ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδιασμός, ανάπτυξη και υλοποίηση διαδραστικής εφαρμογής για κινητές συσκευές (smartphones, PDAs, EDAs, κλπ.) για την παρουσίαση χρήσιμων τοπικών πληροφοριών κατά τη διάρκεια ταξιδιού αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση και τα ενδιαφέροντα του επισκέπτη ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της ΑΝ ΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ (ΑΕΜ: 555) Επιβλέπων : Σπυρίδων Νικολάου Καθηγητής Εφαρμογών Καστοριά Νοέμβριος 2012 i

2 Η παρούσα σελίδα σκοπίμως παραμένει λευκή ii

3 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδιασμός, ανάπτυξη και υλοποίηση διαδραστικής εφαρμογής για κινητές συσκευές (smartphones, PDAs, EDAs, κλπ.) για την παρουσίαση χρήσιμων τοπικών πληροφοριών κατά τη διάρκεια ταξιδιού αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση και τα ενδιαφέροντα του επισκέπτη ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της ΑΝ ΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ (ΑΕΜ: 555) Επιβλέπων : Σπυρίδων Νικολάου Καθηγητής Εφαρμογών Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την 9 η Νοεμβρίου 2012 Νικολάου Σπυρίδων Καθηγητής Εφαρμογών Θεοδοσόπουλος Ιάκωβος Επιστημονικός Συνεργάτης Ζήκος Γεώργιος Επιστημονικός Συνεργάτης Καστοριά Νοέμβριος 2012 iii

4 Copyright 2012 ΑΝ ΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας. iv

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον καθηγητή κύριο Νικολάου Σπύρο, για την εμπιστοσύνη που μου έδειξε αναθέτοντας μου την παρούσα πτυχιακή εργασία, καθώς και για την καθοδήγηση και την πολύτιμη βοήθεια του καθ όλη τη διάρκεια της εκπόνησής της. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένειά μου, η οποία με τη συνεχή στήριξη της με βοήθησε στην ολοκλήρωση της εργασίας μου. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τoν Παπαθεοδώρου Θόδωρο και τον Οικονόμου Γεώργιο για την πολύτιμη βοήθεια τους στην πτυχιακή εργασία μου. I

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη μίας διαδραστικής εφαρμογής σε περιβάλλον Android. Η εφαρμογή αυτή επιτρέπει στο χρήστη κινητού τηλεφώνου με λειτουργικό σύστημα Android να αξιοποιεί τη γεωγραφική του θέση έτσι ώστε να έχει πρόσβαση σε διάφορες χρήσιμες τοπικές πληροφορίες ακόμα και κατά την διάρκεια ταξιδιού σύμφωνα πάντα με τα ενδιαφέροντα του. Το Android είναι λογισμικό ανοικτού κώδικα, όπου οποιοσδήποτε χρήστης έχει την δυνατότητα να σχεδιάσει τη δική του εφαρμογή, ανάλογα με τις ανάγκες του. Με την βοήθεια μάλιστα ειδικών βιβλιοθηκών που το Android έχει ενσωματωμένες στην πλατφόρμα του, η ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών που βασίζονται στη γεωγραφική θέση του χρήστη γίνεται εύκολη υπόθεση. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ Λειτουργικό σύστημα Android, έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones), υπηρεσίες βασισμένες στη γεωγραφική θέση (LBS), παγκόσμιο σύστημα πλοήγησης με γεωγραφικές συντεταγμένες (GPS), geocoding, Eclipse, Java, JDK, Android SDK ADT. II

7 ABSTRACT The main goal of this dissertation is the development of an interactive application in Android platform. This application allows the Android mobile phone user, to browse useful local information - even while travelling - based upon its geographic location and the user s preferences. Android is an open source software platform, where a developer can customize the design of each application, depending on the users needs. The availability of a plethora of specific libraries embedded in Android platform, makes the development of innovative location based service applications a relatively easy task. KEYWORDS Android platform, Smartphones, Location Based Services (LBS), Geographical Positioning System (GPS), geocoding, Eclipse, Java, Development Kit, Android Software Development Kit, Android Development Tools. III

8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... II ABSTRACT... III ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... IV ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ... VI ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ... VI ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ SMARTPHONES Η ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ANDROID Η Ιστορία του Android Βασικά γνωρίσματα του Android Αρχιτεκτονική του Android ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΗ Εισαγωγή στις υπηρεσίες εντοπισμού θέσης Σημαντικά χαρακτηριστικά ομικά μέρη των υπηρεσιών με βάση τη γεωγραφική θέση του χρήστη Αρχιτεκτονική μίας υπηρεσίας βασισμένης στη γεωγραφική θέση του χρήστη ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΘΕΣΗΣ GPS Εισαγωγή Η δομή του GPS ΑΛΛΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΘΕΣΗΣ GALILEO...15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ANDROID ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ANDROID ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Activities Services Content Providers Broadcast Receivers...23 IV

9 2.4 USER INTERFACE Layout Μενού Options Menu Context Menu Submenu Dialogs Ενημερώνοντας το χρήστη APPLICATION RESOURCES Προσανατολισμός Μέγεθος οθόνης Γλώσσα ANDROID MANIFEST...29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ Απαιτήσεις σχεδιασμού ομή της Εφαρμογής ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ Πλατφόρμα και εργαλεία ανάπτυξης Αρχιτεκτονική της εφαρμογής Χρήση της εφαρμογής ΕΛΕΓΧΟΣ ΙΑΝΟΜΗ...53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ...54 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I - ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙI ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ & ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ V

10 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1-1: Η αρχιτεκτονική του Android... 8 Εικόνα 1-2: Βασικά συστατικά μιας location-based υπηρεσίας Εικόνα 1-3 Βασική αρχιτεκτονική μιας Location-based Εικόνα 1-4: Τμήμα διαστήματος Εικόνα 1-5: Τμήμα ελέγχου Εικόνα 2-1: Το περιβάλλον ανάπτυξης λογισμικού Eclipse Εικόνα 2-2: Εικονική συσκευή με λειτουργικό σύστημα Android (AVD) Εικόνα 2-3: Ο κύκλος ζωής των activities και οι αντίστοιχες μέθοδοι Εικόνα 3-1: Γραμμικό μοντέλο καταρράκτη Εικόνα 3-2: Γενική δομή της εφαρμογής Εικόνα 3-3: ομή εφαρμογής Εικόνα 3-4: Περιεχόμενα φακέλου src/ Εικόνα 3-5: Περιεχόμενα φακέλου gen/ Εικόνα 3-6: Βιβλιοθήκες του λειτουργικού συστήματος Android Εικόνα 3-7: Όλα τα resources της εφαρμογής Εικόνα 3-8: Γραφική απεικόνιση της δομής της εφαρμογής Εικόνα 3-9: Αρχική οθόνη Εικόνα 3-10: Οθόνη επιλογής σημείων ενδιαφέροντος Εικόνα 3-11: Οθόνη αποτελεσμάτων ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 3-1 : Καταγραφή βασικών ιδεών Πίνακας 3-2 : Πλάνο & χρονοπρογραμματισμός έργου VI

11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία ασχολείται με την ανάπτυξη μιας διαδραστικής εφαρμογής για κινητές συσκευές για την παρουσίαση χρήσιμων τοπικών πληροφοριών κατά τη διάρκεια ταξιδιού αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση και τα ενδιαφέροντα του. Στο πρώτο κεφάλαιο, αρχικά περιγράφεται ο σκοπός της εργασίας και ακολουθεί μια εισαγωγή στα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones) καθώς και στα κυριότερα λειτουργικά τους συστήματα. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται πιο αναλυτικά το λειτουργικό σύστημα Android, με ιστορική αναδρομή στην πορεία εξέλιξης του, τα βασικά χαρακτηριστικά του καθώς την αρχιτεκτονική του. Επίσης, παρουσιάζονται οι διαθέσιμες υπηρεσίες για πλατφόρμα Android με βάση τη γεωγραφική θέση του χρήστη καθώς και τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά τους. Τέλος περιγράφεται η τεχνολογία ανίχνευσης θέσης (GPS) καθώς και η δομή και λειτουργία της. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται η διαδικασία ανάπτυξης εφαρμογών για την πλατφόρμα Android και παρουσιάζονται τα αντίστοιχα προγραμματιστικά εργαλεία. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται το Java Development Kit (JDK), το γραφικό περιβάλλον ανάπτυξης Eclipse, το Android SDK (Software Development Kit) για τη συγγραφή του κώδικα για την κατασκευή εφαρμογής Android καθώς και της επέκτασης Android Development Tools (ADT Plug-In) που εγκαθιστάμε στο Eclipse ώστε να μπορέσουμε να μεταγλωττίσουμε και να εκτελέσουμε την εφαρμογή μας. Επίσης, παρατίθεται ένας προγραμματιστικός οδηγός με τα βήματα που απαιτούνται για να αναπτυχθεί μια εφαρμογή σε πλατφόρμα Android καθώς και προγραμματιστικές τεχνικές ώστε η εφαρμογή να είναι λειτουργική και αποδοτική. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα στάδια ανάπτυξης και υλοποίησης της εφαρμογής, δηλαδή τα συγκεκριμένα βήματα που ακολουθήθηκαν αντίστοιχα στις φάσεις της Ανάλυσης, της Σχεδίασης, της Υλοποίησης, του Ελέγχου και της ιανομής, έτσι ώστε να επιτευχθεί το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα. Στο τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας αναλύονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εκπόνηση της παρούσας εργασίας καθώς και οι μελλοντικές εξελίξεις. 1

12 Τέλος, παρατίθεται η Βιβλιογραφία καθώς και τα αντίστοιχα Παραρτήματα, δηλαδή το Παράρτημα I με τον κώδικα της εφαρμογής και το Παράρτημα II με την πλατφόρμα και τα εργαλεία ανάπτυξης. 2

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ 1.1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η απόκτηση της γνώσης της γεωγραφικής πληροφορίας είναι μια πολύ δελεαστική διαδικασία. Το βασικό χαρακτηριστικό των χρηστών κινητών τηλεφώνων είναι η κινητικότητα τους. Μπορεί ο καθένας να βρίσκεται σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη και να κάνει χρήση πληθώρας υπηρεσιών και δυνατοτήτων που προσφέρονται από τα σύγχρονα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (Smartphones) [15]. Η αλματώδης αυτή εξέλιξη, η ευρεία χρήση και οι δυνατότητες των κινητών τηλεφώνων να παρέχουν ανά πάσα στιγμή πληροφορίες σχετικά με τη γεωγραφική θέση τους σε συνδυασμό με το τεράστιο εύρος πληροφορίας που είναι πλέον διαθέσιμες για κάθε σημείο ενδιαφέροντος αποτελεί ένα ισχυρό εφόδιο για την δημιουργία καινοτόμων εφαρμογών. Η γεωγραφική πληροφορία έχει την έννοια του προσδιορισμού κάποιας οντότητας στην επιφάνεια της γης με ακρίβεια. Τα δύο μεγέθη τα οποία χρησιμεύουν στον ακριβέστατο προσδιορισμό είναι το γεωγραφικό μήκος (longitude) και το γεωγραφικό πλάτος (latitude). Άρα η εκμετάλλευση της γεωγραφικής πληροφορίας συνεπάγεται την εκμετάλλευση αυτών των δύο μεγεθών. Η εφαρμογή που δημιουργήθηκε στα πλαίσια της παρούσας εργασίας λειτουργεί σε πλατφόρμα Android, που αποτελεί και την σημαντικότερη πλατφόρμα λογισμικού ανοιχτού κώδικα για κινητά τηλέφωνα. Το Android δεν είναι μόνο ένα λειτουργικό σύστημα αλλά κι ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον ανάπτυξης εφαρμογών. Το Android κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2007 και από τότε έχει γνωρίσει μεγάλη διάδοση αφού η ανάπτυξη εφαρμογών κινητών τηλεφώνων έχει διευκολυνθεί ιδιαίτερα, αφού διαθέτει όλα τα πλεονεκτήματα των λογισμικών ανοιχτού κώδικα (πολύ μεγάλη κοινότητα προγραμματιστών, δωρεάν διανομή, διάδοση πηγαίου κώδικα, κλπ.). Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα που έχει το Android είναι η υποστήριξη των Google Maps. Τα Google Maps είναι μια τεχνολογία χαρτογράφησης της γης, δηλαδή ψηφιακοί χάρτες. Στην εφαρμογή που αναπτύσσεται για αυτή τη πτυχιακή εργασία δίνεται η δυνατότητα προσδιορισμού της γεωγραφικής θέσης του χρήστη καθώς και χρήσιμες τοπικές 3

14 πληροφορίες κατά την διάρκεια ταξιδιού αξιοποιώντας την γεωγραφική θέση και τα ενδιαφέροντα του χρήστη. 1.2 SMARTPHONES Η κινητή τηλεφωνία προέκυψε στην ζωή του ανθρώπου με σκοπό να καλύψει βασικές ανάγκες επικοινωνίας κατά τη μετακίνηση του σε οποιοδήποτε σημείο κι αν βρίσκεται. Τα πρώτα κινητά τηλέφωνα εμφανίστηκαν στο εμπόριο το Η τεχνολογία των πρώτων κινητών τηλεφώνων επέτρεπε αποκλειστικά και μόνο κλήσεις προς άλλους χρήστες, ενώ μετέπειτα παρουσιάστηκε και η δυνατότητα αποστολής γραπτών μηνυμάτων. Με την εξέλιξη όμως της τεχνολογίας δόθηκε και η δυνατότητα αποστολής μηνυμάτων εμπλουτισμένου κειμένου τα γνωστά ως mms. Το μεγάλο ενδιαφέρον των καταναλωτών γύρω από την κινητή τηλεφωνία οδήγησε και σε μία από τις πιο ολοκληρωμένες προτάσεις κινητών συσκευών που πλέον παρέχουν σχεδόν ισάξιες δυνατότητες μίνι υπολογιστών (notebooks) τα γνωστά ως Smartphones. Ένα Smartphone είναι ένα κινητό τηλέφωνο το οποίο προσφέρει πιο προηγμένη υπολογιστική ικανότητα. Συνδυάζει τις λειτουργίες ενός προσωπικού ψηφιακού βοηθού (PDA) και ενός κινητού τηλεφώνου. Τα σημερινά μοντέλα χρησιμεύουν επίσης ως φορητές συσκευές αναπαραγωγής πολυμέσων και κινητά τηλέφωνα με κάμερα με υψηλής ανάλυσης, οθόνη αφής, πλοήγηση GPS, Wi-Fi και άλλα. Οι σημαντικότερες πλατφόρμες των σύγχρονων έξυπνων κινητών τηλεφώνων είναι το Apple ios, το Google Android, το Microsoft Windows Phone 7, το Nokia Symbian, το Research In Motion BlackBerry OS και άλλες. Το λειτουργικό σύστημα Android για Smartphone κυκλοφόρησε το Το Android είναι μια open-source πλατφόρμα που υποστηρίζεται από τη Google, μαζί με μεγάλες εταιρείες υλικού και λογισμικού (όπως η Intel, HTC, ARM, Motorola και η Samsung). Το πρώτο κινητό τηλέφωνο που χρησιμοποίησε Android ήταν το HTC Dream, το οποίο ονομάστηκε για τη διανομή σαν G1 από την T-Mobile. Η σουίτα λογισμικού που περιλαμβάνει αποκλειστικές εφαρμογές όπως χάρτες, το Ημερολόγιο, το Gmail και ένα πλήρη HTML web browser. Εφαρμογές από τρίτους κατασκευαστές, συμπεριλαμβανομένων τόσο των δωρεάν και των επί πληρωμή εφαρμογών. είναι διαθέσιμες μέσω του 4

15 Android Market, μιας ψηφιακής πλατφόρμας διανομής εφαρμογών για την πλατφόρμα Android η οποία δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2008 από τη Google. Να σημειωθεί ότι η υπηρεσία Google Play είναι προσβάσιμη από συσκευές με λειτουργικό σύστημα Android 2.2 Froyo ή ανώτερο. Τον Μάρτιο 2012 το Android Market μετονομάστηκε σε Google Play Store. Το 2009 ξεκίνησε η διάθεση και υποστήριξη Android εφαρμογών επί πληρωμή αρχικά για δημιουργούς από τις ΗΠΑ και τη Μεγ. Βρετανία και το 2010 επεκτάθηκε και για δημιουργούς από επιπλέον 29 χώρες. Το Φεβρουάριο 2011 η Google εγκαινίασε ένα web client που πρόσφερε πρόσβαση στο Android Market μέσω PC. Τον Μάρτιο 2012 αυξήθηκε το μέγιστο επιτρεπόμενο μέγεθος αρχείων των διαθέσιμων εφαρμογών Android από 50ΜΒ σε 4GB (συμπεριλαμβανομένων 50ΜΒ για το αρχείο APK). Τον Ιούλιο 2012 πρόσθεσε τη δυνατότητα κρυπτογράφησης των διαθέσιμων εφαρμογών στο Android Market για να μειώσει την πειρατεία των εφαρμογών. Σήμερα, το Android Market διαθέτει πάνω από εφαρμογές και παιχνίδια. [21],[22],[23] 1.3 Η ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ANDROID Η Ιστορία του Android Όλα ξεκίνησαν όταν ο Andy Rubin θέλησε την άνοιξη του 2005 να χρησιμοποιήσει την Google ως μηχανή αναζήτησης για το T-Mobile Sidekick, μια συσκευή κινητού, την οποία είχε αναπτύξει με την ομάδα συνεργατών του. Έπειτα ζήτησε να συναντηθεί με τον Larry Page, ο οποίος είναι ο ένας από τους δύο ιδρυτές της Google. Σε αυτήν τη συνάντηση ο Rubin παρουσίασε το Android ως ένα παγκόσμιο ανοικτό λειτουργικό σύστημα που θα άλλαζε για πάντα τον τρόπο που χρησιμοποιούν οι χρήστες το κινητό τους. Ο Page δεν ήθελε να γίνει απλώς ο υποστηρικτής του Android, ήθελε να γίνει ο ιδιοκτήτης του. Ο Andy βρήκε την ώρα που ένας ισχυρός παίκτης εμφανίστηκε στο προσκήνιο και έθεσε έτσι τους όρους του ανταγωνισμού σε άλλο επίπεδο. Ο καινούργιος «παίκτης» δεν είναι άλλος από εκείνον που λάνσαρε το καλοκαίρι του 2005, το iphone της Apple. Ο επιχειρηματικός-τεχνολογικός κόσμος περίμενε πως η Google θα απαντούσε με ένα gphone, αλλά αυτό δεν έγινε. Το Φθινόπωρο του

16 ανακοινώνεται ότι 34 εταιρίες, όπως η Texas Instruments, η Intel, η T-Mobile και η Sprint Nextel, ενώνουν τις δυνάμεις τους με την Google για τη δημιουργία μιας πλατφόρμας ανοιχτού κώδικα που θα έχει ενσωματωμένο το λογισμικό Linux και θα εκπροσωπείται από μια νέα ομάδα εταιριών που θα καλείται Open Handset Alliance. Φυσικά δεν άργησαν να μπουν και άλλες εταιρείες, όπως η HTC, η Motorola και η LG, ανακοινώνοντας την πρόθεσή τους να δώσουν προς πώληση στην αγορά smartphones με λειτουργικό σύστημα Android σε διάφορα σχήματα και μεγέθη, με τα οποία θα μπορεί να έχει ο χρήστης να ενσωματώνει στο κινητό του πλήθος εφαρμογών Βασικά γνωρίσματα του Android Το Android είναι μια πλατφόρμα λογισμικού ανοιχτού κώδικα που περιλαμβάνει το λειτουργικό σύστημα που ενσωματώνεται σε συσκευές κινητής τηλεφωνίας, τα οποία τρέχουν τον πυρήνα (kernel) του λειτουργικού Linux, επιτρέπει στους κατασκευαστές λογισμικού να συνθέτουν κώδικα με τη χρήση της γλώσσας προγραμματισμού Java [1], ελέγχοντας τη συσκευή μέσω βιβλιοθηκών λογισμικού της Google. Συσκευές με Android υπάρχουν πλέον πάρα πολλές, η καθεμία με διαφορετικά χαρακτηριστικά και από διάφορες κατασκευάστριες εταιρίες: η LG, Samsung, HTC, Sony Ericsson, Motorola, είναι μερικές από τις εταιρίες που χρησιμοποιούν το λειτουργικό Android για τα smartphones τους. Το θετικό με τις συσκευές Android είναι ότι είναι multimedia (μας δίνουν τη δυνατότητα να αναπαράγουμε πολλαπλά μέσα) και multitasking (μας δίνουν τη δυνατότητα εκτέλεσης πολλών εφαρμογών ταυτόχρονα). Το web browsing στο Android είναι γρήγορο και υπάρχουν πολλοί browsers για να καλύψουν όλες τις ανάγκες. Όλες οι συσκευές Android διαθέτουν GPS [9] και Wi-Fi, έτσι έχουμε εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο, σε συνδυασμό με ένα πλήθος εφαρμογών (apps), όπως χάρτες, αναζήτηση, chat και , που πραγματικά επιτρέπουν στο χρήστη να μένει διαρκώς δικτυωμένος και ενημερωμένος. Άλλο χαρακτηριστικό του Android, είναι η πληθώρα εφαρμογών που διατηρούν, τη συνεχή σύνδεση με Facebook, MySpace, Twitter και δεκάδες άλλες υπηρεσίες. Επιπλέον η notification bar είναι εξαιρετικά χρήσιμη, καθώς βλέπουμε όλες τις ειδοποιήσεις για τη συσκευή μας, αλλά και τα προγράμματα (applications) που έχουμε εγκαταστήσει. 6

17 Όσον αφορά το hardware, οι διπύρηνοι επεξεργαστές και οι διακεκριμένες GPU είναι πλέον γεγονός, ενώ αναμένουμε και επεξεργαστές τεσσάρων πυρήνων, καθώς αυτό έχει ήδη ανακοινωθεί από την Nvidia με τον επεξεργαστή Kal El ο οποίος μάλιστα θα περιέχει και έναν πέμπτο πυρήνα Αρχιτεκτονική του Android Η αρχιτεκτονική του Android [5] περιλαμβάνει τα εξής επίπεδα: Επίπεδο Εφαρμογών (Applications): Το Android περιλαμβάνει ένα σύνολο από βασικές εφαρμογές που έχουν ένα client, ένα πρόγραμμα για SMS μηνύματα, ημερολόγιο, χάρτες (Google Maps), περιηγητή ιστού, πρόγραμμα για δομημένη αποθήκευση των επαφών και άλλα. Όλες οι εφαρμογές είναι γραμμένες στην γλώσσα προγραμματισμού Java. Επίπεδο Πλαισίου Εφαρμογών (Applications Framework): Το Android προσφέρει στους προγραμματιστές την δυνατότητα να κατασκευάσουν πλούσιες και καινοτόμες εφαρμογές. Οι προγραμματιστές αφήνονται ελεύθεροι να εκμεταλλευτούν πλήρως το hardware της συσκευής, να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες εντοπισμού θέσης, να θέσουν χρονοδιακόπτες για εμφάνιση ειδοποιήσεων και πολλά άλλα. Επίσης έχουν πλήρη πρόσβαση στο ίδιο πλαίσιο από APIs που έχουν οι βασικές εφαρμογές του Android. Επίπεδο Βιβλιοθηκών (Libraries): Το οποίο περιλαμβάνει ένα σύνολο από βιβλιοθήκες γραμμένες σε C/C++ οι οποίες χρησιμοποιούνται από διάφορα στοιχεία του συστήματος του Android. Οι δυνατότητες που προσφέρουν οι βιβλιοθήκες αυτές είναι προσβάσιμες στους προγραμματιστές. Επίπεδο Εκτέλεσης (Android Runtime): Το οποίο αποτελείται από ένα σύνολο από βασικές βιβλιοθήκες και την Dalvik Virtual Machine. Πυρήνας του Linux: Το Android βασίζεται στον πυρήνα Linux έκδοση 2.6 για βασικές υπηρεσίες συστήματος όπως ασφάλεια, διαχείριση μνήμης, διαχείριση διεργασιών, στοίβα δικτύου, και οδηγούς συσκευών. 7

18 Εικόνα 1-1: Η αρχιτεκτονική του Android [5] 1.4 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΗ Εισαγωγή στις υπηρεσίες εντοπισμού θέσης Η ένωση του διαδικτύου και του κινητού τηλεφώνου έγιναν η αιτία για την μεγάλη αύξηση στην αγορά των φορητών συσκευών. Έτσι οι δύο αυτές τεχνολογίες υπόσχονται στο κοινό ακόμα περισσότερες υπηρεσίες. Για παράδειγμα, η γνώση της θέσης του χρήστη αποκτά όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας. Φυσικά αυτή η ιδέα υπήρχε από παλιά με τις υπηρεσίες εντοπισμού θέσης ενός οχήματος. Η τελειοποίηση των υπηρεσιών με βάση τη γεωγραφική θέση έδωσε το έναυσμα στην αγορά για πολλούς χρήστες. Τα τελευταία χρόνια έχουμε την πλήρη 8

19 εμπορευματοποίηση των LBS με μια πληθώρα εμπορικών υπηρεσιών και εφαρμογών με βάση την τοποθεσία και πληροφορίες που αφορούν την περιοχή. [2],[4],[5] Σημαντικά χαρακτηριστικά Οι εξελίξεις στις τηλεπικοινωνίες και στις τεχνολογίες πληροφόρησης, καθιστούν αναγκαία την ανάπτυξη υψηλής ποιότητας υπηρεσιών που βασίζονται στη γεωγραφική θέση των χρηστών που τις χρησιμοποιούν (LBS: Location Based Services). Οι θέσεις από τις οποίες διέρχεται κάθε χρήστης συλλέγονται από ειδικά συστήματα (GPS) που είναι ενσωματωμένα σε διάφορες συσκευές (κινητά τηλέφωνα, PDAs, GPS devices). Όταν ένας χρήστης ζητά την παροχή κάποιας LBS υπηρεσίας, στέλνει μέσω της συσκευής του την τρέχουσα θέση του σε έναν απομακρυσμένο παροχέα της υπηρεσίας, που βρίσκεται εγκατεστημένος στον τηλεπικοινωνιακό φορέα στον οποίο είναι εγγεγραμμένος ο χρήστης. Για να υπάρξει μια σωστή τεχνολογία LBS πρέπει να πληρούνται κάποιοι παράγοντες για τον εντοπισμό θέσης και αυτοί είναι οι εξής: - Συντεταγμένες ακρίβειας που καθορίζονται από την αρμόδια υπηρεσία - Όσο το δυνατό χαμηλότερο κόστος - Ελάχιστες επιπτώσεις στον εξοπλισμό και στο δίκτυο Επίσης υπάρχουν κάποιες απαιτήσεις όπου κάνουν μια εφαρμογή LBS εκμεταλλεύσιμη από το κοινό και αυτές είναι οι εξής: - Ελάχιστη χρήση του δικτύου του παρόχου για απόκτηση πληροφοριών - Απλό γραφικό περιβάλλον για τον χρήστη - Χρήση διαθέσιμων διαδικτυακών υπηρεσιών - Υψηλή διαθεσιμότητα των υπηρεσιών ακόμα και σε περιόδους υψηλής ζήτησης - Εξελιξιμότητα - Χαμηλό κόστος Τέλος υπάρχουν και οι περιπτώσεις που οι εφαρμογές LBS αναφέρονται σε περιοχές ενός κτιρίων τότε πρέπει να πληρούνται τα παρακάτω: - Ελάχιστη γραφική αλληλεπίδραση - Εύκολη καθοδήγηση μέσω του φυλλομετρητή - Υποστήριξη προσανατολισμού στο χώρο 9

20 1.4.3 ομικά μέρη υπηρεσιών με βάση τη γεωγραφική θέση χρήστη Τα δομικά μέρη που αποτελούν ένα πλήρες σύστημα βασιζόμενο στη γεωγραφική θέση του χρήστη είναι τα εξής: 1) Κινητό τερματικό: Η συσκευή όπου ο χρήστης ζητάει τις πληροφορίες που χρειάζεται. Οι πληροφορίες αυτές είναι είτε με τη μορφή συνδυασμού εικόνας και κειμένου είτε με τη μορφή λόγου. 2) ίκτυο επικοινωνίας: Είναι το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας όπου μεσολαβεί για μεταφερθούν οι αιτήσεις του χρήστη από το κινητό τερματικό στον εξυπηρετητή και στην πορεία από τον εξυπηρετητή στο τερματικό. 3) Σύστημα εύρεσης θέσης: Θα πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος για να βρίσκουμε τις γεωγραφικές συντεταγμένες του τερματικού για να είναι δυνατή η παροχή πληροφοριών που έχουν σχέση με τη γεωγραφική θέση του χρήστη. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση κάποιων συστημάτων δορυφορικής πλοήγησης όπως το GPS και άλλα. 4) Πάροχος υπηρεσιών: Είναι υπεύθυνος για την επεξεργασία των αιτήσεων και παρέχει πολλέ υπηρεσίες στο χρήστη. Αυτές οι υπηρεσίες απαιτούν την εύρεση μιας διαδρομής, τη δυνατότητα υπολογισμού της θέσης κλπ. 5) Πάροχοι δεδομένων: Έχουν την δυνατότητα να κρατούν χρήσιμες πληροφορίες και δεδομένα που ο πάροχος υπηρεσιών δεν μπορεί να διατηρήσει. Συνεπώς τα διατηρεί ο πάροχος δεδομένων και ο πάροχος υπηρεσιών έχει πρόσβαση σε αυτά κάθε φορά που πρέπει να εξυπηρετήσει τις αιτήσεις του χρήστη. Εικόνα 1-2:Τα βασικά συστατικά μιας υπηρεσίας LBS [4] 10

21 1.4.4 Αρχιτεκτονική μίας υπηρεσίας βασισμένης στη γεωγραφική θέση του χρήστη Οι LBS δεν χρειάζονται απλώς χαρακτηριστικά δεδομένα αλλά και χωρικά δεδομένα, διαφέρουν από τις συνηθισμένες ασύρματες εφαρμογές. Παρέχουν υπηρεσίες βασιζόμενες στη γεωγραφική θέση του χρήστη σε κινητούς χρήστες και απεικονίζουν χωρικές πληροφορίες στην οθόνη με την μορφή χαρτών. Οι υπηρεσίες τοποθεσίας (Location Services) παρέχουν την πληροφορία για την τοποθεσία σχετικά με ένα αντικείμενο. Επειδή τα δεδομένα που παρέχουν οι LBS βασίζονται στις LBS, τα αποτελέσματα που παράγονται από τις LBS εξαρτώνται από την τοποθεσία και την ώρα μιας συγκεκριμένης συσκευής. Η βασική αρχιτεκτονική του LBS φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Εικόνα 1-3: Βασική αρχιτεκτονική μιας υπηρεσίας LBS [4] Το geocoding είναι η ανάθεση συντεταγμένων θέσης σε κάποιο σημείο ενδιαφέροντος με βάση μια διεύθυνση. Ο στόχος είναι να δοθεί μια λίστα με 11

22 υποψήφιες θέσεις που η γεωγραφική τους τοποθεσία είναι αρκετά κοντά στην γεωγραφική τοποθεσία της δοθείσας διεύθυνσης. Είναι εφικτό να υποδειχθεί ο αριθμός των σημείων που ταιριάζουν στην απόκριση για μια συγκεκριμένη διεύθυνση που εμπεριεχόταν στο αίτημα geocoding. Το geocoding μετατρέπει συνηθισμένες εγγραφές δεδομένων που περιέχουν διευθύνσεις σε γεωγραφικά αντικείμενα που μπορούν να προβληθούν σε ένα χάρτη. Αυτό γίνεται με το ταίριασμα μιας διεύθυνσης στόχου ή της ονομασίας ενός μέρους σε σύγκριση με τα αρχεία μιας περιεκτικής βάσης δεδομένων που περιέχει διευθύνσεις και ονόματα σημείων, με την επιστροφή στο τέλος των συντεταγμένων που έχουν σχέση με την διεύθυνση που ταιριάζει. Για παράδειγμα, όταν τα δεδομένα γίνουν geocoded μπορούν να προβληθούν οδηγίες πλοήγησης μεταξύ δύο διευθύνσεων (τοποθεσιών). Είναι επίσης δυνατό να εκτελεστεί μια ευρεία γκάμα λειτουργιών όπως το query και το find, και να αναλυθούν τα δεδομένα σε γεωγραφικούς όρους. Στο reverse geocoding η διεύθυνση μπορεί να βρεθεί με βάση τις συντεταγμένες της τοποθεσίας του. Η υπηρεσία βασιζόμενη στη γεωγραφική θέση του χρήστη στέλνει query στην υπηρεσία θέσης για να μάθει για τις γεωγραφικές τοποθεσίες των στόχων της. 1.5 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΘΕΣΗΣ GPS Εισαγωγή Ο προσδιορισμός της θέσης αποτέλεσε έναν πρωταρχικό σκοπό των δραστηριοτήτων (οικονομικών, επιστημονικών, κοινωνικών, κ.α.) του ανθρώπου. Για το σκοπό αυτό, κατά το πέρασμα των αιώνων, επινοήθηκαν και εφαρμόστηκαν διάφοροι μέθοδοι προσδιορισμού θέσης. Το GPS (Global Positioning System) είναι ένα παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού θέσης, το οποίο για την λειτουργία του χρησιμοποιεί ένα σύνολο 24 δορυφόρων οι οποίοι μεταδίδουν ακριβή σήματα μικροκυμάτων τα οποία επιτρέπουν στους δέκτες GPS να καθορίσουν την τρέχουσα θέση τους, την τρέχουσα ώρα και την τρέχουσα ταυτότητα τους. Ένας δέκτης GPS υπολογίζει την τρέχουσα θέση του μετρώντας προσεκτικά τους χρόνους αφίξεων των σημάτων τα οποία στέλνονται από τους GPS δορυφόρους. 12

23 Κάθε δορυφόρος μεταδίδει διαρκώς μηνύματα που περιέχουν πληροφορία για την ακριβή ώρα αποστολής του μηνύματος, για την ακριβή θέση του την στιγμή της αποστολής, για την συνολική κατάσταση του συστήματος και για τις τροχιές όλων των υπόλοιπων δορυφόρων. Ο δέκτης μετράει τον χρόνο που χρειάζεται κάθε σήμα να φτάσει σε αυτόν και υπολογίζει την απόσταση του από κάθε δορυφόρο. Για να προσδιοριστεί η ακριβής θέση του δέκτη συνδυάζονται οι μετρούμενες αποστάσεις με τις θέσεις των δορυφόρων με την γεωμετρική μέθοδο της τριγωνοποίησης Η δομή του GPS Το GPS [9] αποτελείται από τρία βασικά λειτουργικά τμήματα. Αυτά είναι το ιαστημικό τμήμα, το Επίγειο τμήμα ελέγχου και το τμήμα τελικού χρήστη. Το ιαστημικό τμήμα Το τμήμα διαστήματος αποτελείται από 24 δορυφόρους. Οι δορυφόροι αυτοί περιφέρονται γύρω από τη γη, με ακτίνα περιστροφής km και ολοκληρώνουν δύο περιφορές σε μια αστρική ημέρα. Τα τροχιακά επίπεδα των δορυφόρων έχουν κέντρο την γη και δεν περιστρέφονται σε σχέση με τους απλανείς αστέρες. Οι τροχιές αυτές είναι διαμορφωμένες έτσι ώστε να είναι ορατοί τουλάχιστον 6 δορυφόροι από οποιοδήποτε σχεδόν σημείο της γης. Τον Μάρτιο του 2008 προστέθηκαν άλλοι 7 δορυφόροι ώστε να βελτιωθεί η ακρίβεια των υπολογισμών. Με την αύξηση των δορυφόρων άλλαξαν και οι τροχιές τους σε μια ανομοιόμορφη διάταξη έτσι ώστε να βελτιωθεί η αξιοπιστία και η διαθεσιμότητα του συστήματος. Εικόνα 1-4: Τμήμα διαστήματος [9] 13

24 Το Επίγειο τμήμα ελέγχου Το τμήμα ελέγχου παρακολουθεί, ενημερώνει και κατευθύνει τη λειτουργία κάθε δορυφόρου του συστήματος. Αποτελείται από ένα σύνολο σταθμών και κεραιών μέσω τον οποίων ελέγχεται η ορθή λειτουργία του συστήματος. Οι τροχιές των δορυφόρων ελέγχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω σταθμών παρακολούθησης. Οι σταθμοί παρακολούθησης βρίσκονται στις περιοχές: Κολοράντο (ΗΠΑ), Χαβάη (Ανατολικός Ειρηνικός Ωκεανός), Ascension Island (Ατλαντικός Ωκεανός), Diego Garcia (Ινδικός Ωκεανός), Kwajalein ( υτικός Ειρηνικός Ωκεανός). Όλες οι πληροφορίες ανίχνευσης των δορυφόρων στέλνονται στον κεντρικό σταθμό ελέγχου. Ο κεντρικός σταθμός επικοινωνεί με κάθε δορυφόρο σε τακτά χρονικά διαστήματα στέλνοντας διορθώσεις στους δορυφόρους. Εικόνα 1-5: Τμήμα ελέγχου [9] Το τμήμα τελικού χρήστη Το τμήμα των χρηστών περιλαμβάνει τους δέκτες GPS οι οποίοι λαμβάνουν, επεξεργάζονται τα σήματα και καταγράφουν τις μετρήσεις. Ο δέκτης αποτελείται από την κεραία, τον κυρίως δέκτη και τον υπολογιστή. Μέσω της κεραίας μπορεί να συντονίζεται σε σημεία για τον προσδιορισμό της θέσης τους. Ο σχεδιασμός των τροχιών είναι τέτοιος, ώστε ανά πάσα χρονική στιγμή και σε οποιοδήποτε σημείο της γης, να υπάρχουν τουλάχιστον 4 ορατοί δορυφόροι που να λαμβάνονται ταυτόχρονα. 14

25 1.6.1 GALILEO Το Galileo είναι ένα παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης που κατασκευάστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία ιαστήματος (ESA). Έχει πάρει το όνομά του από τον Ιταλό αστρονόμο Galileo Galilei. Ένας από τους στόχους του Galileo είναι να προσφέρει ένα υψηλής ακρίβειας σύστημα εντοπισμού θέσης κατά την οποία τα ευρωπαϊκά έθνη μπορούν να βασίζονται, ανεξάρτητα από τα συστήματα πλοήγησης, όπως το ρωσικό GLONASS, το αμερικάνικο GPS, και τo κινέζικο BeiDou (COMPASS), τα οποία μπορούν να απενεργοποιηθούν σε καιρό πολέμου ή συγκρούσεων. Στις 21 Οκτωβρίου 2011 ξεκίνησε η φάση της επικύρωσης του συστήματος σε τροχιά (In-Orbit Validation (IOV)) με την επιτυχή εκτόξευση και λειτουργία των δύο πρώτων δορυφόρων του συστήματος, κι ένα χρόνο αργότερα, στις 12 Οκτωβρίου 2012 ολοκληρώθηκε η επιτυχής εκτόξευση των δύο επόμενων δορυφόρων. Στα μέσα της τρέχουσας δεκαετίας αναμένεται η ενεργοποίηση της λειτουργίας του συστήματος (Initial Operational Capability (IOC)).Η πλήρης ολοκλήρωση του συστήματος Galileo αναμένεται έως το 2019 με συνολικά 30 δορυφόρους σε τροχιά. Το Galileo έχει ως στόχο να παρέχει ακρίβεια και καλύτερες υπηρεσίες εντοπισμού θέσης σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη σε σχέση με άλλα συστήματα εντοπισμού θέσης. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό, το Galileo θα προσφέρει μια μοναδική παγκόσμια υπηρεσία για Έρευνα και ιάσωση (Search and Rescue (SAR)). Οι δορυφόροι θα είναι εξοπλισμένο με έναν αναμεταδότη που θα αναμεταδίδει σήματα κινδύνου από τον πομπό του χρήστη στο Κέντρο ιάσωσης Συντονισμού, η οποία θα ξεκινήσει μετά την επιχείρηση διάσωσης. Ταυτόχρονα, το σύστημα θα παρέχει ένα σήμα στον χρήστη, πληροφορώντας τους ότι η κατάστασή του έχει ανιχνευθεί και ότι η βοήθεια είναι στο δρόμο. Αυτό το τελευταίο χαρακτηριστικό είναι νέο και θεωρείται μια σημαντική αναβάθμιση σε σχέση με τα υπάρχοντα συστήματα πλοήγησης GPS και GLONASS, τα οποία δεν παρέχουν ανατροφοδότηση στο χρήστη. Η χρήση των βασικών υπηρεσιών Galileo θα είναι ελεύθερη και ανοικτή για τον καθένα. Με την τοποθέτηση δορυφόρων σε τροχιά σε μια μεγαλύτερη κλίση ως προς τη γραμμή του Ισημερινού σε σχέση με το GPS, επιτρέπει στο Galileo να έχει καλύτερη κάλυψη σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη. Αυτό θα το 15