ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (αριθ. 25/2007) Θέμα: Συνεισφορά της πολωνικής Δίαιτας (Sejm) Επισυνάπτεται προς ενημέρωση των μελών η συνεισφορά της πολωνικής Δίαιτας στη διακοινοβουλευτική συνεδρίαση με θέμα «Οι γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών Αναθεώρηση του κύκλου: Ποιες είναι οι προκλήσεις για την ευρωπαϊκή και την εθνική οικονομική πολιτική;» «Ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική εποπτεία, διαχείριση κρίσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές» Βρυξέλλες, Ιανουαρίου 2008 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ CM\ doc PE v01-00

2 Διακοινοβουλευτική συνεδρίαση «Οι γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών Αναθεώρηση του κύκλου: Ποιες είναι οι προκλήσεις για την ευρωπαϊκή και την εθνική οικονομική πολιτική;» «Ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική εποπτεία, διαχείριση κρίσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές» (22-23 Ιανουαρίου 2008) Ι. Οικονομική πολιτική 1. Η πολωνική Δίαιτα εξέτασε τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη και την απασχόληση ( ) όταν εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με τη σύσταση της Επιτροπής για τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών και της Κοινότητας και την απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για την πολιτική απασχόλησης των κρατών μελών. Η Επιτροπή Υποθέσεων ΕΕ της Δίαιτας γνωμοδότησε σχετικά με το έγγραφο αυτό αναφέροντας ότι δεν είχε να διατυπώσει παρατηρήσεις. Στην Πολωνία δεν υπάρχει νομική βάση στην οποία να μπορεί να στηριχθεί το Κοινοβούλιο για να καταρτίσει ένα εθνικό ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Τα προγράμματα αυτά καταρτίζονται από την κυβέρνηση, η οποία εν συνεχεία διαβιβάζει κατάλληλες νομοθετικές προτάσεις στη Δίαιτα με στόχο την εφαρμογή τους. Η Δίαιτα, που βρίσκεται σήμερα στην αρχή της έκτης κοινοβουλευτικής περιόδου ύστερα από τις πρόσφατες εκλογές, και η κυβέρνηση που σχηματίστηκε από το νικηφόρο κόμμα των εκλογών αυτών μόλις έχουν αρχίσει να καταρτίζουν νομοθετικές προτάσεις προς υποβολή στο Κοινοβούλιο σχετικά με την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής. Το πολωνικό Κοινοβούλιο λειτουργεί βάσει της αρχής της «ασυνέχειας», σύμφωνα με την οποία η εξέταση όλων των νομοθετικών προτάσεων που υποβάλλονται στο Κοινοβούλιο κατά τη διάρκεια μιας δεδομένης κοινοβουλευτικής περιόδου από την κυβέρνηση, από βουλευτές ή από τον Πρόεδρο τερματίζεται με τη λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου, ανεξάρτητα από το στάδιο όπου έχουν βρεθεί στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Ως κοινοτική πράξη που δεν είναι δεσμευτική για τα εθνικά κοινοβούλια, οι ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές επηρεάζουν τις μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία στον βαθμό που είτε λαμβάνονται άμεσα υπόψη από την κυβέρνηση όταν καταρτίζει νομοθετικές προτάσεις προς υποβολή στη Δίαιτα, είτε επηρεάζουν τα ατομικά νομοσχέδια επιμέρους βουλευτών οι οποίοι τις γνωρίζουν. Σε καθαρά τυπικό επίπεδο, από την άποψη του Κοινοβουλίου, οι νομοθετικές προτάσεις που υλοποιούν τις κατευθυντήριες γραμμές είναι ίδιες με οποιεσδήποτε άλλες νομοθετικές προτάσεις. Τις ξεχωρίζει όμως από πολιτική άποψη το γεγονός ότι οι συντάκτες των προτάσεων αυτών φροντίζουν να είναι εναρμονισμένες με τις κατευθυντήριες γραμμές. Στις πρωτεύουσες οικονομικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την επιτάχυνση της μεταρρυθμιστικής διαδικασίας στην Πολωνία συγκαταλέγονται οι εξής: 1. μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος ώστε να περιοριστούν οι δυνατότητες πρόωρης συνταξιοδότησης, 2. μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, σε βαθμό που να επιτρέπει τουλάχιστον την επιβράδυνση της αύξησης του δημόσιου χρέους, 3. περιορισμός της γραφειοκρατίας στον κατασκευαστικό κλάδο ώστε να αυξηθεί η προσφορά οικοδομήσιμης γης, PE v /5 CM\ doc

3 4. επιτάχυνση της διαδικασίας ιδιωτικοποιήσεων, 5. συστημικές αλλαγές με στόχο τη στήριξη της επιχειρηματικής δράσης. 2. Η μεταρρύθμιση της οικονομικής πολιτικής στα κράτη μέλη είναι ζήτημα των ίδιων των κρατών μελών. Η ΕΕ δεν διαθέτει καμία αρμοδιότητα για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών στα κράτη μέλη της πέραν των τομέων που καλύπτονται από τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (π.χ. κοινή εμπορική πολιτική και κοινή γεωργική πολιτική). Η μόνη της δυνατότητα είναι να υποβάλλει παρατηρήσεις και, κατά περίπτωση, συστάσεις επί του θέματος. Η επιρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις οικονομικές πολιτικές των επιμέρους κρατών μελών εξαρτάται συνεπώς από την ερμηνεία που δίνεται στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας όσον αφορά τον συντονισμό. Έτσι, τα έγγραφα που υποβάλλονται από την Επιτροπή πρέπει να εξετάζονται υπό το πρίσμα των πραγματικών αρμοδιοτήτων που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να εστιάζεται στους τομείς όπου τα κράτη μέλη τής έχουν παράσχει αρμοδιότητα, ώστε να επιτελεί τα καθήκοντά της με τρόπο όσο το δυνατόν πιο εναρμονισμένο με τις επιθυμίες των κρατών μελών. Η Δίαιτα δεν συζήτησε την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή που έφερε τον τίτλο «Το ευρωπαϊκό συμφέρον: Για την επιτυχία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης». Η περιοδική επανεξέταση των εγγράφων προγραμματισμού που υπέβαλε η Επιτροπή θα φαινόταν επιθυμητή. Χρειάζεται όμως σκέψη ο βαθμός στον οποίο τα έγγραφα αυτά πρέπει να λαμβάνουν υπόψη έγγραφα που καταρτίστηκαν μεταγενέστερα. Η τρέχουσα πρακτική είναι η επανεξέταση των εγγράφων προγραμματισμού της ΕΕ μέσα στα χρονικά όρια που θέτουν τα ίδια τα έγγραφα, ασχέτως τυχόν επανεξετάσεων που προβλέπονται από κανόνες οι οποίοι εγκρίθηκαν μεταγενέστερα. Η κρίση στις χρηματοπιστωτικές αγορές, η οποία πηγάζει από τα προβλήματα της αγοράς ενυπόθηκων δανείων των ΗΠΑ, θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερη επίπτωση στην πολωνική οικονομία αν προκαλούσε σοβαρή οικονομική επιβράδυνση στα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο λόγος είναι ότι το 80% του εξωτερικού εμπορίου της Πολωνίας γίνεται με την ΕΕ. Ένα ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι η οικονομική ανάκαμψη στη Γερμανία τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο μας φαίνεται σχετικά διατηρήσιμη, επειδή πηγάζει από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν εκεί. Αυτό μειώνει την πιθανότητα μιας πτωτικής καμπής στη γερμανική οικονομία. Ως άμεσο αποτέλεσμα της κρίσης στις χρηματοπιστωτικές αγορές, τα επιτόκια των νέων ενυπόθηκων δανείων στην Πολωνία σημείωσαν ελαφρά αύξηση (όπως ανακοίνωσε πρόσφατα, μεταξύ άλλων, η κορυφαία πολωνική τράπεζα PKO BP) λόγω αυξημένου κόστους του διατραπεζικού δανεισμού. Επιπλέον, υπάρχει σημαντική ξένη συμμετοχή στις περισσότερες τράπεζες που λειτουργούν στην Πολωνία, οι οποίες συχνά δέχονται χρηματοδοτικούς πόρους από δυτικές τράπεζες. Σε γενικές γραμμές, όμως, οι δεσμοί ανάμεσα στην πολωνική αγορά ενυπόθηκων δανείων και τη διεθνή αγορά μπορούν να θεωρηθούν σχετικά χαλαροί. Αυτό μειώνει τον κίνδυνο κατάρρευσης της πολωνικής αγοράς ενυπόθηκου δανεισμού υπό την επίδραση ξένων παραγόντων (όπως η πιστωτική κρίση στις ΗΠΑ). Ας σημειωθεί επίσης ότι η πολωνική αγορά ενυπόθηκου δανεισμού βρίσκεται ακόμη στα πρώτα της βήματα. Το 2006 η Πολωνία αντιπροσώπευε 8,3% του πληθυσμού της ΕΕ, CM\ doc 3/5 PE v01-00

4 2,3% του ΑΕγχΠ της ΕΕ και όχι περισσότερο από 0,3% της αγοράς ενυπόθηκου δανεισμού της ΕΕ. Στην Πολωνία ο ενυπόθηκος δανεισμός ισοδυναμεί με περίπου 10% του ΑΕγχΠ, έναντι μέσου όρου περίπου 50% στην ΕΕ και περίπου 75% στις ΗΠΑ. Επομένως, στην Πολωνία οποιαδήποτε διαταραχή της αγοράς ενυπόθηκου δανεισμού δεν θα είχε ίδια επίπτωση στην οικονομία όπως στις χώρες της ΕΕ ή στις ΗΠΑ. Όσον αφορά την κρίση στις χρηματοπιστωτικές αγορές και το ενδεχόμενο εμφάνισης τέτοιων κρίσεων στο μέλλον, χρειάζεται να καταβληθούν προσπάθειες για τη βελτίωση της κατανόησης των οικονομικών θεμάτων από το κοινό μέσω των συστημάτων επαγγελματικής κατάρτισης καθώς και δευτεροβάθμιας και ανώτατης εκπαίδευσης. Ειδικότερα, πρέπει να επιδιωχθεί με μεγαλύτερη έμφαση μια καλή βασική κατανόηση των πολιτών σχετικά με τη σκοπιμότητα και τους κινδύνους της λήψης διάφορων τύπων τραπεζικών δανείων, συμπεριλαμβανομένων των ενυπόθηκων. Προτείνεται κατά συνέπεια η αναδιατύπωση της κατευθυντήριας γραμμής για την απασχόληση αριθ. 22 («Επέκταση και βελτίωση των επενδύσεων στο ανθρώπινο κεφάλαιο») ώστε να συμπεριληφθεί η παροχή οικονομικής εκπαίδευσης στους πολίτες. 3. Σε σχέση με τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής, τόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και τα εθνικά κοινοβούλια πρέπει να ενεργούν μέσα στα όρια των εξουσιών τους. Ο βασικός ρόλος τόσο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσο και των εθνικών κοινοβουλίων πρέπει να είναι η εξασφάλιση της ενδεδειγμένης νομοθέτησης σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Από τη φύση τους, τα κοινοβούλια υπάρχουν για να φτιάχνουν νόμους. Τα εθνικά κοινοβούλια εποπτεύουν επίσης τις κυβερνήσεις τους. Η υπέρβαση των εξουσιών που χορηγούνται στα κοινοβούλια από τα συντάγματα (τους καταστατικούς νόμους) είναι επικίνδυνη κατά το ότι διαταράσσει την ομαλή λειτουργία του συστήματος διακυβέρνησης στα κράτη μέλη και αφήνει στα κοινοβούλια λιγότερο χρόνο για την εκπλήρωση της βασικής αποστολής τους. Αναμφίβολα χρειάζεται ένα ευρύ δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εθνικών κοινοβουλίων (π.χ. το δίκτυο IPEX, το οποίο θα έπρεπε να χρησιμοποιείται ευρέως για τον σχηματισμό μιας κοινής παρακαταθήκης πληροφοριών που ενδιαφέρουν τα κοινοβούλια). II Χρηματοπιστωτική αγορά 4. Το 2005 και το 2006 η Δίαιτα ενέκρινε την ακόλουθη δέσμη νόμων για τη ρύθμιση της χρηματοπιστωτικής αγοράς: Νόμος της 29ης Ιουλίου 2005 για την πώληση χρηματοπιστωτικών μέσων, Νόμος της 29ης Ιουλίου 2005 για την προσφορά σε δημόσια εγγραφή, τους όρους που διέπουν την εισαγωγή χρηματοπιστωτικών μέσων σε οργανωμένες αγορές, και τις ανώνυμες εταιρείες, Νόμος της 21ης Ιουλίου 2006 για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών, Νόμος της 29ης Ιουλίου 2005 για την εποπτεία των κεφαλαιαγορών. Οι δύο τελευταίοι από τους νόμους αυτούς έχουν καθοριστική επίδραση στη λειτουργία του συστήματος εποπτείας της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Σήμερα διεξάγονται συζητήσεις με αντικείμενο τη συγχώνευση της εποπτείας της κεφαλαιαγοράς και της εποπτείας της τραπεζικής αγοράς. PE v /5 CM\ doc

5 Στη Δίαιτα δεν διεξάγονται αυτή τη στιγμή συζητήσεις σχετικά με τη σταθερότητα της χρηματοπιστωτικής αγοράς και την αποτελεσματικότητα της εποπτείας της. Σχετικές συζητήσεις έγιναν κατά τη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας που οδήγησε στην έγκριση των ανωτέρω νόμων. Η χρηματοπιστωτική εποπτείας στην Πολωνία βρίσκεται στα χέρια μιας ενιαίας αρχής, η οποία είναι αρμόδια για την εποπτεία όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (συμπεριλαμβανομένων, από 1ης Ιανουαρίου 2008, των τραπεζών). Το πολωνικό κοινοβούλιο δεν εμπλέκεται στην εποπτεία των κεφαλαιαγορών, η οποία εμπίπτει στην αρμοδιότητα κρατικών υπηρεσιών. Εντούτοις, στο πλαίσιο της άσκησης του γενικού ελέγχου του επί της κυβέρνησης, η Δίαιτα ελέγχει διεξοδικά τη λειτουργία του συστήματος εποπτείας της κεφαλαιαγοράς, και τα μέλη της Δίαιτας έχουν δικαίωμα να καταθέτουν ερωτήσεις προς την κυβέρνηση σχετικά με την εποπτεία των αγορών αυτών. Λόγω της ενοποίησης των εποπτικών αρχών της Πολωνίας δεν υπάρχει ανάγκη να δημιουργηθούν περαιτέρω συντονιστικοί οργανισμοί. Οι επιτροπές της Δίαιτας (και ιδίως η Επιτροπή Δημόσιων Οικονομικών) πραγματοποιούν ενημερωτικές συνεδριάσεις για την ανταλλαγή απόψεων με εκπροσώπους τόσο της Εθνικής Τράπεζας της Πολωνίας (NBP) όσο και της Επιτροπής Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας. Μια συνεδρίαση με συμμετοχή της Επιτροπής Δημόσιων Οικονομικών της Δίαιτας και εκπροσώπων της NBP πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο εγγύς μέλλον. 5. Το πολωνικό κοινοβούλιο δεν έχει γνωμοδοτήσει για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να οργανωθεί η ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική εποπτεία μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της διεθνούς και ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής συσσωμάτωσης. Το Κοινοβούλιο δεν έχει προχωρήσει σε συζητήσεις με την κυβέρνηση ούτε έχει εγκρίνει ψηφίσματα σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ σε θέματα ρύθμισης των χρηματοπιστωτικών αγορών σε επίπεδο ΕΕ. Όσον αφορά τη νομοθετική διαδικασία, συμπεριλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού τομέα, η κυβέρνηση διαβιβάζει τις νομοθετικές προτάσεις της ΕΕ στη Δίαιτα, η οποία διαθέτει βάσει της εθνικής νομοθεσίας τη δυνατότητα να υποβάλλει στην κυβέρνηση γνώμες για τις επιμέρους νομοθετικές προτάσεις της ΕΕ. Στο πολωνικό κοινοβούλιο δεν έχει συζητηθεί πώς θα μπορούσε η τωρινή διαχείριση κρίσεων να γίνει αποτελεσματικότερη όσον αφορά την αποσόβηση διασυνοριακής μόλυνσης των αγορών και τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η πολωνική κυβέρνηση καταρτίζει τώρα μια νομοθετική πρόταση για τη δημιουργία Επιτροπής Μακροοικονομικής Σταθερότητας (η οποία θα περιλαμβάνει τον υπουργό οικονομικών και εκπροσώπους της NBP και της Επιτροπής Χρηματοπιστωτικής Εποπτείας). Το πολωνικό κοινοβούλιο δεν έχει αναλάβει πρωτοβουλία υποβολής οποιωνδήποτε προτάσεων προς τα κοινοτικά θεσμικά όργανα σχετικά με τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών. 6. Στη Δίαιτα δεν έχουν διεξαχθεί συζητήσεις σχετικά με τα γεγονότα που επηρεάζουν σήμερα την κατάσταση στις χρηματοπιστωτικές αγορές στην Ευρώπη και αλλού. Zbigniew Chlebowski Πρόεδρος Επιτροπής CM\ doc 5/5 PE v01-00