά ΕΕΟ. RR\ doc /9 PE v02-00

12 ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ Κύριο Pavel Svoboda Πρόεδρο Επιτροπή Νομικών Θεμάτων ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Θέμα: Γνωμοδότηση σχετικά με τη νομική βάση της πρότασης απόφασης του Συμβουλίου για την κύρωση και την προσχώρηση των κρατών μελών εξ ονόματος της Ένωσης στο πρωτόκολλο του 200 της διεθνούς σύμβασης περί ευθύνης και αποζημιώσεων για ζημία σχετιζόμενη με τη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις [205/035 (NLE) 3806/205 C8-040/205] Κύριε Πρόεδρε, Με επιστολή της 7ης Δεκεμβρίου 205 το Συμβούλιο κάλεσε το Κοινοβούλιο να εγκρίνει την προαναφερόμενη πρόταση απόφασης του Συμβουλίου. Λόγω της τροποποίησης της νομικής βάσης της πρότασης από το Συμβούλιο, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων, η οποία είναι επίσης αρμόδια για το αντικείμενο της προτεινόμενης απόφασης, αποφάσισε κατά τη συνεδρίασή της στις 28 Ιανουαρίου 206, σύμφωνα με το άρθρο 39 παράγραφος 2 του Κανονισμού, να εξετάσει με δική της πρωτοβουλία το ζήτημα της καταλληλότητας της νομικής βάσης για την προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου. Στις 22 Ιουνίου 205 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την κύρωση και την προσχώρηση των κρατών μελών, εξ ονόματος της Ένωσης, στο πρωτόκολλο του 200 της διεθνούς σύμβασης περί ευθύνης και αποζημιώσεων για ζημία σχετιζόμενη με τη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις (εφεξής, η «απόφαση του Συμβουλίου για την κύρωση και την προσχώρηση στο πρωτόκολλο του 200» ή η «απόφαση του Συμβουλίου»). 2 Η πρόταση αυτή βασίζεται στο άρθρο 92 και στο άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής, «ΣΛΕΕ»). Σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ, οι συμφωνίες, που καλύπτουν τομείς στους οποίους εφαρμόζεται η συνήθης νομοθετική διαδικασία ή ειδική νομοθετική διαδικασία που απαιτεί την έγκριση του Κοινοβουλίου, εγκρίνονται από το Συμβούλιο, αφού λάβουν την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το άρθρο 92 παράγραφος ΣΛΕΕ αποτελεί μέρος του τίτλου ΧΧ σχετικά με το Περιβάλλον και προβλέπει τη θέσπιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, που αποφασίζουν σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, μέτρων που αποσκοπούν στην υλοποίηση των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 9 ΣΛΕΕ. Βλέπε 3806/5 2 COM(205) 304 τελικό. PE v /9 RR\ doc

13 Την η Δεκεμβρίου 205 το Συμβούλιο δημοσίευσε την πρότασή του για απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με την κύρωση και την προσχώρηση στο πρωτόκολλο του 200, η οποία, διαφοροποιούμενη από την πρόταση της Επιτροπής, βασίζεται στο άρθρο 00 παράγραφος 2 και στο άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v. Το άρθρο 00 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ αποτελεί μέρος του τίτλου VI σχετικά με τις Μεταφορές και προβλέπει τη θέσπιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, που αποφασίζουν σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, κατάλληλων διατάξεων για τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές. I. - Ιστορικό Η ευθύνη και η αποζημίωση για ζημίες που προκαλούνται από συγκεκριμένα είδη ναυτιλιακών δραστηριοτήτων ρυθμίζονται σε διεθνές επίπεδο από σειρά συμβάσεων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, οι οποίες βασίζονται σε κοινές βασικές αρχές. Οι αρχές αυτές είναι εξής: αντικειμενική ευθύνη του πλοιοκτήτη, υποχρεωτική ασφάλιση για την κάλυψη ζημιών τρίτων, δικαίωμα άμεσης προσφυγής των προσώπων που υφίστανται ζημίες κατά του ασφαλιστή, περιορισμός της ευθύνης και, όταν πρόκειται για πετρέλαιο και επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες (εφεξής «HNS»), ειδικό ταμείο για την καταβολή αποζημιώσεων όταν οι ζημίες υπερβαίνουν τα όρια ευθύνης του πλοιοκτήτη. Η διεθνής σύμβαση του 996 περί ευθύνης και αποζημιώσεων για ζημία σχετιζόμενη με τη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών (εφεξής «σύμβαση HSN του 996») είναι η πλέον πρόσφατη από τις συμβάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού που πραγματεύονται την ευθύνη και δεν έχει ακόμη κυρωθεί από κράτη ώστε να τεθεί σε ισχύ. Το πρωτόκολλο του 200 (εφεξής «πρωτόκολλο του 200») της σύμβασης HSN του 996 περιείχε τις αναγκαίες τροποποιήσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που διαπιστώθηκαν στη σύμβαση HSN του 996. Το πρωτόκολλο του 200 και οι διατάξεις της σύμβασης, όπως τροποποιήθηκαν από το πρωτόκολλο, πρέπει να ερμηνεύονται και να εφαρμόζονται από κοινού ως ενιαία πράξη, σύμφωνα με τα άρθρα 2 και 8 του πρωτοκόλλου. Σύμφωνα με το άρθρο 20 παράγραφος 8 του πρωτοκόλλου, η υπογραφή, η κύρωση ή η αποδοχή του πρωτοκόλλου του 200 από κράτος ακυρώνει κάθε προγενέστερη υπογραφή ή κύρωση της σύμβασης HSN του 996 από το κράτος αυτό. Τα κράτη που θα κυρώσουν το πρωτόκολλο εκφράζουν τη συναίνεσή τους να δεσμευθούν από το ενοποιημένο κείμενο της σύμβασης HNS του 200, ως ενιαίο και ενοποιημένο μέσο για τη σύμβαση, η οποία θα αρχίσει να παράγει αποτελέσματα όταν τεθεί σε ισχύ το πρωτόκολλο του 200. Ελλείψει ρήτρας περί περιφερειακού οργανισμού οικονομικής ολοκλήρωσης στο κείμενο της σύμβασης ή του πρωτοκόλλου, τα κράτη μέλη συνάπτουν την εν λόγω διεθνή συμφωνία εξ ονόματος της Ένωσης. Συνεπώς, με την προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου θα εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να κυρώσουν το πρωτόκολλο HNS του 200, ή να προσχωρήσουν σε αυτό, εξ ονόματος της Ένωσης, και, κατά συνέπεια, να δεσμευθούν από τους κανόνες της σύμβασης HNS του 200. II. - Τα συναφή άρθρα της Συνθήκης Το άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ, στο Μέρος Πέμπτο με τίτλο «Η RR\ doc 3/9 PE v02-00

14 εξωτερική δράση της Ένωσης», σε συνδυασμό με το άρθρο 92 ΣΛΕΕ, στο Μέρος Τρίτο με τίτλο «Οι εσωτερικές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης» παρουσιάζονται ως η νομική βάση στην πρόταση της Επιτροπής και έχουν ως εξής (η υπογράμμιση του συντάκτη): [...] Άρθρο 28 (πρώην άρθρο 300 της ΣΕΚ) 6. Το Συμβούλιο, μετά από πρόταση του διαπραγματευτή, εκδίδει απόφαση για τη σύναψη της συμφωνίας. Εκτός από την περίπτωση που η συμφωνία αφορά αποκλειστικά την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, το Συμβούλιο εκδίδει απόφαση για τη σύναψη της συμφωνίας: [...] (a) μετά από έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις ακόλουθες περιπτώσεις: (v) συμφωνίες που καλύπτουν τομείς στους οποίους εφαρμόζεται η συνήθης νομοθετική διαδικασία ή η ειδική νομοθετική διαδικασία όταν απαιτείται η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Άρθρο 92 (πρώην άρθρο 75 της ΣΕΚ). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζουν, σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία και μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, τις δράσεις που πρέπει να αναλάβει η Ένωση για την υλοποίηση των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 9. [...] Το άρθρο 9 ΣΛΕΕ είναι διατυπωμένο ως εξής (η υπογράμμιση του συντάκτη): Άρθρο 9 (πρώην άρθρο 74 της ΣΕΚ). Η πολιτική της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος συμβάλλει στην επιδίωξη των ακόλουθων στόχων: - τη διατήρηση, προστασία και βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, - την προστασία της υγείας του ανθρώπου, - τη συνετή και ορθολογική χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων, - την προώθηση, σε διεθνές επίπεδο, μέτρων για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ή παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων, και ιδίως την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος. 2. Η πολιτική της Ένωσης στον τομέα του περιβάλλοντος αποβλέπει σε υψηλό επίπεδο προστασίας και λαμβάνει υπόψη την ποικιλομορφία των καταστάσεων στις διάφορες περιοχές PE v /9 RR\ doc

15 της Ένωσης. Στηρίζεται στις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης, της επανόρθωσης των καταστροφών του περιβάλλοντος, κατά προτεραιότητα στην πηγή, καθώς και στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». [...] Η προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου βασίζεται στο άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ σε συνδυασμό με το άρθρο 00 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ, το οποίο έχει ως εξής ( η υπογράμμιση του συντάκτη): [...] Άρθρο 00 (πρώην άρθρο 80 της ΣΕΚ) 2. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, μπορούν να θεσπίζουν κατάλληλες διατάξεις για τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές. Αποφασίζουν μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. III. - Νομολογία σχετικά με τη νομική βάση Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, «η επιλογή της νομικής βάσης για μια κοινοτική (νυν ενωσιακή) πράξη πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικούς παράγοντες που επιδέχονται δικαστικό έλεγχο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ιδίως ο σκοπός και το περιεχόμενο της πράξης». Κατά συνέπεια, η επιλογή μη ορθής νομικής βάσης θα μπορούσε να αποτελέσει αιτία για την ακύρωση της σχετικής πράξης. 2 Όσον αφορά τις πολλαπλές νομικές βάσεις, αν από την εξέταση μιας ενωσιακής πράξης προκύπτει ότι αυτή εξυπηρετεί διττό σκοπό ή ότι απαρτίζεται από δύο συνιστώσες, και εάν ένας από τους σκοπούς αυτούς ή τις συνιστώσες μπορεί να θεωρηθεί ως κύριος ή δεσπόζων, ενώ ο άλλος είναι απλώς παρεμπίπτων, η πράξη πρέπει να βασίζεται σε μία μόνη νομική βάση, και συγκεκριμένα αυτή που υπαγορεύεται από τον κύριο ή δεσπόζοντα σκοπό ή συνιστώσα. 3 Ωστόσο, στις περιπτώσεις που μια πράξη επιδιώκει συγχρόνως πολλούς στόχους ή έχει πολλές συνιστώσες, που συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους, χωρίς ο ένας να είναι δευτερεύων και έμμεσος σε σχέση με τους υπόλοιπους, η πράξη πρέπει να στηρίζεται στις διάφορες αντίστοιχες νομικές βάσεις. 4 Υπόθεση C-4/06 Επιτροπή κατά Κοινοβουλίου και Συμβουλίου Συλλογή [2009] σ. I-7585, σκέψη 45 και Υπόθεση C-30/0 Κοινοβούλιο κατά Συμβουλίου Συλλογή [202], σκέψη 42, και η νομολογία που αναφέρεται σχετικώς. 2 Γνωμοδότηση 2/00 σχετικά με το Πρωτόκολλο της Καρθαγένης, Συλλογή 200, σ. I-973, σκέψη 5. 3 Υπόθεση C-37/2, Επιτροπή κατά Συμβουλίου, EΕ:C:203:675, σκέψη 53 Υπόθεση C-4/06 Επιτροπή κατά Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, Συλλογή [2009], σ. I-7585, σκέψη 46, και η νομολογία που αναφέρεται σχετικώς Υπόθεση C-490/0 Κοινοβούλιο κατά Συμβουλίου EΕ:C:202:525, σκέψη 45 Υπόθεση C-55/07 Κοινοβούλιο κατά Συμβουλίου Συλλογή [2008], σ. Ι-0803, σκέψη Υπόθεση C-2/0 Επιτροπήκατά Συμβουλίου Συλλογή [2003] σ. I-0893, σκέψη 40 Υπόθεση C-4/06 Επιτροπή κατά Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, Συλλογή [2009], σ. I-7585, σκέψη 47 Υπόθεση C-78/03 Επιτροπή κατά Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, Συλλογή [2006], σ. I-207, σκέψεις RR\ doc 5/9 PE v02-00

16 IV. - Ο σκοπός και το περιεχόμενο της προτεινόμενης απόφασης του Συμβουλίου και η σύμβαση HNS του 200 Όπως εκτίθεται ανωτέρω, σκοπός της προτεινόμενης απόφασης του Συμβουλίου είναι να εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να κυρώσουν το πρωτόκολλο HNS του 200, ή να προσχωρήσουν σε αυτό, εξ ονόματος της Ένωσης, και, κατά συνέπεια, να δεσμευθούν από τους κανόνες της σύμβασης HNS του 200. Συγκεκριμένα, με το άρθρο της προτεινόμενης απόφασης του Συμβουλίου τα κράτη μέλη εξουσιοδοτούνται να κυρώσουν το πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης HNS ή να προσχωρήσουν σε αυτό προς το συμφέρον της Ένωσης. Με τα άρθρα 2 και 3 καθορίζονται οι δράσεις που θα πρέπει να αναλάβουν τα κράτη μέλη προκειμένου να κυρώσουν το πρωτόκολλο του 200 και να θεσπίσουν ένα σύστημα αναφοράς για το εισφέρον φορτίο HNS. Τα άρθρα 4 και 5 περιέχουν τις τελικές διατάξεις σχετικά με την ημερομηνία έναρξης ισχύος της απόφασης και τους αποδέκτες της, ήτοι τα κράτη μέλη. Όσον αφορά τον σκοπό και το περιεχόμενο της σύμβασης HNS του 200, στο σημείωμα που εκπόνησε η Νομική Υπηρεσία του Κοινοβουλίου επιβεβαιώνεται ότι: «Σκοπός της σύμβασης HNS του 200 είναι να παρέχεται επαρκής, άμεση και ουσιαστική αποζημίωση για απώλειες ή ζημίες που επέρχονται σε πρόσωπα, περιουσιακά στοιχεία και στο περιβάλλον και οφείλονται στη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών. Η σύμβαση καλύπτει τόσο τις ζημίες λόγω ρύπανσης όσο και τις ζημίες που προκαλούνται από άλλους κινδύνους, π.χ. πυρκαγιά και έκρηξη. Το περιεχόμενό της καλύπτει τα ζητήματα ευθύνης για ζημίες που επέρχονται σε πρόσωπα, περιουσιακά στοιχεία και στο περιβάλλον, τα ζητήματα αποζημίωσης για τις εν λόγω ζημίες από το διεθνές ταμείο επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών και τους κανόνες σχετικά με τις αξιώσεις και τα μέσα ένδικης προστασίας, [...].» Ειδικότερα, το άρθρο 3 α καλύπτει ζημίες που μπορεί να είναι περιβαλλοντικές ή μη περιβαλλοντικές Το άρθρο 3 β καλύπτει τις περιβαλλοντικές ζημίες Το άρθρο 3 γ καλύπτει τις μη περιβαλλοντικές ζημίες και το άρθρο 3 δ αφορά μέτρα για την πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών ή των μη περιβαλλοντικών ζημιών. Αφού καθορίσει τις γενικές διατάξεις στα άρθρα -6, η σύμβαση ορίζει: στο κεφάλαιο ΙΙ αυτής κανόνες περί ευθύνης σε περίπτωση ζημίας εμπίπτουσας στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης (Άρθρα 7-2) στο κεφάλαιο ΙΙΙ κανόνες περί αποζημίωσης από το διεθνές ταμείο επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών (Ταμείο HNS) σε περίπτωση τέτοιου είδους ζημίας (Άρθρα 3-36) στο κεφάλαιο IV κανόνες σχετικά με τις αξιώσεις και τα μέσα ένδικης προστασίας σε περίπτωση τέτοιου είδους ζημίας (Άρθρα 37-42). 2 Τα κεφάλαια V και VI αφορούν μεταβατικές και τελικές διατάξεις. V. - Καθορισμός της κατάλληλης νομικής βάσης Όπως αναφέρεται ανωτέρω, η επιλογή της νομικής βάσης για μια πράξη της ΕΕ πρέπει να SJ-0066/6, σ. 3 2 Το κεφάλαιο IV αποτελεί αντικείμενο χωριστής πρότασης απόφασης του Συμβουλίου. PE v /9 RR\ doc

17 εδράζεται σε αντικειμενικούς παράγοντες, οι οποίοι υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο σε αυτούς περιλαμβάνονται, ειδικότερα, ο σκοπός και το περιεχόμενο της πράξης αυτής. Επιπλέον, η χρησιμοποίηση διττής νομικής βάσης αποκλείεται στην περίπτωση που οι διαδικασίες που προβλέπονται για καθεμία από τις νομικές αυτές βάσεις είναι ασυμβίβαστες μεταξύ τους ή η σώρευση δύο νομικών βάσεων ενδέχεται να θίξει τα δικαιώματα του Κοινοβουλίου. Τόσο το άρθρο 00 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ - που προτείνεται από το Συμβούλιο - όσο και το άρθρο 92 παράγραφος ΣΛΕΕ - που προτείνεται από την Επιτροπή - προβλέπουν τη συνήθη νομοθετική διαδικασία προκειμένου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να αναλάβουν οποιαδήποτε δράση και καθορίζουν κατάλληλες διατάξεις στους τομείς των μεταφορών και του περιβάλλοντος, αντιστοίχως. Επιπλέον, εφόσον ο σκοπός της προτεινόμενης απόφασης του Συμβουλίου είναι να εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να κυρώσουν το πρωτόκολλο HNS του 200 ή να προσχωρήσουν σε αυτό και, ως αποτέλεσμα, να δεσμευτούν από τους κανόνες της σύμβασης HNS του 200, η οποία με τη σειρά της αποσκοπεί να παράσχει επαρκή, άμεση και ουσιαστική αποζημίωση για απώλειες ή ζημίες που επέρχονται σε πρόσωπα, περιουσιακά στοιχεία και στο περιβάλλον και οφείλονται στη θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών, μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η περιβαλλοντική πτυχή δεν μπορεί κατά κανένα τρόπο να θεωρηθεί ως «απλώς παρεμπίπτουσα». Φαίνεται συνεπώς ότι η σύμβαση του 200 επιδιώκει πολλούς στόχους και έχει πολλές συνιστώσες που συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους. Αφενός, προβλέπει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και την αρχή ότι πρέπει να αναλαμβάνεται προληπτική δράση σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας ενώ περιέχει κανόνες περί ευθύνης και αποζημιώσεων για περιβαλλοντική ζημία. Αφετέρου, αποσκοπεί να θέσει σε ισχύ μια σύμβαση, η οποία συνάφθηκε υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού και η οποία στοχεύει να ρυθμίσει τις ζημίες που προκαλούνται εξαιτίας των θαλάσσιων μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των μη περιβαλλοντικών ζημιών που προκαλούνται από τις θαλάσσιες μεταφορές, καθώς και να αποτρέψει ή να ελαχιστοποιήσει τις ζημίες αυτές. Κατά συνέπεια, περιέχει κανόνες περί ευθύνης και αποζημιώσεων για μη περιβαλλοντικές ζημίες. Ως αποτέλεσμα και σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, θα μπορούσε να συναχθεί ότι η προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου θα πρέπει να βασίζεται στο άρθρο 00 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ και στο άρθρο 92 παράγραφος ΣΛΕΕ σε συνδυασμό με το άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ. VI. - Συμπέρασμα και συστάσεις Υπό το φως της προηγηθείσας ανάλυσης, εφόσον η προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου έχει ως σκοπό να εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να κυρώσουν το πρωτόκολλο HNS του 200, ή να προσχωρήσουν σε αυτό, εξ ονόματος της Ένωσης, και, κατά συνέπεια, να δεσμευθούν από τη σύμβαση HNS του 200 και λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύμβαση αυτή καλύπτει όχι μόνο περιπτώσεις περιβαλλοντικής ζημίας (μέσω της εφαρμογής των αρχών ότι πρέπει να αναλαμβάνεται προληπτική δράση και ότι ο ρυπαίνων πρέπει να πληρώνει), αλλά και περιπτώσεις μη περιβαλλοντικής ζημίας, που προκαλούνται αμφότερες από τη θαλάσσια μεταφορά ορισμένων ουσιών, τα άρθρα 00 παράγραφος 2, 92 παράγραφος και 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ αποτελούν τις κατάλληλες νομικές βάσεις της πρότασης. Συνεπώς κατά τη συνεδρίασή της στις 7 Φεβρουαρίου 206, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων RR\ doc 7/9 PE v02-00

18 αποφάσισε ομόφωνα, ότι η ορθή νομική βάση για την προτεινόμενη απόφαση του Συμβουλίου είναι το άρθρο 00 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ, το άρθρο 92 παράγραφος ΣΛΕΕ και το άρθρο 28 παράγραφος 6 στοιχείο α σημείο v ΣΛΕΕ. Με εξαιρετική εκτίμηση, Pavel Svoboda Ήσαν παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία οι βουλευτές: Max Andersson, Marie-Christine Boutonnet, Therese Comodini Cachia, Κώστας Χρυσόγονος, Mady Delvaux, Angel Dzhambazki, Jytte Guteland, Dietmar Köster, Gilles Lebreton, Jiří Maštálka, António Marinho e Pinto, Julia Reda, Evelyn Regner, Virginie Rozière, Pavel Svoboda, Axel Voss, Tadeusz Zwiefka. PE v /9 RR\ doc

19 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Ημερομηνία έγκρισης Αποτέλεσμα της τελικής ψηφοφορίας +: : 0: Βουλευτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Αναπληρωτές παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Αναπληρωτές (άρθρο 200, παρ. 2) παρόντες κατά την τελική ψηφοφορία Max Andersson, Marie-Christine Boutonnet, Jean-Marie Cavada, Therese Comodini Cachia, Mady Delvaux, Rosa Estaràs Ferragut, Laura Ferrara, Enrico Gasbarra, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Sajjad Karim, Dietmar Köster, Gilles Lebreton, Jiří Maštálka, Julia Reda, Evelyn Regner, József Szájer, Axel Voss, Tadeusz Zwiefka, Κώστας Χρυσόγονος, Емил Радев Daniel Buda, Stefano Maullu, Ангел Джамбазки Jens Nilsson RR\ doc 9/9 PE v02-00