ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 EL EL EL

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2011) 195 τελικό ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισµού Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress EL EL

3 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισµού Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress EL 2 EL

4 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή Bασικά χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress Εγγυήσεις στο πλαίσιο των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress Η σύσταση της θυρίδας «εγγυήσεις» στο πλαίσιο των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress Κύρια χαρακτηριστικά Ποιοι είναι οι δικαιούχοι; Χρηµατοδοτούµενα µέσα ηµιουργία του «fonds commun de placement» για χρηµατοδοτούµενα µέσα Κύρια χαρακτηριστικά Ποιοι είναι οι δικαιούχοι; Παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων Επικοινωνία Συµπληρωµατικότητα και συντονισµός µε άλλα µέσα Προοπτικές και συµπεράσµατα EL 3 EL

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι πολύ µικρές επιχειρήσεις 1 είναι το υπόβαθρο της οικονοµίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντιστοιχούν στο 95 % και πλέον των 2 εκατοµµυρίων επιχειρήσεων που ιδρύονται κάθε χρόνο. Το ένα τρίτο των πολύ µικρών και µικρών επιχειρήσεων συστήνονται από ανέργους. Προϋπόθεση για το ξεκίνηµα µιας επιχείρησης είναι η πρόσβαση στη χρηµατοδότηση. Η οικονοµική κρίση µείωσε σηµαντικά τη δανειοδότηση από τράπεζες, επιδεινώνοντας µε τον τρόπο αυτόν τα διαρθρωτικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι ασθενείς κοινωνικές οµάδες όταν επιχειρούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζικές υπηρεσίες. H µικροχρηµατοδότηση 2, και ειδικότερα η µικροπίστωση, δηλαδή τα δάνεια ύψους κάτω των ευρώ, είναι µια λύση. Πριν από την κρίση, η δυνητική ζήτηση για µικροπίστωση στην ΕΕ, βραχυπρόθεσµα, ανερχόταν, σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις, σε και πλέον νέα δάνεια αξίας εκατοµµυρίων ευρώ κατά προσέγγιση 3. Το µεγαλύτερο µέρος των µικροπιστώσεων στην ΕΕ παρέχεται από µη εµπορικούς οργανισµούς µικροχρηµατοδοτήσεων (ΜΚΟ, ιδρύµατα, κυβερνητικές υπηρεσίες, εµπορικές τράπεζες στα κράτη µέλη και µη τραπεζικά χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα), αλλά αυτοί οι πάροχοι δεν έχουν επί του παρόντος τη δυνατότητα ή τους πόρους να ανταποκριθούν στη µεγάλη ζήτηση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνώρισε το πρόβληµα και ζήτησε από την Επιτροπή να επιταχύνει τις προσπάθειές της για την ανάπτυξη της µικροπίστωσης στην ΕΕ µε σκοπό τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης 4. Ως απάντηση στην κρίση 5, η Επιτροπή ενέκρινε, στις 2 Ιουλίου 2009, δύο νοµοθετικές προτάσεις, µία για τη δηµιουργία του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress και µία για την αξιοποίηση πόρων από το πρόγραµµα PROGRESS για τη χρηµατοδότηση του µηχανισµού. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο συµφώνησαν επ αυτών στις αρχές του 2010 και, στη συνέχεια, υπέγραψαν την απόφαση αριθ. 283/2010/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 25ης Μαρτίου 2010, για τη δηµιουργία ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη 6 («η απόφαση»), που άρχισε να ισχύει την 8η Απριλίου Σύµφωνα µε το παράρτηµα της σύστασης 2003/361/EK της Επιτροπής, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά µε τον ορισµό των πολύ µικρών, των µικρών και των µεσαίων επιχειρήσεων (ΕΕ L 124 της , σ. 36), ως «πολύ µικρή επιχείρηση» ορίζεται «η επιχείρηση η οποία απασχολεί λιγότερους από δέκα εργαζοµένους και της οποίας ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή το σύνολο του ετήσιου ισολογισµού δεν υπερβαίνει τα 2 εκατοµµύρια ευρώ». Η «µικροχρηµατοδότηση» είναι ευρύτερη έννοια που περιλαµβάνει τη µικροπίστωση αλλά και άλλες χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες όπως η αποταµίευση, η µικροασφάλιση ή οι µεταφορές πιστώσεων. Βλέπε ανακοίνωση «Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την προώθηση της µικροπίστωσης µε σκοπό τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης», [COM(2007)708 τελικό/2 της 20ής εκεµβρίου 2007]. Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 24ης Μαρτίου 2009, στο οποίο διατυπώνονται συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά µε την ανάπτυξη µιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για την προώθηση της µικροπίστωσης µε σκοπό τη στήριξη της ανάπτυξης και της απασχόλησης [2008/2122(INI)]. Βλέπε ανακοίνωση «Κοινή δέσµευση για την απασχόληση» [COM(2009) 257 της 3ης Ιουνίου 2009]. ΕΕ L 87 της , σ. 1. EL 4 EL

6 Η χρηµατοδοτική συνεισφορά από τον προϋπολογισµό της ΕΕ ανέρχεται σε 100 εκατοµµύρια ευρώ για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως τις 31 εκεµβρίου Από το ποσό αυτό, τα 60 εκατοµµύρια ευρώ προέρχονται από το πρόγραµµα PROGRESS 8 και τα 40 εκατοµµύρια ευρώ από τα περιθώρια του προϋπολογισµού. Η δυνατότητα που έχει η δηµοσιονοµική αρχή να αποφασίσει να αποπληρώσει έως και 20 εκατοµµύρια ευρώ στο πρόγραµµα PROGRESS µέσω του σχεδίου ετήσιου προϋπολογισµού για την περίοδο 2011 έως 2013 ήταν µέρος της συµφωνίας. Η παρούσα πρώτη ετήσια έκθεση περιέχει στοιχεία σχετικά µε την υλοποίηση του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress (στο εξής «Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress»). Σύµφωνα µε το άρθρο 8 της απόφασης, η έκθεση βασίζεται στις εκθέσεις προόδου που έχει υποβάλει το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων (ΕΤΕ). εδοµένου ότι η µικροχρηµατοδότηση Progress δηµιουργήθηκε πρόσφατα, η παρούσα έκθεση εστιάζεται στα βασικά χαρακτηριστικά του µέσου αυτού, τον σχεδιασµό των προϊόντων και τα πρώτα στάδια της υλοποίησης. Στα τρία τελευταία τµήµατα παρουσιάζεται το επικοινωνιακό έργο της Επιτροπής και του ΕΤΕ, ο τρόπος µε τον οποίο οι Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress συµπληρώνουν άλλα µέσα που διαθέτει η ΕΕ και η προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης. 2. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΜΙΚΡΟΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ PROGRESS Ο σκοπός του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress είναι διττός: αφενός, καθιστά τη µικροχρηµατοδότηση προσιτή σε άτοµα που επιθυµούν να ξεκινήσουν ή να επεκτείνουν πολύ µικρές επιχειρήσεις, µεταξύ άλλων και ως αυτοαπασχολούµενοι, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε παρόχους µικροπίστωσης στην ΕΕ να αυξήσουν τα επίπεδα δανειοδότησης προς τους ενδιαφερόµενους. Από την άλλη πλευρά, βελτιώνει την πρόσβαση στη µικροχρηµατοδότηση, ενώ παράλληλα µειώνει τους κινδύνους που διατρέχουν οι φορείς µικροχρηµατοδοτήσεων. ίνεται, συνεπώς, η δυνατότητα στους παρόχους να προσεγγίσουν οµάδες που δεν θα µπορούσαν κανονικά να εξυπηρετηθούν, επειδή δεν θα µπορούσαν, για παράδειγµα, να εξασφαλίσουν επαρκείς εµπράγµατες εγγυήσεις ή να αντέξουν τα επιτόκια που θα είναι πολύ υψηλά για αντιστάθµιση του πραγµατικού κινδύνου. H µικροχρηµατοδότηση Progress απευθύνεται σε πολλούς και διάφορους τελικούς δικαιούχους: άτοµα που έχουν χάσει τη δουλειά τους ή κινδυνεύουν να τη χάσουν ή που δυσκολεύονται να ενταχθούν ή να επανενταχθούν στην αγορά εργασίας, άτοµα που απειλούνται µε κοινωνικό αποκλεισµό και άτοµα ευάλωτα που βρίσκονται σε µειονεκτική θέση όσον αφορά την πρόσβαση στη συµβατική πιστωτική αγορά πολύ µικρές επιχειρήσεις, ιδίως στον τοµέα της κοινωνικής οικονοµίας, που απασχολούν άτοµα στις παραπάνω κατηγορίες Άρθρο 3 παράγραφος 1 της απόφασης. Απόφαση αριθ. 1672/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 2006, για τη θέσπιση κοινοτικού προγράµµατος για την απασχόληση και την κοινωνική αλληλεγγύη Ρrogress (ΕΕ L 315 της , σ. 1). Άρθρο 2 της απόφασης. EL 5 EL

7 Για την προσέγγιση αυτών των τελικών δικαιούχων, θα πρέπει οι πάροχοι µικροπίστωσης να διαθέτουν ποικίλα χρηµατοδοτικά µέσα. Συνεπώς, η απόφαση 10 προβλέπει τέσσερα είδη χρηµατοδοτικών µέσων: εγγυήσεις, µέσα καταµερισµού των κινδύνων, συµµετοχή στο µετοχικό κεφάλαιο και δανειοδοτικά µέσα. Αυτά διατίθενται σε δηµόσιους και ιδιωτικούς φορείς, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, που παρέχουν ένα τελικό προϊόν µικροπίστωση- σε άτοµα και πολύ µικρές επιχειρήσεις στα κράτη µέλη. Για την ανάπτυξη αυτών των µέσων, έχουν δηµιουργηθεί δύο ξεχωριστές δοµές: ένα εγγυοδοτικό µέσο ένας διαρθρωµένος επενδυτικός µηχανισµός, µε τη µορφή ενός fonds commun de placement-fonds d investissement spécialisé (FCP-FIS), που διέπεται από τη λουξεµβουργιανή νοµοθεσία και προσφέρει χρηµατοδοτούµενα µέσα (δανειοδότηση, συµµετοχή σε µετοχικό κεφάλαιο και καταµερισµό των κινδύνων). Η Επιτροπή εκτιµά ότι η συµβολή της Ένωσης, ύψους 100 εκατοµµυρίων ευρώ, θα κινητοποιήσει µικροδάνεια συνολικού ποσού άνω των 500 εκατοµµυρίων ευρώ σε οκτώ χρόνια χάρη: σε πρόσθετους πόρους από άλλους επενδυτές. Θεωρείται δεδοµένο ότι οι επενδύσεις της ΕΕ µπορούν να ελκύσουν χρηµατοδότηση από τρίτα µέρη. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) έχει ήδη δεσµευτεί ότι θα συνεισφέρει στη συµβολή της ΕΕ και θα διαθέσει 100 εκατοµµύρια ευρώ για το µέρος «χρηµατοδοτούµενα µέσα». Αναµένονται και άλλα 47 εκατοµµύρια ευρώ από άλλους επενδυτές. Η ανταποδοτική φύση των κεφαλαίων χρηµατοδότησης. Τα κεφάλαια χρηµατοδότησης µπορούν να χρησιµοποιηθούν πάνω από µία φορές στη διάρκεια ζωής του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress. Σύµφωνα µε την απόφαση, η τελευταία (επαν-)επένδυση προβλέπεται να γίνει το Έσοδα παραγόµενα από τα προϊόντα. Από τις εκτιµήσεις φαίνεται ότι κάθε ευρώ που δεσµεύεται σε εγγυήσεις µπορεί να αποδώσει τουλάχιστον έξι ευρώ σε µικροπίστωση, ενώ τα χρηµατοδοτούµενα µέσα αναµένεται να έχουν αποδώσουν από ένα έως και τρία ευρώ. Στα τµήµατα 3 και 4 περιγράφεται η σύσταση και τα βασικά χαρακτηριστικά της θυρίδας «εγγυήσεις» και των χρηµατοδοτούµενων µέσων, αντίστοιχα, καθώς και το ποιος ωφελείται από αυτά. 3. ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΕΩΝ PROGRESS 3.1. Η σύσταση της θυρίδας «εγγυήσεις» στο πλαίσιο των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress Η θυρίδα «εγγυήσεις» άρχισε να λειτουργεί την 1η Ιουλίου 2010 στο πλαίσιο µιας Πιστωτικής και ιαχειριστικής Συµφωνίας (FMA) που συνήφθη µεταξύ της Επιτροπής και 10 Άρθρο 4 της απόφασης. EL 6 EL

8 του Ευρωπαϊκού Ταµείου Επενδύσεων. Από τα 100 εκατοµµύρια ευρώ που είναι συνολικά διαθέσιµα για τις µικροχρηµατοδοτήσεις Progress, τα 25 εκατοµµύρια ευρώ θα διατεθούν για τη θυρίδα «εγγυήσεις» Κύρια χαρακτηριστικά Η θυρίδα «εγγυήσεις» ακολούθησε το µοντέλο της θυρίδας εγγυήσεων του µηχανισµού εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ (SMEG) 11 του προγράµµατος-πλαισίου για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία 12. Το κατωτέρω σχήµα δείχνει πώς δουλεύει ο µηχανισµός εγγυήσεων. Ενδιάµεσοι µπορούν να υποβάλουν αίτηση για εγγυήσεις απαντώντας στην ανοικτή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος που δηµοσιεύεται στον ιστότοπο του ΕΤΕ 13. Το ΕΤΕ αξιολογεί τις αιτήσεις και, αφού αυτές εγκριθούν από το διοικητικό συµβούλιο του ΕΤΕ και την Επιτροπή, διαπραγµατεύεται τις συµβάσεις και τις υπογράφει µε τους ενδιάµεσους. Το ΕΤΕ εκδίδει απευθείας εγγυήσεις στους παρόχους µικροπίστωσης για να καλύψει τα χαρτοφυλάκια µικροδανείων ή αντεγγυήσεις προς ιδρύµατα που µε τη σειρά τους εκδίδουν εγγυήσεις για την κάλυψη χαρτοφυλακίων µικροδανείων, αιτήσεις των οποίων απευθύνονται στους φορείς µικροχρηµατοδότησης. Και στις δύο περιπτώσεις, το ανώτατο ποσοστό εγγύησης είναι 75 % της βασικής µικροπίστωσης ή του χαρτοφυλακίου εγγύησης, ενώ ο ενδιάµεσος παραµένει υπεύθυνος για το 20 % τουλάχιστον. Η εγγύηση που εξέδωσε το ΕΤΕ καλύπτει την πρώτη ζηµία, αλλά συµφωνείται επίσης και ένα ανώτατο όριο για κάθε εγγυηµένο χαρτοφυλάκιο, βάσει των προσδοκώµενων σωρευτικών ζηµιών του χαρτοφυλακίου. Η µέγιστη υποχρέωση για τον ευρωπαϊκό µηχανισµό µικροχρηµατοδοτήσεων Progress ορίζεται στο 20 % κάθε εγγυηµένου χαρτοφυλακίου. Οι εγγυήσεις έχουν διάρκεια τριών ετών. Κατ αρχήν, παρέχονται χωρίς επιβάρυνση, αλλά οι ενδιάµεσοι πρέπει να καταβάλουν «προµήθεια ανάληψης υποχρεώσεων», εάν δεν κατορθώσουν να καλύψουν το 90 % του συµφωνηθέντος όγκου χαρτοφυλακίου, δηλαδή εάν καταβάλλουν λιγότερο από το 90 % του συµφωνηθέντος ύψους των µικροδανείων. Αυτό είναι αναγκαίο κίνητρο για την προσέγγιση των τελικών δικαιούχων και την επίτευξη του SMEG: SME Guarantee: εγγυήσεις υπέρ των ΜΜΕ. Απόφαση αριθ. 1639/2006/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 2006, που θεσπίζει πρόγραµµα-πλαίσιο για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτοµία (2007 έως 2013) (ΕΕ L 310 της , σ. 15). EL 7 EL

9 συµφωνηθέντος όγκου χαρτοφυλακίου. Εγγυήσεις Προϋπολογισµός της ΕΕ εγγύηση ΕΤΕ αντεγγύηση Πάροχος µικροπίστωσης Οργανισµός εγγύησης εγγύηση Πάροχος µικροπίστωσης µικροδάνεια µικροδάνεια Τελικοί δικαιούχοι Προσθετικότητα Η συµφωνία µε το ΕΤΕ προβλέπει ότι κεφάλαια από τις µικροχρηµατοδοτήσεις Progress δεν µπορούν να αντικαθιστούν ισοδύναµες εγγυήσεις που λαµβάνονται από ενδιαµέσους δυνάµει των υφιστάµενων χρηµατοπιστωτικών µέσων σε επίπεδο ΕΕ, εθνικό ή περιφερειακό. Τα κριτήρια που εφαρµόζονται είναι το αποτέλεσµα γεωγραφικής προσέγγισης ή επί του συνολικού ποσού της χρηµατοδότησης που παρέχεται στους τελικούς δικαιούχους ή σε κάθε τύπο τελικού δικαιούχου, ιδίως σε οµάδες που βρίσκονται σε κίνδυνο. Γεωγραφική ισορροπία Το ΕΤΕ θα επιδιώξει να προωθήσει µια ισορροπηµένη γεωγραφική κατανοµή για τις µικροχρηµατοδοτήσεις Progress. Σύµφωνα µε τη συµφωνία, το ΕΤΕ πρέπει να εκδώσει εγγυήσεις για ενδιαµέσους σε τουλάχιστον 12 κράτη µέλη, έως τα τέλη του 2016, για να συµµορφωθεί µε το όριο συγκέντρωσης εγγυήσεων που έχει τεθεί για κάθε χώρα Από τη στιγµή που αθροιστικά οι αναλήψεις υποχρεώσεων στον προϋπολογισµό ή περαιτέρω ποσά διαθέσιµα για αναλήψεις υποχρεώσεων δεν υπερβαίνουν τα 25 εκατοµµύρια ευρώ, το όριο συγκέντρωσης είναι 4 εκατοµµύρια ευρώ ανά κράτος µέλος πάνω από 25 εκατοµµύρια ευρώ, 6 εκατοµµύρια ευρώ ή το 16 % των συνολικών αναλήψεων υποχρεώσεων του προϋπολογισµού ή των περαιτέρω ποσών που είναι διαθέσιµα για αναλήψεις υποχρεώσεων (όποιο από τα δύο ποσά είναι µικρότερο). EL 8 EL

10 3.3. Ποιοι είναι οι δικαιούχοι; Επιλέξιµες είναι µόνον αιτήσεις από χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα που εξυπηρετούν τους τελικούς δικαιούχους που καλύπτονται από την απόφαση. Πρέπει να χορηγούν: είτε εγγυήσεις για χαρτοφυλάκια µικροδανείων είτε µικροπίστωση, όπως αυτή ορίζεται στην απόφαση. Και στις δύο περιπτώσεις, σκοπός είναι η σύσταση και/ή η επέκταση πολύ µικρών επιχειρήσεων: τα µικροδάνεια που χορηγούνται στους τελικούς δικαιούχους πρέπει να χρησιµοποιούνται για τη χρηµατοδότηση επενδύσεων, κεφαλαίου εργασίας, συµπεριλαµβανοµένης της απόκτησης αδειών και άλλων δαπανών για την εκκίνηση πολύ µικρών επιχειρήσεων. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος βρήκε µεγάλη ανταπόκριση από τους ενδιάµεσους φορείς, αν και στο τέλος µερικοί από αυτούς δεν υπέβαλαν αίτηση. Οι περισσότεροι ήταν πολύ µικροί οργανισµοί µικροπίστωσης που λειτουργούν σε τοπικό επίπεδο και δεν πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις ως προς τα µεγέθη χρηµατοδότησης που πρέπει να επιτευχθούν (τουλάχιστον 100 µικροδάνεια ανά έτος σε χαρτοφυλάκια Μικροχηµατοδοτήσεων Progress). Η συγκεκριµένη απαίτηση µειώνει τον κίνδυνο για τον ενδιάµεσο φορέα, επειδή διαφοροποιούνται τα χαρτοφυλάκια και υπάρχει εγγύηση ότι ωφελείται µεγαλύτερος αριθµός δικαιούχων, αλλά δεν αποκλείονται οι µικροί πάροχοι µικροπίστωσης. Στο Ηνωµένο Βασίλειο, για παράδειγµα, οκτώ µικροί οργανισµοί µικροχρηµατοδότησης συνένωσαν τους πόρους τους και ίδρυσαν ένα κοινό ταµείο ώστε να ωφεληθούν από τη δυνατότητα αυτή (χρηµατοδοτούµενα µέσα στην περίπτωση αυτή). Έως τα τέλη του 2010, υπογράφηκαν δύο συµβάσεις στο πλαίσιο της θυρίδας «εγγυήσεις» των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress, η πρώτη µε τον βέλγο πάροχο µικροχρηµατοδοτήσεων microstart 15 και η δεύτερη µε τον ολλανδικό οργανισµό Qredits 16. MicroStart Το microstart είναι ένα νέο βελγικό, µη κερδοσκοπικό ίδρυµα µικροχρηµατοδοτήσεων που έχει συστήσει η BNP Paribas Fortis σε συνεργασία µε τον ADIE 17, έναν γάλλο πάροχο µικροπίστωσης και από τους µεγαλύτερους στο είδος του. O µηχανισµός Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress εγγυάται για το microstart έως ευρώ για ένα χαρτοφυλάκιο µικροδανείων της τάξης των 2,7 εκατοµµυρίων ευρώ σε ποσοστό εγγυήσεων 75 % και ανώτατο όριο επιτοκίου 5,5 %. To microstart χορηγεί µικροδάνεια σε επιχειρηµατίες πολύ µικρών επιχειρήσεων που δεν έχουν πρόσβαση στον συµβατικό τραπεζικό δανεισµό, ιδίως σε ανέργους, δικαιούχους επιδοµάτων πρόνοιας και µετανάστες, και τους παρέχει στήριξη στο στάδιο της σύστασης και της ανάπτυξης των επιχειρήσεων τους. Το microstart θα επικεντρώσει τις πρώτες δραστηριότητές του σε διάφορες φτωχές περιοχές των Βρυξελλών, όπως Saint-Gilles/Sint Η σύµβαση υπογράφηκε στις 15 εκεµβρίου Η σύµβαση υπογράφηκε στις 16 εκεµβρίου Association pour le droit à l initiative économique: Ένωση για το δικαίωµα στην οικονοµική πρωτοβουλία. EL 9 EL

11 Gillis 18, Saint-Josse-ten-Noode/Sint-Joost-ten-Node και Schaerbeek/Schaarbeek, όπου τα ποσοστά ανεργίας κυµαίνονται µεταξύ 27 % και 32 %. Τα σχέδια είναι να επεκταθούν οι δραστηριότητες του στη Βαλονία και τη Φλάνδρα έως τα τέλη του Η εγγύηση από τις Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress άνοιξε το δρόµο για να µπορέσει η BNP Paribas Fortis να ιδρύσει αυτόν τον νέο φορέα µικροπιστώσεων. Αυτό σηµαίνει ότι είχε άµεσο αντίκτυπο στη συνολική χρηµατοδότηση που δόθηκε στην στοχευόµενη οµάδα. Σε αντίθεση µε τα υπάρχοντα ιδρύµατα µικροχρηµατοδότησης στο Βέλγιο, που καλύπτουν κυρίως το ανώτερο άκρο της αγοράς 19, στόχος του microstart είναι να επικεντρωθεί στο κατώτατο όριο µε µέσο ύψος δανείου από έως ευρώ. Κατά συνέπεια, το microstart θα καταστήσει δυνατή τη µικροχρηµατοδότηση στο Βέλγιο όπου µέχρι τώρα η εστίαση ήταν σε µεγαλύτερα σχέδια. Qredits Το Qredits είναι ένα ιδιωτικό, µη κερδοσκοπικό ίδρυµα που άρχισε να λειτουργεί το Στους ιδρυτές του περιλαµβάνονται δηµόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, όπως το ολλανδικό υπουργείο Κοινωνικών Υποθέσεων και Απασχόλησης, το Ταµείο Απασχόλησης και ιαβίωσης και οι τράπεζες ABN AMRO, Fortis Bank Nederland, ING Nederland και η Rabobank Nederland. Λαµβάνει εγγύηση ύψους ευρώ από τις Mικροχρηµατοδοτήσεις Progress για ένα χαρτοφυλάκιο µικροδανείων ύψους 20,4 εκατοµµυρίων ευρώ σε ποσοστό εγγύησης 75 % και ανώτατο όριο επιτοκίου 8,5 %. Το Qredits παρέχει όχι µόνο χρηµατοδότηση αλλά και συµβουλές σε ήδη εγκατεστηµένους επιχειρηµατίες και νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις µε βιώσιµο επιχειρησιακό σχέδιο αλλά χωρίς πρόσβαση σε εµπορική χρηµατοδότηση. Χορηγεί επίσης µικροδάνεια σε δικαιούχους που µόλις ξεκίνησαν την επιχείρησή τους και πελάτες από ευάλωτες οµάδες, όπως άνεργοι, άτοµα που λαµβάνουν επιδόµατα πρόνοιας, νέοι, ηλικιωµένοι, άτοµα µε κακό χρεωστικό ιστορικό 20 και ανύπαντρους. Προτού λάβει το Qredits την εγγύηση των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress, ο µικροδανεισµός προς νεοσυσταθείσες εταιρείες αντιστοιχούσε µόνο στο 34 % του χαρτοφυλακίου, διότι τέτοιου είδους συναλλαγές συνεπάγονται σχετικά υψηλό κίνδυνο. Η εγγύηση δίνει τη δυνατότητα στο Qredits να επεκτείνει τον δανεισµό σε νεοσυσταθείσες επιχειρήσεις (οι οποίες ορίζονται ως επιχειρήσεις που το ιστορικό τους δεν υπερβαίνει τα τρία έτη), συµπεριλαµβανοµένων ευάλωτων οµάδων που συνεπάγονται µεγαλύτερο κίνδυνο. Η εγγύηση επιτρέπει, επίσης, στο Qredits να έχει λιγότερο αυστηρές απαιτήσεις ως προς τις εµπράγµατες εγγυήσεις για ορισµένους µικροδανειζόµενους οι οποίοι, διαφορετικά, δεν θα είχαν πρόσβαση σε χρηµατοδότηση στις Κάτω Χώρες. Μελλοντικές συναλλαγές Το υποκατάστηµα του Saint-Gilles/Sint-Gillis θα εξυπηρετήσει, επίσης, µέρη από τους γειτονικούς δήµους Anderlecht και Bρυξελλών. Ο κύριος βελγικός φορέας στον τοµέα αυτόν είναι το Fonds de Participation, που χορηγεί µικροδάνεια ύψους κατά µέσο όρο ευρώ (2007). Το Qredits λαµβάνει υπόψη πληροφορίες που παρέχει το Credit Bureau για να αξιολογήσει την υπερχρέωση του υποψηφίου. EL 10 EL

12 Όσον αφορά µελλοντικές συναλλαγές, το ΕΤΕ συνεχίζει να λαµβάνει αιτήσεις που αναµένεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω δραστηριότητες το ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΟΥΜΕΝΑ ΜΕΣΑ 4.1. ηµιουργία του «fonds commun de placement» για χρηµατοδοτούµενα µέσα Οι διαπραγµατεύσεις µεταξύ της Επιτροπής, της ΕΤΕπ και του ΕΤΕ για τη δηµιουργία του fonds commun de placement-fonds d investissement spécialisé (FCP-FIS) ολοκληρώθηκαν στα τέλη του Οκτωβρίου Η ρυθµιστική αρχή του Λουξεµβούργου 21 έδωσε την τελική έγκρισή της για την έναρξη του FCP στις 22 Νοεµβρίου 2010, ηµεροµηνία κατά την οποία έγινε λειτουργική η θυρίδα «χρηµατοδοτούµενα µέσα». Από τα 100 εκατοµµύρια ευρώ που είναι συνολικά διαθέσιµα για τις µικροχρηµατοδοτήσεις Progress για την περίοδο έως το 2013, τα 75 εκατοµµύρια ευρώ θα διατεθούν για τη θυρίδα «χρηµατοδοτούµενα µέσα». Η ΕΤΕπ θα συνεισφέρει 100 εκατοµµύρια ευρώ και επενδυτές-τρίτα µέρη αναµένεται να συµµετάσχουν σε µεταγενέστερο στάδιο µε συνολικές επενδύσεις ύψους έως και 50 εκατοµµυρίων ευρώ. Μετά την έκδοση της απόφασης, επιπλέον 3 εκατοµµύρια ευρώ προστέθηκαν από την Επιτροπή Κύρια χαρακτηριστικά Για τη προσέγγιση µεγάλου µέρους των τελικών δικαιούχων, προσφέρονται διάφορα προϊόντα από το FCP. Οι δυνητικοί ενδιάµεσοι µπορούν να υποβάλουν αίτηση για κάποιο από τα τέσσερα χρηµατοπιστωτικά µέσα: δάνεια πλήρους εξασφάλισης 23 δάνεια µειωµένης εξασφάλισης (δάνεια που εξοφλούνται αφού πληρωθούν οι πρωτεύοντες πιστωτές) δάνεια καταµερισµού των κινδύνων (δάνεια πλήρους εξασφάλισης που συνδυάζονται µε τη συµµετοχή στον κίνδυνο στο χαρτοφυλάκιο µικροπίστωσης) συµµετοχή στο µετοχικό κεφάλαιο (άµεσα ή έµµεσα µε τη µορφή επενδύσεων σε κανονικές ή προνοµιούχες µετοχές). Για τα χρηµατοδοτούµενα µέσα, οι δυνητικοί ενδιάµεσοι φορείς ενθαρρύνονται να υποβάλουν αιτήσεις απευθείας στο ΕΤΕ. Το ΕΤΕ στη συνέχεια προεπιλέγει προτάσεις και διεξάγει τον έλεγχο δέουσας επιµέλειας. Αφού δώσει την έγκρισή του το συµβούλιο του ΕΤΕ, η σύµβαση γίνεται αντικείµενο διαπραγµάτευσης και υπογράφεται από το ΕΤΕ και τον ενδιάµεσο φορέα Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF). Τα 3 εκατοµµύρια ευρώ προέρχονται από την προπαρασκευαστική δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Βλέπε τµήµα 7. Σε περίπτωση που ο δανειολήπτης χρεοκοπήσει, τα δάνεια αυτού του είδους πρέπει να εξοφληθούν προτού οι άλλοι πιστωτές λάβουν οποιαδήποτε πληρωµή. EL 11 EL

13 Στο σχήµα που ακολουθεί φαίνεται πώς λειτουργεί η θυρίδα «χρηµατοδοτούµενα µέσα». Το FCP δηµιουργήθηκε ως συλλογικό ταµείο, η πλατφόρµα Μικροχρηµατοδοτήσεων της ΕΕ. Επί του παρόντος, το µοναδικό δευτερεύον ταµείο είναι το Ευρωπαϊκό Ταµείο Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress του οποίου οι ιδρυτικοί επενδυτές είναι η Επιτροπή και η ΕΤΕπ και διαχειρίστρια εταιρεία είναι το ΕΤΕ. Η Επιτροπή διατηρεί τις δευτερεύουσες µονάδες που υπάγονται στις πρωτεύουσες µονάδες: αυτό σηµαίνει ότι η Επιτροπή υφίσταται τις πρώτες καθαρές ζηµίες επί των στοιχείων του ενεργητικού του δευτερεύοντος ταµείου, ενώ η ΕΤΕπ προστατεύεται ως κάτοχος τίτλων πλήρους εξασφάλισης έναντι των ζηµιών που προκαλούνται από τους τίτλους µειωµένης εξασφάλισης. Προσθετικότητα Η συµφωνία (κανονισµός για τη διαχείριση) που δεσµεύει το ΕΤΕ ως διαχειρίστρια εταιρεία δηλώνει ότι οι επιχειρησιακές συµφωνίες που συνήφθησαν µε τους ενδιάµεσους φορείς πρέπει να αυξάνουν την πρόσβαση σε µέσα µικροπίστωσης για τους τελικούς δικαιούχους και τη διαθεσιµότητα αυτών και δεν επιτρέπεται να αντικαταστήσουν ισοδύναµες συµφωνίες που έχουν συναφθεί από τους ενδιάµεσους φορείς δυνάµει της υφιστάµενης νοµοθεσίας της ΕΕ, εθνικών ή περιφερειακών νοµικών πράξεων. Γεωγραφική ισορροπία Για να αποκατασταθεί η γεωγραφική ισορροπία σε όλη την ΕΕ, η έκθεση σε ενδιάµεσους φορείς σε οποιοδήποτε µεµονωµένο κράτος µέλος δεν µπορεί να υπερβαίνει το 10 % των συνολικών στοχευόµενων δεσµεύσεων από τους επενδυτές. Χρηµατοδοτούµενα µέσα Eυρωπαϊκή Επιτροπή Επένδυση Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων Άλλοι επενδυτές Συλλογικό ταµείο: Πλατφόρµα µικροχρηµατοδοτήσεων ΕΕ ευτερεύον ταµείο: Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress Άµεσες επενδύσεις ( άνεια, µετοχές, καταµερισµός κινδύνων) Έµµεσες επενδύσεις Όχηµα µικροχρηµατοδοτήσεων ιοίκηση Eυρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων Mικροδάνεια Πάροχος µικροπίστης Πάροχος µικροπίστης Mικροδάνεια Τελικοί δικαιούχοι EL 12 EL

14 4.3. Ποιοι είναι οι δικαιούχοι; Όπως και µε τις εγγυήσεις, µόνον οι πάροχοι µικροπίστωσης των οποίων οι δραστηριότητες είναι ευθυγραµµισµένες µε τον στόχο του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress 24 είναι επιλέξιµοι. εδοµένου ότι η θυρίδα «χρηµατοδοτούµενα µέσα» δεν άρχισε να λειτουργεί παρά µόνο στο τέλος του έτους, τη στιγµή που γράφεται η παρούσα έκθεση έχει υπογραφεί µία µόνο σύµβαση, µε τον βουλγαρικό οργανισµό µικροχρηµατοδότησης Mikrofond 25. Το Mikrofond είναι ένας µη τραπεζικός οργανισµός που άρχισε να λειτουργεί το 1999 µε τη στήριξη του Ιδρύµατος Οικονοµικής Ανάπτυξης Soros (SEDF) και τη χρηµατοδότηση των τραπεζών United Bulgarian Bank και Raiffeisenbank. Από το 2003 έχει το νοµικό καθεστώς ιδιωτικής ανώνυµης εταιρείας και έχει προσελκύσει αρκετές τράπεζες ως δανειστές 26 και το SEDF ως επενδυτή. Το Mikrofond χορηγεί σχετικά µικρά δάνεια, ύψους κατά µέσο όρο ευρώ και στοχεύει κατ αρχήν στους πολύ µικρούς επιχειρηµατίες και τις πολύ µικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν συνήθως πρόσβαση σε άλλες πηγές χρηµατοδότησης 27. Ενώ άλλοι χορηγοί µικροπιστώσεων εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στις αστικές περιοχές γύρω από τη Σόφια, το Mikrofond έχει παραρτήµατα σε όλη τη Βουλγαρία. Αυτό του δίνει τη δυνατότητα να καλύπτει και αγροτικές περιοχές όπου είναι παρούσες λίγες τράπεζες, ώστε να καλύπτει ένα κενό στην παροχή πίστης. Η πελατεία του περιλαµβάνει σηµαντικό αριθµό µελών της κοινότητας Ροµ της Βουλγαρίας. Το σηµαντικό δάνειο των 3 εκατοµµυρίων ευρώ από τη θυρίδα «χρηµατοδοτούµενα µέσα» των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress θα δώσει τη δυνατότητα στο Mikrofond να επεκτείνει τις δυνατότητες µικροδανεισµού, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, και να στοχεύσει ειδικότερα την κοινότητα Ροµ που αντιµετωπίζει ιδιαιτέρως τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισµού, της φτώχειας και της ανεργίας. Μελλοντικές συναλλαγές Και άλλες περαιτέρω δραστηριότητες βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο προετοιµασιών. Στις 13 εκεµβρίου 2010 το συµβούλιο του ΕΤΕ ενέκρινε έµµεση επένδυση στο µετοχικό κεφάλαιο σε ένα ταµείο που είναι εγκατεστηµένο στο ΗΒ. Μια άλλη αίτηση από έναν ρουµανικό οργανισµό µικροχρηµατοδοτήσεων για δάνειο πλήρους εξασφάλισης έγινε δεκτή από το συµβούλιο του ΕΤΕ τον Ιανουάριο του Μέχρι τώρα δεν έχει απορριφθεί καµία πρόταση. Τέσσερις ακόµη πάροχοι µικροπίστωσης επιβεβαίωσαν το ενδιαφέρον τους για τα χρηµατοδοτούµενα µέσα και το ΕΤΕ αναµένει να εκδηλωθεί ενδιαφέρον από οκτώ ακόµη δυνητικούς ενδιάµεσους φορείς το Άρθρο 2 της απόφασης. Η σύµβαση υπογράφηκε στις 18 Φεβρουαρίου Τις τράπεζες Deutsche Bank, Dexia Microcredit Fund, Oikocredit, Coop-Est και Alphabank. Ο µεγαλύτερος χορηγός µικροχρηµατοδοτήσεων στη Βουλγαρία είναι η τράπεζα ProCredit Bank που κατέχει το % της αγοράς µικροδανείων. Επικεντρώνεται περισσότερο στις ΜΜΕ και λιγότερο στις πολύ µικρές επιχειρήσεις και στους πολύ µικρούς επιχειρηµατίες. EL 13 EL

15 Η πρόβλεψη για συναλλαγές στο πλαίσιο του FCP δείχνει ότι η χρήση των χρηµατοδοτούµενων µέσων θα είναι γεωγραφικά ισόρροπη: µε βάση τα στοιχεία που υπάρχουν µέχρι σήµερα, το 48 % των συναλλαγών αναµένεται να γίνει µε ενδιάµεσους στη υτική Ευρώπη και το 52 % µε ενδιάµεσους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. 5. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ Για να εξασφαλιστεί ότι επιτυγχάνεται ο στόχος των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress, δηλαδή να διευκολυνθεί η διαθεσιµότητα και η πρόσβαση στη µικροχρηµατοδότηση για άτοµα που δεν µπορούν να χρησιµοποιήσουν τις συµβατικές τραπεζικές υπηρεσίες, έχει πολύ µεγάλη σηµασία να µπορεί η Επιτροπή να αναλύσει τους τρόπους απορρόφησης κεφαλαίων και τον κοινωνικό και οικονοµικό αντίκτυπο των µέσων, ιδίως για την προώθηση της επιχειρηµατικότητας µεταξύ των µη προνοµιούχων οµάδων. Το ΕΤΕ πρέπει, συνεπώς, να υποβάλει εξαµηνιαίες εκθέσεις για τον αριθµό των αιτήσεων για µικροπίστωση που έλαβε και απέρριψε σε ενδιάµεσο επίπεδο, τον αριθµό των συµφωνιών που σύναψε µε τελικούς δικαιούχους, τη γεωγραφική και τοµεακή κατανοµή χρηµατοδότησης και το συνολικό αριθµό και είδος δικαιούχων. Με τη σειρά του, το ΕΤΕ απαιτεί από τους χρηµατοπιστωτικούς ενδιάµεσους φορείς να παρέχουν περιοδικώς πληροφορίες για τα σηµεία αυτά. Κάθε έτος, ζητείται από το ΕΤΕ να υποβάλει έκθεση για τον κοινωνικό αντίκτυπο των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress. Οι ενδιάµεσοι θα εµπλακούν, συνεπώς, στη συλλογή πληροφοριών για τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των τελικών δικαιούχων, ιδίως για το καθεστώς απασχόλησης τη στιγµή της υποβολής της αίτησης, το µορφωτικό τους επίπεδο, το φύλο και την ηλικία και κατά πόσο ανήκουν σε µια ειδική οµάδα (π.χ. οµάδα ατόµων µε αναπηρία ή σε µειονότητα). Οι πληροφορίες για τον αριθµό των εργαζοµένων συλλέγονται κατά τις ηµεροµηνίες έναρξης και λήξης του µικροδανείου, ώστε να µετρηθεί ο αντίκτυπος των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress ως προς τη δηµιουργία θέσεων εργασίας και για την παρακολούθηση της βιωσιµότητας των πολύ µικρών επιχειρήσεων στις οποίες δόθηκε ενίσχυση. 6. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Η δηµιουργία του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress έχει κινήσει σε µεγάλο βαθµό το ενδιαφέρον τόσο των χρηµατοπιστωτικών ενδιάµεσων φορέων όσο και µεµονωµένων ιδιωτών που επιθυµούν να συστήσουν ή να αναπτύξουν τη δική τους εταιρεία. Η Επιτροπή και το ΕΤΕ ένωσαν τις προσπάθειές τους για να παρέχουν σαφείς πληροφορίες ως προς τον τρόπο µε τον οποίο λειτουργεί ο µηχανισµός. Το ΕΤΕ χρησιµοποιεί τον ιστότοπό του και άµεσες επαφές µε τους ενδιαµέσους για τον σκοπό αυτό. Η Επιτροπή εστιάζει τις επικοινωνιακές προσπάθειές της στους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, στους φορείς που διαχειρίζονται το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (ΕΚΤ) και το ευρύ κοινό. Η διάσκεψη µε θέµα «Μικροχρηµατοδοτήσεις στην Ευρώπη», που πραγµατοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 9 και στις 10 Νοεµβρίου και είχε ευρεία συµµετοχή, έδωσε έµφαση στη στενότερη 28 Ιστοσελίδα της διάσκεψης µε σύνδεσµο στις παρουσιάσεις: EL 14 EL

16 συνεργασία και τον συντονισµό για τα οποία έχουν δεσµευτεί σθεναρά όλες οι υπηρεσίες της Επιτροπής που ασχολούνται µε τις µικροχρηµατοδοτήσεις, µε σκοπό την επίτευξη της συµπληρωµατικότητας των διαφόρων µέσων. Όλες οι εµπλεκόµενες υπηρεσίες της Επιτροπής και η οµάδα του ΕΤΕ συνέβαλαν στην εκδήλωση, που σήµαινε την έναρξη των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress. 7. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ Η δηµιουργία του ευρωπαϊκού µηχανισµού µικροχρηµατοδοτήσεων Progress οδήγησε στην παγίωση και εναρµόνιση της χρηµατοδότησης και των εγγυήσεων που παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη στήριξη των µικροχρηµατοδοτήσεων στην ΕΕ. Το πρόγραµµα-πλαίσιο «Ανταγωνιστικότητα και καινοτοµία» για την περίοδο από 2007 έως 2013, µέρος της διαχείρισης του οποίου πραγµατοποιείται από το ΕΤΕ, είναι ένα µέσο που έχει δηµιουργηθεί παλαιότερα και παρέχει εγγυήσεις. Στο πλαίσιο της θυρίδας «εγγυήσεις µικροπίστωσης» του προγράµµατος «Ανταγωνιστικότητα και καινοτοµία», το ΕΤΕ παρέχει εγγυήσεις δανείων σε οργανώσεις µικροπίστης (χρηµατοπιστωτικούς ενδιάµεσους) και χορηγεί δάνεια ύψους έως και ευρώ σε πολύ µικρές επιχειρήσεις. Από τον Σεπτέµβριο του 2010, οι Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress έχουν τη µεγαλύτερη ζήτηση για µικροπιστώσεις. Αυτό σηµαίνει ότι οι συναλλαγές αυτές µπορούν να πραγµατοποιούνται από το πρόγραµµα «Ανταγωνιστικότητα και καινοτοµία» όταν δεν είναι δυνατή συναλλαγή από τις Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress, π.χ. όταν δεν υπάρχει προϋπολογισµός δυνάµει των τελευταίων, όταν ο ενδιάµεσος δραστηριοποιείται σε κράτος µη µέλος και δεν είναι, συνεπώς, επιλέξιµος στο πλαίσιο των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress, όταν το ποσό υπερβαίνει το όριο συγκέντρωσης ανά κράτος µέλος ή όταν το χαρτοφυλάκιο του ενδιάµεσου έχει κυρίως εµπορική εστίαση. Οι συναλλαγές δυνάµει του JEREMIE 29 συµπληρώνουν παροµοίως αυτές των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress. Στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταµείων και της κοινής διαχείρισης µε τα κράτη µέλη, το JEREMIE στοχεύει στη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηµατοδότηση για την επέκταση των ΜΜΕ και στην επένδυση στην καινοτοµία, καθώς και στη χρηµατοδότηση για τη σύσταση νέων επιχειρήσεων, συµπεριλαµβανοµένων των πολύ µικρών επιχειρήσεων. Η στήριξη της ενίσχυσης της ικανότητας των µη τραπεζικών παρόχων µικροπίστωσης δεν αποτελεί καθεαυτό στόχο των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress, αλλά του JASMINE 30, του τριετούς πιλοτικού σχεδίου που έχουν σχεδιάσει από κοινού η Επιτροπή και η οµάδα του ΕΤΕ ( ) για την παροχή τεχνικής βοήθειας και χρηµατοδότησης σε µη τραπεζικούς παρόχους µικροπίστωσης που είναι εγκατεστηµένοι στην ΕΕ. Η Επιτροπή στήριξε τη συνιστώσα «τεχνική βοήθεια» του JASMINE της οποίας τα κεφάλαια (7 εκατοµµύρια ευρώ) διατέθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην Επιτροπή στο πλαίσιο προπαρασκευαστικής δράσης που ζήτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα κεφάλαια αυτά ενισχύουν την ανάπτυξη οργανισµών µικροχρηµατοδότησης στην ΕΕ και χρησιµοποιούνται από την Επιτροπή ως κεφάλαια εκκίνησης για µη τραπεζικούς παρόχους µικροπίστωσης. Εκτός από τις δύο πρώτες εγγυήσεις που ελήφθησαν από τη θυρίδα «εγγυήσεις» των Κοινοί ευρωπαϊκοί πόροι για πολύ µικρές έως και τις µεσαίες επιχειρήσεις. Κοινή ράση για τη Στήριξη Μικροχρηµατοπιστωτικών Οργανισµών στην Ευρώπη: EL 15 EL

17 Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress, τα microstart και Qredits θα µπορούσαν, επίσης, να ωφεληθούν από επενδύσεις στο µετοχικό κεφάλαιο ύψους ευρώ και από δάνειο ύψους αντίστοιχα ευρώ για τη δηµιουργία ικανοτήτων στο πλαίσιο της προπαρασκευαστικής δράσης. Τα αδαπάνητα κεφάλαια της προπαρασκευαστικής δράσης (3 εκατοµµύρια ευρώ) δεσµεύτηκαν στα χρηµατοδοτούµενα µέσα των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress για λόγους απόδοσης. Οι Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress συµπληρώνουν το ΕΚΤ, για το οποίο η στήριξη της επιχειρηµατικότητας είναι µεταξύ των προτεραιοτήτων της περιόδου προγραµµατισµού Αναγνωρίζεται ευρέως ότι το ποσοστό επιτυχίας των νεοσύστατων επιχειρήσεων µπορεί να αυξηθεί µε συνεκτική, υψηλής ποιότητας στήριξη για το ξεκίνηµα και την ανάπτυξη επιχειρήσεων, µε υπηρεσίες στα µέτρα των αναγκών των οµάδων που βρίσκονται σε µειονεκτική θέση. Τον στόχο αυτό έθεσαν ως προτεραιότητα στα επιχειρησιακά τους προγράµµατα 17 κράτη µέλη. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να χρησιµοποιεί την τεχνική βοήθεια του ΕΚΤ για να βοηθήσει τις εθνικές και περιφερειακές αρχές στα κράτη µέλη να βελτιώσουν την ποιότητα των συστηµάτων τους στήριξης για τα άτοµα που επιθυµούν να εδραιώσουν τις επιχειρήσεις τους ή να ιδρύσουν µια επιχείρηση. Στη βοήθεια περιλαµβάνονται µεταφορές καλής πρακτικής ώστε να αυξηθεί η κάλυψη των στοχευόµενων οµάδων και να βελτιωθεί η πολυτοµεακή/πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Τέλος, στα άτοµα που παίρνουν µικροδάνεια µπορεί να χορηγείται έκπτωση επιτοκίου ως επιλογή που παρέχει προαιρετικά ο κανονισµός ΕΚΤ 31. Οι διαχειριστικές αρχές του ΕΚΤ στα κράτη µέλη µπορούν να σχεδιάσουν ειδικές επιχειρήσεις για τους πολύ µικρούς επιχειρηµατίες ώστε να καλύψουν το σύνολο ή µέρος του επιτοκίου των δανείων, γεγονός που θα µείωνε τη χρηµατοοικονοµική επιβάρυνση των µικροεπιχειρηµατιών και, συνεπώς, θα συµπλήρωνε τις Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress. Ωστόσο, έως σήµερα κανένα κράτος µέλος δεν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι προτίθεται να χρησιµοποιήσει τη δυνατότητα αυτή σε συνδυασµό µε τις Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress. 8. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι συµφωνίες που υπογράφηκαν και οι προβλέψεις συναλλαγών δείχνουν ότι τα διάφορα προσφερόµενα µέσα είναι ελκυστικά για ένα ευρύ φάσµα ενδιαµέσων. Κατά προσέγγιση, το ένα τρίτο των συναλλαγών που βρίσκονται σε στάδιο προετοιµασίας αναµένεται να γίνουν µε τράπεζες και τα δύο τρίτα µε άλλους οργανισµούς εκτός τραπεζών. Όσον αφορά µόνο τα χρηµατοδοτούµενα µέσα, το 53 % των συµβάσεων, µε όρους µεγέθους, είναι πιθανόν να υπογραφούν µε µικρότερες τράπεζες και το 47 % µε µη τραπεζικούς οργανισµούς µικροχρηµατοδότησης. Αυτό σηµαίνει ότι οι πρώτες συναλλαγές θα είναι καλά εξισορροπηµένες ως προς τα είδη των ενδιάµεσων στοχευόµενων φορέων, γεγονός που θα βοηθήσει επίσης να προσεγγιστεί µεγαλύτερο εύρος µικροδανειζόµενων στους οποίους απευθύνονται οι Μικροχρηµατοδοτήσεις Progress. 31 Κανονισµός (EΚ) αριθ. 1081/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2006, για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο και την κατάργηση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1784/1999, ΕΕ L 210 της , σ. 12. EL 16 EL

18 Μέχρι σήµερα, τα προγνωστικά συναλλαγών δείχνουν µεγαλύτερο ενδιαφέρον για χρηµατοδοτούµενα µέσα από ό,τι για εγγυήσεις, γεγονός που σηµαίνει ότι ήταν σωστός ο τρόπος µε τον οποίο έχουν µοιραστεί οι πόροι της ΕΕ ανάµεσα στα δύο τµήµατα των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress (75 % έναντι 25 %). Από το εύρος των προϊόντων που παρέχονται από το FCP, τα δάνεια πλήρους εξασφάλισης είναι, όπως αναµενόταν, αυτά µε τη µεγαλύτερη ζήτηση (63 %). Ωστόσο, όλα τα διαθέσιµα χρηµατοπιστωτικά µέσα, δηλαδή τα δάνεια πλήρους εξασφάλισης, τα δάνεια µειωµένης εξασφάλισης, τα δάνεια µε καταµερισµό των κινδύνων και η άµεση ή έµµεση συµµετοχή στο µετοχικό κεφάλαιο, περιλαµβάνονται στην πρόβλεψη για τις συναλλαγές, γεγονός που αποδεικνύει ότι το µεγάλο φάσµα προϊόντων αντικατοπτρίζει την πραγµατική ζήτηση µεταξύ των στοχευόµενων ενδιάµεσων και βοηθά στη βελτιστοποίηση της κάλυψης σε επίπεδο ΕΕ. Η Επιτροπή και το ΕΤΕ προσδοκούν, επίσης, ικανοποιητική απορρόφηση των κεφαλαίων. Κατά την περίοδο , θα διατίθενται 25 εκατοµµύρια ευρώ κάθε χρόνο στον µηχανισµό µικροχρηµατοδοτήσεων. Το 2010 δεσµεύτηκαν 10 εκατοµµύρια ευρώ για εγγυήσεις και 18 εκατοµµύρια ευρώ 32 για χρηµατοδοτούµενα µέσα 33. Άλλα 24 εκατοµµύρια ευρώ που συνεισέφερε το ΕΤΕ ανεβάζουν το συνολικό ποσό που διατέθηκε στο FCP σε 42 εκατοµµύρια ευρώ. Για το 2011 η Επιτροπή δέσµευσε σχεδόν 5 εκατοµµύρια ευρώ για εγγυήσεις 34 και 20 εκατοµµύρια ευρώ για χρηµατοδοτούµενα µέσα. Όσον αφορά τις εγγυήσεις, ακόµη 8 εκατοµµύρια ευρώ αναµένεται να απορροφηθούν το 2011, ενώ οι προβλέψεις για συναλλαγές που αφορούν και χρηµατοδοτούµενα µέσα δείχνουν ότι έως το τέλος του έτους θα έχουν απορροφηθεί 44 εκατοµµύρια ευρώ. Στην προσεχή ετήσια έκθεση, που θα υποβληθεί τον Ιούνιο του 2012 βάσει των εκθέσεων υλοποίησης του 2011 που θα υποβάλει το ΕΤΕ, θα εκτιµηθεί λεπτοµερέστερα η προσπελασιµότητα της χρηµατοδότησης για τους µεµονωµένους επενδυτές και τα είδη των δικαιούχων, µαζί µε τη γεωγραφική και τοµεακή κατανοµή. Θα δοθούν επίσης αρχικές ενδείξεις για τον αντίκτυπο και τη βιωσιµότητα των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress Τα 3 εκατοµµύρια ευρώ στο πλαίσιο της προπαρασκευαστικής δράσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Για τις εγγυήσεις καταβλήθηκαν 6 εκατοµµύρια ευρώ στον λογαριασµό των Μικροχρηµατοδοτήσεων Progress του ΕΤΕ. Για τα χρηµατοδοτούµενα µέσα, αντλήθηκαν 15 εκατοµµύρια ευρώ, ενώ µεταφέρθηκαν στο επόµενο έτος 3 εκατοµµύρια ευρώ. Η δέσµευση για εγγυήσεις ανέρχεται σε ευρώ. Τα ευρώ δεσµεύτηκαν για µέτρα στήριξης. EL 17 EL