Πρωτοβουλία Κιλκίς 2020

Transcript

1 Πρωτοβουλία Κιλκίς 2020 Συµµετοχική Στρατηγική ιερεύνηση Προοπτικών Ανάπτυξης Όραµα και Στρατηγική προσέγγιση για το Κιλκίς του 2020 Στα πλαίσια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου Έκδοση 1 η : 21 Φεβρουαρίου 2011

2 Οργάνωση Συνδιοργάνωση Υπό την Αιγίδα Επιστηµονική Επιµέλεια Υπεύθυνος Σύνταξης: Σταύρος Μαντζανάκης 1 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟ ΟΥ Η ΜΕΘΟ ΟΣ ΤΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΚΙΛΚΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΙΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕΤΡΗΣΗ - BENCHMARK ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΌΡΑΜΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΘΕΣΗΣ ΝΟΜΟΥ SWOT ANALYSIS ΠΟΙΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Ο ΗΓΗΣΑΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΑΥΤΩΝ? ΤΕΣΣΕΡΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΙΛΚΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΌΡΑΜΑ ΥΠΟ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΆΞΟΝΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ** ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΣΤΑ WORKSHOP Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το έντονα µεταβαλλόµενο παγκόσµιο περιβάλλον, οι χρηµατοοικονοµικές κρίσεις, οι νέοι πόλοι ανταγωνισµού και η τεχνολογική αλλαγή, απαιτούν κάθε τοπική κοινωνία όχι µόνο να βρίσκεται σε εγρήγορση, αλλά και να αναπτύξει µηχανισµούς συνεχούς συλλογής δεδοµένων, γρήγορου σχεδιασµού και άµεσης δράσης. Στα πλαίσια αυτά και µε βάση την πίστη ότι η ενδογενής ανάπτυξη στην περιοχή έχει ακόµη σηµαντικά αποθέµατα, αποφασίσαµε την υλοποίηση Συµµετοχικής Στρατηγικής ιερεύνησης για την ανάπτυξη της περιοχής (Νοµός Κιλκίς). Κάνοντας χρήση της µεθοδολογίας των Σεναρίων (Strategic Foresight 1 ) και της συµµετοχικής µεθοδολογίας Foresighting the Regional Commons 2, υλοποιήσαµε το έργο που ονοµάζεται Συµµετοχική Στρατηγική ιερεύνηση των Προοπτικών Ανάπτυξης της περιοχής του Κιλκίς το Σηµαντικά καινοτόµα στοιχεία της δράσης αποτελούν η ενδογενής προσέγγιση ανάπτυξης, η συµµετοχική διάσταση της και τέλος η χρονική περίοδος υλοποίησης, λόγω των σηµαντικών αλλαγών στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Βασικός σκοπός της δράσης είναι η έναρξη χρήσης (αυτοεκπαίδευσης) µακροπρόθεσµων στρατηγικών εργαλείων σχεδιασµού και δράσης ενώ οι στόχοι της είναι: 1. Ενεργός Συµµετοχή των πολιτών, 2. Προσέγγιση των ενδογενών χαρακτηριστικών της περιοχής, 3. Κοινή στρατηγική των φορέων που εµπλέκονται µε την περιοχή και 4. Υποκίνηση των ενεργών εµπειρογνωµόνων & πολιτών του τόπου. Η δράση εντάσσεται στo Στρατηγικό Σχεδιασµό των φορέων της περιοχής και στην πρωτοβουλία του Επιµελητηρίου Κιλκίς να συντονίσει τις αναπτυξιακές προσπάθειες των φορέων, ώστε να σχεδιάσουν το µέλλον του τόπου και παράλληλα να αναπτύξουν περιβάλλον συνεργατικότητας για λύση των άµεσων προβληµάτων της κρίσης. 1 Andy Hines & Peter Bishop, Mats Lidgren 2 Σταύρος Μαντζανάκης, Υπ. ιδάκτωρ 3 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

5 2. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ 2.1 Εισαγωγή στις µεθοδολογίες συµµετοχικών αποφάσεων Η επιστηµονική επιτροπή µελετώντας τις διάφορες µεθοδολογίες που είναι διαθέσιµες για την διενέργεια ασκήσεων Στρατηγικής ιερεύνησης επέλεξε να χρησιµοποιήσει εργαλείο το οποίο εντάσσεται στα πλαίσια της Συµµετοχικής προσέγγισης. Τι ακριβώς σηµαίνει η έννοια της «συµµετοχικής διερεύνησης»; Μια διαδικασία συµµετοχικής διερεύνησης υποστηρίζει ενεργά ότι πρέπει να περιλαµβάνεται το «κοινό» (οι πολίτες κυρίως) στις διαδικασίες λήψης απόφασης θεµάτων που το αφορούν. Το «κοινό» µπορεί να είναι πολίτες, φορείς, συµµετέχοντες σε κάποιο συγκεκριµένο πρόγραµµα ή πολιτική, εµπειρογνώµονες, µέλη της κυβέρνησης (εθνική, περιφερειακή, τοπική) και της αγοράς. Γενικά, οι διαδικασίες πολιτικής µπορούν να χωριστούν σε τρία στάδια ενός κύκλου: συµµετοχή στην προγραµµατισµό, προγραµµατισµός της εφαρµογής και της αξιολόγησης, και µια συµµετοχική διερεύνηση µπορεί να χρησιµοποιηθεί µέσα σε µερικά ή σε όλα αυτά τα βήµατα. Συµµετοχή στον προγραµµατισµό Συµµετοχή στην εφαρµογή Συµµετοχή στην αξιολόγηση 4 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

6 ιακρίσεις έχουν γίνει µεταξύ των επιπέδων συµµετοχής, ανάλογα µε το ποιος είναι κάθε φορά ο στόχος: διαβίβαση πληροφοριών (προς µια κατεύθυνση). διαβουλεύσεις (αµφίδροµες) στα πλαίσια που θέτει ο φορέας. ενεργός συµµετοχή: µε βάση µια συνεργασία στην οποία πολίτες, φορείς, εµπειρογνώµονες και πολιτικοί συµµετέχουν ενεργά στην δηµόσια συζήτηση. Όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη µπορούν να διαµορφώσουν σε µεγαλύτερη ή µικρότερη έκταση το πλαίσιο του ζητήµατος. Το επίπεδο συµµετοχής είναι ένα συνεχές χωροχρονικό γεγονός και οι µέθοδοι ποικίλλουν στο βαθµό στον οποίο δεσµεύουν τους συµµετέχοντες στη διαµόρφωση των ερωτήσεων και των ζητηµάτων και στο σχεδιασµό των διαδικασιών. Ποιός έχει ανάγκη από µια Συµµετοχική ιερεύνηση; Η Συµµετοχική διαδικασία λήψης αποφάσεων δεν επιδιώκεται και δεν απαιτείται µόνο από τους πολίτες που επιθυµούν να διαδραµατίσουν έναν πιο ενεργό ρόλο διακυβέρνησης της κοινωνίας τους. Περιφερειακές, εθνικές, τοπικές αρχές και κυβερνήσεις, Οργανισµοί Ανάπτυξης και ΜΚΟ, επιστήµονες και επιχειρήσεις είναι επίσης όλο και περισσότερο πρόθυµες να συγκεντρώσουν τα οφέλη των ενεργών κοινωνιών στις διαδικασίες λήψης απόφασης τους, να επηρεάσουν και να επηρεαστούν από αυτές. Γιατί χρησιµοποιήστε µια συµµετέχουσα προσέγγιση; Η ζήτηση για αυξανόµενη δηµόσια συµµετοχή στη χάραξη πολιτικής υπάρχει τόσο σε πρακτικό-ουσιαστικό όσο και σε διαδικαστικό επίπεδο. Από την σκοπιά της πρακτικότητας τα επιχειρήµατα λένε ότι η συµµετοχή βελτιώνει την ποιότητα των αποφάσεων, ενώ από διαδικαστική άποψη η συµµετοχή είναι απαραίτητη για να καταστήσει τη διαδικασία λήψης απόφασης δηµοκρατικότερη. Κάθε µια από αυτές τις οπτικές, είναι βασισµένη σε δύο αντιληπτές ανεπάρκειες: την αβεβαιότητα και την ανισότητα (EUROPTA, 2000). 5 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

7 Από πρακτική άποψη, είναι καλύτερο να υπάρξει όσο το δυνατόν περισσότερη γνώση, και εµπειρία στην προσπάθεια εξέτασης της σύνθετης (και άρα αβέβαιης) φύσης των κοινωνικών ζητηµάτων και των προβληµάτων. Τα µέσα, οι θεσµοί και οι άτυπες διαδικασίες επιρροής στις διαδικασίες λήψης απόφασης διανέµονται ανοµοιόµορφα µεταξύ των µελών της κοινωνίας. Εποµένως, πρέπει να βελτιωθεί η πρόσβαση για όλους τους πολίτες ώστε να συµβάλλουν στις λύσεις και στον καλύτερο προγραµµατισµό του µέλλοντος. Από διαδικαστική άποψη, τα νέα προβλήµατα και ζητήµατα της σύγχρονης κοινωνίας θέτουν συχνά ερωτήσεις για τις οποίες οι υπάρχοντες κοινωνικοί κανόνες είναι ανεπαρκείς ή ανύπαρκτοι, δηµιουργώντας την αβεβαιότητα και την ανησυχία στην κοινωνία. Επιπλέον, το µεγάλο πλήθος (συχνά αντικρουόµενων) κανόνων σε µια κοινωνία αναµιγνύονται συχνά µε συµφέροντα (οικονοµικά ή µη), τα οποία αντιπροσωπεύονται ανοµοιόµορφα. Είναι έτσι διαδικαστικά επιθυµητό να επιτρέπει µια διαδικασία που είναι όσο το δυνατόν δηµοκρατικότερη προκειµένου να εξασφαλιστεί ότι όλες οι αξίες και οι απόψεις µπορούν να αντιπροσωπευθούν σε µια δηµόσια συζήτηση. Εκτός από τις πιο πάνω σκέψεις, οι συµµετοχικές διαδικασίες είναι απαραίτητες στη χάραξη πολιτικής, για να εξετάσουν προβλήµατα όπως η έλλειψη εµπιστοσύνης µεταξύ του πολιτών και των οργάνων διακυβέρνησης και τις αντιλήψεις των πολιτών για αδύναµη νοµιµότητά των πολιτικών. Το κοινό αντιλαµβάνεται πολλές πρωτοβουλίες ως µια από επάνω προς τα κάτω κατάσταση. Προκειµένου να αυξηθεί η δηµόσια υποστήριξη και η κατανόηση πολιτικών και δράσεων, οι πολίτες πρέπει να συµπεριληφθούν άµεσα στον προγραµµατισµό και την εφαρµογή τους. Η συµµετοχή στις συµµετοχικές διαδικασίες, επαυξάνει συστηµικά επίσης την ικανότητα ενός τόπου. Το πετυχαίνει αυτό µε το να εκπαιδεύει τους πολίτες και τους φορείς, µε την δηµιουργία δικτύων µεταξύ των πολιτών που µπορούν να συνεχίσουν να συζητούν τα διάφορα θέµατα πολιτικής ή δράσης όσο αυτά υλοποιούνται ή όσο αυτά αναπτύσσονται. Εντούτοις, δεν είναι µόνο οι πολίτες που πρέπει να εκπαιδευτούν. Όλοι οι ιθύνοντες µπορούν να µάθουν πώς να βελτιώσουν τις υπηρεσίες τους µε τη άµεση ανατροφοδότηση από τους πολίτες χρήστες των δηµόσιων υπηρεσιών. Έτσι αντί πρώτα να 6 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

8 υλοποιούµαι (βιαστικά κάποιες φορές) και µετά να διορθώνουµε, είναι αποδοτικότερο να περιληφθούν οι τελικοί χρήστες στο αρχικό σχέδιο και στον αρχικό προγραµµατισµό. Επιπλέον, µια συµµετοχική διαδικασία στη χάραξη πολιτικής αντιµετωπίζεται ως τρόπος κοινωνικής συνοχής. Είναι µια χρήσιµη διαδικασία για να επιτευχτεί η συναίνεση όταν πρέπει να επιλυθούν διαφορετικές θέσεις και απόψεις ή και συγκρούσεις. Όταν αυτή η µέθοδος υιοθετείται νωρίς στη διαδικασία, οι συµµετέχοντες µπορούν να µοιραστούν τις προοπτικές, και τον συλλογισµό τους, σε ένα αναδυόµενο ζήτηµα όσο αυτό αναπτύσσεται και ωριµάζει. Όταν οι απόψεις έχουν ήδη πολωθεί, κάποιες µέθοδοι µπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιµες στην διαµεσολάβηση µεταξύ των ενδιαφερόµενων οµάδων για να επιτευχτεί συναίνεση ή να ληφθεί τουλάχιστον µια κοινή απόφαση µέσα από όλες τις προοπτικές που έχουν εκφραστεί. Το λιγότερο που επιτυγχάνουν αυτές οι διαδικασίες είναι κάποια αµοιβαία κατανόηση και το ότι όλες οι φωνές µπορούν να ακουστούν. Αποτελεσµατική και ουσιαστική δηµόσια συµµετοχή σηµαίνει : Ενίσχυση τοπικών ικανοτήτων. Υψηλής ποιότητας δηµοκρατική διακυβέρνηση. Ανάπτυξη και ολοκλήρωση δράσεων µε αποτελεσµατικότητα. Ενδυνάµωση δηµόσιας εµπιστοσύνης στις αποφάσεις. Μεγαλύτερη κατανόηση των δηµόσιων ζητηµάτων, των ανησυχιών, των προτεραιοτήτων και των λύσεων. Χτίσιµο ευρύτερης υποστήριξης για τα προγράµµατα και τις πρωτοβουλίες. Αύξηση αµοιβαίας εκπαίδευσης µέσω της διανοµής των πληροφοριών, στοιχείων και εµπειρίας. ιασφάλιση ότι οι αποφάσεις και οι πολιτικές ενσωµατώνουν τη γνώση και την πείρα, ειδάλλως θα αγνοηθούν. Απεικόνιση ενός ευρύτερος φάσµατος των δηµόσια ανησυχιών και των αξιών στη λήψη αποφάσεων. 7 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

9 Γρήγορος προσδιορισµός αµφισβητούµενων πτυχών ενός ζητήµατος και άµεση συγκέντρωση διαφορετικών απόψεων. Συναίνεση κατά τρόπο συνεργάσιµο. Πότε είναι µια συµµετοχική διαδικασία είναι κατάλληλη; Μια συµµετοχική προσέγγιση είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για την εξέταση: Θεµάτων που απαιτούν την ηθική, κοινωνική ή πολιτιστική µελέτη και µπορεί να απαιτήσουν την επιλογή µεταξύ θεµελιωδών αξιών και αρχών στην κοινωνία. Ζητήµατα πολιτικής που απαιτούν έναν συνδυασµό δηµόσιας επίγνωσης, εκµάθησης, αναζήτησης λύσεων και συναισθηµατική ή ηθική αποδοχή µιας ενδεχόµενης απόφασης. Επιλογές δηµόσιας πολιτικής που πρέπει να στηριχτούν στην αρχή της πρόληψης. Ελλοχεύουσες αξίες και αρχές που πρέπει να διευκρινιστούν πριν από τις όποιες λεπτοµερείς προτάσεις ή επιλογές διαχείρισης κινδύνου. Ποια µέθοδο θα έπρεπε να χρησιµοποιήσουµε; Στην απόφαση ποια µέθοδο να υιοθετήσουµε, θα πρέπει να λάβουµε υπόψη τα ακόλουθα πέντε στοιχεία: Στόχοι: Λόγοι για τη συµµετοχή και τις αναµενόµενες εκβάσεις. Θέµα: Η φύση και το πεδίο του ζητήµατος. Συµµετέχοντες: Ποιος επηρεάζεται, ποιόν ενδιέφερε ή ποιος µπορεί να συµβάλει στις λύσεις. Χρόνος: Χρονικό διάστηµα διαθέσιµο. Προϋπολογισµός: ιαθεσιµότητα των πόρων. 8 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

10 2.2 Επιλογή Μεθόδου Πηγή: Dr. Nikki Slocum, Research Fellow at UNU/CRIS Στον πιο πάνω πίνακα αναγράφονται οι συνηθέστερες µέθοδοι συµµετοχικής προσέγγισης σε µια συγκριτική ανάλυση µε βάση τις βασικές παραµέτρους υλοποίησης, ώστε εύκολα να µπορεί κάποιος µε βάση τις ιδιαιτερότητες, τους στόχους και τις ανάγκες του να επιλέξει αυτή που του ταιριάζει καλύτερα. Με βάση τα παραπάνω και την διεθνή βιβλιογραφία η οµάδα εργασίας επέλεξε την µέθοδο των Σεναρίων για την συµµετοχική Στρατηγική άσκηση της διερεύνησης των αναπτυξιακών προοπτικών της περιοχής Κιλκίς για το Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

11 2.3 Η µέθοδος των Σεναρίων Ορισµός Τα σενάρια είναι αφηγηµατικές περιγραφές των πιθανών µελλόντων και στρέφουν την προσοχή, στις σχέσεις µεταξύ γεγονότων και σηµείων απόφασης. Πότε χρησιµοποιούνται Ως αρχή, η κατασκευή σεναρίων είναι ιδιαίτερα χρήσιµη στις καταστάσεις όπου το παρελθόν ή/και το παρών είναι απίθανο να αποτελέσουν οδηγό ή πυξίδα για το µέλλον, ιδιαίτερα χρησιµοποιούνται όπου: το πρόβληµα είναι σύνθετο. υπάρχει υψηλή πιθανότητα σηµαντικής αλλαγής. οι κυρίαρχες τάσεις µπορεί να µην είναι ευνοϊκές και πρέπει να αναλυθούν. ο χρονικός ορίζοντας είναι σχετικά µεγάλος. Τα σενάρια βοηθούν στην άµεση προσέλκυση της προσοχή στις κινητήριες δυνάµεις, στις πιθανές εξελίξεις και στην έκταση απρόβλεπτων καταστάσεων µε τις οποίες µπορεί να έρθει η κοινωνία αντιµέτωπη. Κατά συνέπεια είναι ιδιαίτερα χρήσιµα σαν εργαλείο όταν πρέπει να εξεταστούν πολλοί παράγοντες και ο βαθµός αβεβαιότητας για το µέλλον είναι υψηλός. Η διαδικασία που αναλύει από το µέλλον προς τα πίσω στο παρόν, από το πιθανό ή ανεπιθύµητο σενάριο µέχρι την παρούσα ηµέρα, καταγράφοντας µια ακολουθία κρίσιµων δράσεων, αποφάσεων και αλλαγών, επιτρέπει στους πολίτες και τους φορείς να αναπτύξουν ένα στρατηγικό σχέδιο µε βάση το οποίο θα αντιµετωπίσουν και θα δηµιουργήσουν το µέλλον που επιθυµούν. Αυτό, στη συνέχεια, επιτρέπει στους ανθρώπους να γίνουν φορείς αλλαγής και όχι να άγονται από αυτήν και να δηµιουργούν τάσεις και όχι να είναι τα θύµατα των τάσεων. Η µεθοδολογία των σεναρίων µπορεί να παρέχει στους αρµόδιους για το σχεδιασµό τα σηµεία αναφοράς πυξίδας µε τα οποία να κατευθύνουν την σκέψη για τα αναρίθµητα πιθανά µέλλοντα. Οι πολιτικές και τα πλάνα δράσεις 10 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

12 µπορούν να εξεταστούν από την άποψη της ευρωστίας τους σε σχέση µε έναν αριθµό πιθανών µελλόντων: αντί να εστιάσουµε στο υποθετικά πιθανό µέλλον, µπορεί να αναπτυχθεί µια ισορροπηµένη σειρά στρατηγικών που µπορεί να απαιτηθούν σε διαφορετικές περιστάσεις. Η διαδικασία κατασκευής σεναρίων µπορεί επίσης να χρησιµοποιηθεί για να χτίσει ένα κοινό όραµα µεταξύ των συµµετεχόντων. Μπορεί έτσι να χρησιµοποιηθεί για να παραγάγει συναίνεση και κατεύθυνση. Ειδικά όταν οι συµµετέχοντες παίρνουν µέρος σε «εργαστήρια» - workshops, θα καταλάβουν καλύτερα ποιες στρατηγικές και ποιες πολιτικές επιλογές πρέπει να χτίσουν για τα εναλλακτικά µέλλοντα. Επιπλέον, η διαδικασία παραγωγής εικόνων του µέλλοντος και το πώς µπορείς να τις πραγµατοποιήσεις, µπορεί να διευκολύνουν τη δράση. Οι συµµετέχοντες θα καταλάβουν επίσης καλύτερα τις απόψεις και τις στρατηγικές των άλλων. 11 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

13 3. Ταυτότητα Συµµετοχικής άσκησης Κιλκίς 2020 Ονοµασία: «Συµµετοχική Στρατηγική ιερεύνηση Προοπτικών Ανάπτυξης» «Όραµα και Στρατηγική προσέγγιση για το Κιλκίς του 2020» Στόχοι: Κοινός Στρατηγικός Σχεδιασµός για την Ανάπτυξη της περιοχής την επόµενη 10ετία. Ανάπτυξη Κοινού Οράµατος και κοινής στρατηγικής. Θέµα: Ο νοµός Κιλκίς παρουσίασε τα τελευταία 10 χρόνια σηµαντική βελτίωση των οικονοµικών µεγεθών του, αυξάνοντας το κατά κεφαλήν ΑΕΠ πολύ γρηγορότερα, τόσο από τον µέσο όρο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και από όλους τους γειτονικούς νοµούς. Παράλληλα µε βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ πάλι, βρέθηκε στην 15 η θέση στην συνολική κατάταξη των νοµών (ΕΛΛ. ΣΤΑΤ. 2007). Την ίδια ώρα όµως παρουσιάζει χαµηλό φορολογηθέν εισόδηµα (10 ος από το τέλος νοµός στο σύνολο των νοµών της επικράτειας το 2009) λόγω διαρροής προς το αστικό κέντρο και αδυναµία επανεκκίνησης του αγροτικού αναπτυξιακού αποθέµατος. Σηµαντικός κίνδυνος αποβιοµηχάνισης της περιοχής, ως πιθανό σενάριο, λόγο της µετατόπισης στην µεταβιοµηχανική εποχή και των διαρθρωτικών αδυναµιών της χώρας. Το σενάριο αυτό είναι σηµαντικό καθώς δεν φαίνεται η περιοχή να µπορέσει εύκολα να αντικαταστήσει τον σηµαντικότερο οικονοµικό άξονα (µεταποίηση) ανάπτυξης της µε λειτουργίες µεταβιοµηχανικής εποχής όπως η καινοτοµία, και η έρευνα. Τέλος σε όλα τα σενάρια εµφανίζεται η µεταβλητή Ανεργία, σηµατοδοτώντας άµεσες δράσεις. Συµµετέχοντες: Φορείς και πολίτες της περιοχής (αναλυτική λίστα θα αναρτηθεί σύντοµα στην ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας). Σηµαντικό γεγονός ότι όλοι οι κύριοι φορείς ανάπτυξης της περιοχής, συµµετείχαν στις διαδικασίες παρόλο τον µεγάλο φόρτο εξαιτίας του νέου νόµου της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε επόµενα στάδια της διαδικασίας θα εµπλακούν όχι µόνο φορείς & πολίτες της περιοχής, αλλά 12 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

14 και φορείς που εµπλέκονται στην διαµόρφωση πολιτικών που επηρεάζουν την περιοχή πχ Περιφέρεια, Υπουργεία κ.α., όπως επίσης πολίτες που γεννήθηκαν και µεγάλωσαν στην περιοχή, αλλά ζουν & εργάζονται αλλού (Ελλάδα, εξωτερικό, εργαζόµενοι, σπουδαστές) και τέλος πολίτες που εργάζονται εδώ & ζουν αλλού, (πχ ηµόσιοι υπάλληλοι, στρατιωτικοί, στελέχη επιχειρήσεων, εργαζόµενοι κ.α.). Χρόνος: Ο Χρονικός ορίζοντας της στρατηγικής διερεύνησης είναι 10 έτη, ενώ ο χρόνος υλοποίησης της δράσης ήταν αρχικά σχεδιασµένος να κρατήσει 8 µήνες, αλλά λόγω των εκλογών της ΤΑ και των συνθηκών της κρίσης η πρώτη αυτή φάση ολοκληρώθηκε µέσα σε λιγότερο από 3 µήνες. Προϋπολογισµός: Η οµάδα εργασίας και όλοι οι συµµετέχοντες στις διαδικασίες της διερεύνησης εργάστηκαν µέχρι σήµερα σε εθελοντική βάση. Μέρος των εξόδων λειτουργίας πχ Ιστοσελίδα, προώθηση, γενικά έξοδα κτλ καλύφθηκαν από χορηγίες. ράσεις: Οι κύριες δράσεις της διαδικασίας είναι η ιστοσελίδα, το εργαστήρι διαβούλευσης, ο διαγωνισµός παιδικής ζωγραφικής, ο διαγωνισµός έκθεσης µαθητών Λυκείου και το αναπτυξιακό συνέδριο. Αναλυτικά για το καθένα: 1. Ιστοσελίδα: http//kilkis2020.gr (στα πρότυπα του e-participation): Η ιστοσελίδα που αναπτύχθηκε είχε τριπλό σκοπό. Αρχικά να πληροφορήσει το κοινό για όλες τις δράσεις που υλοποιήθηκαν ή που θα υλοποιηθούν, δεύτερον να εκπαιδεύσει σε θέµατα µεθοδολογιών και στρατηγικού σχεδιασµού και τρίτο να αποτελέσει ένα βήµα δηµοκρατίας όπου όλοι θα µπορούν να καταθέτουν την γνώµη πρόταση τους, να σχολιάζουν ελεύθερα τις γνώµες των άλλων και να προτείνουν επίσης θέµατα προς διαβούλευση και ψηφοφορία. 2. Εργαστήρι (workshop) ιαβούλευσης: Υλοποιήθηκαν συνολικά 7 workshops, σε κάθε ένα από αυτά η οµάδα εργασίας επεξεργαζόταν τα αρχικά κείµενα, τα παρουσίαζε µε µορφή power point, ερωτηµατολογίων και υποστηρικτικών κειµένων, γινόταν δοµηµένη 13 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

15 συζήτηση και brainstorming, και µε την βοήθεια των ερωτηµατολογίων (κλειστών και ανοικτών) οι συµµετέχοντες κατέθεταν τις προτάσεις τους. Στην συνέχεια η οµάδα εργασίας επεξεργαζόταν τα νέα δεδοµένα ώστε να φέρει στα επόµενο εργαστήρι κείµενα για την διαβούλευση του επόµενου σταδίου. Συγκεκριµένα: Εργαστήρι ιαβούλευσης Παρούσας θέσης/ Παραµέτρων: Τετάρτη 19/1/2011 Παρουσίαση µεθοδολογίας Σεναρίων ιαβούλευση swot analysis, συζήτηση για τα χαρακτηριστικά του νοµού ιαβούλευση Σηµαντικών παραµέτρων που έφεραν τον Νοµό στην σηµερινή θέση Συµµετείχαν εκπρόσωποι φορέων Εργαστήρι ιαβούλευσης Παρούσας θέσης/παραµέτρων: ευτέρα 31/1/2011 Παρουσίαση µεθοδολογίας Σεναρίων ιαβούλευση swot analysis, συζήτηση για τα χαρακτηριστικά του νοµού ιαβούλευση Σηµαντικών παραµέτρων που έφεραν τον Νοµό στην σηµερινή θέση Συµµετείχαν πολίτες Εργαστήρι ιαβούλευσης Τάσεων- Οµάδα εργασίας Α : Τετάρτη 2/2/2011 «ιαβούλευση τάσεων, συζήτηση, προτάσεις στους τοµείς: Ανάπτυξη της υπαίθρου, Τουρισµός, Πολιτισµός, Παιδεία, Απασχόληση» Συµµετέχουν µέλη Α Οµάδας Εργασίας (εκπρόσωποι φορέων & πολίτες) Εργαστήρι ιαβούλευσης Τάσεων Οµάδα εργασίας Β : Πέµπτη 03/2/2011 «ιαβούλευση τάσεων, συζήτηση, προτάσεις στους τοµείς: Μεταποίηση, Καινοτοµία, Περιβάλλον, Ενέργεια, Υποδοµές» Συµµετέχουν µέλη Β Οµάδας Εργασίας (εκπρόσωποι φορέων & πολίτες) Εργαστήρι ιαβούλευσης Σεναρίων: Τετάρτη 09/2/2011 «ιαβούλευση σεναρίων ανάπτυξης του ν. Κιλκίς» Συµµετέχουν Φορείς και πολίτες Εργαστήρι ιαβούλευσης Προοπτικών ανάπτυξης του ήµου Παιονίας: Παρασκευή 11/2/2011 Παρουσίαση αποτελεσµάτων έως σήµερα «ιαβούλευση προοπτικών ανάπτυξη ήµου Παιονίας 14 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

16 Συµµετέχουν Φορείς και πολίτες Εργαστήρι ιαβούλευσης Οράµατος - Στρατηγικής: Τρίτη 15/2/2011 «ιαβούλευση οράµατος & στρατηγικών αξόνων του νέου αναπτυξιακού προγραµµατισµού» Συµµετέχουν µέλη Φορείς και πολίτες 3. ιαγωνισµός παιδικής ζωγραφικής Ο διαγωνισµός παιδικής ζωγραφικής αφορούσε τους µαθητές της Ε και ΣΤ τάξης των δηµοτικών σχολείων του ν. Κιλκίς. Τα παιδιά συµµετείχαν µε έργα διαστάσεων 30 x 40 εκ (το µέγιστο), χρησιµοποιώντας υλικά ζωγραφικής της επιλογής τους (π.χ. νεροµπογιά, παστέλ, ακρυλικά). Τα έργα παραδόθηκαν στα σχολεία και µια επιτροπή αποτελούµενη από καλλιτέχνες και εκπαιδευτικούς επέλεξε και θα βραβευτούν τα έργα που θα ξεχωρίζουν από άποψη φαντασίας και καλλιτεχνικής δηµιουργικότητας. Τα καλύτερα έργα θα παρουσιαστούν στο διήµερο του Αναπτυξιακού Συνεδρίου ν. Κιλκίς (25 & 26/2/2011) στο φουαγιέ του Συνεδριακού Κέντρου Κιλκίς όπου και θα εκτεθούν για 15 ηµέρες. Τα βραβεία είναι: 1ο βραβείο: Ένα πλήρες σετ ζωγραφικής µε καβαλέτο, 2ο βραβείο: Ένα MP4 και 3ο βραβείο: Βιβλία. Τα 20 πρώτα σε αξιολόγηση έργα θα λάβουν δώρο ένα USB Flash. 4. ιαγωνισµός έκθεσης µαθητών Με κεντρικό θέµα: Η οικονοµική ανάπτυξη και ποιότητα ζωής στο Κιλκίς της επόµενης δεκαετίας, δόθηκε στους µαθητές της Β και Γ λυκείου, η δυνατότητα να συµµετάσχουν σε διαγωνισµό έκθεσης που βασικό σκοπό είχε να υποκινήσει τα παιδιά να ξεκινήσουν να βλέπουν το µέλλον τους και να τα µάθει να το σχεδιάζουν ταυτόχρονα. Οι βασικές κατευθυντήριες ερωτήσεις ήταν: 1. Ποιο είναι το περιεχόµενο που δίνετε στους όρους «Οικονοµική ανάπτυξη» και «Ποιότητα ζωής» και στη σχέση αυτών; 2. Ποιο είναι το δικό σας όραµα για το Κιλκίς του 2020; 3. ιατυπώστε τρεις προτάσεις (παραδείγµατα) ισόρροπης ανάπτυξης που θα µπορούσαν να εφαρµοσθούν στο ν. Κιλκίς µέσα στην επόµενη δεκαετία. Αναφορικά µε τα βραβεία: Το πρώτο βραβείο ήταν ένας φορητός Η/Υ, το δεύτερο ένα smart phone και το τρίτο µια φωτογραφική µηχανή. 15 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

17 5. Αναπτυξιακό συνέδριο Θέµα: «Πορεία στο µέλλον µε νέες συντεταγµένες ανάπτυξης Κιλκίς 2020» Σκοπός του Αναπτυξιακού Συνεδρίου ν. Κιλκίς Είναι γεγονός ότι ανεξαρτήτως της διεθνούς κρίσεως το µοντέλο ανάπτυξης της Ελλάδας, το οποίο βασίστηκε στην εσωτερική ζήτηση, προκάλεσε µακροοικονοµικές ανισσοροπίες και στρεβλώσεις που το καθιστούν πλέον µη διατηρήσιµο αλλά και επιβάλλουν µε κατεπείγοντα τρόπο την αλλαγή του. Κατ αντιστοιχία, σε τοπικό επίπεδο, καθίσταται αδήριτη πλέον η ανάγκη επανασχεδιασµού ενός βιώσιµου, ρεαλιστικού, σύγχρονου και ανταγωνιστικού νέου µοντέλου ανάπτυξης για την επόµενη δεκαετία. Το Κιλκίς αναζητά µια νέα ταυτότητα, ένα νέο όραµα και στίγµα σε επίπεδο χωρικό, οικονοµικό, κοινωνικό. Αναζητά και πρέπει να βρει τρόπους αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτηµάτων του, εξάλειψης των αδυναµιών του, αντιµετώπισης των κινδύνων που το απειλούν. Η πορεία ανάπτυξης του νοµού στο µέλλον χρειάζεται τον καθορισµό νέων συντεταγµένων. Ο σχεδιασµός όµως ενός τόσο σηµαντικού εγχειρήµατος, η θέσπιση στόχων και αξόνων δράσης, η ανάλυση των πλεονεκτηµάτων και µειονεκτηµάτων, ο ακριβής προσδιορισµός των µετασχηµατισµών, ο καθορισµός των µέσων για την επίτευξη και υλοποίησή τους απαιτεί επικοινωνία του νέου προτύπου µε την κοινωνία, απαιτεί µε άλλα λόγια ευρεία συναίνεση, συµµετοχή, συνεργασία, σύµπνοια, συνέργεια, σύγκλιση και σύνθεση απόψεων, προτάσεων, ιδεών. Στο πλαίσιο αυτό τόσο το χρονικό σηµείο υλοποίησης όσο και οι διαδικασίες του Αναπτυξιακού Συνεδρίου ν. Κιλκίς αναµένεται να συµβάλλουν τα µέγιστα στην κρίσιµη αυτή προγραµµατική διεργασία. Πέρα από την αυτονόητη χρησιµότητά του, το Συνέδριο θα αποκτήσει υψηλή προστιθέµενη αξία καθόσον δεν θα αποτελέσει απλά ένα διήµερο κατάθεσης στείρων µονολόγων αλλά την κορύφωση µιας εξελικτικής διαδικασίας διαλόγου µέσα από προσυνεδριακές εκδηλώσεις, δράσεις και forum στο διαδίκτυο. Το Αναπτυξιακό Συνέδριο στοχεύει στο να συµβάλει καταλυτικά στον καθορισµό νέων συντεταγµένων ανάπτυξης του νοµού Κιλκίς στην πορεία στο µέλλον και θα το πετύχει. 16 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

18 4. Αποτελέσµατα Συµµετοχικής Στρατηγικής ιεργασίας Η οµάδα εργασίας παραθέτει τα αποτελέσµατα της συµµετοχικής διεργασίας σε δύο επίπεδα. Πρώτον στο διαδικαστικό επίπεδο, και δεύτερον στο ουσιαστικό πρακτικό επίπεδο. Τα αποτελέσµατα είναι δυναµικά µε την έννοια ότι κάποιες παράµετροι θα ολοκληρωθούν και µετά το συνέδριο. 4.1 Αποτελέσµατα ιαδικασίας Μέτρηση - Benchmark Η διαδικασία µετρήσεων συνεχίζεται, τα τελικά αποτελέσµατα θα συµπεριληφθούν µετά το πέρας του συνεδρίου µαζί µε τα πρακτικά σε νέα έκδοση του παρόντος. είκτες 6 βασικά Στάδια: 1. ιαβούλευση swot ανάλυση, 2. ιαβούλευση παραµέτρων, 3. ιαβούλευση Τάσεων, 4. ιαβούλευση σεναρίων, 5. ιαβούλευση Οράµατος, 6. ιαβούλευση στρατηγικών αξόνων. 8 συνολικά Μελέτες: 1. χαρακτηριστικά νοµού, 2. παράµετροι, 3. τάσεις, 4. σενάρια, 5 και 6. κείµενα οµάδων εργασίας, 7 όραµα, 8. στρατηγικοί άξονες. Αριθµός εργαστηρίων: 7 workshops. Αριθµός ερωτηµατολόγιων: 3. Αριθµός απαντηµένων ερωτηµατολογίων: 87. Αριθµός ψηφιακών εργαλείων:, facebook, twitter, linkedin, site: (4 εργαλεία: δηµοψηφίσµατα, διαβούλευση, ψηφιακά ερωτηµατολόγια, προτάσεις). Αριθµός δηµοψηφισµάτων: 3. Ποιοτικά στοιχεία Τα βασικά ποιοτικά δεδοµένα που προέκυψαν ήταν τα εξής: Ανάγκη για όραµα: Όλοι οι συµµετέχοντες είτε συµφωνούσαν είτε διαφωνούσαν µε την διαδικασία, ήταν φανερό ότι θεωρούσαν την ύπαρξη οράµατος και στρατηγικού σχεδίου απαραίτητη προϋπόθεση. Εµπιστοσύνη: ήταν φανερό σε όλες τις συναντήσεις ότι υπάρχει ένα σηµαντικό εµπόδιο, που ονοµάζεται εµπιστοσύνη στους φορείς. Η συνεχής προσέλευση στα εργαστήρια άλλαξε το κλίµα. 17 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

19 Ειλικρίνεια: Οι τοποθετήσεις µετά την πρώτη γνωριµία γίνονταν όλο και πιο ειλικρινείς. υνατότητα διαλόγου: Στο τελευταίο εργαστήρι οι συµµετέχοντες είχαν καταφέρει να κάνουν διάλογο µε επιχειρήµατα, γεγονός που δείχνει την επιτυχία των εργαστηρίων και καταρρίπτει τον µύθο: Έλληνες είµαστε δεν µπορούµε. 4.2 Παραδοτέα Όραµα Στρατηγική Στις επόµενες παραγράφους αναγράφονται περιληπτικά τα αποτελέσµατα της διεργασίας των 6 σταδίων, αρχίζοντας από καταγραφή και διαβούλευση της παρούσας θέσης έως το όραµα και την στρατηγική. Τα δύο τελευταία στάδια θα συνεχίσουν να βρίσκονται υπό διαβούλευση Καταγραφή παρούσας Θέσης Νοµού Swot analysis. Ποιος είναι ο νοµός Κιλκίς µε δυο λόγια. Νοµός έντονα µεταποιητικός (εξωστρέφεια!) µε χαµηλή ενσωµάτωση καινοτοµίας, ο οποίος παράγει αρκετά προϊόντα, χαµηλής προστιθέµενης αξίας πρωτογενούς τοµέα, και έντονης εξάρτησης από τις επιδοτήσεις. Έχει αρκετές υποδοµές και στρατηγική θέση, η εγγύτητα µε την Θεσσαλονίκη του δίνει πρόσβαση σε επιστηµονικό και όχι µόνο προσωπικό, η απουσία προαστιακού σιδηρόδροµου και µέτριας ποιότητας αστικής ζωής αναγκάζει εργαζόµενους να ζήσουν εκτός περιοχής. Η απουσία κάποιων υποδοµών πχ σιδηρόδροµος, logistics, δηµιουργεί αύξηση κόστους στην µεταποίηση. «Ανυπαρξία» ταυτότητας γενικά, µε ιδιαίτερη επίδραση στο τουριστικό προϊόν. 18 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

20 SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ Νοµού Κιλκίς ΥΝΑΜΕΙΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ 22% ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ 21% ΥΠΟ ΟΜΕΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 21% ΘΕΣΗ ΝΟΜΟΥ: ΕΘΝΙΚΕΣ Ο ΟΙ/ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΡΟΜΟΙ 20% ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ: ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 18% ΥΨΗΛΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ/ΒΑΛΚΑΝΙΑ 22% ΑΥΞΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΕΠΩΝΥΜΩΝ/ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ 21% ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΕΣΠΑ 20% ΑΥΞΗΣΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 20% ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΒΙΠΕ/ΒΕΠΕ 19% ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ REAL ESTATE ΜΕ ΑΕΙΦΟΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (ΠΑΙΚΟ) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΤΑΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Α ΥΝΑΜΙΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΓΡΟΤ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΕΠΙ ΟΤΗΣΕΙΣ 22% ΑΠΟΥΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ 21% ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΙΕΙΣ ΥΣΗ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ) 20% ΑΠΟΥΣΙΑ ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝ ΕΣΗΣ ΜΕ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ 19% ΧΑΜΗΛΟ ΕΠΙΠΕ Ο ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΣ ΕΠΙΧ/ΣΕΙΣ 18% ΧΑΜΗΛΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΠΕ Ο ΣΤΕΛΕΧΙΑΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ Ε Ω & ΖΕΙ ΑΛΛΟΥ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥΣ ΚΛΑ ΟΥΣ ΕΛΛΕΙΨΗ ΥΠΟ ΟΜΩΝ ΠΧ ΤΟΠΙΚΟ Ο ΙΚΟ ΙΚΤΥΟ, ΑΡ ΕΥΤΙΚΑ ΚΤΛ ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 44% ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΛΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ 31% ΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΣΤΑΘΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ 25% Α ΥΝΑΜΙΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΝ ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΙΑΡΡΟΗ ΑΝΘΡ. ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΠΤΩΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ Τα παραπάνω δεδοµένα µε κεφαλαία γράµµατα προέρχονται από την οµάδα εργασίας, και κατατάσσονται µε σηµαντικότητα που έχει προκύψει από τα ερωτηµατολόγια που έχουν καταρτίσει φορείς και πολίτες, ενώ οι παράµετροι χωρίς βαρύτητα είναι προτάσεις φορέων και πολιτών. 19 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

21 Επιλογή κάποιων δεδοµένων από τα χαρακτηριστικά του Νοµού(σήµερα περιλαµβάνει 2 δήµους): 1. Γεωγραφική Θέση Ο νοµός Κιλκίς βρίσκεται στο βόρειο τµήµα της χώρας, έχει έκταση µ2χιλ και πληθυσµό κατοίκους (2001). Συνορεύει προς βορρά µε την ΠΓ Μ, ανατολικά µε το νοµό Σερρών, προς νότο µε το νοµό Θεσσαλονίκης και δυτικά µε το νοµό Πέλλας. Η πόλη του Κιλκίς απέχει 48 χιλιόµετρα από την Θεσσαλονίκη ενώ οι αντίστοιχες αποστάσεις από το ιεθνές Αεροδρόµιο «Μακεδονία» και την παραµεθόριο µε την FYROM είναι 66 και 25 χιλιόµετρα αντίστοιχα (αποστάσεις που συνδέονται από εθνικές οδούς και αυτοκινητοδρόµους ταχείας κυκλοφορίας). 2. Πληθυσµός Η πληθυσµιακή εξέλιξη του Ν. Κιλκίς παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. Έτος Απογραφής Πληθυσµός Μορφωτικό Επίπεδο Η εικόνα του µορφωτικού επιπέδου της περιοχής δεν απέχει πολύ από αυτή της υπόλοιπης ελληνικής επαρχίας. Φαίνεται, ότι υπάρχει ένας ικανός πυρήνας κατοίκων που έχουν την απαραίτητη µόρφωση για να στηρίξουν την αναπτυξιακή προσπάθεια της περιοχής. Λόγω της κοντινής απόστασης του Νοµού και της πόλης από τη Θεσσαλονίκη, η παραπάνω δεξαµενή µπορεί να υπερδιπλασιάζεται µε την εισροή εξειδικευµένου εργατικού δυναµικού. 4. Οικονοµία Ο νοµός Κιλκίς είναι µία περιοχή µε έντονη µεταποιητική δραστικότητα, πολύ µεγαλύτερη των γειτονικών νοµών (Ηµαθίας, Πέλλας και Σερρών). Η κατάσταση του Νοµού, σχετικά µε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, βελτιώθηκε αισθητά µε την πάροδο των ετών (ανάµεσα στο χρονικό διάστηµα 2000 και 2007). Επίσης, µε βάση τα δεδοµένα του 2007 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του νοµού ήταν 20 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

22 µεγαλύτερο της Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας καθώς και των γειτονικών νοµών. Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά στοιχεία αναφορικά µε την σύνθεση της οικονοµικής δραστηριότητας και την µεταβολή του ΑΕΠ κατά κεφαλή. Ακαθάριστη Προστιθέµενη Αξία (ΑΠΑ) ανά Τοµέα ραστηριότητας Με το όρο ΑΠΑ εννοούµε την αξία των νέων παραγόµενων προϊόντων και υπηρεσιών, αφαιρούµενων των προϊόντων που απαιτήθηκαν για την παραγωγή τους χωρίς, να υπολογίζονται οι αποσβέσεις, οι φόροι και οι επιδοτήσεις. Κάνουµε χρήση του δείκτη για να βρούµε την σύνθεση (κλάδοι) της οικονοµικής δραστηριότητας. Νοµός Κιλκίς Πρωτόγεννης Παραγωγή Βιοµηχανία Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες ,4% 27,9% 10,1% 44,6% ,4% 26,7% 12,4% 42,5% ,5% 27,5% 10,9% 45,1% ,7% 26,5% 11,7% 46,1% ,4% 29,2% 10,4% 46,0% ,2% 29,9% 10,6% 44,3% ,7% 32,7% 13,2% 45,4% ,9% 32,4% 8,9% 48,8% Γ.Γ.ΕΣΥΕ, αφορούν την ΑΠΑ κατά κλάδο (A6), σε τρέχουσες τιµές, επεξεργασία: Emetris AE Παρατηρούµε µια σταδιακή µείωση του πρωτογενούς τοµέα και µία ενδυνάµωση του τοµέα της Βιοµηχανίας που περιλαµβάνει και την Ενέργεια. Οι Κατασκευές µειώνονται επίσης, ενώ ο τοµέας των Υπηρεσιών δυναµώνει όπως σε όλη την χώρα (απλά λιγότερο). 21 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

23 Την ίδια περίοδο σε Περιφέρεια και Χώρα έχουµε τα εξής: Ελλάδα ως σύνολο Πρωτόγεννης Παραγωγή Βιοµηχανία Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες ,6% 13,9% 7,0% 72% ,4% 13,2% 8,2% 72% ,9% 13,3% 6,2% 75% ,5% 12,5% 6,5% 75% ,9% 12,8% 6,6% 76% ,9% 13,5% 6,0% 76% ,9% 13,3% 6,7% 76% ,8% 13,6% 6,0% 77% Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Πρωτόγεννης Παραγωγή Βιοµηχανία Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες ,9% 16,8% 9,3% 65% ,9% 15,8% 9,9% 65% ,3% 15,1% 8,1% 69% ,4% 14,7% 8,2% 70% ,1% 14,9% 9,1% 69% ,2% 15,2% 9,4% 68% ,4% 14,8% 10,5% 69% ,7% 16,0% 6,2% 72% Γ.Γ.ΕΣΥΕ, αφορούν την ΑΠΑ κατά κλάδο (A6), σε τρέχουσες τιµές, επεξεργασία: Emetris AE Παρατηρούµε ότι σε όλη την χώρα έχει συντελεστεί τεράστια µείωση του πρωτογενούς τοµέα µε την µεταποίηση να αντέχει, τις κατασκευές να υποχωρούν και τις υπηρεσίες να αυξάνονται. Την ίδια εικόνα παρουσιάζει και η περιφέρεια κεντρικής Μακεδονίας. Η βασική παρατήρηση είναι ότι ο νοµός παρουσιάζει υπερδιπλάσια συµµετοχή της µεταποίησης και σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο. 22 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

24 Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα αντίστοιχα στοιχεία για τους γειτονικούς νοµούς Ηµαθίας, Πέλλας και Σερρών. Συγκριτικά στοιχεία ΑΠΑ των γύρω Νοµών Ηµαθία Πρωτόγεννης Βιοµηχανία Παραγωγή Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες ,3% 17,8% 8,4% 54,4% ,6% 17,1% 7,6% 52,6% ,6% 15,5% 6,4% 57,5% ,8% 15,9% 6,0% 60,3% ,0% 16,1% 6,5% 59,5% ,3% 16,4% 6,1% 59,1% ,6% 12,6% 6,5% 64,4% ,0% 14,0% 6,1% 62,8% Πέλλα Πρωτόγεννης Βιοµηχανία Παραγωγή Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες ,0% 12,8% 8,4% 52,8% ,2% 12,9% 7,5% 52,4% ,1% 13,2% 5,7% 53,9% ,5% 11,6% 5,6% 62,3% ,3% 13,1% 4,6% 60,1% ,7% 13,9% 6,6% 56,8% ,0% 13,4% 8,5% 58,2% ,5% 14,3% 6,5% 59,7% Σέρρες Πρωτόγεννης Βιοµηχανία Παραγωγή Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες ,8% 7,0% 11,0% 59,1% ,4% 8,1% 10,7% 59,8% ,8% 9,7% 6,9% 63,7% ,5% 10,6% 6,5% 63,4% ,9% 11,0% 6,9% 65,2% ,7% 11,8% 7,4% 63,1% ,6% 13,2% 9,3% 65,9% ,0% 12,9% 6,4% 67,7% Γ.Γ.ΕΣΥΕ, αφορούν την ΑΠΑ κατά κλάδο (A6), σε τρέχουσες τιµές, επεξεργασία: Emetris AE Παρατηρούµε ότι και οι τρεις γειτονικοί Νοµοί έχουν διπλάσια σχεδόν δραστηριότητα στην Πρωτόγεννη Παραγωγή, κατά πολύ µικρότερη στη Βιοµηχανία και αρκετά µεγαλύτερη στον τοµέα των Υπηρεσιών. Στην συνέχεια παραθέτουµε στοιχεία µε βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της περιοχής και συγκριτικά στοιχεία µε το εθνικό, το περιφερειακό και των γειτονικών νοµών. Τα στοιχεία προέρχονται από την Εθνική Στατιστική Αρχή και την επεξεργασία έχει κάνει η Emetris AE. 23 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

25 Συγκρισιµότητα µε βάση το ΑΕΠ κατά κεφαλή Νοµός Κιλκίς, ΑΕΠ κατά κεφαλή σε αξία και θέση στο σύνολο των Νοµών της χώρας. έτος άξια Θέση Παρατηρούµε µια σαφώς βελτιωµένη θέση στην οκταετία που αναλύουµε, όπου από την 22 η θέση βρέθηκε ο Νοµός στην 15 η. Σύγκριση µε τους γύρω Νοµούς µε βάση την θέση τους Πανελλαδικά στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ έτος Κιλκίς Ηµαθία Πέλλα Σέρρες Παρατηρούµε λοιπόν ότι ο Νοµός µας είναι ο µοναδικός από τους υπόλοιπους τρεις γειτονικούς που βελτίωσε την θέση του µε βάση αυτή την παράµετρο. Σύγκριση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ µε βάση την χώρα και την Περιφέρεια της Κ Μακεδονίας. 24 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

26 έτος Σύνολο Ελλάδος Κεντρική Μακεδονία Κιλκίς Παρατηρούµε ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του Νοµού ξεπέρασε αυτό της Περιφέρειας που ανήκει την περίοδο που αναλύουµε. Σύγκριση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ µε τους υπόλοιπους νοµούς της Περιφέρειας έτος Ηµαθία Θεσσαλονίκη Πέλλα Πιερία Σέρρες Χαλκιδική Κιλκίς Πρόσφατες πληροφορίες φορολογικού εισοδήµατος, τι δηλώσαµε τo 2009? Πηγή: Οικονοµικός Τύπος, Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

27 5. Οικονοµική ραστηριότητα Α. Πρωτογενής Τοµέας Η γεωργική γη ανέρχεται σε στρέµµατα, είναι χωρισµένη σε αγροτεµάχια µε µέση έκταση 9 στρέµµατα το καθένα, ενώ ο αριθµός των εκµεταλλεύσεων είναι Το σχετικά υψηλό ποσοστό (46,5%) της Γεωργικής Γης στο σύνολο του νοµού, χαρακτηρίζεται από το πολύ µικρό ποσοστό αρδευόµενων εκτάσεων (17%) που είναι και το χαµηλότερο στη χώρα (Μ.Ο. Κ. Μακεδονίας 28%). Η άρδευση γίνεται µε συλλογικά ή ιδιωτικά δίκτυα γεωτρήσεων σε ποσοστό 71%, από ποταµούς και πηγές 28,7%. Οι κυρίαρχες καλλιέργειες στο νοµό Κιλκίς είναι αυτές της αροτροκαλλιέργειας. Το 84% από αυτές καλύπτεται από σιτηρά, το 10% από κτηνοτροφικά φυτά (κριθάρι, καλαµπόκι) και το 6% από βιοµηχανικά φυτά (βαµβάκι, καπνός, ζαχαρότευτλα). Τα κηπευτικά, οι δένδρο-καλλιέργειες και τα αµπέλια, κατέχουν µόνο το 3,2% της γεωργικής γης. Τα κηπευτικά υπό κάλυψη (θερµοκήπια) είναι ελάχιστα ενώ η βιοµηχανική ντοµάτα καλλιεργείται σε µικρή έκταση (0,8%). Από οπωροφόρα δένδρα υπάρχουν λίγες ροδακινιές και κερασιές (0,5%). Επίσης µικρή έκταση (0,8%) καλύπτουν δένδρα για ξηρούς καρπούς - κυρίως αµυγδαλιές και φουντουκιές. Αµπέλια υπάρχουν στην περιοχή της Γουµένισσας (3000 στρέµµατα) παράγουν το περίφηµο κρασί (στοιχεία απογραφής έτους 2001). Β. ευτερογενής Τοµέας Η µεταποιητική δραστηριότητα συγκεντρώνεται στην περιοχή του Σταυροχωρίου, πάνω στον οδικό άξονα προς Θεσσαλονίκη (Ν. Σάντα) και στην περιοχή του Πολυκάστρου και της Αξιούπολης και γύρω από την ΠΑΘΕ. Οι επιχειρήσεις αυτές λειτουργούν µε αναφορά αφενός το πολεοδοµικό συγκρότηµα Θεσσαλονίκης και αφετέρου τα Βαλκάνια και επηρεάζουν σηµαντικά τη φυσιογνωµία του Νοµού όπου αποτελούν σηµαντικό σηµείο της οικονοµικής και κοινωνικής δοµής του. Οι αναπτυξιακοί νόµοι τα τελευταία χρόνια επηρέασαν σηµαντικά στην διαµόρφωση του επιχειρηµατικού περιβάλλοντος του νοµού. 26 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

28 Οι κυριότεροι κλάδοι που δραστηριοποιούνται στο νοµό Κιλκίς είναι της κλωστοϋφαντουργίας, ηλεκτρολογικών, µηχανολογικών και δοµικών κατασκευών, προφίλ αλουµινίου, πλαστικών, τροφίµων, ποτών και επιπλοποιίας. Πολλές από τις εγκαταστηµένες στο νοµό βιοµηχανίες, συγκαταλέγονται στις πιο δυναµικές του κλάδου τους πανελληνίως αλλά και στο χώρο των Βαλκανίων. Η ΒΙΠΕ Σταυροχωρίου χαρακτηρίζεται ως η καλύτερα οργανωµένη και δυναµική ΒΙΠΕ της Ελλάδας µε άρτιες υποδοµές, ενώ περιοχές µε δυνατότητες βελτίωσης υποδοµών βιοµηχανικής δραστηριότητας υπάρχουν στην Αξιούπολη και το Πολύκαστρο και στην περιοχή της Ν. Σάντας, όπου παρατηρείται άτυπη συγκέντρωση βιοµηχανιών. Γ. Τριτογενής Τοµέας Τα σηµαντικότερα εµπορικά κέντρα του Νοµού είναι η πόλη του Κιλκίς, η Γουµένισσα, το Πολύκαστρο και η Αξιούπολη. Ο χαρακτήρας των αστικών κέντρων είναι πολικός καθώς συγκεντρώνουν το µεγαλύτερο ποσοστό της δραστηριότητας και προσελκύουν σηµαντικό αριθµό κατοίκων των γύρω περιοχών. Η γειτνίαση µε το Νοµό Θεσσαλονίκης και η ευκολία πρόσβασης των καταναλωτών στην µεγάλη αγορά της λειτουργεί κυρίως ως µειονέκτηµα αναφορικά µε την εµπορική δραστηριότητα. Η τουριστική κίνηση στο νοµό, όπως αυτή εµφανίζεται µέχρι σήµερα, δεν είναι ανάλογη των προσδοκιών, παρουσιάζει δε διακυµάνσεις ως προς το µέγεθος της. Γενικά, ο µεγαλύτερος αριθµός επισκεπτών δε διανυκτερεύει στην περιοχή αλλά καταλήγει στα γειτονικά µεγάλα αστικά κέντρα ενώ σηµαντικό κοµµάτι των επισκεπτών ανήκουν στην κατηγορία του Θρησκευτικού Τουρισµού. Οι επισκέπτες στα Μοναστήρια του νοµού ανέρχονται σε περίπου επισκέπτες ετησίως. Σήµερα στο νοµό λειτουργούν µικρός σχετικά αριθµός ξενοδοχείων ενώ µε δράσεις επιδοτούµενων προγραµµάτων (ΟΠΑΑΧ και Leader) έχουν αναπτυχθεί θύλακες αγροτουρισµού σε σηµαντικά σηµεία του Νοµού. Ο αγροτουρισµός και ο θεµατικός τουρισµός αποτελούν σηµαντικό στόχο ανάπτυξης για τον Νοµό για τα έτη Σταδιακά βήµατα για την 27 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

29 ανάπτυξη εναλλακτικών µορφών τουρισµού µε ανάδειξη των φυσικών πόρων του νοµού όπως οι κατάφυτοι ορεινοί όγκοι και τα υδατικά συστήµατα, γίνονται µέσω αντίστοιχων ευρωπαϊκών προγραµµάτων (Leader, Interreg κ.ά.) Ποιες Παράµετροι οδήγησαν την περιοχή σε αυτό που είναι σήµερα Παρατίθενται οι βασικοί παράµετροι που οδήγησαν την περιοχή στην σηµερινή της µορφή τόσο κυρίως σε οικονοµικό επίπεδο. 1. Επιδοτήσεις κυρίως του αναπτυξιακού νόµου στην περιοχή µε µεγάλα ποσοστά που προσέλκυσαν επενδύσεις κυρίως µεταποίησης (ιδιαίτερα οι αναπτυξιακοί νόµοι τέλη της δεκαετίας του 90 και αρχές του 2000). 2. Η συνεχής µεγέθυνση της Θεσσαλονίκης, οι περιβαλλοντικές πιέσεις αλλά και οι υψηλές τιµές γης οδήγησαν τις επενδύσεις µεσαίας και µεγάλης όχλησης στους γειτονικούς νοµούς, σε συνδυασµό πάντα µε τις επιδοτήσεις. 3. Η ανάπτυξη των οδικών δικτύων: Εγνατία, ΠΑΘΕ, υπερτοπικός άξονας 10, επίσης βοήθησε στην επιλογή κυρίως µεταποιητικών µονάδων µε βαλκανικό και όχι µόνο προσανατολισµό στην περιοχή. 4. Οι επιδοτήσεις στον αγροτουριστικό χώρο τόσο σε δηµόσιους όσο και ιδιωτικούς φορείς µαζί µε την µεγάλη συµµετοχή της κτηνοτροφίας δηµιούργησε νέες µονάδες & προϊόντα στον τοµέα µαζί µε τουριστικά καταλύµατα δίνοντας µια µικρή αλλά σηµαντική εναλλακτική στον αγροτικό πληθυσµό. 5. Ο κατασκευαστικός τοµέας γνώρισε άνθιση τόσο λόγω των αρκετών µεταναστών που ήρθαν να εργαστούν στην περιοχή όσο και λόγω των εµβασµάτων & της επιλογής να ζήσουν στον τόπο τους έλληνες µετανάστες που ολοκλήρωσαν τον εργασιακό του βίο στην Γερµανία, Σουηδία κ.α.. 6. Η είσοδος της χώρας στο ευρώ σε συνδυασµό µε την σηµαντική µείωση των επιτοκίων δηµιούργησε σηµαντική αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και πολλές ιδιωτικές και δηµόσιες επενδύσεις στην χώρα και στην περιοχή. 28 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

30 7. Οι παγκόσµιες αλλαγές (νέες δυνάµεις µε χαµηλά κόστη & παγκοσµιοποίηση) και η βελτίωση του επιπέδου ζωής, οδήγησαν σταδιακά την περιοχή όπως και την χώρα (πολύ περισσότερο βέβαια), στην µείωση της συµµετοχής του πρωτογενή τοµέα στην συνολική οικονοµική δραστηριότητα. Οι πολύ χαµηλές τιµές, η µη διαφοροποίηση των τελικών προϊόντων, ο µικρός κλήρος, το αυξηµένο κόστος και το αδύναµο συνεταιριστικό κίνηµα οδήγησαν τους κλάδους του πρωτογενή τοµέα σε τεράστια συρρίκνωση και χωρίς τις επιδοτήσεις η επαρχία της χώρα και της περιοχής θα είχε µάλλον ερηµώσει πλήρως. Βάση διαβούλευσης οι βασικές παράµετροι αξιολογήθηκαν και βαθµολογηθήκαν, όπως διακρίνεται και στο παρακάτω διάγραµµα. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΙΓΜΑ 38 ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ (Μ.Ο.) ,3 6,9 6,7 6,3 6 5,7 5,7 5, ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΓΕΝΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙ ΟΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΜΕΣΑΙΑΣ & ΜΕΓΑΛΗΣ ΟΧΛΗΣΗΣ ΑΠΟ ΘΕΣ/ΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο ΙΚΩΝ ΙΚΤΥΩΝ ΑΝΘΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ ΕΙΣΟ ΟΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΟ / ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΕΠΙ ΟΤΗΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ / ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ 29 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

31 4.2.3 Ποιες είναι τάσεις των Παράµετροι αυτών? Εδώ καταγράφονται οι τάσεις των βασικών παραµέτρων που επηρέασαν την περιοχή την προηγούµενη δεκαετία (οι πρώτες 7), καθώς και τάσεις άλλων παραµέτρων (σε εθνικό, παγκόσµιο, ευρωπαϊκό και Βαλκανικό επίπεδο), που µπορεί να επηρεάσουν την περιοχή την επόµενη 10ετία. Οι Τάσεις των παραµέτρων που επηρέασαν την περιοχή 1. Επιδοτήσεις αναπτυξιακού νόµου. Τουλάχιστον έως το 2015 θα συνεχιστούν οι επιδοτήσεις όχι µε τον ίδιο ρυθµό και τα ίδια ποσοστά όπως µέχρι τώρα, αλλά µάλλον θα συνεχιστούν. Πιθανόν να συνεχιστούν και αργότερα στην δεκαετία πιο στοχευόµενα σε άυλες δράσεις. 2. Μεγέθυνση Θεσσαλονίκης. Η Θεσσαλονίκη φαίνεται ότι θα συνεχίσει να µεγεθύνεται µε χαµηλότερα ποσοστά ίσως, να µην «θέλει» τις οχλούσες βιοµηχανίες που δηµιουργούν υπερσυγκέντρωση δραστηριοτήτων και κορεσµό, ενώ οι τιµές γης για µεταποιητική δραστηριότητα παραµένουν σχετικά ψηλά. Η ύφεση θα την επηρεάσει περισσότερο µιας και είναι δεδοµένο ότι σε περιόδους κρίσης επηρεάζονται περισσότερο τα µεγάλα αστικά κέντρα. Ο χωροταξικός βιοµηχανικός σχεδιασµός θέλει επίσης την εγκατάσταση µονάδων περιφερειακά της Θεσσαλονίκης και όχι πολύ µακριά για να έχουν πρόσβαση στην αγορά. 3. Υποδοµές κυρίως οδικοί άξονες. Οι υποδοµές τα επόµενα έτη θα συνεχίσουν να βελτιώνονται, κυρίως όµως αυτές που έχουν ήδη εξασφαλισµένη χρηµατοδότηση ή αυτές που θα µπορούν να συνχρηµατοδοτηθούν και από τον ιδιωτικό τοµέα. Βασική υποδοµή για την περιοχή ίσως αποτελεί η ολοκλήρωση του άξονα Θεσσαλονίκη Κιλκίς (Σάντα) γεγονός που θα βελτιώσει τις µεταφορές και το κόστος αυτών. 4. Επιδοτήσεις εστιασµένες. Οι επιδοτήσεις στον αγροτουρισµό φαίνεται ότι θα συνεχιστούν µέχρι τουλάχιστον το 2015, µειούµενες, ιδιαίτερα αναφορικά µε τις υποδοµές. Επίσης θα υπάρχουν επιδοτήσεις για νέα καινοτόµα προϊόντα και δράσεις στον χώρο των τροφίµων και της πρωτογενούς παραγωγής και µεταποίησης. 5. Πορεία κατασκευαστικού κλάδου. Τα τελευταία χρόνια µεγάλο % της οικονοµικής δραστηριότητας προερχόταν από τις κατασκευές. Οι 30 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

32 παράµετροι: νέοι οικονοµικοί µετανάστες και έλληνες του εξωτερικού που κατά βάση χρηµατοδότησαν την µέχρι σήµερα ανάπτυξη φαίνεται ότι δεν θα µπορέσουν να κάνουν το ίδιο τα επόµενα έτη. 6. Οικονοµική πορεία στην ζώνη του ευρώ. Τα χαµηλά επιτόκια δεν υπάρχουν πια και τα χρηµατοοικονοµικά κόστη θα παραµείνουν σχετικά υψηλά για την ερχόµενη 10ετία. Αυτό θα επιφέρει τόσο δηµοσιονοµική στενότητα που θα επηρεάσει αρνητικά τις δηµόσιες επενδύσεις πχ σχολεία, νοσοκοµεία, δρόµους, ασφάλεια κτλ, όσο και τις ιδιωτικές επενδύσεις και την κατανάλωση. 7. Πορεία του Πρωτογενούς τοµέα. Με την οικονοµική πίεση, την αυξηµένη ανεργία,τις χρηµατοδοτήσεις, την επάνοδο στα χωριά ανθρώπων µε στελεχιακή εµπειρία και µόρφωση και την µικρή αλλά σηµαντική αλλαγή κουλτούρας στην επιχειρηµατικότητα των αγροτών αναπτύσσονται µονάδες µε νέα προϊόντα και εξωστρέφεια γεγονός που θα συνεχιστεί ως τάση, µιας και υπάρχει παγκόσµια ζήτηση για αντίστοιχα προϊόντα. Αναφορικά µε τις πιο βιοµηχανικές καλλιέργειες θα υπάρξουν προβλήµατα µε τα κανάλια διανοµής & τα χρηµατιστήρια, θα ανέβει η ζήτηση κατά πολύ λόγω της βελτίωσης των συνθηκών σε πολλές χώρες και οι τιµές των τελικών προϊόντων θα παρουσιάζουν άνοδο & αστάθεια. Το πρόβληµα ίσως γίνει πιο έντονο λόγω & των έντονων καιρικών φαινοµένων. Λοιπές τάσεις που µπορεί να επηρεάσουν την περιοχή Κόσµος - Αύξηση εθνικών χρεών παγκοσµίως - Έµφαση σε νέες τεχνολογίες πχ. βιοτεχνολογία, πληροφορική, νανοτεχνολογία, ροµποτική & τεχνητή νοηµοσύνη - Περιβαλλοντικά προβλήµατα - Αύξηση τιµής πετρελαίου / µελλοντική είσοδος νέων καυσίµων πχ. βιοκαύσιµα, νέα κοιτάσµατα, κ.α. - Υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα / αύξηση θερµοκρασία εδάφους / µείωση δασών 31 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

33 Βαλκάνια - Προσπάθεια δόµησης της δηµοκρατίας και της οικονοµίας των γειτονικών χωρών - Η Αλβανία θα καταφέρει να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα επόµενα 10 έτη - Το ίδιο µάλλον δεν φαίνεται να συµβαίνει για την FYROM (πρόβληµα ονόµατος) - Προβλήµατα µε την διαχείριση των υδάτινων πόρων και τη µόλυνση αυτών Ευρωπαϊκή Ένωση - Παγκοσµιοποίηση / πολλοί διεκδικητές / χαµηλού κόστος µεταποιητές - Παγκόσµιες ανταγωνιστικές πιέσεις / συνεχιζόµενη απελευθέρωση εµπορίου / περεταίρω ανταγωνισµός - Η ευρωζώνη επανακάµπτει / διατήρηση της εικόνας ενός ισχυρού νοµίσµατος - Μεταµόρφωση των ευρωπαϊκών κρατών πρόνοιας / εργαζόµενοι µεταναστεύουν από την Ευρώπη - Φτωχότερα µέλη προσχωρούν στην ΕΕ / ενδυνάµωση περιφερειών / εντάσεις στα σύνορα της Ευρώπης / ρατσισµός και ξενοφοβία - Τεχνολογία: σηµαντικές επιδόσεις / καθυστερήσεις λόγω κουλτούρας & υποχρηµατοδότησης / ψηφιακά εργαλεία δικτύωσης βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα - Αξίες: περιβαλλοντικά συνειδητοποιηµένοι καταναλωτές / αύξηση απαιτήσεων από επιχειρήσεις και πολιτικούς Ελλάδα - ιατήρηση της χώρας στο / αναδιάρθρωση οικονοµίας/λιτότητα - Ανάκαµψη κλάδων: ποιοτικός τουρισµός, νέα τρόφιµα - Υποχρηµατοδότηση του ηµοσίου Τοµέα - Υψηλό ποσοστό ανεργίας - Αλλαγή αναπτυξιακού µοντέλου / σε επίπεδο επιχειρηµατικής κουλτούρας & τοµεακό και δοµικό επίπεδο - Έλλειψη καινοτοµίας / αποβιοµηχάνιση 32 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

34 4.2.4 Τέσσερα βασικά Σενάρια για το Κιλκίς του 2020 Τα βασικά σενάρια καθορίζονται από δύο βασικές µεταβλητές άξονες, και στην περίπτωση µας αυτοί οι άξονες είναι: 1. Πορεία Οικονοµικής κρίσης (ευρώ, χρέος, δανεισµός, κ.α.). 2. Ικανότητα Κεντρικής κυβέρνησης να αντιδράσει, όπως επίσης και των τοπικών κυβερνήσεων και επιχειρήσεων να ανταπεξέλθουν τόσο στις κοινωνικές προκλήσεις (πχ ανεργία) όσο και να αλλάξουν τη νοοτροπία κατάσταση. Πορεία οικονοµικής κρίσης σε Ελλάδα, Ευρώπη & υπόλοιπο κόσµο ΕΕ & λοιπές χώρες βγαίνουν από την κρίση σχετικά γρήγορα, τραβώντας και την Ελλάδα, Λύσεις στα θεσµικά θέµατα πχ νόµισµα, κοινή οικονοµική πολιτική κ.α. + Ικανότητα αντίδρασης σε κεντρικό & τοπικό επίπεδο Φορείς & ιδιώτες δεν αντιδράσουν θετικά Φορείς & ιδιώτες αντιδρούν θετικά ΕΕ & λοιποί αργούν, συνεχόµενες κρίσεις σε ευρώ, χρέη, αδυναµία συντονισµού κοινής οικονοµικής πολιτικής, κράτη µε πολλαπλές ταχύτητες ανάπτυξης Περιγραφικά τα 4 σενάρια µαζί µε προσπάθεια αστικοποίησης καταγράφονται πιο κάτω. Στο πρώτο σενάριο και οι δύο βασικές µεταβλητές είναι θετικές και ονοµάζεται επιστροφή, στο δεύτερο και τέταρτο µια µεταβλητή είναι θετική και στο τρίτο και οι δύο µεταβλητές είναι αρνητικές. 33 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

35 Σενάριο 1: «Επιστροφή» Η οικονοµία ανακτά την δυναµική της, η ανεργία µειώνεται, όχι τόσο γρήγορα όµως καθώς το χρέος αλλά και ελλείµµατα τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο είναι µεγάλα, πετυχαίνουµε όµως αλλαγή νοοτροπίας και σηµαντικά βήµατα ορθολογισµού στο δηµόσιο και στην επιχειρηµατικότητα. Kilkis cars AE Θα αποκτήσετε οικογένεια σε λίγο, χρειάζεστε χώρους, το suv θα σας βολέψει και αν χάσει την δουλειά του και λόγω εγκυµοσύνης δεν µπορέσω να βοηθήσω? Θυµάµαι τον µεγάλο αδερφό µου, το 2012 έµεινε άνεργος και ακόµη να συνέλθει, τρέµω στην ιδέα! Συµφωνώ µαζί σου Ε! αγάπη µου? 34 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

36 Σενάριο 2: Τέλµα Κουλτούρας Η οικονοµία επιστρέφει σταδιακά σε ικανοποιητικούς ρυθµούς ανάπτυξης, το πρόβληµα της ανεργίας αν και κάπως µειούµενο παραµένει, χρέη και ελλείµµατα απειλούν την λεπτή κοινωνική ισορροπία, η κοινωνία (φορείς + πολίτες) δεν καταφέρνει να αντιδράσει θετικά, να βγει από το τέλµα, να δηµιουργήσει νέα προοπτική, επηρεαζόµενη και από άλλες εξωγενείς εντάσεις πχ µεγάλες αυξήσεις στις τιµές πετρελαίου. Πάλι περιµένουµε κάποιον άλλο να µας σώσει!! 35 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

37 Σενάριο 3: Μαύρη εκαετία Η οικονοµία δεν καταφέρνει να ανακάµψει, η ανεργία αποτελεί µάστιγα, τα χρέη συνεχίζουν να απειλούν την βιωσιµότητα του συστήµατος, προβλήµατα µε το πετρέλαιο και τις τιµές α υλών και τροφίµων και συνεχή ανασφάλεια µε το νόµισµα, οδηγούν φορείς και πολίτες σε συνεχή µείωση της ευηµερίας και αυτοπεποίθησης. Κιλκίς: Άστεγη οικογένεια βρίσκει καταφύγιο στο αυτοκίνητο Σύλλογος Προστασίας Εκδήλωση για την σηµασία της οικογένειας τις µέρες µας. Προστατέψτε τους γύρω σας. Τα έσοδα θα διατεθούν σε άστεγες οικογένειες 15/3/ :30 Αίθουσα εκδηλώσεων Επιµελητηρίου Κιλκίς 36 Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011

38 Σενάριο 4: ηµιουργικές Κοινότητες Η οικονοµία προσπαθεί να ανακάµψει µε σχετική επιτυχία, η ανεργία συνεχίζει να αποτελεί σηµαντικό πρόβληµα, τα χρέη συνεχίζουν να πιέζουν και να µην υποστηρίζουν πιο γρήγορη ανάπτυξη, πιέζοντας την κοινωνία, παρόλα αυτά πολίτες και φορείς αντιδρούν θετικά, αυτουποκινούνται, µε την χρήση της τεχνολογίας - πληροφορικής, βελτιώνεται η αποδοτικότητα και ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και φορέων, η επιχειρηµατικότητα γίνεται σηµαντική αξία ευηµερίας, καινοτοµία και ανανεώσιµες πηγές βοηθούν στην µείωση κόστους, µια νέα δεκαετία ανατέλλει καλύτερη. Αρ φύλλου 125, 02/02/2020 EURO NEWS - Athens Η Εφηµερίδα που Προτιµά η Ευρώπη - Από το 2014 Βραβείο Πρότυπης Ανάπτυξης για την περιοχή Κιλκίς Βράβευση. Σε ειδική τελετή που πραγµατοποιήθηκε στο Ζάππειο µέγαρο, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής ΈνωσηςκοςΌλιΡεν, βράβευσε τον φορέα ανάπτυξης της περιοχής Κιλκίς. Παρών στην τελετή ήτανκαιογενικός ΓραµµατέαςτουΟΗΕκοςΓ. Α. Παπανδρέου. Το βραβείο παρέλαβε εκ µέρους του φορέακαιόλωντων πολιτών και των φορέων της περιοχής, η πρόεδρος του φορέα ανάπτυξης κα. Χ Παπαδοπούλου. Σε συζήτηση που ακολούθησε αναφορά έγινε στα: ίκτυα Συνεργασίας Στο πρότυπο Κέντρο Βιοµηχανικής Καινοτοµίας Στοειδικό fund που δηµιούργησαν φορείς και πολίτες Στον µόνιµο φορέα ανάπτυξης Στην revolving διαδικασία σχεδιασµού Κιλκίς 20ΧΧ, 2020, 2030, Αναλυτικό Reportage σελ Επιµελητήριο Κιλκίς Emetris Α.Ε. _ 1 η Έκδοση 2/2011