Μυκητολογικζσ αςθζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Μυκητολογικζσ αςθζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου Ενότητα 14. Αςκζνειεσ Γιγαρτοκάρπων Αναςταςία Λαγοπόδθ Επίκ. Κακθγιτρια Φυτοπακολογίασ, Α.Π.Θ.

2 Άδειεσ Χρήςησ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2

3 Χρηματοδότηςη Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3

4 Αςθζνειεσ Γιγαρτοκάρπων Σθψιρριηίεσ. Σιψεισ Λαιμοφ. Αδρομυκϊςεισ. Σιψεισ Ξφλου. Ζλκθ Βλαςτϊν: Nectria galligena. Nectria cinnabarina. Botryosphaeria dothidea, B. obtusa. Μονίλια. Ωίδιο. Φουηικλάδια. Σκωριάςεισ: αχλαδιάσ: Gymnosporangium fuscum. μηλιάσ: G. cornutum. κυδωνιάσ: G. confusum. Μαφρθ Κθλίδωςθ (Αλτερναρίαςθ). Σεπτορίαςθ (Septoria piricola). Εντομοςπορίωςθ (Fabraea maculata). 4

5 Ζλκη βλαςτϊν Ζλκοσ: ςιψθ ξφλου εντοπιςμζνθ και περιοριςμζνθ ςτο ςθμείο ειςόδου του πακογόνου και γφρω από αυτό. Τα ζλκθ παρουςιάηουν ρωγμζσ, ζχουν ελλειπτικό ςχιμα και επουλωτικό, υπερυψωμζνο ιςτό ςτθν περιφζρειά τουσ. Στα μεγαλφτερθσ θλικίασ ζλκθ ο φλοιόσ ξεκολλάει και αποκαλφπτεται ο κεντρικόσ κφλινδροσ. Τα πακογόνα των ελκϊν προκαλοφν και ςιψεισ καρπϊν. 5

6 Ευρωπαϊκό ζλκοσ τησ μηλιάσ και τησ αχλαδιάσ (1/5) Nectria galligena ατελ. Cylindrosporium mali. Σε άλλεσ χϊρεσ θ ςθμαςία τθσ αςκζνειασ είναι μεγαλφτερθ. Προςβάλλει επίςθσ πυρθνόκαρπα (κεραςιά, δαμαςκθνιά) και διάφορα δαςικά. Προκαλεί ξιρανςθ βλαςτϊν και κλάδων. 6

7 Ευρωπαϊκό ζλκοσ τησ μηλιάσ και τησ Τα ζλκθ εμφανίηονται γφρω από οφκαλμοφσ, πλθγζσ ι βάςεισ λεπτϊν βλαςτϊν. αχλαδιάσ (2/5) Φωτογραφία: Αρχείο Εργαςτθρίου. 7

8 Ευρωπαϊκό ζλκοσ τησ μηλιάσ και τησ αχλαδιάσ (3/5) Οι καρποί προςβάλλονται πριν ι μετά τθ ςυγκομιδι. Στθν επιφάνειά τουσ εμφανίηονται ςποριοδόχεια. 8

9 Ευρωπαϊκό ζλκοσ τησ μηλιάσ και τησ αχλαδιάσ (4/5) Πάνω ςτα ζλκθ ςχθματίηονται κόκκινα περικικια (μοιάηουν με τα αυγά του κόκκινου τετράνυχου Panonychus ulmi). Joseph O'Brien, USDA Forest Service 9

10 Ευρωπαϊκό ζλκοσ τησ μηλιάσ και τησ αχλαδιάσ (5/5) Κονίδια και αςκοςπόρια υπάρχουν κάκε εποχι πάνω ςτα ζλκθ. Η απελευκζρωςθ και διαςπορά τουσ ευνοείται από βροχερό καιρό. Μόλυνςθ από πλθγζσ ι ουλζσ. 10

11 Δευτερεφον ζλκοσ από Nectria Nectria cinnabarina. Αςκενζσ παράςιτο. Τα περικικια ζχουν ζντονο κοραλλί χρϊμα. 11

12 Alan L. Jones Ζλκοσ από Σφαίροψη Botryosphaeria dothidea, ατελ. Dothiorella mali. B. obtusa ατελ. Sphaeropsis malorum. Διακρίνεται δφςκολα από το Ευρωπαϊκό ζλκοσ. Πάνω ςτα ζλκθ ςχθματίηει ψευδοκικια και πυκνίδια. Μπορεί να μολφνει και από τα φακίδια. Για τθν εξζλιξθ τθσ αςκζνειασ είναι απαραίτθτθ θ υγραςία. 12

13 Καταπολζμηςη ελκϊν Αφαίρεςθ και καταςτροφι των ελκϊν. Σε μεγαλφτερα δζντρα χειρουργικι αφαίρεςθ του ζλκουσ και απολφμανςθ. Περιοριςμόσ υγραςίασ ςτθν κόμθ. Ψεκαςμόσ μετά τθν πτϊςθ των φφλλων για εξόντωςθ μολυςμάτων με επιμζλεια γιατί τα μολφςματα προφυλάγονται καλά ςτισ πτυχζσ των ελκϊν. 13

14 Σκωριάςεισ Στθ χϊρα μασ απαςχολοφν μόνο τοπικά και ςε ευπακείσ ποικιλίεσ. Τα πακογόνα είναι ετερόοικοι μφκθτεσ του γζνουσ Gymnosporangium, με κφριο ξενιςτι τθν άρκευκο (τελειοςπόρια) και δευτερεφοντα ξενιςτι τα μθλοειδι (πυκνιδιοςπόρια, αικιδιοςπόρια). 14

15 Σκωριάςεισ μηλοειδϊν (1/4) Αχλαδιά: Gymnosporangium sabinae syn. G. fuscum, G. clavariiformae, G. confusum. Μηλιά: G. cornutum, G. clavariiformae. Κυδωνιά: G. confusum, G. clavariiformae. Κθλίδεσ ηωθροφ κιτρινοπορτοκαλί χρϊματοσ ςτθν πάνω επιφάνεια των φφλλων και αργότερα εμφάνιςθ μαφρων ςτιγμάτων ςτο κζντρο (πυκνίδια). Αργότερα ςτθν κάτω επιφάνεια του φφλλου εμφανίηονται τα αικίδια που βγάηουν αικιδιοςπόρια ςε υπόλευκουσ κϊνουσ, ςε ςχθματιςμοφσ που μοιάηουν με μουςτάκια ι δάχτυλα. 15

16 hort.uwex.edu Σκωριάςεισ μηλοειδϊν (2/4) Αηθίδηα ζηελ άλω επηθάλεηα ηωλ θύιιωλ. Αηθίδηα ζηελ θάηω επηθάλεηα ηωλ θύιιωλ θαη ζε λεαρούς θαρπούς. 16

17 SB_Johnny, 9 November Σκωριάςεισ μηλοειδϊν (3/4) Στεκαηηζκός όγθωλ ζηα θιαδηά ηες αρθεύζοσ ηολ πρώηο τρόλο ηες προζβοιής ηες. Καηαζθεσές ποσ κοηάδοσλ κε τωληά θαη θέροσλ ηειεηοζπόρηα ζτεκαηίδοληαη ζηοσς όγθοσς ηες αρθεύζοσ ηο δεύηερο τρόλο ηες προζβοιής ηες. 17

18 Σκωριάςεισ μηλοειδϊν (4/4) Ο θύθιος ηες αζζέλεηας. George Agrios, Plant pathology APS Press 18

19 Καταπολζμηςη Καταςτροφι των κζδρων ςε απόςταςθ μζχρι 1 χλμ γφρω από τον απιδεϊνα. Καταπολεμείται με τουσ ψεκαςμοφσ του Φουηικλαδίου. 19

20 Εντομοςπορίωςη (1/7) Η αςκζνεια αποτελεί πρόβλθμα ςτθν κυδωνιά. Σπανιότερα προςβάλλονται θ αχλαδιά και θ μεςπιλιά και ακόμα πιο ςπάνια θ μθλιά. Προςβάλλονται φφλλα, βλαςτοί, καρποί. 20

21 Εντομοςπορίωςη (2/7) Fabraea maculata (περικικια). Ατελ. Entomosporium maculatum (ακζρβουλα). plantpath.caes.uga.edu 21

22 Εντομοςπορίωςη (3/7) Στα φφλλα: μικρζσ πορφυρζσ ελαφρά υπερυψωμζνεσ κθλίδεσ, γίνονται αργότερα ςκουροπορφυρζσ καςτανζσ με ςτίγματα ςτο κζντρο = ακζρβουλα. 22

23 Εντομοςπορίωςη (4/7) Εθηεηακέλε θειίδωζε ηωλ θύιιωλ θσδωληάς. 23

24 Εντομοςπορίωςη (6/7) Στουσ βλαςτοφσ και καρποφσ ςχθματίηονται μικρζσ κθλίδεσ που ςυνενϊνονται και ςχθματίηουν υπερυψωμζνα ζλκθ. Κειίδες ζε θαρπό ατιαδηάς. Margaret Senior

25 Εντομοςπορίωςη (7/7) Διαχειμάηει ωσ μυκιλιο ςτα ζλκθ των βλαςτϊν και ςπάνια ςχθματίηει περικικια. Τα πεςμζνα φφλλα παράγουν κονίδια. Γίνονται πολλζσ μολφνςεισ ςτθ διάρκεια τθσ βλαςτικισ περιόδου. 25

26 Εντομοςπορίωςη (8/8) Καταςτροφι των ελκϊν πάνω ςτουσ κλάδουσ και καταςτροφι των φφλλων ςτο ζδαφοσ. Ψεκαςμοί από τθν ζκπτυξθ των φφλλων και μετά κατά διαςτιματα. Σε ζντονεσ προςβολζσ ψεκαςμόσ το χειμϊνα για καταςτροφι του μυκθλίου ςτα ζλκθ. 26

27 Σεπτορίαςη (1/3) Αςκζνεια με περιοριςμζνο οικονομικό ενδιαφζρον. Προςβάλλονται φφλλα και καρποί. Κθλίδεσ μικρζσ καςτανόχρωμεσ που αργότερα γίνονται ςταχτιζσ με καςτανοκόκκινο περικϊριο και μαφρα ςτίγματα ςτο κζντρο (πυκνίδια). 27

28 mycologie.univ-lyon1.fr Σεπτορίαςη (2/3) Κειίδες κε πσθλίδηα ζηο θέληρο. mycologie.univ-lyon1.fr 28

29 Σεπτορίαςη (3/3) Septoria piricola. Σχθματίηει πυκνίδια και περικικια. Πρωτογενείσ μολφνςεισ από αςκοςπόρια και δευτερογενείσ από πυκνιδιοςπόρια. Οι ψεκαςμοί για το Φουηικλάδιο παρζχουν προςταςία και γι αυτι τθν αςκζνεια. 29

30 Σημείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Λαγοπόδθ Αναςταςία «Μυκθτολογικζσ αςκζνειεσ δενδρωδϊν και αμπζλου. Αςκζνειεσ Γιγαρτοκάρπων.». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 30

31 Σημείωμα Αδειοδότηςησ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] 31

32 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Τζλοσ ενότητασ Επεξεργαςία: Φλϊροσ Γεϊργιοσ Θεςςαλονίκθ, Μάιοσ 2015

33 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ Σημειϊματα

34 Σημείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Το παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ

35 Διατήρηςη Σημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 35