ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ Ν ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2Ο15

Transcript

1 ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ Ν ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2Ο15

2 ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2O15 ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ * ΕΤΟΣ E ΡΕΘΥΜΝΟΝ

3 2 Εἰκόνα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία φιλοτεχνήθηκε στήν Ἱερά Μονή Παντοκράτορος Ἁγίου Ὄρους καί φυλάσσεται στό Ἐπισκοπεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας.

4 Ὁ Πνεύματι Ἁγίῳ συνημμένος, ἄναρχε Λόγε καὶ Υἱέ, ὁ πάντων ὁρατῶν καὶ ἀοράτων συμπαντουργὸς καὶ συνδημιουργός, τὸν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ εὐλόγησον, φυλάττων ἐν εἰρήνῃ τῶν Ὀρθοδόξων τὰ πλήθη, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, καὶ πάντων τῶν Ἁγίων σου. Ἰδιόμελον εἰς τό Καί νῦν τῶν ἑσπερίων στιχηρῶν τῆς Ἑορτῆς τῆς Ἰνδίκτου 3

5 4 Ἡ Αὐτοῦ Θειοτάτη Παναγιότης ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ. Ἀπό τήν ἐπίσκεψιν εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κατά τήν 2αν Σεπτεμβρίου 2012.

6 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΚ ΤΟΥ ΣΕΠΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΥ ΘΕΙΟΤΑΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ, ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, ΕΠΙ Τῌ ΜΝΗΜῌ ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΡΟΚΑΤΟΧΟΥ ΑΥΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΤΕΛΑΡΟΥ, ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΝ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΝ. K αυχᾶται ἡ καθ ἡμᾶς Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, διότι ἐργαστήριον οὖσα ἁγιότητος, πλουτεῖ πλῆθος πολύ διακονησάντων αὐτῇ Πατριαρχῶν, Ἱεραρχῶν, κληρικῶν καί λαϊκῶν, ἐγγεγραμμένων ἐν ταῖς ἁγιολογικαῖς δέλτοις τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τιμωμένων ἀνά τούς αἰῶνας ὑπό τῶν πιστῶν, ἐπικαλουμένων 5

7 τήν πρός τόν δοξάσαντα αὐτούς Κύριον μεσιτείαν καί πρεσβείαν, ὥστε νά γίγνηνται αὐτοῖς καί ἡμῖν βοηθός, ἐφ ὅσον βεβαίως μένομεν διηνεκῶς εἰς Αὐτόν ἐλπίζοντες. Ἐξέχουσαν θέσιν μεταξύ τῶν Ἁγίων Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως κατέχει καί ὁ ἐν Ἀξῷ Μυλοποτάμου τῆς ὑμετέρας Θεοσώστου Ἱερᾶς Μητροπόλεως, ἀδελφέ Μητροπολῖτα Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κύριε Εὐγένιε, γεννηθείς Ἀθανάσιος ὁ Γ ( ), κατά κόσμον Ἀλέξιος Πατελάρος, ὁ ἀπό Θεσσαλονίκης προκάτοχος τῆς ἡμετέρας Μετριότητος. Ἀνήρ καί χαρακτήρ πολυδιάστατος, διακριθείς διά τάς σπουδάς αὐτοῦ εἰς τήν ἀρχαίαν ἑλληνικήν φιλολογίαν, φιλοσοφίαν καί θεολογίαν, διηκόνησεν εἰς πλείστας ὅσας θέσεις καί χώρους ὑπό τόν οὐρανόν, ἀπό τοῦ Ἁγίου Ὄρους μέχρι τῆς Μολδαβίας καί τῆς Ρωσσίας, μεθ ἱεραποστολικοῦ ζήλου διακριθείς διά τήν ἀντιαιρετικήν δραστηριότητα κατά τῶν 6

8 ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εὑρισκομένων, ἰδίᾳ ἐν τῇ περιοχῇ τῆς Ρωσσίας, μετά την ἔκπτωσιν αὐτοῦ ἐκ τοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου, τῷ ὁποίῳ διηκόνησε πιστῶς κατά μικρά χρονικά διαστήματα κατά τά ἔτη 1634 καί Ἔχοντες ὑπ ὄψει τόν ἔνθεον βίον καί τήν θαυμαστήν προσφοράν τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατριάρχου ἡμῶν τούτου, «τοῦ ἡδέος, εὐθέος καί χρηστοῦ, ἐπιεικοῦς, εὐπροσίτου, προσηνοῦς, ἐλεήμονος, συμπαθοῦς καί εὐσπλάγχνου, ἱλαροῦ τοῖς τρόποις καί χριστομιμήτου τοῖς ἤθεσιν», ἐκφράζομεν τήν συγκίνησιν καί τήν χαράν ἡμῶν καί τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, ὅτι ἡ γενέτειρα τοῦ Ἁγίου, ὁ καταστάς διά τοῦ τέκνου αὐτοῦ τούτου εὐρέως καί δή καί παγκοσμίως γνωστός Ἀξός τοῦ Μυλοποτάμου, θέλει τιμήσει καί ἐφέτος τήν μνήμην αὐτοῦ, ὡς ἐγνωρίσθη ἡμῖν διά τοῦ ἀπό τῆς κα Ἰουνίου ἐ.ἔ. γράμματος τῆς ὑμετέρας ἀγαπητῆς Ἱερότητος...» 7

9 8 Ὁ Μητροπολίτης Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Εὐγένιος

10 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΠΟΤΑΜΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΣ Πρός τόν Ἱερό Κλῆρο, τίς Mοναστικές ἀδελφότητες καί τόν εὐσεβῆ λαό τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου. Ἀγαπητά καί φιλάγια μέλη τῆς Ἐκκλησίας, χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Ηκαί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» ἄς εἶναι μαζί μας καί αὐτό τό νέο ἔτος, τό 2015, στό ὁποῖο ἀξιωθήκαμε νά εἰσέλθομε. Ὅπως πράττομε τά τελευταῖα ἔτη, ἔτσι καί ἐφέτος, ἀφιερώνομε τό Ἡμερολόγιό μας «9

11 σέ ἕναν Ἅγιο πού χάρισε στόν οὐρανό ἡ Τοπική μας Ἐκκλησία. Στόν Ἅγιο Ἀθανάσιο τόν Γ, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τόν Πατελάρο, «γέννημα θεῖον τῆς Ἀξοῦ» τῆς Ἐπαρχίας Μυλοποτάμου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ξεκίνησε ἀπό τά ἁγιασμένα χώματα τῆς Κρήτης καί ἀναδείχθηκε Πρῶτος τῆς Ὀρθοδοξίας, Οἰκουμενικός Πατριάρχης, Πατριάρχης τοῦ Γένους, σέ δύσκολους καιρούς. Ἡ εὐγνωμοσύνη τῆς Ἐκκλησίας μας στό σεπτό πρόσωπό του ἐκφράστηκε στό παρελθόν πολυειδῶς καί πολυτρόπως καί ἡ γενέτειρά του Ἀξός ἀνήγειρε περικαλλέστατο Ναό του, ὁ ὁποῖος ἐγκαινιάστηκε ἀπό τόν Μακ. Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Θεόδωρο, κατά τήν περίοδο τῆς ἀρχιερατείας τοῦ μακαριστοῦ προκατόχου μου κυροῦ Ἀνθίμου. Καί συνεχίζει νά ἐκφράζεται κάθε χρόνο στήν μνήμη του μέ τή συμμετοχή τῶν συγχωριανῶν του καί ὅλων τῶν πιστῶν μας, ἰδιαίτερα μάλιστα μέ τήν τιμητική παρουσία Ἐκπροσώπου τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, 10

12 ὁ ὁποῖος μεταφέρει πάντοτε βαρυσήμαντο μήνυμα τοῦ διαδόχου τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου γιά τόν ἐν Ἁγίοις προκάτοχό του. Ὅλα αὐτά μᾶς χαροποιοῦν πνευματικά καί μᾶς δίδουν δύναμη νά συνεχίζομε τήν πορεία μας ἐντός τοῦ Ἁγίου Σώματος τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἔχει ἀποκλειστική ἀποστολή νά πολιτογραφεῖ πολῖτες τοῦ οὐρανοῦ καί νά μᾶς ἁγιάζει, ὅπως ἔγινε καί στήν περίπτωση τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου. Ἐκεῖνος μυστικά συνέλαβε μέσα στόν καρδιακό του χῶρο τό Θεῖο μήνυμα «ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» καί ἔκαμε δυνατότητες τίς πολλές δυσκολίες πού συνάντησε στήν διακονία του, πού τοῦ χάρισαν τό φωτοστέφανο τῆς ἁγιότητας. Καί ἡ ζωή του καί τά ὑπέρ Χριστοῦ μαρτύριά του καί ἡ ἀφθαρσία τοῦ Ἁγίου Σκηνώματός του ἀποτελοῦν ἄριστους δικούς μας παιδαγωγούς στήν ἁγιότητα. Αὐτό θέλομε νά εἶναι τό δικό του ἐλπιδοφόρο καί χαροποιό μήνυμα στά μέλη τῆς Ἐκκλησίας μας αὐτό τό νέο ἔτος. Ὅλοι μποροῦμε νά γίνομε ἅγιοι, ἀρκεῖ νά τό θελήσομε καί νά ἐργασθοῦμε γι αὐτό. 11

13 Ἄς ἔχομε τίς πρεσβεῖες καί τίς εὐχές τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου συνοδοιπόρους καί ἀρωγούς στόν πνευματικό μας ἀγώνα. Καλή δύναμη καί καλή συνέχεια σέ ὅ,τι ἀγαθό καί κατά τό Θεῖο Θέλημα ὁραματιζόμαστε καί πράττομε ὅλοι πού συναποτελοῦμε τήν οἰκογένεια τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας μας. Σᾶς ἀσπάζομαι μέ πολλή πατρική ἀγάπη Ὁ Ἐπίσκοπός σας Ὁ Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Εὐγένιος 12

14 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πατελάρος ὁ ἐξ Ἀξοῦ. «Δέησις οἰκ. ἱερέως Δαυΐδ Μιγαδάκη, 2011». Ἔργο τοῦ ἱερέως Νικολάου Ρουσσάκη. Φορητή εἰκόνα πού βρίσκεται στό Ἐπισκοπεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου. 13

15 14 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ θαυματουργός ὁ ἐξ Ἀξοῦ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. «Δέησις Ἀνθίμου Συριανοῦ ἀζύγου θύτου. Διά χειρός Ἐμμανουήλ Κιαγιαδάκη, 1995». Φορητή εἰκόνα στό προσκυνητάρι τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Πατελάρου στήν Ἀξό Μυλοποτάμου.

16 Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ Πατελάρου Ἦχος πλ. δ. Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ. Γέννημα θεῖον τῆς Ἀξοῦ, Κρητῶν ἁπάντων σέμνωμα εὐκλεώτατον Βασιλευούσης ὁ ποιμήν, καὶ τοῦ Χαρκόβου πολύτιμον θυσαύρισμα Ἀθανάσιε σοφέ, χάριν πλουσίαν ἄνωθεν ἔλαβες ἀθανατίζουσαν. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Ποίημα τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κυροῦ Ἀνθίμου. 15

17 16 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πατελάρος, σέ ἔκδοση τοῦ Οὐκρανικοῦ Κέντρου Γενεαλογιῶν τοῦ ἔτους 1913.

18 ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΤΕΛΑΡΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ( 1654) Τοῦ Δρ. κ. Ἐμμανουήλ Κ. Δουνδουλάκη, Ἐπικούρου Καθηγητοῦ Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας Ἡρακλείου Κρήτης. Σ έ μιά ἐποχή, ὅπως αὐτή πού διανύουμε, κατά τήν ὁποία κυριαρχεῖ ἡ κρίση καί ἡ διάσπαση σέ πολλά ἐπίπεδα καί ὁ ἄνθρωπος διέπεται ἀπό μία κοσμικοκεντρικότητα καί ἀντιπαλότητα, οἱ Ἅγιοι ἔρχονται νά μᾶς ὑπενθυμίσουν τόν ὑπερκοσμικό (Φιλιππ. 3, 20) χαρακτήρα τῆς ἐν Χριστῷ πορείας καί τό μεταμορφωτικό, ἁγιαστικό ἔργο τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας. Ἔρχονται νά ἑνώσουν τούς ἀνθρώπους καί τούς λα- 17

19 18 ούς μέ τή μνήμη τους, ἐφόσον ἡ τιμή πού τούς ἀποδίδεται, ὑπερβαίνει, πολλές φορές, τά γεωγραφικά διαμερίσματα ἑνός κράτους. Κάτω ἀπό τό πλαίσιο αὐτό καλούμαστε νά προσεγγίσουμε τόν Ἅγιο Ἀθανάσιο τόν Πατελ(λ)ἄρο ἤ Πα(ν)τελλάριο, τοῦ ὁποίου τό ἄφθορο σκήνωμα βρίσκεται στό Χάρκοβο τῆς Οὐκρανίας καί ἐμπνευσμένα-ἐπίκαιρα ὁ Μητροπολίτης Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Εὐγένιος μερίμνησε προκειμένου νά ἀφιερωθεῖ στόν Ἅγιο τό Ἡμερολόγιο τῆς Μητροπόλεως, κατά τό ἔτος Διευκρινιστικά σημειώνουμε ὅτι μπορεῖ ἡ ἀκαδημαϊκή κοινότητα νά στέκεται ἐπι-κριτικά σέ ἐπιμέρους πτυχές τοῦ βίου τοῦ ἱεροῦ προσώπου πού σκιαγραφοῦμε, ὅμως τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας διέκρινε τά σημεῖα τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ σέ αὐτόν καί διακήρυξε τήν ἁγιότητά του. Ὁ Ἀλέξιος Πατελάρος, ὁ μετέπειτα ἅγιος Ἀθανάσιος, γεννήθηκε στήν Ἀξό

20 Μυλοποτάμου περί τό 1595 (;) καί ἦταν μέλος ἐπιφανοῦς οἰκογενείας. Ὑπῆρξε ἄνθρωπος μέ εὐρεία μόρφωση, γνώστης τῆς θύραθεν καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς Γραμματείας, γλωσσομαθής, κ.ἄ., χωρίς ὡστόσο νά μποροῦμε νά μιλήσουμε μέ ἀπόλυτη βεβαιότητα γιά τίς σχολές ὅπου μαθήτευσε. Τό Ἅγιον Ὅρος, ἡ Χίος, ἡ Πάτμος, ἡ Κέρκυρα, ἡ Ζάκυνθος, ἡ Ἀγκώνα, ἡ Βενετία, τό Ἰάσιο, ἡ Μόσχα, κ.ἄ., λειτούργησαν σύμφωνα μέ τίς ἑλληνικές καί τίς βενετικές πηγές ὡς ὁρατά καταφύγια τοῦ ἀνήσυχου καί ἀδούλωτου πνεύματός του, ὡς ἑστίες τῆς πολύπλευρης δράσης του, σέ περιόδους πού ἡ περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα δέν ἦταν εὐνοϊκή πρός τό πρόσωπο καί τίς ἐπιδιώξεις του. Ὁ Ἀθανάσιος Πατελάρος διετέλεσε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης μεταξύ των ἐτῶν 1631 καί 1634, 1637 καί 1638, καθώς καί «Πρόεδρος-Προστάτης» αὐτῆς μεταξύ 1639 καί 1641/3 (;). Διε- 19

21 Εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, ἡ ὁποία προσφέρθηκε στόν Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας ΘΕΟΔΩΡΟ κατά τά Ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Φέρει τήν ἐπιγραφή: «Τῷ Μακαριωτάτῳ Πάπᾳ καί Πατριάρχῃ Ἀλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρῳ ἡ γενέτειρα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Ἀξός εὐγνωμονοῦσα Αὐγούστου 21. Χείρ Νικοδήμης μοναχῆς. Ἱερά Μονή Ἁγίας Εἰρήνης». 20

22 τέλεσε ἐπίσης Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, γνωστός ὡς Ἀθανάσιος Γ(;), ἀπό τίς 6 Μαρτίου (;) ἕως τίς ἀρχές Ἀπριλίου 1634 (Α πατριαρχία, περίπου σαράντα ἡμέρες), καθώς ἐπίσης καί τόν Ἰούνιο τοῦ 1652 (Β πατριαρχία, γιά δεκαπέντε ἡμέρες). Ἡ κοίμηση τοῦ ἱεράρχου Ἀθανασίου τοποθετεῖται στή Μονή τῆς Μεταμορφώσεως τῆς Mgara, κοντά στήν πόλη Λούμπνη (Lubny), στό Χάρκοβο τῆς Οὐκρανίας, τήν 5η Ἀπριλίου τοῦ Στήν αὐτή Μονή ἐνταφιάστηκε καθιστός ἐπί θρόνου, κατά τό ἔθος τῆς ἐποχῆς, ἀπό ὅπου καί ἔλαβε τό προσωνύμιο «καθιστός». Τό 1662, ὀκτώ χρόνια μετά τήν εἰρηνική τελείωσή του, πραγματοποιήθηκε ἡ ἀνακομιδή τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου του, κατόπιν ὁράματος πού εἶδε ὁ Μητροπολίτης Γάζης Παΐσιος Λιγαρίδης. Τό ἱερό σκήνωμα τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου βρέθηκε ἄφθορο καί εὐωδιάζον. Τά γε- 21

23 22 γονότα πού ἔλαβαν χώρα στήν Οὐκρανία λόγῳ τῶν ἔκρυθμων πολιτικῶν καταστάσεων, στίς ἀρχές τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα δέν στάθηκαν ἱκανά νά καταστρέψουν τό σκήνωμα τοῦ Ἁγίου. Ἔτσι, σήμερα σώζεται ἄφθορο, ἐντός γυάλινης θήκης, στόν ἱερό ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου στό Χάρκοβο τῆς Οὐκρανίας καί ἀποτελεῖ ἱερό προσκύνημα γιά τούς πιστούς. Ἡ χειρόγραφη παράδοση, ἀλλά καί οἱ ἐν γένει πηγές μᾶς πληροφοροῦν ὅτι ὁ Ἀξικός ἱεράρχης διακρίθηκε ὡς συγγραφέας καί ποιητής, ὡς ὑμνογράφος καί μελοποιός. Ἱκανό μέρος τοῦ συγγραφικοῦ του ἔργου ἔχει ἐκδοθεῖ καί μεταφραστεῖ σέ εὐρωπαϊκές γλῶσσες. Ἐνδεικτικά σημειώνουμε ὅτι, ἐκτός ἀπό τήν πλούσια ἐπιστολογραφία του, σώζονται: α. ὁμιλία στήν ἑορτή τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου, β. ἀπόδοση τοῦ Ψαλτηρίου στήν κοινή γλώσσα, γ. Ἑρμηνεία τῆς Θείας Λειτουρ-

24 Τοιχογραφία τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στό Ἱερό Βῆμα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Παναγίας Χαρακιανῆς Μυλοποτάμου. «Δέησις ἱερέως Χαραλάμπους Κουτάντου». Ἔργο τοῦ ἁγιογράφου Ἐμμανουήλ Κιαγιαδάκη. 23

25 24 γίας, δ. 306 ἡρωελεγειακοί στίχοι πού ἐξυμνοῦν τόν εὐεργέτη του, πρίγκιπα τῆς Μολδαβίας Vasile Lupu, κ.ἄ. Στό ὑμνογραφικό ἔργο τοῦ ἁγίου Ἀθανασίου περιλαμβάνονται δύο Ἀσματικοί Κανόνες πρός τιμήν τῆς Θεοτόκου (ὑπέρ τῆς πατρότητας τῶν ὁποίων συνηγοροῦν ἐξωτερικοί καί ἐσωτερικοί λόγοι) καθώς ἐπίσης καί ὑμνογραφικά πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Δημητρίου. Πληροφορούμαστε, τέλος, ὅτι συνέθεσε τό μέλος σέ καλοφωνικούς εἱρμούς, σέ χερουβικά καί κοινωνικά, τά χειρόγραφα τῶν ὁποίων βρίσκονται σέ διάφορες Μονές τῆς Ἑλλάδος. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας διακήρυξε τήν ἁγιότητα τοῦ Ἀθανασίου Πατελάρου στίς 1/2/1662, μέ ἐπίσημη ἐκκλησιαστική Πράξη, καί ὅρισε ὡς ἡμέρα μνήμης του τήν 2α Μαΐου. Ἡ πεποίθηση τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν ἁγιότητα τοῦ ἱεροῦ Πατρός στηρίζεται στά ἀκόλουθα σημεῖα:

26 1. Στό ἄφθορο καί εὐωδιάζον σκήνωμα τοῦ Ἁγίου, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ βασικό κριτήριο Ἁγιότητας γιά τήν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας. 2. Στήν τέλεση θαυμάτων μέ τήν ἐπίκληση τῶν πρεσβειῶν καί τῶν λειψάνων τοῦ Ἁγίου. 3. Στή διαπίστωση προορατικοῦ χαρίσματος σέ αὐτόν καί πρόρρησης τοῦ θανάτου του. 4. Στίς θαυμαστές ἐμφανίσεις τοῦ Ἁγίου σέ ἐκκλησιαστικά καί μή πρόσωπα, ὅπως π.χ. στήν περίπτωση τοῦ Ἁγίου Ἰωάσαφ, ἐπισκόπου Μπιέλγκοροντ ( 1754), κ.ἄ. Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Πατελάρου ἔχει τοπικό χαρακτήρα στόν Ἑλλαδικό χῶρο μέ σημαντικότερες περιοχές ἐκδήλωσης τῆς τιμῆς του στήν Κρήτη (γενικότερα), στήν Ἀξό Μυλοποτάμου-Ρέθυμνο (εἰδικότερα). Τιμᾶται ἐπίσης καί στό Ἅγιον Ὅρος. Ὡς ἡμέρα μνήμης του ὁρίστηκε ἡ 21η Αὐγούστου, σέ 25

27 26 ἀνάμνηση τῆς ὑποδοχῆς ἀποτμήματος ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου στή γενέτειρά του, τήν Ἀξό. Ἀνάλογη χειρονομία ὑποδοχῆς ἀποτμήματος, καθώς καί ἱερῶν ἀμφίων ἀπό τό σκήνωμά του, πραγματοποιήθηκε στόν αὐτό τόπο, τό Πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Πατελάρου, Πατριάρχου Κων/πόλεως, ξεκίνησε τό 2003 ἡ ἀνέγερση περικαλλοῦς ναοῦ στήν Ἀξό Μυλοποτάμου. Στίς 21 Αὐγούστου τοῦ 2008 πραγματοποιήθηκαν τά ἐγκαίνια τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ ναοῦ, ἀπό τόν Μακαριώτατο Πάπα καί Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας καί πάσης Ἀφρικῆς κ.κ. Θεόδωρο, μέ τίς ἐνέργειες τοῦ ὁποίου ὡς Ἐπισκόπου, τότε, Κυρήνης καί Ἐξάρχου τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας στήν Ὀδησσό ἦρθε στήν Ἀξό τό πρῶτο ἀποτμημα τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου τό Ὑμνογραφικά πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου σώζονται στή Ρωσική καί τήν Ἑλληνική γλώσσα. Στούς Ἕλληνες ὑμνογράφους

28 του συγκαταλέγονται, μεταξύ τῶν ἄλλων, οἱ: μακαριστός Μητροπολίτης Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου κυρός Ἄνθιμος Συριανός, ὁ Ἱερομόναχος νῦν Μητροπολίτης Ρόδου κ. Κύριλλος Κογεράκης, ὁ Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας Δρ. Χαράλαμπος Μπούσιας, ἐνῶ στούς μελουργούς του σημειώνεται ὁ Πρωτοπρεσβύτερος Εὐάγγελος Παχυγιαννάκης. Στήν Εἰκονογραφία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος Πατελάρος ἱστορεῖται συνήθως μετωπικός, σέ προτομή, πολιός στήν ἡλικία, μακρυγένης (ὀξυγένης ἤ στρογυλλογένης). Τά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά τοῦ ἱεράρχη (ἀμυγδαλωτοί ὀφθαλμοί, σπαθωτά φρύδια, κ.ἄ.) προσδίδουν αὐστηρότητα καί ἱεροπρέπεια στή μορφή. Ἡ περιβολή του εἶναι ἀνάλογη τῆς ἰδιότητάς του, δηλαδή φέρει τά ἄμφια καί τά διακριτικά του ἀρχιερατικοῦ βαθμοῦ (μίτρα, ἐγκόλπιο, ὠμοφόριο, κ.ἄ.). Στό 27

29 ἀριστερό χέρι κρατεῖ τή ράβδο, ἐνῶ μέ τό δεξί σύμφωνα μέ τήν ἐπικρατοῦσα παράδοση εὐλογεῖ, ἑνώνοντας τόν ἀντίχειρα μέ τόν παράμεσο. Ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Πατελάρου στήν Ἀξό Μυλοποτάμου. 28

30 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ἀναστασίου Ἰ., «Βιβλιογραφία τῶν Ἐπισκοπικῶν Καταλόγων τοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος», ΕΕΘΣΑΠΘ 22, Παράρτημα 25 (1979), σελ Γλαβίνας Ἀ., «Μητροπολῖται Θεσσαλονίκης κατά τόν ΙΖ αἰώνα», ΕΕΘΣΑΠΘ 22 (1977), σελ Γλαβίνας Ἀ., «Ἀθανάσιος Πατελάρος, Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης καί Οἰκουμενικός Πατριάρχης...», Χριστιανική Θεσσαλονίκη Δουνδουλάκης Ἐμμ., «Μελωδοί, ὑμνογράφοι καί μελοποιοί Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας...», Ἐνοριακή Παρουσία, τεῦχ. 61 ( ), σελ Καραθανάσης Ἀ., «Ἀθανάσιος ὁ Γ, Πατελάρος», ΜΟΧΕ 1 (2010), σελ Μανουήλ Γεδεών, Πατριαρχικοί Πίνακες, Ἀθῆναι Μάρκου Ἀ., Τό Ρώσικο Ἁγιολόγιο, Ἀττική Μιγαδάκης Δ. (Πρωτ.), Γιά μιά γνωριμία μέ τόν Ἅγιό μας Ἀθανάσιο Γ Πατελάρο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τόν θαυματουργό, Ἀνώγεια Μωυσῆς Ἁγιορείτης (μον.), Βατοπαιδινό Συναξάρι, Ἀθήνα

31 30 Μωυσῆς Ἁγιορείτης (μον.), Οἱ Ἅγιοι τοῦ Ἁγίου Ὅρους, Καλοχώριον Οὐσπένσκυ N., Ἡ ἀντίθεση τῶν δύο θεολογικῶν τάσεων κατά τήν ἀναθεώρηση τῶν Ρωσικῶν Λειτουργικῶν βιβλίων τό δέκατο ἕβδομο αἰώνα, μετ. Βακάρος Δ. (Μ. Πρωτ.), Θεσσαλονίκη Παπαδάκης Χ. (Ἀρχιμ.), Μελετήματα Ἁγιολογικά-Ἱστορικά, Ἀθήνα Παπαδόπουλος Γ., Συμβολαί εἰς τήν Ἱστορίαν τῆς παρ ἡμῖν Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, Ἀθῆναι Petit L. (Mons.), Les évêques de Thessalonique, ἐν EO 4 (1901), σελ. 155, 156, 246. Papoulidis C., K. Massimo il Greco e Atanasio Patellaros. Due greci formatisi in Italia e venerati come Santi in Russia, Chiesa Greca in Italia 2 (1972), σελ Σακελλαρίδης Π. (Πρεσβ.), Ἅγιοι καί Ὅσιοι τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου, Πτυχιακή Ἐργασία, Ρέθυμνο Σταυρουλάκης Ἐ. (Πρωτ.), Συναξάριον πάντων τῶν Ἁγίων τῶν ἐν Κρήτῃ διαλαμψάντων, Ἡράκλειο Στογιόγλου Γ., Ἡ ἐν Θεσσαλονίκῃ Πατριαρχική Μονή τῶν Βλατάδων, Θεσσαλονίκη Συγγραφεῖς, Κρητικόν Πανάγιον, τ. Γ, Ἡράκλειον 2001.

32 Συριανός Ἄνθιμος (Μητρ.), «Ἅγιος Ἀθανάσιος Πατελάρος ( ). Ἕνας Ρεθύμνιος Πατριάρχης», ἐν Μητροπολίτης Εἰρηναῖος (Γαλανάκης). Ὁραματισμοί-Ἀγῶνες-Καρποί, Κίσσαμος Τζουμέρκας Π., «Ὁ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης καί μετέπειτα Οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἀθανάσιος Πατελάρος ( 1654) καί ἡ Ρωμαιοκαθολική προπαγάνδα στούς Ἁγίους Τόπους», ΕΦ 78 (2007), σελ Τυλληρίδης Μ. (Μητρ.), «Ἀνέκδοτος Ἀκάθιστος Ὕμνος τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἀθανασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Πατελάρου», ΕΚΕΕ 12 (1983), σελ Τρούλης Μ., Ἱερά Μητρόπολις Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου..., Ρέθυμνο Τωμαδάκης Ν., «Ἐκκλησιαστικά, Προσωπογραφικά καί Φιλολογικά. Ἀθανάσιος Πατελάρος Κρής...», ΕΕΒΣ 46 ( ), σελ , κ.ἄ. 31

33 32 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Γ ὁ Πατελάρος. Τοιχογραφία στήν Ἱερά Κοινοβιακή Σκήτη τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου στό Ἅγιο Ὄρος.

34 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Γ, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Λεπτομέρεια ἀπό πίνακα πού βρίσκεται στό Ἐπισκοπεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου. Ἔργο τῆς ἁγιογράφου Χριστίνας Βακάκη-Μυλωνάκη τοῦ ἔτους

35 34 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ὁ Πατελάρος, ὁ ἐξ Ἀξοῦ. Χείρ Ἀλεξάνδρας Κάουκι. Ρέθυμνον 2011.

36 Ἀπολυτίκιον τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ Πατελάρου Ἦχος α. Τῆς ἐρήμου πολίτης. Ὑπελθών τοῦ Κυρίου, τόν ζυγόν ἐκ νεότητος, τήν τοῦ Παρακλήτου ἐδέξω, Ἀθανάσιε ἔλαμψιν, καί ὤφθης χριστομίμητος ποιμήν, τοῦ γένους ἐν ἡμέραις πονηραῖς, ἀφειδήσας πειρασμῶν τε καί διωγμῶν διό σοι ἀναβοῶμεν δόξα τῷ σέ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σέ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ δωρησαμένῳ σε ἡμῖν, προστάτην ἀκοίμητον. Ποίημα τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ρόδου κ.κ. Κυρίλλου. 35

37 Τό ἱερό ἄφθαρτο σκήνωμα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Γ, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ «Καθήμενου» στόν Ἱερό Καθεδρικό Ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου στό Χάρκοβο τῆς Οὐκρανίας. 36

38 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ὁ Πατελάρος. Ρωσική εἰκόνα τοῦ 17ου αἰώνα. 37

39 38 ΚΡΗΤΙΚΟΝ ΠΑΝΑΓΙΟΝ 4/1 Νικηφόρος ὁ Λεπρός ὅσιος (1964). 5/1 Γρηγόριος ὁ ἐν Ἀκρίτᾳ ὅσιος (820). 11/1 Νικηφόρος ὁ ἐκ Κριτσᾶς Μεραμβέλλου νεομάρτυς (1832). 22/1 Ἰωσήφ Σαμᾶκος ὁ Ἡγιασμένος, ὁ ἐξ Ἀζωκεράμου Σητείας ὅσιος (1511). 29/1 Ἰγνάτιος ὁ Σιναΐτης, ὁ Πνευματικός, ὁ ἐκ Ρεθύμνης ὅσιος (17ος αἰ). 4/2 Νικόλαος ὁ Στουδίτης, ὁ ἐκ Κυδωνίας ὁμολογητής (868). 7/2 Γεώργιος Διβόλης, ὁ ἐξ Ἀλικιανοῦ Κυδωνίας νεομάρτυς (1866). 15/3 Μανουήλ ὁ ἐκ Σφακίων νεομάρτυς (1792). 17/3 Παῦλος ὁσιομάρτυς (8ος αἰ). 20/3 Μύρων ὁ ἐξ Ἡρακλείου νεομάρτυς (1793). 31/3 Θεόφιλος μάρτυς καί οἱ σύν αὐτῷ (4ος αἰ.). 3/4 Ἰωσήφ ὁ Ὑμνογράφος ὅσιος (833). 7/4 Γεράσιμος ὁ Βυζάντιος ὅσιος (1770). 1/5 Μαρία Μεθυμοπούλα ἡ ἐκ Φουρνῆς Μεραμβέλλου νεομάρτυς (1826). 14/5 Λεόντιος Ἱεροσολύμων (11ος αἰ.).

40 14/5 Μᾶρκος ὁ ἐν Σμύρνῃ νεομάρτυς (1643). 15/5 Ἀνάμνησις τῆς ἐκ Βενετίας εἰς Ἡράκλειον ἐπανακομιδῆς τῆς τιμίας Κάρας τοῦ Ἀποστόλου Τίτου (1966). 9/6 Πέντε Κανονικαί Παρθένοι Μαρία, Μαριάμνη, Μάρθα, Θέκλα καί Ἐνναθᾶ. 14/6 Κύριλλος Γορτύνης ἱερομάρτυς (3ος αἰ.). 23/6 Γεράσιμος Κρήτης, Νεόφυτος Κνωσοῦ, Ἰωακείμ Χερρονήσου, Γεράσιμος Ρεθύμνης, Καλλίνικος Κυδωνίας, Ἱερόθεος Λάμπης, Ζαχαρίας Σητείας, Ἰωακείμ Πέτρας, Μελχισεδέκ Κισάμου, Καλλίνικος Διοπόλεως καί οἱ σύν αὐτοῖς νεομάρτυρες ( ). 25/6 Μεθόδιος ὁ ἐν Νιβρύτῳ ὅσιος, ὁ ἐκ Ρεθύμνης (16ος αἰ.). 28/6 Σέργιος Νικητιάτης μάγιστρος (9ος αἰ.). 4/7 Ἀνδρέας Κρήτης ὁ Ἱεροσολυμίτης (712). 5/7 Ἀθανάσιος ὁ ἐν τῷ Ἄθῳ ὅσιος (10ος αἰ.). 9/7 Μεθόδιος Λάμπης ἱερομάρτυς (1793). 10/7 Παρθένιος καί Εὐμένιος οἱ ἐν Κουδουμᾷ ὅσιοι (1905 καί 1920). 12/7 Γεράσιμος Βυζάντιος καί Ἀκάκιος οἱ ἐν Μονῇ Τζαγκαρόλων Χανίων ὅσιοι (17ος αἰ.). 14/7 Πέτρος Κρήτης ὁ νέος ἱερομάρτυς (4ος αἰ.;). 14/7 Ἐμμανουήλ, Ἀνεζίνα, Γεώργιος καί Μαρία οἱ ἐκ Μελισσουργείου Κισάμου νεομάρτυρες (1681). 7/8 Ἰωσήφ Γεροντογιάννης ὁ ἐν Καψᾷ Σητείας ὅσιος (1874). 39

41 8/8 Μύρων Κρήτης ὁ θαυματουργός. 12/8 Δώδεκα Στρατιῶται ἐν Κρήτῃ μάρτυρες (4ος αἰ.;). 17/8 Εὐτύχιος Γορτύνης, Εὐτυχιανός καί Κασσιανή αὐτάδελφοι ὅσιοι (4ος αἰ.). 18/8 Ματθαῖος ὁ ἐκ Γερακαρίου Ἀμαρίου νεομάρτυς (1697). 21/8 Ἀθανάσιος Πατελάρος, ὁ ἐκ τῆς Ἀξοῦ Μυλοποτάμου Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ὁ θαυματουργός (1654). 23/8 Χαραλάμπης ὁ ἐν Καλυβιανῇ Μεσαρᾶς Ἡρακλείου ὅσιος (1788). 25/8 Τίτος ἀπόστολος, πρῶτος Ἐπίσκοπος Κρήτης (1ος αἰ.). 1/9 Νικόλαος Κουρταλιώτης ὅσιος (17ος αἰ.). 2/9 Κοσμᾶς ὁ Ἐρημίτης ὅσιος (658). 4/9 Ἄνθιμος ἐκ Κεφαλληνίας νέος ἀσκητής (1781). 8/9 Ἑορτή τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Μυριοκεφάλων. 12/9 Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἀντιφωνητρίας ἐν τῇ ὑπό τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Ξένου ἱδρυθείσῃ Ἱερᾷ Μονῇ Μυριοκεφάλων Ρεθύμνης. 15/9 Ἰωάννης ὁ ἐκ Σφακίων νεομάρτυς (1811). 18/9 Εὐμένιος Γορτύνης ὁ θαυματουργός (7ος αἰ.). 20/9 Ἰωάννης ὁ Ξένος ὅσιος (1027). 20/9 Ἱλαρίων ὁ ἐξ Ἡρακλείου νέος ὁσιομάρτυς (1804). 40

42 7/10 Ἰωάννης ὁ Ἐρημίτης καί οἱ σύν αὐτῷ ἐν Κυδωνίᾳ 98 ὅσιοι (1632). 8/10 Φίλιππος Γορτύνης (2ος αἰ.). 10/10 Πινυτός Κνωσοῦ (2ος αἰ.). 13/10 Μελέτιος Πηγᾶς Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καί ἐπιτηρητής τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου (1601). 17/10 Ἀνδρέας ὁσιομάρτυς ὁ ἐν Κρίσει (8ος αἰ.). 20/10 Ἀνδρόνικος ὁσιομάρτυς (8ος αἰ.). 20/10 Γεράσιμος ἐν Κεφαλληνίᾳ ὅσιος (1579). 28/10 Γεώργιος, Ἀγγελῆς, Μανουήλ καί Νικόλαος οἱ ἐν Ρεθύμνῃ νεομάρτυρες (1824). 22/11 Ἄνθιμος Ἀθηνῶν καί Πρόεδρος Κρήτης ὁμολογητής (15ος αἰ.). 26/11 Νίκων ὁ «Μετανοεῖτε», ὁ ἐν Σπάρτῃ ὅσιος (10ος αἰ.). 27/11 Γρηγόριος Κλαζομένιος καί Γεράσιμος Εὐβοεύς οἱ Σιναΐται ὅσιοι (μετά τόν 10ον αἰ.). 27/11 Ἀρσένιος ὁ Ἁγιοφαραγγίτης ὅσιος (μετά τόν 10ον αἰ.). 11/12 Νικηφόρος Φωκᾶς βασιλεύς (966). 23/12 Γελάσιος, Εὐνικιανός, Εὔπορος, Θεόδουλος καί Σατορνῖνος ἐκ Γορτύνης, Ζωτικός ἐκ Κνωσοῦ, Πόμπιος ἐκ Λεβῆνος, Ἀγαθόπους ἐκ Πανόρμου, Εὐάρεστος ἐξ Ἡρακλείου καί Βασιλείδης ἐκ Κυδωνίας δέκα μάρτυρες (250). 30/12 Γεδεών Καρακαλληνός ὁ ἐν Τυρνάβῳ ὁσιομάρτυς καί ἐν Ρεθύμνῃ ἀσκήσας (1818). 41

43 42 Φορητή εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στήν Ἱερά Κοινοβιακή Σκήτη τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου στό Ἅγιο Ὄρος. Φέρει τήν ἐπιγραφή: «Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Γ ὁ Πατελάρος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καί α κτίτωρ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ταύτης».

44 Μεγαλυνάριον τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ Πατελάρου Χαίροις ὁ τῆς Κρήτης θεῖος βλαστός, καί τῆς Κωνσταντίνου, Ἱεράρχης θεοειδής χαίροις ὁ θαυμάτων, ἐνέργειαν πλουτήσας, ὡς τοῦ Θεοῦ Θεράπων, ὦ Ἀθανάσιε. Ποίημα τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ρόδου κ.κ. Κυρίλλου. 43

45 Ἐπάνω: τό Οἰκόσημο τοῦ Πατελάρου. Κάτω: Συστατική ἐπιστολή μέ τήν ὑπογραφή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ Πατελάρου

46 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πατελάρος, ὁ «Καθήμενος». Ρωσική εἰκόνα. 45

47 46 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πατελάρος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Τοιχογραφία στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας Μελιδονίου. Ἔργο τοῦ ἁγιογράφου Ἐμμανουήλ Κιαγιαδάκη.

48 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος Κωνσταντινουπόλεως ὁ Πατελάρος. Τοιχογραφία στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Κυριακῆς Γαράζου. Ἔργο τοῦ ἱερέως ἁγιογράφου Νικολάου Ρουσσάκη. 47

49 48 Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ θαυματουργός, ὁ ἐξ Ἀξοῦ, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ψηφιδωτό στή δυτική ὄψη τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στήν Ἀξό Μυλοποτάμου.

50 ΠΑΣΧΑΛΙΟΝ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2015 Ἰνδικτιῶνος Η - Ἡλίου κύκλοι 19 Σελήνης κύκλοι 18 - Σελήνης θεμέλιον 21. Κρεωφαγίας ἡμέραι: 53. *** Τό Τριώδιον ἄρχεται 1 Φεβρουαρίου (Ἦχος α. Ἑωθινόν Α ). Ἡ Ἀπόκρεως: 15 Φεβρουαρίου. Ὁ Εὐαγγελισμός: Τετάρτη Ε Νηστειῶν. Νομικόν Φάσκα: 7 Ἀπριλίου. Λατίνων Πάσχα: 5 Ἀπριλίου. ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ: 12 Ἀπριλίου. Ἡ Ἀνάληψις: 21 Μαΐου. Ἡ Πεντηκοστή: 31 Μαΐου. Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων: 7 Ἰουνίου. Ἡ Νηστεία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων: ἡμέραι

51 50 Ἡ Θεία Λειτουργία στίς Ἐνορίες τῆς Πόλεως Ρεθύμνης Καθ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους, μέ ἐξαίρεση τίς περιόδους τῶν νηστειῶν (Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καί Δεκαπενταυγούστου), καθημερινά τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία στούς Ἱερούς Ναούς τῆς πόλεως Ρεθύμνης σύμφωνα μέ τό παρακάτω πρόγραμμα: ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΣΠΕΡΑΣ ΙΕΡΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΥΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΠΕΡΙΒΟΛΙΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΚΟΥΜΠΕ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ( μ.μ.) ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΡΙΑΣ ΠΕΜΠΤΗ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

52 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙ- ΝΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ ΜΙΣΙΡΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕ- ΟΤΟΚΟΥ ΜΑΣΤΑΜΠΑ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΝΟΣΟ- ΚΟΜΕΙΟΥ Ἡ ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου ἀρχίζει στίς 7:00 π.μ. καί ἡ Θεία Λειτουργία τελειώνει στίς 9:00 π.μ. Στόν Ἱερό προσκυνηματικό Ναό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τελεῖται κάθε δεύτερη Κυριακή ἡ Θεία Λειτουργία καί κάθε Τετάρτη στίς 4:30 μ.μ. ἡ ἀκολουθία τῆς Ἱερᾶς Παρακλήσεως. Στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Λουκᾶ τοῦ Νοσοκομείου, ἐκτός ἀπό τήν Θεία Λειτουργία τοῦ Σαββάτου, κάθε Τρίτη στίς 5:00 μ.μ. ψάλλεται ἡ ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Παρακλητικοῦ Κανόνος στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἐπίσης, τήν πρώτη Πέμπτη κάθε μηνός στίς 5:00 μ.μ. τελεῖται τό μυστήριο τοῦ Ἱεροῦ Εὐχελαίου. 51

53 1 Π Η ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου 2 Π Σιλβέστρου Ρώμης, Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, Μάρκου τοῦ Κωφοῦ 3 Σ Μαλαχίου προφ., Γορδίου μάρτ., Θωμαΐδος μάρτ. ἐκ Λέσβου 4 Κ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ, Σύν. τῶν 70 Ἀποστ., Νικηφόρου Λεπροῦ ὁσ. 5 Δ Παραμονή Φώτων (νηστεία), Συγκλητικῆς ὁσ., Γρηγ. ὁσ. ἐν Ἀκρίτᾳ 6 Τ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ (Μέγας Ἁγιασμός) 7 Τ Ἡ Σύναξις Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ 8 Π Γεωργίου Χοζεβίτου, Δομνίκης ὁσ., Ἀττικοῦ καί Κύρου ΚΠόλεως 9 Π Πολυεύκτου μ., Εὐστρατίου ὁσ., Παρθένας τῆς Ἐδεσσαίας 10 Σ Γρηγορίου ἐπισκόπου Νύσσης, Δομετιανοῦ ἐπισκόπου Μελιτινῆς 11 Κ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ, Θεοδοσ. ὁσ. Κοινοβ., Νικηφ. νεομ. τοῦ ἐκ Κριτσᾶς 12 Δ Μερτίου, Πέτρου καί ἑτέρων 8 μαρτ., Τατιανῆς διακονίσσης μάρτ. 13 Τ Ἑρμύλου καί Στρατονίκου μαρτ., Μαξίμου ὁσ. Καυσοκαλυβίτου 14 Τ Ἁγίων Ἀββάδων τῶν ἐν Σινᾷ καί Ραϊθῷ ἀναιρεθέντων, Νίνας ἰσαποστ. 15 Π Παύλου Θηβαίου, Ἰωάννου Καλυβίτου ὁσίων 16 Π Προσκύνησις τιμίας ἁλύσεως Ἀπ. Πέτρου, Νικολάου Μυτιλ. νεομ. 17 Σ Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου, Γεωργίου νεομάρτυρος ἐν Ἰωαννίνοις 18 Κ ΙΒ ΛΟΥΚΑ, Ἀθανασίου & Κυρίλλου Πατριαρχῶν Ἀλεξανδρείας 19 Δ Μακαρίου Αἰγυπτίου ὁσίου, Μάρκου Ἐφέσου Εὐγενικοῦ 20 Τ Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου, Ζαχαρίου νεομ., Πέτρου τοῦ Τελώνου 21 Τ Μαξίμου ὁμολογητοῦ, Ἁγνῆς μ. τῆς Ρωμαίας, Μαξίμου τοῦ Γραικοῦ 22 Π Τιμοθέου ἀπ., Ἀναστασίου Πέρσου, Ἰωσήφ ὁσ. Ἡγιασμ. τοῦ Κρητός 23 Π Κλήμεντος Ἀγκύρας, Ἀγαθαγγέλου μ., Διονυσίου ὁσ. τοῦ ἐν Ὀλύμπῳ 24 Σ Ξένης ὁσίας, Νεοφύτου Ἐγκλείστου, Βαβύλα ἱερομάρτυρος 25 Κ ΙΕ ΛΟΥΚΑ, Γρηγ. τοῦ Θεολόγου, Αὐξεντίου νεομ., Πουπλίου μ. 26 Δ Ξενοφῶντος καί Μαρίας ὁσίων καί τῆς συνοδίας αὐτῶν 27 Τ Ἀνακομιδή λειψάνων Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου 28 Τ Ἐφραίμ ὁσ. τοῦ Σύρου, Παλλαδίου τοῦ Μεγάλου, Χάριτος μάρτ. 29 Π Ἰγνατίου ὁσίου Σιναΐτου τοῦ ἐκ Ρεθύμνης, Ἰγνατίου τοῦ Θεοφόρου 30 Π Τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, Ἀνάμν. εὑρέσ. εἰκ. Εὐαγγελιστρίας Τήνου 31 Σ Κύρου καί Ἰωάννου τῶν Ἀναργύρων, Ἀρσενίου ὁσίου τοῦ ἐν Πάρῳ 52 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015

54 IANOYAPIOΣ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΗΜ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ EYAΓΓΕΛΙΟΝ HXΟΣ EΩΘINON 4 Β Τιμ. δ 5-8 Μάρκ. α 1-8 πλ. α Η 11 Β Κορ. δ 6-15 Ματθ. δ πλ. β Θ 18 Ἑβρ. ιγ 7-16 Λουκ. ιζ βαρύς Ι 25 Ἑβρ. ζ 26-η 2 Λουκ. ιθ 1-10 πλ. δ ΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΟΝΤΕΣ ΙEΡΟΥΣ ΝΑΟΥΣ 1. Μεγάλου Βασιλείου: Ἀΐμονα, Ἀξοῦ, Κρασούνα, Ὄρους, Πλευριανῶν. 2. Μάρκου Κωφοῦ: Ἱερᾶς Μονῆς Ἀρσανίου. 7. Συνάξεως Τιμίου Προδρόμου: Γαράζου, Κυριάννας, Μύλων, Περιβολίων. 17. Μεγάλου Ἀντωνίου: Ἀγγελιανῶν, Ἁγίου Κωνσταντίνου, Ἄδελε, Ἀμπελακίου, Ἀλφᾶς, Ἄνω Καλλιθέας, Γερανίου, Καστέλλου, Ἀτσιποπούλου, Βλυχάδας, Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου πόλεως Ρεθύμνης, Κεραμωτῶν, Κούμων, Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ρεθύμνης, Ὄρους, Πρασσῶν, Πρινέ, Σισῶν, Φωτεινοῦ, Χαρκίων. 18. Ἀθανασίου καί Κυρίλλου: Πασσαλιτῶν, Ρουστίκων. 30. Τριῶν Ἱεραρχῶν: Ἀγγελιανῶν, Μαργαριτῶν, Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ρεθύμνης. 53

55 1 Κ ΙΣΤ ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ καί ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ), Τρύφωνος μ. 2 Δ Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ 3 Τ Συμεών Θεοδόχου καί Ἄννης προφήτιδος 4 Τ Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου ὁσίου, Νικολάου Στουδίτου ὁμολογητοῦ 5 Π Ἀγάθης μάρτυρος, Πολυεύκτου πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως 6 Π Βουκόλου Σμύρνης, Φωτίου Πατριάρχου Κων/πόλεως τοῦ Μεγάλου 7 Σ Παρθενίου Λαμψάκου, Λουκᾶ ὁσ. ἐν Στειρίῳ, Γεωργίου νεομ. Διβόλη 8 Κ ΙΖ ΛΟΥΚΑ (ΑΣΩΤΟΥ), Θεοδώρου Στρατηλ., Ζαχαρίου προφ. 9 Δ Νικηφόρου μάρτυρος, Παγκρατίου Ταυρομενίου 10 Τ Χαραλάμπους ἱερομ., Ἀναστασίου ΚΠόλεως, Ζήνωνος Ταχυδρ. 11 Τ Βλασίου Σεβαστείας ἱερομ., Θεοδώρας Αὐγούστας, Γεωργίου νεομ. 12 Π Μελετίου Ἀντιοχείας, Ἀντωνίου ΚΠόλεως, Χρήστου νεομ. κηπουροῦ 13 Π Ἀκύλλα & Πρισκίλλης ἀπ., Μαρτινιανοῦ ὁσ., Εὐλογίου Ἀλεξανδρείας 14 Σ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ, Αὐξεντίου, Μάρωνος, Ἀβραάμ ὁσίων 15 Κ ΑΠΟΚΡΕΩ, Ὀνησίμου ἀποστόλου, Ἀνθίμου ἐν Χίῳ 16 Δ Παμφίλου μάρτυρος, Φλαβιανοῦ Κωνσταντινουπόλεως 17 Τ Θεοδώρου Τήρωνος, Μαρκιανοῦ καί Πουλχερίας, Θεοδώρου Βυζ. 18 Τ Λέοντος Πάπα Ρώμης, Ἀγαπητοῦ Σιναίου, Παρηγορίου μάρτυρος 19 Π Φιλοθέης τῆς Ἀθηναίας, Ἀρχίππου ἀπ., Νικήτα νεομ. τοῦ Ἠπειρώτου 20 Π Λέοντος ἐπ. Κατάνης, Ἀγάθωνος Πάπα Ρώμης, Βησσαρίωνος ὁσ. 21 Σ Εὐσταθίου Ἀντιοχείας, Τιμοθέου ὁσίου, Ζαχαρίου Ἱεροσολύμων 22 Κ ΤΥΡΙΝΗΣ, Εὕρεσις λειψάνων τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίου μαρτύρων 23 Δ ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ, Πολυκάρπου Σμύρνης ἱερομ., Πολυχρον. ὁσ. 24 Τ Ἡ Α καί Β εὕρεσις Τιμίας Κεφαλῆς Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου 25 Τ Ταρασίου Κων/πόλεως, Ρηγίνου ἐπισκόπου Σκοπέλου ἱερομάρτυρος 26 Π Πορφυρίου ἐπισκ. Γάζης, Φωτεινῆς μάρτ. καί ἰσαπ. τῆς Σαμαρείτιδος 27 Π Α ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Προκοπίου Δεκαπολίτου, Γελασίου μίμου 28 Σ Θεοδώρου Τήρωνος θαῦμα Κολλύβων, Βασιλ. ὁμ., Κυράν.νεομ. 54 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015

56 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΥΡΙΑΚΩΝ ΗΜ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ EYAΓΓΕΛΙΟΝ HXΟΣ EΩΘINON 1 Ρωμ. η Λουκ. ιη α Α 8 Α Κορ. στ Λουκ. ιε β Β 15 Α Κορ. η 8-θ 2 Ματθ. κε γ Γ 22 Ρωμ. ιγ 11-ιδ 4 Ματθ. στ δ Δ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΟΝΤΕΣ ΙEΡΟΥΣ ΝΑΟΥΣ 2. Ὑπαπαντῆς: Ἀβδελᾶ, Κάτω Μαλακίου, Κούμων, Λαγκᾶς, Μισιρίων. 10. Χαραλάμπους ἱερομάρτυρος: Ἀλφᾶς, Ἀργυρουπόλεως, Γάλλου, Γαράζου, Γωνιᾶς, Δοξαροῦ, Ἐλευθέρνης, Ζωνιανῶν, Καλύβου, Λιβαδίων, Μαργαριτῶν, Περιβολίων, Πηγῆς, Ρουμελῆ, Ρουστίκων, Χαμαλευρίου. 11. Βλασίου ἱερομάρτυρος: Ἔρφων. 17. Θεοδώρου Τήρωνος: Περιβολίων, Πετρέ, Σελλίου. 19. Φιλοθέης Ἀθηναίας: Ἀργυρουπόλεως, προσκυνήματος Μεταμορφώσεως Ρουστίκων. 28. Θεοδώρου Τήρωνος θαῦμα Κολλύβων: Ἄδελε. 55