ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ"

Πρίαμ Φλέσσας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 99 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Βιοτικά στοιχεία Α) Αλιεύματα - ψάρια, οστρακοειδή, μαλάκια - παράγωγα (ιχθυάλευρα, ιχθυέλαια) Β) Φυτικά & ζωικά προϊόντα - φαρμακευτικά προϊόντα (αντιβιοτικά, καλλυντικά, κ.τ.λ.) Αβιοτικά στοιχεία Α) Ορυκτά - πετρέλαιο, γαιαέριο, κασσίτερος, μαγγάνιο, σίδηρος, κ.τ.λ. - αλάτι Β) Ενέργεια - παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (υδροηλέκτρικά έργα, γεννήτριες, παλιρροιών, κυμάτων ή ρευμάτων) Παγκόσμια κατανάλωση τροφής 99 % από την ξηρά 1 % από τη θάλασσα και τα εσωτερικά ύδατα 10 % της συνολικής ζωικής πρωτεΐνης (Κορέα : 70%, Ιαπωνία : 45%, ΗΠΑ : 3.3%) Αλιεία 80 % της παγκόσμιας παραγωγής ψαριών, οστρακοειδών, κ.τ.λ. Υδατοκαλλιέργειες. 20 % ΕΛΛΑΔΑ. : 1 η χώρα στην Ευρώπη στην παραγωγή τσιπούρας και λαυρακίου (περίπου τόνοι ετησίως) Αλιεία τόνοι ετησίως

2 100 ΑΛΙΕΙΑ κυρίως κοντά στις ακτές (Παράκτια Αλιεία), πάνω από την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα και σε περιοχές αναβλύσεων ΓΙΑΤΙ : - νερά πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία - ευκολία αλίευσης λόγω μικρού βάθους - ΑΝΑΒΛΥΣΕΙΣ: άνοδος θρεπτικών από μεγάλα βάθη και εμπλουτισμός των επιφανειακών στρωμάτων Ωκεανός Παράκτια ζώνη Δάση Λιβάδια Καλλιέργειες Έρημος Παραγωγικότητα Επιφάνεια της Γης Ποσοστά (%)

ΑΝΑΒΛΥΣΕΙΣ: άνοδος θρεπτικών από μεγάλα βάθη και εμπλουτισμός των επιφανειακών στρωμάτων Ωκεανός

3 101 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΑΛΙΕΙΑ. Ορθολογική διαχείριση. Αειφορία αλιευτικών αποθεμάτων ( Βιολογικός κύκλος ψαριών και εκμετάλλευσή τους ) Μπορούμε να θεωρήσουμε τον ενήλικα πληθυσμό ως το ΚΕΦΑΛΑΙΟ που κάθε χρόνο δίνει ΤΟΚΟΥΣ (νεαρά στάδια ανάπτυξης ή γόνος) που μετά από κάποιο διάστημα ενσωματώνονται στο κεφάλαιο * ΣΤΡΑΤΟΛΟΓΗΣΗ : η είσοδος των νέων ατόμων στον υπό εκμετάλλευση ενήλικο πληθυσμό Αειφόρος εκμετάλλευση : η εκμετάλλευση αφαιρεί κάθε χρόνο από το αλιευτικό απόθεμα (κεφάλαιο) μέρος ίσο με τα νεαρά άτομα (τόκοι) ώστε αυτό να διατηρείται πάντα σταθερό

που κάθε χρόνο δίνει ΤΟΚΟΥΣ (νεαρά στάδια ανάπτυξης ή γόνος) που μετά από κάποιο διάστημα ενσωματώνονται στο κεφάλαιο * ΣΤΡΑΤΟΛΟΓΗΣΗ : η

4 102 Η ποσότητα του αλιεύματος εξαρτάται πολύ από την αλιευτική προσπάθεια - το σύνολο του αριθμού των αλιευτικών σκαφών - ο συνολικός χρόνος αλιείας - ο συνολικός αριθμός ατόμων που εμπλέκονται ΣΥΝΗΘΩΣ : Μικρή αλιευτική προσπάθεια. Μικρή ποσότητα αλιεύματος ( Η ανεκτή απόδοση σε σχέση με την αλιευτική προσπάθεια ) ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ : φαινόμενο που παρατηρείται συχνά και χαρακτηρίζει τα περισσότερα θαλάσσια οικοσυστήματα παγκοσμίως ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΛΟΓΟΙ : * πολλαπλή εκμετάλλευση (ερασιτέχνες και επαγγελματίες ψαράδες, πολλά κράτη, ποικιλία τρόπων αλίευσης και εκμετάλλευσης αλιευμάτων, κ.τ.λ.) * αύξηση επενδύσεων για μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας των αλιευτικών εργαλείων * κρατικές επιχορηγήσεις (μείωση δασμών, επιδοτήσεις, κ.τ.λ.) * φυσικές διακυμάνσεις των πληθυσμών

Μικρή ποσότητα αλιεύματος ( Η ανεκτή απόδοση σε σχέση με την αλιευτική προσπάθεια ) ΥΠΕΡΑΛΙΕΥΣΗ : φαινόμενο που παρατηρείται συχνά και χαρακτηρίζει τα περισσότερα θαλάσσια οικοσυστήματα παγκοσμίως

5 103 Π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α : ( Υπεραλίευση κάποιων εμπορικών ειδών ψαριών ) Παραγωγή γαύρου (εκατομ. τόνοι) Τιμή σόγιας ($ ανά τόνο) Παραγωγή γαύρου El Niño ( Πρότυπο αναβλύσεων που συναντώνται στις ακτές του Περού και της Χιλής)

τόνοι) Τιμή σόγιας ($ ανά τόνο) 12 10 8 6 4 2 0 1956 Παραγωγή γαύρου

6 104 ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ Παραγωγή (σε τόνους) Τσιπούρα Λαυράκι ΕΛΛΑΔΑ : % της ετήσιας συνολικής παραγωγής της Μεσογείου ΤΕΧΝΗΤΟΙ ΥΦΑΛΟΙ (τεχνητές κατασκευές από μπετόν, μέταλλο ή ξύλο που ποντίζονται στην παράκτια ζώνη και έχουν ποικίλα μεγέθη και σχήματα με ακανόνιστη επιφάνεια) δημιουργία του κατάλληλου υποστρώματος για την προσκόλληση των προνυμφών βενθικών οργανισμών

(τεχνητές κατασκευές από μπετόν, μέταλλο ή ξύλο που ποντίζονται στην παράκτια ζώνη και έχουν ποικίλα μεγέθη και

7 105 ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΙ (εισαγωγή καλλιεργούμενων υδρόβιων οργανισμών σε υδάτινο οικοσύστημα με σκοπό την αύξηση της παραγωγής του φυσικού οικοσυστήματος) κατανάλωση της πλεονάζουσας τροφής βιομάζας που μένει ανεκμετάλλευτη ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Α) Διαπληθυσμιακός ανταγωνισμός : Το νέο είδος ανταγωνίζεται τα ήδη υπάρχοντα ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ παλαιών ειδών π.χ. Λίμνη Βόλβη : εισαγωγή του Silurus aristotelis (γλανίδι) από την Τριχωνίδα ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ του αυτόχθονου είδους Silurus glanis (γουλιανός) Β) Πληθυσμιακές εξάρσεις : Απουσία θηρευτών + Έλλειψη ανταγωνισμού + Αφθονία τροφής Υπεραύξηση πληθυσμού π.χ. Petromyzon marinus : * Το είδος αυτό εισέβαλε στις Μεγάλες Λίμνες των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930 με τρομακτικές συνέπειες για την παραγωγή σολομού και πέστροφας σε αυτές τις λίμνες Γ) Αρπακτικότητα & Θήρευση : Εισαγωγή αρπακτικού είδους.. αυξημένη ΘΗΡΕΥΣΗ σε αυτόχθονες πληθυσμούς π.χ. Λίμνη Καστοριάς : εισαγωγή του είδους Perca fluviatilis (πέρκα) ΜΕΙΩΣΗ αυτόχθονων πληθυσμών άλλων ψαριών της λίμνης Δ) Γενετικές επιπτώσεις : Μεταβολή ή απώλεια της γενετικής ποικιλότητας των αυτόχθονων πληθυσμών ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΓΟΝΙΔΙΩΝ: Αυτόχθονα και εισαγμένα είδη διασταυώνονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα μια νέα ποικιλία οργανισμών και εξαφάνιση των παλαιών χαρακτηριστικών π.χ. Πέστροφα του Νέστου & Αχελώου : οι δύο πληθυσμοί έχουν κοινή καταγωγή!!! Ε) Ασθένειες : Μαζί με τη μεταφορά των νέων ειδών στο οικοσύστημα μεταφέρονται και παράσιτα ή ασθένειες

8 106 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Α) Συνεχής καταγραφή (monitoring) των αλιευτικών αποθεμάτων ΣΤΟΧΟΣ: ανάπτυξη μοντέλων για τη διακύμανσή τους Β) Νομοθετικές παρεμβάσεις. α) Καθορισμός περιόδων αλιείας β) Καθορισμός των αλιευτικών εργαλείων που θα χρησιμοποιούνται (μέγεθος και ισχύς σκαφών, τύποι διχτυών, μέγεθος βρόγχων, κ.τ.λ.) γ) Καθορισμός μέγιστων αλιευτικών ποσοτήτων ανά σκάφος δ) Περιορισμός του αριθμού των αλιέων (π.χ.: ερασιτεχνική αλιεία) Γ) Διαχειριστικά μέτρα για την ανάκαμψη των αποθεμάτων α) Βελτίωση και προστασία υδάτινου περιβάλλοντος (π.χ.: βιολογικοί καθαρισμοί, τεχνητοί ύφαλοι) β) Εμπλουτισμός αλιευτικών πεδίων με γόνο που καλλιεργήθηκε σε συνθήκες εκτροφής Δ) Διακρατικές και διεθνείς συμβάσεις για το Δίκαιο της Θάλασσας α) Προστασία περιβάλλοντος β) Παρακολούθηση και εκμετάλλευση κοινών αλιευτικών αποθεμάτων (π.χ.: Διεθνές Συμβούλιο για την Εκμετάλλευση της Θάλασσας ICES στη Βόρειο Θάλασσα) γ) Καθορισμός Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) Ε) Ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών Ζ) Αξιοποίηση των παραλιευμάτων * (είδη που δεν έχουν μεγάλη οικονομική αξία και συλλαμβάνονται μαζί με τα μεγάλης αξίας είδη) α) Εκμετάλλευση διαφορετικών διατροφικών συνηθειών (π.χ.: εξαγωγή σε άλλες χώρες όπου η τιμή είναι υψηλή) β) Αλλαγή ονόματος (π.χ.: καλαμάρι ΗΠΑ) γ) Επεξεργασία για την παρασκευή άλλων τύπων τροφής (π.χ.: απομίμηση καβουριών ή αστακών, ψαροκροκέτες) δ) Μετατροπή σε ιχθυάλευρα

χ.: ερασιτεχνική αλιεία) Γ) Διαχειριστικά μέτρα για την ανάκαμψη των αποθεμάτων α) Βελτίωση και προστασία υδάτινου περιβάλλοντος (π.χ.: βιολογικοί καθαρισμοί, τεχνητοί ύφαλοι) β) Εμπλουτισμός

9 107 ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Βιολογικοί Κοινωνικοί Οικονομικοί - Πολιτικοί Αλιεία μέχρι το επίπεδο της μέγιστης ανεκτής απόδοσης (?) Διατήρηση θέσεων εργασίας και καταπολέμηση της ανεργίας Τα αλιευτικά εργαλεία συλλαμβάνουν ταυτόχρονα πολλά είδη ψαριών Τα διάφορα είδη αλληλεπιδρούν μεταξύ τους (πρότυπο θηρευτήθηράματος, ανταγωνισμός) Η αλιεία επιδρά στο περιβάλλον και δέχεται τις επιδράσεις του π.χ.: αλιεία Γαύρου στο Περού Διατήρηση επιπέδων κέρδους σε αλιείς και επιχειρήσεις Διατήρηση των πολιτικών ισορροπιών στην εκμετάλλευση κοινών αλιευτικών αποθεμάτων Επιδράσεις στο περιβάλλον - ρύπανση-υποβάθμιση παράκτιας ζώνης - εκμετάλλευση άλλων πόρων - υδατοκαλλιέργειες ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ = ΔΥΣΚΟΛΗ

θηρευτήθηράματος, ανταγωνισμός) Η αλιεία επιδρά στο περιβάλλον και δέχε

Σχετικά έγγραφα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟ. «Στρατολογία των Ελλήνων» Άρθρο 1 Υπόχρεοι σε στράτευση

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟ «Στρατολογία των Ελλήνων» Άρθρο 1 Υπόχρεοι σε στράτευση 1. Όλοι οι Έλληνες πολίτες, από την 1η Ιανουαρίου του έτους κατά το οποίο διανύουν το