Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδών και αμπζλου

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδών και αμπζλου Ενότθτα 6: Κορυφοξιρα Αναςταςία Λαγοπόδθ Επίκ. Κακθγιτρια Φυτοπακολογίασ, Α.Π.Θ.

2 Άδειεσ Χριςθσ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2

3 Χρθματοδότθςθ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3

4 Κορυφοξιρα των εςπεριδοειδών Διεκνισ ονομαςία Mal secco (ξερό κακό). Καταςτρεπτικι αςκζνεια ςτθν περιοχι τθσ Μεςογείου και τθσ Μαφρθσ Θάλαςςασ. Σε όλα τα είδθ Citrus, Poncirus, Severinia, Fortunella. Μεγάλεσ ηθμιζσ ιδιαίτερα ςε λεμονιά και νεραντηιά, ενϊ πορτοκαλιά, μανταρινιά και βοτρυόκαρποσ είναι λιγότερο ευπακείσ. 4

5 Κυριότερεσ ηθμιζσ Καταςτροφι φυτικοφ κεφαλαίου. Μείωςθ παραγωγικότθτασ δζντρων. Παρουςία δζντρων διαφόρου θλικίασ. Αδυναμία διατιρθςθσ κανονικϊν αποςτάςεων φφτευςθσ. Παρουςία διαφόρων κλϊνων και ποικιλιϊν. Υψθλό κόςτοσ εξαιτίασ καταπολζμθςθσ. Μείωςθ παραγωγικότθτασ εξαιτίασ μείωςθσ αηωτοφχου λίπανςθσ. 5

6 Μορφι ςυνδρόμου Αποπλθξία. Χρόνια αςκζνεια. Εξαρτάται από το ςθμείο ειςόδου, τθν εποχι μόλυνςθσ, τισ ςυνκικεσ του περιβάλλοντοσ, τθ μολυςματικι ικανότθτα του πακογόνου, τθν ευπάκεια του ξενιςτι. 6

7 ειδικότερα ςχετικά με το ςθμείο ειςόδου του πακογόνου Μόλυνςθ από τισ ρίηεσ αποπλθξία (Mal nero). Μόλυνςθ από φφλλα βλαςτοφσ χρόνιεσ προςβολζσ (ςυνικωσ θμιπλθγία). 7

8 Συμπτώματα Γενικά ςυμπτϊματα εδαφογενϊν αςκενειϊν. Συχνά ο μαραςμόσ και θ ξιρανςθ των φφλλων ςυμβαίνουν απότομα. Αποθύλλωζη και ξήπανζη βλαζηών. 8

9 Συμπτώματα Χαπακηηπιζηικέρ ξηπέρ κοπςθέρ. 9

10 Συμπτώματα Αποχρωματιςμόσ των νευρϊςεων των φφλλων. Πτϊςθ φφλλων ενϊ ο μίςχοσ παραμζνει ςτο κλαδί. 10

11 Συμπτώματα Αποπληξία ζε δένηπο με άθθονη καπποθοπία. Ανάπηςξη λαίμαπγων και ξήπανζή ηοςρ ζε ένηονα πποζβεβλημένο δένηπο

12 Συμπτώματα Ξερζσ κορυφζσ και ανάπτυξθ λαίμαργων Φωτογραυίες: Κώστας Θανασοσλόποσλος. Φωτογραυίες: Κώστας Θανασοσλόποσλος. 12

13 Ειδικά και πακογνωμονικά ςυμπτώματα Αποξιρανςθ νεαρϊν κλαδίςκων από τθν κορυφι προσ τθ βάςθ που διακόπτεται απότομα (χαρακτθριςτικι γραμμι). Στουσ ξεροφσ κλαδίςκουσ διακρίνονται μαφρα ςτίγματα = πυκνίδια. 13

14 Ειδικά και πακογνωμονικά ςυμπτώματα-ςθμεία Πυκνίδια ςε ξεροφσ κλαδίςκουσ μετά από 1-2 χρόνια. Κλάδοι με καρποφορίεσ αποκτοφν τεφρό χρϊμα. 14

15 Ειδικά και πακογνωμονικά Κιτρινοπορτοκαλί ζντονα πορτοκαλί καςτανοπορτοκαλί καςτανόσ μαφροσ μεταχρωματιςμόσ του δακτυλίου των αγγείων. ςυμπτώματα 15

16 Μεταχρωματιςμόσ αγγείων Χαπακηηπιζηικόρ κιηπινο-ποπηοκαλί μεηασπωμαηιζμόρ

17 Μεταχρωματιςμόσ αγγείων Καζηανόρ μεηασπωμαηιζμόρ ζε όλοςρ ηοςρ ξςλώδειρ ιζηούρ ζε ένηονα πποζβεβλημένο δένηπο. 17

18 Ομοιότθτα με άλλεσ αςκζνειεσ Ανκράκωςθ. Σιψθ λαιμοφ (Κομμίωςθ). Βακτθριολογικι προςβολι από Pseudomonas syringae. Σθψιρριηίεσ. 18

19 Πακογόνο αίτιο Κλάςθ: Ατελείσ Μφκθτεσ. Τάξθ: Sphaeropsidales. Είδοσ: Phoma tracheiphilla. 19

20 Πακογόνο αίτιο Ποικιλομοπθία απομονώζεων ηος παθογόνος ωρ ππορ ηο σπώμα ηηρ αποικίαρ. 20

21 Εξζλιξθ αςκζνειασ - επιδθμιολογία Διατιρθςθ με πυκνίδια ςε ξεροφσ κλαδίςκουσ και με μυκιλιο εντόσ των ιςτϊν. Είςοδοσ από πλθγζσ (παγετοί, χαλάηι, άνεμοι, ζντομα, κλάδεμα, ςυγκομιδι καρπϊν, όργωμα). Εγκατάςταςθ ςτα αγγεία και ακτινωτι εξάπλωςθ. Μετά τθ νζκρωςθ των αγγείων μετανάςτευςθ κάτω από τθν επιδερμίδα και δθμιουργία πυκνιδίων. Απελευκζρωςθ πυκνιδιοςπορίων και φιαλοκονιδίων με νερό (βροχι, καταιονιςμό). Μεταφορά μολφςματοσ με βροχι-αζρα, αρδευτικό νερό, καλλιεργθτικζσ εργαςίεσ, πουλιά (χτίςιμο φωλιάσ). Η αςκζνεια μεταφζρεται με μολυςμζνα δενδρφλλια. 21

22 Στοιχεία επιδθμιολογίασ Κρίςιμθ εποχι μόλυνςθσ Οκτϊβριοσ-Απρίλιοσ. Άριςτθ κερμοκραςία ο C. Απαραίτθτθ υγραςία ςτο ςθμείο κορεςμοφ για ςχθματιςμό και απελευκζρωςθ ςπορίων. Παγετόσ: προδιακζτει τα δζντρα ςε μολφνςεισ και δθμιουργεί πλθγζσ. Άνεμοσ: βοθκά ςτθ διαςπορά του μολφςματοσ και ςτθ δθμιουργία πλθγϊν. Βροχι: κακοριςτικι για απελευκζρωςθ, μεταφορά και βλάςτθςθ μολφςματοσ. Χαλάηι: Δθμιουργία πλθγϊν. 22

23 Βιοχθμικι φφςθ τθσ αςκζνειασ Παραγωγι από το μφκθτα κυτταρολυτικϊν ενηφμων. Παραγωγι μθ εξειδικευμζνθσ πακοτοξίνθσ. Γλυκοπεπτίδιο Μαλςεκίνθ Καταςτροφι κυτταρικϊν μεμβρανϊν, αποδιοργάνωςθ κυτταρικϊν οργανιδίων, διάρρθξθ χλωροπλαςτϊν, παρακωλφει τθν δζςμευςθ του CO 2 και μειϊνει τθ φωτοςυνκετικι ικανότθτα, προκαλεί απϊλεια θλεκτρολυτϊν. 23

24 Καταπολζμθςθ 1. Νομοκετικά μζτρα 2. Καλλιεργθτικά μζτρα Ανκεκτικζσ ποικιλίεσ Ερμιόνθ. Ζλεγχοσ δενδρυλλίων. Καταςτροφι με φωτιά των ξερϊν κλαδίςκων κλάδων και δζντρων (πυκνίδια). Προςταςία από δυςμενείσ ςυνκικεσ περιβάλλοντοσ (παγετόσ αντιπαγετικι προςταςία, χαλάηι χριςθ διχτυοφ, άνεμοσ ανεμοφράχτεσ). Αποφυγι καλλιζργειασ του εδάφουσ Οκτϊβριο ωσ Μάιο. Κλάδεμα αργά τθν άνοιξθ και προςταςία τομϊν. 24

25 Καταπολζμθςθ (ςυνζχεια) Ιςορροπθμζνθ λίπανςθ για αποφυγι αποφφλλωςθσ = πλθγϊν, ςυγκρατθμζνθ Ν-οφχο λίπανςθ. Αποφυγι τεχνθτισ βροχισ για άρδευςθ. Προςοχι ςτουσ εντομοκτόνουσ ψεκαςμοφσ με χειμερινοφσ πολτοφσ (αποφφλλωςθ πλθγζσ). Πυκνότερθ φφτευςθ μικρότεροσ αρικμόσ αρχικϊν μολφνςεων από το ριηικό ςφςτθμα και παράλλθλα προςταςία από παγετό. 3. Χθμικι καταπολζμθςθ Ψεκαςμοί με χαλκοφχα με τθν ζναρξθ των βροχϊν και ςε μθνιαία διαςτιματα. 25

26 Ανκεκτικζσ ποικιλίεσ Ευπάκεια ποικιλιϊν λεμονιάσ κατά φκίνουςα διάταξθ. Μαγλθνι Καρυςτινι Αδαμοποφλου Μεςςαράσ Ποικιλίεσ που παρουςιάηουν διαφόρων βακμϊν αντοχι κατά αφξουςα διάταξθ. Monachelo (Ιταλίασ) Διοςκοφρια (Γεωργίασ) Λαπθκιϊτικθ (Κφπρου) Ερμιόνθ (Αργολίδασ) 26

27 Ανκεκτικζσ ποικιλίεσ Ερμιόνθ-κλϊνοσ τθσ Μαγλθνισ. 1958: φυτεφονται 800 δενδρφλλια από μοςχεφματα Μαγλθνισ. Μόνο το ζνα (1) μζνει υγιζσ, τα υπόλοιπα ξεραίνονται. 1968: εμβολιάηονται 400 μοςχεφματα που λιφκθκαν από το παραπάνω 1 υγιζσ. Όλα τα δζντρα υγιι. 1978: 2000 μοςχεφματα εμβολιάηονται. Μόνο τα 10 αςκζνθςαν (δεν ξεράκθκαν). 27

28 Ερμιόνθ Ανάλυςθ ολικών πρωτεϊνών και ιςοενηφμων Εικόνες: Κώστας Θανασοσλόποσλος 28

29 Ευπάκεια υποκειμζνων Νεραντηιά Κομμίωςθ: Α Mal nero: Ε Τριςτζτςα: Ε Βολκαμεριάνα Κομμίωςθ: Α Mal nero : Α Τριςτζτςα: Μ Λεμονιά Κομμίωςθ: Ε Mal nero: Ε Τριςτζτςα: Α Troyer citrange Κομμίωςθ: Α Mal nero: Ε Τριςτζτςα: M Poncirus trifoliata Κομμίωςθ: Α Mal nero: Ε Τριςτζτςα: M A: Ανκεκτικό Ε: Ευπακζσ, Μ: Μζτριασ ανκεκτικότθτασ 29

30 Σθμείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Λαγοπόδθ Αναςταςία «Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου. Κορυφοξιρα». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 30

31 Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] 31

32 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ ενότθτασ Επεξεργαςία: Φλϊροσ Γεϊργιοσ Θεςςαλονίκθ, Μάιοσ 2015

33 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Σθμειώματα

34 Σθμείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Το παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ

35 Διατιρθςθ Σθμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 35