"Πράσινες" Εφαρμογές στα Logistics με Στόχο την Εξοικονόμηση Κόστους

Transcript

1 "Πράσινες" Εφαρμογές στα Logistics με Στόχο την Εξοικονόμηση Κόστους 1 Ν. Γκούνος, 2 Ι. Μαργαρίτης, 3 Ε. Ξενίδου 1 Απόφοιτος του τμήματος Τυποποίησης και ιακίνησης Προϊόντων (Logistics), Α.Τ.Ε.Ι., Παράρτημα Κατερίνης, Ελλάδα 2 Τελειόφοιτος τμήματος Τυποποίησης και ιακίνησης Προϊόντων (Logistics), Α.Τ.Ε.Ι., Παράρτημα Κατερίνης, Ελλάδα 3 Απόφοιτος του τμήματος Τυποποίησης και ιακίνησης Προϊόντων (Logistics), Α.Τ.Ε.Ι., Παράρτημα Κατερίνης, Ελλάδα 1 gounos@gmail.com, 2 john.margaritis89@gmail.com, 3 xenidou.el@gmail.com Περίληψη Η παρούσα έρευνα παρουσιάζει την εικόνα των Third Party Logistics (3PL) εταιριών, οι οποίες δραστηριοποιούνται στη βόρειο Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στο Ν. Θεσσαλονίκης σχετικά με την εφαρμογή των «πράσινων» logistics (Green Logistics). Πιο συγκεκριμένα, η εκπονηθείσα μελέτη είναι αποτέλεσμα πρωτογενούς έρευνας που εφαρμόστηκε μέσω δομημένου ερωτηματολογίου σε παρόχους υπηρεσιών Logistics. Η πρωτογενής έρευνα ξεκινά με τη συσχέτιση των πρακτικών αυτών με τις λειτουργίες της Αποθήκης και αφορά τόσο την εξοικονόμηση λειτουργικού κόστους, όσο και στην διαφύλαξη και διατήρηση του περιβάλλοντος. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται μια εκτενής αναφορά σε κάποιες πρακτικές βελτιστοποίησης της λειτουργίας της Μεταφοράς. Κάποιες από τις εφαρμογές οι οποίες μελετήθηκαν και παρουσιάζονται στην παρούσα έρευνα είναι: οι φωτοσωλήνες, οι καυστήρες pellet, η εκμετάλλευση φυσικού φωτισμού, οι δεξαμενές νερού στην οροφή και τα φωτοβολταϊκά όσον αφορά στην αποθήκη. Οικολογικές και οικονομικές εφαρμογές στον τομέα της μεταφοράς είναι: το συμπιεσμένο φυσικό αέριο, η μείωση των άδειων δρομολογίων, η τυποποίηση της τριτογενούς συσκευασίας, οι συνδυασμένες μεταφορές και άλλες εφαρμόσιμες πρακτικές. Το μέγεθος των περιβαλλοντικών προβλημάτων πλέον δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο και χρήζει άμεσης λύσης. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της ευθύνης έχει ο εμπορικός και βιομηχανικός κλάδος και μεταξύ άλλων ο κλάδος των μεταφορών. Από την άλλη πλευρά η οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, έχει οδηγήσει πολλές επιχειρήσεις στην κατάρρευση και όπως φαίνεται το μέλλον φαντάζει δυσοίωνο. Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω παραγόντων, ουσιαστικά ώθησε τις εταιρίες στην υιοθέτηση νέων φιλοσοφιών διαχείρισης Logistics, που αφορούν στην εξοικονόμηση αλλά και στην προστασία του περιβάλλοντος, γεννώντας έτσι τα Green Logistics. Λέξεις-κλειδιά: Green Logistics, 3PL, εξοικονόμηση κόστους.

2 1. Εισαγωγή «Τα green logistics ορίζονται ως ένα σύστημα logistics συμβατό με το περιβάλλον, φιλικό με το περιβάλλον και αποδοτικών logistics» (Jean- Paul Rodrigue κ.ά., 2001). Τα τελευταία χρόνια, ακόμη και στη χώρα μας οι διοικήσεις βιομηχανιών και εμπορικών επιχειρήσεων αρχίζουν να εντάσσουν πλέον στην ευρύτερη στρατηγική τους θέματα περιβαλλοντικής πολιτικής. Οι διοικήσεις αυτές, όπως και εταιρίες Third Party Logistics και Μεταφορών, καλούνται να εντοπίσουν τις πηγές ρύπανσης καθ όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας και να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά όχι μόνο γιατί πρέπει αλλά και γιατί συμφέρει οικονομικά είτε άμεσα εξοικονομώντας από κάποιες σπατάλες είτε έμμεσα μέσω της ανταγωνιστικότητας που προσδίδει η οικολογική συνείδηση στη βελτίωση της εταιρικής εικόνας. (Remko I. Van Hoek, 1999). Σκοπός της παρούσας μελέτης, είναι να ερευνήσει και να εξακριβώσει το ποσοστό εφαρμογής πράσινων πρακτικών σε επιχειρήσεις του κλάδου στο κέντρο της Β. Ελλάδας, καθώς επίσης να αναδείξει την αξιολόγηση τέτοιων πρακτικών από εταιρίες που τις εφαρμόζουν όπως και τη γνώμη όσων δεν εφαρμόζουν τέτοιου είδους πρακτικές. Άλλο ένα σημαντικό αποτέλεσμα που προκύπτει από την έρευνα είναι η ενημέρωση που έχουν οι επιχειρήσεις επί του θέματος, οι λόγοι υιοθέτησης ή μη οικολογικών εφαρμογών και τέλος εάν υπάρχει πρόθεση τροποποίησης των συμβατικών διαδικασιών logistics σε φιλικότερες προς το περιβάλλον. 2. Βιβλιογραφική Επισκόπηση 2.1 Green Logistics Η διοίκηση «πράσινης» εφοδιαστικής αλυσίδας ( green supply chain management, GSCM) αποσκοπεί σε όλες εκείνες τις διαδικασίες διαχείρισης φιλικών προς το περιβάλλον εισροών πρώτων υλών, υλικών και προϊόντων μετασχηματίζοντας τις σε εκροές οι οποίες μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν στο τέλος του κύκλου της ζωής τους κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να δημιουργηθεί μια βιώσιμη ολοκληρωμένη αλυσίδα εφοδιασμού (Patrick Penfield, 2007). Η «πράσινη» εφοδιαστική αλυσίδα περιλαμβάνει στους κόλπους των συστημάτων της τα «πράσινα» logistics (Green Logistics) τα οποία δεν στοχεύουν στην μείωση του συνολικού κόστους του συστήματος, όπως η εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά στην μείωση του λειτουργικού κόστους. Ο στόχος αυτός, πραγματοποιείται μέσω του σχεδιασμού, της υλοποίησης και του ελέγχου της αποδοτικής και αποτελεσματικής ροής και αποθήκευσης των υλικών και των προϊόντων, λειτουργώντας οικολογικά και κάνοντας χρήση φιλικών προς το περιβάλλον μέσων και πρακτικών. Τα green logistics, όντας καρπός της ένωσης μεταξύ των φιλικών και συμβατών, προς το περιβάλλον, επιχειρησιακών πρακτικών με ένα σύστημα αποδοτικών και αποτελεσματικών logistics, αναπτυχτήκαν σε μεγάλο βαθμό, λόγω της ελαχιστοποίησης του κόστους και της προστασίας περιβάλλοντος που προσφέρουν. Όπως είναι απολύτως φυσικό, τα green logistics επηρεάζουν κυρίως δύο βασικές λειτουργίες ενός συστήματος logistics: την Αποθήκευση και τη Μεταφορά

3 πρώτων υλών και τελικών προϊόντων, μέσω της υιοθέτησης οικολογικών και οικονομικών πρακτικών Πρακτικές «Πράσινης» Αποθήκης Η πράσινη αποθήκευση περιλαμβάνει όλες εκείνες τις πρακτικές, οι οποίες έχουν ως στόχο τη μείωση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προκαλούνται από τις διαδικασίες της αποθήκης. Πιο συγκεκριμένα, τα σημαντικότερα σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή είναι η κατανάλωση ενέργειας και η διαχείριση απαξιωμένων υλικών. Οι επιθυμητές πρακτικές που μπορούν να εφαρμοστούν, είναι αυτές που διατηρούν τη θερμοκρασία και την υγρασία εντός της αποθήκης μέσα στα επιθυμητά επίπεδα, ενέργειες που καθιστούν τον φωτισμό πιο αποδοτικό, ενέργειες που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση του εξοπλισμού της αποθήκης και σωστές πρακτικές για τη διαχείριση απαξιωμένων παλετών (Ξενίδου, 2011). Κάποιες σύγχρονες τάσεις στην οικολογική και οικονομική αποθήκευση αναφέρονται παρακάτω. Μία από τις πιο πρακτικές που μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν, ειδικότερα στη χώρα μας είναι αυτή της εκμετάλλευσης φυσικού φωτισμού. Η παραπάνω πρακτική εφαρμόζεται εύκολα με την κατασκευή επαρκώς μεγάλου μεγέθους παραθύρων περιμετρικά της αποθήκης. Η χρήση των φωτοσωλήνων είναι ακόμα ένας οικονομικός τρόπος για την εξασφάλιση επαρκούς φωτισμού για τη διεκπεραίωση των εργασιών της αποθήκης καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας. «Η ειδική σχεδίαση του θόλου των φωτοσωλήνων (Low Reflection Surface) αλλά και η ποιότητα του κρυστάλλου συντελούν στην απρόσκοπτη συλλογή ηλιακού φωτός ακόμα και κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες (συννεφιά) ανεξαρτήτως ώρας και γωνίας πρόσπτωσης» (URL: Τέλος η ιδιότητα τους να αυτοκαθαρίζονται ελαχιστοποιεί το κόστος συντήρησης. Εκτός από τους φωτοσωλήνες «η ηλιακή ενέργεια μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί από τεχνολογίες οι οποίες εκμεταλλεύονται τη θερμική και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία της, κάνοντας χρήση μηχανικών μέσων για τη συλλογή, αποθήκευση και διανομή της. Το φωτοβολταϊκό φαινόμενο είναι η άμεση μετατροπή της ηλιακής ακτινοβολίας σε ηλεκτρική τάση» (Supply Chain & Logistics, 2011). Τα φωτοβολταϊκά πάνελ αποτελούν μια μακροχρόνια επένδυση εφ όσον με τη χρήση τους επιτυγχάνεται ενεργειακή αυτονομία και δεν θα έπρεπε να θεωρούνται ως μία ευκαιρία εύκολου πλουτισμού. Η χρήση καυστήρων pellet έχει ως στόχο την θέρμανση των χώρων της αποθήκης αντικαθιστώντας την συμβατική θέρμανση εξοικονομώντας ενέργεια και περιορίζοντας το κόστος. Η λειτουργία των συγκεκριμένων καυστήρων επιτυγχάνεται με τη χρήση συμπιεσμένου ξύλου (pellet). Η παραγωγή των pellets αξιοποιώντας τις πεπαλαιωμένες παλέτες μπορεί να αποτελέσει επίσης και εφαρμογή των αντίστροφων logistics (Reverse Logistics). «Η εφαρμογή βιοκλιματικών τεχνικών είναι ένας ακόμη σύγχρονος τρόπος αξιοποίησης της διαφοράς θερμοκρασίας μεταξύ των πλευρών του κτιρίου ώστε να δημιουργείται ένα κύκλωμα αέρα έξω από το κύριο κέλυφος του κτιρίου, το οποίο να ψύχει τις πιο ζεστές πλευρές ρίχνοντας τη συνολική θερμοκρασία του κτιρίου, μειώνοντας έτσι τις απαιτήσεις σε κλιματισμό. Η χρήση γεωθερμικών εφαρμογών αντί των κλασσικών συστημάτων

4 κλιματισμού για την ψύξη και θέρμανση του κτιρίου είναι ένας ακόμη έξυπνος τρόπος μείωσης της καταναλωμένης ενέργειας. Με αυτόν τον τρόπο εκμεταλλευόμαστε το γεγονός ότι η θερμοκρασία του υπεδάφους είναι σταθερή όλο το χρόνο ώστε να δημιουργήσουμε μια σταθερή θερμοκρασία τόσο στους χώρους αποθήκευσης όσο και στους χώρους των γραφείων, μειώνοντας σημαντικά την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας» (Ξενίδου, 2011). Μια ακόμη οικολογική και ταυτοχρόνως οικονομική, απλή και πρακτική τεχνολογία, είναι η συλλογή όμβριων υδάτων με τη χρήση δεξαμενών οροφής, καλύπτοντας έτσι μέρος των αναγκών υδροδότησης της αποθήκης. Τέλος, για την διεκπεραίωση των καθημερινών διαδικασιών αποθήκευσης υπάρχει η επιλογή του οικολογικού εξοπλισμού η οποία συμπεριλαμβάνει υβριδικά ανυψωτικά, αυτόματες μηχανές πλύσης-στέγνωσης, πρέσες συμπίεσης απορριμμάτων κ.α Πρακτικές «Πράσινης» Μεταφοράς Τα υβριδικά οχήματα αποτελούν πλέον πραγματικότητα. Πρόκειται για οχήματα τα οποία συνδυάζουν την χρήση δύο κινητήρων, ενός συμβατικού και ενός φιλικότερου προς το περιβάλλον. Προσφέρουν μείωση των ρίπων και εξοικονόμηση κόστους. Οι συγκεκριμένοι κινητήρες έχουν δυνατότητα καύσης και βιοκαυσίμων. Βιοκαύσιμα είναι υγρά ή αέρια καύσιμα κίνησης τα οποία παράγονται από βιομάζα, όπως ορίζει η Οδηγία 2009/28/ΕΚ. Ένα πολύ διαδεδομένο παράδειγμα, που εξαπλώνεται σταδιακά και στον ελλαδικό χώρο, είναι αυτό του βιοντίζελ. Το βιοντίζελ (πετρέλαιο βιολογικής προέλευσης) είναι μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων (ΜΛΟ FAME) που παράγονται από φυτικά ή ζωικά έλαια και λίπη και είναι ποιότητας πετρελαίου ντίζελ, για χρήση ως βιοκαύσιμο. Η σημαντικότητα της τυποποιημένης συσκευασίας, όχι μόνο της πρωτογενούς, αλλά και της δευτερογενούς, είναι άξια αναφοράς, ειδικότερα αν αναλογιστεί κανείς την εκτεταμένη χρήση των υλικών όπως χαρτί πλαστικό κτλ. και τις επιπτώσεις των υλικών αυτών στο περιβάλλον. 2.2 Ν. 3908/2011 για «Πράσινο» Επιχειρείν «Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας με τη διαμόρφωση καθεστώτων ενίσχυσης των επενδύσεων, με τα οποία βελτιώνεται η επιχειρηματικότητα, η τεχνολογική ανάπτυξη, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και η περιφερειακή συνοχή και προωθούνται η πράσινη οικονομία, η αποτελεσματική λειτουργία των διαθέσιμων υποδομών και η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας» (URL: Τα ποσοστά χρηματοδότησης των επιχειρήσεων που εδρεύουν στο Ν. Θεσσαλονίκης ξεκινούν από το 30% και καλύπτουν έως και το 40% της συνολικής δαπάνης. Γενικότερα το ποσοστό ενίσχυσης των επιχειρήσεων κυμαίνονται από 15% έως το 40% της συνολικής δαπάνης. Μεταξύ άλλων χρηματοδοτείται και «η αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού και εγκαταστάσεων, ιδίως φιλικών στο περιβάλλον, που να έχουν μειωμένη κατανάλωση ενέργειας και να ενσωματώνουν σύγχρονες τεχνολογίες αυτοματισμού και ελέγχου ποιότητας» (URL: Πρόγραμμα Χρηματοδότησης του «Πράσινου» Επιχειρείν Ν. 3908/2011

5 Παρ όλες τις δύσκολες στιγμές που περνάει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, λόγω των άσχημων οικονομικών συνθηκών το Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθεια τους να ενσωματώσουν τον περιβαλλοντικό παράγοντα στη λειτουργία των επιχειρήσεων, δημιούργησαν το πρόγραμμα «Πράσινη Επιχείρηση 2010» "Οι ειδικοί στόχοι του προγράμματος είναι: Η μείωση του ενεργειακού και κυρίως του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μεταποιητικών επιχειρήσεων. Η ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά «πράσινων» προϊόντων και υπηρεσιών. Η βελτίωση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού προφίλ των επιχειρήσεων και η μείωση του ελλείμματος κοινωνικής αποδοχής για τη μεταποιητική δραστηριότητα. Η συμμόρφωση επιχειρήσεων του μεταποιητικού τομέα με διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα" (ΕΣΠΑ, 2010). 3. Μεθοδολογία Έρευνας 3.1 Ερευνητική Μέθοδος Η ερευνητική μέθοδος που εφαρμόστηκε για την ολοκλήρωση της ερευνητικής διαδικασίας και τη συγκέντρωση των αποτελεσμάτων της διεκπεραιώθηκε με πρωτογενή έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη δημιουργία ερωτηματολογίου και τον ηλεκτρονικό διαμοιρασμό του σε επιχειρήσεις που λειτουργούν στον κλάδο των logistics. Σε κάποιες περιπτώσεις η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου επιτεύχθηκε μέσω προσωπικής επαφής στο χώρο των επιχειρήσεων. Η δευτερογενής έρευνα ολοκληρώθηκε με την αναζήτηση πηγών σε προηγούμενες έρευνες, σε διαδικτυακές πηγές και σε περιοδικά του κλάδου. Οι ερευνητικές υποθέσεις, τις οποίες πραγματεύεται η παρούσα μελέτη, μέσω του ερωτηματολογίου είναι οι εξής: Υπόθεση 1 η : Οι εταιρίες 3ΡL πιστεύουν ότι η ανάπτυξη «πράσινης» συνείδησης θα κυριαρχήσει στο μέλλον. Υπόθεση 2 η : Οι πράσινες πρακτικές αξιολογούνται θετικά από τις εταιρίες 3PL που τις εφαρμόζουν, βάσει του χρόνου απόσβεσης και των προσφερόμενων παροχών. Υπόθεση 3 η : Οι πράσινες πρακτικές αξιολογούνται θετικά από τις εταιρίες 3PL που τις εφαρμόζουν, βάσει της σχέσης κέρδους- επένδυσης. Υπόθεση 4 η : Υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης των εταιρών 3PL σχετικά με τα κίνητρα που προσφέρονται από την πολιτεία Η μέθοδος που εφαρμόστηκε για την ολοκλήρωση της έρευνας είναι δειγματοληπτική μέσω χρήσης δομημένου ερωτηματολογίου. Τον πληθυσμό αποτελούν όλες οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των logistics στο Νομό Θεσσαλονίκης. Ο λόγος που επιλέχθηκε η παρούσα μέθοδος για τη διεκπεραίωση της έρευνας είναι γιατί διευκολύνει την ανάλυση και την εξαγωγή σαφών συμπερασμάτων. 3.2 είγμα

6 Ο συνολικός αριθμός των συμμετεχόντων της συγκεκριμένης δειγματοληπτικής έρευνας είναι δώδεκα (12) εταιρίες 3PL. εν υπήρχαν κριτήρια για την επιλογή των συμμετεχόντων, παρά μόνο να λειτουργούν στο Νομό Θεσσαλονίκης είτε ως κεντρικές εγκαταστάσεις είτε ως παραρτήματα. 3.3 Ερευνητικό Υλικό- Εργαλείο Το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε έχει τίτλο "Μελέτη και αξιολόγηση πράσινων πρακτικών σε εταιρίες 3PL. "Το ερωτηματολόγιο περιέχει τριάντα οχτώ (38) ερωτήσεις, εκ των οποίων μόνο οι δύο (2) είναι ανοιχτού τύπου ενώ οι υπόλοιπες είναι κλειστού τύπου. Ο λόγος που επιλέχθηκε η χρήση κλειστού τύπου ερωτήσεων είναι η διευκόλυνση των συμμετεχόντων στην κατανόηση του θέματος και τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου καθώς επίσης και η εύκολη επεξεργασία των στατιστικών δεδομένων για σαφή αποτελέσματα. Το μειονέκτημα της διαδικασίας είναι ο περιορισμός της ανάπτυξης των απαντήσεων και η αδυναμία διαπίστωσης της ειλικρίνειας του ερωτώμενου. Οι παραπάνω ερωτήσεις για τη διευκόλυνση της συμπλήρωσης χωρίστηκαν σε πέντε κατηγορίες ανάλογα με το είδος και τη θεματολογία των ερωτήσεων. Η πρώτη κατηγορία των ερωτήσεων είναι τα προσωπικά στοιχεία, η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει διχοτομικές ερωτήσεις και απλής επιλογής ενώ οι τελευταίες τρεις κατηγορίες ερωτήσεων αποτελούνται από ερωτήσεις τύπου Likert πενταβάθμιας κλίμακας αξιολόγησης. 3.4 Ερευνητική ιαδικασία Η ερευνητική διαδικασία ξεκίνησε με τον εντοπισμό του πληθυσμού μέσω αρχείου της ICAP, το οποίο συμπεριλαμβάνει της εταιρίες 3PL που δραστηριοποιούνται στο Νομό Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια εστάλη ηλεκτρονικό μήνυμα από την ερευνητική ομάδα με σκοπό την ενημέρωση τους για τη διεξαγωγή και θεματολογία της έρευνας. Κατόπιν έγινε τηλεφωνική επαφή με όλες της εταιρίες που περιλαμβάνονταν στον κατάλογο με στόχο τη συμμετοχή τους. Εν τέλει, με το τελικό δείγμα που δέχτηκε να συμμετέχει οργανώθηκε είτε προσωπική συνάντηση για τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου, είτε αυτό συμπληρώθηκε ηλεκτρονικά. 4. Ανάλυση Αποτελεσμάτων 4.1 Η ανάπτυξη «πράσινης» συνείδησης θα κυριαρχήσει στο μέλλον Τα περιβαλλοντικά προβλήματα ολοένα και επιδεινώνονται με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις, που έχουν ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης, να οδηγούνται προς την αλλαγή της φιλοσοφίας τους, πιεζόμενες μεταξύ άλλων και από την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Συγκεκριμένα σύμφωνα με την έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών που πραγματοποιήθηκε το 2010, αναφέρεται ότι οι καταναλωτές σε ποσοστό 83,3% προτιμούν την αγορά προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον έναντι 79,2% το Η καταναλωτική τάση που σχηματίζεται τα τελευταία χρόνια στην ελληνική αγορά έχει επηρεάσει, όπως ήταν αναμενόμενο, και τις επιχειρήσεις. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία (91%) οι ερωτώμενες επιχειρήσεις 3PL πιστεύουν ότι η «πράσινη» επιχειρηματικότητα θα κυριαρχήσει στο μέλλον. Ωστόσο σήμερα, μόλις το 18% των 3PL θεωρεί ότι οι πελάτες τους δίνουν

7 μεγάλη βαρύτητα σε φιλικότερες προς το περιβάλλον, παρεχόμενες υπηρεσίες. Παράλληλα μόνο το μισό δείγμα (58%) πιστεύει ότι σήμερα μια επιχείρηση με περιβαλλοντική συνείδηση αποκτά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σχήμα 1. Η άποψη των 3PL για τη Μελλοντική Εδραίωση της «Πράσινης» Συνείδησης Πιστεύετε ότι η ανάπτυξη «πράσινης» συνείδησης θα κυριαρχήσει στο μέλλον; OXI 9% NAI 91% 4.2 Ερευνητική Υπόθεση: Οι πράσινες πρακτικές αξιολογούνται θετικά από τις εταιρίες 3PL που τις εφαρμόζουν, βάσει του χρόνου απόσβεσης και των προσφερόμενων παροχών Οι πράσινες πρακτικές που εμφανίζεται συχνότερα να χρησιμοποιούνται από τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι αυτές που επιλέχθηκαν να αξιολογηθούν από το δείγμα τις έρευνας, χωρίς αυτό να εμποδίζει τους ερωτηθέντες να αναφερθούν σε άλλες, μέσω της ανοιχτής επιλογής. Οι «πράσινες» λοιπόν πρακτικές που τέθηκαν προς αξιολόγηση από τους 3PL που τις εφαρμόζουν και αφορούν στη λειτουργία της αποθήκης είναι: Η εκμετάλλευση του φυσικού φωτισμού Οι φωτοσωλήνες και τα φωτοβολταϊκά Οι καυστήρες τύπου pellet Οι βιοκλιματικές τεχνικές Η χρήση γεωθερμικών εφαρμογών Ο πράσινος εξοπλισμός αποθήκης Οι δεξαμενές νερού στην οροφή Ενώ όσον αφορά τη λειτουργία της μεταφοράς είναι οι εξής: Το συμπιεσμένο φυσικό αέριο Τα υβριδικά οχήματα Τα βιοκαύσιμα Η τυποποιημένη συσκευασία Σύμφωνα με το εξεταζόμενο δείγμα τα αποτελέσματα, εκφραζόμενα σε μέση τιμή, βάσει των κριτηρίων του χρόνου απόσβεσης που απαιτείται και τις προσφερόμενες παροχές των προαναφερόμενων «πράσινων» πρακτικών αποθήκης, το 70% θεωρεί ότι ο χρόνος απόσβεσης είναι αρκετά ικανοποιητικός, ενώ το 90% είναι απολύτως ικανοποιημένο από τις παροχές που προσφέρουν. Όσον αφορά τις πρακτικές μεταφοράς, το 83,5% αξιολογεί

8 τον χρόνο απόσβεσης και την σημαντικότητα τους στο σύστημα ως πολύ αποδοτικά. 4.3 Ερευνητική Υπόθεση: Οι πράσινες πρακτικές αξιολογούνται θετικά από τις εταιρίες 3PL που τις εφαρμόζουν, βάσει της σχέσης κέρδουςεπένδυσης Η εφαρμογή «πράσινων» πρακτικών που αφορούν είτε στη μεταφορά, είτε στην αποθήκευση είναι συχνά δαπανηρή, όσον αφορά την απόκτηση, την εγκατάσταση και την συντήρηση τους. Αυτός είναι και ένας από τους κυριότερους λόγους, που κάνουν την σχέση κέρδους-επένδυσης τόσο σημαντική. Ωστόσο, το 67% των 3PL που έχουν ήδη υιοθετήσει κάποιες πρακτικές στην λειτουργία μεταφοράς και στην αποθήκη, κρίνουν ότι το κόστος απόκτησης, εγκατάστασης και συντήρησης δεν είναι απαγορευτικό, θεωρώντας, παράλληλα, σε ποσοστό 72% ότι η σχέση κέρδους-επένδυσης, που αφορά τις πρακτικές αποθήκης, είναι αρκετά αποδοτική. Το αντίστοιχο ποσοστό αξιολόγησης της σχέσης κέρδους-επένδυσης των πρακτικών μεταφοράς κυμαίνεται στο 41,5%. Σχήμα 2. Αξιολόγηση Πρακτικών Αποθήκευσης ως προς τη Σχέση Κέρδους- Επένδυσης Αξιολόγησης Σχέσης Κέρδους-Επένδυσης "Κακή" 28% "Άριστη/Πολύ Καλή" 72% Σχήμα 3. Αξιολόγηση Πρακτικών Μεταφοράς ως προς τη Σχέση Κέρδους- Επένδυσης

9 Αξιολόγησης Σχέσης Κέρδους-Επένδυσης "Άριστη/Πολύ Καλή 41% "Κακή" 59% 4.4 Αξιολόγηση κινήτρων και θεσμικού πλαισίου για «πράσινο» επιχειρείν. Όσον αφορά τα κίνητρα που δίδονται για επενδύσεις σε πράσινες πρακτικές το σύνολο του δείγματος εκτιμά ότι δεν είναι καθόλου ικανοποιητικά. Σχετικά με το θεσμικό πλαίσιο το δείγμα σε ποσοστό 54% δηλώνει ότι γνωρίζει την ύπαρξη και το περιεχόμενο του πρόσφατου Νόμου 3908/2011 που αφορά τη δυνατότητα χρηματοδότησης της ανάπτυξης της πράσινης επιχειρηματικότητας. Παρατηρώντας τα παραπάνω αποτελέσματα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η ερευνητική υπόθεση που διερευνά την ύπαρξη ενημέρωσης στις επιχειρήσεις σχετικά με τα κίνητρα που προσφέρονται από την πολιτεία, δεν επιβεβαιώνεται ούτε όμως καταρρίπτεται, όμως είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ενώ όλοι οι συμμετέχοντες δηλώνουν δυσαρεστημένοι με τα υπάρχοντα κίνητρα, οι μισοί σχεδόν από αυτούς δεν είναι ενημερωμένοι για ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του θεσμικού πλαισίου. 4.5 Οι σημαντικότεροι παράγοντες της μη υιοθέτησης «πράσινων» πρακτικών Παρόλο που το σύνολο του δείγματος που δεν συμπεριλαμβάνει περιβαλλοντικά φιλικές λειτουργίες στα logistics στοχεύει στην μελλοντική υιοθέτηση τους, έρχεται αντιμέτωπο με σημαντικές αντιξοότητες. Οι σημαντικότεροι λόγοι που αποτρέπουν την υιοθέτηση πράσινων πρακτικών, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας είναι αφενός το υψηλό κόστος επένδυσης και αφετέρου η δυσκολία αναδιοργάνωσης των λειτουργιών και εγκατάστασης νέων τεχνολογιών. 4.6 Οι δημοφιλέστερες «πράσινες» πρακτικές Οι εφαρμοσμένες πρακτικές που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις αποθήκες σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας είναι η εκμετάλλευση φυσικού

10 φωτισμού, οι φωτοσωλήνες και ο πράσινος εξοπλισμός αποθήκης. Ενώ στις μεταφορές οι πλέον διαδεδομένες πρακτικές είναι η χρήση συμπιεσμένου φυσικού αερίου και η τυποποίηση της συσκευασίας. 5. Συμπεράσματα Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να αναδείξει την αντίληψη των ελληνικών επιχειρήσεων 3PL που εδρεύουν στο Ν. Θεσσαλονίκης, σχετικά με την εφαρμογή των Green Logistics. Στην καθημερινότητα μας βιώνουμε συνεχώς τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε επιχειρηματικό. Η περιβαλλοντική κρίση σε συνδυασμό με την οικονομική οδήγησε τις επιχειρήσεις στην αλλαγή της στρατηγικής τους. Στην προκειμένη περίπτωση οι εταιρίες 3PL τροποποίησαν τις λειτουργίες της Μεταφοράς και της Αποθήκης, ώστε να είναι πιο οικολογικές. Παράλληλα, οι εταιρίες 3PL, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, αξιολογούν θετικά τις «πράσινες» πρακτικές που εφαρμόζουν, βάσει της σχέσης κέρδους- επένδυσης, του χρόνου απόσβεσης και της σημαντικότητας που προσφέρουν στο σύστημα. Οι δημοφιλέστερες πρακτικές που συναντήσαμε κατά τη διάρκεια της έρευνας στις αποθήκες είναι η εκμετάλλευση φυσικού φωτισμού, οι φωτοσωλήνες και ο πράσινος εξοπλισμός αποθήκης. Ενώ, στις μεταφορές οι πλέον διαδεδομένες πρακτικές είναι η χρήση συμπιεσμένου φυσικού αερίου και η τυποποίηση της συσκευασίας. Το μεγαλύτερο αντικίνητρο για τη μη υιοθέτηση των προαναφερόμενων πρακτικών, σύμφωνα με τα παραγόμενα αποτελέσματα, είναι το υψηλό κόστος και η δυσκολία αναδιοργάνωσης της επιχείρησης. Εν κατακλείδι, τα κίνητρα που προσφέρονται από την πολιτεία, σύμφωνα με το εξεταζόμενο δείγμα, δεν είναι ικανοποιητικά, ενώ θεωρείται ότι υπάρχει αρκετά μεγάλο περιθώριο βελτίωσης τους. Οι κυριότερες δυσκολίες που προέκυψαν κατά την ερευνητική διαδικασία, αφορούσαν την προσέγγιση των στελεχών των επιχειρήσεων λόγω υψηλού φόρτου εργασίας. Άλλος ένας περιορισμός είναι η οικονομική κρίση, εφόσον έχει περιορίσει τον πληθυσμό των συγκεκριμένων επιχειρήσεων στο Ν. Θεσσαλονίκης. Το αδύνατο σημείο στην εξαγωγή των αποτελεσμάτων, υπόκειται στην αδυναμία εξακρίβωσης της ειλικρίνειας των απαντήσεων από τους συμμετέχοντες. Η πρόταση της ερευνητικής ομάδας για μελλοντική έρευνα η προέκταση του πληθυσμού της έρευνας σε πανελλαδικό επίπεδο. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Εφημερίς της Κυβερνήσεως (2011). Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή, 1. Φεβρουάριος. [πρόσβαση ] Μαρκογιαννάκης,Γ. (2011,Ιανουάριος-Φεβρουάριος ). Ενεργειακά Απόδοση και «πράσινη» Ανάπτυξη στην Εφοδιαστική Αλυσίδα. Supply Chain & Logistics, 36, σσ Ξενίδου, Ε. (2011). Μελέτη Περιβαλλοντικής Συμπεριφοράς Καταναλωτών σε σχέση με φιλικές προς το Περιβάλλον Βιομηχανικές Πρακτικές με Αντίστοιχη Αξιολόγηση Κόστους. Πτυχιακή Εργασία. Α.Τ.Ε.Ι.Θ. Τμήμα Τυποποίησης και ιακίνησης Προϊόντων (Logistics)

11 Πάπιστα, Ε. (2010). Πράσινο Μάρκετινγκ: Στάσεις, Αντιλήψεις & Συμπεριφορά των Ελλήνων Καταναλωτών. Έρευνα Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. SolarLight, 2012, Start up Greece (2012). Χορήγηση Ευνοϊκών ανείων από το Ταμείο Επιχειρηματικότητας του ΕΤΕΑΝ ΑΕ και την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ράση: Θεματικός Τουρισμός, Αφαλάτωση, ιαχείριση απορριμμάτων, Πράσινες υποδομές, Πράσινες Εφαρμογές, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, 9. Φεβρουάριος. 2012, [πρόσβαση ] Jean-Paul Rodriguez, Brian Slack και Claude Comtois. (2001). Handbook of Logistics and Supply-Chain Management, Emerald Group Publishing Limited p.1. Penfield, P. (2007). Sustainability Can Be A Competitive Advantage. Material Handling Industry of America, 7. Αύγουστος. [πρόσβαση ]